Giáo án Ngữ văn 12 tuần 25 bài: Mùa lá rụng trong vườn

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
Đọc thêm:

MÙA LÁ RỤNG TRONG VƯỜN (trích)
-MA VĂN KHÁNG-

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Giúp Học sinh:

1. Kiến thức: Hiểu được diễn biến tâm lí của các nhân vật, nhất là chị Hoài và
ông Bằng trong buổi cúng tất niên chiều ba mươi tết.
2. Kĩ năng: Cảm nhận được sự quan sát tinh tế và cảm nhận tinh nhạy của nhà
văn về những biến động, đổi thay trong tư tưởng, tâm tí con người Việt Nam giai
đoạn xã hội chuyển mình.
3. Thái độ: Trân trọng những giá trị của văn hóa truyền thống.
II. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Đọc SGK, SGV, TLTK, soạn giáo án .
- Phương án tổ chức lớp học: phát vấn, đàm thoại với cá nhân, tập thể, thảo luận
nhóm…
2. Chuẩn bị của học sinh:
-Đọc SGK, TLTK để củng cố kiến thức cũ và chuẩn bị bài học theo HDHB.
- Tìm hiểu thêm về nhà văn Ma Văn Kháng và tiểu thuyết Mùa lá rụng trong
vườn
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định tình hình lớp: 1 phút
Ổn định trật tự, điểm danh học sinh trong lớp
2. Kiểm tra bài cũ: 4ph

Nêu vắn tắt chủ đề và những thành công về nghệ thuật của truyện Chiếc thuyền
ngoài xa
3. Giảng bài mới: 38 phút
- Tạo tâm thế tiếp thu bài mới.
- Giới thiệu bài:
TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY

Thời

HOẠT ĐỘNG CỦA

lượng

GIÁO VIÊN

5ph

Hoạt

động

HOẠT ĐỘNG
CỦA

NỘI DUNG

HỌC SINH
1:

Hướng dẫn tìm hiểu

khái quát về tác giả,
tác phẩm
- Yêu cầu HS đọc
Tiểu dẫn, tóm tắt nét - Đọc SGK, tóm
tắt nét chính.
chính về tác giả.

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Ma Văn Kháng, tên khai sinh
là Đinh Trọng Đoàn, sinh năm
1936, quê gốc ở phường Kim
Liên, quận Đống Đa, Hà Nội,
là người có nhiều đóng góp
cho sự vận động và phát triển
nhiều mặt của văn học nghệ
thuật. Ông được tặng Giải
thưởng Văn học ASEAN năm
1998 và Giải thưởng Nhà nước
về văn học nghệ thuật năm
2001.
Tác phẩm chính (SGK)

- Yêu cầu HS nêu
những nét chính về - Phát biểu
tiểu thuyết Mùa lá

2. Mùa lá rụng trong vườn
- Tiểu thuyết được tặng giải
thưởng Hội nhà văn Việt

rụng trong vườn

Nam năm 1986. Thông qua
câu chuyện xảy ra trong gia
đình ông Bằng, một gia
đình nền nếp, luôn giữ gia
phong nay trở nên chao đảo
trước những cơn địa chấn
tinh thần từ bên ngoài, nhà
văn bày tỏ niềm lo lắng
trước sự xói mòn các giá trị
truyền thống
- Đoạn trích trong SGK rút từ
chương 2 của tiểu thuyết Mùa
là rụng trong vườn.

30ph

Hoạt

động

2:

II. Tìm hiểu giá trị của

Hướng dẫn tìm hiểu

đoạn trích

giá trị của đoạn

1. Nhân vật chị Hoài

trích
1- Tổ chức cho HS

- Làm việc cá

- Chị Hoài mang vẻ đẹp đằm

nhân, trình bày thắm của người phụ nữ nông
đọc, tóm tắt và tìm
suy nghĩ của mình thôn: “người thon gọn trong cái
hiểu nhân vật chị
áo bông chần hạt lựu. Chiếc
trước lớp.
Hoài.
khăn len nâu thắt ôm khuôn
? Anh (chị) có ấn

mặt rộng có cặp mắt hai mí

tượng gì về nhân vật

đằm thắm và cái miệng tươi”.

chị Hoài?

- Vẻ đẹp trong tâm hồn, tính
cách: tình cảm đôn hậu, từ
cách ứng xử, quan hệ với mọi
người.
- Tuy bây giờ chị đã có một gia
đình riêng, nhưng mọi người


vẫn nhớ, vẫn quí, vẫn yêu chị.
- Phát biểu

Bởi vì chị vẫn “giao cảm, vẫn
chia sẻ buồn vui và cùng tham

? Vì sao mọi người

dự cuộc sống của gia đình này”

trong gia đình đều

(Biết chuyện cô Phượng đã

yêu quí chị?

chuyển công tác, nhận được
thư bố chồng cũ, sợ ông buồn
nên phải lên ngay”; chu đáo,
xởi lởi chuẩn bị quà, hỏi thăm
tất cả mọi người; sự thành tâm

của chị trước bàn thờ gia tiên
chiều 30 tết....). Trong tiềm
thức mỗi người “vẫn sống
động một chị Hoài đẹp người,
đẹp nết”.
- Nhân vật chị Hoài là mẫu
người phụ nữ vẫn giữ được nét
đẹp truyền thống quý giá trước
những “cơn địa chấn” xã hội.
2- Diễn biến tâm lí hai
nhân vật ông Bằng và chị
Hoài trong cảnh gặp lại:
- Ông Bằng: “nghe thấy xôn
- Làm việc nhóm

xao tin chị Hoài lên”, "ông
sững lại khi nhìn thấy Hoài,

2. Tổ chức cho HS

mặt thoáng một chút ngơ ngẩn.

tìm hiểu cảnh sum

Rồi mắt ông chớp liên hồi, môi

họp gia đình trước

ông bật bật không thành tiếng,

giờ cúng tất niên

- Đại diện nhóm

có cảm giác ông sắp khóc oà”,

phát biểu

“giọng ông bỗng khê đặc, khàn


? Phân tích diễn biến

rè: Hoài đấy ư, con? “. Nỗi vui

tâm lí hai nhân vật

mừng, xúc động không giấu

ông Bằng và chị

giếm của ông khi gặp lại người

Hoài trong cảnh gặp

đã từng là con dâu trưởng mà

lại trước giờ cúng tất

ông rất mực quý mến.

niên.

- Chị Hoài: “gần như không
chủ động được mình, lao về
phía ông Bằng, quên cả đôi
dép, đôi chân to bản... kịp hãm
lại khi còn cách ông già hai
hàng gạch hoa”. Tiếng gọi của
chị nghẹn ngào trong tiếng nấc
“ông!”
- Cảnh gặp gỡ vui mừng nhiễm
một nỗi tiếc thương đau buồn,
ê nhức cả tim gan.
3- Khung cảnh tết và dòng
tâm tư cùng với lời khấn của
ông Bằng trước bàn thờ:
- Khung cảnh tết: khói hương,
- Phát biểu

mâm cỗ thịnh soạn “vào cái
thời buổi đất nước còn nhiều
khó khăn sau hơn ba mươi

? Khung cảnh tết và

năm

dòng tâm tư cùng với

người trong gia đình tề tựu,

lời khấn của ông

quây quần... Tất cả chuẩn bị

Bằng trước bàn thờ

chu đáo cho khoảnh khắc tri

gợi cho anh (chị)

ân trước tổ tiên trong chiều 30

cảm xúc và suy nghĩ

tết.

gì về truyền thống

chiến

tranh....”,

mọi


văn hoá riêng của

- Ông Bằng “soát lại hàng

dân tộc ta? (gợi ý :

khuy áo, chỉnh lại cà vạt, ho

Tìm những chi tiết

khan một tiếng, dịch chân lại

miêu tả về khung

trước mặt bàn thờ”. “Thoáng

cảnh ngày tết, cử chỉ,

cái, ông Bằng như quên hết

lời khấn của ông

xung quanh và bản thể. Dâng

Bằng trong đoạn văn

lên trong ông cái cảm giác

cuối)

thiêng liêng rất đỗi quen thân
và tâm trí ông bỗng mờ nhoà...
Thưa thầy mẹ đã cách trở

ngàn trùng mà vẫn hằng sống
cùng con cháu. Con vẫn vẳng
nghe đâu đây lời giáo huấn....”
- Cảnh tượng ấy gieo vào lòng
người đọc niềm xúc động rưng
rưng, đề rồi “nhập vào dòng
xúc động tri ân tiên tổ và
những người đã khuất”.

3ph

Hoạt động 3:

III. Tổng kết

Hướng dẫn tổng
kết- củng cố.

1- Giá trị nội dung tư tưởng:
-Tự viết tổng kết.

- Ca ngợi phẩm chất tình

- Hướng dẫn

nghĩa và thuỷ chung. Tình cảm

? Về nội dung, tác

hướng về cội nguồn, bảo vệ

giả ca ngợi nét đẹp

các giá trị truyền thống

nào của con người?

- Niềm tin trong cuộc đấu tranh

? Nhằm hướng đến

âm thầm nhằm giữ lại những gì

mục đích gì?

tốt đẹp trong truyền thống gia
đình mà giờ đây, trước bao tác


động của thời cuộc, đang có
nguy cơ bị băng hoại.
2- Giá trị nghệ thuật.
-Khắc hoạ nhân vật trên các
? Nghệ thuật miêu tả
có gì đặc sắc?

bình diện: diện mạo, ngoại
hình, ngôn ngữ, hành động, đặc
biệt là nét đẹp tâm hồn của
nhân vật chị Hoài.

- Tạo được không khí thiêng
liêng trang trọng

4. Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo: 2 phút
- Nhận xét chung tiết học
- Tiết sau: Soạn bài đọc thêm Một người Hà Nội
RÚT KINH NGHIỆM VÀ BỔ SUNG

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………