Giáo án Ngữ văn 12 tuần 25 bài: Mùa lá rụng trong vườn

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
MÙA LÁ RỤNG TRONG VƯỜN
(Trích)
Ma Văn Kháng)
A. MỤC TIÊU:
Giúp học sinh:
- Hiểu được diễn biến tâm lí của các nhân vật, nhất là chị Hoài và ông Bằng trong
một buổi cúng tất niên chiều ba mươi Tết. Từ đó thấy được sự quan sát tinh tế và
cảm nhận tinh nhạy của nhà văn về những biến động, đổi thay trong tư tưởng, tâm
lí con người Việt Nam giai đoạn xã hội chuyển mình.
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
C. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ:
* Giáo viên : Soạn giáo án.
* Học sinh : Soạn bài.
D. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1. Ổn định lớp - kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ:

+Bài Chiếc thuyền ngoài xa.

+Trả lời những câu hỏi phần hướng dẫn đọc thêm bài Mùa lá rụng trong vườn
(trích).
3. Nội dung bài mới:
a. Đặt vấn đề: Sau năm 1985. xã hội nước ta chuyển mình xóa bỏ dần mô hình
kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường, với những rạn vỡ


tất yếu theo cả hai hướng tích cực và tiêu cực trong quan niệm sống, cách sống và
lựa chọn các giá trị. Là nhà văn có cảm quan hiện thực nhạy bén, sự quan sát tinh
tường. Ma Văn Kháng đã thể hiện những vấn đề nóng bỏng của xã hội trong tiểu
thuyết Mùa lá rụng trong vườn.

b. Triển khai bài dạy:
Hoạt động thầy và trò

Nội dung kiến thức

-Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm I. Tìm hiểu kái quát về tác phẩmtác giả.
hiểu chung.

1. Tác giả.

Học sinh đọc tiểu dẫn Sgk tóm

Ma Văn Kháng, tên khai sinh Đinh Trọng Đoàn,

tắt những nét chính.

sinh năm 1936, quê gốc ở phường Kim Liên,
quận Đống Đa Hà Nội, là người đã có nhiều
đóng góp tích cực cho sự vận động và phát triển
nhiều mặt của văn học nghệ thuật. Ông được
tặng Giải thưởng Văn học ASEAN năm 1998 và
giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm
2001.
Tác phẩm chính Sgk.
2. Mùa lá rụng trong vườn.
-Truyện đươc tặng giải thưởng Hội nhà văn Việt
Nam năm 1986. Thông qua câu chuyện xảy ra
tring gia đình ông Bằng, một gia đình nề nếp,
luôn giữ gia pháp nay trở nên chao đảo trong
những cơn địa chấn từ bên ngoài, nhà văn bày tỏ

niềm lo lắng sâu sắc cho giá trị truyền thống


trước những đổi thay của thời cuộc.
II. Đọc-hiểu văn bản và đoạn trích.
1. Nhân vật chị Hoài.
-Chị Hoài mang vẻ đẹp đằm thắm của người phụ
-Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc- nữ nông thôn: "người thon gọn trong cái áo lông
chần hạt lựu. Chiếc khăn len nâu thắt ôm khuôn
hiểu văn bản đoạn trích.
Bài tập 1: Anh (chị) có ấn
tượng gì về nhân vật chị Hoài?

mặt rộng có cặp mắt hai mí đằm thắm và cái
miệng cười rất tươi".

Vì sao mọi người trong gia -Nét đằm thắm, mặn mà toát lên từ tâm hồn chị,
từ tình cảm đôn hậu, từ cách ứng xửq, uan hệ với
đình đều yêu quý chị?
mọi người. Từng là dâu trưởng trong gia đình
ông Bằng, bây giờ chị đã có một gia đình riêng
Học sinh làm việc cá nhân, với những quan hệ riêng, lo toan riêng, mọi thứ
trình bày suy nghĩ của mình vấn nhớ, vẫn quý, vẫn yêu chị. Bởi vì "người phụ
trước lớp.

nữ tưởng đã cắt hết mối dây liên hệ với gia đình
này, vẫn giao cảm, vẫn chia sẻ buồn vui và cùng
tham dự cuộc sống của gia đình này" (biết
chuyện cô Phượng đã chuyển công tác, nhận
được thư bố chồng cũ, sợ ông buồn nên phải lên

ngay; chu đáoxởi lởi chuẩn bị quà, hỏi thăm tất
cả mọi người lớn, bé; sự thành tâm của chị trước
bàn thờ tổ tiên chiều 30 tết…). Trong tiềm thức
mỗi người "vẫn sống động một chị Hoài đẹp
ngườiđẹp nết".
-Nhân vật chị Hoài là mấu người phụ nữ vẫn giữ


được nét đẹp truyền thống quý giá trước những
"cơn địa chấn" xã hội.
2. Cảnh sum họp trước giờ cúng tất niên.
-Ông Bằng: "nghe thấy xôn xao tin Hoài lên",
"ông sững khi nhìn thấy Hoài, mặt thoáng một
chút ngơ ngẩn. Rồi mắt ông chớp liên hồi, môi
ông bật không thành tiếng, có cảm giác ông sắp
khóc oà", "giọng ông bỗng khê đặc, khàn rè:
Hoài đấy ư, con?" Nỗi vui mừng, xúc động
Bài tập 2:
a. Phân tích diễn biến tâm lí hai
nhân vật ông Bằng và chị Hoài
trong cảnh gặp gỡ trước giờ
cúng tất niên.

không giấu giếm của ông khi gặp lại người đã
từng là con dâu trưởng mà ông rất mực quý mến.
-Chị Hoài: "gần như không chủ động được mình
lao về phía ông Bằng, quên cả đôi dép, đôi chân
to bản…kịp hãm lại khi còn cách ông già hai
hàng gạch hoa". Tiếng gọi của chị nghẹ ngào
trong tiếng nấc "ông!".

Học sinh làm việc cá nhântrình -Cảnh gặp gỡ vui mừng nhuốm một nỗi tiếc
bày suy nghĩ của mình trước thương đau buồn, ê nhức cả tim gan.
lớp.

-Khung cảnh tết: khói hương, mân cỗ thịnh soạn
"vào cái buổi đât nước còn nhiều khó khăn sau
hơn ba mươi năm chiến tranh…" mọi người
trong gia đình tề tựu quây quần…Tất cả chuẩn bị
chu đáo cho khoảnh khắc tri ân trước tổ tiên
trong chiều 30 tết.
-Ông Bằng "soát lại hàng khuy áo, chỉnh lại cà


vạt, ho khan một tiếng, dịch chân lại trước bàn
thờ", "Thoáng cái ông Bằng nhưng quên hết
xung quanh và bản thể. Dân lên trong ông cái
cảm giác thiêng liêng rát đỗi quen thân và tâm
b. Khung cảnh Tết và dòng tâm trí ông bỗng mờ nhoà…Thưa thầy mẹ đã cách
tư cùng với lời khấn của ông trở ngàn trùng mà vần hằng sống cùng con cháu.
Bằng trước bàn thờ gợi cho anh Con vẫn hằng nghe đâu đấy lời giáo huấn…".
(chị) cảm xúc và suy nghĩ gì về
-Những hình ảnh sống động gieo vào lòng người
truyêng thống văn hoá riêng
đọc niềm xúc động rưng rưng, để rồi "nhập vào
của dân tộc ta?
dòng xúc động tri ân tiên tổ và những người đã
khuất".
-Giáo viên gợi dẫn: Tìm những -Bày tỏ lòng tri ân trước tổ tiêntrước những
chi tiết miêu tả về khung cảnh người đã mất trong lễ cúng tất niên chiêu 30 tết,

ngày tếtcử chỉlời khấn của ông điều đó đã trở thành một nét văn hoá truyền
Bằng trong đoạn văn cuối

thống đáng trân trọng và tự hào của dân tộc ta.

-Học sinh suy nghĩtrình bày Tổ tiên không tách rời với con cháu. Tất cả liên
cảm nghĩ của mình trước lớp.

kết một mạch bền chặt thuỷ chung". Dù cuộc
sống hiện đại muôn sự đổi thay cùng sự thay đổi
của những cách nghĩ, cách sống, những quan
niệm mới, nét đẹp truyền thống văn hoá ấy vẫn

-Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng đang và rất cần được gìn giữ trân trọng.
kết.
III. Tổng kết.
Giáo viên hướng dẫn học sinh
-Tổng kết giá trị đoạn trích dựa trên hai mặt:
tự viêt uôrng kết.
+Giá trị nội dung tư tưởng.
+Giá trị nghệ thuật.


4. Củng cố: -Nắm giá trị nội dungnghệ thuật của tác phẩm.
5. Dặn dò: -Tìm đọc toàn bộ tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn
Kháng
-Xem phim và so sánh sự khác biệt giữa tác phẩm văn học và nghệ
thuật điện ảnh.
-Tiết sau học Đọc thêm Một người Hà Nội.