Giáo án Ngữ văn 12 tuần 25: Thực hành hàm ý (tiếp theo)

Giáo án Ngữ văn 12
Bài:

THỰC HÀNH VỀ HÀM Ý (TT)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Giúp Học sinh:

1. Kiến thức: Qua luyện tập thực hành, HS củng cố và nâng cao những kiến thức cơ
bản về hàm ý, cách tạo hàm ý, tác dụng của hàm ý trong giao tiếp ngôn ngữ.
2. Kĩ năng: Biết lĩnh hội và phân tích được hàm ý (trong văn bản nghệ thuật và
trong giao tiếp hàng ngày). Biết dùng câu có hàm ý khi cần thiết,
3. Thái độ: Học đi đôi với hành, lí thuyết kết hợp với thực tế; không ngừng nâng
cao kĩ năng giao tiếp
II. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Đọc SGK, SGV, TLTK, soạn giáo án .
- Phương án tổ chức lớp học, nhóm học: phát vấn, đàm thoại, thảo luận nhóm…
2. Chuẩn bị của học sinh:
Đọc SGK, TLTK để củng cố kiến thức cũ và chuẩn bị bài học
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định tình hình lớp (1phút): Ổn định trật tự, điểm danh học sinh trong lớp
2. Kiểm tra bài cũ (4ph): Nêu khái niệm hàm ý và các cách tạo hàm ý trong
giao tiếp
3. Giảng bài mới: 38 phút
- Tạo tâm thế tiếp thu bài mới.
- Giới thiệu bài:
TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY
Thời
lượng

30ph

HOẠT ĐỘNG
CỦA

HOẠT ĐỘNG
CỦA

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

Hoạt động 1: Tổ
chức thực hành
Bài tập 1:

NỘI DUNG
I-Tổ chức thực hành
Bài tập 1:

a) Trong lượt lời mở đầu cuộc
- Yêu cầu HS đọc - Làm việc cá thoại, bác Phô gái khẩn thiết
đoạn trích và phân nhân, --- 1HS đọc van xin song lời đáp của ông lí


Giáo án Ngữ văn 12
tích theo các câu đoạn trích
hỏi (SGK)

mang sắc thái mỉa mai, giễu cợt

(ồ, việc quan không phải thứ
? Lời bác Phô gái -Thảo luận, phát chuyện đàn bà của các chị).
Nếu là cách đáp tường minh
thực hiện hành biểu
phù hợp thì phải là lời chấp
động van xin, cầu
nhận sự van xin hoặc từ chối,
khẩn ông lí và đáp
phủ định sự van xin.
lại bằng hành động
nói như thế nào?
b) Lời của ông Lí nhằm từ
chối lời van xin một cách gián
tiếp. Đồng thời bộc lộ quyền uy,
? Lời đáp của ông
biểu lộ thái độ mỉa mai, giễu cợt
Lí có hàm ý gì?
cách suy nghĩ kiểu đàn bà →
- Phát biểu ý kiến.
Tính hàm súc của câu có hàm ý
Đáp án D
Bài tập 2:

Bài tập 2:

- Yêu cầu HS đọc - Thảo luận nhóm,
và phân tích đoạn
trích (SGK):
? Câu hỏi đầu tiên
của Từ là hỏi về

thời gian hay còn
có hàm ý gì khác?
? Câu nhắc khéo ở
lượt lời thứ hai của
Từ thực chất có
hàm ý nói với Hộ
điều gì?

? Nêu tác dụng của
cách nói trên?

a) Câu hỏi đầu tiên của Từ:
“Có lẽ hôm nay đã là mồng hai,
mồng ba tây rồi mình nhỉ?”.
Không phải chỉ hỏi về thời gian
- Đại diện các mà thực chất, thông qua đó Từ
muốn nhắc khéo chồng nhớ đến
nhóm phát biểu.
ngày đi nhận tiền. (Hàng tháng
N1: a,
cứ vào kì đầu tháng thì chồng
Từ đều đi nhận tiền nhuận bút ).
N2: b
b) Câu “nhắc khéo” thứ hai:
“Hèn nào mà em thấy người thu
tiền nhà sáng nay đã đến...”. Từ
không nói trực tiếp đến việc trả
tiền nhà. Từ muốn nhắc Hộ đi
nhận tiền về để trả các khoản nợ
(Chủ ý vi phạm phương châm

cách thức)
c) Tác dụng cách nói của
Từ:
N3: c

- Từ thông qua câu hỏi bóng gió
về ngày tháng nhằm nhắc khéo


Giáo án Ngữ văn 12
đến một sự việc khác có liên
quan (người thu tiền nhà)...
Cách nói đó tránh được ấn
tượng nặng nề, làm dịu đi
không khí căng thẳng trong gia
đình.
Bài tập 3:
? Hãy nêu ra lớp - Đọc lại bài thơ,
nghĩa tường minh suy nghĩ, phát
và hàm ý của bài biểu
thơ Sóng

? Tác phẩm văn
học dùng cách thể
hiện có hàm ý thì có
tác dụng và hiệu
quả nghệ thuật như
thế nào?

Bài tập 5:

? Hãy chọn cách trả - Thảo luận và
lời có hàm ý trong đưa ra phương án
câu hỏi: “Cậu có đúng.
thích truyện Chí
Phèo của Nam Cao
không?”

Bài tập 3: Lớp nghĩa tường
minh và hàm ý của bài thơ Sóng
- Lớp nghĩa tường minh:
Cảm nhận và miêu tả hiện
tượng sóng biển với những đặc
điểm, trạng thái của nó.
- Lớp nghĩa hàm ý: Vẻ đẹp
tâm hồn của người thiếu nữ
đang yêu: đắm say, nồng nàn,
tin yêu
- Tác phẩm văn học dùng
cách thể hiện có hàm ý sẽ tạo
nên tính hàm súc, đa nghĩa, biểu
đạt cảm xúc, tư tưởng của tác
giả một cách tinh tế, sâu sắc.

Bài tập 5: Cách trả lời có
hàm ý cho câu hỏi: "Cậu có
thích truyện Chí Phèo của Nam
Cao không?”
+ Ai mà chẳng thích?
+ Hàng chất lượng cao đấy!
+ Xưa cũ như trái đất rồi!

+Ví đem vào tập đoạn trường


Giáo án Ngữ văn 12
Thì treo giải nhất chi nhường
cho ai?
8ph

Hoạt động 2: Tổ
chức tổng kếtCủng cố
Bài tập 4:

- Thảo luận, chọn
-Yêu cầu HS đọc phương án trả lời
bài tập 4, thảo luận đúng (Đáp án D)
và đưa ra đáp án
- Vận dụng ý A,
đúng
B,C để trả lới
? Trong những ngữ
cảnh thích hợp,
cách nói có hàm ý
đem lại tác dụng gì
đối với hoạt động
giao tiếp bằng ngôn
ngữ?
- Yêu cầu 1 HS
nhắc lại tác dụng
của cách nói có hàm
ý

II. Tổng kết
Trong những ngữ cảnh thích
hợp, cách nói có hàm ý đem lại
các tác dụng:
- Có hiệu quả mạnh mẽ, sâu sắc
hơn cách nói trực tiếp, tường
minh
- Thể hiện được sự tế nhị, khéo
léo trong giao tiếp ngôn ngữ,
giữ được thể diện của các nhân
vật giao tiếp và tính lịch sự
trong giao tiếp
- Tạo ra những lời nói hàm súc,
nói được nhiều hơn những điều
mà từ ngữ thể hiện; người nói
không phải chịu trách nhiệm về
hàm ý

4. Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo: 2 phút
- Nhận xét chung tiết học
- Tiết sau: Soạn bài THUỐC của Lỗ Tấn
RÚT KINH NGHIỆM VÀ BỔ SUNG
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………