Hướng dẫn học sinh kĩ năng vẽ theo mẫu môn mĩ thuật ở trường THCS điền trung

MỤC LỤC
I: MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài. .............................................................Trang 2
12. Mục đích nghiên cứu. .......................................................Trang 2
1.3. Đối tượng nghiên cứu. .....................................................Trang 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu. ...............................................Trang 3
II: NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận: ...................................................................Trang 3
2.2. Thực trạng: ......................................................................Trang 6
2. 3. Giải pháp:.........................................................................Trang 7
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. ...........................Trang 12
III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận...................................................................................Trang 15
2. kiến nghị.. ..............................................................................Trang 15

1


I. MỞ ĐẦU
1. 1. Lý do chọn đề tài:
* Trong bối cảnh toàn ngành giáo dục và đào tạo đang nỗ lực đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh
trong hoạt động học tập thì phương pháp dạy học được xem như là cách thức
hoạt động của giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động học tập nhằm giúp học
sinh chủ động đạt các mục tiêu dạy học.
* Mĩ thuật là nghệ thuật của thị giác, nghệ thuật nhìn cái đẹp nên dạy học mĩ
thuật là tổ chức và thực hiện các hoạt động giúp học sinh nâng cao sự hiểu biết
về giáo dục thẩm mĩ, rèn luyện kĩ năng để ứng dụng sự hiểu biết thẩm mĩ vào
cuộc sống.
* Với mục tiêu chung và chương trình cụ thể, dạy học mĩ thuật ở THCS

không chỉ là vẽ mà lấy hoạt động mĩ thuật để nâng cao hiểu biết cho học sinh
giúp các em có thêm kiến thức.
* Trong khi giảng dạy môn Mĩ thuật ở trường THCS Điền Trung tôi thấy
học sinh khối 6 là khối học sinh đầu cấp, các em tuy đã được tiếp cận với môn
Mĩ thuật ở cấp I nhưng vẫn thấy bỡ ngỡ, khó khăn trong học tập. Đặc biệt là
phân môn vẽ theo mẫu, các em đang hiểu lơ mơ khái niệm “vẽ theo mẫu”. Đến
bài vẽ theo mẫu HS chỉ vẽ theo chí nhớ, theo cảm tính, hay sao chép theo hình
vẽ trong sách hoặc của GV, mặc dù mẫu vẽ đang được bày trước mặt. Đây là
một vấn đề đã tồn tại khá lâu, nó làm cho bài vẽ theo mẫu chưa đúng với nghĩa
của nó, làm cho bài vẽ thiếu tính thực tế, tạo cho học sinh một thói quen sấu,
một con đường mòn lên các lớp trên.
* Thông qua bài vẽ theo mẫu rèn cho học sinh khả năng quan sát tốt các sự
vật hiện tượng, rèn tính kiên trì, tính cẩn thận, tính khoa học trong công việc,
học tập.
* Nếu học sinh thực hiện đúng yêu cầu của bài( vẽ theo mẫu) thì việc giảng
dạy và giáo dục học sinh sẽ thuận lợi hơn rất nhiều đối với phân môn và các
môn học khác có liên quan.
* Thưởng thức nghệ thuật, sáng tạo nghệ thuật và bồi dưỡng năng khiếu vẽ
là nhu cầu lớn của lứa tuổi. Hàng năm, ngành giáo dục nói chung đều tổ chức
thi học sinh giỏi môn Mĩ thuật, nhằm phát huy tinh thần học tập hoàn thiện Đức
- Trí - Thể - Mỹ, và phát hiện năng khiếu thực sự, hy vọng các em sau này sẽ trở
thành hoạ sĩ, nhà điêu khắc, kiến trúc sư trong tương lai. Để đạt được điều đó,
ngoài năng khiếu bẩm sinh, sự say mê học tập của các em, cũng như kinh
nghiệm, kiến thức vững vàng của người thầy giáo.
* Trong chương trình Mĩ thuật ở bậc trung học cơ sở, vẽ theo mẫu có vị trí
quan trọng. Vẽ theo mẫu giúp cho học sinh nắm được đặc điểm hình dáng, cấu
trúc của đồ vật, thông qua việc so sánh, phân tích, tổng hợp khái quát. Học sinh
được rèn luyện kĩ năng miêu tả đồ vật bằng đường nét, hình khối, đậm nhạt, màu
sắc. Kiến thức và kĩ năng của vẽ theo mẫu hỗ trợ rất nhiều cho các phân môn
2

khác như: kiến thức, kĩ năng sắp xếp bố cục, vẽ hình, tỉ lệ, tương quan đậm nhạt,
màu sắc, không gian, ánh sáng được vận dụng trong các phân môn vẽ tranh, vẽ
trang trí.
* Vẽ theo mẫu nhằm trang bị, cung cấp cho học sinh một số kiến thức kĩ
năng cơ bản về “nghệ thuật tạo hình”. Trên cơ sở những kĩ năng cơ bản đó,
người học Mĩ thuật nói chung, học sinh trung học cơ sở nói riêng có khả năng
cảm thụ vẻ đẹp của đồ vật, hình thành ở học sinh biểu tượng trọn vẹn về đồ vật
(hình dáng, cấu trúc, chất liệu, màu sắc). Những biểu tượng đó là cơ sở hết sức
cần thiết cho sự phát triển khả năng sáng tạo ở các phân môn khác…
1.2. Mục đích của đề tài:
Giúp học sinh nhận biết về phát triển kĩ năng vẽ theo mẫu, và thực hành
vào bài làm một cách có hiệu quả.
1.3. Đối tượng nghiên cứu đề tài:
Học sinh trường trung học cơ sở Điền Trung.
1.4. Phương pháp nghiên cứu đề tài:
Để giải quyết một vấn đề. Nói gọn lại, phương pháp là cách thức để làm một
việc nào đó. Phương pháp dạy học là phương pháp truyền thụ của thầy và
phương pháp học của học sinh nhằm nâng cao hiệu quả của việc dạy và học,
phương pháp dạy và học có những vấn đề chung, nhưng cũng có những vấn đề
riêng mang tính đặc thù cho từng môn học, cho từng giáo viên vì vậy tôi áp
dụng các phương pháp sau:
Phương pháp quan sát.
Phương pháp trực quan.
Phương pháp vấn đáp.
Phương pháp gợi mở.
Phương pháp làm việc theo nhóm.
Phương pháp tổ chức trò chơi.
Phương pháp luyện tập.

Phương pháp liên hệ hệ với thực tiễn cuộc sống.
II . NỘI DUNG
2. 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Theo tinh thần chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học của ngành cùng với
việc thay sách giáo khoa, chương trình trung học cơ sở nói chung môn mĩ thuật
nói riêng và việc vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy phù
hợp với đặc trưng bộ môn là một vấn đề bức thiết. Như chúng ta đã biết nội
dung và phương pháp giảng dạy bao giờ cũng gắn bó với nhau, mỗi nội dung đòi
hỏi một phương pháp thích hợp, các kỹ năng không thể được hình thành và phát
triển bằng con đường truyền giảng thụ động. Muốn phát triển kỹ năng này, học
sinh phải được hoạt động trong môi trường thực tế dưới sự hướng dẫn của giáo
viên. Vì mục đích của môn mĩ thuật ở trường phổ thông nói chung và lớp 6 nói
3


riêng chủ yếu là giáo dục thẩm mĩ, tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc, làm quen
và thưởng thức vẻ đẹp của mẫu vật sẵn có quanh các em, cung cấp cho các em
một lượng kiến thức cơ bản nhất định giúp các em hiểu được cái đẹp của đường
nét, mảng hình, đậm nhạt, màu sắc, bố cục.
1. Cơ sở thực tiễn
- Ngay từ đầu năm học Tôi đã thực hiện cuộc thăm dò đối với học sinh
trường trung học cơ sở Điền Trung. Qua đây tôi nhận thấy:
1.1 Về phía học sinh:
1.1.1 Các em hiểu về vẽ theo mẫu còn hạn chế, chưa có thói quen quan sát,
nhận xét hình, tỉ lệ đậm nhạt, nên không hào hứng với vẽ theo mẫu, nhìn chung
kết quả bài vẽ còn yếu so với các phân môn khác, đạt dưới trung bình và trung
bình nhiều hơn khá. Kết quả khảo sát chất lượng của bài vẽ theo mẫu đầu tiên
lấy ví dụ ở một khối lớp được thống kê như sau:
Khối 6
Năm học: 2014 - 2015

Tổng số học
sinh
80

Xếp loại đạt trở lên
Số lượng
38

Tỷ lệ %
47,5

1.1.2 Học sinh xếp loại chưa đạt do các nguyên nhân sau:
- Phần lớn các em vẽ là dùng thước kẻ
- Vẽ hình quá nhỏ so với khổ giấy, không dám vẽ lớn.
- Mặt khác, học sinh chưa biết vận dụng các kiến thức của bài trước: luật
xa gần, cách vẽ theo mẫu…
1.2 Về phía giáo viên :
Giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm giảng dạy, phương tiện phục vụ cho
vẽ theo mẫu còn thiếu và mẫu vẽ chưa có quy chuẩn. Do vậy chưa khai thác
được vẻ đẹp về bố cục, hình mảng, đậm nhạt, tương quan chung, nên chưa khích
lệ được tinh thần hăng say học tập của học sinh.
Từ những thực tiễn trên, tôi đã bắt tay vào nghiên cứu đề tài :
* Hướng dẫn học sinh phát triển kĩ năng vẽ theo mẫu ở Trường THCS .
2. Vấn đề đặt ra:
2.1 . Khi dạy phương pháp vẽ theo mẫu: giáo viên cần khắc sâu cho học
sinh thế nào là vẽ theo mẫu. Cần giải thích thêm để các em phân biệt được: vẽ
theo mẫu khác với vẽ kĩ thuật.
2.2. Vẽ kĩ thuật yêu cầu vẽ đúng, chính xác đến từng milimét, nét thẳng
phải thẳng băng, đều đều; hình tròn, hình ôvan phải thật chính xác, tròn trịa, đều

đặn. Nét, hình ở vẽ kĩ thuật phải dùng thước, compa…để vẽ.
2.3. Ngược lại: vẽ theo mẫu chỉ yêu cầu tả lại, mô phỏng lại mẫu, không
đòi hỏi chính xác, đúng như mẫu. Nét vẽ, hình vẽ ở vẽ theo mẫu tuyệt nhiên
không được dùng thước, compa, mà chỉ dùng tay tả lại nét thẳng nét cong của
mẫu.
4


2.4. Phương pháp vẽ theo mẫu là cách vẽ, cách tiến hành bài vẽ từ
QUAN SÁT, NHẬN XÉT MẪU
CÁC BƯỚC DỰNG HÌNH
VẼ
ĐẬM NHẠT, cuối cùng
HÒAN CHỈNH BÀI VẼ.
Phương pháp vẽ theo mẫu sẽ giới thiệu những gì làm trước, những gì làm
sau, cách vẽ khoa học, có logic- tư duy khoa học, làm việc khoa học.
2.4.1. Trong phân môn vẽ theo mẫu, cần hình thành và phát triển cho học
sinh những kĩ năng sau:
- Quan sát (so sánh, phân tích, tổng hợp đặc điểm của mẫu).
- Xác định bố cục.
- Vẽ hình.
- Chỉnh hình.
- Vẽ đậm nhạt.
2.4.2. Kĩ năng quan sát: giúp cho học sinh biết cách quan sát đồ vật:
quan sát từ tổng thể đến chi tiết, so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát để nắm
được tỉ lệ , đặc điểm cấu trúc và cảm thụ được vẻ đẹp của mẫu. Trên cơ sở quan
sát đặc điểm của mẫu, hình thành ở học sinh biểu tượng về đồ vật, góp phần
hình thành thị hiếu thẫm mĩ và thói quen quan sát nhận ra vẻ đẹp của đồ vật
xung quanh, biết trân trọng cái đẹp và thích tạo ra cái đẹp theo khả năng và sở
thích của mình.

2.4.3. Kĩ năng xác định bố cục: Giúp học sinh biết chọn mẫu vẽ, biết sắp
xếp mẫu có bố cục đẹp, biết sắp xếp hình vẽ trên giấy cân đối, thuận mắt. Kĩ
năng bố cục hình vẽ được sử dụng trong tất cả các phân môn của mĩ thuật như:
vẽ trang trí, vẽ tranh và thường thức mĩ thuật.
2.4.4. Kĩ năng vẽ hình: Trên cơ sở kết quả quan sát nắm được đặc điểm
hình dáng của mẫu, học sinh sắp đặt bố cục hình vẽ trên giấy và phác hình từ
khái quát, tổng thể đến chi tiết. Nếu không biết cách phác hình thì bài vẽ không
đạt được hiệu quả như mong muốn. Có thể phải tẩy xóa nhiều, bài vẽ bẩn và
hình vẽ có thể xộc xệch không vững chắc. Kĩ năng này cũng được sử dụng nhiều
trong trang trí, vẽ tranh…
2.4.5. Kĩ năng chỉnh hình, trên cơ sở hình vẽ đã được xác định, học sinh
biết cách so sánh hình vẽ với mẫu để điều chỉnh hình cho đúng tỉ lệ, hình dáng,
đặc điểm của mẫu, kỹ năng này cũng được sử dụng trong vẽ trang trí và vẽ
tranh.
2.4.6 . Kĩ năng vẽ đậm nhạt: Sau khi hình vẽ được hoàn chỉnh, học sinh cần
quan sát mẫu để xác định các mảng đậm, nhạt trên cơ sở ánh sáng chiếu vào vật
mẫu. Học sinh biết cách vẽ đậm nhạt, thể hiện đúng các độ đậm nhạt trên mẫu.
2. 2. THỰC TRẠNG
- Một số học sinh còn chưa chủ động trong việc học và thực hành bài vẽ .
Thuận lợi và khó khăn:
1.1 Thuận lợi
+ Với nhiều năm liền được sự quan tâm của Sở giáo dục và Thanh Hóa,
Phòng giáo dục Bá Thước và Ban giám hiệu trường trung học cơ sở Điền Trung
về cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ đắc lực cho việc giảng dạy ở trường.
5


+ Sở giáo dục cũng thường xuyên tổ chức cho giáo viên tham dự chuyên đề
và bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ môn mĩ thuật có ứng dụng công nghệ
thông tin vào trong các tiết dạy.

+ Với tinh thần trách nhiệm cao trong công tác giảng dạy, việc giáo viên tự
làm đồ dùng dạy học để giảng dạy là hết sức quan trọng.
+ Giáo viên giảng dạy, là người tốt nghiệp đại học mĩ thuật và đã trực tiếp
giảng dạy bộ môn mĩ thuật ở trường THCS, nên rất thích nghiên cứu đề tài,
nhằm giúp học sinh học tốt môn mĩ thuật
1.2 Khó khăn:.
+ Môn mĩ thuật hiện nay chưa được coi trọng, nhiều người cho rằng ai dạy
mà chẳng được, học sinh đa phần thuộc vùng sâu, vùng xa, các em mới từ cấp I
lên nên nhiều khi phương pháp, kĩ năng vẽ chưa tiếp thu kịp, phòng thực hành,
đồ dùng dạy học còn thiếu thốn, mặt khác với đặt điểm bộ môn ( 1 lớp 1 tiết / 1
tuần), nên học sinh cũng không chú ý nhiều, phụ huynh thì xem thường, chỉ
hướng nghiệp cho con em mình những tư tưởng thực dụng hơn nhiều so với
trước, là cho con em minh học thêm các môn Toán, Lí, Hóa, Anh văn ..vv…
Trước những vấn đề trên, tôi đã suy nghĩ tìm tòi, và rút ra một số kinh
nghiệm và biện pháp trong quá trình giảng dạy, nhằm hướng dẫn những kĩ năng
vẽ theo mẫu cho học sinh THCS.
2.3. GIẢI PHÁP
1.1 Để phát triển những kĩ năng trên cho học sinh, giáo viên cần
* Để một tiết dạy- học Vẽ theo mẫu thành công, giáo viên cần:
 Chuẩn bị tốt ở khâu soạn giảng, hình thành các phương pháp dạy học
tích cực thích hợp với từng bài, từng phần, từng nội dung.
 Sử dụng đồ dùng dạy học hợp lý với đặc trưng của từng bài (mẫu vẽ,
hình gợi ý các bước vẽ hình, vẽ màu…)
 Khi sử dụng đồ dùng dạy học cần chú ý tới tính khoa học, thẩm mỹ và
độ chính xác của kiến thức.
 Giáo viên nên rèn luyện cho học sinh tính tự giác, tư duy sáng tạo trong
quá trình làm bài nhằm phát hiện và bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu.
 Trong quá trình áp dụng vào bài giảng, tôi nhận thấy phần khởi động và
thực hành của tiết học, là phần mà học sinh rất ham thích và tôi áp dụng thành
công nhất. Nên tôi rút cho bản thân là phải cố gắng hơn nữa, phải áp dụng trị

chơi bài hát, một câu chuyện …. Cho phù hợp với từng nội dung của bài.
 Kiểm tra, nhắc nhở học sinh giữ gìn cẩn thận dụng cụ học tập của mình
 Dặn dò học sinh chuẩn bị kĩ, đầy đủ những đồ dùng cần thiết cho tiết
học tiếp theo.
* Vận dụng khéo léo các phương pháp dạy học tích cực như: phương pháp
làm việc theo nhóm, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập (làm việc
cá nhân), phương pháp quan sát, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp trị
chơi…. Khi các kĩ năng đã được hình thành, giáo viên cần tiếp tục nâng cao và
phát triển để hình thành thị hiếu thẩm mĩ và nâng cao khả năng cảm thụ cái đẹp,

6


kĩ năng miêu tả đồ vật bằng đường nét, hình khối, đậm nhạt, không gian và màu
sắc của học sinh trong vẽ theo mẫu.
Ví dụ: những bài đầu vẽ theo mẫu ở lớp 6, giáo viên cần kiểm tra lại
những kĩ năng học sinh đã có ở tiểu học trên cơ sở cần phát triển các kĩ năng cho
học sinh như chọn mẫu, bày mẫu, quan sát, vẽ hình, chỉnh hình, vẽ đậm nhạt. Ở
bài này giáo viên có thể tập trung vào kĩ năng quan sát: chọn mẫu, bày mẫu ,
nhận xét mẫu, phác hình.
- Kĩ năng sắp xếp bố cục và phác hình: những bài sau, kĩ năng này sẽ được
củng cố từng bước và phát triển những kĩ năng chỉnh hình và vẽ đậm nhạt. Qua
nhiều bài luyện tập các kĩ năng trên được hình thành từng bước và phát triển.
- Cuối mỗi bài học qua đánh giá kết quả học tập của học sinh giáo viên nắm
được mức độ, kĩ năng đã phát triển ở từng học sinh và từ đó giáo viên có thể có
kế hoạch bồi dưỡng cho cả lớp và từng cá nhân học sinh.
1.2. Để hình thành và phát triển những kĩ năng trên cho học sinh, giáo viên
nên sử dụng một số phương tiện dạy học như:
-Yêu cầu học sinh cùng tham gia chuẩn bị mẫu vẽ. Học sinh phân công
trong nhóm mang theo đồ vật, hoa quả để bày mẫu tuỳ theo nội dung của bài học

(có thể bày 3 hoặc 4 nhóm mẫu để học sinh vẽ theo nhóm). Các nhóm mẫu có
thể giống hoặc khác nhau tùy theo yêu cầu của bài. Tuy nhiên phải đảm bảo yêu
cầu chung của bài.
- Bài vẽ của học sinh năm trước (cả bài tốt và bài chưa tốt).
- Các bước tiến hành bài vẽ (có thể trình bày trên giấy khổ rộng hoặc giấy
trong để trình bày trên máy chiếu qua đầu).
1.3 . Dưạ vào các giải pháp trên tôi thử vận dụng các phương pháp vào dạy
học một số bài vẽ theo mẫu trong chương trình sách giáo khoa mĩ thuật 6
để có tiền đề cho các năm học tiếp theo.
 Bài 15 - tiết 16 + 17. Vẽ theo mẫu- Mẫu có dạng hình trụ và hình cầu

Giáo viên có thể sử dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong bài học
như phương pháp quan sát, trực quan, giảng giải - minh hoạ, thực hành…
- Giáo viên có thể tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm, các nhóm tự
chọn và bày mẫu (mẫu đã được phân công chuẩn bị trước).
- Sau khi các nhóm bày mẫu xong, giáo viên phân tích cái được và chưa
được cần điều chỉnh lại cho đẹp. Qua đó học sinh hiểu được để có mẫu đẹp cần
phải chọn mẫu như thế nào? Có mẫu đẹp chưa đủ mà cần phải đặt như thế nào
để có bố cục đẹp?
- Học sinh tự nhận thức được qua quan sát đồ vật, cảm nhận đồ vật về hình
dáng, màu sắc, cấu trúc đậm nhạt thể hiện qua sắp xếp bố cục mẫu từ đó các em
ý thức được về việc sắp xếp bố cục trong mẫu vẽ trong một bài vẽ theo mẫu.
- Qua việc nhận xét giữa các nhóm và giáo viên học sinh ý thức và hiểu
hơn về việc sắp xếp bố cục khi bày mẫu vẽ cũng như trong một bài vẽ theo mẫu.

7


Hình a - bố cục lỏng không có xa gần
Hình b - bố cục bị thu hẹp

Hình d - bố cục không thuận mắt
Hình e- bố cục đẹp, thuận mắt.
- Sau khi đã bày mẫu, giáo viên đặt câu hỏi để học sinh quan sát nhận ra
đặc điểm, hình dáng, màu sắc và cấu trúc hình thể của từng mẫu vật và so sánh
sự khác nhau giữa các vật mẫu về hình dáng, màu sắc, tỉ lệ (quan sát nhóm mẫu
mà học sinh sẽ thực hiện bài vẽ).
? Những đồ vật hình trụ là những vật có hình dạng như thế nào? Kể tên một
số đồ vật có dạng hình trụ.
? Hãy kể tên một số đồ vật có dạng hình cầu ?
? Miêu tả những màu sắc , chất liệu sẵn có trên mẫu?
? So sánh tỉ lệ của hình cầu và hình trụ.
Ở bước này giáo viên cần hướng học sinh quan sát từ tổng thể đến chi tiết.
- Sau khi quan sát nhận ra đặc điểm riêng của từng mẫu vật, giáo viên
hướng dẫn học sinh quy nhóm mẫu vào khung hình chung theo tỉ lệ chiều ngang,
chiều cao (lấy chiều cao của đồ vật cao nhất, chiều ngang tính từ vật nằm bên
trái qua phải), sắp đặt khung hình chung lên giấy vẽ sao cho cân đối đẹp mắt
(không quá to, quá nhỏ, lệch lên, lệch xuống hoặc lệch sang trái, sang phải).
Giáo viên có thể dùng đồ dùng trực quan để minh hoạ cho các dạng bố cục đó để
học sinh nhận ra thế nào là bố cục đẹp và chưa đẹp.

8


- Sau khi xác định được khung hình chung, giáo viên cần hướng học sinh
tiến hành phác khung hình riêng của từng vật mẫu. Quan sát, so sánh tỉ lệ của
từng vật mẫu để có hình vẽ chính xác với đặc điểm của mẫu.
Ví dụ: hình cầu có chiều cao gần bằng ¼ chiều cao của hình trụ , chiều
ngang của hình cầu gần bằng ½ chiều ngang của hình trụ.
Dùng chì phác nhẹ tay (nét mờ để dễ điều chỉnh, tẩy xoá). Khi khung hình
chung và khung hình riêng của mẫu đã được xác định tương đối chính xác, cần

quan sát mẫu để xác định tỉ lệ các bộ phận trên mẫu. Để phác hình cho cân cần
xác định các đường trục đứng và trục ngang, trên từng mẫu vật. Dựa trên các
đường trục, xác định vị trí các bộ phận và phác hình từng mẫu vật (các bộ phận
của từng mẫu vật).

9


- Khi hình dáng chung của từng mẫu vật đã được xây dựng, tiến hành chỉnh
hình cho đúng với đặc điểm của mẫu. Quan sát, so sánh đặc điểm của các bộ
phận trên mẫu để điều chỉnh hình vẽ cho đúng. Chú ý đến nét vẽ có chỗ đậm,
chỗ nhạt dựa trên cơ sở ánh sáng chiếu vào mẫu vật. Không nên viền chu vi của
hình vẽ bằng nét có độ đậm đều nhau làm cho hình vẽ trở nên khô cứng.

- Khi hình vẽ được chỉnh sửa, tiếp tục quan sát, so sánh độ đậm nhạt lớn trên
mẫu để phân chia các mảng đậm nhạt trên hình vẽ và gợi đậm nhạt bằng bằng
các nét đan xen nhau, chồng lên nhau. Trên cơ sở các mảng đậm nhạt lớn điều
chỉnh, đẩy sâu, nhấn đậm, nhạt một số chi tiết cần thiết để bài vẽ hoàn chỉnh. Vẽ
đậm nhạt cần chú ý đến nguồn ánh sáng chiếu vào mẫu để diễn tả cho đúng.
Ánh sáng

10


- Sau phần hướng dẫn chung giáo viên cho học sinh thực hành bài vẽ. Trong
khi thực hành giáo viên đến từng nhóm để hướng dẫn cá nhân thực hiện bài vẽ
theo đúng các bước tiến hành.
2.4. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG GIÁO DỤC, VỚI BẢN THÂN, ĐỒNG NGHIỆP VÀ NHÀ
TRƯỜNG

Qua nghiên cứu và thực nghiệm vận dụng các các kĩ năng vào dạy học ở
một số bài vẽ theo mẫu, đạt được những kết quả khả quan, từng bước nâng cao
chất lượng học sinh qua từng giai đoạn. Chất lượng học sinh năm 2016 - 2017 so
với năm học 2014 - 2015 tăng lên rõ rệt.
Kết quả cụ thể như sau:

Các giai đoạn

Khối Tổng số
Lớp học sinh

Chưa đạt

Đạt

SL

TL%

SL

TL%

Năm học
2014 - 2015

6

80

38

47,5

42

52,5

Năm học
2015 - 2016

7

80

5

6,25

75

93,75

Năm học
2016 - 2017
( Học kì I)

8

80

2

2,5

78

97,5

* Qua kết quả trên tôi thấy học sinh đã bước đầu có ý thức về các kĩ năng
vẽ bài.
Sau khi đã có vốn kiến thức về màu sắc giúp các em say mê hơn đối với
môn mĩ thuật nói chung và vẽ theo mẫu nói riêng. Các em đã bước đầu nắm
được quy luật về màu sắc để vẽ màu. Các em đã dùng màu rất mạnh dạn, đem
lại hiệu quả bất ngờ đối với bài vẽ, đảm bảo quy luật dùng màu.Giúp các em khả
năng quan sát nhanh năm bắt được hình ảnh thể hiện ở kĩ năng vẽ theo mẫu qua
các bài vẽ. ta có thể thấy vẽ theo mẫu là một phân môn vô cùng quan trọng giúp
các em hình thành được nhiều yếu tố không chỉ trong vẽ theo mẫu mà còn giúp
các em khả năng quan sát kí họa cũng như vẽ tranh đề tài.

11


III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Mỹ thuật là bộ môn thuộc lĩnh vực nghệ thuật. Do đó, tuy môn học
cũng nhằm cung cấp kiến thức và theo những quy định chung nhưng khi vận
dụng, giáo viên không đòi hỏi, không bắt buộc tất cả học sinh phải làm bài như
nhau và tuân thủ một cách máy móc, rập khuôn theo cái chung.
Học sinh tuy vẽ cùng một mẫu, nhưng sản phẩm rất khác nhau về nét vẽ,

về hình, về bố cục vì thế có thể nói kết quả học tập của học sinh phụ thuộc vào
sự “giàu có” kiến thức, vào “nghệ thuật truyền đạt” của giáo viên. Nhưng quan
trọng hơn cả là khả năng cảm nhận của học sinh. Bởi lẽ, học sinh có thích thú thì
mới chịu suy nghĩ, tìm tòi và thể hiện bằng cảm xúc của mình. Vẽ có cảm xúc
bao giờ cũng mang lại hiệu quả cao. Vì thế, dạy- học môn mĩ thuật không đơn
giản là dạy và học kĩ thuật vẽ mà còn phải kết hợp với dạy và học cảm thụ thế
giới xung quanh. Bắt buộc, gò ép học sinh trong học mĩ thuật sẽ dẫn đến khuôn
mẫu, đồng điệu. Sáng kiến kinh nghiệm này có ý nghĩa rất lớn trong công tác
giảng dạy môn Mĩ thuật nói chung, phân môn vẽ theo mẫu nói riêng trong
trường trung học cơ sở. Nó giúp giáo viên thực hiện tốt bài giảng của phân môn.
Sáng kiến sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn, nắm chắc kiến thức hơn về phân môn vẽ
theo mẫu. Tạo cho học sinh khả năng quan sát, phân tích đối tượng. Qua sáng
kiến sẽ tạo cho học sinh những kĩ năng, kĩ sảo để thực hiện các bài vẽ theo mẫu
nói chung. Tạo cho học sinh tính kiên trì, khả năng làm việc độc lập, sáng tạo
trong học tập. Khi áp dụng sáng kiến vào trong công tác giảng dạy tôi thấy học
sinh đã nắm chắc kiến thức của bài, thực hiện được tốt yêu cầu của phân môn,
bỏ được thói quen vẽ theo cảm tính đã ăn mòn vào nhận thức của học sinh. Sáng
kiến này theo tôi nó có tính cấp thiết trong công tác giảng dạy môn Mĩ thuật,
phân môn vẽ theo mẫu vì thói quen đó đã là một thói quen khó bỏ, nó đã ăn sâu
vào sự nhận thức của học sinh.
Để phân môn này được phát triển và đúng nghĩa của nó thì việc sửa thói
quen này là cần thiết. Theo tôi sáng kiến này có khả năng áp dụng rộng rãi hơn
trong thời gian tiếp theo. Khi áp dụng sáng kiến vào công tác giảng dạy tôi thấy
học sinh nắm rất chắc kiến thức vẽ theo mẫu là gì. Để bài vẽ theo mẫu có hiệu
quả tốt thì việc nhắc học sinh chuẩn bị mẫu là rất quan trọng, nó chiếm 60%
điều kiện để bài vẽ theo mẫu thành công. Bục bày mẫu cũng rất quan trọng, đa
số các trường học đều không có bục bày mẫu vì vậy khi giảng dạy phân môn vẽ
theo mẫu giáo viên gặp rất nhiều khó khăn. Khi giảng dạy phân môn thì học sinh
rất hứng thú để học nhưng để hướng dẫn được học sinh thực hiện tốt bài thì
tương đối khó, đòi hỏi người giáo viên phải biết kết hợp nhiều phương pháp dạy

học phù hợp với phân môn. Việc dánh giá kết quả học tập rất quan trọng, qua
việc đánh giá học sinh sẽ thấy được những gì mình chưa làm được. Việc đánh
giá cần cho các học sinh đánh giá lẫn nhau từ đó học sinh thấy được sự công
bằng, khách quan, tạo được hướng thu cho bài vẽ sau.

12


2. Kiến nghị.
* Thời gian tới, để nâng cao chất lượng thực chất của giáo viên, ngành
giáo dục nên có các biện pháp bồi dưỡng cho giáo viên nhu cầu nâng cao nghiệp
vụ chuyên môn, tổ chức các cuộc hội thảo giáo viên trao đổi kinh nghiệm, học
tập nhau trong giảng dạy.
* Đề nghị với Phòng giáo dục trang bị thêm trang thiết bị học tập như
tranh, ảnh, mô hình, sách, tài liệu tham khảo cho bộ môn mĩ thuật.
* Ban giám hiệu nhà trường quan tâm hơn nữa đến môn học, tạo điều kiện
hơn nữa về cơ sở vật chất, thời gian, trang thiết bị phục phụ cho môn học.

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
(Xác nhận)

Thanh hoá, ngày 20 tháng 03 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Họ tên và chữ kí

ĐỖ VĂN TOẢN

13

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Quốc Toản - Phương pháp giảng dạy Mĩ thuật - NXB Giáo dục
2. Mĩ thuật lớp 6 - SGV - NXB GD.
3. Mĩ thuật lớp 7 - SGV - NXB GD.
4. Mĩ thuật lớp 8 - SGV - NXB GD.
5. Mĩ thuật lớp 9 - SGV - NXB GD.
6. Tự học vẽ - Tác giả - Phạm Viết Song
7. Tài liệu bồi dưỡng cho giáo viên THCS môn mĩ thuật - Bộ GD & ĐT

14