Giáo án Ngữ văn 10 tuần 23 bài: Luyện tập Phương pháp thuyết minh

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10
LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN THUYẾT MINH

A. Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
1. Kiến thức
- Đoạn văn, các yêu cầu viết một đoạn văn nói chung
- Các yêu cầu viết đoạn văn thuyết minh.
2. Kỹ năng
- So sánh để nhận ra những điểm khác nhau giữa đoạn văn tự sự và đoạn văn
thuyết minh.
- Vận dụng những kiến thức, kỹ năng về đoạn văn, về văn thuyết minh để viết
đoạn văn thuyết minh có đề tài gần gũi, quen thuộc trong học tập và đời sống.
B. Phương pháp: Nêu vấn đề, thảo luận, chữa bài tập
C. Phương tiện: SGK, SGV, Giáo án, Tài liệu chuẩn kiến thức, kĩ năng.
D. Tiến trình bài học
• Ổn định tổ chức lớp
•

Kiểm tra bài cũ

Thế nào là văn thuyết minh ?
• Bài mới
Hoạt động của GV và Hs

Yêu cầu cần đạt
I.

Đoạn văn thuyết minh

1. Ôn tập về đoạn văn

? Thế nào là đoạn văn

a. Thế nào là đoạn văn
1


Đơn vị hoàn chỉnh, thống nhất về nội dung,
hoàn chỉnh về hình thức tính từ chỗ viết hoa
gạch đầu dòng đến chấm xuống dòng.
? Đoạn văn phải đạt các yêu cầu nào

b. Các yêu cầu của đoạn văn : 4 yêu
cầu(Theo sgk)
2. Sự giống nhau và khác nhau giữa đoạn
văn tự sự và thuyết minh
- Đoạn tự sự: Kể sự việc nào đó thiên về

? Theo em đoạn văn tự sự và thuyết

miêu tả biểu cảm.

minh có những điểm giống và khác

- Thuyết minh: : Trình bày giới thiệu một ý

nhau như thế nào

nào đó của sự việc, hiện tượng để người đọc
hiểu về các đặc tính của nó (ít hoặc không sử
dụng yếu tố miêu tả biểu cảm)

Vì: mục đích của 2 loại văn bản khác nhau

? Vì sao có sự khác nhau đó

3. Kết cấu của đoạn văn thuyết minh
Gồm 3 phần:

Mở đoạn

- Một đoạn văn thuyết minh có thể

Phát triển đoạn

bao gồm bao nhiêu phần chính? Các

Kết đoạn

ý trong đoạn văn thuyết minh có thể thông thường thì có 2 phần chính là mở đoạn
được sắp xếp theo các trình tự thời và phát triển đoạn.
gian, nhận thức, phản bác- chứng
minh ko? Vì sao?

- Các ý được sắp xếp theo trình tự thời gian,
không gian, nhận thức, theo phản bác hoặc
chứng minh để làm tăng tính hấp dẫn lôi
cuốn.

II.Viết đoạn văn thuyết minh
2

1. Ví dụ
Đề: Viết một bài văn thuyết minh để cung
? Theo em, để thực hiện được yêu

cấp cho người đọc những hiểu biết về tác

cầu của đề bài, trước hết ta cần phải

phẩm “ Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi.

làm gì
*Tìm hiểu đề
- Đối tượng thuyết minh : Bài “Bình Ngô
đại cáo”.
- Mục đích thuyết minh : Giúp người đọc
có những hiểu biết về tác phẩm.
? Bước tiếp theo sau khi tìm hiểu đề
là gì

- Phương pháp thuyết minh :
* Phác thảo dàn ý đại cương
+Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm ?
+ Đặc điểm thể loại và bố cục của bài Cáo?
+ Những nội dung cơ bản và nét đặc sắc
trong nghệ thuật thể hiện của tác phẩm?
!Cơ sở nêu luận đề chính nghĩa của cuộc
kháng chiến ?
! Nguyên nhân và quá trình khởi nghĩa thắng
lợi của nghĩa quân Lam Sơn ?

!Tuyên bố cho toàn dân tộc biết hòa bình độc
lập.

? Sau khi phác thảo xong dàn ý đại

*Thực hành viết đọan theo từng ý trong dàn

cương ta làm công việc gì tiếp theo

bài.

? Sau khi đã viết xong đọan văn, bài

* Kiểm tra lại bài viết và sửa chữa
3


văn, bước tiếp theo cần phải làm gì

+ Chủ đề của đọan văn có được thể
hiện rõ ràng và nhất quán không?
+ Việc sử dụng các phương pháp
thuyết minh có hợp lý không?
+ Các câu trong đọan văn có trong
sáng và liên kết chặt chẽ với nhau
không?
+ Làm thế nào để sửa chữa những lỗi 2. Qui trình viết đọan văn, bài văn thuyết
minh
của đọan văn?
- Bước 1: Xác định các yêu cầu về : nội

Qua việc phân tích ví dụ em hãy nêu
quy trình viết một đoạn văn, một bài
văn thuyết minh ?

dung, mục đích và phương pháp thuyết
minh.
-Bước 2: Phác thảo dàn ý đại cương cho bài
viết.
-Bước 3 : Phát triển mỗi ý thành đọan văn.
- Bước 4: Viết và kiểm tra - sửa chữa.
III. Ghi nhớ : SGK
IV. Luyện tập
Đề bài: Em hãy lập dàn ý cho bài văn thuyết
minh về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn
Trãi
Mở bài:

? Cho hs: thảo luận nhóm để xác
định lượng thông tin cho bài

- Giới thiệu về Nguyễn Trãi.
- Lí do vì sao mình viết về Nguyễn Trãi
4


Gv cho phương án theo dàn ý như

Thân bài:

sau

* Cuộc đời Nguyễn Trãi
-Năm sinh năm mất, quê quán
-Tư tưởng, tình cảm
- Vị trí trong lịch sử dân tộc
* Sự nghiệp:
- Tác phẩm chính
- Nội dung thơ văn
- Phong cách nghệ thuật
Kết bài:
-Trở lại đề tài thuyết minh
- Gợi cảm xúc suy nghĩ trong người đọc
2. Diễn đạt ý thành đoạn văn

Giáo viên cho hs viết và đọc đoạn
văn
Gv đọc đoạn văn ví dụ
Nhưng Nguyễn Trãi không chỉ yêu
tha thiết thiên nhiên của quê hương ,
ông còn canh cánh bên lòng niềm tha
thiết với bà con thân thuộc ở quê
nhà. Thời còn giặc Minh, nhiều năm
ông phải lẩn tránh khắp nơi, xa nhà
5


xa quê, xa bà con thân thuộc với bao
nỗi buồn rầu

Về nhà viết đoạn văn nối tiếp đoạn

vừa hoàn thành trên lớp
Viết lại bài văn thuyết minh
Giờ sau: Chuyện chức phán sự đền
Tản Viên.

6