Giáo án Ngữ văn 8 bài 2: Trong lòng mẹ

Tiết 5

TRONG LÒNG MẸ
(Trích: Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng )
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Có được những kiến thức cơ bản về thể văn hồi kí.
- Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm
đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Khái niệm thể loại hồi kí.
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ.
- Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của
nhân vật.
- Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm
khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng.
2. Kĩ năng:
- Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí.
- Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự
sự để phân tích tác phẩm truyện.
3. Thái độ:
Đồng cảm với nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng.
III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ
-HS: SGK,soạn bài.
IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC:
Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo.
V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
1.Phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật ''tôi'' trong truyện
ngắn “Tôi đi học”

2.Nột c sc ngh thut v sc cun hỳt ca tỏc phm. Tụi i hc l gỡ?
3.Bi mi:
HOT NG CA THY V TRề
Gv:Hớng dẫn đọc: giọng chậm, tinh cảm,

NI DUNG
I/- c Chú thích:

chú ý các t ngữ, hinh ảnh thể hiện cảm

1.Đọc:

xúc thay đổi của nhân vật tôi.
Gv: đọc mẫu Gọi hs đọc nhận xét
2.Chú thích:
? Nêu những hiểu biết của em vê tác giả ?

a.Tỏc gi: SGK

Nguyờn Hng (1918-1982), quờ Nam nh , sng
trong mt xúm lao ng nghốo .- Nguyờn Hng c
coi l nh vn ca nhng ngi lao ng cựng khổ.
? Nêu xuất xứ của văn bản ?

b- Văn bản:

Trong lũng m trớch trong tp Nhng ngy th
u (1938) .Tỏc phm gm 9 chng, "Trong lũng

m" là chơng 5

Trong lũng m trớch
trong tp Nhng ngy th
u (1938) .Tỏc phm gm
9 chng, "Trong lũng m"
l chng 5.
c.Từ khó: (SGK)

Gv:Hớng dẫn học sinh tìm hiểu các từ khó
trong SGK
?Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Em
hãy nêu nội dung chính cảu từng phần?

d- B cc on trớch:
Văn bản chia lm hai
phn
- Phn 1 t u n ...
v my cng cũn phi cú
h, cú hng, ngi ta hi
n ch? : Cuc i thoi
gia ngi cụ cay c v
chỳ bộ Hng ; ý ngh, cm
xỳc ca chỳ v ngi m
bt hnh.
- Phn 2 (on cũn li) :


?Cnh ng ca bộ Hng cú gỡ c bit?
- Cha mất sớm mẹ phải đi tha hơng cầu

Cuc gp li bt ng vi
m v cm giỏc vui sng
cc im ca chỳ bộ Hng.
II.Tìm hiểu văn

thực

bản:

- M do nghốo tỳng phi bỏ con i tha hng cu

1- Hon cnh ca bộ
Hng:
- M cụi cha.
- Mẹ phải đi tha h-

thc.
- Hai anh em Hng phi sng nh nh ngi cụ rut.
Chỳng khụng c thng yờu li cũn b ht hi, xỳc
phạm.

ơng cầu thực

? Hoàn cảnh đó gợi cho em suy nghĩ và
tình cảm gì?
Hs tự bộc lộ
VI. HNG DN CC HOT NG NI TIP:
a. Cng c: Nm c ụi nột v tỏc gi, xut x ca vn bn, ni dung phn 1.
2. Dn dũ: Hc bi Chun b cho tit hc sau.

Rỳt kinh nghim gi dy:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................


Tiết 6

TRONG LÒNG MẸ
(Trích: Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng )
II. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Có được những kiến thức cơ bản về thể văn hồi kí.
- Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm
đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Khái niệm thể loại hồi kí.
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ.
- Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của
nhân vật.
- Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm
khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng.
2. Kĩ năng:
- Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí.
- Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự
sự để phân tích tác phẩm truyện.
3. Thái độ:
Đồng cảm với nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng.
III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ

-HS: SGK,soạn bài.
IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC:
Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo.
V.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:


1. n nh lp:
2. Kim tra bi c:
? Nờu nhng hiu bit ca em vờ tỏc gi Nguyờn Hng ? on trớch Trong
lũng m
3.Bi mi:
HOT NG CA THY V TRề
? M u on trớch, ngi cụ bộ Hng ó hi Hng
nhng gỡ? Vi thỏi nh th no?
?hóy phõn tớch ý cõu hi ú ca ngi cụ?
- Ging iu va cay nghit va ngoa ngot. iu ỏng
chỳ ý õy b cụ ci hi ch khụng lo lng hay nghiờm
ngh hi li cng khụng õu ym hi. Rừ rng trong li núi
ú cha ng s gi di, ma mai thm chớ ỏc c.
? Bộ Hng cm nhn c iu gỡ trong li núi ú?
- Bộ Hng ó nhn ra nhng ý ngh cay c v trong
ging núi v trờn nột mt khi ci rt kch ca cụ. Núi
n m tụi, cụ tụi ch cú ý gieo rc ... rung ry m
?Bé Hồng đã trả lời ngời cô nh thế nào ?

NI DUNG
II.Tìm hiểu văn
bản:
1.
2- Nhõn vt ngi cụ :

-Thỏi : ci hi->rt
kch
-Ging iu: rt ngt
-nhỡn chm chp,v vai
khuyờn bo.

Khụng! Chỏu khụng mun vo. Cui nm th no m
chỏu cng v.
? Trc cõu tr li thụng minh dt khoỏt ca bộ Hng, b
cụ cú thỏi nh th no?
- Trc cõu tr li thụng minh dt khoỏt ca bộ Hng, b
cụ khụng chu buụng tha, ging vn ngt:
Sao li khụng vo? M my phỏt ti lm, cú nh do
trc õu?
? Trong nhng li l ca ngi cụ, theo em ch no th .
hin s cay c nht? Vỡ sao?
My di quỏ, c vo i, tao chy cho tn tu. Vo m bt
m my may vỏ sm sa cho v thm em bộ ch.
-ngõn di hai ting em
? Trng thỏi ca bộ Hng lỳc ny nh th no? Cũn b bộ


cụ?
- n õy, bộ Hng phn ut, nc n, nc mt rũng rũng
rt xung hai bờn mộp ri chan hũa m ỡa cm v
c. Ri ci di trong ting khúc, hi li. B cụ vn ti
ci k chuyn, miờu t t m hỡnh dỏng ngi m bộ
Hng vi v thớch thỳ: tỡnh cnh tỳng qun, n vn rỏch
ri, ngi gy rc.
? Trc li miờu t t m hỡnh dỏng ngi m bộ Hng vi

v thớch thỳ, c hng bộ Hng nghn khúc khụng ra
ting thỡ thỏi b cụ nh th no?
Hạ giọng ngậm ngùi thơng xót ngời đã khuất
T vic phõn tớch ny ta cú th rỳt ra kt lun gỡ v ngi
cụ?
=>
Hs trả lời
? Th phõn tớch nhng ý ngh ca chỳ bộ khi tr li ngi
cụ?
- Mi u, nghe cụ gi ý thm m, chỳ nhn ra ngay
nhng ý ngha cay c trong ging núi v trờn nột mt
ca cụ, chỳ cỳi u khụng ỏp v sau ú tr li dt khoỏt.
iu ú cho thy bộ Hng rt thụng minh xut phỏt t s
nhy cm v yờu thng kớnh trng m.
- Sau li hi th hai ca ngi cụ, lũng chỳ bộ tht li,
khúe mt ó cay cay. n khi ngi cụ ma mai, nhc m
thỡ chỳ bộ khụng cũn nộn ni phn ut, nc mt rũng
rũng rt xung hai bờn mộp ri chan hũa m ỡa cm
v c v ci di trong ting khúc hi li cụ. iu ú
th hin s kim nộn ni au xút, tc ti ang dõng lờn
trong lũng.
? Khi tr li ngi cụ bộ Hụng t ra l ngi nh th no?
Hs:Hóy c on Nhng n ngy gi u thy tụi ...

=>Ngi n b lnh
lựng c ỏc thõm him.
hng ngi sng tn
nhn, khụ hộo cỏ tỡnh
mỏu m rut r
- Cụ l ngi i din

cho cỏi o lý bt nhõn
ca xó hi phong kin
ó vựi dp bit bao s
phn ph n

2. Nhõn vt chỳ bộ
Hng:
a- Khi tr li ngi
cụ:
-ci ỏp v t chi dt
khoỏt.
-im lng
,lũng
tht li,khoộ mt cay
cay

=> Bộ Hng rt thụng
minh, nhy cm v yờu
thng kớnh trng m.
b- Trong lũng m:


giữa sa mạc”
? Nếu người ngồi trên xe không ơhải là mẹ bé Hồng thì
điều gì xảy ra?
- Nếu không phải là mẹ thì sẽ là một trò cười cho lũ bạn.
Hơn nữa làm cho bé Hồng thẹn và tủi cực khác gì cái ảo
ảnh của dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm của
người bộ hành ngả gục giữa sa mạc
? Phân tích cái hay của hình ảnh so sánh người mẹ với

hình ảnh dòng nước...
- So sánh này rất hay nói được bản chất khát khao tình mẹ
của bé Hồng như người bộ hành giữa sa mạc khát khao
gặp nước và bóng râm.
?Khi gọi Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi! Bé Hồng có biết chắc là
mẹ mình không? Có nghĩ đến khả năng bị lầm không?
Điều đó cho ta biết gì về tình cảm của bé Hồng?
- Khi gọi Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi! Bé Hồng không biết chắc
là mẹ mình vì chỉ thoáng thấy một bóng người giốn mẹ.
Bé cũng không kịp nghĩ đến khả năng bị lầm. Sự tức thì
đuổi theo và gọi bối rối cho thấy bé Hồng rất khát khao
gặp mẹ. Sự phản ứng tự nhiên bật ra sau quá trình dồn
nén tình cảm mà lý trí không kịp phân tích, kiểm soát.
(Hs) Hãy đọc đoạn kể về việc chú bé Hồng ngồi trong xe
với mẹ . (Đọc đoạn văn)
? Thử phân tích những chi tiết tả bé Hồng khi gặp mẹ để
thấy khả năng miêu tả tâm lý tinh tế của Nguyên Hồng?
- Tác giả miêu tả ngắn gọn. Chú bé thở hồng hộc, trán
đẫm mồ hôi, chân ríu lại, òa lên khóc rồi cứ thế nức nở
? Phân tích cảm giác của bé Hồng khi ngồi trong lòng mẹ.
Cảm giác nào là ấn tượng mạnh mẽ nhất?
- Thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, không phải do miệt
nhọc mà do xúc động hết sức mãnh liệt. Chân ríu lại cũng

-Tiếng gọi “Mợ ơi!...
->khao khát gặp mẹ

-

BÐ

kh¸t

khao

gÆp mÑ.

-Trong lòng mẹ:cảm
giác ấm áp,mơnman,êm
dịu vô cùng


do xúc động mãnh liệt. Bé Hồng không khóc ngay khi
nhận ra mẹ mà đợi đến khi mẹ xoa đầu hỏi, tức là nhận
được sự âu yếm của mẹ thì niềm xúc động vui sướng mới
vỡ ra thành tiếng khóc mãn nguyện
?Biểu hiện nào đã thể hiện sâu sắc nhất rình mẫu tử?
- Biểu hiện rõ nhất sâu sắc nhất tình mẫu tử được thể hiện
trong tiếng gọi (mợ ơi!), ở hành động (thở hồng hộc, trán
đẫm mồ hôi, ríu cả chân lại, đầu ngã vào cánh tay mẹ), ở
cảm xúc (cảm giác ấm áp... thấy êm dịu vô cùng)
? Hãy trình bày ngắn gọn nội dung đoạn trích!
? Hồng trong câu chuyện có điều gì làm em chú ý ? -Em
có cảm nghĩ gì về nhân vật này ? -Qua đoạn truyện nhà =>yêu mẹ mãnh liệt
văn muốn nói gì với người đọc ?
,khao khát yêu thương.
GV Yêu cầu HS đọc ghi nhớ
III/- Tổng kết
*Ghi nhí: (SGK)
4. Củng cố, dặn dò:

a. Củng cố:- Nắm vững nội dung diễn biến của đoạn truyện.
- Nắm vững các đặc điểm và các chi tiết cho thấy đặc điểm đó ở 2 nhân vật chú
bé Hồng và người cô.. Nhận xét đánh giá về từng nhân vật. Tiết 07 TV.
b. Dặn dò: - Chuẩn bị bài : “Trường từ vựng”.
Rút kinh nghiệm giờ