Nghiên cứu các bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá trường đại học sư phạm TDTT hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

VIỆN KHOA HỌC THỂ DỤC THỂ THAO

TRẦN NGỌC MINH

NGHIÊN CỨU CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN THỂ LỰC
CHUYÊN MÔN CHO NAM SINH VIÊN CHUYÊN SÂU BÓNG ĐÁ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THỂ DỤC THỂ THAO HÀ NỘI

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

Hà Nội - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

VIỆN KHOA HỌC THỂ DỤC THỂ THAO

TRẦN NGỌC MINH

NGHIÊN CỨU CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN THỂ LỰC CHUYÊN
MÔN CHO NAM SINH VIÊN CHUYÊN SÂU BÓNG ĐÁ TRƢỜNG
ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THỂ DỤC THỂ THAO HÀ NỘI
Tên ngành:

Giáo dục học

Mã ngành:

9140101

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS Phạm Ngọc Viễn

2. PGS.TS Phạm Xuân Thành

Hà Nội - 2019


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên
cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trình bày
trong luận án là trung thực và chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.

Tác giả luận án

Trần Ngọc Minh


MỤC LỤC
Trang
Trang bìa

Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục ục
Danh mục các ký hiệu viết tắt và đo ƣờng trong uận án
Danh mục các biểu bảng, biểu đồ, hình vẽ trong uận án
MỞ ĐẦU…………………………………………………………
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN NHỮNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1 Nhiệm vụ giáo dục thể chất trong trƣờng Đại học và Cao
đẳng chuyên nghiệp và mục tiêu đào tạo của trƣờng Đại học
sƣ phạm Thể dục thể thao Hà Nội
1.1.1. Nhiệm vụ giáo dục thể chất trong trường Đại học và Cao
đẳng chuyên nghiệp
1.1.2. Mục tiêu đào tạo của trường Đại học sư phạm Thể dục thể
thao Hà Nội
1.2 Cơ sở ý uận về huấn uyện thể ực trong môn bóng đá
1.2.1. Khái niệm, vai trò, ý nghĩa của huấn luyện thể lực
1.2.2. Ảnh hưởng của các yếu tố thể lực đến sự phát triển thành
tích thể thao nói chung và vận động viên bóng đá nói riêng
1.2.3. Cơ sở lý luận chung về phát triển thể lực trong môn bóng đá
1.2.4. Cơ sở lý luận về huấn luyện tố chất thể lực chuyên môn
trong môn bóng đá
1.2.5. Cơ sở lựa chon các BT phát triển thể lực chuyên môn trong
môn bóng đá
1.3 Một số điểm ch nh trong chƣơng trình đào tạo sinh viên
chuyên s u bóng đá trƣờng Đại học Sƣ phạm Thể dục thể
dục Hà Nội
1.4 Đặc điểm sinh học trong môn bóng đá và t m sinh ý, xã hội
của sinh viên.
1.5 Một số công trình nghiên cứu có iên quan

1.5.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến lựa chọn các test
đánh giá thể lực chuyên môn trong môn bóng đá
1.5.2. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến lựa chọn các bài

1
5
5

5
6
9
9
13
15
23
38
40

49
51
51
55


tập phát triển thể lực chuyên môn trong môn bóng đá
CHƢƠNG 2.
ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU

2.1 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu

2.1.2. Khách thể nghiên cứu
2.1.3. Phạm vi nghiên cứu
2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu
2.2.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu
2.2.2. Phương pháp phỏng vấn, tọa đàm
2.2.3. Phương pháp quan sát sư phạm
2.2.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm
2.2.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
2.2.6. Phương pháp toán thống kê
2.3 Tổ chức nghiên cứu
2.3.1. Thời gian nghiên cứu
2.3.2. Địa điểm nghiên cứu
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
3.1 Đánh giá thực trạng công tác giảng dạy, huấn uyện thể ực
chuyên môn cho nam sinh viên chuyên s u bóng đá Trƣờng
Đại học Sƣ phạm Thể dục thể thao Hà Nội
3.1.1. Xác định yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo sinh
viên chuyên sâu bóng đá
3.1.2. Thực trạng nội dung giảng dạy, huấn luyện thể lực chuyên
môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
3.1.3. Lựa chọn các test đánh giá thể lực chuyên môn cho nam
sinh viên chuyên sâu bóng đá
3.1.4. Thang điểm đánh giá thể lực chuyên môn cho nam sinh
viên chuyên sâu bóng đá
3.1.5. Thực trạng thể lực chuyên môn của nam sinh viên chuyên
sâu bóng đá
3.1.6. Bàn luận kết quả nghiên cứu thực trạng công tác giảng
dạy, huấn luyện thể lực chuyên môn cho nam sinh viên
chuyên sâu bóng đá trường Đại học Sư phạm Thể dục thể
thao Hà Nội.

61
61
61
61
61
62
62
63
63
64
71
72
74
74
74
75
75

75
79
83
90
92
96


3.2 Lựa chọn các bài tập phát triển thể ực chuyên môn cho nam
sinh viên chuyên s u bóng đá Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thể
dục thể thao Hà Nội

3.2.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc lựa chọn bài tập phát
triển thể lực chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu
bóng đá Trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội
3.2.2. Cơ sở thực tiễn của việc lựa chọn bài tập phát triển thể lực
chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá Trường
Đại học Sư phạm Thể dục thể thao Hà Nội
3.2.3. Bàn luận kết quả nghiên cứu về lựa chọn bài tập phát triển
thể lực chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng
đá Trường Đại học Sư phạm Thể dục thể thao Hà Nội
3.3 Ứng dụng và đánh giá hiệu quả các bài tập phát triển thể ực
chuyên môn cho sinh viên chuyên s u bóng đá Trƣờng Đại
học Sƣ phạm Thể dục thể thao Hà Nội
3.3.1. Tổ chức thực nghiệm sư phạm
3.3.2. Đánh giá hiệu quả các bài tập phát triển thể lực chuyên môn
cho sinh viên chuyên sâu bóng đá thông qua tự đối chiếu
3.3.3. Đánh giá hiệu quả các bài tập phát triển thể lực chuyên
môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá bằng đối chiếu
thành tích ở các test với năm học trước
3.3.4. Đánh giá hiệu quả các bài tập phát triển thể lực chuyên
môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá bằng đối chiếu
điểm đạt với năm học trước.
3.3.5. Bàn luận về tổ chức thực nghiệm và đánh giá hiệu quả các bài
tập phát triển thể lực chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu
bóng đá Trường Đại học Sư phạm Thể dục thể thao Hà Nội.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết uận
Kiến nghị
Danh mục các công trình khoa học đã công bố iên quan đến
uận án
Danh mục tài iệu tham khảo

Phụ ục

102

102

105

114

119

119
120
125

133

140

146
146
147


DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo.

GDTC

Giáo dục thể chất.

BT

Bài tập

CĐ

Cao đẳng.

CLB

Câu lạc bộ.

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

CSVC

Cơ sở vật chất.

ĐH

Đại học.

ĐHSP

Đại học Sư phạm

GV

Giáo viên.

HLTT

Huấn luyện thể thao.

XPC

Xuất phát cao

LVĐ

Lượng vận động

HN

Hà Nội.

SV

Sinh viên.

TDTT

Thể dục thể thao.

TD, TT

Thể dục, Thể thao.

VĐV

Vận động viên.

XHCN

Xã hội chủ nghĩa.

SBTĐ

Sức bền tốc độ

SMB

Sức mạnh bền

SMTĐ

Sức mạnh tốc độ

SN

Sức nhanh
DANH MỤC ĐO LƢỜNG

m

Mét

s

giây


DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ TRONG LUẬN ÁN
Tên

Số

Nội dung

Trang

3.1

Độ tin cậy của kết quả phỏng vấn xác định yếu tố
ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo sinh viên
chuyên sâu bóng đá (n = 33)
Kết quả phỏng vấn xác định yếu tố ảnh hưởng
đến chất lượng đào tạo sinh viên chuyên sâu
bóng đá trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội
(n = 33)
Phân bổ thời gian trong chương trình đào tạo sinh
viên chuyên sâu bóng đá trường Đại học Sư
phạm TDTT Hà Nội

Phân bổ thời gian và mục đích phát triển tố chất
thể lực trong chương trình đào tạo sinh viên
chuyên sâu bóng đá
Thống kê bài tập phát triển tố chất thể lực trong
chương trình đào tạo sinh viên chuyên sâu bóng đá
Độ tin cậy của kết quả phỏng vấn lựa chọn test
đánh giá thể lực chuyên môn cho nam sinh viên
chuyên sâu bóng đá (n = 33)
Kết quả xác định độ tin cậy các test đánh giá thể
lực chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu
bóng đá (n = 33)
Thang điểm đánh giá thi thực hành học phần 1
Thang điểm đánh giá thi thực hành học phần 2
Thang điểm đánh giá thi thực hành học phần 3
Thang điểm đánh giá thi thực hành học phần 4
Thang điểm đánh giá thi thực hành học phần 5
Thang điểm đánh giá thi thực hành học phần 6
Kết quả kiểm tra thể lực chuyên môn ở học phần
1 và học phần 2 của khóa Đại học 45 (n = 32)
Kết quả kiểm tra thể lực chuyên môn ở học phần
3 và học phần 4 của khóa Đại học 44 (n = 28)
Kết quả kiểm tra thể lực chuyên môn ở học phần

76

3.2

3.3
Bảng
3.4

3.5
3.6

3.7

3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
3.15
3.16

77

79

80

82
85

89

90
90
91

91
92
92
93
94
95


3.17
3.18
3.19
3.20
3.21
Bảng
3.22

3.23

3.24

3.25

3.26

3.27

3.28

5 và học phần 6 của khóa Đại học 43 (n = 37)
Thống kê số lượng yếu lĩnh trong chương trình

giảng dạy môn bóng đá cho sinh viên chuyên sâu
Phân bố bài tập phát triển thể lực chuyên môn theo
học phần cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
Kết quả kiểm tra thể lực chuyên môn ở học phần
1 và học phần 2 của khóa Đại học 46 (n = 23)
Kết quả kiểm tra thể lực chuyên môn ở học phần
3 và học phần 4 của khóa Đại học 45 (n = 32)
Kết quả kiểm tra thể lực chuyên môn ở học phần
5 và học phần 6 của khóa Đại học 44 (n = 28)
So sánh kết quả các test đánh giá thể lực chuyên
môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở học
phần 1 khóa Đại học 45 và khóa Đại học 46 (giữa
hai năm học)
So sánh kết quả các test đánh giá thể lực chuyên
môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở học
phần 2 khóa Đại học 45 và khóa Đại học 46 (giữa
hai năm học)
So sánh kết quả các test đánh giá thể lực chuyên
môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở học
phần 3 khóa Đại học 44 và khóa Đại học 45 (giữa
hai năm học)
So sánh kết quả các test đánh giá thể lực chuyên
môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở học
phần 4 khóa Đại học 44 và khóa Đại học 45 (giữa
hai năm học)
So sánh kết quả các test đánh giá thể lực chuyên
môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở học
phần 5 khóa Đại học 43 và khóa Đại học 44 (giữa
hai năm học)
So sánh kết quả các test đánh giá thể lực chuyên

môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở học
phần 6 khóa Đại học 43 và khóa Đại học 44 (giữa
hai năm học)
So sánh kết quả điểm đánh giá các test thể lực

103
113
120
122
124
126

127

128

129

130

131

133


3.29

3.30

3.31

3.32

3.33

3.1
3.2

3.3

3.4
3.5
Biểu đồ

3.6

chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở
học phần 1 khóa Đại học 45 và khóa Đại học 46
(giữa hai năm học)
So sánh kết quả điểm đánh giá các test thể lực
chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở
học phần 2 khóa Đại học 45 và khóa Đại học 46
(giữa hai năm học)
So sánh kết quả điểm đánh giá các test thể lực
chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở
học phần 3 khóa Đại học 44 và khóa Đại học 45
(giữa hai năm học)
So sánh kết quả điểm đánh giá các test thể lực
chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở
học phần 4 khóa Đại học 44 và khóa Đại học 45

(giữa hai năm học)
So sánh kết quả điểm đánh giá các test thể lực
chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở
học phần 5 khóa Đại học 43 và khóa Đại học 44
giữa hai năm học
So sánh kết quả điểm đánh giá các test thể lực
chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá ở
học phần 6 khóa Đại học 43 và khóa Đại học 44
(giữa hai năm học)
Đối tượng phỏng vấn Xác định yếu tố ảnh hưởng đến
chất lượng đào tạo sinh viên chuyên sâu bóng đá
Kết quả phỏng vấn lựa xác định yếu tố ảnh
hưởng đến chất lượng đào tạo sinh viên chuyên
sâu bóng đá
Phân bố kết quả phỏng vấn lựa xác định yếu tố
ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo sinh viên
chuyên sâu bóng đá
Tỷ lệ thời lượng nội dung đào tạo trong chương
trình đào tạo sinh viên chuyên sâu bóng đá
Tỷ lệ thời lượng phát triển tố chất thể lực trong
chương trình đào tạo sinh viên chuyên sâu bóng đá
Tỷ lệ bài tập phát triển thể lực chuyên môn trong

134

135

136

137

138

75
77

78

79
81
82


3.7
3.8

3.9

chương trình đào tạo sinh viên chuyên sâu bóng đá
Kết quả phỏng vấn lựa chọn test đánh giá thể lực
chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
Mối tương quan giữa các test đánh giá thể lực
chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng
đá (n = 37)
Nội dung trong chương trình giảng dạy môn

86
88

104

bóng đá cho sinh viên chuyên sâu

1.1
2.1
2.2
2.3
2.4

Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập phát triển sức
110
nhanh cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập phát triển sức
110
mạnh bền cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập phát triển sức Sau trang
110
mạnh tốc độ cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập phát triển sức Sau trang
110
bền tốc độ cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập phát triển
111
khéo kéo cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
Phân bố bài tập phát triển thể lực chuyên môn theo
112
học phần cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá
So sánh thành tích nội dung dẫn bóng sút cầu môn
132
giữa năm học 2014-2015 với năm học 2015-2016

So sánh điểm đạt ở nội dung dẫn bóng sút cầu môn
139
giữa năm học 2014-2015 với năm học 2015-2016
Quy luật động lực học trong bóng đá
47
Đá xa
65
Sút cầu môn
66
Dẫn bóng sút cầu môn
67
Dẫn bóng 4 lần x 5m
69

2.5
2.6

Dẫn bóng 30m
Đánh đầu

69
70

2.7

Chạy 60m đổi hướng

70

2.8

Dẫn bóng 60m đổi hướng

70

2.9

Chuyền bóng 20 quả

71

3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
3.15
3.16
3.17

Hình vẽ


1
MỞ ĐẦU
Giáo dục thể chất (GDTC) là một bộ phận hữu cơ của mục tiêu giáo dục
và đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, là nhiệm vụ quan trọng của các cấp
trong hệ thống giáo dục quốc dân. Luật TDTT được Quốc hội khóa XI chính
thức thông qua tại kỳ họp thứ 10 ngày 29 tháng 11 năm 2006 đã qui định
GDTC trong trường học là chế độ giáo dục bắt buộc, nhằm phát triển thể chất

và nhân cách con người đáp ứng các yêu cầu cao của xã hội ta [39].
Bóng đá là môn thể thao có tính toàn cầu, thu hút hàng triệu người trên
thế giới tham gia tập luyện. Với hơn 206 quốc gia thành viên, Liên đoàn Bóng
đá thế giới (FIFA) có thể tự hào là một trong các tổ chức thể thao hùng mạnh
nhất thế giới. Cũng như nhiều quốc gia thành viên của FIFA, ở Việt Nam, bóng
đá là môn thể thao có sức cuốn hút xã hội nhất mà khó có môn thể thao nào
sánh được. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thừa nhận rằng, dù được Đảng và
Nhà nước hết sức quan tâm, chỉ đạo, được toàn dân hết lòng động viên, ủng hộ,
bóng đá Việt Nam tuy có những tiến bộ vượt bậc, nhưng sự phát triển và thành
tích vẫn chưa đáp ứng được mong muốn của xã hội.
Bóng đá là môn thể thao phong phú và đa dạng có tính hấp dẫn, nghệ
thuật, tính tập thể, tính chiến đấu cao, không những vậy bóng đá còn có tác
dụng giáo dục người tập về nhiều mặt ý chí, phẩm chất lẫn thể chất con người
cho nên nó đã thu hút hàng triệu người trên thế giới tham gia tập luyện và cũng
là môn thể thao đòi hỏi cao về thể lực. Bởi vì có thể lực tốt cầu thủ mới thực
hiện tốt kỹ - chiến thuật theo ý đồ một cách dễ dàng, luôn đứng vững trước đối
phương, làm chủ được tinh thần trong những giây phút căng thẳng trên sân
cũng như đảm bảo hiệu suất thi đấu...
Lobanovski - huấn luyện viên nổi tiếng của Liên Xô (cũ) và câu lạc bộ
Dinamo Kiep (Ucrain) đã từng khẳng định: “Tốc độ và thể lực, hơn bao giờ hết
là hai đặc điểm chủ yếu của bóng đá hiện đại. Những cuộc đấu tay đôi trên sân
cỏ càng nhiều...”. Nhận định này đã được thực tế chứng minh, ngày nay hầu


2
hết các đội bóng mạnh đều phải chơi “Pressing” (có nghĩa là sức ép, áp lực).
Các nhà chuyên môn khi nói “Presing” là lối chơi luôn tăng sức ép lên đối
phương, luôn gây áp lực lên đối phương, luôn đẩy đối phương vào thế bị động.
Lối chơi này đòi hỏi cầu thủ phải có sự phát triển tối ưu về thể lực, tốc độ và sự
đa năng. Đội bóng nào càng có nhiều cầu thủ đáp ứng được yêu cầu trên thì đội

bóng đó đạt hiệu suất cao [67].
Căn cứ vào thực tiễn phát triển các môn thể thao ở Việt Nam. Nhà nước
và ngành TDTT đã xác định những môn thể thao trọng điểm, cần đầu tư phát
triển đặc biệt, trong đó có bóng đá. Chính từ đường lối phát triển chiến lược đó.
Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đã phối hợp toàn diện với các ngành, cấp liên
quan xây dựng chiến lược phát triển bóng đá Việt Nam đến năm 2020 và định
hướng đến năm 2030 và đã được Chính phủ thông qua ngày 08/03/2013 bước
đầu đưa bóng đá Việt Nam phát triển lên đỉnh cao mới. Hệ thống các giải bóng
đá từ đỉnh cao đến các giải phong trào và các giải trẻ được tổ chức bài bản
khoa học như: các giải bóng đá chuyên nghiệp, hạng nhất, nhì; Giải bóng đá
cho các lứa tuổi U11, U13, U15, U17, U19, U21 giải bóng đá Hội khoẻ Phù
đổng... Bóng đá thực sự là một hiện tượng trong xã hội ta.
Cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới. Cải cách giáo dục luôn là
vấn đề mang tính thời sự của nước ta trong nhiều năm qua. Theo Nghị quyết số
29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã nêu rõ “Đổi mới giáo dục đại học phải
đảm bảo tính thực tiễn, hiệu quả và đồng bộ… Phải tiến hành đổi mới từ mục
tiêu, qui trình, nội dung, đến phương pháp dạy và học” [14].
Mốc quan trọng cho sự chuẩn bị thể thao ban đầu của vận động viên trẻ,
là sự tiếp cận các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Vì vậy, trong đào tạo giáo
viên GDTC của trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội, bóng đá là một môn


3
học, với đầy đủ cơ sở lý luận và thực tiễn về mục tiêu, chương trình, các
phương pháp giảng dạy và huấn luyện.
Đối với trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội việc nâng cao chất
lượng đào tạo, luôn là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhất của nhà trường. Để
hoàn tốt nhiệm vụ giảng dạy môn bóng đá của trường, bộ môn Bóng đá trong

những năm qua luôn coi nhiệm vụ cải tiến phương pháp giảng dạy, đề ra các
giải pháp đồng bộ từ khâu tuyển chọn ban đầu đến quá trình đào tạo, giảng dạy
là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.
Qua thực tiễn công tác giảng dạy và huấn luyện bóng đá tại trường Đại
học Sư phạm TDTT Hà Nội, chúng tôi nhận thấy thể lực chuyên môn của sinh
viên còn yếu được thể hiện qua những động tác chạy tốc độ, nước rút, dẫn
bóng, đá bóng, tranh cướp bóng và các động tác phối hợp đặc biệt dễ nhận thấy
nhất là trong thời gian cuối của trận đấu, trong các trận đấu của giải bóng đá
sinh viên truyền thống do nhà trường tổ chức và trong giải đấu bóng đá sinh
viên toàn quốc tổ chức hàng năm. Trong quá trình giảng dạy và huấn luyện
chúng tôi đã tiến hành nhiều phương pháp, sử dụng các bài tập nhằm phát triển
thể lực chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá. Song trong quá trình
giảng dạy việc sử dụng các bài tập chưa được tiến hành đồng bộ, thiếu cơ sở
khoa học và chưa được kiểm nghiệm, đánh giá cho nên hiệu quả đạt được chưa
cao làm ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo của nhà trường. Do đó, nghiên cứu
các bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng
đá trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội để ứng dụng vào thực tiễn giảng
dạy và huấn luyện là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Xuất phát từ thực tế trên, nhằm mục đích nâng cao chất lượng giảng dạy
môn Bóng đá trong nhà trường tác giả mạnh dạn tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Nghiên cứu các bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho nam sinh viên
chuyên sâu bóng đá tr

ng Đại học S phạm TDTT Hà Nội”.

Mục đ ch nghiên cứu:


4
Trên cơ sở tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng và thực trạng thể lực chuyên

môn của nam sinh viên chuyên sâu bóng đá Trường Đại học Sư pham TDTT
Hà Nội, đề tài tiến hành lựa chọn bài tập nâng cao thể lực chuyên môn cho đối
tượng nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo.
Mục tiêu nghiên cứu:
Để giải quyết mục đích nghiên cứu trên, đề tài xác định các mục tiêu
nghiên cứu sau:
Mục tiêu 1: Đánh giá thực trạng công tác giảng dạy, huấn luyện thể lực
chuyên môn cho nam sinh viên chuyên sâu bóng đá Trường Đại học Sư phạm
TDTT Hà Nội.
Mục tiêu 2: Lựa chọn các bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho nam
sinh viên chuyên sâu bóng đá trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội.
Mục tiêu 3: Ứng dụng và đánh giá hiệu quả các bài tập phát triển thể lực
chuyên môn cho sinh viên chuyên sâu bóng đá Trường Đại học Sư phạm
TDTT Hà Nội.
Giả thuyết khoa học:
Đề tài đặt giả thiết rằng, thể lực nói chung và thể lực chuyên môn nói
riêng là một trong các yếu tố cấu thành trình độ tập luyện của vận động viên
bóng đá (VĐV) cũng như kết quả học tập chuyên sâu bóng đá của sinh viên
trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội. Các tố chất thể lực chuyên môn như:
sức nhanh, sức mạnh, sức bền tốc độ, khéo léo... sẽ được phát triển tốt đáp ứng
được yêu cầu môn học nếu trong quá trình giảng dạy, huấn luyện các bài tập
phát triển thể lực chuyên môn được lựa chọn trên cơ sơ khoa học và sử dụng
hợp lý theo tiến trình giảng dạy sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của
Nhà trường.


5
Chƣơng 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Nhiệm vụ giáo dục thể chất trong trƣờng Đại học và Cao đẳng
chuyên nghiệp và mục tiêu đào tạo của trƣờng Đại học Sƣ phạm Thể dục thể

thao Hà Nội.
1.1.1. Nhiệm vụ giáo dục thể chất trong tr

ng Đại học và Cao đẳng

chuyên nghiệp.
Đảng và Nhà nước luôn luôn nhất quán về mục tiêu công tác GDTC và
thể dục thể thao trường học là nhằm góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo đội
ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật, quản lý kinh tế và văn hoá xã hội, phát triển hài
hoà, có thể chất cường tráng, đáp ứng yêu cầu chuyên môn, nghề nghiệp và có
khả năng tiếp cận với thực tiễn lao động sản xuất của nền kinh tế thị trường
theo định hướng xã hội chủ nghĩa [14].
Căn cứ vào mục tiêu trên, GDTC và thể dục thể thao trường học phải
giải quyết 3 nhiệm vụ:
Góp phần giáo dục đạo đức xã hội chủ nghĩa, rèn luyện tinh thần tập thể,
ý thức tổ chức kỷ luật, xây dựng niềm tin, lối sống tích cực lành mạnh, tinh
thần tự giác rèn luyện thân thể, sẵn sàng phục vụ lao động sản xuất và bảo vệ tổ
quốc.
Cung cấp cho sinh viên những kiến thức lý luận cơ bản về nội dung và
phương pháp tập luyện TDTT, kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ bản của một số
môn thể thao thích hợp. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng khả năng sử dụng các
phương tiện để rèn luyện thân thể, tham gia tích cực vào việc tuyên truyền và
tổ chức các hoạt động TDTT của nhà trường và xã hội.
Góp phần duy trì và củng cố sức khoẻ, nâng cao trình độ thể lực cho sinh
viên, phát triển cơ thể hài hoà, cân đối, rèn luyện thân thể, đạt những tiêu chuẩn
thể lực quy định.
Một trong những nhiệm vụ cơ bản quan trọng của GDTC là không
ngừng nâng cao sức khoẻ, nâng cao trình độ chuẩn bị thể lực cho sinh viên.

6
Novicop A.D; Matveep L.P (1993) khẳng định; “…thể lực là một trong những
nhân tố quan trọng nhất, quyết định hiệu quả hoạt động của con người, trong
đó có thể dục thể thao. Hơn nữa, rèn luyện (phát triển) thể lực, lại là một trong
những đặc điểm cơ bản, nổi bật của quá trình GDTC” [32].

1.1.2. Mục tiêu đào tạo của tr

ng Đại học S phạm Thể dục thể thao

Hà Nội.
Mục tiêu đào tạo ở trường ĐHSP TDTT HN là đào tạo giáo viên thể dục
trình độ đại học, cao đẳng giảng dạy trong hệ thống giáo dục Quốc dân. Cụ thể:
Có những phẩm chất cơ bản của người thầy giáo Việt Nam.
Đào tạo trình độ cao đẳng phải đảm bảo cho sinh viên có những kiến
thức khoa học cơ bản và kiến thức chuyên môn cần thiết, có kỹ năng cơ bản và
năng lực giảng dạy các môn thể thao trong chương trình GDTC phổ thông.
Đào tạo trình độ đại học phải đảm bảo cho sinh viên có những kiến
thức khoa học cơ bản, nắm vững kiến thức chuyên môn, có kỹ năng thực
hành thành thạo và năng lực giảng dạy các môn thể thao trong chương trình
GDTC phổ thông.
Có khả năng huấn luyện một môn thể thao chuyên sâu theo chương trình
GDTC phổ thông. Đạt tiêu chuẩn tương đương vận động viên cấp 2 đối với
môn chuyên sâu đó.
Có khả năng làm việc độc lập, có phương pháp làm việc khoa học, sáng
tạo, có năng lực vận dụng lý thuyết trong công tác chuyên môn.
Có khả năng tự học và học tập suốt đời.
Nhiệm vụ chính của quá trình giảng dạy bóng đá.
Giáo dục các phẩm chất tâm lý cá nhân.
Có thể nói, mọi hành vi của con người đều là một loại biểu hiện của

quá trình tâm lý. Bóng đá với đặc thù xã hội độc đáo và là một môn thể
thao giàu cảm xúc nhất, luôn ẩn chứa những nội dung tâm lý hết sức đa
dạng và phong phú.


7
Nét đặc trưng của lứa tuổi sinh viên là hình thành con đường sống : Kế
hoạch đường đời và trình độ nghề nghiệp để tự khẳng định mình.
Bóng đá là môn thể thao có tính xã hội cao, luôn chịu sự tác động sâu
sắc của các mối quan hệ kinh tế - xã hội. Vì vậy, quá trình giảng dạy bóng đá
và bản thân người dạy và người học dù muốn hay không cũng chịu ảnh hưởng
của những tác động đó.
Tập luyện bóng đá là một quá trình rèn luyện gian khổ và lâu dài với các
thành công khó dự đoán. Đó là một quá trình đấu tranh không ngừng với sự
mệt mỏi, các chấn thương, các quy luật tuổi tác và sự thất bại…
Trạng thái tâm lý - thể chất của người học được đặc trưng bởi sự sung
mãn về thể chất và sự hưng phấn cao về tinh thần, đó chính là những tiền đề cơ
bản, quan trọng nhất cho sự thành công của người học trong tập luyện và thi
đấu bóng đá [56].
Phát triển năng lực trí tuệ.
Năng lực trí tuệ là thành phần quan trọng của quá trình giảng dạy, huấn
luyện bóng đá. Ngày nay, năng lực trí tuệ về chuyên môn phải được phát triển
trên nền tảng trí tuệ chung của xã hội và cá nhân người học.
Quá trình giảng dạy bóng đá được hình thành và phát triển bởi các quy
luật động lực học và sinh học… Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật có ý nghĩa
ngày càng quan trọng trong giảng dạy bóng đá. Người học cần nắm vững các
tri thức này để nâng cao khả năng tập luyện, khả năng tự lập và tự đánh giá.
Đặc biệt, cách xử lý bóng và giải quyết các tình huống trong thi đấu phải được
người học mã hoá lập trình trước trong tư duy [52].
Dạy học kỹ thuật.

Kỹ thuật bóng đá chỉ có ý nghĩa khi được thể hiện thông qua những tố
chất thể lực và phẩm chất tâm lý của người học. Kỹ thuật bóng đá là để phục
vụ cho nhiệm vụ chiến thuật thi đấu. Trong các phương pháp dạy học kỹ thuật
thì các bài tập tĩnh chỉ có ý nghĩa mô phỏng bước đầu và để sửa sai kỹ thuật. Vì


8
vậy, sau giai đoạn học động tác, người học phải rèn luyện và hoàn thiện kĩ
thuật qua các bài tập động theo các tình huống hay xảy ra trong thi đấu. Trong
bóng đá, quá trình dạy học kỹ thuật là cơ bản nhất, nhưng cũng khó khăn và
phức tạp
nhất, quá trình này được tiến hành trong tất cả các buổi tập.
Kỹ thuật bóng đá là những hoạt động thể lực chủ yếu dùng chân và
không có tính tự nhiên. Vì vậy nó chỉ hình thành và phát triển qua tập luyện.
Khuynh hướng của sự hoàn thiện kỹ thuật bóng đá luôn dựa trên các đặc
điểm về tố chất thể lực của người học, sau đó được định hình thành sở trường
kỹ thuật cá nhân, như người có tốc độ, người có khả năng lừa bóng, người có
khả năng chuyền bóng chính xác…
Kỹ thuật bóng đá là những hoạt động được thực hiện trong một môi trường
cho phép, đó là luật thi đấu bóng đá. Có nghĩa là, đối phương được phép trực tiếp
gây khó khăn cản trở việc thực hiện kỹ thuật của mình trên cơ sở luật [55].
Dạy học chiến thuật.
Chiến thuật bóng đá: Là phương pháp tổ chức và sử dụng lực lượng của
một đội bóng để đạt mục đích cuối cùng trong một giải bóng đá. Chiến lược
bao gồm đội hình chiến thuật và chiến thuật thi đấu
Đội hình chiến thuật: Là sự sắp xếp, phân công vị trí các cầu thủ trên sân
của một đội bóng để đạt tới mục đích chiến thuật nhất định trong một trận đấu
Chiến thuật bóng đá: Là phương pháp thi đấu của một đội bóng nhằm
giải quyết các nhiệm vụ cụ thể của mỗi trận đấu.
Chiến thuật bóng đá là một quá trình dạy - học rất khó khăn, phức tạp và

lâu dài, trên cơ sơ phối kết hợp với dạy học kỹ thuật và phát triển thể lực ở
những người cùng tập.
Chiến thuật bắt nguồn từ một trình độ kỹ thuật nhất định, nên học chiến
thuật phải bắt đầu từ rất sớm và được kết hợp với học kỹ thuật.


9
Học chiến thuật thì vai trò của tư duy chiến thuật cụ thể và rõ nét hơn.
Bóng đá luôn phát triển và tự hoàn thiện, nhưng chủ yếu thể hiện ở chiến thuật
[55].
Phát triển thể lực.
Huấn luyện thể lực chỉ có ý nghĩa khí sự phát triển tố chất vận động này
không ảnh hưởng đến sự phát triển của các tố chất vận động khác. Nói cách
khác, quá trình huấn luyện thể lực phải đảm bảo các nguyên tắc toàn diện, và
việc phát triển thể lực chỉ có ý nghĩa khi nó thúc đẩy cho sự phát triển kỹ chiến
thuật người học [33].
1.2. Cơ sở ý uận về huấn uyện thể ực trong môn bóng đá.
1.2.1. Khái niệm, vai trò, ý nghĩa của huấn luyện thể lực.
Từ kết quả phân tích và tổng hợp tài liệu của các tác giả Nguyễn Toán,
Phạm Danh Tốn [44], [45], [46], [47], Đồng Văn Triệu [49], đề tài rút ra một
số khái niệm sau:
Huấn luyện thể thao: Là một quá trình giáo dục chuyên môn, chủ yếu
bằng các bài tập thể chất nhằm hoàn thiện các phẩm chất, năng lực, các mặt
của trình độ chuẩn bị, nhằm đảm bảo cho VĐV đạt thành tích cao nhất trong
môn thể thao đã chọn, hoặc một nội dung nào đó.
Trình độ tập luyện: Năng lực thể thao bao gồm một tập hợp các tiền đề
của VĐV để đạt được thành tích thể thao. Trình độ tập luyện của VĐV thể hiện
ở sự nâng cao năng lực thể thao nhờ ảnh hưởng của lượng vận động (LVĐ) tập
luyện, LVĐ thi đấu và các biện pháp bổ trợ khác.
Trình độ thể lực: là mức độ phát triển về sức mạnh, sức nhanh, sức bền,

mềm dẻo và các tố chất thể lực khác của VĐV.
Khái niệm huấn luyện thể lực cho VĐV: là quá trình sư phạm nhằm phát
triển và giáo dục các tố chất thể lực như: sức nhanh, sức mạnh, sức bền, khéo
léo. Phát triển các tố chất thể lực là tăng cường và mở rộng khả năng giới hạn
của các tố chât thể lực trong thực tiễn hoạt động thể thao. Đó là kết quả của


10
việc sử dụng lượng vận động với khối lượng và cường độ cao vào quá trình tập
luyện. Giáo dục các tố chất thể lực là nhằm biến các tố chất thể lực đó vào
nhận thức của VĐV trên cơ sở đó họ có thể điều khiển được tất cả các tố chất
thể lực phù hợp với nhiệm vụ hành động đề ra [58].
Huấn luyện thể lực chung: là sự huấn luyện thể lực mà trong đó
người ta sử dụng nhiều loại bài tập khác nhau thúc đẩy và tăng cường sức
khỏe cho VĐV, nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống cơ quan nội tạng
phát triển toàn diện các tố chất thể lực và cải thiện hình thái cơ thể cho
VĐV [69], [77], [89], [93].
Huấn luyện thể lực chuyên môn: là sự huấn luyện trong đó có vận dụng
nhiều bài tập thể lực nhằm nâng cao thể lực chuyên môn có liên qua tới việc
hoàn thiện các động tác kỹ - chiến thuật chuyên môn. Các bài tập đó là các bài
tập chuyên biệt có mối quan hệ trực tiếp với môn thể thao thi đấu [40].
Trong các môn thể thao nói chung, mối quan hệ giữa huấn luyện thể lực
chung và thể lực chuyên môn rất mật thiết. Chúng thúc đẩy lẫn nhau phát triển
theo quy luật chuyển dịch trực tiếp của tố chất vận động. Sự huấn luyện thể lực
chung một cách hoàn hảo là cơ sở tốt cho việc huấn luyện thể lực chuyên môn,
ngược lại huấn luyện thể lực chuyên môn tốt, ở trình độ nhất định sẽ thúc đẩy
trình độ thể lực chung. Nhờ sự huấn luyện toàn diện, tố chất thể lực được phát
triển một cách toàn diện, đồng thời VĐV nắm vững kỹ năng vận động với
lượng vận động lớn, việc kích thích sự hưng phấn của các trung khu thần kinh
vận động nhằm thúc đẩy việc nắm vững và hoàn thiện kỹ năng, kỹ xảo vận

động và có tác dụng hoàn thiện hệ thần kinh thực vật một cách tương ứng.
Mối quan hệ giữa thể lực chung và thể lực chuyên môn một mặt có tác
dụng thúc đẩy lẫn nhau phát triển, nhưng ngược lại nó cũng kìm chế nhau, hạn
chế nhau và gây cản trở cho nhau, cho nên giữa chúng có những đặc điểm khác
nhau không thể thay thế cho nhau, nếu không nắm vững những đặc điểm này
sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Do đó, các bài tập được sử dụng


11

huấn luyện tố chất thể lực cho VĐV nhất thiết phải căn cứ vào mối quan hệ
giữa huấn luyện thể lực chung và thể lực chuyên môn mà tiến hành lựa chọn
các bài tập. Chỉ khi nào bố trí, sắp xếp bài tập một cách khoa học, hợp lý và
tiến hành theo phương pháp tập luyện có định mức chặt chẽ (khối lượng, cường
đội, quãng nghỉ...) thì mới đạt được một trình độ huấn luyện cao [19].
Khi tiến hành các dạng huấn luyện tố chất thể lực, cần phải nhớ rằng
giữa chúng với nhau không phát triển một cách cô lập mà có mối liên quan ảnh
hưởng lẫn nhau, thúc đẩy nhau và kìm chế lẫn nhau. Nó thực hiện bởi sự thay
đổi sinh lý nhất định và sự phản ứng về sinh hóa. Chính vì thế đồng thời với sự
phát triển của một tố chất thể lực nào đó thì nhất định các tố chất thể lực khác
cũng chịu ảnh hưởng ít hoặc nhiều, trực tiếp hoặc gián tiếp. Tất cả các tố chất
thể lực có quan hệ hữu cơ với nhau và năm trong sự tác động tương hỗ không
ngừng. Sự tác động tương hỗ giữa các tố chất thể lực được thể hiện dưới dạng
chuyển hóa.Ví dụ: Trình độ điều khiển có ý thức cao của các tố chất sức mạnh
và tốc độ sẽ tạo ra tố chất khéo léo. Trên cơ sở này khả năng phát triển tối đa
của các tố chất thể lực của VĐV được mở rộng ra rất nhiều. Thông thường nếu
phát triển một tố chất nào đó mà ảnh hưởng đến sự phát triển của một tố chất
thể lực khác người ta gọi đó là sự dịch chuyển tố chất vận động. Ví dụ: khi
phát triển tố chất sức bền tốc độ thì cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của tố
chất sức nhanh và ngược lại [60].

Sự dịch chuyển của tố chất vận động là vấn đề thực tiễn trong công tác
huấn luyện tố chất thể lực, chỉ có tìm hiểu sâu trong thực tiễn, nắm vững các
qui luật tồn tại để khống chế những điều kiện dịch chuyển mới có thể thu được
hiệu quả tốt. Ngược lại nếu quay lưng lại với quy luật dịch chuyển này thì sẽ
cản trở của các tố chất khác, từ đó dẫn đến sự ảnh hưởng về quá trình nâng cao
và phát triển cân bằng toàn bộ tố chất thể lực của VĐV [30].
Mặt khác, trong quá trình huấn luyện thể lực cần tìm hiểu sâu và nắm
được quy luật dịch chuyển cùng loại và dịch chuyển khác loại, quy luật dịch


12
chuyển trực tiếp và gián tiếp, đặc biệt lưu ý nguyên lý và điều kiện của sự dịch
chuyển tốt - xấu. Cần coi trọng việc tuyển chọn nội dung và các thủ pháp huấn
luyện trực diện, bố trí sắp xếp phải khoa học. Như vậy mới có thể nâng cao
được chất lượng, mang lại hiệu quả cao trong quá trình huấn luyện.
Vai trò của các yếu tố thể ực trong bóng đá hiện đại.
Nét đặc trưng của bóng đá hiện đại là sự dồi dào và sung man về thể lực
của các cầu thủ theo xu hướng tổng lực (tấn công, phòng thủ toàn diện). Để
thực hiện có hiệu quả các hoạt động chiến thuật trong thi đấu vận động viên
phải có thể lực tốt. Tốc độ các trận đấu rất cao, VĐV ngoài việc duy trì cường
độ cao trong suốt trận đấu còn phải đảm bảo hiệu suất hoạt động trong điều
kiện mệt mỏi gia tăng tới mức tối đa vào cuối trận đấu. Do chức năng, nhiệm
vụ của các cầu thủ ngày càng mở rộng, tốc độ thi đấu ngày càng cao thông qua
việc chuyển nhanh từ tấn công sang phòng thủ và ngược lại, sự đối kháng trực
tiếp ngày càng quyết liệt đòi hỏi ở các VĐV sức chịu đựng với cường độ lớn
“Trung bình trong một trận đấu một cầu thủ phải thực hiện từ 600 đến 660
động tác lẻ trong đó có từ 48 - 78 lần chạy rút tốc độ đột biến, tăng tốc 40 – 60
lần, chạy nhẹ từ 224 – 310 lần, đi bộ từ 210 – 262 lần với tổng số quãng đường
từ 8 – 10 km. Thời gian hoạt động với bóng của một cầu thủ giao động từ 22”
đến 2’45” với tổng số lần hoạt động với bóng từ 34 đến 70 lần [60], [61].

Trình độ phát triển thể lực cao sẽ giúp cho VĐV thực hiện các hành
động kỹ thuật chuẩn xác, duy trì sự tập trung phân phối và luân chuyển chú ý
trong suốt trong quá trình trận đấu. Chiếm lĩnh giành thế chủ động về không
gian và thời gian là yếu tố quan trọng hàng đầu của bóng đá hiện đại. Giành thế
chủ động thông qua kiểm soát, điều chỉnh nhịp độ trận đấu, sử dụng các kỹ
thuật hợp lý, hiệu quả, chiến thuật chặt chẽ, công thủ toàn diện. Nền tảng cơ
bản của mọi hoạt động kỹ chiến thuật là sự dồi dào, sung mãn về thể lực, đó
chính là khả năng thích nghi cao của người cầu thủ đối với lượng vận động
ngày càng gia tăng. Lượng vận động và sức bền tâm lý có liên quan biện chứng


13
lẫn nhau. Lượng vận động thể chất lớn tạo áp lực lên VĐV làm các quá trình
tâm lý diễn ra ráo riết hơn gây giảm sút tới các năng lực tâm lý của họ. Bởi vì
cường độ hoạt động không những chỉ phụ thuộc trực tiếp vào sự vận động mà
còn cả vào sự căng thẳng tâm lý của các hoạt động, kỹ chiến thuật. Do đó hoàn
thiện thể lực cho VĐV bóng đá được thể hiện ở sự phát triển và giáo dục các tố
chất thể lực mạnh, bền, nhanh và khéo léo [1], [10], [60].
Ý nghĩa của huấn luyện thể lực.
Huấn luyện thể lực là một bộ phận quan trọng của công tác huấn luyện
môn bóng đá. Thông qua công tác huấn luyện thể lực có thể tăng cường sức
khỏe cho VĐV, nhằm phát triển một cách toàn diện các tố chất thể lực, nâng
cao năng lực hoạt động cơ thể. Huấn luyện thể lực tốt sẽ tạo tiền đề cho việc
huấn luyện kỹ - chiến thuật. Nếu huấn luyện thể lực đảm bảo cho VĐV có một
mức độ cần thiết để điều khiển có ý thức các tố chất thể lực thì huấn luyện kỹ
thuật dạy cho họ thủ pháp sử dụng các phẩm chất đó trong các điều kiện cụ thể
của hoạt động. Có thể nói huấn luyện thể lực trong thể thao tạo nên VĐV còn
huấn luyện kỹ thuật là trang bị cho họ những phương tiện tin cậy để đấu tranh
voái những trở ngại khác nhau nhằm đạt mục đích đề ra. Nó có ý nghĩa rất lớn
trong việc đóng vai trò quan trọng thúc đẩy việc nắm vững kỹ thuật, chiến

thuật, sức chịu đựng với lượng vận động lớn, cường độ cao nhằm nâng cao
thành tích thể thao, đề phòng chấn thương và kéo dài tuổi thọ VĐV (duy trì
thành tích thể thao) [56].
Huấn luyện thể lực thể hiện trong sự thống nhất với huấn luyện kỹ chiến
thuật, tâm lý cho VĐV. Nếu huấn luyện thể lực đảm bảo cho VĐV có một mức
độ cần thiết để có thể điều khiển có ý thức các tố chất thể lực, thì huấn luyện
kỹ, chiến thuật, tâm lý dạy cho họ thủ pháp sử dụng các phẩm chất đó trong các
điều kiện cụ thể của hoạt động thi đấu. Có thể nói huấn luyện thể lực trong thể
thao là tạo nên VĐV, còn huấn luyện kỹ, chiến thuật, tâm lý là trang bị vào tay
họ những phương tiện tin cậy để đấu tranh với những trởi ngại khác nhau nhằm


14
đạt được mục đích đề ra [57], [59], [78].
1.2.2. Ảnh h ởng của các yếu tố thể lực đến sự phát triển thành tích thể
thao nói chung và vận động viên bóng đá nói riêng.
Trong quá trình thực hiện các bài tập thể lực đã diễn ra những biến đổi
về tâm lý, sinh lý, sinh hóa trong cơ thể. Thông qua quá trình biến đổi đó giúp
cơ thể thích ứng dần với lượng vận động chuyên môn.
Trong quá trình tổng hợp các tài liệu liên quan đến mục đích nghiên cứu
của đề tài, đề tài thấy rằng: các tố chất vận động (tố chất thể lực) là một trong
những yếu tố quan trọng quyết định đến sự phát triển thành tích thể thao của
các VĐV các môn thể thao nói chung và VĐV bóng đá nói riêng. Nó được chia
ra làm 5 loại: sức nhanh, sức mạnh, sức bền, mềm dẻo và khéo léo (khả năng
phối hợp vận động). Mỗi tố chất trên đều có những đặc điểm riêng nhưng
chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau, tố chất này góp phần củng cố tố chất
kia và ở mỗi môn thể thao cần phát triển những tố chất đặc trưng. Với đặc thù
thể lực của VĐV bóng đá thì nổi bật là sự kết hợp của 3 tố chất đặc trưng: sức
nhanh, sức mạnh và sức bền.
Sức nhanh: Là khả năng con người thực hiện động tác trong thời gian

ngắn. Nó là một tổ hợp thuộc tính chức năng của con người, nó qui định chủ
yếu và trực tiếp đặc tính tốc độ động tác cũng như thời gian phản ứng vận
động. Nó được tổng hợp bởi nhiều yếu tố, ngoài yếu tố bẩm sinh thì sức nhanh
còn được tích lũy qua quá trình huấn luyện với nhiều hình thức khác nhau. Ở
các môn chạy, tố chất này quyết định đến khả năng phản ứng động tác ở giai
đoạn xuất phát, tần số bước chạy trong chạy lao sau xuất phát và tần số bước
chạy trong giai đoạn chạy giữa quãng khi thực hiện bài tập mà khả năng thực
hiện một số động tác đơn lẻ trong một thời gian ngắn nhất của VĐV. Đây là
những yếu tố cần thiết và có ý nghĩa rất lớn trong những môn chạy cự ly ngắn
[10], [22].
Sức mạnh: Là khả năng con người khắc phục lại lực đối kháng bên ngoài