Viêm cầu thận nguyên phát thường gặp - chẩn đoán và điều trị

VIÊM CẦU THẬN NGUYÊN
PHÁT THƯỜNG GẶP - CHẨN
ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ
ROBERT C ATKINS
Department of Nephrology, Monash Medical Centre Victoria,
Australia
VIET NAM NOVEMBER 2005


Dr. Richard Bright, 1860
by F. R. Fay
Dr. Richard Bright, 1860
by F. R. Fay




VIÊM CẦU THẬN
Là một quá trình viêm của cầu
Là một quá trình viêm của cầu
thận (và mô kẽ - ống thận)
thận (và mô kẽ - ống thận)






CƠ CHẾ BỆNH SINH CỦA

CƠ CHẾ BỆNH SINH CỦA
VIÊM CẦU THẬN
VIÊM CẦU THẬN
KÍCH THÍCH CÓ TÍNH KHÁNG NGUYÊN
ĐÁP ỨNG MIỄN DỊCH GÂY VIÊM THẬN
TỔN THƯƠNG DO CÁC CHẤT TRUNG GIAN
VIÊM CẦU THẬN
Tiểu máu Tiểu đạm Suy thận


TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG CỦA
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG CỦA
VIÊM CẦU THẬN
VIÊM CẦU THẬN
•
Tiểu máu........hội chứng viêm thận
Tiểu máu........hội chứng viêm thận


(vi thể
(vi thể
→
→
đại thể)
đại thể)
•
Tiểu đạm........hội chứng thận hư
Tiểu đạm........hội chứng thận hư
•
Suy thận..........cấp hoặc mạn

Suy thận..........cấp hoặc mạn


HỘI CHỨNG VIÊM THẬN CẤP
HỘI CHỨNG VIÊM THẬN CẤP

Tiểu máu
Tiểu máu

Thiểu niệu
Thiểu niệu

Tăng huyết áp
Tăng huyết áp

Phù
Phù

Tăng sản phẩm nitơ trong máu
Tăng sản phẩm nitơ trong máu






CÁC NGUYÊN NHÂN CỦA
CÁC NGUYÊN NHÂN CỦA
HỘI CHỨNG VIÊM THẬN CẤP
HỘI CHỨNG VIÊM THẬN CẤP


Viêm cầu thận hậu nhiễm trùng
Viêm cầu thận hậu nhiễm trùng

Viêm thận mào
Viêm thận mào


-
-
Viêm mạch máu
Viêm mạch máu


- Kháng thể kháng màng đáy cầu thận
- Kháng thể kháng màng đáy cầu thận


(anti-GBM)
(anti-GBM)


- Phức hợp miễn dòch
- Phức hợp miễn dòch

Viêm cầu thận tăng sinh màng
Viêm cầu thận tăng sinh màng

Bệnh thận do IgA
Bệnh thận do IgA


Viêm thận do lupus
Viêm thận do lupus


ĐIỀU TRỊ HỘI CHỨNG
ĐIỀU TRỊ HỘI CHỨNG
VIÊM THẬN CẤP
VIÊM THẬN CẤP

Điều trò nhiễm trùng
Điều trò nhiễm trùng

Kiểm soát tăng huyết áp
Kiểm soát tăng huyết áp

Xử trí phù (lợi tiểu)
Xử trí phù (lợi tiểu)

Bệnh thận do IgA
Bệnh thận do IgA

Kiểm soát tăng urê huyết (chạy thận
Kiểm soát tăng urê huyết (chạy thận
nhân tạo)
nhân tạo)


HỘI CHỨNG THẬN HƯ
HỘI CHỨNG THẬN HƯ


Tiểu đạm (> 3.00 gam/ngày)
Tiểu đạm (> 3.00 gam/ngày)

Giảm albumin máu
Giảm albumin máu

Phù
Phù

Tăng lipid máu
Tăng lipid máu


CƠ CHẾ GÂY PHÙ TRONG
CƠ CHẾ GÂY PHÙ TRONG
HỘI CHỨNG THẬN HƯ
HỘI CHỨNG THẬN HƯ
Tăng giữ muối nước do:
Tăng giữ muối nước do:
1. Giảm áp lực keo do albumin máu thấp
- Giảm áp lực nội mạch do thấm dòch vào khoảng ngoại bào
-
Thể tích tuần hoàn giảm kích thích hệ renin-angiotensin (RAS) và
gây giữ muối nước
-
Chủ yếu gặp ở trẻ em với sang thương tối thiểu
2. Khiếm khuyết chức năng ống thận do viêm cầu thận
- Ống lượn xa mất khả năng thải natri
-

Tăng thể tích máu
-
Ức chế RAS và tăng huyết áp
-
Thể tích máu tăng làm thấm dòch vào khoảng ngoại bào và gây phù
-
Thường gặp ở người lớn


HẬU QUẢ VỀ CHUYỂN HÓA CỦA
HẬU QUẢ VỀ CHUYỂN HÓA CỦA
HỘI CHỨNG THẬN HƯ
HỘI CHỨNG THẬN HƯ

Cân bằng nitơ âm tính và sụt cân
Cân bằng nitơ âm tính và sụt cân

Tăng đông và huyết khối tónh mạch thận
Tăng đông và huyết khối tónh mạch thận

Tăng lipid máu và tiểu lipid
Tăng lipid máu và tiểu lipid

Nhiễm trùng
Nhiễm trùng

Diễn tiến đến suy thận nếu
Diễn tiến đến suy thận nếu
tiểu đạm > 2 gram/ngày
tiểu đạm > 2 gram/ngày

XỬ TRÍ HỘI CHỨNG THẬN HƯ
XỬ TRÍ HỘI CHỨNG THẬN HƯ
Điều trò triệu chứng
Điều trò triệu chứng


-
-
Phù
Phù


- Tăng lipid máu
- Tăng lipid máu


- Tăng đông
- Tăng đông
Chẩn đoán bệnh lý cầu thận nền
Chẩn đoán bệnh lý cầu thận nền
tảng bằng sinh thiết thận
tảng bằng sinh thiết thận
Điều trò bệnh nền tảng
Điều trò bệnh nền tảng


-
-

Nguyên phát
Nguyên phát


- Thứ phát
- Thứ phát


BỆNH LÝ CẦU THẬN GÂY HỘI
BỆNH LÝ CẦU THẬN GÂY HỘI
CHỨNG THẬN HƯ Ở NGƯỜI LỚN
CHỨNG THẬN HƯ Ở NGƯỜI LỚN
10%Bệnh thận do đái tháo đường
10%Amyloid
10%Tăng sinh màng
30%Bệnh thận màng
20%Xơ chai cầu thận khu trú từng
vùng
20%Sang thương tối thiểu


TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
CỦA VIÊM CẦU THẬN
CỦA VIÊM CẦU THẬN
SUY
THẬN
HỘI
CHỨNG
THẬN HƯ

TIỂU
ĐẠM
HỘI CHỨNG
VIÊM THẬN
TIỂU
MÁU
+++++TĂNG SINH MÀNG
++++MÀO (VIÊM MẠCH MÁU)
++++TRUNG MÔ
++++LAN TỎA (HẬU NHIỄM
TRÙNG)
TĂNG SINH
++++BỆNH THẬN MÀNG
++++XƠ CHAI CẦU THẬN KHU
TRÚ TỪNG VÙNG
++SANG THƯƠNG TỐI
THIỂU
KHÔNG TĂNG SINH
TRIỆU CHỨNG
VIÊM CẦU THẬN


TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG CỦA
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG CỦA
VIÊM CẦU THẬN
VIÊM CẦU THẬN

Viêm cầu thận không tăng sinh có
Viêm cầu thận không tăng sinh có
khuynh hướng biểu hiện bằng tiểu

khuynh hướng biểu hiện bằng tiểu
đạm/hội chứng thận hư
đạm/hội chứng thận hư

Viêm cầu thận tăng sinh có khuynh
Viêm cầu thận tăng sinh có khuynh
hướng biểu hiện bằng tiểu máu/hội
hướng biểu hiện bằng tiểu máu/hội
chứng...?
chứng...?

Tất cả đều có thể gây suy thận
Tất cả đều có thể gây suy thận


VIÊM CẦU THẬN
VIÊM CẦU THẬN
Nguyên phát
Nguyên phát
Thứ phát sau rối loạn hệ thống
Thứ phát sau rối loạn hệ thống


ví dụ: lupus đỏ hệ thống, Henoch
ví dụ: lupus đỏ hệ thống, Henoch
Scholein purpura, đái tháo đường,
Scholein purpura, đái tháo đường,
amyloid
amyloid

PHÂN LOẠI VIÊM CẦU THẬN
PHÂN LOẠI VIÊM CẦU THẬN

Lâm sàng
Lâm sàng

Hình thái (qua kính hiển vi quang
Hình thái (qua kính hiển vi quang
học, kính hiển vi điện tử, nhuộm
học, kính hiển vi điện tử, nhuộm
miễn dòch)
miễn dòch)

Nguyên nhân
Nguyên nhân

Đáp ứng điều trò
Đáp ứng điều trò