Luận văn thạc sỹ - Tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên

TRUỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---    ---

PHẠM HỒNG AN

TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH THU HÚT
VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG
ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐIỆN BIÊN
Chuyªn ngµnh: qu¶n lý kinh tÕ & chÝnh s¸ch

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. NGUYỄN THỊ THANH THỦY

HÀ NỘI - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học
thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này này do tôi tự
thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc
rõ ràng dưới sự định hướng và chỉ dẫn của PGS.T.S Nguyễn Thị Thanh
Thủy, trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội. Công trình nghiên cứu này
được thực hiện trong quá trình học tập tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Hà Nội.
Tác giả luận văn

Phạm Hồng An

LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập, nghiên cứu. Để hoàn thành luận văn này tôi xin
bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc tới:
Cô giáo hướng dẫn: Nguyễn Thị Thanh Thủy - Trường Đại học Kinh
tế quốc dân;
Các thầy, cô giáo Khoa Khoa học Quản lý, Viện Đào tạo sau đại học,
các thầy, cô giáo trong trường Đại học kinh tế quốc dân đã chỉ bảo, hướng dẫn
và giúp đỡ tận tình trong quá trình tôi thực hiện luận văn này.
Sự giúp đỡ của Lãnh đạo các Sở, ngành và các đồng nghiệp trên địa
bàn tỉnh đã luôn quan tâm, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong quá trình
thực hiện. Do về mặt kiến thức và thời gian còn hạn chế, luận văn còn nhiều
khiếm khuyết. Tôi mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô và mọi
người để luận văn hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cám ơn!
Tác giả

Phạm Hồng An


MỤC LỤC
HÀ NỘI - 2017..................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN................................................................................2
LỜI CẢM ƠN.....................................................................................3
MỤC LỤC..........................................................................................4
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................5
HÀ NỘI - 2017..................................................................................1
PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu...........................................1
2. Tổng quan nghiên cứu đề tài.......................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................3

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu....................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................4
CHƯƠNG 1.......................................................................................7
1.1. Chính sách thu hút vốn trong xây dựng cơ sở hạ tầng giao
thông đường bộ...............................................................................7
1.1.3. Chủ thể và đối tượng của chính sách thu hút vốn trong xây
dựng hạ tầng giao thông đường bộ..............................................9
1.1.4. Chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao
thông đường bộ từ các nguồn vốn khác nhau............................10
1.2. Tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ
tầng giao thông đường bộ ở cấp tỉnh.............................................14
1.2.1. Khái niệm và mục tiêu tổ chức thực thi chính sách thu hút
vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ ở cấp tỉnh...15
1.2.1.1. Khái niệm tổ chức thực thi chính sách............................................15
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách thu hút vốn
đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ..........................24
1.2.3.1. Chính sách và quy hoạch........................................................................25
1.3. Kinh nghiệm của địa phương trong tổ chức thực thi chính sách
thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ và bài
học cho tỉnh Điện Biên...................................................................27


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CĐT
CTGT
CNH HĐH
HTGTĐB
DN
ĐTXD
FDI

GDP
GTĐB
GTVT
GTNT
GPMB
HTGT
KCHT
KT
KT-XH
NSNN
NSĐP
ODA
UBND
ƯĐĐT

Chủ đầu tư
Công trình giao thông
Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa
Hạ tầng giao thông đường bộ
Doanh nghiệp
Đầu tư xây dựng
Vốn đầu tư trực tiếp
Tổng sản phẩm quốc nội
Giao thông đường bộ
Giao thông vận tải
Giao thông nông thôn
Giải phóng mặt bằng
Hạ tầng giao thông
Kết cấu hạ tầng
Kinh tế

Kinh tế - xã hội
Ngân sách nhà nước
Ngân sách địa phương
Vốn đầu tư hỗ trợ phát triển
Ủy ban Nhân dân
Ưu đãi đầu tư


DANH MỤC BẢNG BIỂU
HÀ NỘI - 2017..................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN................................................................................2
LỜI CẢM ƠN.....................................................................................3
MỤC LỤC..........................................................................................4
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................5
HÀ NỘI - 2017..................................................................................1
PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu...........................................1
2. Tổng quan nghiên cứu đề tài.......................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................3
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu....................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................4
CHƯƠNG 1.......................................................................................7
1.1. Chính sách thu hút vốn trong xây dựng cơ sở hạ tầng giao
thông đường bộ...............................................................................7
1.1.3. Chủ thể và đối tượng của chính sách thu hút vốn trong xây
dựng hạ tầng giao thông đường bộ..............................................9
1.1.4. Chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao
thông đường bộ từ các nguồn vốn khác nhau............................10
1.2. Tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ
tầng giao thông đường bộ ở cấp tỉnh.............................................14

1.2.1. Khái niệm và mục tiêu tổ chức thực thi chính sách thu hút
vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ ở cấp tỉnh...15
1.2.1.1. Khái niệm tổ chức thực thi chính sách............................................15
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách thu hút vốn
đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ..........................24
1.2.3.1. Chính sách và quy hoạch........................................................................25
1.3. Kinh nghiệm của địa phương trong tổ chức thực thi chính sách
thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ và bài
học cho tỉnh Điện Biên...................................................................27


TRUỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---    ---

PHẠM HỒNG AN

TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH THU HÚT
VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG
ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐIỆN BIÊN
Chuyªn ngµnh: qu¶n lý kinh tÕ & chÝnh s¸ch

HÀ NỘI - 2017


i

TÓM TẮT LUẬN VĂN
1. Tính cấp thiết của đề tài
Điện Biên nói riêng, các tỉnh miền núi nói chung là địa bàn cư trú chủ
yếu của người dân tộc, do đặc điểm riêng về tập quán sinh hoạt, điều kiện địa

hình nên dân cư phân tán, phần đa là những dân tộc ít người của Việt Nam, cơ
sở hạ tầng lạc hậu nhất là giao thông. Đảng và Nhà nước ta xác định đầu tư hạ
tầng giao thông là nền tảng tiên quyết nhằm thúc đẩy giao thương, giao lưu
kinh tế, phát triển đời sống cho người dân.
Trong thời gian qua, tỉnh Điện Biên đã được đầu tư hàng ngàn tỷ đồng
từ nhiều nguồn vốn để xây dựng, cải tạo, sửa chữa cơ sở vật chất đường xá
giao thông, từ đó tạo tiền đề để thực hiện được những tiêu chuẩn về tăng
trưởng kinh tế, phát triển xã hội và nâng cao chất lượng đời sống của người
dân và đặc biệt là giảm tình trạng đói nghèo trên địa bàn. Vốn đầu tư xây
dựng, đặc biệt là nguồn vốn sử dụng cho xây dựng đầu tư, nâng cấp, sửa chữa
mạng lưới các công trình giao thông đường bộ tại Điện Biên đã tạo ra tiền đề
cho công cuộc kiến tạo, dựng xây nhiều công trình quan trọng của tỉnh, góp
phần tái cấu trúc hệ thống kinh tế, thúc đẩy sản xuất hàng hóa, giao lưu kinh
tế, xóa đói giảm nghèo cho đồng bào nhân dân các dân tộc, đảm bảo sự ổn
định của đời sống an sinh xã hội, ... Tuy nhiên, công tác vận động, thu hút các
nguồn vốn chưa được tích cực, số lượng dự án được thu hút ít, quy mô dự án
nhỏ, đội ngũ cán bộ làm công tác vận động, hiệu quả thu hút vốn đầu tư còn
thấp, mạng lưới cơ sở hạ tầng giao thông vẫn chưa tương xứng với yêu cầu
tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Các định hướng tăng trưởng của nền
kinh tế cũng như định hướng phát triển của xã hội cơ bản đã đạt được mặc dù
còn ở mức độ thấp, nhưng tính hiệu quả chưa đạt như mong muốn. Giải pháp
hoàn thiện chính sách thu hút các nguồn vốn đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng
cấp và cải tạo cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ ở Điện Biên là một yêu cầu


ii
vừa có tính thời sự vừa có ý nghĩa thực tiễn, trong đó vai trò chỉ đạo của Đảng
bộ, quản lý nhà nước của chính quyền điạ phương và các sở, ban ngành đối
với thu hút vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước đặt ra yêu cầu nâng

cao quản lý, kiểm soát các khoản vốn đầu tư công, thu hút vốn đầu tư, đòi hỏi
cần có những biện pháp nhằm điều chỉnh các chính sách thu hút vốn đầu tư
xây dựng, cải tạo, nâng cấp, sửa chữa hạ tầng giao thông đường bộ trên địa
bàn tỉnh Điện Biên nói riêng, địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc nói chung
theo hướng hoàn thiện hơn, đây là một yêu cầu rất cấp bách vừa có tính khoa
học và có tính thực tiễn nhằm đánh giá đúng thực trạng, xác định các nguyên
nhân của hạn chế để nâng cao thu hút vốn đầu tư, góp phần thực thi tinh thần
chỉ đạo chung của cơ quan quản lý Nhà nước ở Trung Ương, đồng thời góp
phần tháo gỡ một phần những khó khăn, bất cập trong giai đoạn hiện nay.
Xuất phát từ lý do trên, học viên quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài:
“Tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao
thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên” làm đề tài luận văn thạc sĩ
chuyên ngành quản lý kinh tế và chính sách.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn sẽ hướng tới một số mục tiêu trên cơ sở nghiên cứu một cách
khoa học, cụ thể như sau:
(1) Xây dựng khung lý thuyết về tổ chức thực thi chính sách thu hút
vốn đầu tư của các cấp chính quyền trong tỉnh.
(2) Phân tích và đánh giá tình hình tổ chức thực thi chính sách thu hút
vốn đầu tư xây dựng hệ thống các công trình hạ tầng giao thông trên địa bàn
tỉnh Điện Biên giai đoạn 2012-2016; xác định những ưu điểm, hạn chế và
nguyên nhân của những hạn chế.
(3) Đề xuất được hướng đi mới và các biện pháp thực hiện tốt hơn
việc tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hệ thống các
công trình hạ tầng giao thông tại địa bàn tỉnh Điện Biên đến năm 2020, tầm


iii
nhìn 2030.
3. Phương pháp nghiên cứu

Bước 1. Xây dựng khung lý thuyết
- Yếu tố ảnh hưởng tới tổ chức thực thi chính sách gồm: (1) Yếu tố
thuộc về bản thân chính sách (2) Yếu tố thuộc về chủ thể thực thi chính sách
(3) Yếu tố thuộc về đối tượng chính sách.
- Tổ chức thực thi chính sách, gồm: (1) Chuẩn bị triển khai chính sách
(2) chỉ đạo triển khai chính sách (3) kiểm soát quá trình thực thi chính sách.
- Mục tiêu chính sách, gồm: (1) Tăng vốn đầu tư trong đầu tư cho lĩnh
vực hạ tầng giao thông (2)Tăng tỷ trọng vốn tư nhân trong đầu tư XD hạ tầng
giao thông;(3) Đảm bảo hoàn thành mục tiêu cơ bản của địa phương về phát
triển kinh tế xã hội.
Bước 2: Thu thập số liệu
- Thu thập số liệu thứ cấp: thông qua các số liệu báo cáo, đánh giá của
chính quyền tỉnh Điện Biên, kết quả thực hiện chính sách hàng năm; số liệu
từ cơ quan thống kê; ngoài ra, luận văn còn tham khảo các Nghị quyết
chuyên đề của các cấp, các ngành, các văn bản pháp quy, các nhà nghiên cứu
khoa học,...
- Thu thập số liệu sơ cấp: thu thập thông qua phỏng vấn 05 cán bộ quản lý và
05 lãnh đạo các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, để thu thập số liệu về thực trạng tổ
chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ
trên địa bàn Tỉnh nhằm đảm bảo độ tin cậy khoa học cho các kết quả nghiên cứu.
Bước 3. Phương pháp xử lý số liệu
Phương pháp thống kê, phương pháp tổng hợp, phương pháp so sánh
để tổng hợp, phân tích, đối chiếu; phân tích tình hình; từ đó khái quát thành
những luận điểm có căn cứ lý luận và thực tiễn.
4. Cơ cấu của luận văn


iv
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung chính của luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn
đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ
Chương 2: Thực trạng công tác tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn
đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông tại tỉnh Điện Biên.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi
chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông tại tỉnh Điện Biên.


v
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH THU HÚT
VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ
Trong chương 1, luận văn tập trung nghiên cứu một số vấn đề cơ bản
về chính sách thu hút vốn trong xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ,
bao gồm khái niệm, mục tiêu, nguyên tắc, chủ thể, đối tượng, nội dung của
chính sách thu hút vốn đầu tư.
Chương 1 của luận văn đã làm rõ tổ chức thực thi chính sách trong xây
dựng hạ tầng giao thông đường bộ ở cấp tỉnh; đã đề cập đến khái niệm và mục
tiêu của việc tổ chức thực hiện chính sách; Quá trình tổ chức thực hiện chính
sách; Các điều kiện để triển khai thực hiện chính sách.
Qua nghiên cứu tại chương 1 rút ra một số kết luận sau đây:
Thứ nhất là, XDHT GTĐB đóng vai trò đặc biệt quan trọng và tạo động
lực đối với sự phát triển KTXH của mỗi quốc gia. Hệ thống HT GTĐB phát
triển đồng bộ, hiện đại sẽ thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế bền vững,
nâng cao năng lực cạnh tranh, năng suất, hiệu quả của nền kinh tế và góp
phần giải quyết các vấn đề xã hội. Ngược lại, một hệ thống HT GTĐB kém
phát triển là một rào cản lớn đối với sự tăng trưởng và phát triển.
Thứ hai là, Công tác tổ chức thực thi hành chính sách thu hút vốn trong
xây dựng hạ tầng GTĐB gồm 3 bước: (1) chuẩn bị triển khai chính sách thu
hút vốn trong xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ của chỉnh quyền tỉnh;

(2) chỉ đạo triển khai chính sách và (3) kiểm soát sự thực thi chính sách thu
hút vốn trong xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ của chỉnh quyền tỉnh.
Thứ ba là, sự thành công của tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn
trong xây dựng hạ tầng GTĐB phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố; trong đó, có
một số yếu tố quan trọng mang tính quyết định. Các yếu tố ảnh hưởng gồm:
nhóm yếu tố thuộc về bản thân của chính sách, nhóm yếu tố chủ thể thực thi
chính sách và nhóm yếu thuộc về đối tượng chính sách.
Việc nghiên cứu các yếu tố tác động này, nhằm để nhận biết các tác
động tích cực và tiêu cực của từng yếu tố, từ đó có giải pháp khắc phục nhằm
thực hiện tốt công tác thu hút vốn trong xây dựng hạ tầng GTĐB.
Nội dung trong chương 1 sẽ là tiền đề cơ bản cho việc nghiên cứu các
chương tiếp theo của luận văn.


vi

CHƯƠNG 2
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH
THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG
ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐIỆN BIÊN
Trong Chương 2, luận văn đã đi sâu phân tích đánh giá thực trạng tổ
chức thực thi hành chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng GTĐB
trên địa bàn tỉnh Điện Biên, giai đoạn 2012 - 2016. Từ quá trình nghiên cứu
đã rút ra một số nhận xét chính như sau:
Thứ nhất là, tỉnh Điện Biên được coi là địa bàn nhiều hứa hẹn để phát
triển với nhiều hình thức đa dạng, tạo ra bức tranh phát triển kinh tế - xã hội
sinh động trong tiến trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa cũng như quá trình
hội nhập kinh tế quốc tế, là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong và
ngoài nước.
Thứ hai là, trên cơ sở lý luận cơ bản đã trình bày trong Chương 1, nội

dung chương 2 đã phân tích chi tiết thực trạng thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ
tầng giao thông trên địa bàn tỉnh Điện Biên giai đoạn 2012 - 2016. Đồng thời,
chương 2 cũng đã phân tích các nội dung thực trạng tổ chức thực thi chính
sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông như: thực trạng chuẩn bị
chính sách, thực trang lập kế hoạch triển khai chính sách, thực trạng chỉ đạo
chính sách, thực trạng kiểm soát sự thực hiện chính sách trên địa bàn tỉnh
Điện Biên trên cơ sở các tiêu chí đánh giá đã nêu trong Chương 1.
Thứ ba là, trên cơ sở phân tích các số liệu thu thập được gắn với các nội
dung, tiêu chí đánh giá tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn trong xây dựng
hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh Điện Biên, luận văn đã đánh giá một số
thành công đạt được trong công tác thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao
thông như: Đã xây dựng được bộ máy tổ chức thực thi chính sách từ cấp tỉnh


vii
đến cấp huyện; đã ban hành Chương trình hành động cụ thể để chỉ đạo tổ chức
thực thi sách thu hút vốn đầu tư phát triển GTĐB; Công tác tập huấn cho đội ngũ
cán bộ thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư phát triển GTĐB thuộc các sở,
ngành liên quan và UBND các huyện, thị xã đã được quan tâm triển khai
tương đối thường xuyên, định kỳ; quan tâm chú trọng đầu tư được hệ thống
thông tin đại chúng tương đối hoàn chỉnh; đánh giá kết quả đạt được và những
mặt tồn tại hạn chế trong quá trình tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu
tư phát triển GTĐB.
Bên cạnh đó còn có những hạn chế: chưa thực hiện phân công nhiệm vụ
của các cơ quan giúp việc thực thi chính sách; công tác tuyên truyền, phổ biến,
hướng dẫn còn cứng nhắc, chưa đa dạng linh hoạt, liền mạch dẫn đến khó tiếp
cận và khai thác thông tin đối với các nhà đầu tư; tuy nhiên quá trình tiến
hành kiểm tra, giám sát mới chỉ chú trọng tập trung vào các khâu thực hiện
quy trình thẩm định, cấp chứng nhận đầu tư, ưu đãi đầu tư đến khâu giao mặt
bằng đất tại các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã được giao nhiệm

vụ tổ chức thực thi chính sách.
Luận văn đã nêu được một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những hạn
chế trong tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư phát triển GTĐB, bao
gồm: (1) các chính sách thu hút vốn đầu tư phát triển GTĐB thiếu thống nhất,
khó thực hiện, tạo kẽ hở trong quá trình thẩm định, cấp chứng nhận đầu tư, ưu
đãi đầu tư; (2) công tác chỉ đạo của chính quyền tỉnh đối với một số khâu của
quá trình tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư phát triển GTĐB chưa
thực sự quyết liệt; (3) Nền hành chính chưa đủ mạnh; (4) Quy hoạch, kế hoạch
phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ chưa công khai, còn
thiếu tầm nhìn dài hạn, chưa đồng bộ với các kế hoạch phát triển khác của tỉnh.
Từ việc phân tích chi tiết các nhóm nguyên nhân chủ quan và khách
quan, làm cơ sở cho việc đưa ra các giải pháp và kiến nghị phù hợp được trình
bày trong chương tiếp theo.


viii
CHƯƠNG 3
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC
THỰC THI CHÍNH SÁCH THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG
HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH ĐIỆN BIÊN
Trong Chương 3, luận văn chủ yếu đưa ra các phương hướng, giải pháp
và kiến nghị nhằm hoàn thiện thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng
hạ tầng giao thông để đạt được mục tiêu,
Trên cơ sở các nguyên nhân chủ quan dẫn đến hạn chế trong tổ chức
thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đã được
trình bày tại chương 2, các giải pháp đã được đề cập đến trong chương 3
bao gồm:
Giai đoạn chuẩn bị triển: Hoàn thiện bộ máy thực thi chính sách và đẩy
mạnh công tác đào tạo nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong hệ thống các

cơ quan thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông;
Hoàn thiện Chương trình hành động; Rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản
hướng dẫn; Tăng cường tổ chức tập huấn
Giai đoạn thực hiện chính sách: Hoàn thiện hoạt động tuyên truyền,
quảng bá; Cân đối đảm bảo nguồn lực để thực thi chính sách; Nâng cao chất
lượng thẩm tra các dự án trước khi cấp chứng nhận ưu đãi vốn đầu tư xây
dựng hạ tầng giao thông; Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính;
Giai đoạn kiểm soát chính sách: Thu thập thông tin về thực hiện chính
sách; Đánh giá việc thực thi chính sách và kiến nghị điều chỉnh chính sách;
Tổng kết việc thực thi chính sách.
Các giải pháp khác: Hoàn thiện cơ chế phân bổ ngân sách theo hướng
phân cấp và mở rộng quyền tự chủ của ngân sách địa phương; Phân bổ ngân
sách theo hướng ưu tiên đầu tư cho lĩnh vực giao thông đặc biệt là HTGTĐB;


ix
Nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ ĐTPT địa phương; Phát hành trái phiếu
chính quyền địa phương để huy động VĐT phát triển HTGTĐB; Khai thác có
hiệu quả giá trị các quỹ đất để cân đối nguồn vốn đầu tư phát triển cơ sở hạ
tầng giao thông đường bộ; Tăng cường triển khai hình thức đối tác công - tư
trong đầu tư phát triển HTGTĐB; Huy động nguồn vốn đóng góp tự nguyện
của các tổ chức và cộng đồng dân cư xây dựng giao thông nông thôn.
Trên cơ sở các nguyên nhân khách quan dẫn đến hạn chế trong tổ chức
thực thi thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đã được trình bày tại
chương 2, một số kiến nghị với Trung Ương, tỉnh Điện Biên và các cấp, các
ngành và nhân dân trong tỉnh có các chính sách định hướng như:
Tạo hành lang pháp lý cởi mở hơn nữa để các thành phần kinh tế cả
trong và ngoài nước có thể tham gia đầu tư xây dựng hạ tầng GTĐB. Theo kế
hoạch huy động các nguồn vốn hàng năm của tỉnh, Chính phủ nên có sự hỗ
nhiều và kịp thời hơn nữa về vốn cho tỉnh

Tiếp tục đổi mới các chính sách đặc thù của tỉnh trong việc huy động và
hỗ trợ đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng GTĐB. Cần phân cấp mạnh mẽ
hơn nữa trong việc huy động vốn và đầu tư xây dựng hạ tầng GTĐB.
Sở Tài chính và Kế hoạch đầu tư khi phối hợp phân bổ vốn cần đúng
hướng và tập trung, có trọng điểm; quản lý chặt chẽ quá trình sử dụng vốn
đầu tư xây dựng hạ tầng GTĐB. Sở giao thông vận tải, Sở tài chính, Sở kế
hoạch và đầu tư, Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn nên có buổi làm việc
thống nhất cách thức quản lý các nguồn vốn được huy động từ nhiều nguồn
khác nhau để tránh chồng chéo gây lãng phí.


TRUỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---    ---

PHẠM HỒNG AN

TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH THU HÚT
VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG
ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐIỆN BIÊN
Chuyªn ngµnh: qu¶n lý kinh tÕ & chÝnh s¸ch

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. NGUYỄN THỊ THANH THỦY

HÀ NỘI - 2017


1
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Điện Biên nói riêng, các tỉnh miền núi nói chung là địa bàn cư trú chủ
yếu của người dân tộc, do đặc điểm riêng về tập quán sinh hoạt, điều kiện địa
hình nên dân cư phân tán, phần đa là những dân tộc ít người của Việt Nam, cơ
sở hạ tầng lạc hậu nhất là giao thông. Đảng và Nhà nước ta xác định đầu tư hạ
tầng giao thông là nền tảng tiên quyết nhằm thúc đẩy giao thương, giao lưu
kinh tế, phát triển đời sống cho người dân.
Trong thời gian qua, tỉnh Điện Biên đã được đầu tư hàng ngàn tỷ đồng
từ nhiều nguồn vốn để xây dựng, cải tạo, sửa chữa cơ sở vật chất đường xá
giao thông, từ đó tạo tiền đề để thực hiện được những tiêu chuẩn về tăng
trưởng kinh tế, phát triển xã hội và nâng cao chất lượng đời sống của người
dân và đặc biệt là giảm tình trạng đói nghèo trên địa bàn. Vốn đầu tư xây
dựng, đặc biệt là nguồn vốn sử dụng cho xây dựng đầu tư, nâng cấp, sửa chữa
mạng lưới các công trình giao thông đường bộ tại Điện Biên đã tạo ra tiền đề
cho công cuộc kiến tạo, dựng xây nhiều công trình quan trọng của tỉnh, góp
phần tái cấu trúc hệ thống kinh tế, thúc đẩy sản xuất hàng hóa, giao lưu kinh
tế, xóa đói giảm nghèo cho đồng bào nhân dân các dân tộc, đảm bảo sự ổn
định của đời sống an sinh xã hội, ... Tuy nhiên, công tác vận động, thu hút các
nguồn vốn chưa được tích cực, số lượng dự án được thu hút ít, quy mô dự án
nhỏ, đội ngũ cán bộ làm công tác vận động, hiệu quả thủ hút vốn đầu tư còn
thấp, mạng lưới cơ sở hạ tầng giao thông vẫn chưa tương xứng với yêu cầu
tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Các định hướng tăng trưởng của nền
kinh tế cũng như định hướng phát triển của xã hội cơ bản đã đạt được mặc dù
còn ở mức độ thấp, nhưng tính hiệu quả chưa đạt như mong muốn. Giải pháp
hoàn thiện chính sách thu hút các nguồn vốn đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng
cấp và cải tạo cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ ở Điện Biên là một yêu cầu
vừa có tính thời sự vừa có ý nghĩa thực tiễn, trong đó vai trò chỉ đạo của Đảng


2

bộ, quản lý nhà nước của chính quyền điạ phương và các sở, ban ngành đối
với thu hút vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước đặt ra yêu cầu tăng
cường quản lý, kiểm soát các khoản vốn đầu tư công, thu hút vốn đầu tư,
đòi hỏi cần có những biện pháp nhằm điều chỉnh các chính sách thu hút
vốn đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp, sửa chữa hạ tầng giao thông đường
bộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên nói riêng, địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc
nói chung theo hướng hoàn thiện hơn, đây là một yêu cầu rất cấp bách vừa
có tính khoa học và có tính thực tiễn nhằm đánh giá đúng thực trạng, xác
định các nguyên nhân của hạn chế để nâng cao thu hút vốn đầu tư, góp
phần thực thi tinh thần chỉ đạo chung của cơ quan quản lý Nhà nước ở
trung ương, đồng thời góp phần tháo gỡ một phần những khó khăn, bất cập
trong giai đoạn hiện nay.
Xuất phát từ lý do trên, học viên quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài:
“Tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao
thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên”
2. Tổng quan nghiên cứu đề tài
Liên quan đến đề tài, có thể kể đến các công trình nghiên cứu về quản
lý đầu tư trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông tại Việt Nam hoặc
một số địa phương, trong đó có một số công trình khoa học như:
- Luận văn thạc sĩ kinh tế Đại học Đã Nẵng “ Quản lý đầu tư xây dựng
cơ sở hạ tầng giao thông từ nguồn vốn ngân sách tỉnh Đắk Lắk ” tác giả Phan
Xuân Bách, Năm 2015. Nội dung luận văn này tập trung vào thực tiễn quản
lý đầu tư mạng lưới các công trình cơ sở hạ tầng giao thông từ nguồn vốn
ngân sách nhà nước của tỉnh Đắk Lắk, qua đó chỉ ra những vấn đề còn tồn tại
trong công tác quản lý đầu tư hiện hành để làm cơ sở cho các nhà kinh tế có
những cải tiến nhằm thực hiện tốt hơn các công tác quản lý đầu tư xây dựng
từ nguồn vốn ngân sách nhà nước.
- Luận văn thạc sĩ ngành kinh tế của trường Đại học Kinh tế quốc Dân

3
“Nâng cao hiệu quả đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ từ nguồn
vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Điện Biên” tác giả Phạm Đức
Toàn, năm 2013. Nội dung luận văn này tập trung vào các giải pháp nhằm
tăng cường hiệu quả đầu tư khi xây dựng mới các công trình hạ tầng giao
thông, phân tích thực trạng huy động vốn, hiệu quả quản lý đầu tư xây
dựng, cải tạo, sửa chữa và tăng cường hiệu quả của hệ thống công trình giao
thông đường bộ sau khi đầu tư trên địa bàn tỉnh.
Tuy nhiên về việc tổ chức thực thi chính sách nêu trên, hiện nay gần
như chưa có đề tài nào nghiên cứu cụ thể về vấn đề này. Điều đó cho thấy
việc nghiên cứu đề tài này là vấn đề mới và cần thiết đang đặt ra đối với
tỉnh Điện Biên, đòi hỏi phải nghiên cứu những điều kiện đặc thù tỉnh, các
chính sách thu hút vốn đầu tư, từ đó chính quyền tỉnh hoàn thiện chính sách
thu hút vốn đầu tư cho lĩnh vực xây dựng hệ thống các công trình hạ tầng
giao thông đường bộ đảm bảo phát huy tính hiệu quả hơn, thu hút vốn đầu
tư hơn nữa.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn sẽ hướng tới một số mục tiêu trên cơ sở nghiên cứu một cách
khoa học, cụ thể như sau:
- Xây dựng khung nghiên cứu về tổ chức thực thi chính sách thu hút
vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ của chính quyền tỉnh.
- Phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu tư
xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên giai đoạn
2012-2016;
- Đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi
chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hệ thống các công trình hạ tầng giao
thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
+ Đối tượng nghiên cứu: Tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn đầu

4
tư xây dựng hạ tầng giao thông tại tỉnh Điện Biên.
+ Phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung: Nghiên cứu quá trình tổ chức thực thị chính sách thu
hút vốn đầu tư để xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ của chính quyền tỉnh
theo 3 giai đoạn: (1) chuẩn bị triển khai chính sách, (2) chỉ đạo triển khai. (3)
kiểm soát sự thực hiện chính sách.
- Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại địa bàn tỉnh Điện Biên.
- Về thời gian: số liệu thứ cấp thu thập trong giai đoạn 2012-2016, số
liệu sơ cấp thu thập từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2017, giải pháp đề xuất đến
năm 2020.
5. Phương pháp nghiên cứu
5. 1. Khung lý thuyết
Yếu tố ảnh hưởng
tới tổ chức thực
thi CS
Yếu tố thuộc về
bản thân chính
sách
Yếu tố thuộc về
chủ thể thực thi
chính sách

Tổ chức
thực thi CS
Chuẩn bị triển
khai CS
Chỉ đạo triển

khai CS
Kiểm soát quá
trình thực thi
CS

Mục tiêu chính sách
- Tăng vốn đầu tư trong đầu tư
cho lĩnh vực hạ tầng giao thông
- Tăng tỷ trọng vốn tư nhân trong
đầu tư XD hạ tầng giao thông
- Đảm bảo hoàn thành mục tiêu
cơ bản của địa phương về phát
triển kinh tế xã hội.

Yếu tố thuộc về
5.2.tượng
Phương
đối
chínhpháp thu thập số liệu
sách
5.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp:

Thu thập thông qua các báo cáo, nghiên cứu, tài liệu có liên quan về
thực trạng thu hút vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo hệ thống các công
trình hạ tầng sử dụng trong hoạt động giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh
Điện Biên cũng như tình hình thực hiện việc tổ chức thực thi các chính sách
thu hút vốn.
Ngoài ra, luận văn còn tham khảo các Nghị quyết chuyên đề của Tỉnh
ủy, HĐND tỉnh, các quy hoạch của Tỉnh về giao thông đường bộ,...

5
5.2.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp:
- Nguồn dữ liệu sơ cấp là nguồn dữ liệu được thu thập từ kết quả
phỏng vấn trực tiếp, phỏng vấn các cán bộ quản lý tại Sở ngành Tỉnh và
doanh nghiệp. Đây là nguồn dữ liệu phục vụ mục đích kiểm chứng những
kết luận rút ra từ việc phân tích số liệu thứ cấp, đồng thời khắc phục một số
hạn chế do nguồn dữ liệu thứ cấp chưa đầy đủ, góp phần chuẩn hóa những
nhận định của tác giả trong phân tích, đánh giá lại thực trạng tổ chức thực thi
chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng hệ thống giao thông đường bộ trên
địa bàn tỉnh Điện Biên.
Phỏng vấn sâu 05 cán bộ quản lý: Sở Kế hoạch và Đầu tư - Hoàng Tiến
Dũng - Giám đốc ; Trần Thị Hiển - Trưởng phòng Đăng ký kinh doanh ;
Nguyễn Văn Quang – Trưởng phòng Kinh tế đối ngoại và xúc tiến đầu tư; Hà
Quang Trung – Giám đốc Sở Tài Chính; Nguyễn Đình Giang – Giám đốc Sở
Giao Thông Vận tải và 05 lãnh đạo doanh nghiệp gồm: Nguyễn Hải An Doanh nghiệp tư nhân Thương mại số 1 Điện Biên; Nguyễn văn Hùng Doanh nghiệp xây dựng số 17; Đinh Thị lan Vinh - Doanh nghiệp tư nhân
Xây dựng Thái Tuấn, Bùi Đức Giang - Giám đốc công ty TNHH xây dựng và
Thương mại số 6; Ngô Học Thức - Xí nghiệp tư nhân Xây dựng số 20, để thu
thập số liệu tình hình triển khai thực thi chính sách thu hút các vốn của tỉnh
Điện Biên trong giai đoạn 2012-2016 nhằm đảm bảo độ tin cậy khoa học cho
các kết quả nghiên cứu.
Thời gian phỏng vấn; bắt đầu từ ngày 15/02/2017 đến ngày 01/04/2017.
5.3. Phương pháp xử lý số liệu
Tác giả sử dụng các phương pháp thống kê, phương pháp tổng hợp,
phương pháp so sánh để tổng hợp, phân tích, đối chiếu; phân tích tình hình;
từ đó khái quát thành những luận điểm có căn cứ lý luận và thực tiễn. Một
số nội dung được tác giả kế thừa các kết quả nghiên cứu có bổ sung và vận


6

dụng số liệu mới, phù hợp kinh tế xã hội địa phương nhằm làm cho đề tài
có tính khoa học và phong phú hơn.
6. Bố cục của Luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo và phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức thực thi chính sách thu hút vốn
trong xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ.
Chương 2: Thực trạng công tác tổ chức thực thi hành chính sách thu
hút vốn trong xây dựng hạ tầng giao thông tại tỉnh Điện Biên.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi
chính sách thu hút vốn trong xây dựng hạ tầng giao thông tại tỉnh Điện Biên.


7
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH THU HÚT
VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ
1.1. Chính sách thu hút vốn trong xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông
đường bộ
1.1.1. Khái niệm và mục tiêu chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng cơ
sở hạ tầng giao thông đường bộ
1.1.1.1. Khái niệm chính sách thu hút vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao
thông đường bộ
Cơ sở hạ tầng kỹ thuật gồm có tất cả hệ thống công trình đường xá, cầu
đảm bảo các hoạt động đi lại của con người với nhu cầu giao lưu kinh tế, văn
hoá, xã hội giữa khu vực này với khu vực khác hoặc giữa quốc gia này với
quốc gia khác, theo đó đường bộ là một thành phần không thể thiếu của cơ sở
hạ tầng kỹ thuật.
Trong từ điển tiếng Việt đưa ra khái niệm “chính sách” là “sách lược
và kế hoạch cụ thể nhằm đạt một mục đích nhất định, dựa vào đường lối
chính trị chung và tình hình thực tế mà đề ra”.

Theo tác giả Vũ Cao Đàm thì “chính sách là một tập hợp biện pháp
được thể chế hóa, mà một chủ thể quyền lực, hoặc chủ thể quản lý đưa ra,
trong đó tạo sự ưu đãi một hoặc một số nhóm xã hội, kích thích vào động cơ
hoạt động của họ nhằm thực hiện một mục tiêu ưu tiên nào đó trong chiến
lược phát triển của một hệ thống xã hội”. Theo tác giả thì khái niệm “hệ thống
xã hội” được hiểu theo nghĩa tương đối. Đó có thể là một đất nước, một vùng
lãnh thổ, một địa phương, một nhà trường hay một tổ chức kinh tế.
Cũng có một khái niệm khác như sau: “chính sách là chuỗi những hoạt
động mà chính quyền chọn làm hay không làm với tính toán và chủ đích rõ
ràng, có tác động đến người dân”.
Tóm lại, khi nghiên cứu làm rõ khái niệm “chính sách” chúng ta có thể thấy:


8
- Chính sách là một chuỗi những hoạt động do một chủ thể quản lý hoặc
một cơ quan quyền lực đưa ra;
- Chuỗi những hoạt động tạo nên chính sách được ban hành căn cứ vào
định hướng chính trị chung của một quốc gia, một địa phương và thực tiễn
yêu cầu tại quốc gia;
- Khi các chủ thể ban hành những chính sách thì đều xác định các mục
tiêu cần đạt được khi thực hiện những chính sách này;
Trên cơ sở kế thừa các nghiên cứu trước, chính sách kêu gọi vốn để sử
dụng trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo hay sửa chữa hạ tầng
giao thông đường bộ có thể hiểu theo khái niệm sau: “Chính sách thu hút vốn
đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ bao gồm một hệ thống các
quyết định thích hợp mà Nhà nước áp dụng, để điều chỉnh các hoạt động thu
hút và sử dụng đầu tư ngoài nhà nước vào ngành giao thông đường bộ trong
một thời kỳ nhất định nhằm đạt được mục tiêu phát triển cơ sở hạ tầng giao
thông đường bộ đã định trong chiến lược phát triển ngành giao thông đường
bộ của quốc gia đó”.

1.1.1.2. Mục tiêu của chính sách thu hút vốn trong xây dựng hạ tầng giao
thông đường bộ
Trước hết phải nói đến vai trò quan trọng của GTĐB đó là tạo cơ sở để
các nhà đầu tư trong nước và quốc tế quyết định bỏ vốn để tiến hành triển
khai các dự án đầu tư. Bởi vì GTĐB giúp cho việc đi lại được thuận tiện do
đó làm thay đổi cách tổ chức sắp xếp kinh tế vùng một cách tích cực, khoảng
cách về mức độ phát triển kinh tế giữa các vùng, khu vực, cũng được rút
ngắn, tạo nền tảng thúc đẩy phát huy ưu thế so sánh của từng địa phương và
tạo điều kiện để các địa phương tăng trưởng trong nhiều mặt. Cơ sở GTĐB
được nâng cấp sẽ tạo cơ sở cho các hoạt động trao đổi hàng hóa, giao lưu văn
hoá giữa các khu vực với nhau, giữa Việt Nam với các đất nước láng giềng.
Qua đây, các cơ hội đầu tư sẽ mở ra cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước
và tạo tiền đề phát triển cho các địa phương.
Mục tiêu của chính sách thu hút vốn trong xây dựng hạ tầng giao thông