Giáo án Ngữ văn 11 tuần 27 bài: Luyện tập Thao tác lập luận bình luận

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 11
THAO TÁC LẬP LUẬN BÌNH LUẬN

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Hiểu mục đích yêu cầu, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận
- Nắm được cách bình luận một vấn đề
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
1. Kiến thức:
- Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận
- Cách sử dụng các thao tác lập luận
2. Kĩ năng:
- Nhận diện đối tượng, nội dung và cách bình luận một số văn bản nghị luận
- Vận dụng thao tác lập luận bình luận đẻ viết một đoạn văn, bài văn nghị
luận xã hội hoặc văn học
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
1. Giáo viên: Sử dụng kết hợp các phương pháp: phương pháp phân tích tổng hợp, phát vấn, thảo luận nhóm, …
2. Học sinh: Chú ý nghe giảng, phát biểu ý kiến và kết hợp ghi bài
IV. CHUẨN BỊ
- Gv: + Sgk Ngữ văn 11 ( Cơ bản)
+ Chuẩn kiến thức kĩ năng môn Ngữ văn 11
+ Giáo án


- HS: + Sgk Ngữ văn 11 ( Cơ bản)
+ Bài soạn
V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: kiểm tra sỉ số
2. Trả bài cũ: Những thao tác lập luận nào có trong văn nghị luận?
3. Dạy bài mới:
* Lời vào bài: Trong văn nghị luận, người ta thường sử dụng nhiều thao tác
lập luận khác nhau. Bình luận là một trong những thao tác lập luận không

thể thiếu. Vậy thao tác lập luận bình luận là gì? Mục đích, yêu cầu ra sao ?
Cách bình luận như thế nào ? Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tất cả
những điều đó.

Hoạt động của GV

Hoạt động của Nội dung bài học
HS

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU THAO

THAO

TÁC LẬP LUẬN BÌNH LUẬN

TÁC

LẬP

LUẬN

BÌNH LUẬN
1. Khái niệm:

1. Khái niệm:

* GV hỏi:

* HS kể những Thao tác lập luận bình luận là thao tác
- Kể những hoạt động được gọi hoạt động bình lập luận của văn nghị luận đưa ra ý
là “ bình luận” mà em thườn gặp luận
kiến đánh giá và bàn luận về một
trong đời sống hằng ngày ?
tình hình, một vấn đề nào đó.
- Rút ra khái
- Bình luận thời sự: Đưa ra ý niệm bình luận + Đánh giá: Chỉ ra vấn đề: Đúng/sai?


kiến bàn bạc, đánh giá về sự kiện

Hay/dở? Tốt/xấu?...

thời sự → thái độ, lập trường

+ Bàn luận: phải có sự trao đổi ý

của người bình luận.

kiến đối với người đối thoại.

- Bình luận quân sự: Đưa ra ý
kiến đánh giá và bàn bạc về việc
bày binh bố trận, trong lĩnh vực
quân sự → lập trường, quan
điểm của người bình luận.
- Bình luận thể thao: Đưa ra ý
kiến đánh giá và bàn bạc về 1
trận đấu hoặc một môn thể thao

nào đó → ý kiến của người bình
luận
- Vậy

thao tác lập luận bình

luận là gì ?
* GV chốt lại kiến thức
* GV so sánh bình luận với: giải
thích, chứng minh, phân tích:
- Giải thích: Dùng lí lẽ và dẫn
chứng để làm cho người đọc,
người nghe hiểu rõ, hiểu đúng
một vấn đề nào đó.
- Chứng minh: Dùng lí lẽ và dẫ
chứng để làm cho người đọc,
người nghe tin một vấn đề nào


đó là đúng, là có thật.
- Phân tích: Làm cho người đọc,
người nghe thấy được bản chất
của vấn đề .
2. Mục đích, yêu cầu của thao
tác lập luận bình luận:
a. Phân tích ngữ liệu “Xin lập
khoa luật”( Ngữ văn 11, tập 1)
* Gv hỏi:
- Vấn đề được bình luận trong

2. Mục đích, yêu cầu của thao tác

tác phẩm là gì?

lập luận bình luận:
a. Phân tích ngữ liệu “Xin lập khoa
luật” của Nguyễn Trường Tộ ( Ngữ
văn 11, tập 1)
- Vấn đề: Đề cao luật pháp ở các
* HS đọc lại nước phương Tây và chỉ ra sự cần
đoạn trích và thiết của luật pháp đối với xã hội.
trả lời câu hỏi.

+ Giỏi luật → làm quan.
+ Quan dùng luật: trị dân theo luật mà
giữ gìn.
+ Khi xử phạt đều phải dựa vào ngũ
hình.
+ Vua không được đoán phạt một
người theo ý mình mà phải dựa vào ý


kiến của các quan.
- Thái độ: Phê phán với đạo Nho:
- Tác giả có đánh giá đúng, sai

“chỉ nói suông trên giấy, không làm

không?

cũng chẳng bị ai phạt, có làm cũng

- Có bàn bạc sâu rộng vấn đề
không?

chẳng được ai thưởng. Bởi vậy xưa
nay học đã nhiều mà mấy ai đổi được
tâm tính, sửa được lỗi lầm”.
→ Tác giả có ý thức tranh luận với
quan niệm cho rằng việc lập khoa luật
là không cần thiết
→ Như vậy tác giả đã nêu ra vấn đề
đúng, sai của đời sống và bàn bạc rất
sâu. “Nếu bảo luật lệ chỉ tốt cho việc
cai trị chứ không có đạo đức tinh vi
thế thì không biết rằng trái luật là tội,
giữ đúng luật là đức. Nếu tận dụng
cái lẽ công bằng trong luật mà xử sự
thì mọi quyền pháp đều là đạo đức”.
→ Vua chúa thống trị đất nước đều
phải dựa vào luật, và thực hiện theo
luật.
 Nhằm mục đích thuyết phục triều

- Mục đích cuối cùng là gì?

đình cho mở khoa luật.
b. Kết luận:
* Mục đích: Bình luận nhằm đề xuất ý

*GV hỏi: Qua phân tích trên:

kiến, nhận xét đánh giá giúp người

- Em hãy nêu mục đích của thao

đọc, người nghe hiểu, tán đồng với

tác lập luận bình luận?

mình về một hiện tượng, vấn đề nào
đó.
* Yêu cầu:
- Đứng trước một tình huống có vấn

- Yêu cầu của thao tác này?

* Hs nêu mục đề nảy sinh nhu cầu bình luận.
đích và yêu cầu
- Vấn đề được bàn luận phải được
của TTLLBL
người đọc, người nghe hiểu biết, quan
tâm
- Ý kiến đưa ra bình luận phải thực sự
thuyết phục, lôi cuốn người đọc,

- Tại sao có thể nói rằng con
người ngày nay cần biết bình
luận, dám bình luận và phái nắm

vững kĩ năng bình luận ?
*GV giảng:
Cúng ta đang sống trong thời
đại văn minh, dân chủ; mọi
người đều có quyền và trách
nhiệm tham gia giải quyết các
vấn đề. Con người trong thời đại
như thế phải dám và phải có khả
năng tham gia bình luận, để trở

người nghe
- Phải nắm vững kỹ năng bình luận.


thành người có ích cho xã hội.
Muốn các cuộc tranh luận có
hiệu quả và bổ ích chúng ta cần
thành thạo kĩ năng bình luận.

II. CÁCH BÌNH LUẬN

II. CÁCH BÌNH LUẬN

1. Phân tích ngữ liệu (Sgk/73)

1. Phân tích ngữ liệu (Sgk/73)

* Vấn đề bình luận: nguyên nhân và

*GV chia nhóm thảo luận:

hậu quả của tai nạn gian thông.

Nhóm 1: Đoạn trích nêu vấn đề

* Giải quyết vấn đề:

gì? Nhận xét cách nêu?

- Dùng lí lẽ:

Nhóm 2: Tác giả đã dùng lí lẽ

+ “Thần chết đã … đường phố”

nào để giả quyết vấn đề?
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng

+ “Những kẻ … giao thông”

trên?

+ “Những kẻ đầu …. khoái cảm”.
- Chỉ ra nguyên nhân:
+ Hạn chế khách quan.
+ Hạn chế chủ quan: ý thức tham gia
giao thông còn non kém.
 Tác giả đã đi vào giải thích vấn đề.
- Dẫn chứng:

Nhóm 3: Tác giả đã làm cho

+ “Theo thống kê của UNICEF…. Xe

người đọc tin vào điều mình nói

máy”

bằng cách nào?Qua đó thể hiện
thái độ gì đối với vấn đề được

*HS chia nhóm
thảo luận.

+ Họ là lực lượng lao động lớn của
đất nước. Lực lượng ấy phải gánh lấy


nêu.

trách nhiệm công dân và gia đình.
 Dùng lí lẽ và dẫn chứng để cho
người đọc thấy được nguyên nhân và
hậu quả của tai nạn giao thông. Từ đó
dẫn đến thái độ phê phán, không đồng
tình với những sát thủ trên đường phố
→ Đánh giá vấn đề.
* Tác giả đã đưa ra lời bàn:
- Vấn đề an toàn giao thông là hạnh

Nhóm 4: Kết thúc vấn đề, tác giả

phúc, là cơ hội gặt hái thành công để

đã đưa ra lời bàn nào? Giải

hội nhập, là thể hiện thái độ mến

pháp nào để giải quyết được vấn

khách.

đề đã nêu ra?

- Hành động cần có:
+ Tự điều chỉnh mình.
+ Tự cứu mình và cứu người.

GV nhận xét, chốt lại vấn đề.

+ Cần một chương trình truyền
thông hiệu quả để lưỡi hái tử thần
không còn nghênh ngang trên đường
phố.
 Bàn bạc, mở rộng vấn đề.
2. Cách bình luận: 3 bước
Bước 1. Nêu hiện tượng (vấn đề) cần
bình luận

2. Cách bình luận:

*GV hỏi: Có mấy bước trong

→ Trình bày rõ ràng, trung thực

cách bình luận. Đó là những

Bước 2. Đánh giá hiện tượng (vấn đề)

bước nào?

cần bình luận

GV goi HS đọc phần Ghi nhớ

→ Phải đề xuất và chứng tỏ được ý

(SGK/ 73)

kiến nhận định , đánh giá của mình là
xác đáng .
Bước 3. Bàn về hiện tượng ( vấn đề )
cần bình luận .
→ Cần có những lời bàn sâu rộng.
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1 (SGK/73)

III. LUYỆN TẬP:

Nhận xét như vậy là sai vì

Bài tập 1 (SGK/73)

- Về mục đích bình luận hoàn toàn
khác giải thích và chứng minh
- Bình luận cũng không phải giải
*HS trả lời:
Có 3 bước:

Bài tập 2 ( SGK/73)

thích, chứng minh cộng lại. Có chăng
người ta chỉ sử dụng giải thích, chứng
minh trong qúa trình thực hiện bình

- Nêu vấn đề luận. Ta coi đó là thao tác hỗ trợ.
cần bình luận
Bài tập 2 ( SGK/73)
- Đánh giá vấn
Xem lại phần II.
đề cần bình
Bài tập 3 (SGK/74)
luận
- Bàn về vấn đè Sau khi đọc văn bản “xin lập khoa


cần bình luận

luật” chúng ta còn có thể bình luận

thêm

Bài tập 3 (SGK/74)

*HS làm tại - Nêu vai trò của pháp luật đối với xã
hội ta hiện nay.
lớp
+ Làm cho mọi người hiểu được pháp
luật và làm theo pháp luật
+ Để xây dựng xã hội thực sự văn
minh, công bằng
- Làm thế nào để có luật nghiêm và
làm tốt việc giáo dục pháp luật trong
xã hội
* HS xem lại + Đặt ra luật pháp và hoàn chỉnh bộ
phần II.

luật. Luật pháp phải xuất phát từ hiện
thực và nguyện vọng của nhân dân

*HS về nhà + Mọi người phải có ý thức sống và
làm theo pháp luật. Đặc biệt nêu cao
làm
tinh thàn gương mẫu của mọi người,
mọi ngành, mọi tổ chức trong việc
chấp hành pháp luật.

VI. CỦNG CỐ:
Tập viết một đoạn bình luận cho một vần đề mà em quan tâm hoặc một
đọan, một câu, một chi tiết, một nhân vật ….yêu thích trong văn học

VII. DẶN DÒ:
- Hiểu được mục đích, yêu cầu và tầm quan trọng của thao tác lập luận bình
luận.
- Nắm được nguyên tắc và cách thức bình luận
- Hoàn thành các bài tập
- Chuẩn bị bài mới: “Tôi yêu em”