Giáo án Ngữ văn 12 tuần 25 bài: Mùa lá rụng trong vườn

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
ĐỌC THÊM:

MÙA LÁ RỤNG TRONG VƯỜN
(Trích)
Ma Văn Kháng

I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
- Hiểu được diễn biến tâm lí của các nhân vật, nhất là chị Hoài và ông Bằng
trong buổi cúng tất niên chiều ba mươi tết. Từ đó thấy được sự quan sát tinh tế và
cảm nhận tinh nhạy của nhà văn về những biến động, đổi thay trong tư tưởng, tâm
tí con người Việt Nam giai đoạn xã hội chuyển mình.
- Trân trọng những giá trị của văn hóa truyền thống.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
SGK, giáo án, bài giảng điện tử, tư liệu có liên quan, máy tính, máy chiếu…
III. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
- HS đọc và tóm tắt truyện, trả lời những câu hỏi phần Hướng dẫn học bài (ở
nhà).
- GV hướng dẫn HS đi thư viện tìm hiểu thêm về nhà văn Ma Văn Kháng và
tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn, tổ chức xem phim (nếu có điều kiện).
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài mới của HS.


3. Giảng bài mới:

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

* Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm I. TÌM HIỂU CHUNG
hiểu khái quát về tác giả, tác
phẩm

1. Tác giả
- Ma Văn Kháng, tên khai sinh là Đinh Trọng

- Thao tác 1: Tìm hiểu về tác giả. Đoàn, sinh năm 1936.
+ GV: Yêu cầu HS đọc SGK, tóm
tắt nét chính về tác giả.
+ HS: Nêu những nét chính về tác
giả.

- Quê gốc ở phường Kim Liên, quận Đống Đa,
Hà Nội.
- Là người có nhiều đóng góp tích cực cho sự
vận động và phát triển nhiều mặt của văn học nghệ

+ GV: Cung cấp thêm một số kiến thuật.
thức về nhà văn.

- Ông được tặng giải thưởng văn học ASEAN
năm 1998 và giải thưởng Nhà nước về văn học
nghệ thuật năm 2001.
- Tác phẩm chính (SGK)
- Nét đặc sắc trong sáng tác:
+ Vốn sống phong phú, đa dạng
+ Tạo được nhiều hình tượng độc đáo, giàu cá
tính.

- Thao tác 2: Tìm hiểu về Tiểu
thuyết “Mùa lá rụng trong
vườn”.

2. Tác phẩm:


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

+ GV: Nêu những hiểu biết của em
về tác phẩm “Mùa lá rụng trong
vườn”.
+ HS: Nêu những nét chính về tác
phẩm.

- Tiểu thuyết được tặng giải thưởng Hội nhà văn
Việt Nam năm 1986.
- Thông qua câu chuyện xảy ra trong gia đình
ông Bằng, một gia đình nền nếp, luôn giữ gia pháp

+ GV: Cung cấp thêm một số kiến nay trở nên chao đảo trước những cơn địa chấn
thức về tác phẩm

tinh thần từ bên ngoài, nhà văn bày tỏ niềm lo lắng
sâu sắc cho giá trị truyền thống trước những đổi
thay của thời cuộc .
- Đoạn trích rút từ chương 2.

* Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm

II. Hướng dẫn đọc thêm:

hiểu giá trị của đoạn trích
- Thao tác 1: Tìm hiểu nhân vật
chi Hoài.

1. Nhân vật chị Hoài:
- Dù hiện tại đã xó gia đình riêng, có một số

+ GV tổ chức cho HS đọc, tóm tắt phận khác, ít còn liên quan đến gia đình người
tác phẩm.
chồng đầu tiên đã hi sinh, nhưng chị vẫn quan tâm
+ GV: Anh (chị) có ấn tượng gì về đến những biến động của họ.
nhân vật chị Hoài? Vì sao mọi
người trong gia đình đều yêu quí
chị?
+ HS làm việc cá nhân, trình bày
suy nghĩ của mình trước lớp.
+ GV: Chốt lại các ý chính.

 Tình nghĩa, thuỷ chung.
- Mọi người trong gia đình đều yêu quý chi
Hoài:
+ Chị có một tấm lòng nhân hậu:
đột ngột trở về sum hpọ cùng gia đình người


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
chồng cũ trong buổi chiều cuối năm
những món quà quê giản dị của chị chứa đựng
những tình cảm chân thành.
Quan tâm cụ thể, mộc mạc và nồng hậu tất cả
thành viên trong gia đình bố chồng.
+ Chị trở kại khi gia đình ấy có những thay đổi
không vui, rạn vỡ trong quan hệ do biến động xã
hội.
 Sự có mặt của chị gắn kết mọi người, đánh
thức tình cảm thiêng liêng về gia tộc, khiến cho
bữa cơm tất niên “sang trọng và hân hoan khác
thường” trong thời buổi khó khăn.

- Thao tác 2: GV tổ chức cho HS 2. Diễn biến tâm trạng của ông Bằng và chị
tìm hiểu cảnh sum họp gia đình Hoài trong cảnh gặp lại:
trước giờ cúng tất niên bằng các
câu hỏi.
+ GV: Phân tích diễn biến tâm lí
nhân vật ông Bằng trong cảnh gặp
lại trước giờ cúng tất niên.

- Ông Bằng:
+ “nghe thấy xôn xao tin chị Hoài lên”,
+ "ông sững lại khi nhìn thấy Hoài, mặt thoáng
một chút ngơ ngẩn. Rồi mắt ông chớp liên hồi, môi
ông bật bật không thành tiếng, có cảm giác ông sắp

+ HS làm việc cá nhân, trình bày khó oà”,

suy nghĩ của mình trước lớp.
+ “giọng ông bỗng khê đặc, khàn rè: Hoài đấy ư,
+ GV: Chốt lại các ý chính.
con? “.


Hoạt động của thầy và trò
+ GV: Phân tích diễn biến tâm lí

Nội dung cần đạt
 Nỗi vui mừng, xúc động không dấu giếm của

nhân vật chị Hoài trong cảnh gặp ông khi gặp lại người đã từng là con dâu trưởng mà
người bố chồng cũ.

ông rất mực quí mến.

+ HS làm việc cá nhân, trình bày - Chị Hoài:
suy nghĩ của mình trước lớp.

+ “gần như không chủ động được mình, lao về phía

+ GV: Chốt lại các ý chính.

ông Bằng, quên cả đôi dép, đôi chân to bản... kịp
hãm lại khi còn cách ông già hai hàng gạch hoa”.
+ Tiếng gọi của chị nghẹn ngào trong tiếng nấc
“ông!”
 Cảnh gặp gỡ vui mừng nhiễm một nỗi tiếc
thương đau buồn, lo lắng trước những biến động

không vui của gia đình.
 Sự có mặt của chị Hoài khiến nỗi cô đơn của ông
Bằng được giải toả, như có thêm niềm tin trong
cuộc đấu tranh gìn giữ những gì tốt đẹp trong
truyền thống gia đình.

- Thao tác 3: Tìm hiểu ý nghĩa 3. Ý nghĩa của việc cúng tổ tiên trong ngày tết:
của việc cúng tổ tiên trong ngày - Gợi nhớ về cội nguồn, về các giá trị truyền thống
tết.
của dân tộc.
+ GV: Khung cảnh tết và dòng tâm - Phải biết giữ gìn và phát huy những giá trị tốt đẹp
tư cùng với lời khấn của ông Bằng trong quá khứ. “Một dân tộc không có quá khứ là
trước bàn thờ gợi cho anh (chị) một dân tộc bất hạnh”.
cảm xúc và suy nghĩ gì về truyền


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

thống văn hoá riêng của dân tộc
ta?
+ HS: làm việc cá nhân, trình bày
suy nghĩ của mình trước lớp
Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng III. TỔNG KẾT
kết.

1. Giá trị nội dung tư tưởng.

GV hướng dẫn HS tự viết tổng kết.

2. Giá trị nghệ thuật.

V. CỦNG CỐ - DẶN DÒ:
1. Củng cố:
- Nhân vật chị Hoài để lại cho em những suy nghĩ gì?
- Tâm trạng của ông Bằng và chị Hoài như thế nào trong cảnh gặp lại?
2. Dặn dò:
- Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm.
- Xem lại các nội dung đã tìm hiểu.
- Chuẩn bị bài mới:
Đọc thêm: MỘT NGƯỜI HÀ NỘI - Nguyễn Khải.
- Câu hỏi chuẩn bị:
+ Nhân vật cô Hiền được thể hiện với những nét tính cách gì?
+ Vì sao tác giả lại ví cô Hiền như “hạt bụi vàng” của Hà Nội?
+ Nhận xét về giọng kể của tác giả?