Giáo án Ngữ văn 11 tuần 27 bài: Luyện tập Thao tác lập luận bình luận

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 11
THAO TÁC LẬP LUẬN BÌNH LUẬN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Hiểu được mục đích, yêu cầu và tầm quan trọng của thao tác lập luận bình
luận.
- Nắm được những nguyên tắc và cách thức cơ bản của thao tác lập luận bình
luận.
- Biết vận dụng thao tác lập luận bình luận vào viết bài văn nghị luận và ứng xử
trong cuộc sống.
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Phương pháp gợi mở, đối chiếu, so sánh, thảo luận
III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, phần mềm MS PowerPoint
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Giới thiệu bài mới
Trước đây, trong văn nghị luận, các em đã được học một số thao tác lập luận
như chứng minh, giải thích, bác bỏ… Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm một thao
tác lập luận nữa để vận dụng vào viết văn nghị luận cũng như ứng xử trong cuộc
sống, đó là thao tác lập luận bình luận.

1


Hoạt động của GV và HS

Nội dung bài học

Hoạt động 1:

I. Mục đích, yêu cầu của thao tác

GV yêu cầu học sinh tìm hiểu SGK – trang lập luận bình luận
71 và trả lời câu hỏi:

1. Khái niệm:

- Trong cuộc sống, các em thường gặp từ - Bình luận là bàn bạc, đánh giá về
bình luận ở đâu?

sự đúng- sai, thật- giả, hay- dở, lợi-

- Trong cuộc sống chúng ta thường gặp từ bình hại của các hiện tượng trong đời
luận như: bình luận thể thao, bình luận quân sống hoặc trong văn học.
sự, bình luận thời sự...
- Em hiểu như thế nào nghĩa của từ “bình”,
“luận” trong các trường hợp trên?
- “Bình” là tỏ ý khen chê nhằm bình phẩm về
một vấn đề nào đó.
- “Luận” là bàn về vấn đề nào đó có phân tích
lý lẽ, dẫn chứng.
- GV chiếu cho học sinh xem một đoạn clip
về học sinh đi xe máy không đội mũ bảo

2. Mục đích:
- Bình luận nhằm đề xuất và thuyết

hiểm:
+ Em có suy nghĩ gì sau khi xem xong đoạn

phục người đọc (người nghe) tán
đồng với nhận xét, đánh giá, bàn

clip trên?

luận của mình về một hiện tượng
+ Tình trạng học sinh đi xe máy không đội mũ
2


bảo hiểm có xảy ra trong lớp, trong trường (vấn đề) trong đời sống hoặc trong
của em không?

văn học.

+ Theo em, gia đình, nhà trường cũng như
bản thân cần phải làm gì để chấm dứt tình
này?
- Sau khi học sinh trình bày suy nghĩ, quan
điểm của mình về tình trạng học sinh đi xe
máy không đội mũ bảo hiểm, GV hỏi học sinh:
Mục đích của thao tác lập luận bình luận là
gì?
- GV : Khi thực hiện bình luận cần tuân theo 3. Yêu cầu:
những yêu cầu gì ?

- Trình bày rõ ràng, trung thực vấn

( Có thể kết hợp giải quyết BT 4).

đề.
- Dùng lập luận để khẳng định nhận

xét, đánh giá của mình là đúng.
- Bàn bạc, mở rộng vấn đề một cách
sâu sắc và có sức thuyết phục.
- Quan điểm: rõ ràng; lập luận: chặt
chẽ; bố cục: mạch lạc; bình luận:
chính xác, trong sáng.

- Vai trò và tầm quan trọng của bình luận là

3

- Trong đời sống cũng như trong văn


gì?

học, chúng ta luôn gặp những vấn đề
cần phải tranh luận, đánh giá, bán
bạc nhằm thể hiện chính kiến của
mình và thuyết phục người nghe,
người đọc. Muốn các cuộc tranh
luận luôn có hiệu quả và bổ ích,
chúng ta phải nắm vững kĩ năng
bình luận.
II. Cách bình luận.
 Một bài bình luận thường có các

* Hoạt động 2.
- GV : HS đọc mục II SGK/ tr.71 và trả lời câu

bước sau:
- Bước 1: Nêu hiện tượng (vấn đề)

hỏi. HS trả lời, GV chốt lại kiến thức.
- Tiến trình bình luận gồm mấy bước? Nội

cần bình luận.
+ Nêu rõ được thái độ và sự đánh

dung của mỗi bước là gì?

giá của người bình luận trước vấn đề
đưa ra.
+ Trình bày rõ ràng, trung thực
- Bước 2: Đánh giá hiện tượng
(vấn đề) cần bình luận
- GV hỏi: Có mấy cách để đánh giá hiện
+ Đứng hẳn về một phía mình cho là

tượng (vấn đề) cần bình luận?

đúng để bác bỏ cái sai.
4


- GV cho HS xem một số hình ảnh về HS hút + Kết hợp phần đúng của mỗi phía
thuốc là và hỏi HS: Em đánh giá như thế nào và loại bỏ phần sai để tìm ra tiếng
về tình trạng hút thuốc lá của học sinh hiện nói chung trong sự đánh giá.
nay? GV gợi ý để HS trả lời.

+ Đưa ra cách đánh giá của riêng

Ÿ Học sinh hút thuốc lá là đúng hay sai?

mình.

Ÿ Tại sao hút thuốc lá là tình trạng báo động
với thanh thiếu niên trong nhà trường?
Ÿ Nguyên nhân dẫn đến việc hút thuốc lá trong
học sinh.
Ÿ Tác hại của thuốc lá đối với bản thân người
hút và những người xung quanh.
Ÿ Thái độ của chúng ta với tình trạng học sinh
hút thuốc.
- Bước 3: Bàn về hiện tượng (vấn
- Có mấy cách bàn luận về hiện tượng (vấn

đề) cần bình luận.

đê) cần bình luận?
+ Bàn về thái độ, hành động, cách
giải quyết trước vấn đề đang được
xem xét.
+ Bàn về những điều rút ra khi liên
hệ với thời đại, hoàn cảnh, lứa tuổi
…

5

+ Bàn về những vấn đề sâu xa hơn
* Hoạt động 3.

mà vấn đề được bình luận gợi ra.

- GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK..

III. Ghi nhớ.

* Hoạt động 4 :

- SGK/ tr.73

GV cho HS làm bài tập.

IV. Luyện tập

- GV gọi HS đọc ngữ liệu và trả lời câu hỏi.

Bài tập 1.

HS trả lời. GV bổ sung.

- Bình luận không phải là giải thích,

(So sánh: Bình luận, giải thích, chứng minh.

chứng minh hay kết hợp giải thích
với chứng minh. Vì:

- Bình luận: Đề xuất và thuyết phục người đọc
tin, tán đồng với ý kiến (đề xuất) của mình về

+ Mục đích 3 kiểu bài này khác
nhau.

một vấn đề nào đó.
- Giải thích: Dùng lí lẽ và dẫn chứng giúp

+ Bản chất của bình luận là tranh
luận về vần đề mà tất cả người tham

người đọc hiểu về một vấn đề nào đó.

gia bình luận đều đã biết và đều có
- Chứng minh: Dùng dẫn chứng và lí lẽ khiến

ý kiến riêng về vấn đề đó.

người đọc tin một vấn đề nào đó.)

Bài tập 2.
- Là thao tác lập luận bình luận.
- Căn cứ:
6


+ Bài viết đánh giá mức độ thảm
khốc của những tai nạn giao thông
và nguyên nhân của những tai nạn

đó.
+ Bình luận sâu rộng về mối liên
quan giữa những tai nạn giao
thông…

3. Dặn dò
- Nắm nội dung bài học, học thuộc ghi nhớ. Làm các bài tập còn lại trong sách giáo
khoa.
- Chuẩn bị bài Người trong bao của Sê-khốp

Ngày 15 tháng 03 năm 2011
Phê duyệt của giáo viên hướng dẫn

Sinh viên thực hiện

........................................................
........................................................
........................................................
Giáo viên hướng dẫn

7

H’ Julia Kbuôr


Bùi Thị Oanh

8