Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn toán lớp 1

Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi mơn Tốn lớp 1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
PHỊNG GIÁO DỤC BA VÌ - TRƯỜNG TIỂU HỌC CỔ ĐƠ

****************

SƠ YẾU LÍ LỊCH

Họ và tên: Cao Thò Hằng
Sinh ngày 10 tháng 3 năm 1970
Năm vào ngành: 1990
Ngày vào Đảng: 31 – 5 -1992
Chức vụ và đơn vò công tác: Giáo viên
Trường Tiểu học Cổ Đô
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng Tiểu học
Hệ đào tạo: Chuyên tu
Bộ môn giảng dạy: Văn hoá
Khen thưởng: Chiến sĩ thi đua cấp huyện

Cao Thị Hằng

Trường Tiểu học Cổ Đơ


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Lịch sử phát triển của nhân loại đã chứng minh, ở bất kì thời đại nào, quốc
gia nào con người luôn là động lực của sự phát triển xã hội, mà động lực tiên phong

thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững là do những người tài, những người có trí
tuệ tạo ra. Chính “ Những người tài giỏi là cái gốc làm nên sự nghiệp” .Họ đã tạo ra
những bước ngoặt trong sự phát triển lịch sử của xã hội trong lịch sử phát triển loài
người, sản sinh ra những giá trị vật chất, tinh thần tiêu biểu trong nền văn minh
nhân loại. Đặc biệt bước vào thế kỷ của nền văn minh trí tuệ mà “ cạnh tranh chất
xám” sẽ diễn ra ngày càng gay gắt thì nhiều nước trong khu vực và trên thế giới lại
càng quan tâm đến người tài, đầu tư cho giáo dục, đầu tư cho việc đào tạo và coi
trọng nhân tài nhằm mục tiêu quyết định cho sự phồn vinh của đất nước.
Qua kinh nghiệm của các nước phát triển cao và những nước công nghiệp
mới phát triển người ta càng thấy rõ: một trong những yếu tố quan trọng có tính
quyết định tiến trình và tốc độ, phát triển kinh tế- xã hội là việc thi hành chính sách
phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ và sử dụng người tài. Những
người này không chỉ mang lại vinh dự, danh tiếng cho quốc gia mà còn mang lại
giá trị tinh thần, vật chất to lớn cho cả nhân loại. Chính vì thế ông cha ta rất quan
tâm việc đào tạo, bồi dưỡng nhân tài và đúc rút thành kinh nghiệm quý báu: “Thiên
tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì nước mạnh rồi lên cao, nguyên khí
suy thì thế nước yếu rồi xuống thấp”.
Nhận thức được vấn đề này, lịch sử Việt Nam đã ghi công nhiều người tài
năng và coi việc đào tạo nhân tài là quốc sách của nhà nước. Ngày nay vấn đề bồi
dưỡng nhân tài được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm. Tại văn kiện đại hội
Đảng VIII đã nêu “ cùng với khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo là quốc sách
hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”.
Văn kiện đại hội Đảng IX tiếp tục khẳng định“ Phát triển giáo dục và đào tạo
là một trong những động lực quan trọng, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là
điều kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng
trưởng kinh tế nhanh và bền vững”.
Thực hiện tốt nghị quyết TW2 khóa VIII, trong đó việc bồi dưỡng, đào tạo
học sinh giỏi là vấn đề hết sức cần thiết, bới vì chỉ có những nhân tài mới nhanh
chóng tiếp thu thành tựu khoa học mới của nhân loại, phát minh ra sáng kiến để
phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.

Đào tạo, bồi dưỡng nhân tài là nhiệm vụ cao cả của toàn xã hội, song trách
nhiệm trực tiếp là của những người làm công tác giáo dục. Bởi vậy, trong tài liệu
tiếp tục quán triệt Nghị quyết Trung ương II, bộ giáo dục và đào tạo chỉ rõ “…
trường Tiểu học và mỗi giáo viên Tiểu học đều có nhiệm vụ phát hiện và bồi dưỡng
học sinh giỏi”.

Cao Thị Hằng

2

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Tuy nhiên việc đào tạo nhân tài hay bồi dưỡng học sinh giỏi không hề đơn
giản, nó phụ thuộc bởi nhiều yếu tố như phải có quá trình quan sát để phát hiện học
sinh có tố chất, tạo môi trường thuận lợi cho học sinh ấy phát huy tố chất của mình.
Một vấn đề mà các nhà lãnh đạo của ngành Giáo dục luôn trăn trở là phải
nâng cao được chất lượng giáo dục đại trà và chất lượng giáo dục mũi nhọn, đỉnh
cao. Đã có rất nhiều chuyên đề về bồi dưỡng học sinh giỏi nhưng việc áp dụng
những kinh nghiệm này vào thực tế không phải lúc nào cũng thuận lợi bởi mỗi học
sinh giỏi là một cá thể với những hoàn cảnh, tính cách khác nhau. Song không vì
những khó khăn này mà chúng ta lùi bước trong việc phát hiện và bồi dưỡng nhân
tài cho đất nước.
Tiểu học là bậc nền tảng, bồi dưỡng học sinh giỏi ở Tiểu học là nền móng
chiến lược đào tạo nhân tài cho đất nước. Phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi ở
cấp Tiểu học là việc làm cần thiết và có ý nghĩa. Để có được các thành quả về giáo
dục học sinh nói chung hay những thành tích cao của học sinh giỏi nói riêng, ngay
từ cấp Tiểu học các nhà trường phải có sự quan tâm, chú ý từ các buổi học hàng

ngày của các khối lớp và tất cả các môn học trong nhà trường. Trong đó có môn
Toán. Việc giáo dục học sinh hàng ngày trên lớp có chất lượng chính là tạo một nền
móng vững chắc cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài. Mặt khác nội dung phương
pháp giáo dục đại trà và bồi dưỡng học sinh giỏi cũng như hình thức tổ chức phải
phong phú và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí học sinh mới đem lại hiệu quả trong
giáo dục .
Trong năm học 2013- 2014, được sự phân công của Ban giám hiệu nhà
trường, bên cạnh công tác chủ nhiệm lớp, tôi còn tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi
khối 1 nên tôi cảm thấy rất hứng thú với công việc này. Từ đó tôi đã rút ra được
một vài kinh nghiệm trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi để góp sức cùng với ngành
giáo dục thực hiện trọng trách này. Đây chính là lí do để tôi chọn đề tài: “ Một số
biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1.”
2. Đối tượng, phạm vi áp dụng và thời gian thực hiện đề tài
a. Đối tượng, phạm vi áp dụng
Đề tài được thực hiện trong các giờ Toán với 35 học sinh ở lớp 1C, trường
Tiểu học Cổ Đô – Ba Vì – Hà Nội. Năm học 2013 – 2014.
b.Thời gian thực hiện đề tài:
Từ tháng 10 năm 2013 đến tháng 5 năm 2014
3. Mục tiêu nghiên cứu:
Tìm biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục Bồi dưỡng học sinh giỏi .
4. Tài liệu và phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu thực hiện đề tài này tôi căn cứ vào các tài liệu như:
- Chuẩn kiến thức và kĩ năng Toán lớp 1.
- Sách nâng cao lớp 1, sách tham khảo lớp 1.
- Thực tiễn dạy học lớp 1C
Cao Thị Hằng

3

Trường Tiểu học Cổ Đô

Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Đồng thời tôi còn sử dụng các phương pháp như:
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp thực nghiệm
- Phương pháp tổng kết, đánh giá, so sánh, đối chứng

Cao Thị Hằng

4

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

B. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
I.CƠ SỞ LÝ LUẬN

1. Cơ sở khoa học:
Con người nói chung và tài năng nói riêng hình thành, phát triển, trưởng
thành, cống hiến cho xã hội trải qua 3 giai đoạn chính.
Giai đoạn 1: Giai đoạn bắt đầu từ lúc bào thai hình thành, phát triển và kết thúc lúc
đứa trẻ chào đời. Đây là giai đoạn hình thành các tổ chức cấu trúc tế bào, gắn bó
chặt chẽ với hình thành và phát triển của thai nhi cũng như việc nảy sinh ( hoặc thui
chột các mầm mống ban đầu của tài năng ở mỗi con người ). Trong giai đoạn này
vai trò di truyền, vật chất, tinh thần, những hiểu biết về điều kiện sống làm việc của
người bố và nhất là của người mẹ… có ảnh hưởng quyết định tới việc phát triển

thai nhi đặc biệt là phát triển trí tuệ và tình cảm sau này của đứa trẻ.
Giai đoạn 2: Giai đoạn bắt đầu lúc đứa trẻ ra đời cho đến khi trưởng thành. Đây
chính là giai đoạn cơ bản nhất để năng khiếu, tài năng hình thành và phát triển
trong cuộc đời của mỗi con người. Trong giai đoạn này, mầm mống ban đầu do di
truyền để lại và do tác động của môi trường sẽ được bộc lộ, phát triển ở độ tuổi tiểu
học, ở độ tuổi học phổ thông mầm mống năng khiếu định hình, trẻ em trở thành học
sinh có năng khiếu.
Trong giai đoạn này vai trò của môi trường tự nhiên – nơi đứa trẻ ăn, ở, sinh
sống học tập, giao tiếp... hàng ngày và nhất là vai trò của môi trường xã hội ( vai
trò của giáo dục ở gia đình, ở trường học – đặc biệt vai trò của thầy giáo giỏi ) có
tác động cực kì quan trọng đến sự phát triển hoặc làm thui chột năng khiếu của trẻ.
Giai đoạn 3: Giai đoạn mà môi trường vĩ mô có ảnh hưởng lớn tới việc cống hiến
tài năng của mỗi con người. Đây là giai đọan mà tài năng đã được xác lập, được thể
hiện, được sử dụng trong thực tiễn mang lại các kết quả đáng kể cho xã hội .
Trong giai đoạn này vai trò của môi trường vĩ mô như: đường lối, chủ trương,
cơ chế, chế độ, chính sách, các tổ chức, quản lý, chỉ đạo … các mặt kinh tế - xã hội
của nhà nước, của quốc gia và có khi của cả một trào lưu, một xu thế phát triển của
thời đại … có tác động và ảnh hưởng lớn tới việc phát hiện cá tài năng, phát triển
sức sáng tạo và sự cống hiến tài năng của cộng đồng cũng như con người.
Ba giai đoạn trên kế tiếp, đan xem tạo điều kiện cho nhau phát triển. Vì vậy,
trong mỗi giai đoạn cần có chủ trương, phương hướng, biện pháp tác động đúng,
kịp thời để năng lực của từng người phát triển nảy nở. Đặc biệt trong giai đoạn hai ,
môi trường nhà trường có ý nghĩa to lớn trong việc giáo dục và bồi dưỡng năng
khiếu cho các em.
Giai đoạn thứ hai phù hợp với học sinh tiểu học, nếu như gia đình, nhà trường
và xa hội biết chăm lo cho các em ngay ở giai đoạn này thì sẽ có tác dụng kích
thích sự phát triển các tài năng, tạo tiền đề cho các bậc học cao hơn.
Như vậy, sự hình thành và phát triển năng khiếu, tài năng của con người chịu sự
tác động của các yếu tố di truyền ( Tư chất và năng khiếu ), của gia đình, nhà
trường, xã hội, của dân tộc, quốc gia và thời đại trong suốt quá trình sinh

Cao Thị Hằng

5

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

thành,phát triển của cả đời người nói chung, của những con người có năng khiếu,
tài năng nói riêng.
2. Cơ sở thực tiễn
Việc tổ chức thi chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi nhằm động viên, khích lệ học
sinh và giáo viên dạy giỏi, góp phần thúc đẩy, cải tiến, nâng cao chất lượng dạy và
học trong nhà trường. Đồng thời phát hiện học sinh có năng khiếu để tiếp tục bồi
dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước.
Trường tiểu học là nơi đầu tiên tham gia vào việc học với tư cách là hoạt động
chủ đạo. Nhờ có các nội dung giáo dục toàn diện mà các em có điều kiện bộc lộ
năng khiếu, tài năng. Nếu cha mẹ, bạn bè, thầy cô cảm nhận, phát hiện, nâng đỡ,
bồi dưỡng mầm mống năng khiếu, kích thích niềm say mê học tập thì biểu hiện
năng khiếu của các em sẽ ngày càng rõ hơn. Năng khiếu được bồi dưỡng sớm sẽ
định hướng phát triển và dần định hình trở thành học sinh năng khiếu. Ngược lại,
nếu năng khiếu của các em không được phát hiện hay không được quan tâm bồi
dưỡng thì nó sẽ mất dần, sẽ bị mai một, thui chột đi.
Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi ở Tiểu học là phát huy hết khả năng phát triển
tiềm tàng của trẻ, là tạo nguồn học sinh giỏi cho các cấp học tiếp theo, thực hiện
chiến lược “ bồi dưỡng nhân tài cho đất nước ’’. Mặt khác, tổ chức bồi dưỡng học
sinh giỏi là một tiêu chí không thể thiếu để đánh giá sự phát triển của một nhà
trường. Mỗi học sinh giỏi không những là niềm tự hào của cha mẹ thầy cô mà là
niềm tự hào của cả một cộng đồng.

Giáo viên bồi dưỡng là người trực tiếp uốn nắn, dạy dỗ các em. Vì vậy cần phải
biết tác động tới các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi như:
học sinh giỏi, cha mẹ học sinh, chương trình bồi dưỡng, tài liệu tham khảo … sao
cho phát huy được các điều kiện thuận lợi để việc bồi dưỡng học sinh giỏi của mình
đạt kết quả cao nhất.
3.Các hình thức tổ chức, bồi dưỡng học sinh giỏi
Lịch sử phát triển của loài người đã chứng tỏ rằng thế hệ trước muốn truyền lại
kiến thức, kinh nghiệm về mọi mặt cho lớp người sau một cách tối ưu thì phải
thông qua hình thức giáo dục, đào tạo thích hợp. Vì vậy, đối với học sinh giỏi ở bậc
Tiểu học nói chung và lớp 1 nói riêng, cần phải có hình thức bồi dưỡng phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lý, mục tiêu, nội dung, phương pháp học tập của các em.
Theo Nghiên cứu của bản thân, tôi thấy hình thức bồi dưỡng học sinh giỏi rất
đa dạng phong phú. Song có thể phân làm bốn loại: Bồi dưỡng theo nhóm; bồi
dưỡng trong lớp học bình thường, hình thức dạy lồng ghép và hình thức bồi
dưỡng đặc biệt.
a) Bồi dưỡng theo nhóm:
Người ta phân loại sắp xếp học sinh theo các nhóm đặc biệt có sự tương đồng
về năng lực, thành tích, năng khiếu, hứng thú hoặc động cơ. Các nhóm học sinh
này thường được sinh hoạt một hoặc hai buổi.
Cao Thị Hằng

6

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

*Ưu điểm:
- Hình thức bồi dưỡng này giảm bớt sự khác biệt giữa các cá nhân trong nhóm,

cho phép dễ áp dụng thử nghiệm các nội dung học ở mức độc cao hơn. Học sinh
phát huy được hết khả năng nhận thức của mình. Tạo nhiều cơ hội để kích thích
học sinh trao đổi năng lực, thành tích, hứng thú và phán đoán.
- Thuận lợi trong việc tìm giáo viên phụ trách.
* Nhược điểm:Nếu không quản lý tốt học sinh dễ rơi vào tình trạng học quá sức
hoặc học lệch. Xu hướng bồi dưỡng các em thành “thợ toán’’ dễ xảy ra.
b)Tổ chức trong lớp học bình thường.
Giáo viên phải lựa chọn, điều chỉnh nội dung dạy học trên lớp để cáo sự phân
hóa, phù hợp với nhu cầu nhận thức của học sinh giỏi.
*Ưu điểm:
- Việc cung cấp kiến thức để bồi dưỡn học sinh giỏi ngay trên lớp học bình
thường là trách nhiệm của mỗi giáo viên.
- Sự phát triển nhân cách của học sinh luôn có sự thay đổi nên lớp học bình
thường là chỗ dựa tốt nhất để tiếp nhận sự biến đổi đó và để bồi dưỡng sự phát triển
toàn diện.
-Tính toán nhanh nhẹn, sự sáng tạo và tư duy linh hoạt của gọc sinh giỏi có tác
dụng kích thích tốt đến chất lượng của học sinh toàn lớp.
-Học sinh giỏi có nhận thức sâu sắc, sáng tạo hơn học sinh bình thường nên
luôn làm phong phú hơn những tình huống diễn ra trên lớp, tạo không khí học tập
và hứng thú dạy, học cho thầy và trò.
*Nhược điểm:
- Giáo viên gặp khó khăn trong việc điều khiển lớp học có nhiều trình độ nhận
thức, ở điểm này chú ý tới đối tượng học sinh yếu thì học sinh giỏi bị bỏ rơi và
ngược lại.
- Học sinh giỏi dễ bằng lòng với kết quả đạt được với những điểm số cao nhưng
đánh giá ở mức thấp.
c. Tổ chức theo hình thức dạy lồng ghép
Ở các lớp đại trà muốn bồi dưỡng học sinh giỏi cũng cần áp dụng phương
pháp dạy lồng ghép. Bên cạnh những phần kiến thức cho lớp đại trà, giáo viên cần
bổ sung các kiến thức nâng cao, các câu hỏi có độ khó nhất định dành cho học sinh

giỏi. Để thực hiện được phương pháp này, giáo viên cần một sự quan sát tinh tế để
lựa chọn đúng thời điểm và cách thức lồng ghép. Ví dụ:
Khi thấy học sinh giỏi đã làm xong bài chung với các bạn trong lớp thì gv có
thể giao thêm bài nâng cao cho học sinh . Lưu ý : ( không nên viết đề bài lên bảng
vì sẽ làm phân tán sự tập trung của những học sinh chưa hoàn thành bài mà nên viết
vào một tờ giấy đưa cho các em. Và nên tổ chức các em trao đổi nhóm nhỏ làm bài
để giáo viên không phải viết nhiều và giảm thời gian kiểm tra bài làm của học

Cao Thị Hằng

7

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

sinh . Ngoài ra, hoạt động nhóm nhỏ còn tăng thêm hứng thú cho hs mà không
khiến cho lớp bị ồn).
Còn khi thấy học sinh giỏi tỏ ra chủ quan hoặc uể oải trước những câu hỏi
đơn giản thì giáo viên cần lồng ghép những câu hỏi khó, tạo ra một thử thách nho
nhỏ đánh thức sự tư duy của các em, giúp các em lấy lại tâm thế tích cực trong học
tập.
d) Hình thức đặc biệt:
Đối với nhưng trẻ em có khả năng trí tuệ đặc biệt có thể cho học sinh nhảy lớp,
học nhảy lên các đơn vị kiến thức kế tiếp rút ngắn thời gian học từ 5 năm xuống 4
năm … nhưng trong thực thế trường hợp này rất ít.
Ngoài ra có thể tổ chức cho học sinh học theo tài liệu: Giáo viên hướng dẫn các
em tham khảo tài liệu tự chọn ở nhà, nếu gặp khó khăn thì giáo viên có thể giúp đỡ
các em.

Mỗi hình thức đều có những ưu, nhược điểm riêng. Đối với bản thân trong quá
trình bồi dưỡng học sinh giỏi tôi thường sử dụng phối hợp hình thức bồi dưỡng
theo nhóm và bồi dưỡng ngay tại lớp bình thường để hạn chế các nhược điểm và
phát huy ưu điểm của mỗi hình thức.
4. Đặc điểm và tình hình bồi dưỡng học sinh giỏi của trường Tiểu học Cổ Đô
Trường tiểu học Cổ Đô là một trường nằm ven đê cạnh con Sông Hồng
. Những năm gần đây, nhờ sự quan tâm của Đảng, chính quyền nhà nước đầu tư về
cơ sở hạ tầng cùng với sự nỗ lực phấn đấu của toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên
trong nhà trường đến nay trường đã được công nhận trường chuẩn quốc gia có đầy
đủ các phòng chức năng và tiện nghi phục vụ tốt cho việc dạy và học. Hơn thế nữa
Cổ Đô là đất hiếu học lại được sự quan tâm của phụ huynh học sinh đối với nhà
trường cũng như đối với việc học hành của con em khá chu đáo cho nên những
thuận lợi đó đã tác động thúc đẩy rất nhiều tới việc giảng dạy của giáo viên và
thành tích giáo dục của nhà trường. Tập thể cán bộ giáo viên của trường luôn nỗ
lực thi đua “học tốt - dạy tốt’’, phấn đấu tạo môi trường giáo dục tốt nhất. Nhờ đó
hàng năm nhà trường đều có nhiều học sinh giỏi cấp huyện, Có được những thành
tích đó là nhờ sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, các ngành và sự miệt mài phấn đấu
không ngừng của đội ngũ cán bộ giáo viên trong nhà trường. Quan điểm của nhà
trường là chỉ có phát triển học sinh giỏi trên cơ sở, nền tảng chất lượng đại trà vững
chắc và có đội ngũ giáo viên dạy giỏi, môi trường xã hội giáo dục sâu rộng. Vì vậy,
việc lập kế hoạch phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ đầu năm học là việc
làm cần thiết của nhà trường. Nhà trường đã tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi từ lớp
1, chỉ đạo từng giáo viên đưa vào kế hoạch giảng dạy và phụ trách lớp. Công tác
bồi dưỡng học sinh giỏi đã trở thành công việc thường xuyên ở tất cả các lớp và
cũng là trách nhiệm của mỗi giáo viên đứng lớp. Hơn nữa, để đội tuyển học sinh
giỏi có chất lượng cao, tuy không có hình thức lớp chọn nhưng cứ vào đầu năm học
nhà trường chủ động làm công tác tư tưởng cho phụ huynh, cộng tác với phụ huynh
Cao Thị Hằng

8

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

để có được sự đầu tư về vật chất, thời gian cũng như tinh thần cho các em học tập.
Tham gia bồi dưỡng đội tuyển là những giáo viên có trình độ kiến thức vững vàng,
nắm chắc chuyên môn nghiệp vụ, có tâm huyết trong việc giáo dục giảng dạy, có
điều kiện đầu tư cho nghề dạy học, có kinh nghiệm trong việc rèn luyện, bồi dưỡng
học sinh giỏi. Bên cạnh đó, Ban giám hiệu đã cùng các tổ chuyên môn xây dựng
nội dung, chọn lọc tài liệu bồi dưỡng sao cho phù hợp và hiệu quả đối với công tác
bồi dưỡng học sinh giỏi.
5. Tình trạng thực tế
Khi chưa thực hiện, áp dụng đề tài này tháng 10 , tôi cho học sinh làm bài tập
kiểm tra về phần toán nâng cao, tôi thấy học sinh rất mơ hồ. Đề bài khảo sát như
sau:
Bài 1 (2 điểm): Tính
2 + 1 -1 =
2 + 2 -1 =
3-2+1=
4-2+1=
Bài 2 (2 điểm): Số ?
2+
=3
2+2 =
4=1
4=2
Bài 3 (3 điểm): ( > , < , =)
2+2

3+1
3–2
2+1
4–2
1+2
3–0
3+0
Bài 4 (2 điểm): Viết các số 1, 5, 3, 2
a, Theo thứ tự tăng dần:……………………………………………………………..
b. Theo thứ tự giảm dần:……………………………………………………………..
Bài 5 (1 điểm):: Trong hình bên

Có: …… hình tam giác.
Qua thực tế làm bài tôi nhận thấy: Ở dạng bài nào các em cũng đều mắc những
sai lầm còn ở bài 4: Học sinh chỉ đếm được có 2 hình tam giác.
Kết quả cụ thể như sau :
Sĩ số
35

Giỏi
3 = 8,6%

Cao Thị Hằng

Khá
7 = 20%

Môn Toán
Trung bình
15 = 42,9%

9

Yếu
10 = 28,5%

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

II. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
Biện pháp 1:Nâng cao nhận thức về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi lớp 1
*Đối với giáo viên: Trước hết tất cả các giáo viên, đặc biệt là giáo viên được
phân công bồi dưỡng đội tuyển và cha mẹ học sinh phải hiểu và phân biệt rõ các
khái niệm: Năng lực, tài năng, năng khiếu, thông minh, thiên tài … đồng thời phải
có hiểu biết về cơ sở khoa học của các giai đoạn phát triển của một tài năng. Mặt
khác, phải hiểu một các sâu sắc các tiêu chuẩn của năng khiếu, tài năng … phải
hiểu tâm lý của học sinh giỏi, học sinh năng khiếu. Từ đó giáo viên nhận thức được
vị trí của học sinh giỏi, giúp phụ huynh có phương pháp nuôi dạy con một cách
khoa học, định hướng cho học sinh giỏi có sự phát triển tự nhiên toàn diện, cân
bằng về tình cảm và nhận thức.
*Đối với nhà trường và phụ huynh: Nhà trường cũng như cha mẹ học sinh
cần hiểu biết đúng về chính sách nhân tài của Đảng ta, tạo ra sự ủng hộ, hợp tác
tích cực của cha mẹ học sinh đối với nhà trường trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi.
- Đưa vào nội dung, biện pháp và các hình thức bồi dưỡng học sinh giỏi cũng
như nâng cao kiến thức, trình độ để bồi dưỡng học sinh giỏi vào các buổi sinh hoạt
của tổ chuyên môn. Kết hợp với cha mẹ học sinh tạo được sự hỗ trợ trong giáo dục
và giảng dạy.
*Đối với học sinh: Động viên, khích lệ kịp thời những học sinh có sự cố gắng

cũng như có thành tích trong học tập, rèn luyện.
Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch phát hiện học sinh giỏi lớp 1
Theo tôi đây là một việc làm hết sức cần thiết góp phần quyết định sự thành
công của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Kế hoạch phải rõ ràng, chi tiết ngay từ
đầu năm học và đưa vào công tác giảng dạy và phụ trách lớp Trong kế hoạch phải
thể hiện rõ: Thời gian tuyển chọn; hình thức tuyển chọn ; địa điểm tuyển chọn; nội
dung tuyển chọn; số lượng học sinh vào đội tuyển; ai sẽ thực hiện việc tuyển chọn;
hỗ trợ học sinh giỏi có hoàn cảnh khó khăn; xây dựng kế hoạch chuyển giao học
sinh giỏi giữa các lớp.
Việc xây dựng kế hoạch tốt của giáo viên, giúp cho các hoạt động bồi dưỡng
học sinh giỏi có hướng đi đúng đắn, đạt được hiệu quả mong muốn và định hướng
được triển vọng phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi trong tương lai.
Biện pháp 3:Tổ chức tuyển chọn học sinh giỏi.
Trên cơ sở kế hoạch xây dựng như trên thì bước tiếp theo đó là việc tổ chức
phát hiện, tuyển chọn đội tuyển học sinh giỏi trong khối. Đây là một bước quan
trọng trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi. Xuất phát từ thực tế không phải mọi học
sinh có xếp loại học lực giỏi đều là học sinh có năng khiếu cần bồi dưỡng. Ngược
lại những học sinh có năng khiếu chưa hẳn là học sinh có xếp loại học lực giỏi. Cho
nên làm thế nào để phát hiện được học sinh năng khiếu từ đó tiến hành tuyển chọn
và bồi dưỡng là công việc quan trọng mà giáo viên cần quan tâm .

Cao Thị Hằng

10

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Phát hiện và tuyển chọn đúng mang ý nghĩa định hướng phát triển đúng đắn
cho một nhân cách. Vì thế phát hiện và tuyển chọn được học sinh năng khiếu là bản
lề, là điểm xuất phát cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi. Đồng thời nó mang ý nghĩa
giáo dục rất lớn. Nếu định hướng sai khả năng phát triển của học sinh sẽ gây nên sự
miễn cưỡng, gò bó, rất có hại cho một nhân cách đang hình thành và phát triển .
Từ những vấn đề nêu trên, cho thấy việc tổ chức phát hiện và tuyển chọn học
sinh giỏi cần được quán triệt tới mọi giáo viên. Trước hết, coi đó là nghĩa vụ của
người giáo viên, sau đó là việc phổ biến phương pháp, cách thức phát hiện để việc
tuyển chon được chu đáo, không bị nhầm, không bỏ sót học sinh có năng khiếu,
ngăn ngừa những quan hệ cá nhân của người tuyển chọn.
Để tuyển chọn chính xác phải căn cứ vào thông tin và xét cả quá trình học tập
của học sinh. Do vậy, việc tuyển chọn của giáo viên phải là chủ yếu, cụ thể việc,
phát hiện, tuyển chọn phải thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Giáo viên phụ trách lớp cần tiến hành khảo sát chất lượng học sinh bằng
cách kiểm tra những nội dung kiến thức cơ bản trong chương trình học, kiến thức
nâng cao bằng các hình thức kiểm tra viết, thảo luận trao đổi bằng ngày. Sau đó lập
danh sách học sinh giỏi của lớp mình phụ trách với số lượng không hạn chế. Đây là
một việc làm hết sức cần thiết bởi chỉ có giáo viên phụ trách lớp trực tiếp giảng dạy
mới đánh giá chính xác đối tượng học sinh giỏi.
Bước 2: Tổ chức thi chọn trong khối
Khối trưởng lập kế hoạch và tổ chức tuyển chọn: Tham mưu với Ban giám hiệu
nhà trường trong việc ra đề kiểm tra, việc bố trí thời gian, cách thức tuyển chọn.
Phối hợp tất cả giáo viên trong khối mình để tiến hành tuyển chọn một cách chính
xác, khách quan,Tiến hành như sau:
- Khối trưởng ra đề kiểm tra : nội dung kiểm tra phải nằm trong hệ thống kiến
thức cơ bản của chương trình học, có nâng cao, có dạng bài tập mở và đề bài phải
phù hợp với khả năng đặc điểm tâm sinh lí của học sinh.
-Tổ chức thi và chấm bài: Việc tổ chức thi và chấm bài là việc quết định chọn
đúng đối tượng học sinh giỏi. Chính vì vậy, cần phải tiến hành 1 cách nghiêm túc
và thật sự khách quan.

-Sau khi thành lập được đội tuyển của khối, tiến hành bồi dưỡng trong thời gian
ngắn để chuẩn bị cho các em dự thi vòng 2 ở trường tổ chức.
Bước 3: Tổ chức thi chọn để thành lập đội tuyển học sinh giỏi của trường
- Hiệu phó chuyên môn ra đề kiểm tra.
- Tổ chức thi và tuyển chọn đội tuyển.
Hình thức ra đề, tổ chức thi và tuyển chọn tiến hành tương tự như bước 2
nhưng ở bước này cần chọn những giáo viên có năng lực chuyên môn tốt nhất để
việc tuyển chọn có sự chính xác và khách quan.
Một căn cứ nữa để phát hiện, tuyển chọn học sinh giỏi là dư luận cộng đồng
gia đình của học sinh, căn cứ vào sự “di truyền ” gen thông minh của cha mẹ, dân
Cao Thị Hằng

11

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

tộc. Phần lớn những em học sinh giỏi được thừa hưởng gen từ gia đình luôn bộc lộ
tư chất trước tập thể song cũng có em rụt rè, nhút nhát không bộ lộ khả năng của
mình. Với những em này, giáo viên cần giúp đỡ để các em sớm hòa đồng trong tập
thể, nhanh chóng bộc lộ năng lực cao của bản thân
Biện pháp 4:Tổ chức hoạt động lựa chọn tài liệu giảng dạy bồi dưỡng học sinh
giỏi phù hợp đối tượng.
Sau khi chọn được đọi tuyển học sinh giỏi, công việc tiếp theo hết sức cần thiết
và đem lại chất lượng giảng dạy cao đó là việc biên soạn tài liệu giảng dạy. Bởi
hiện nay, sách tham khảo rất nhiều, nếu người giáo viên không biết phân loại, chọn
lọc sẽ dẫn đến tình trạng ôn luyện không trọng tâm, không sát chương trình. Chính
vì vậy, việc nghiên cứu, chọn lọc tài liệu của giáo viên là rất quan trọng. Giáo viên

bồi dưỡng cần kết hợp với ban giám hiệu, đặc biệt là hiệu phó chuyên môn,cùng tổ
chuyên môn để tổ chức nghiên cứu, biên soạn nội dung chương trình ôn luyện, bồi
dưỡng, cùng tìm hiểu về từng mảng kiến thức trong từng chuyên môn sau đó cùng
trao đổi và xây dựng thành chương trình riêng của mình sau để làm tài liệu giảng
dạy. Làm như vậy sẽ giúp việc dạy học có hệ thống và đi vào sâu các mảng kiến
thức đã học. Khi dạy giáo viên phải bảo đảm giúp cho học sinh nắm chắc các mảng
kiến thức cơ bản, rồi bổ sung bài tập có dạng nâng cao phù hợp với trình độ nhận
thức của học sinh lớp mình. Để làm tốt việc này đòi hỏi giáo viên phải đầu tư thời
gian, trí tuệ và sự nỗ lực của bản thân.
Cụ thể môn toán lớp 1 cần đi sâu các chuyên đề sau:
Theo kinh nghiệm của bản thân. Để học sinh giải được các bài toán nâng cao
thì trước hết giáo viên phải cung cấp và giúp các em nắm chắc kiến thức cơ bản.
Sau đó dạy nâng cao dần dần, vận dụng kiến thức cơ bản làm các bài tập từ dễ đến
khó. Điều quan trọng là với mỗi dạng bài thì học sinh phải được luyện tập nhều lần.
Nắm chắc dạng toán này thì mới chuyển sang dạy dạng toán mới. Sau đây là các
chuyên đề mà tôi đã truyền đạt ở lớp 1. Ở mỗi chuyên đề tôi xin trình bày một số
ví dụ để minh họa cho việc biên soạn và giảng dạy bồi dưỡng học sinh giỏi.
Chuyên đề 1: Về số học
*Các số đến 10. Phép cộng và phép trừ trong phạm vi 10.
- Nhận biết quan hệ số lượng ( nhiều hơn, ít hơn, bằng nhau)
- Đọc, đếm,viết so sánh các số đến 10. Sử dụng các dấu = ( bằng, < ( Bé hơn), >
( lớn hơn ).
- Giới thiệu khái niệm ban đầu về phép cộng, phép trừ
- Bảng cộng và bảng trừ trong phạm vi 10.
- Số 0 trong phép cộng, phép trừ.
- Mối quan hệ giữa phép cộng và phép trừ.
- Tính giá trị biểu thức số có đến hai dấu phép tính cộng, trừ.
*Các số đến 100. Phép cộng và phép trừ ( Không nhớ) trong phạm vi 100.

Cao Thị Hằng

12

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

- Đọc, đếm,viết so sánh các số đến 100. Giới thiệu hàng chục, hàng đơn vị. Giới
thiệu tia số.
- Phép cộng và phép trừ không nhớ trong phạm vi 100. Tính nhẩm và tính viết.
- Tính giá trị biểu thức số có đến hai dấu phép tính cộng, trừ ( Các trường hợp đơn
giản)
Ví dụ:
Bài 1:Tính
43 +34 + 2 =
69 – 36 + 5 =
87 – 34 – 3 =
42 + 55 – 6 =
Đây là dạng bài về “ Tính giá trị biểu thức” có 2 phép tính
Tôi thường hướng dẫn học sinh nắm được cách thực hiện về “ Tính giá trị
biểu thức” là : Thực hiện theo thứ tự từ trái sang phải và một điều quan trọng là
phải biết cách trình bày đẹp và sạch sẽ. Vậy tôi yêu cầu trước khi làm bài vào vở
các con phải có một quyển vở viết phép tính ra để nháp, kiểm tra kĩ kết quả rồi mới
viết vào vở.
Bài 2:
- Viết số lớn nhất có một chữ số.
- Viết số lớn nhất có hai chữ số.
- Viết số lớn nhất có hai chữ số khác nhau.
- Viết các số có hai chữ số giống nhau.

- Viết số nhỏ nhất có một chữ số.
- Viết số nhỏ nhất có hai chữ số.
- Viết số nhỏ nhất có hai chữ số khác nhau.
- Viết số nhỏ nhất có hai chữ số giống nhau.
- Viết số liền trước của số lớn nhất có hai chữ số khác nhau.
- Viết số liền sau của số lớn nhất có hai chữ số khác nhau.
Bài 3: ( >, < , =)
45 + 4
89 – 60
24 + 35
25 + 34
63 - 33
10 + 21
54 - 4
54 + 4
Với dạng bài này tôi thường hướng dẫn các em bằng hệ thống câu hỏi: Muốn
so sánh 2 vế để điền đúng dấu thì trước tiên con phải làm gì? ( Phải thực hiện tính
từng vế rồi viết kết quả ở dưới rồi so sánh thì mới điền đúng dấu)
Bài 4: ( +, - )
24 … 3 … 5 = 26
15 …. 3 … 4 = 14
Với dạng bài này cần nhấn mạnh cho học sinh đây cũng là mộ biếu thức vì vậy
ta cần thực hiên theo thứ tự từ trái sang phải. Sau đó dùng phương pháp thử chọn
tính nhẩm để tìm ra kết quả. Sau đó điền dấu vào phép tính.
Bài 4: Điền chữ số thích hợp vào ô trống
Cao Thị Hằng

13

Trường Tiểu học Cổ Đô

Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

a,

2

8

+

-

4
4
78
56
Với dạng bài này, tôi hướng dẫn các em: Để điền đúng các chữ số vào ô
trống thì trước hết các con phải quan sát giá trị các chữ số cùng một hàng ở các
thành phần kết quả của phép tính suy nghĩ tìm số cần điền.
b, 4

< 41
5
> 58
0 = 60
Với dạng toán này cần nhấn mạnh, hướng dẫn cho học sinh chữ số cần điền
thuộc hàng nào, sau đó suy nghĩ tìm số cần điền sao cho hợp lí.
c, 5 +

< 10
+ 3 <7
Còn với dạng toán này cần hướng dẫn học sinh dùng phương pháp thử chọn,
suy nghĩ tìm số cần điền sao cho phù hợp với yêu cầu của ph tính.
Bài 5: Viết ( Theo mẫu)
67 = 60 + 7
87 = …+ …..
Đây chính là dạng bài phân tích cấu tạo số.
Khi cho sinh làm bài tập dạng này, mặc dù tôi hướng dẫn mẫu 1 phép tính
nhưng vẫn có học sinh giỏi lại làm 87 = 43 + 44. Để khắc phục tình trạng làm sai
này, tôi đã khắc sâu cho học sinh năm được: Các số có hai chữ số thường có cấu
tạo chữ số viết ở bên trái thuộc hàng chục nên nó có giá trị là những số chỉ chục,
còn chữ số viết ở bên phải chữ số chỉ chục nên nó thuộc hàng đơn vị . Vì vậy nó có
giá trị là những số chỉ đơn vị.
Quay trở lại ở ví dụ 67 = 60 + 7, tôi đã hướng dẫn như sau: Số 67 gồm 2 chữ
số. Chữ số 6 viết ở bên trái số 7, thuộc hàng chục nên nó có giá trị là sáu mươi. Ta
viết là 60, còn chữ số 7 viết ở bên phải chữ số 6, thuộc hàng đơn vị nên nó có giá
trị là 7 đơn vị, ta viết là 7
Bài 6:
a.Với ba chữ số 1, 3, 5, viết tất cả các số có hai chữ số:……………………………
Với dạng bài này, tôi thường hướng dẫn các em lập sơ đồ cây để tìm ra các số
có hai chữ số. Làm như vậy các em sẽ không bỏ sót.
Với bài này, tôi hướng dẫn các em làm như sau
Trước hết lấy chữ số 1 chỉ hàng chục, chữ số 3, chữ số 5 chỉ hàng đơn vị. Ta có
sơ đồ như sau:
3
1
5

Cao Thị Hằng

14

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Tiếp tục lấy chữ số 3 chỉ hàng chục, chữ số 1, chữ số 5 chỉ hàng đơn vị. Ta có
sơ đồ như sau:
1
3
5
Cuối cùng lấy chữ số 5 chỉ hàng chục, chữ số 1, chữ số 3 chỉ hàng đơn vị. Ta
có sơ đồ như sau:
1
5
3
Dựa vào sơ đồ cây ta viết được các số có hai chữ số khác nhau đó là:
13,15, 31,35, 51, 53 và ba số có hai chữ số giống nhau nữa là: 11; 33, 55.
Như vậy ta viết được tất cả là 9 số có hai chữ số.
Từ đó dựa vào phần a các em vận dụng kiến thức về so sánh các số để làm bài
tập phần b.
b. Viết các số đó theo thứ tự từ bé đến lớn:…………………………………………
Bài 7: Tìm một số biết số đó trừ đi 26 rồi trừ đi 42 thì được 21.
Với dạng này, tôi thường hướng dẫn các em dựa vào đề bài để lập phép tính.
- 42 = 21. Dựa vào phép tính ta sẽ dễ dàng tìm được kết quả là 63.
Bài 8: Từ 45 đến 85 có bao nhiêu số có hai chữ số?
Đối với dạng bài này tôi thường hướng dẫn học sinh lấy số cuối trừ số đầu
rồi cộng với 1

Ở bài này, Tôi hướng dẫn học sing lấy: 85 – 45 + 1 = 41
Trả lời: Từ 45 đến 85 có 41 số có 2 chữ số.
Chuyên đề 2: Về đại lượng và đo đại lượng
- Giới thiệu đơn vị đo độ dài xăng ti mét. Đọc, viết, thực hiện phép tính với các số
đo theo đơn vị đo xăng ti mét. Tập đo và ước lượng độ dài.
- Giới thiệu đơn vị đo thời gian: tuần lễ, ngày trong tuần. Làm quen bước đầu với
đọc lịch ( loại lịch hằng ngày ), đọc giờ đúng trên đồng hồ( khi kim phút chỉ vào số
12)
Ví dụ:
Bài 1: Tính
14cm + 5cm =
17cm – 7cm =
Bài 2: Đo độ dài mỗi đoạn thẳng rồi viết tiếp vào chỗ chấm cho thích hợp:
A

B

M
Cao Thị Hằng

N

15

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Để đo đoạn thẳng được chính xác, tôi thường nhắc học sinh ghi nhớ cách đặt

thước sao cho điểm đầu tiên của đoạn thẳng phải thẳng với vạch số 0. Sau đó nhìn
trên thước xem điểm thứ hai thẳng với số nào ở trên thước rồi đọc kết quả của số
đo. Một điều quan trọng không thể bỏ qua được đó là phải lưu ý nhắc học sinh cách
đặt thước, cách cầm thước khi đo.
Bài 3:
a.Một tuần có mấy ngày? Kể tên các ngày trong tuần?
b.Mỗi tuần em đi học 5 ngày. Hỏi một tuần có mấy ngày em không đi học?
c.Ngày 3 trong tháng nhằm ngày chủ nhật. Hỏi ngày 10 trong tháng đó nhằm ngày
thứ mấy?
d. Ngày 3 trong tháng là ngày thứ ba. Hỏi ngày 9 trong tháng là thứ mấy?
Với dạng này tôi đã khắc sâu giúp các em nắm được một tuần có 7 ngày. Tôi
còn nhấn mạnh bằng các câu hỏi để học sinh trả lời:
Từ thứ hai tuần này đến thứ hai tuần sau cách nhau mấy ngày? ( 7 ngày)
Từ thứ ba tuần này đến thứ ba tuần sau cách nhau mấy ngày? ( 7 ngày),……….
Vận dụng kiến thức hiểu biết ở trên các em dễ dàng làm được các bài tập nâng
cao ở dạng này như:
Thứ ba tuần này là ngày 2. Hỏi thứ ba tuần sau là ngày bao nhiêu?
Học sinh trả lời: Thứ ba tuần này là ngày 2 thì thứ ba tuần sau là ngày 9 rất
nhanh ( Lấy 2 +7 = 9 )
Chuyên đề 3: Về các yếu tố hình học:
-Nhận dạng bước đầu về hình vuông hình tam giác, hình tròn.
- Giới thiệu về điểm, điểm ở trong, điểm ở ngoài một hình: đoạn thẳng.
- Thực hành vẽ đoạn thẳng, vẽ hình trên giấy kẻ ô vuông; gấp, ghép .. hình.
Ví dụ: Bài 1
Hình vẽ bên có :
… hình vuông?
… hình tam giác?
Bài 2:
A

B

C

D

Có mấy điểm? Có mấy đoạn thẳng? Ghi tên các đoạn thẳng đó?
Bài 3:
Hình vẽ bên có: … hình tam giác?

Cao Thị Hằng

16

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Để làm đúng các bài tập trên, tôi thường hướng dẫn các em lấy một điểm cố
định để đếm hình, đếm điểm, đếm đoạn thẳng. Điều không thể thiếu được là phải
nhắc học sinh đếm từng hình một. Sau đó ghép hình hoặc đoạn thẳng để đếm thì sẽ
không bị nhầm và không bỏ sót.
Vậy với bài toán trên học sinh sẽ đếm được 6 hình tam giác.
Chuyên đề 4: Về giải toán
- Giới thiệu bài toán có lời văn.
- Giải các bài toán đơn bằng một phép cộng hoặc một phép trừ, chủ yếu là các
bài toán thêm bớt một số đơn vị.
*Đối với những bài toán có lời văn. Để gi¶i được thành công thì điều quan
trọng là phải giúp học sinh đọc kĩ đề toán, hiểu rõ một số từ khóa: “ Thêm ”, “Tất

cả ”hoặc “bớt”, hay “bớt đi ”, “ăn mất ”, “còn lại ”...Sau đó hướng dẫn học sinh
tóm tắt bài toán sao cho dễ hiểu.
Có nhiều cách tóm tắt bài toán. Cụ thể:
+ Tóm tắt bài toán bằng lời văn qua hình vẽ.
+ Tóm tắt bài toán bằng lời với cách viết thẳng cột.
+ Tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng
Bên cạnh đó tôi còn rèn cho học sinh kỹ năng phân tích bài toán và tìm lời giải,
trình bày bài giải theo nhiều lời giải khác nhau nhưng cùng một nội dung.
Ví dụ:
Bài 1: Đoạn thẳng AB dài 12cm.Đoạn thẳng BC dài 4 cm. Hỏi đoạn thẳng AC
dài bao nhiêu cm ?
Đối với dạng bài tập này là bài tập hơi nâng cao hơn một chút. Vì vậy các em
phải đọc kĩ đề bài, xem bài toán cho biết gì? ( Đoạn thẳng AB dài 12 cm, đoạn
thẳng BC dài 4 cm ).
Bài toán hỏi gì? ( Đoạn thẳng AC dài bao nhiêu cm ?)
Ở bài này giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích và tóm tắt bài toán bằng sơ
đồ đoạn thẳng, thì học sinh khá giỏi nhìn vào sơ đồ đoạn thẳng sẽ hiểu bài toán và
sẽ tự giải được bài toán.
Tóm tắt
12 cm
4 cm
A
B
C
? cm
Giáo viên đặt câu hỏi gợi ý để học sinh tìm ra cách giải;
Nhìn vào tóm tắt sơ đồ đoạn thẳng. Muốn tính độ dài đoạn thẳng AC ta làm
như thế nào?( Ta lấy độ dài đoạn thẳng AB cộng với độ dài đoạn thẳng BC ). Lúc
này học sinh sẽ tự giải được bài toán.
Tôi luôn luôn khuyến khích học sinh tự nghĩ ra nhiều cách trả lời khác nhau.

Cao Thị Hằng

17

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Chẳng hạn với bài toán trên
Có thể trả lời theo các cách sau:
+ Cách 1: Đoạn thẳng AC dài là :
+ Cách 2: Độ dài đoạn thẳng AC là
+ Cách 3: Đoạn thẳng AC dài số xăng ti mét là :
Nhưng chỉ có một phép tính duy nhất đi kèm đó là:
12 + 4 = 16 ( cm )
Bài giải
Đoạn thẳng AC dài là :
12 + 4 = 16 ( cm )
Đáp số 16 cm
Bài 2: Chị năm nay 10 tuổi, chị hơn em 5 tuổi. Hỏi năm nay em bao nhiêu tuổi?
Đối với dạng bài tập này, tôi yêu cầu học sinh đọc kĩ đề, phân tích và hiểu các
thuật ngữ trong bài toán và chú ý các từ quan trọng như : “hơn, kém”. Tôi cho học
sinh đọc đi đọc lại những từ này và giúp học sinh suy luận ngược lại, có liên hệ với
thực tế để học sinh nắm được các dạng toán. Nhờ đó mà tất cả học sinh khá giỏi
đều giải được bài toán.
Cụ thể đối với bài này, sau khi cho học sinh đọc đề, tôi hướng dẫn phân tích bài
toán để xác định phép tính bằng cách nhấn mạnh vào các từ: “ Chị hơn em 5 tuổi,
có nghĩa em kém chị 5 tuổi ”. Từ đó học sinh dễ dàng tóm tắt và xác định được
phép tính giải bài toán này là “tính trừ”

Tóm tắt
10 tuổi
Tuổi chị:
5 tuổi
Tuổi em:
? tuổi
Nhìn vào bảng tóm tắt các em sẽ hiểu và giải bài toán một cách dễ dàng :
10 - 5 = 5 (tuổi ).
Sau đó so sánh tuổi chị với tuổi em xem đã hợp lý chưa ?
Nhờ phần kiểm tra học sinh ít nhầm lẫn trong dạng toán này.
Bài 3:
Năm nay em 3 tuổi. Em kém anh 5 tuổi. Hỏi anh mấy tuổi ?
Từ ví dụ ở bài 2 đã nêu ở trên học sinh đã hiểu và giải được bài toán. Ở bài tập
3, tôi cũng tiến hành các bước tương tự như ở bài 2. Tôi gợi mở giúp học sinh phân
tích và hiểu nội dung bài toán. Qua tóm tắt bằng sơ đồ đoạn thẳng tôi nhấn mạnh:
Cao Thị Hằng

18

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

Năm nay em 3 tuổi. Em kém anh 5 tuổi.Có nghĩa là: Em 3 tuổi, anh hơn em 5
tuổi.Trong thực tế lúc nào tuổi anh cũng hơn tuổi em. Nhờ gợi mở và phân tích bài
toán bằng sơ đồ đoạn thẳng, học sinh hiểu và giải bài toán một cách dễ dàng :
Bài 4: Nhà Lan có 20 cái bát, mẹ mua thêm 1 chục cái bát nữa. Hỏi nhà Lan có tất
cả bao nhiêu cái bát?
Đối với dạng bài này lúc đầu khi giải học sinh thường làm nhầm phép tính

lấy : 20 + 1 = 21
Vì vậy tôi hướng dẫn các em phân tích bài toán và nhấn mạnh khi thực hiện
phép tính có lời văn với điều kiện phải cùng một đơn vị.
Ở bài này ta phải đổi: “ 1 chục cái bát bằng 10 cái bát ”. Sau đó trả lời và ghi
phép tính : 20 + 10 = 30 ( cái bát)
Bài 5: Bình hỏi Minh: “ Năm nay chị bạn bao nhiêu tuổi” ? Minh đáp: “ Tuổi
mình nhiều hơn 5 tuổi nhưng ít hơn 7 tuổi. Mình kém chị mình 4 tuổi ” . Hỏi chị
của Minh năm nay bao nhiêu tuổi?
Bài 6: Một nhóm học sinh đi đến trường. Bạn đi đầu đi trước 2 bạn, bạn đi giữa
đi giữa 2 bạn, bạn đi sau đi sau 2 bạn. Hỏi nhóm đó có mấy bạn?
Biện pháp 5: Tổ chức hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi.
Trên cơ sở xây dựng nội dung như trên, để tiến hành tổ chức hoạt động dạy học
được tốt hơn phải thống nhất được phương pháp giảng dạy, bởi phương pháp dạy
học của giáo viên quy định trình độ lĩnh hội của học sinh.Do vậy phải triệt để vận
dụng các phương pháp tích cực để học sinh được độc lập suy nghĩ, phát huy tính
sánh tạo, năng lực giải quyết vấn đề. Cụ thể xây dựng tiến trình một giờ dạy bồi
dưỡng học sinh giỏi như sau:
*Bước 1: Cho học sinh thông báo kết quả bài tập được giao làm ở nhà trong
giờ học trước. Giáo viên nhận xét và sửa chữa.
* Bước 2: Giáo viên đưa ra những bài toán ( hoặc bài văn) để học sinh giải
quyết yêu cầu học sinh đọc kĩ đề bài.
*Bước 3: Hướng dẫn học sinh phân tích, tìm hiểu đề bài, nêu các làm tổng
quát của bài đó. Cho học sinh tự làm bài.
*Bước 4: Học sinh nêu kết quả, kết hợp giải thích cách làm. Giáo viên cùng
học sinh nhận xét, kết luận đánh giá cách làm nào có tính khả thi, mang tính sáng
tạo… .Từ đó khái quát hóa để rút ra cách giải quyết của một loại bài tập hay những
điều cần ghi nhớ.
*Bước 5: Giao bài tập về nhà vào những ngày nghỉ trong tuần.
Biện pháp 6: Huy động cộng đồng cùng tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi.
Trường tiểu học là trường của cộng đồng làng xã. Mọi người trong cộng đồng

đều có trách nhiệm tham gia quá trình giáo dục, đặc biệt là tham gia bồi dưỡng học
sinh giỏi. Để việc huy động đạt hiệu quả cần tiến thành theo những hình thức sau:
-Tạo niềm tin cho các bậc cha mẹ học sinh, các cấp lãnh đạo tổ chức việc dạy
học thật tốt, kết quả học tập của các em, thành tích của các em sẽ gây được niềm tin
Cao Thị Hằng

19

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

đối với cha mẹ học sinh, với các cấp lãnh đạo. Khi đó sẽ thuận lợi hơn cho việc huy
động các nguồn lực về nhân lực, tài lực, vật lực cho nhà trường.
- Tuyên truyền làm sao để các cấp, các nghành và đặc biệt là phụ huynh học
sinh nắm được mục tiêu, ý nghĩa của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
- Đề xuất với ban giám hiệu tham mưu với chính quyền địa phương về sự
nghiệp phát triển giáo dục. Nhà trường xây dựng mối liên kết với chính quyền địa
phương thực hiện tốt mục tiêu “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân
tài” bằng các hình thức: xây dựng quỹ khuyến học động viên, khuyến khích kịp
thời đối với gia đình có con em đạt học sinh giỏi, học sinh tiên tiến, đặc biệt các em
đạt giải trong các kì thi cấp huyện …
Biện pháp 7: Kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Dạy mà không kiểm tra đánh giá thì coi như không dạy:”Kiểm tra đánh giá là
đặt lại con tàu trên đường ray của nó”. Chính vì vậy, đánh giá kiểm tra là một khâu
rất quan trọng trong quá trình dạy học nói chung đặc biệt là trong công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi. Để kiểm tra chất lượng của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
cần tiến hành như sau:
-Theo dõi sát sao việc học tập ở lớp, cũng như ở nhà của học sinh.

- Thường xuyên liên lạc với gia đình học sinh để cùng phối hợp rèn luyện, giúp
đỡ các em.
- Thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra để đánh giá kết quả học tập của học
sinh trên cơ sở đó điều chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp.
Biện pháp 8:Tổ chức thi đua khen thưởng đối với học sinh giỏi.
Công tác thi đua, khen thưởng là động lực thúc đẩy chất lượng dạy và học. Một
trong những nhu cầu cần thiết của con người là sự thể hiện bản thân và coi trọng
danh dự. Do vậy để thúc đẩy được phong trào thi đua thầy dạy giỏi, trò học tốt thì
công tác thi đua khen thưởng phải hết sức khách quan, công tâm và đầy trách
nhiệm, làm sao khen thưởng đúng người có công.
Nhà trường nên có sổ vàng truyền thống để ghi tên những học sinh đạt thành
tích cao trong các kì thi học sinh giỏi, sổ vàng truyền thống được lưu giữ hàng năm.
Tổ chức lễ tuyên dương, khen thưởng phải thật sự trang trọng, có phần thưởng để
động viên, khuyến khích các em cố gắng hơn nữa.

Cao Thị Hằng

20

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

III. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN.
Sau một năm áp dụng các biện pháp được nêu trên vào quá trình bồi dưỡng
học sinh giỏi lớp 1 của trường Tiểu học Cổ Đô, tôi nhận thấy chất lượng của các em
trong đội tuyển học sinh giỏi được nâng lên rõ rệt.
Sau đây là kết quả thi cuối năm, kết quả thi học sinh giỏi các cấp lớp tôi dã
đạt được những thành tích cụ thể như sau:

Sĩ số
Giỏi
35

13 =
34,3%

Môn Toán
Kết quả thi các cấp
Khá
Trung Yếu Trường
Huyện
Thành phố
bình
14 =
7=
1=
13 = 34,3% 1giải nhì
1 giải ba
20%
20% 2,9%
2 giải ba
1giải
khuyến
khích

Với kết quả trên tuy chưa nói lên điều gì lớn lao song đó cũng là sự ghi nhận
thành công ban đầu của nhà trường nói chung và của bản thân tôi nói riêng. Đây
cũng là sự khích lệ, thôi thúc thầy trò của nhà trường cùng cố gắng hơn nữa ở
những năm học sau. Điều quan trọng nhất là đã nhận được sự tin tưởng của các bậc

phụ huynh đối với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của giáo viên và nhà trường.

Cao Thị Hằng

21

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

C.KẾT LUẬN, NHỮNG ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ SAU QUÁ TRÌNH
THỰC HIỆN ĐỀ TÀI .
1.Kêt luận
Giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu, phát triển Giáo dục – đào tạo nhằm
“ Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” đáp ứng yêu cầu sự
nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa của đất nước. Trong đó người tài là lực
lượng khởi đầu cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đem đến cho quốc gia nền văn
minh tiến bộ không ngừng, là yếu tố đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.
Giáo dục tiểu học chính là hình thành ở học sinh những cơ sở ban đầu cho sự
phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, nó là nền tảng
cho bậc học tiếp theo.Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi tiểu học một cách có hiệu
quả là chuẩn bị cho học sinh hành trang kiến thức vững chắc ban đầu và tâm thế
tiếp tục học sinh giỏi ở các cấp học tiếp theo. Vì thế, ở bậc tiểu học, việc phát hiện
và bồi dưỡng học sinh giỏi là vấn đề rất quan trọng. Đây là nhiệm vụ của cán bộ
giáo viên.Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phải được làm thường xuyên, liên tục.
Nâng cao chất lượng học sinh giỏi phải song song với chất lượng giáo dục đại trà.
Hệ thống các biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi trong sáng kiến là sự
đúc kết kinh nghiệm của riêng bản thân tôi trong năm học vừa qua. Kết quả cho
thấy việc vận dụng các biện pháp đó đã đem lại chất lượng rất khả quan. Với lần

đầu tiên tham gia thi khảo sát chất lượng học sinh giỏi khối 1 của trường, giải toán
Internet cấp huyện vừa qua, lớp tôi có 4 học sinh tham gia dự thi thì cả 4 em đều
được giải cao. Điều này cho thấy nếu mỗi nhà trường, mỗi giáo viên đều chú trọng,
quan tâm đến công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, có các biện pháp cụ thể, phù hợp
và áp dụng một cách linh hoạt thì việc nâng cao chất lượng học sinh giỏi không còn
là bài toán khó.
2. Kiến nghị
Qua đây tôi cũng mạnh dạn đưa ra một số đề xuất, kiến nghị như sau:
*Đối với Sở giáo dục và Phòng giáo dục:
- Sở giáo dục – đào taọ cần có kế hoạch, cung cấp thêm tài liệu hướng dẫn bồi
dưỡng học sinh giỏi từ đầu năm học để các cấp quản lý tốt công tác chỉ đạo tổ chức
bồi dưỡng học sinh giỏi.
- Sở giáo dục và phòng giáo dục cần có chế độ khuyến khích đối với đội ngũ
giáo viên giỏi và học sinh giỏi để kịp thời động viên, thúc đẩy sự phát triển của mỗi
giáo viên và học sinh.
*Đối với nhà trường:
- Cần làm tốt công tác tư tưởng đối với các thành viên tham gia, hỗ trợ việc tổ
chức bồi dưỡng học sinh giỏi.
-Thường xuyên củng cố và phát triển việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi để
không ngừng nâng cao hiệu quả chất lượng học sinh giỏi.

Cao Thị Hằng

22

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

- Khen thưởng, động viên kịp thời đối với những giáo viên, đặc biệt là những
học sinh đạt được thành tích cao trong các kì thi học sinh giỏi.
- Thường xuyên tổ chức chuyên đề nhằm đổi mới và thống nhất phương pháp
hình thức tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi để đạt hiệu quả hơn nữa.
- Có kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi để tạo điều kiện cho các em phát triển
hơn nữa .
*Đối với giáo viên
- Không ngừng tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ kiến thức chuyên môn, kiên
trì vận dụng các phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo
của học sinh.
- Phải thực sự có lòng say mê với nghề nghiệp, có tinh thần trách nhiệm cao
đối với học sinh.
- Trong quá trình giảng dạy phải luôn nắm bắt đúc rút những vướng mắc khó
khăn để tìm ra hướng giải quyết tốt nhất
-Thường xuyên trao đổi với đồng nghiệp tìm ra phương pháp tối ưu trong việc
tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi toán.
- Phối kết hợp với gia đình nhà trường để giúp học sinh có phương pháp học
tốt, đạt kết quả cao nhất.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà chúng tôi đã áp dụng trong việc dạy: “ Việc
tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi lớp1“. Qua thực tế giảng dạy trên lớp và dạy thử
nghiệm một số tiết chuyên đề của nhà trường. Từ đó đã giúp tôi đúc kết được một
số kinh nghiệm, nâng cao chuyên môn.
Đó cũng là những điều hết sức tâm huyết mà tôi đã thực hiện và thu được những
kết quả rất khả quan trong năm học vừa qua. Song không tránh khỏi những thiếu
sót. Rất mong các cấp lãnh đạo, các đồng nghiệp tham khảo đóng góp ý kiến, giúp
đỡ để kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn nữa .
Xin chân thành cảm ơn !
Tôi xin cam đoan:
Đề tài trên đây là do tôi nghiên cứu và 2014
áp dụng vào thực tế giảng dạy ở lớp 1C

Trường Trường Tiểu học Cổ Đô. Không
sao chép của ai.
Nếu sai tôi xin chịu trách nhiệm.

Cao Thị Hằng

23

Cổ Đô ngày 15 tháng 05 năm
Người thực hiện

Cao Thị Hằng

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HUYỆN BA VÌ

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Đơn vị:Trường Tiểu học Cổ Đô
BIÊN BẢN CHẤM VÀ XÉT DUYỆT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CẤP TR¦êNG
Tên SKKN: “ Một số biện pháp tổ chức Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1.”
Tác giả :

Cao Thị Hằng
LÜnh vùc:
Giảng dạy
Đơn vị :
Trường Tiểu học Cổ Đô - Ba Vì - Hà Nội

Đánh giá của Hội đồng chấm (Ghi tóm tắt những đánh giá chính):
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Tính sáng tạo : .......... / 4 điểm
Tính KH, SP : .......... / 4 điểm
Tính hiệu quả : ......... / 6 điểm
Tính Phổ biến, ứng dụng : ......... / 6 điểm
Tổng số : ....... điểm
Xếp loại :...............
Người chấm 1
(Ký, ghi rõ họ tên)
Cao Thị Hằng

Người chấm 2
(Ký, ghi rõ họ tên)

24

Ngày
tháng
năm 2014
Chủ tịch Hội đồng xét duyệt

Trường Tiểu học Cổ Đô


Một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HUYỆN BA VÌ

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Đơn vị:Trường Tiểu học Cổ Đô
BIÊN BẢN CHẤM VÀ XÉT DUYỆT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CẤP HUYỆN
Tên SKKN: “ Một số biện pháp tổ chức Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán lớp 1.”
Tác giả :
Cao Thị Hằng
LÜnh vùc:
Giảng dạy
Đơn vị :
Trường Tiểu học Cổ Đô - Ba Vì - Hà Nội

Đánh giá của Hội đồng chấm (Ghi tóm tắt những đánh giá chính):
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Tính sáng tạo : .......... / 4 điểm
Tính KH, SP : .......... / 4 điểm
Tính hiệu quả : ......... / 6 điểm
Tính Phổ biến, ứng dụng : ......... / 6 điểm
Tổng số : ....... điểm
Xếp loại :...............
Người chấm 1
(Ký, ghi rõ họ tên)
Cao Thị Hằng

Người chấm 2
(Ký, ghi rõ họ tên)

25

Ngày
tháng

năm 2014
Chủ tịch Hội đồng xét duyệt

Trường Tiểu học Cổ Đô