Giáo án Ngữ văn 8 bài 27: Hội thoại ( tiếp theo )

Tiết 111

HỘI THOẠI
A. Mục tiêu:
1/.Kiến thức:
Hiểu biết về lượt lời trong hội thoại, có ý thức tránh hiện tượng “cướp
lời” trong khi giao tiếp.
2/. Kĩ năng :
- Giao tiếp khi tham gia hội thoại, lịch sự, phù hợp, hoàn cảnh, đối
tượng.
3/.Thái độ: Giáo HS thái độ lễ phép trong giao tiếp

A. Phương pháp: Qui nạp
B. Chuẩn bị:
1/ GV:Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án.
2/ HS: Học bài cũ, soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn.
D. Tiến trình lên lớp:
I. ổn định:
II. Bài Cũ: Thế nào là vai xã hội trong hội thoại? Trong hội thoại, người có
vai xã hội thấp phải có thái độ ứng xử ntn? Kính trọng
III. Bài mới: ĐVĐ Trực tiếp.
Hoạt động 1: I/ - Lượt lời trong hội thoại


- GV cho học sinh đọc lại ví dụ ở bài hội 1/ Ví dụ (SGK) : Trang 92, 93 về hội
thoại trang 92, 93.
thoại tiết 1.
? Trong cuộc hội thoại đó mỗi nhân vật 2 /Nhận xét:
nói bao nhiêu lượt?
- Xác định lượt lời của mỗi nhân vật
- HS xác định.

+ Hồng nói 2 lượt lời . Bà cô nói 6
? Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng được nói lượt.
nhưng Hồng không nói? Sự im lặng thể
hiện thái độ của Hồng đối với những lời + Hồng im lặng 2 lần.
nói của người cô như thế nào?
=>Sự im lặng thể hiện thái độ bất
? Vì sao Hồng không cắt lời người cô khi bình.
bà nói những điều Hồng không muốn
nghe?
1a. Các lượt lời của bà cô:
(1) Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá
chơi với mẹ mày không?

=>Hồng thuộc vai dưới, không được
(2) Sao lại không vào? Mợ mày phát tài phép xúc phạm người cô.
lắm, có như dạo trước đâu!
(3) Mày dại quá, cứ vào đi….
(4) Vậy mày hỏi cô Thông…
(5) Mấy lại rằm tháng Tám…
b. Các lượt lời của Hồng:
(1) Không! Cháu không muốn vào…
(2) Sao cô biết mợ con có con?
2. Lần 1 sau lượt lời 1 của bà cô


Lần 2: Sau lượt lời 1 của bà cô
Sự im lặng thể hiện thái độ bất bình của
Hồng trước những lời lẽ thiếu thiện chí
của bà cô.
3.Hồng không cắt lời của bà cô vì luôn

phải cố gắng kiềm chế để giữ thái độ lễ
phép của người dưới đối với người trên.
? Lượt lời là gì? Để giữ lịch sự người nói
phải như thế nào?
- HS đọc ghi nhớ SGK
3/. Ghi nhớ: (SGK)

Hoạt động 2: II/ - Luyện tập:


- GV hướng dẫn HS làm bài tập 1/ 102
-Số lượt lời tham gia hội thoại của chị Dậu Bài tập 1/102
và cai lệ là nhiều nhất. Số lượt lời của
người nhà lí trưởng ít hơn. Anh Dậu chỉ
nói với chị Dậu sau cuộc xung đột giữa
chị Dậu với hai tên cai lệ và người nhà lí
trưởng đã kết thúc. Kẻ duy nhất cắt lời
trong cuộc thoại là cai lệ.
- Chị Dậu từ chỗ nhún nhường, nhẫn nhục
gọi cai lệ là ông, xưng cháu-> gọi mày,
xưng tao.
- Từ đầu-> cuối tên cai lệ đều tỏ ra hóng
hách, thô bạo, tàn nhẫn
- Chị Dậu là người có bản lĩnh, sẵn sàng
nhẫn nhục nhưng khi cần thì vẫn vùng lên
quyết liệt không biết sợ là gì.

*GV hướng dẫn HS thực hịên tiếp phần Bài tập 2/103:
luyện tập
Bài 2/ 103

? HS đọc văn bản ttrả lời câu hỏi SGK
a.Ban đầu, cái Tí còn hồn nhiên và nói
nhiều, còn chị Dậu thì chỉ im lặng. Về sau,


cái Tí nói ít hẳn đi, còn chị Dậu thì lại nói
nhiều hẳn lên.
b. Tác giả miêu tả cuộc thoại như vậy là rất
phù hợp với tâm lí nhân vật:
- Lúc đầu, cái Tí chưa biết mình bị bán, nó
cố tìm ra chuyện để nói cho chị Dậu vui
lòng; còn chị Dậu thì càng thấy con gái hồn
nhiên vô tư bao nhiêu càng đau lòng bấy
nhiêu nên chỉ im lặng.
- Về sau, khi đã biết mình bị bán cái Tí đau
đớn tuyệt vọng nên nói ít hẳn đi, còn chi
Dậu lại phải nói nhiều để thuyết phục 2 đứa
con của mình.
c. Việc tác giả tô đậm sự hồn nhiên và hiếu
thảo của cái Tí ở phần đầu cuộc thoại đã
làm tăng kịch tính của câu chuyện vì:
- Chị Dậu càng đau đớn hơn khi buộc phải
gạt nước mắt bán một đứa con gái ngoan
hiền, đảm đang, hiếu thảo như cái Tí.
- Đối với cái Tí thì việc phải đến ở nhà ông
bà Nghị Quế sẽ trở thành một tai hoạ khủng
khiếp vì nó phải xa lìa bố mẹ và các em.
Bài 3/ 103
Trong đoạn văn trích có 2 lần nhân vật tôi
im lặng khi bà mẹ của nhân vật ấy hỏi cụ

thể:
-Lần thứ nhất, nhân vật tôi im lặng vì ngỡ
ngàng, hãnh diện, xấu hổ
- Lần thứ 2: nhân vật tôi im lặng vì xúc
động trước tâm hồn và lòng nhân hậu của


cô em gái.

Bài tập 3/103

Bài 4/103
-Trong trường hợp phải giữ bí mật hoặc thể
hiện sự tôn trọng người đối thoại…thì “im
lặng là vàng”
- Trong trường hợp cần phải phát biểu chính
kiến để ủng hộ cái đúng, phê phán cái sai
thì “im lặng” …sẽ đồng nghĩa với hèn nhát.

Bài 4/103

IV. Đánh giá kết quả:
? Nêu khái niệm vai xã hội trong giao tiếp? Lượt lời ttrong hội thoại là gì?
V. Hướng dẫn dặn dò:
- Về đọc kĩ ghi nhớ, tập viết một câu chuyện ngắn có sử sụng lời thoại của các
nhân vật.
- Chuẩn bị bài: Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận. Lập dàn ý
cho đề bài : “ Sự bổ ích của những chuyến tham quan , du lịch đối với học sinh” .
Viết đoạn văn trình bày các luận điểm ( từ 2- 3 luận điểm). Trước khi viết phải
ttham khảo các đoạn văn trong sách giáo khoa? Đọc thêm đoạn văn của Nguyễn

Đình Thi sau bài học. Chuẩn bị câu hỏi 3 trong bài “ Chứng minh rằng nhiều bài
thơ em học như Cảnh Khuya …. Quê hương của Tế Hanh,… đều biểu hiện rõ tình
cảm thiết tha của các nhà thơ đối với quê hương đất nước.