Luận văn thạc sỹ - Tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (546.58 KB, 105 trang )
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGUYỄN THỊ HỒNG LIÊN
TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA HUYỆN
MƯỜNG NHÉ TỈNH ĐIỆN BIÊN
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. HOÀNG VĂN CƯỜNG
Hà Nội - 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân và đảm bảo
tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ được quy định tại Luật sở
hữu trí tuệ. Những số liệu, tư liệu đưa ra trong luận văn là trung thực và nội dung
của Luận văn chưa từng được ai công bố trong các công trình nghiên cứu khoa
học khác./.
Hà Nội, ngày
tháng 6 năm 2017
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Hồng Liên
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành Luận văn “Tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn
mới của huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên” này, cùng với sự nỗ lực cố gắng của
bản thân; em đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, động viên, hướng dẫn và đóng góp
ý kiến của các thầy, cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp trong suốt thời gian học tập và
nghiên cứu Đề tài.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới PGS-TS Hoàng Văn Cường - Phó
Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân - Hà Nội, đã tận tình hướng dẫn,
giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.
Em chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Khoa Khoa học quản lý, Viện đào
tạo sau Đại học Trường Đại học kinh tế quốc dân - Hà Nội về những lời nhận xét
quý báu, đóng góp đối với bản Luận văn này.
Trong quá trình nghiên cứu Đề tài luận văn, không tránh khỏi những thiếu
sót; em rất mong nhận được sự góp ý chân tình của các thầy cô, bạn bè và các cá
nhân, tổ chức quan tâm đến Đề tài.
Em xin chân thành cảm ơn!
HỌC VIÊN
Nguyễn Thị Hồng Liên
MỤC LỤC
TÓM TẮT LUẬN VĂN.....................................................................................i
- Mục tiêu đến năm 2020 có 3/11 xã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng
nông thôn mới (Sín Thầu, Sen Thượng, Mường Nhé), các xã còn lại đạt từ 10
tiêu chí trở lên..................................................................................................iii
Huyện Mường Nhé nằm ở khu vực ngã ba biên giới Việt Nam - Trung Quốc Lào, có đường biên giới chung với nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào dài
165 km và Cộng hoà nhân dân Trung Hoa dài 40,8 km. Phía Đông giáp huyện
Mường Tè, tỉnh Lai Châu; phía Tây giáp Lào; phía Nam giáp Lào và huyện
Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên; phía Bắc giáp với Trung Quốc và huyện Mường Tè,
tỉnh Lai Châu; là huyện thuộc 62 huyện nghèo của cả nước được thụ hưởng
chính sách theo Nghị quyết 30a/CP, trung tâm huyện cách thành phố Điện
Biên Phủ 205 km về phía tây; huyện có địa hình chia cắt, đồi núi hiểm trở,
điều kiện thổ nhưỡng tương đối thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp.
Huyện Mường Nhé có vị trí chiến lược quan trọng đối với an ninh quốc
phòng trong khu vực và của đất nước, do khu vực biên giới của huyện tiếp
giáp với các vùng nhạy cảm về an ninh chính trị trong khu vực.....................32
2.1.3. Điều kiện phát triển hạ tầng, kinh tế, xã hội..........................................32
Hệ thống công trình hạ tầng kinh tế - xã hội đã từng bước được đầu tư, nhiều
công trình đã được xây dựng kiên cố đáp ứng cơ bản được nhu cầu phục vụ
cho người dân trên địa bàn như: trụ sở UBND xã, trường học, giao thông,
thủy lợi, bưu điện văn hóa xã... tuy nhiên chưa được hoàn thiện và đồng bộ. 32
Hoạt động thương mại dịch vụ đã có sự chuyển biến tích cực với sự tham gia
của nhiều thành phần kinh tế. Tuy nhiên, do là huyện mới thành lập, xuất phát
điểm thấp, cơ sở hạ tầng còn đang trong giai đoạn đầu tư và phát triển, nên
chưa thu hút được nhiều dự án đầu tư trong vùng. Các hoạt động dịch vụ
thương mại chủ yếu là thương mại bán lẻ và dịch vụ nhỏ tập trung tại trung
tâm huyện lỵ, các đầu mối giao thông và các trung tâm xã.............................32
* Về Nông nghiệp:...........................................................................................33
Về trồng trọt: Với việc tăng cường áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào
sản xuất, tập trung xây dựng, kiên cố hoá các công trình thuỷ lợi, thâm canh
tăng vụ, hỗ trợ phát triển sản xuất, chủ động khắc phục hậu quả thiên tai do đó
diện tích, năng suất, sản lượng cây trồng chủ yếu đều tăng, cơ bản đảm bảo an
ninh lương thực và có phần bán ra ngoài. Tiếp tục duy trì ổn định diện tích
trồng các loại cây công nghiệp dài ngày (Cao su, cà phê) ngắn ngày (đậu
tương, lạc..) trồng thử nghiệm cây Dong riềng theo mô hình liên kết doanh
nghiệp và người dân bước đầu đem lại hiệu quả; diện tích các loại màu và cây
có củ phát triển, góp phần cải thiện đời sống nhân dân...................................33
Lâm nghiệp: Tập trung khoanh nuôi tái sinh, bảo vệ rừng; bảo vệ tốt diện tích
rừng khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé. Công tác bảo vệ rừng và phòng
chống cháy rừng có nhiều chuyển biến tích cực; cơ bản hoàn thành giao đất
giao rừng cho các hộ gia đình và cộng đồng thôn bản, triển khai các chương
trình để nâng độ che phủ rừng lên 46,2 %.......................................................33
Chăn nuôi, thủy sản: tiếp tục có bước phát triển, đã triển khai nhiều mô hình,
dự án hỗ trợ phát triển chăn nuôi, thủy sản, tăng cường công tác phòng chống
dịch bệnh, không để dịch bệnh lớn xảy ra. Tốc độ tăng trưởng đàn gia súc
bình quân đạt mục tiêu đề ra, tập trung khuyến khích mở rộng diện tích nuôi
trồng thủy sản..................................................................................................33
* Về Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp: Hiện nay các ngành công nghiệp,
tiểu thủ công nghiệp trong huyện chủ yếu là sản xuất nhỏ theo phương pháp
thủ công, sản xuất vật liệu xây dựng gồm: Khai thác đá, cát, sản xuất gạch thủ
công quy mô nhỏ chưa đáp ứng đủ nhu cầu tại chỗ. Các ngành nghề truyền
thống như dệt thủ công, kéo sợi, nghề rèn, đúc, đan lát…vẫn được duy trì.
Đây cũng là một nét văn hóa đặc thù mang đậm bản sắc của các dân tộc miền
núi phía Bắc nhưng chủ yếu là sản xuất nhỏ, phục vụ mục đích tiêu dùng
trong gia đình, chưa có sản phẩm hàng hóa đưa và thị trường trong tỉnh cũng
như xuất ra ngoài các tỉnh bạn.........................................................................33
- Mục tiêu tổng quát: Xây dựng nông thôn mới bền vững, có kết cấu hạ tầng
kinh tế - xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức
sản xuất hợp lý, phát triển nông nghiệp theo Đề án tái cơ cấu ngành nông
nghiệp của huyện. Nâng cao giá trị sản phẩm hàng hóa, tạo chuỗi liên kết gắn
với phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ; phát triển văn hóa giàu bản
sắc văn hóa dân tộc; bảo vệ môi trường; đảm bảo giữ vững an ninh trật tự;
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân...................................34
- Mục tiêu cụ thể:.............................................................................................34
- Đến hết năm 2020 có 3/11 xã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông
thôn mới (Sín Thầu, Sen Thượng, Mường Nhé), các xã còn lại đạt từ 10 tiêu
chí trở lên.........................................................................................................34
- Số tiêu chí đạt theo chuẩn nông thôn mới bình quân đạt 12,5 tiêu chí/xã....34
- Các chỉ tiêu về chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn: Tỷ lệ hộ
nghèo khu vực nông thôn giảm xuống dưới 47% (giảm 5 - 6%/năm) theo
chuẩn nghèo giai đoạn 2016-2020; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 45%; tỷ
lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 95%................................................34
2.3.4. Kết quả điều tra, khảo sát đối với người dân trên địa bàn huyện và
đội ngũ cán bộ tổ chức thực thi xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện
Mường Nhé giai đoạn 2010-2015..........................................................................54
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
:
Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu
quốc gia xây dựng nông thôn mới
CNH - HĐH
:
Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa
HĐND
:
Hội đồng nhân dân
HTX
:
Hợp tác xã
MTQG
:
Mục tiêu quốc gia
NTM
:
Nông thôn mới
PTNT
:
Phát triển nông thôn
UBMTTQ
:
Ủy ban mặt trận tổ quốc
UBND
:
Ủy ban nhân dân
XDNTM
:
Xây dựng nông thôn mới
BCD CTMTQG XDNTM
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
BẢNG
TÓM TẮT LUẬN VĂN.....................................................................................i
- Mục tiêu đến năm 2020 có 3/11 xã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng
nông thôn mới (Sín Thầu, Sen Thượng, Mường Nhé), các xã còn lại đạt từ 10
tiêu chí trở lên..................................................................................................iii
Huyện Mường Nhé nằm ở khu vực ngã ba biên giới Việt Nam - Trung Quốc Lào, có đường biên giới chung với nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào dài
165 km và Cộng hoà nhân dân Trung Hoa dài 40,8 km. Phía Đông giáp huyện
Mường Tè, tỉnh Lai Châu; phía Tây giáp Lào; phía Nam giáp Lào và huyện
Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên; phía Bắc giáp với Trung Quốc và huyện Mường Tè,
tỉnh Lai Châu; là huyện thuộc 62 huyện nghèo của cả nước được thụ hưởng
chính sách theo Nghị quyết 30a/CP, trung tâm huyện cách thành phố Điện
Biên Phủ 205 km về phía tây; huyện có địa hình chia cắt, đồi núi hiểm trở,
điều kiện thổ nhưỡng tương đối thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp.
Huyện Mường Nhé có vị trí chiến lược quan trọng đối với an ninh quốc
phòng trong khu vực và của đất nước, do khu vực biên giới của huyện tiếp
giáp với các vùng nhạy cảm về an ninh chính trị trong khu vực.....................32
2.1.3. Điều kiện phát triển hạ tầng, kinh tế, xã hội..........................................32
Hệ thống công trình hạ tầng kinh tế - xã hội đã từng bước được đầu tư, nhiều
công trình đã được xây dựng kiên cố đáp ứng cơ bản được nhu cầu phục vụ
cho người dân trên địa bàn như: trụ sở UBND xã, trường học, giao thông,
thủy lợi, bưu điện văn hóa xã... tuy nhiên chưa được hoàn thiện và đồng bộ. 32
Hoạt động thương mại dịch vụ đã có sự chuyển biến tích cực với sự tham gia
của nhiều thành phần kinh tế. Tuy nhiên, do là huyện mới thành lập, xuất phát
điểm thấp, cơ sở hạ tầng còn đang trong giai đoạn đầu tư và phát triển, nên
chưa thu hút được nhiều dự án đầu tư trong vùng. Các hoạt động dịch vụ
thương mại chủ yếu là thương mại bán lẻ và dịch vụ nhỏ tập trung tại trung
tâm huyện lỵ, các đầu mối giao thông và các trung tâm xã.............................32
* Về Nông nghiệp:...........................................................................................33
Về trồng trọt: Với việc tăng cường áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào
sản xuất, tập trung xây dựng, kiên cố hoá các công trình thuỷ lợi, thâm canh
tăng vụ, hỗ trợ phát triển sản xuất, chủ động khắc phục hậu quả thiên tai do đó
diện tích, năng suất, sản lượng cây trồng chủ yếu đều tăng, cơ bản đảm bảo an
ninh lương thực và có phần bán ra ngoài. Tiếp tục duy trì ổn định diện tích
trồng các loại cây công nghiệp dài ngày (Cao su, cà phê) ngắn ngày (đậu
tương, lạc..) trồng thử nghiệm cây Dong riềng theo mô hình liên kết doanh
nghiệp và người dân bước đầu đem lại hiệu quả; diện tích các loại màu và cây
có củ phát triển, góp phần cải thiện đời sống nhân dân...................................33
Lâm nghiệp: Tập trung khoanh nuôi tái sinh, bảo vệ rừng; bảo vệ tốt diện tích
rừng khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé. Công tác bảo vệ rừng và phòng
chống cháy rừng có nhiều chuyển biến tích cực; cơ bản hoàn thành giao đất
giao rừng cho các hộ gia đình và cộng đồng thôn bản, triển khai các chương
trình để nâng độ che phủ rừng lên 46,2 %.......................................................33
Chăn nuôi, thủy sản: tiếp tục có bước phát triển, đã triển khai nhiều mô hình,
dự án hỗ trợ phát triển chăn nuôi, thủy sản, tăng cường công tác phòng chống
dịch bệnh, không để dịch bệnh lớn xảy ra. Tốc độ tăng trưởng đàn gia súc
bình quân đạt mục tiêu đề ra, tập trung khuyến khích mở rộng diện tích nuôi
trồng thủy sản..................................................................................................33
* Về Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp: Hiện nay các ngành công nghiệp,
tiểu thủ công nghiệp trong huyện chủ yếu là sản xuất nhỏ theo phương pháp
thủ công, sản xuất vật liệu xây dựng gồm: Khai thác đá, cát, sản xuất gạch thủ
công quy mô nhỏ chưa đáp ứng đủ nhu cầu tại chỗ. Các ngành nghề truyền
thống như dệt thủ công, kéo sợi, nghề rèn, đúc, đan lát…vẫn được duy trì.
Đây cũng là một nét văn hóa đặc thù mang đậm bản sắc của các dân tộc miền
núi phía Bắc nhưng chủ yếu là sản xuất nhỏ, phục vụ mục đích tiêu dùng
trong gia đình, chưa có sản phẩm hàng hóa đưa và thị trường trong tỉnh cũng
như xuất ra ngoài các tỉnh bạn.........................................................................33
- Mục tiêu tổng quát: Xây dựng nông thôn mới bền vững, có kết cấu hạ tầng
kinh tế - xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức
sản xuất hợp lý, phát triển nông nghiệp theo Đề án tái cơ cấu ngành nông
nghiệp của huyện. Nâng cao giá trị sản phẩm hàng hóa, tạo chuỗi liên kết gắn
với phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ; phát triển văn hóa giàu bản
sắc văn hóa dân tộc; bảo vệ môi trường; đảm bảo giữ vững an ninh trật tự;
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân...................................34
- Mục tiêu cụ thể:.............................................................................................34
- Đến hết năm 2020 có 3/11 xã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông
thôn mới (Sín Thầu, Sen Thượng, Mường Nhé), các xã còn lại đạt từ 10 tiêu
chí trở lên.........................................................................................................34
- Số tiêu chí đạt theo chuẩn nông thôn mới bình quân đạt 12,5 tiêu chí/xã....34
- Các chỉ tiêu về chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn: Tỷ lệ hộ
nghèo khu vực nông thôn giảm xuống dưới 47% (giảm 5 - 6%/năm) theo
chuẩn nghèo giai đoạn 2016-2020; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 45%; tỷ
lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 95%................................................34
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1.
Mục tiêu của tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn
mới của chính quyền cấp huyện..........Error: Reference source not
found
Sơ đồ 1.2.
Các giai đoạn của quá trình tổ chức thực thi chính sách xây dựng
NTM..........................................Error: Reference source not found
Sơ đồ 1.3.
Cơ cấu tổ chức của bộ máy thực thi chính sách xây dựng nông
thôn mới của chính quyền huyện.........Error: Reference source not
found
Sơ đồ 2.1.
Cơ cấu tổ chức Bộ máy tổ chức thực thi Chương trình XD NTM
huyện.........................................Error: Reference source not found
trƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN
NGUYễN THị HồNG LIÊN
Tổ chức thực thi chính sách
xây dựng nông thôn mới của huyện mờng
nhé
tỉnh điện biên
Chuyên ngành: quản lý kinh tế và chính sách
Hà Nội - 2017
i
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của
Chính phủ, huyện Mường Nhé đã xây dựng, thành lập bộ máy tổ chức thực thi, đề
án xây dựng nông thôn mới, triển khai thực hiện theo đúng các văn bản hướng dẫn
của chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới. Tuy nhiên, là huyện miền núi,
vùng sâu vùng xa, biên giới địa hình phức tạp, xa các trung tâm kinh tế lớn, giao
thông đi lại khó khăn, dân cư thưa thớt (chủ yếu là các dân tộc ít người, so với mặt
bằng chung toàn tỉnh, kinh tế - xã hội của huyện còn kém phát triển; ngành nông
lâm nghiệp chiếm tỷ trọng lớn, phương thức sản xuất lạc hậu, chủ yếu sản xuất tự
cung tự cấp, mức độ đạt các tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới
thấp. Do đó, việc tiếp tục thúc đẩy xây dựng mô hình nông thôn mới trên địa bàn
huyện Mường Nhé, với nền sản xuất hàng hóa mở, xây dựng hệ thống hạ tầng kinh
tế, xã hội đồng bộ, hiện đại đáp ứng yêu cầu của sản xuất và đời sống của người
dân, củng cố an ninh quốc phòng, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững là việc
làm hết sức cần thiết. Vì vậy, tác giả chọn đề tài “Tổ chức thực thi chính sách xây
dựng nông thôn mới của chính quyền huyện Mường Nhé” để làm luận văn thạc sỹ
của mình.
- Mục tiêu nghiên cứu
+ Xác định khung nghiên cứu về tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông
thôn mới của chính quyền cấp huyện.
+ Phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới
của chính quyền huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên; xác định điểm mạnh, điểm yếu
và nguyên nhân trong quá trình thực thi chính sách.
+ Từ kết quả đánh giá trên, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quá trình
xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Mường Nhé.
- Phương pháp nghiên cứu
+ Nghiên cứu mô hình lý thuyết về tổ chức thực thi chính sách xây dựng
nông thôn mới của chính quyền huyện Mường Nhé.
ii
+ Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát thực tế, thu thập số liệu, phân
tích, tổng hợp, thống kê, so sánh để đánh giá quá trình tổ chức thực thi chính sách.
+ Nguồn số liệu, tài liệu: chủ yếu sử dụng số liệu thứ cấp của UBND huyện
Mường Nhé, Ban chỉ đạo chương trình mục tiêu quốc gia huyện, các sở ngành liên
quan, Cục Thống kê tỉnh và Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới tỉnh.
Ngoài ra, tác giả còn tiến hành điều tra, phỏng vấn hộ dân và cán bộ huyện để có số
liệu sơ cấp.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, kết cấu
luận văn gồm 3 chương. Bao gồm:
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn việc tổ chức thực thi chính sách xây
dựng nông thôn mới.
Chương 2. Phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông
thôn mới của huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên.
Chương 3. Phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách
xây dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên đến năm 2020.
Chương 1: Tác giả nêu cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn tổ chức thực thi
chính sách về xây dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé bao gồm:
- Khái niệm xây dựng nông thôn mới: Theo Quyết định số 491/QĐ-TTg và
Quyết định số 800/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ thì xây dựng nông thôn mới
là xây dựng nông thôn đạt 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới.
- Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới: Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn
mới là căn cứ để các địa phương triển khai, thực hiện việc xây dựng, phát triển nông
thôn mới, đồng thời là cơ sở để đánh giá, công nhận xã, huyện, tỉnh đạt tiêu chuẩn
nông thôn mới.
Huyện nông thôn mới: Là các xã trong huyện đáp ứng được 19 tiêu chí trong
Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới.
Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới bao gồm các chính sách,
các thủ tục, các nguyên tắc và các nguồn lực cần thiết có thể huy động nhằm thực
hiện các mục tiêu toàn diện: xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn
iii
từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; xã hội nông
thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo
vệ; an ninh trật tự được giữ vững. Mục tiêu của Chương trình: Đáp ứng được 19
tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới.
Tổ chức thực thi chính sách về xây dựng nông thôn mới của chính quyền
huyện là quá trình triển khai, chỉ đạo, quản lý, điều hành, giám sát việc thực thi các
nội dung chính sách về xây dựng nông thôn mới thành những kết quả trên thực tế
thông qua các hoạt động có tổ chức của chính quyền huyện nhằm hiện thực hóa
những mục tiêu, nội dung chính sách đã đề ra.
Mục tiêu của tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới của huyện
Mường Nhé là: các xã đạt các mục tiêu trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông
thôn mới.
Chương 2: Tác giả đi sâu phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách
xây dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé cụ thể:
- Giới thiệu chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội vùng nông thôn huyện
Mường Nhé: Tổng diện tích tự nhiên là 157.372,94 ha, nhân khẩu toàn huyện 34.333
nhân khẩu dân cư chủ yếu là dân tộc thiểu số di cư tự do đến (chiếm trên 70% dân
số của huyện); bình quân 5,5 người/hộ, gồm 12 dân tộc anh em; có 11 xã trực.
- Mục tiêu đến năm 2020 có 3/11 xã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng
nông thôn mới (Sín Thầu, Sen Thượng, Mường Nhé), các xã còn lại đạt từ 10 tiêu
chí trở lên.
- Đánh giá kết quả thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới của huyện
Mường Nhé giai đoạn 2010-2015 về các nội dung: Công tác lập quy hoạch, kế
hoạch; phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội; Về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập
cho người dân; Về văn hóa – xã hội và môi trường; Về xây dựng hệ thống chính trị
xã hội vững mạnh và giữ gìn an ninh trật tự
Tác giả đã tập trung phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách xây
dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé. Với kết quả nghiên cứu thu được
như sau:
iv
* Điểm mạnh
+ Ban chỉ đạo huyện, Ban Quản lý của 11 xã, được thành lập theo đúng chức
năng, nhiệm vụ chương trình đề ra. Bộ máy tổ chức thực thi thường xuyên được
củng cố kiện toàn, ban hành và thường xuyên sửa đổi bổ sung quy chế hoạt động
cho phù hợp.
+ Các kế hoạch được triển khai rộng rãi, bố trí và lồng ghép nguồn vốn các
chương trình hỗ trợ của Trung ương và địa phương.
+ Công tác đào tạo, tập huấn được quan tâm như: Đào tạo kỹ thuật trồng,
chăm sóc và khai thác mủ cao su; kỹ thuật trồng và khai thác rừng trồng; kỹ thuật
chăn nuôi gia súc, gia cầm, kỹ thuật xây dựng và chuyển giao khoa học kỹ thuật
trong sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp
+ Việc kiểm tra, giám sát được quan tâm thực hiện; đã có những kiến nghị
sửa đổi, bổ sung các nội dung, cơ chế thực hiện, hỗ trợ chương trình phù hợp với
điều kiện của địa phương.
• Điểm yếu
+ Công tác Quy hoạch và xây dựng Đề án quy hoạch thực hiện còn chậm.
Việc ban hành một số văn bản hướng dẫn của cấp trên còn thiếu và chậm so với kế
hoạch thực hiện.
+ Công tác tuyên truyền, vận động thực hiện Chương trình xây dựng nông
thôn mới cho người dân vẫn còn nhiều hạn chế, hình thức chưa phong phú.
+ Kinh nghiệm trong công tác quản lý, điều hành của Ban chỉ đạo chương
trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới còn hạn chế.
Nguyên nhân của những điểm yếu.
+ Nhiều nội dung của Chương trình còn những điểm chưa sát với thực tế,
chưa hợp lý nên khi thực hiện còn bộc lộ nhiều khó khăn, bất cập.
+ Trình độ chuyên môn của cán bộ phụ trách xây dựng nông thôn mới còn bị
hạn chế; các ban ngành, đoàn thể và cán bộ làm công tác nông thôn mới vẫn còn có
tư tưởng ngại khó, ngại khổ, thiếu quyết tâm trong việc thực hiện chương trình.
+ Sự ủng hộ về vật chất và tinh thần, niềm tin của đại đa số người dân trong
huyện chưa cao.
v
+ Sự quyết tâm chính quyền huyện, xã chưa cao, chưa thật sự quyết liệt, sát
sao trong chỉ đạo tổ chức thực hiện.
Cùng với kinh nghiệm tổ chức thực thi xây dựng nông thôn mới ở một số địa
phương, chính quyền huyện Mường Nhé đã rút ra bài học kinh nghiệm về tổ chức
thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới.
Nội dung Chương 3: Tác giả đề xuất phương hướng và một số giải pháp
hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới của huyện Mường
Nhé đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2025. Cụ thể là:
- Phương hướng hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn
mới của huyện Mường Nhé đến năm 2020
Nâng cao và thường xuyên đổi mới công tác vận động tuyên truyền đến từng
người dân được hiểu rõ mục đích ý nghĩa của chương trình. Tập trung huy động mọi
nguồn lực của xã hội để đầu tư cho chương trình. Thực hiện việc lồng ghép các
chương trình mục tiêu. Thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, phục vụ nhân dân.
Tăng cường, đổi mới sự điều hành, quản lý của Chính quyền, phát huy sức mạnh
của cả hệ thống chính trị trong xây dựng nông thôn mới. Thực hiện tốt việc công
khai, minh bạch và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động để bảo
đảm cho sự thành công của Chương trình.
- Một số giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông
thôn mới của huyện Mường Nhé đến năm 2020
Hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới
Thường xuyên kiện toàn bộ máy tổ chức thực thi chính sách, phân công,
nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng giữa các cơ quan trong hệ thống chính quyền huyện; Đẩy
mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng nông thôn
mới huyện, xã…
Tập trung triển khai thực hiện các nội dung trong đề án quy hoạch chi tiết đã
được phê duyệt. Làm tốt công tác rà soát, bổ sung quy hoạch.
Phải gắn kết chương trình xây dựng nông thôn mới với các chương trình
khác trong xây dựng nông thôn phù hợp để hoàn thành các tiêu chí.
vi
Hoàn thiện chỉ đạo thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới
Công tác tuyên truyền, vận động luôn phải thường xuyên được đổi mới với
nhiều hình thức phong phú và đa dạng. Tập trung truyền thông đến người dân bằng
hình thức người dân được tiếp cận cụ thể nội dung các tiêu chí.
Thực hiện quản lý đầu tư xây dựng theo quy hoạch.
Phân bổ, đầu tư các nguồn vốn phù hợp, có trọng điểm. Phát huy hiệu quả
các nguồn vốn đầu tư.
Tăng cường các dịch vụ hỗ trợ cho phát triển sản xuất cho người dân, cho
đào tạo lao động nông thôn.
Hoàn thiện kiểm soát sự thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây
dựng nông thôn mới
Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực thi chính
sách xây dựng nông thôn mới.
Thực hiện tốt việc công khai, minh bạch theo quy chế dân chủ ở cơ sở.
Kịp thời phát hiện, nắm bắt các tồn tại, vướng mắc để điều chỉnh hoặc có
kiến nghị cấp thẩm quyền điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn xây dựng nông thôn
mới ở huyện.
- Kiến nghị các điều kiện để thực hiện giải pháp:
Kiến nghị với chính quyền tỉnh Điện Biên
Ưu tiên bố trí, phân bổ nguồn kinh phí thực hiện xây dựng nông thôn mới
giai đoạn 2016 – 2020 cho UBND huyện Mường Nhé
Đề nghị UBND tỉnh, Ban chỉ đạo cấp tỉnh, Văn phòng điều phối NTM tỉnh tổ
chức tập huấn, hướng dẫn các Thông tư, hướng dẫn của liên Bộ và của các Bộ,
Ngành trung ương về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020 cho cán bộ cấp
huyện và xã tham gia thực hiện Chương trình.
- Bổ sung nguồn kinh phí đảm bảo hoạt động cho BCĐ huyện, có cơ chế tạo
điều kiện thuận lợi trong việc huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp.
- Đôn đốc các sở, ban, ngành nhận đỡ đầu, kết nghĩa với các huyện phối hợp
tốt với địa phương trong triển khai xây dựng nông thôn mới, thực hiện tốt các nội
dung trong Chương trình đã ký kết.
vii
Kiến nghị với Trung ương
Ưu tiên bố trí tăng nguồn vốn Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới
và Chương trình 30ª cho phù hợp với từng vùng miền, đặc biệt ưu tiên vùng miền
núi, vùng sâu, vùng xa; cần có hướng dẫn cụ thể lồng ghép nguồn vốn từ các dự án
vào xây dựng NTM, nhằm tạo điều kiện cho các huyện đầu tư xây dựng NTM; cần
có những ưu tiên đối với những đơn vị NTM kiểu mẫu, đặc thù. Đề nghị Chính phủ
nâng mức hỗ trợ nguồn vốn Trái phiếu Chính phủ cho các tỉnh chưa tự cân đối được
ngân sách.
Luận văn đã hoàn thành được các mục tiêu sau đây:
(1) Khái niệm và mục tiêu tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn
mới; quá trình tổ chức thực thi chính sách và các điều kiện cần thiết để tổ chức thực
thi chính sách xây dựng nông thôn mới thành công.
(2) Phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới
của huyện Mường Nhé giai đoạn 2010-2015, từ đó xác định được điểm mạnh, điểm
yếu của chính quyền huyện Mường Nhé.
(3) Đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách xây
dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé.
trƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN
NGUYễN THị HồNG LIÊN
Tổ chức thực thi chính sách
xây dựng nông thôn mới của huyện mờng
nhé
tỉnh điện biên
Chuyên ngành: quản lý kinh tế và chính sách
Ngời hớng dẫn khoa học:
Pgs.ts. hoàng văn cờng
Hà Nội - 2017
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT ĐỀ TÀI
Trong quá trình lãnh đạo của Đảng và Nhà nước về lĩnh vực nông nghiệp, để
khắc phục những bất cập, tình trạng khủng hoảng về mô hình tổ chức sản xuất, ngày
13-1-1981, Ban Bí thư Trung ương đã ban hành Chỉ thị 100/CT-CP, chính thức quy
định chủ trương khoán sản phẩm cuối cùng đến nhóm và người lao động. Chỉ thị ra
đời đã được toàn thể nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng. Hình thức khoán này đã khắc
phục được những hạn chế của các hình thức khoán trong hợp tác xã nông nghiệp
trước đó, gắn được lợi ích của người lao động với sản phẩm cuối cùng, tạo động lực
lớn để tăng năng suất, sản lượng. Do đó, nền kinh tế dần được phục hồi mặc dù còn
thiếu ổn định.
Để đưa đất nước từng bước thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội,
tháng 12-1986, Đại hội VI của Đảng quyết định thực hiện đường lối đổi mới toàn
diện, mở ra thời kì mới cho phát triển kinh tế đất nước. Trong những năm qua, cùng
với sự đổi mới chung trên mọi lĩnh vực; nông nghiệp, nông thôn nước ta đã đạt
được những thành tựu quan trọng, đời sống của người nông dân từng bước được cải
thiện, bộ mặt nông thôn đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên một số chính
sách mới của Đảng vẫn chưa thực sự phát huy hiệu quả trong phát triển nông thôn,
thiếu tính bền vững, chưa đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
nông nghiệp, nông thôn. Nông nghiệp và nông thôn nước ta vẫn tiềm ẩn những mâu
thuẫn, thách thức và bộc lộ những hạn chế nhất định.
Để từng bước khắc phục một cách cơ bản tình trạng trên, đưa Nghị quyết của
Đảng về nông thôn đi vào cuộc sống, một trong những việc cần làm trong giai đoạn
này là xây dựng mô hình nông thôn mới đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại
hóa và hội nhập nền kinh tế thế giới. Vì vậy, từ năm 2001 đến năm 2006, cả nước đã
triển khai Đề án thí điểm “Xây dựng mô hình nông thôn mới cấp xã theo hướng
công nghiệp hoá, hiên đại hoá, dân chủ hoá” do Ban Kinh tế Trung ương và Bộ
Nông nghiệp và phát triển nông thôn chỉ đạo ở trên 200 xã điểm ở các địa phương.
2
Xây dựng nông thôn mới là một chủ trương lớn của Đảng được đề ra trong
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 (khoá X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Đây là chính sách về một mô hình phát triển của nông nghiệp và nông thôn, vừa
mang tính tổng hợp, bao quát nhiều lĩnh vực, vừa đi sâu giải quyết nhiều vấn đề cụ
thể, đồng thời phải giải quyết các mối quan hệ với các chính sách khác, các lĩnh vực
khác trong sự tính toán, cân đối mang tính tổng thể, khắc phục tình trạng tuỳ tiện,
rời rạc, ngẫu hứng hoặc duy ý chí trong các chính sách nói chung và chính sách phát
triển nông nghiệp, nông thôn ở nước ta nói riêng từ trước đến nay.
Với điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đặc thù, trong những năm qua, huyện
Mường Nhé luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và các cấp, các
ngành thông qua các chương trình, dự án đã và đang được triển khai trên địa bàn.
Tuy nhiên, là huyện miền núi, vùng sâu vùng xa, biên giới địa hình phức tạp, xa các
trung tâm kinh tế lớn, giao thông đi lại khó khăn, dân cư thưa thớt (chủ yếu là các
dân tộc ít người, so với mặt bằng chung toàn tỉnh, kinh tế - xã hội của huyện còn
kém phát triển; ngành nông lâm nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế toàn
huyện, phương thức sản xuất lạc hậu, chủ yếu sản xuất tự cung tự cấp, mức độ đạt
các tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới thấp. Do đó, việc tiếp tục
thúc đẩy xây dựng mô hình nông thôn mới trên địa bàn huyện Mường Nhé, với nền
sản xuất hàng hóa mở, xây dựng hệ thống hạ tầng kinh tế, xã hội đồng bộ, hiện đại
đáp ứng yêu cầu của sản xuất và đời sống của người dân, củng cố an ninh quốc
phòng, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững là việc làm hết sức cần thiết.
Trên đây là lý do để em chọn đề tài “Tổ chức thực thi chính sách Xây dựng
nông thôn mới của huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên” làm luận văn tốt nghiệp
chuyên ngành Quản lý Kinh tế và chính sách của mình.
2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Nông thôn là một chủ đề đã được các nhà nghiên cứu ở trong và ngoài nước
quan tâm rất nhiều, dưới những giác độ khác nhau. Trong thời gian gần đây, có rất
nhiều nhà nghiên cứu đã đi sâu nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm từ thực tiễn thành
các công trình nghiên cứu khoa học, các tổ chức chính trị xã hội đã tổ chức nhiều
Hội nghị, hội thảo về phát triển nông thôn và có những tài liệu hay, có thể áp dụng
3
trong thực tiễn về xây dựng nông thôn mới, như:
- Luận văn thạc sĩ: “Nghiên cứu thực hiện chính sách xây dựng nông thôn
mới tại tỉnh Ninh Bình” của tác giả Đỗ Thị Thu Hương, bảo vệ năm 2013, trường
Đại học Nông nghiệp Hà Nội.
Trong nghiên cứu tác giải đã đề cập đến một số nội dung về cơ chế chính
sách xây dựng nông thôn mới của tỉnh Ninh Bình và đánh giá việc thực hiện chính
sách xây dựng nông thôn mới của tỉnh Ninh Bình.
- Luận văn thạc sĩ: “Giải pháp đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam” của tác giả Nguyễn Văn Đoàn – bảo vệ năm 2014,
Học viện Chính trị khu vực I. Trong nghiên cứu này tác giả đánh giá thực trạng mô
hình nông thôn mới và quá trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Kim Bảng thời gian
qua, phân tích nguyên nhân; đề xuất định hướng và các giải pháp chủ yếu đẩy mạnh
quá trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương trong những năm tới.
Tuy nhiên chưa có đề tài nào nghiên cứu về tổ chức thực thi xây dựng nông
thôn mới của huyện Mường Nhé “Tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông
thôn mới của huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên” đang là vấn đề cần được nghiên
cứu mà không trùng lắp với công trình nghiên cứu nào được thực hiện trước đó.
3. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
3.1. Mục tiêu:
Phân tích đánh giá thực trạng việc tổ chức thực thi chính sách Xây dựng nông
thôn mới của huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên giai đoạn 2010-2015 và đề xuất giải
pháp hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới của huyện
Mường Nhé tỉnh Điện Biên đến năm 2020, định hướng 2025.
3.2. Nhiệm vụ:
- Xây dựng khung lý thuyết tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông
thôn mới.
- Phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới
của huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên giai đoạn 2010-2015, xác định những điểm
mạnh và hạn chế cũng như nguyên nhân của những hạn chế trong tổ chức thực thi
chính sách xây dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé.
- Đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách
4
xây dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé đến năm 2020, định hướng 2025.
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu việc tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới
của chính quyền huyện Mường Nhé.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: nghiên cứu tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới
theo quy trình chính sách bao gồm 3 giai đoạn:
(1) Chuẩn bị triển khai;
(2) Chỉ đạo triển khai;
(3) Kiểm soát sự thực hiện.
- Về không gian: Tại địa bàn huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên
- Về thời gian: Số liệu thứ cấp thu thập cho giai đoạn 2010 – 2015, số liệu sơ cấp thu
thập từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2017, giải pháp đề xuất đến năm 2020, định hướng 2025.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
5.1. Khung nghiên cứu
Yếu tố ảnh hưởng
Ban hành chính sách
- Lãnh đạo chỉ đạo
- Nguồn lực
- Đặc thù
- Sự ủng hộ của
người dân và các đối
tượng có liên quan
Nội dung tổ chức
thực thi chính sách
xây dựng nông thôn
mới của huyện
Mường Nhé
Mục tiêu
- Các xã đạt được
19 tiêu chí trong
bộ tiêu chí quốc
gia về nông thôn
mới
- Chuẩn bị triển khai
chính sách
- Tổ chức thực thi
chính sách
- Chỉ đạo thực hiện
chính sách
- Kiểm soát thực hiện
Sơ đồ 1. Khung nghiên cứu của luận văn
chính
sách
5.2. Phương pháp thu thập
số liệu:
5.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: Sử dụng số liệu thứ cấp, dễ
kiểm tra, thông qua các báo cáo kết quả thực hiện chương trình xây dựng nông thôn
mới của huyện Mường Nhé, kết quả thực hiện chính sách hàng năm; số liệu từ cơ
5
quan thống kê; thông qua các chính sách của Trung ương; sự phù hợp của chính
sách; của các hộ dân khi được thụ hưởng chính sách...
Ngoài ra, luận văn còn tham khảo các văn bản khác như các Nghị quyết
chuyên đề của Tỉnh ủy, của HĐND tỉnh, báo cáo UBND tỉnh, các văn bản pháp quy
của Chính phủ, của Bộ Nông nghiệp và PTNT; các thông tin trên các tạp chí chuyên
ngành, các báo cáo khoa học liên quan...
5.2.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: Tiến hành điều tra, phỏng vấn
đội ngũ cán bộ và đại diện các hộ dân trên địa bàn huyện Mường Nhé để thu thập số
liệu sơ cấp. Khảo sát, phỏng vấn trực tiếp đối với 110 hộ dân và 25 cán bộ trực tiếp
làm công tác tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn mới về thực trạng và
đánh giá tổ chức thực thi về xây dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé tỉnh
5.3. Phương pháp phân tích dữ liệu: Dữ liệu thu thập được sẽ thống kê,
tổng hợp, phân tích, đánh giá, đồng thời sử dụng các bảng, biểu đồ để minh họa cho
những nội dung phân tích. Qua đó sẽ đưa ra những kết luận để chỉ rõ những bản
chất của các dữ liệu thu thập được nhằm đảm bảo độ tin cậy khoa học cho các kết
quả nghiên cứu.
6. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung luận
văn có 03 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn việc tổ chức thực thi chính sách xây
dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé.
Chương 2: Thực trạng việc tổ chức thực thi chính sách xây dựng nông thôn
mới của huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên, từ năm 2010 đến năm 2016.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp việc tổ chức thực thi chính sách xây
dựng nông thôn mới của huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên đến năm 2020
