SKKN một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống qua trò chơi ở trường THCS luận thành

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THƯỜNG XUÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG QUA TRÒ
CHƠI CHO HỌC SINH TRƯỜNG THCS LUẬN THÀNH

Người thực hiện: Nguyễn Thị Oanh
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THCS Luận Thành
SKKN thuộc lĩnh vực: Giáo dục kỹ năng sống

THANH HÓA NĂM 2019


MỤC LỤC

Mục

Tên đề mục

Trang

Mục lục
1

Mở đầu

1

1.1

Lí do chọn đề tài

1

1.2

Mục đích nghiên cứu

2

1.3

Đối tượng nghiên cứu

2

1.4

Phương pháp nghiên cứu

2

Nội dung

2

2

2.1

Cơ sở lí luận

2-3

2.2

Thực trạng vấn đề

3-4

2.3

Giải pháp thực hiện

4-12

2.4

Hiệu quả của sáng kiến

12-14

3

Kết luận, kiến nghị

14

3.1

Kết luận

14-15

3.2

Kiến nghị

15

Danh mục viết tắt

16

Tài liệu tham khảo

16

Danh mục SKKN đã được xếp loại

17

Phụ lục


1. Phần mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
Rèn luyện kỹ năng sống(KNS) cho học sinh là nhiệm vụ vô cùng quan

trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của
cà thế hệ trẻ. Chính vì vậy, học sinh, đặc biệt là lứa tuổi học sinh THCS cần
được trang bị kỹ năng sống để định hướng phát triển cá nhân một cách tốt nhất.
Nội dung giáo dục KNS trong trường học lần đầu tiên được Bộ GD&ĐT
nhắc đến trong năm học 2008 – 2009 với chủ trương xây dựng “Trường học thân
thiện – Học sinh tích cực”. Từ đó, việc giáo dục KNS đã được quan tâm sớm
hơn một bước và đã trở thành một nội dung quan trọng trong các hoạt động giáo
dục trong Nhà trường nhằm hướng đến giáo dục toàn diện cho học sinh, giúp
các em rèn luyện KNS vững vàng trong cuộc sống.
Hiện nay xã hội càng ngày càng phát triển, kéo theo đó là nhiều tệ nạn xã
hội, học sinh lại đang rất thiếu hụt kỹ năng sống, đặc biệt là trẻ em thuộc khu
vực miền núi khó khăn như xã Luận Thành. Sự thiếu hụt này dẫn đến nhiều hậu
quả nghiêm trọng như tai nạn thương tích ở trẻ em (đuối nước, tai nạn giao
thông, điện giật, bỏng, ngộ độc, động vật cắn...), bạo lực học đường, trẻ em nữ
bị xâm hại tình dục… Học sinh THCS đang non nớt, kinh nghiệm sống chưa có,
suy nghĩ và hành động thường bột phát, bốc đồng, nếu không có kỹ năng sống
thì khó có khả năng ứng phó và giải quyết được các vấn đề nảy sinh trong cuộc
sống và học tập, từ đó dễ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
Xã Luận Thành là một xã nằm ở trung tâm phía Nam của huyện, có đường
Hồ Chí Minh chạy qua nên đời sống kinh tế tương đối phát triển. Gia đình học
sinh có quan tâm đến việc học của con em nhưng vì lo phát triển kinh tế nên
không dành nhiều thời gian và điều kiện giáo dục, quản lý con cái, thậm chí phó
mặc cho Nhà trường.
Nhà trường THCS Luận Thành đã tổ chức một số hoạt động giáo dục KNS
cho HS nhưng do nhiều hoạt động chuyên môn, số lượng học sinh đông, kinh
phí eo hẹp không thể thường xuyên tổ chức được. Việc giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh chỉ dựa chủ yếu vào việc lồng ghép vào hoạt động giáo dục và các
tiết học trên lớp nhưng thời gian gò bó, các hình thức giáo dục chưa phong phú
nên hiệu quả chưa cao.
Trong những năm gần đây, nhận thấy một bộ phận không nhỏ học sinh kỹ

năng giao tiếp kém, nhiều học sinh có ý định bỏ học, ham chơi đua đòi, không
chú tâm vào việc học, hay vi phạm ATGT, dễ bị tai nạn rủi ro do thiếu hụt KNS
và thiếu sự quan tâm giáo dục của gia đinh. Trước tình hình đó, cần đưa ra các
biện pháp giáo dục KNS cho học sinh làm sao tiết kiệm được thời gian, kinh phí,
thu hút được học sinh mà vẫn có thể linh hoạt sử dụng trong bất cứ hoạt động
giáo dục nào. Và giáo dục KNS qua trò chơi là một lựa chọn tối ưu vì đây là
hình thức giáo dục gây hứng thú mạnh mẽ cho học sinh. Các em vừa học, vừa
chơi nhưng vẫn bổ ích, thiết thực. Từ những lí do trên tôi quyết định chọn đề tài
“Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường THCS Luận Thành qua một số
trò chơi” để thực hiện. Với đề tài này, tôi mong muốn tạo thêm sân chơi bổ ích
cho học sinh, góp phần tăng cường giáo dục KNS cho các em, giúp ích cho các
em trong quá trình học tập và sinh sống.
3


1.2. Mục đích nghiên cứu:
Từ tình hình thực tế việc giáo dục KNS tại đơn vị, tôi đưa ra một số giải
pháp rèn luyện, giáo dục KNS cho học sinh, giúp các em biết vận dụng nó để
giải quyết các vấn đề nảy sinh trong cuộc sống, trong học tập một cách hiệu quả,
giúp các em phát triển một cách toàn diện
Góp phần đa dạng hóa hình thức giáo dục KNS cho học sinh tại đơn vị, tiết
kiệm thời gian, kinh phí, nâng cao hiệu quả giáo dục KNS nói riêng, giáo dục
học sinh trong Nhà trường nói chung.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu về một số biện pháp rèn luyện KNS thông qua
các trò chơi tập thể cho học sinh trong các hoạt động giảng dạy và giáo dục của
Nhà trường.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Giáo dục KNS cho học sinh có rất nhiều phương pháp. Nhưng đề tài chỉ
dừng lại ở việc rèn luyện KNS cho học sinh qua trò chơi tại đơn vị nên chỉ sử

dụng một số phương pháp như:
+ Phương pháp nghiên cứu tài liệu: nghiên cứu các tài liệu: Các văn bản
của ngành về giáo dục KNS cho HS, các tài liệu về giáo dục KNS để làm căn
cứ thực hiện đề tài.
+ Phương pháp điều tra khảo sát thực tế: Sử dụng phương pháp này để tìm
hiểu lí do học sinh thiếu KNS, số lượng và lí do học sinh hay vi phạm các nội
quy, thiếu tự tin, chán học, hay chống đối, có hành động, suy nghĩ cực đoan…
+ Phương pháp thống kê: Sử dụng PP này để nắm được tỉ lệ có KNS của
học sinh khi thực hiện khảo sát thực tế trước và sau khi thực hiện đề tài.
+ Phương pháp thực hành: Sử dụng phương pháp này trong quá trình rèn
luyện kĩ năng cho HS, qua việc khảo sát kết quả việc thực hiện đề tài.
2. Nội dung
2.1. Cơ sở lí luận
Trong môi trường không ngừng biến động con người luôn đối diện với áp
lực cuộc sống từ những yêu cầu ngày càng đa dạng, ngày càng cao trong quan
hệ xã hội, trong công việc và cả trong quan hệ gia đình. Quá trình hội nhập với
thế giới đòi hỏi phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ngoài kiến thức
chuyên môn, yêu cầu về các kỹ năng sống ngày càng trở nên quan trọng. Thiếu
kỹ năng sống con người dễ hành động tiêu cực, nông nổi. Giáo dục cần trang bị
cho người học những kỹ năng thiết yếu như ý thức về bản thân, làm chủ bản
thân, đồng cảm, tôn trọng người khác, biết cách hợp tác và giải quyết hợp lý các
mâu thuẫn, xung đột. [1 ]
Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành quan tâm chủ yếu tới cung cấp
kiến thức cho học sinh. Chương trình như vậy được xây dựng theo hướng tiếp
cận nội dung dạy học, khác với một chương trình được xây dựng theo hướng
tiếp cận năng lực, tức là xuất phát từ các năng lực mà mỗi học sinh cần có trong
cuộc sống và kết quả cuối cùng phải đạt các năng lực ấy bằng việc xây dựng
chuẩn đầu ra về năng lực mà học sinh cần phải đạt được sau một quá trình dạy học.
4

Khác với cách tiếp cận nội dung, tiếp cận năng lực chú trọng vào việc yêu
cầu học sinh học xong phải thể hiện được, làm được; biết vận dụng những kiến
thức để giải quyết các tình huống đặt ra trong cuộc sống, ... Vì thế, việc học tập
theo hướng tiếp cận này trở nên gần gũi và thiết thực đối với cá nhân và cộng
đồng.
Theo đó, nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá
đều phải hướng tới năng lực tự học, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề
trong học tập, trong cuộc sống; coi trọng rèn luyện kỹ năng sống.
Trong thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức một số hoạt động
hướng tới việc rèn luyện năng lực cho học sinh như: Tổ chức Chương trình đánh
giá học sinh quốc tế PISA với cách đánh giá kỹ năng vận dụng kiến thức vào
giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống; tổ chức cuộc thi vận dụng kiến
thức liên môn giải quyết các vấn đề thực tiễn…Ở Việt Nam, với Đề án đổi mới
căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, mục tiêu giáo dục đang chuyển hướng
từ trang bị kiến thức nặng lý thuyết sang trang bị những năng lực cần thiết và
phẩm chất cho người học. Điều đó cũng khẳng định thêm tầm quan trọng và yêu
cầu thiết yếu đưa giáo dục KNS vào trường học cùng với các môn học và các
hoạt động giáo dục.[ 2]
Trong thời gian gần đây, giáo dục KNS cho học sinh được quan tâm nhiều
hơn. Giáo dục KNS cho học sinh phổ thông hiện nay không bố trí thành một
môn học riêng trong hệ thống các môn học của nhà trường phổ thông bởi KNS
phải được giáo dục ở mọi lúc, mọi nơi khi có điều kiện, cơ hội phù hợp. Do đó,
giáo dục KNS phải thực hiện thông qua từng môn học và trong các hoạt động
giáo dục. Vì vậy, cơ hội thực hiện giáo dục KNS rất nhiều và rất đa dạng. Có thể
đề cập tới một số phương thức tổ chức sau: Thông qua dạy học các môn học;
qua chủ đề tự chọn; qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; qua hoạt động trải
nghiệm.[ 3]
Sự phối hợp chặt chẽ giáo dục KNS với các hoạt động giáo dục vốn đã
được lồng ghép vào chương trình giáo dục từ nhiều năm nay như giáo dục bảo

vệ môi trường, phòng chống ma tuý, giáo dục pháp luật, sức khỏe sinh sản vị
thành niên, … tạo nhiều cơ hội và điều kiện để triển khai giáo dục KNS.
2.2 Thực trạng vấn đề
2.2.1. Thuận lợi
Bộ và Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng giáo dục đã tổ chức nhiều lớp tập
huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý, giáo viên về giáo dục KNS cho học sinh
phổ thông; hướng dẫn tích hợp giáo dục KNS vào các địa chỉ qua một số môn
học và hoạt động giáo dục ở các cấp học phổ thông nên cán bộ quản lý và giáo
viên trong trường đã nắm được cơ bản việc giáo dục KNS cho học sinh.
Một số hoạt động giáo dục KNS đã được Nhà trường chú ý thực hiện trong
khuôn khổ và yêu cầu của Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động.
Giáo dục KNS từ nhà trường cũng như qua các phương tiện thông tin đại
chúng đã thu hút được sự chú ý và hưởng ứng của xã hội, của phụ huynh học
sinh.
5


Hình thức tổ chức giáo dục KNS đã bước đầu được thực hiện trong một số
môn học, thông qua hoạt động ngoại khoá và các hoạt động trải nghiệm.
Việc giáo dục KNS cho HS trong Nhà trường được sự quan tâm và hỗ trợ
của tổ chức “Tầm nhìn thế giới” nói chung và CT PTV Thường Xuân nói riêng.
2.2.2. Khó khăn, hạn chế
Khi thực hiện giáo dục KNS, giáo viên còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng
(chưa có tài liệu cho giáo viên và học sinh, tiêu chí đánh giá chưa cụ thể,…). Tổ
chức giáo dục KNS có những đặc thù riêng khác với các hoạt động giáo dục
khác, nội dung giáo dục không chỉ diễn ra trong môn học mà còn thông qua một
số hoạt động khác (hoạt động ngoài giờ lên lớp, câu lạc bộ,...) cho nên thiếu cơ
sở vật chất, kinh phí để thực hiện.
Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh chưa được nhận thức

một cách đúng mức trong ý nghĩa, tầm quan trọng của giáo dục KNS, còn ngại
suy nghĩ, đổi mới trong phương pháp giáo dục học sinh.
Giáo viên quen với việc tập trung cung cấp kiến thức mà không hoặc ít
quan tâm giáo dục KNS cho học sinh. Mặt khác thời lượng tiết học là 45 phút rất
nhanh nên giáo viên không có đủ thời gian lồng ghép giáo dục cho học sinh.
Nhiều gia đình học sinh chưa quan tâm đến giáo dục con em, còn phó mặc
cho Nhà trường.
Ngoài ra, việc rèn luyện kĩ năng mềm cần tiến hành thông qua những hoạt
động tích cực thực tiễn, trong khi nhiều học sinh vẫn quen với lối học thụ động.
Học sinh của trường đa số xuất thân từ nông thôn nên khả năng thích ứng với xã
hội hiện đại của các em còn yếu, các hiểu biết về kĩ năng mềm ở các em hầu như
là chưa có.
Số lượng học sinh trong trường quá đông, gần 500 học sinh, mà giáo dục và
rèn luyện KNS cần cho học sinh trải nghiệm nên việc giáo dục KNS cho toàn bộ
học sinh là việc vô cùng khó và không có hiệu quả.
Hình thức giáo dục KNS cho HS còn nghèo nàn, chưa thu hút và hấp dẫn
được học sinh do không đủ thời gian và kinh phí tổ chức.
Vì những khó khăn trên nên hiện nay việc triển khai các hoạt động rèn
luyện kỹ năng sống cho học sinh như thế nào cho hiệu quả là vấn đề trăn trở của
nhà trường và các giáo viên đang trực tiếp làm công tác giảng dạy và giáo dục.
2.3. Giải pháp thực hiện
2.3.1. Một số vấn đề chung
a. Sự cần thiết phải giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông
Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu
ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết về cuộc
sống. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động
đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải
lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thử thách, những áp
lực tiêu cực.
Nếu không được giáo dục kĩ năng sống, nếu thiếu kĩ năng sống, các em dễ

bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, vào lối sống ích kỉ, lai căng, thực
dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. Một trong các nguyên nhân dẫn đến
các hiện tượng tiêu cực của một bộ phận học sinh phổ thông trong thời gian vừa
6


qua chính là do các em thiếu những kĩ năng cần thiết như: kĩ năng xác định giá
trị, kĩ năng từ chối, kĩ năng kiên định, kĩ năng giải quyết mâu thuẫn, kĩ năng
thương lượng, kĩ năng giao tiếp. Vì vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho các em
là rất cần thiết, giúp các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân,
gia đình, cộng đồng và Tổ quốc; giúp các em có khả năng ứng phó tích cực
trước các tình huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình,
bạn bè và mọi người, sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hoà và lành mạnh.
b. Một số phương pháp giáo dục KNS cho học sinh phổ thông thường được sử
dụng:
- Phương pháp thảo luận nhóm
- Phương pháp động não
- Phương pháp sắm vai(trải nghiệm)
- Phương pháp trò chơi
- Phương pháp vẽ tranh
Có nhiều phương pháp giáo dục KNS cho học sinh, mỗi phương pháp có
những ưu nhược điểm riêng. Trong các phương pháp trên thì phương pháp sắm
vai và trò chơi là hai phương pháp học sinh rất yêu thích. Tuy nhiên phương
pháp sắm vai để có hiệu quả thì phải xây dựng tình huống, có phục trang, đạo cụ
phù hợp, số học sinh tham gia được ít nên việc sử dụng phương pháp trò chơi sẽ
có hiệu quả hơn.
c. Sử dụng phương pháp trò chơi trong giáo dục KNS cho học sinh
* Mục đích:
Phương pháp trò chơi giúp cho quá trình học tập được tiến hành một cách
nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan nhàm chán nhằm lôi cuốn học sinh tham

gia vào quá trình học tập một cách tự nhiên, hứng thú, có tinh thần trách nhiệm,
đồng thời xua tan sự căng thằng trong học tập.
* Các bước thực hiện:
- Lựa chọn trò chơi phù hợp
- Chuẩn bị phương tiện(nếu cần)
- Lựa chọn không gian phù hợp
- Huy động sự tham gia của người chơi
- Giới thiệu tên trò chơi, luật chơi
- Hướng dẫn chơi
- Chơi thử
- Tổ chức chơi
- Xử lý theo luật chơi
- Rút ra ý nghĩa của trò chơi(qua sử dụng các câu hỏi vấn đáp, gợi mở để
học sinh rút ra được kỹ năng sống qua trò chơi)[4 ]
* Lưu ý khi sử dụng phương pháp trò chơi
- Trò chơi phải dễ tổ chức và thực hiện, đảm bảo mọi người đều có thể
được tham gia
- Trò chơi phải phù hợp(với đặc điểm, trình độ học sinh, hoàn cảnh thực tế
của lớp học, phù hợp với KNS cần giáo dục…)
- Chú ý phát huy tính tích cực của học sinh, tạo điều kiện cho học sinh tự tổ
chức chơi.
7


- Cuối trò chơi phải có hệ thống câu hỏi để học sinh rút ra KNS cần giáo
dục.[5]
* Những hoạt động giáo dục có thể sử dụng phương pháp trò chơi để giáo
dục KNS
- Trong tiết học chính khóa trên lớp (đầu giờ, cuối giờ): nên sử dụng trò
chơi ít phải vận động, gây tiếng ồn, số người trên một lượt chơi hạn chế và cần ít

thời gian. Nên chọn trò chơi vừa giáo dục KNS vừa có tác dụng củng cố bài
học(có liên quan đến bài học). Các tiết học Âm nhạc và Thể dục thuận lợi nhất
để thực hiện trò chơi.
- Qua tiết ngoại khóa trên lớp: Với tiết học ngoại khóa thời gian và không
gian thuận lợi hơn nhưng chú ý không quá ồn và vận động mạnh làm ảnh hưởng
đến lớp khác.
- Qua các hoạt động ngoại khóa(sinh hoạt câu lạc bộ, các hoạt động tập
thể…), không gian và thời gian không bị hạn chế nên chọn các trò chơi vận
động, có nhiều người tham gia để tạo không khí thoải mái cho học sinh.
Tùy vào từng hoạt động mà giáo viên lựa chọn trò chơi phù hợp làm sao
vừa khắc sâu nội dung hoạt động vừa kết hợp giáo dục KNS cho học sinh có
hiệu quả.
2.3.2. Phương pháp giáo dục KNS cho học sinh qua một số trò chơi
Bất cứ trò chơi lành mạnh nào nếu vận dụng tốt đều có thể dùng để giáo
dục KNS cho học sinh. Trong đây, tôi xin được giới thiệu một số trò chơi dễ
thực hiện trong các hoạt động giảng dạy và giáo dục ở trường phổ thông.
a. Giáo dục “Kỹ năng hợp tác ” qua trò chơi “ Vượt biển”
Mục đích của trò chơi này là giúp học sinh nhận thức được vai trò, ý nghĩa
của việc hợp tác, từ đó giáo dục kỹ năng hợp tác cho các em.
Chuẩn bị: Một số tờ giấy báo, không gian chơi đủ rộng
Trò chơi tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Giới thiệu luật chơi
Giáo viên chia học sinh thành các nhóm(chia ngẫu nhiên qua trò chơi “Kết
bạn”), chia cho mỗi nhóm một tờ báo cũ, quy định khoảng sân(lớp) là biển, tờ
báo là thuyền để vượt biển.
Khi trò chơi bắt đầu, giáo viên cho các học sinh xung quanh sân vừa đi vừa
hát. Giáo viên hô “Bão biển” thì tất cả học sinh phải chạy về đứng gọn trên
thuyền, ai không đứng gọn trên thuyền thì bị loại. Khi giáo viên hô “Bão tan”,
mọi học sinh lại đi xung quanh sân, lúc này thuyền bị rách nên chỉ còn lại một
nửa tờ báo, khi có hiệu lệnh “Bão biển” thì lại phải chạy ngay về thuyền. Trò

chơi cứ tiếp tục như vậy càng về sau càng khó(thuyền càng ngày càng nhỏ).
Nhóm nào bảo tồn được số người sau cùng sẽ thắng cuộc.
Bước 2: Chơi thử: Giáo viên cho học sinh chơi thử 2-3 lượt cho học sinh
nắm rõ luật chơi.
Bước 3: Tổ chức chơi
Giáo viên cho học sinh chơi khoảng 3-5 lượt, tìm ra đội chơi thua nhanh
nhất để “thưởng” bằng một hình thức vui nào đó.
Bước 4: Rút ra ý nghĩa của trò chơi(giáo dục KNS):
8


- Sau khi kết thúc trò chơi giáo viên đưa ra một số câu hỏi để học sinh rút
ra ý nghĩa trò chơi:
? Để giành được thắng lợi trong trò chơi vừa rồi thì mội thành viên trong
nhóm cần phải làm gì?( cần nhanh chóng chạy về thuyền, bám chặt vào nhau,
chung sức giữ cho nhau đứng vững trên thuyền)
? Nếu trong nhóm có 1 người không bám chắc hoặc đứng không vững thì
nhóm có đứng vững được không? Nhóm sẽ làm gì để đứng vững trên thuyền?
(nhóm không thể đứng vững nếu một thành viên không kết hợp tốt, những thành
viên còn lại sẽ hỗ trợ giúp cho bạn bám chắc và đứng vững )
? Thuyền muốn đứng vững thì các em nên phân công nhiệm vụ như thế
nào?(bạn to khỏe đứng giữa làm trụ, các bạn nhỏ, yếu đứng xung quanh, tất cả
trong và ngoài đều giữ chặt lấy nhau thành một khối)
? Trò chơi vừa rồi có liên quan đến kỹ năng sống nào? (kỹ năng hợp tác)
Giáo viên kết luận:
Kỹ năng hợp tác là một kỹ năng rất quan trọng với mội chúng ta, đặc biệt
trong giai đoạn hiện nay.
Kỹ năng hợp tác là cùng chung sức, giúp đỡ, hỗ trợ nhau để đạt đến một
mục đích chung.
Hợp tác giúp chúng ta có thêm sức mạnh, vượt qua khó khăn, có được

nhiều thành công.
Muốn hợp tác tốt mỗi người cần phải biết tôn trọng, chia sẻ, lắng nghe các
thành viên khác trong nhóm, có tinh thần trách nhiệm, luôn hỗ trợ mọi người
trong nhóm hoàn thành nhiệm vụ chung.
b. Giáo dục kỹ năng “Tự nhận thức” qua trò chơi “Soi gương”
Mục đích của trò chơi này là học sinh nhận thức được rằng muốn thấy
được vẻ bề ngoài của bản thân thì rất dễ bằng cách soi gương, nhưng để nhận
biết được bên trong mỗi người thì cần có kỹ năng tự nhận thức bản thân.
Trò chơi tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Phổ biến luật chơi
- GV cho học sinh đứng thành vòng tròn xung quanh mình. Cử ra hai người
quan sát để phát hiện người làm không đúng(luân phiên)
- Luật chơi: Người quản trò đứng giữa vòng tròn làm động tác nào thì
những người xung quanh phải làm theo nhưng làm ngược chiều(giống hình ảnh
trong gương). Nếu ai làm cùng chiều với người quản trò thì sẽ được “thưởng”
Bước 2: Chơi thử: Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi thử để học sinh
nắm rõ luật chơi
Bước 3: Tổ chức trò chơi:
Giáo viên thực hiện các động tác( ví dụ như chải đầu soi gương, đánh răng,
trang điểm, dắt xe…. ) khoảng 3-5 lượt để tìm ra những người chơi chưa đúng
để “thưởng” bằng một hình thức vui nào đó.
Bước 4: Rút ra ý nghĩa của trò chơi(giáo dục KNS):
- Sau khi kết thúc trò chơi giáo viên đưa ra một số câu hỏi để học sinh rút
ra ý nghĩa trò chơi:
? Để nhận ra vẻ bề ngoài của bản thân thì chúng ta phải làm gì?(soi gương)
9


? Việc soi gương có giúp chúng ta nhìn thấy đặc điểm bên trong của chúng
ta không?(không)

? Muốn biết được những đặc điểm bên trong thì chúng ta cần phải làm
gì(cần phải tìm hiểu, tự đánh giá, qua nhận xét của người khác)
? Tự nhận thức, đánh giá bản thân giúp được gì cho chúng ta?( thấy được
điểm mạnh, năng lực gì để phát huy, điểm yếu để khắc phục, vươn lên, đặt ra
mục tiêu phù hợp…)
Giáo viên kết luận:
Tự nhận thức là KNS rất cần thiết giúp đánh giá đúng về bản thân tuy
nhiên không phải ai cũng biết nhận thức về mình một cách đúng đắn. Muốn tự
nhận thức đúng đắn về bản thân thì cần phải luôn tự suy nghĩ, phân tích, tự
đánh giá về bản thân trong cuộc sống hàng ngày và qua nhận xét của những
người xung quanh mình. Biết tự nhận thức bản thân sẽ giúp chúng ta phát huy
điểm mạnh, năng lực và hạn chế, khắc phục những hạn chế để giúp mình hoàn
thiện hơn.
c. Giáo dục “Kỹ năng giao tiếp hiệu quả” qua trò chơi “Truyền tin”
Mục đích: Qua trò chơi học sinh nhận thức được ý nghĩa, vai trò của giao
tiếp trong cuộc sống.
Chuẩn bị: một số mảnh giấy, bút, mẩu tin viết sẵn
Trò chơi tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Phổ biến luật chơi:
Giáo viên chia học sinh thành các đội chơi, tối đa 4 đội, mỗi đội tối đa 10
em(số người trong mỗi đội bằng nhau) xếp thành hàng dọc, mỗi hàng cách nhau
ít nhất 0,7m, mỗi học sinh trong hàng cách nhau 30- 40cm.
Giáo viên chuẩn bị một mẩu tin ngắn viết trên giấy( Ví dụ: Con cò có hai
cánh bò dưới ao), yêu cầu người đứng đầu của các nhóm cùng lên đọc(các thành
viên khác trong nhóm không biết).
Những học sinh đứng đầu sẽ về ghé tai nói thầm vào tai người phía sau
mình, người phía sau nói thầm cho người kế tiếp mình cho đến hết hàng. Người
cuối cùng lên viết lại mẩu tin được truyền vào giấy(chuẩn bị sẵn). Nhóm nào
viết nhanh nhất, đúng nhất thắng cuộc.
Trong khi truyền tin, đội nào có thành viên nói to, chụm hai ba người lại để

nghe bị phạm quy, phải quay lại truyền tin từ đầu hàng.
Bước 2: Cho học sinh chơi thử 1 lần để hiểu luật chơi
Bước 3: Tổ chức chơi: Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi khoảng 3-5 lượt
tìm ra đội thua cuộc để “thưởng” bằng một hình thức vui nào đó.
Bước 4: Rút ra ý nghĩa của trò chơi(giáo dục KNS):
? Tại sao thông tin truyền đi và thông tin nhận được không giống nhau?(do
quá trình truyền thông tin bị sai lệch)
? Nguyên nhân nào làm thông tin bị sai lệch khi truyền đi?(do người nói
chưa rõ hoặc người nghe chưa đúng)
? Làm thế nào để truyền hoặc nhận thông tin một cách chính xác?(người
truyền tin phải nói rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu; người nhận phải chú ý lắng
nghe một cách chính xác, nếu chưa rõ, chưa hiểu cần hỏi lại…)
10


? Trong cuộc sống, để giao tiếp hiệu quả chúng ta nên làm gì?(cần nói rõ
ràng, ngắn gọn, dễ nghe, luôn tôn trọng người nói, người nghe, có thái độ thân
thiện, cởi mở, hòa nhã… khi giao tiếp)
Giáo viên kết luận:
Giao tiếp là một hoạt động quan trọng của con người, giúp con người trình
bày quan điểm, suy nghĩ, mong muốn, cảm xúc… của bản thân.
Để giao tiếp hiệu quả mỗi người cần phải tôn trọng đối tượng giao tiếp,
biết lắng nghe tích cực, luôn thân thiện cởi mở và sử dụng ngôn ngữ phù hợp
với đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp.
Giao tiếp hiệu quả giúp xây dựng và giữ gìn các mối quan hệ tích cực, có
được sự tôn trọng từ người khác, từ đó tạo điều kiện thuận lợi trong học tập
cũng như trong cuộc sống.
d. Giáo dục “Kỹ năng ra quyết định ” qua trò chơi “Cờ ca rô người”
Mục đích: Học sinh nhận thức được vai trò, ý nghĩa của kỹ năng ra quyết
định

Chuẩn bị: 9 cái ghế (ghế có tựa càng tốt), xếp thành 3 hàng, mỗi hàng 3 cái
thẳng hàng, cách nhau 0,5m.
Trò chơi tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Phổ biến luật chơi
Chia học sinh thành 3 đội, mỗi đội 3 người. Hai đội xếp thành 3 hàng dọc,
điểm danh từ 1 đến 3, cho các thành viên mỗi đội dán tên đội trên ngực để dễ
nhận diện(đội A và B). Giáo viên cho hai đội bốc thăm xem đội nào đi trước(lần
sau đổi ngược lại)
Giáo viên gọi lần lượt các thành viên theo số thứ tự, yêu cầu họ chọn ghế
ngồi( cả hai đội ), các thành viên của mỗi đội phải quyết định chọn ghế ngồi làm
sao cho 3 người thẳng hàng(ngang, chéo, dọc), các thành viên khác không được
nhắc, gợi ý. Thời gian ra quyết định là 30 giây, quá 30 giây là thua. Đội nào có 3
người thẳng hàng trước là thắng cuộc.
Bước 2. Giáo viên cho học sinh chơi thử 2 lần để học sinh hiểu luật chơi
Bước 3: Tổ chức chơi
Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi 2-3 lượt, có thể chia học sinh thành nhiều
đội cho thi đấu với nhau để tìm ra đội thắng cuộc.
Bước 4: Rút ra ý nghĩa của trò chơi(giáo dục KNS)
Giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi để phỏng vấn học sinh
? Nếu bạn là người chơi đầu tiên của đội, bạn sẽ ngồi vào chiếc ghế nào?
Vì sao?
(sẽ ngồi chiếc ghế ở vị trí trung tâm, vì ngồi ở vị trí trung tâm thì dễ tạo ra
được hàng ngang, 2 hàng chéo, hàng dọc, thuận lợi cho người chơi sau chọn vị
trí thẳng hàng với người ngồi trước)
? Bạn cần làm gì để giành được thắng lợi cho đội mình?
(sẽ suy nghĩ thật nhanh xem mình có những phương án nào, dự tính điều gì
sẽ xảy ra nếu mình ngồi vào vị trí đó sau đó đưa ra quyết định lựa chọn chỗ
ngồi có lợi nhất)
? Quyết định của bạn ảnh hưởng đến kết quả của cả đội như thế nào?
11

(Nếu mình đưa ra quyết định nhanh, đúng đắn sẽ tạo thêm cơ hội cho đội
giành chiến thắng, nếu đưa quyết định chậm, chưa chính xác sẽ làm mất đi cơ
hội, sẽ bị thua…)
? Trò chơi vừa chơi rèn luyện cho chúng ta kỹ năng gì?(kỹ năng ra quyết
định)
Giáo viên kết luận:
Ra quyết định là kỹ năng rất cần thiết đối với chúng ta. Trong cuộc sống
mỗi người cần phải biết tự ra các quyết định cho bản thân.
Nếu biết ra quyết định đúng, kịp thời sẽ đem lại thành công, nếu không có
kỹ năng ra quyết định, hoặc ra quyết định chậm chễ, sai lầm sẽ bở lỡ thời cơ,
gây ảnh hưởng tiêu cực không chỉ cho bản thân mà còn cho những người xung
quanh.
Cần suy nghĩ, cân nhắc trước khi ra quyết định nhưng cần phải kịp thời,
cần tham khảo ý kiến của người tin cậy nhưng không quá phụ thuộc vào người
khác.
e. Giáo dục “Kỹ năng tự bảo vệ bản thân” qua trò chơi “Chanh chua, cua
cắp”
Mục đích: Qua trò chơi rèn cho học sinh có được sự nhạy cảm trước những
mối nguy hiểm, từ đó nhận thức được sự cần thiết phải đề phòng sự rủi ro trong
các tình huống của cuộc sống.
Trò chơi tiến hành theo các bước sau
Bước 1: Giáo viên phổ biến luật chơi
Cho học sinh đứng thành vòng tròn xung quanh giáo viên. Mỗi người xòe
lòng bàn tay trái cho người bên cạnh để ngón tay trỏ phải của mình vào, đồng
thời phải đặt ngón tay trở phải vào tay người đứng bên cạnh.
Khi có hiệu lệnh “Chanh chua, muối mặn” thì tất cả giữ yên, ai rụt tay lại,
hoặc nắm bàn tay trái sẽ bị thua.
Khi có hiệu lệnh “Chanh chua, cua cắp” thì tay trái nắm lại, tay phải rụt rụt

lại. Nếu ngón tay của ai bị nắm thì người đó bị cua cắp và bị thua.
Độ khó của trò chơi tăng dần khi hiệu lệnh ngày càng nhanh
Bước 2: Giáo viên cho học sinh chơi thử khoảng 2- 3 lượt
Bước 3: Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi, làm sao loại ra khoảng 4-6
người thua để phạt vui.
Bước 4: Rút ra ý nghĩa của trò chơi
Giáo viên đưa ra các câu hỏi để học sinh thảo luận
? Trò chơi giúp các bạn tránh nguy cơ nào?( nguy cơ bị cua cắp)
? Các bạn có thể kể một số nguy cơ không an toàn có thể xảy ra với chúng
ta trong cuộc sống không? (đuối nước, điện giật, bỏng, lừa đảo, tai nạn giao
thông, …)
? Để tránh được những rủi ro đó mỗi người chúng ta cần phải làm gì?
(Cần có ý thức phòng ngừa và kỹ năng thoát hiểm khi rủi ro xảy ra)
? Khi rủi ro xảy ra chúng ta cần làm gì để có thể giảm thiểu hậu quả?
(Cần bình tĩnh, cẩn trọng khi hành động, tìm kiếm sự hỗ trợ, vận dụng các
kỹ năng thoát hiểm …)
12


Giáo viên kết luận
Những nguy cơ rủi ro rất đa dạng luôn tiềm ẩn trong cuộc sống xung
quanh chúng ta. Vì vậy mỗi người luôn có ý thức đề phòng tránh để rủi ro xảy
ra. Nếu rủi ro có xảy ra thì cần phải bình tĩnh để lựa chọn cách giải quyết an
toàn, vận dụng các kỹ năng để thoát hiểm, tìm kiếm sự hỗ trợ để giảm thiểu tốt
nhất hậu quả.
f. Giáo dục “Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin” qua trò chơi “Nhà báo
tìm người nổi tiếng”
Mục đích: Qua trò chơi học sinh nhận thức được muốn có thông tin nhanh
chóng và chính xác thì cần có kỹ năng thu thập và xử lý thông tin. Điều đó sẽ
góp phần vào thành công của mỗi người.

Các bước tổ chức trò chơi
Bước 1: Phổ biến luật chơi
Giáo viên đứng giữa, học sinh đứng xung quanh thành vòng tròn. Giáo viên
cho một học sinh đóng vai nhà báo.
Nhà báo phải đi ra ngoài, những người còn lại trong vòng tròn bí mật cử
một người làm người nổi tiếng(không cho nhà báo biết). Mọi người quan sát thật
kĩ người nổi tiếng để ghi nhớ đặc điểm.
Nhà báo được cho quay trở lại để tìm ra người nổi tiếng trong số người
chơi ở vòng tròn. Nhà báo được hỏi những người trong vòng tròn 5-10 câu tùy
theo quy định để tìm kiếm thông tin về người nổi tiếng(VD hỏi về giới tính,
quần áo, giày dép, hình thể …). Nếu câu hỏi đưa ra đúng đặc điểm người nổi
tiếng thì mọi người vỗ tay, sai thì lắc đầu, không được nói. Sau khi hỏi hết số
câu hỏi đã quy định, nhà báo sẽ phải chỉ ra người nổi tiếng. Nếu đúng người nổi
tiếng sẽ đi làm nhà báo, nếu sai nhà báo sẽ phải chịu hình phạt vui nào đó.
Bước 2: Chơi thử
Bước 3: Tổ chức chơi: Giáo viên cho học sinh chơi
Bước 4: Rút ra ý nghĩa trò chơi(Giáo dục KNS)
Giáo viên đóng vai nhà báo phỏng vấn người chơi:
? Muốn nhanh chóng tìm ra người nổi tiếng thì nhà báo phải làm gì?
(Xác định các thông tin cần thiết để đưa ra các câu hỏi để thu thập thông
tin về đặc điểm người nổi tiếng)
? Các thông tin thu được sau mỗi câu hỏi giúp ích gì cho nhà báo?
(Giúp nhà báo sàng lọc, loại trừ, thu hẹp dần các đối tượng có thể là người
nổi tiếng, trên cơ sở đó để đặt các câu hỏi tiếp theo)
? Trong cuộc sống chúng ta có thể tìm kiếm thông tin bằng những cách
nào?
(Quan sát, qua sách báo, mạng Internet, tham khảo qua người khác… )
? Khi tìm kiếm và xử lý thông tin chúng ta cần phải chú ý điều gì?
( biết sàng lọc và kiểm chứng nguồn thông tin, đảm bảo thông tin đó đáng
tin cậy)

Giáo viên kết luận
Trong xã hội tri thức và bùng nổ thông tin hiện nay, mỗi người đều cần có
kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin để có thể có thông tin nhanh chóng và chính
13


xác. Để có được nguồn thông tin chính xác, trong quá trình thu thập và xử lý
cần phải chọn lọc, lựa chọn và kiểm chứng.
Trên đây là một số trò chơi thông dụng, không mất nhiều thời gian, không
cần chuẩn bị nhiều, dễ chơi nên ai cũng có thể tổ chức được, có thể tổ chức cho
học sinh chơi trong nhiều hoạt động khác nhau.
2.4. Hiệu quả của việc áp dụng sáng kiến
2.4.1. Đối với việc dạy học và giáo dục học sinh của bản thân:
Sau khi sử dụng các trò trò chơi để giáo dục KNS cho học sinh, tôi đã rút ra
được một số kinh nghiệm có ích cho bản thân trong quá trình giảng dạy, đặc biệt
là trong công tác giáo dục học sinh:
- Thứ nhất, qua tổ chức giáo dục KNS cho học sinh, bản thân cũng có thêm
nhiều kiến thức, được rèn luyện thêm về các KNS, kỹ năng làm việc với học
sinh được trau dồi thêm.
-Thứ hai, áp dụng thêm nhiều phương pháp mới vào công tác giảng dạy, tạo
được hứng thú cho học sinh, hiệu quả bài dạy được nâng cao hơn.
-Thứ ba, bản thân gần gũi học sinh, hiểu thêm tâm lí, tính cách của các em
từ đó có các biện pháp giáo dục phù hợp, có hiệu quả hơn.
2.4.2. Đối với Nhà trường và đồng nghiệp:
Sau khi thực hiện giáo dục KNS cho học sinh và thấy được hiệu quả của nó
sau một thời gian thực hiện tôi đã trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm với đồng
nghiệp trong đơn vị và được ủng hộ.
Các đồng nghiệp trong đơn vị áp dụng sáng kiến để lồng ghép giáo dục
KNS cho học sinh, từ đó giáo dục KNS cho học sinh trong đơn vị được giáo
viên quan tâm nhiều hơn, hiệu quả cũng tăng lên.

Nhà trường cũng không cần phải tốn nhiều thời gian, kinh phí tổ chức các
buổi giáo dục KNS cho học sinh. Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện,
học sinh tích cực” tiếp tục được phát huy có hiệu quả.
2.4.3. Đối với học sinh
Trước khi áp dụng sáng kiến, qua khảo sát một số học sinh trong đơn vị, số
lượng học sinh thiếu hụt KNS khá lớn do không được thường xuyên giáo dục,
rèn luyện.
Từ khi áp dụng sáng kiến, KNS của học sinh ngày càng được bổ sung và
hoàn thiện hơn, học sinh có nhiều chuyển biến tích cực cả trong học tập và rèn
luyện đạo đức, cụ thể:
* Về thái độ: Các em ngày càng ngoan hơn, tôn trọng, lễ phép với thầy cô;
thân thiện với bạn bè; thêm yêu trường, yêu lớp, bảo vệ tài sản của lớp, của
trường; biết sử dụng tiết kiệm năng lượng(điện, nước), giữ gìn vệ sinh môi
trường; tích cực tham gia các hoạt động nhân ái, sống có trách nhiệm, luôn suy
nghĩ tích cực…
* Về học tập: Các em có ý thức học tập hơn, giảm hiện tượng bỏ tiết, nghỉ
học vô lý do, tích cực xây dựng bài học hơn…
* Về kỹ năng: Các em tự tin và năng động hơn trong các hoạt động, biết tự
chăm sóc bản thân, giúp đỡ bố mẹ trong các công việc gia đình, biết cách phòng
tránh và giảm thiểu các tai nạn thương tích, có kỹ năng xử lý các tình huống đơn
giản…
14


2.4.4. Kết quả khảo sát sau khi tiến hành thực hiện giáo dục KNS qua trò chơi
cho học sinh.
- Đối tượng khảo sát: 78 học sinh(40 học sinh của câu lạc bộ thường xuyên
được sinh hoạt và giáo dục KNS qua các trò chơi, 38 học sinh của lớp 8B không
thường xuyên được tham gia các trò chơi giáo dục KNS)
- Thời gian khảo sát: Tháng 1 năm 2019

- Khảo sát qua việc cho học sinh 2 nhóm giải quyết 3 tình huống, qua cách
giải quyết tình huống đánh giá mức độ KNS của học sinh.
Tình huống 1: Bố mẹ đi làm vắng, em ở nhà một mình, đột nhiên có người
lạ đến báo bố mẹ bị tai nạn, bảo bố mẹ nhờ về báo cho em cầm theo tiền rồi chở
em đến bệnh viện với bố mẹ. Trong tình huống này em sẽ giải quyết như thế
nào ?
Tình huống 2: Em và các bạn rủ nhau đi chơi, đến một hồ nước mát, các
bạn rủ nhau xuống lội, không may có bạn bị trượt chân ra chỗ sâu. Trong tình
huống đó nên xử lý như thế nào ?
Tình huống 3: Em đang trên đường đi học về, trời nắng, em đang đói và
mệt, có người đi xe máy qua hỏi thăm đường và bảo em ngồi lên xe vừa chỉ
đường vừa đi về luôn. Trong tình huống này em xử lý thế nào ?
Kết quả giải quyết tình huống của học sinh
Tình huống

Học sinh lớp 8B

- Đi theo đến bệnh
viện với bố mẹ vì lỡ
may bố mẹ bị tai nạn
thật
Tình huống 1
- Ở nhà, không đi theo
- Đi theo và gọi điện
cho người thân
- Không dám cứu bạn
vì sợ đuối nước.
- Bạn nào trong nhóm
biết bơi thì xuống cứu
Tình huống 2 bạn

- Kêu cứu

Lên xe đi luôn vì đỡ
Tình huống 3 mệt, nhanh về nhà

Học sinh câu lạc bộ
- Nói người lạ đứng chờ ở ngoài, bảo
không biết nơi để tiền
- Gọi điện thoại cho bố mẹ để kiểm
tra sự việc
- Hỏi người lạ bố mẹ đi xe như thế
nào, mặc quần áo như thế nào rồi mới
đưa ra quyết định đi hay không.
- Gọi điện nhờ người thân(hàng xóm)
đi cùng, không đi theo một mình.
- Kêu cứu thật to
- Nếu có bạn biết bơi giỏi thì cả
nhóm sẽ có thể hỗ trợ bạn đó kéo bạn
bị nạn vào bờ
- Nếu không có ai biết bơi thì nhanh
chóng tìm kiếm cây, sợi dây đủ dài,
nếu không đủ dài tìm cách nối lại để
bạn bị nạn túm vào để kéo vào bờ.
- Cử bạn nhanh chóng tìm kiếm sự
giúp đỡ từ người lớn.
- Hỏi xem nơi hỏi thăm ở đâu, mình
có biết không, nếu nơi đó ở gần đấy
thì có thể ngồi xe nhưng phải chú ý
cảnh giác.
15

- Chỉ đường cho họ, cảm ơn, nói gần
đến nhà rồi,
- Nói là không biết nơi đó, bảo người
đó đi hỏi thăm người khác.
…
Qua việc xử lý ba tình huống giả định cho thấy học sinh lớp 8B giải quyết
tình huống theo cách thường thấy ở các em và có thể dẫn tới nguy cơ, còn học
sinh câu lạc bộ có kỹ năng giải quyết tình huống an toàn hơn nhờ có các KNS
thường xuyên được rèn luyện.
3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận
Qua thực hiện giáo dục KNS cho học qua tiết học, qua các trò chơi, tôi
nhận thức một số vấn đề sau:
Việc giáo dục KNS không chỉ thực hiện trong nhà trường, qua các môn học
chính khóa, dù rất quan trọng, mà còn phải được thực hiện ở các môi trường
giáo dục khác như gia đình, xã hội, bằng các hình thức khác nhau như
+ Trong sự kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội;
+ Bằng nhiều hoạt động trải nghiệm đa dạng, phong phú như: hoạt động
văn hóa, nghệ thuật; hoạt động xã hội, hoạt động ngoại khóa; hoạt động tiếp cận
khoa học-kĩ thuật; hoạt động tham quan, dã ngoại;+ Qua các hoạt động Đoàn,
Đội chứng tỏ hiệu quả trong thời gian qua như: Chương trình “Học làm người có
ích”, Chương trình “Một ngày để sống -Sống có niềm tin”, Chương trình “Một
ngày để sống - Sống biết tiết kiệm”, Chương trình “Vượt qua nỗi sợ hãi”,
Chương trình “Học kì quân đội”… .
Mỗi môi trường sống, hoàn cảnh sống cần có biện pháp giáo dục KNS phù
hợp mới mang đến hiệu quả. Như học sinh ở thành phố dễ dính vào những tệ
nạn xã hội, trò chơi điện tử bạo lực hay tệ nạn ma túy, cờ bạc. Còn ở nông thôn,
tình trạng ngại ngùng, thiếu hiểu biết, ngại nói lên ý kiến của mình, rụt rè không

dám phát biểu, vô hình trung gây ra thiệt hại cho các em. Mỗi đối tượng học
sinh khác nhau thì các KNS cần chú trọng giáo dục rèn luyện cũng khác nhau.
Giáo dục kỹ năng sống không thể hình thành trong “ngày một, ngày hai”
mà đòi hỏi phải có cả quá trình: nhận thức – hình thành thái độ – thay đổi hành
vi.KNS vừa mang tính cá nhân vừa mang tính xã hội. KNS mang tính cá nhân vì
đó là năng lực của cá nhân. KNS còn mang tính xã hội vì trong mỗi một giai
đoạn phát triển của lịch sử xã hội đòi hỏi KNS đa dạng và phức tạp hơn, ở mỗi
vùng miền lại đòi hỏi mỗi cá nhân có những KNS thích hợp.
Kỹ năng sống luôn gắn bó với các giá trị sống. Các giá trị sống đúng đắn là
kết tinh được truyền lại như sự tôn trọng, sống trách nhiệm, yêu thương, sự tự
tin, sự sáng tạo, lòng ham hiểu biết... Các giá trị này được truyền lại nhằm giáo
dục giúp cho con người sống có chuẩn mực và góp phần vào sự tiến bộ của xã
hội. Vì vậy giáo dục KNS cho học sinh nên kết hợp với giáo dục KNS.
Kỹ năng sống được hình thành thông qua giáo dục, đào tạo và rèn luyện.
Các kỹ năng sống có liên quan và hỗ trợ cho nhau. Vì vậy khi giáo dục các KNS
nên có sự liên hệ với các KNS khác hoặc rèn luyện nhiều KNS cùng lúc.
16


Tuy sử dụng phương pháp trò chơi mang lại sự hấp dẫn cho học sinh nhưng
muốn duy trì và rèn luyện KNS thì còn cần phải sử dụng thêm các hình thức,
phương pháp giáo dục khác, đặc biệt là trải nghiệm.
Giáo viên chỉ là người định hướng, giáo dục các KNS, còn các em học sinh
có rèn luyện, vận dụng vào cuộc sống hay không còn phụ thuộc vào ý thức của
các em, sự giáo dục của gia đình.
Để trường học luôn là nơi các em cảm thấy an toàn nhất, để mỗi ngày đến
trường của các em là một ngày vui thì việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh
là một nhiệm vụ mà nhà trường, gia đình và xã hội đặc biệt quan tâm. Trường
học có thân thiện , học sinh có tích cực hay không đều bắt nguồn từ kỹ năng
sống của các em.

Tóm lại, giáo dục kỹ năng sống là nội dung khá rộng đòi hỏi có sự tham
gia của các thành viên, tổ chức đoàn thể trong nhà trường, của gia đình và xã
hội. Điều cần thiết nhất là làm cho học sinh ghi nhớ những điều tốt đẹp nhất đến
suốt đời và trang bị cho các em những kỹ năng sống thiết thực. Đó là hành trang
vào đời thật sự ý nghĩa đối với mỗi học sinh.
3.2. Kiến nghị
Để làm tốt công tác giáo dục KNS cho học sinh tại đơn vị, tôi xin có một số
kiến nghị sau :
- Cung cấp thêm các tài liệu, tập huấn thêm cho các giáo viên về KNS
- Nhà trường và giáo viên cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền về
giáo dục KNS cho phụ huynh.
- Làm tốt hơn nữa công tác phối hợp giữa Nhà trường, gia đình, các tổ chức
trong và ngoài nhà trường trong việc giáo dục học sinh.
- Đưa giáo dục KNS vào chương trình hoạt động NGLL ở các Nhà trường.
Trên đây là một số ý kiến chủ quan của bản thân về một số biện pháp giáo
dục KNS cho học sinh tại đơn vị. Bản thân tôi tuổi nghề còn ít, kinh nghiệm
chưa nhiều, kiến thức còn hạn chế nên không khỏi có nhiều thiếu sót. Kính
mong các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp góp ý cho tôi rút kinh nghiệm để
vận dụng đạt hiệu quả hơn trong công tác giáo dục học sinh.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 25 tháng 2 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.
Nguyễn Thị Oanh

17

DANH MỤC VIẾT TẮT
1. KNS: Kỹ năng sống

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tài liệu tập huấn về kỹ năng sống cho học sinh trung học. Biên soạn: PGS.TS
Nguyễn Thanh Bình, TS Lưu Thu Thủy.
2. Sổ tay hướng dẫn sinh hoạt câu lạc bộ trẻ em. Biên tập : Ths Lê Thị Khánh
Vân và thành viên nhóm biên tập- NXB Giao thông vận tải năm 2015.
3. Nguồn Internet.

18


Mẫu 1 (2)

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Oanh
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường THCS Luận Thành

TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại

Kết quả
đánh giá
xếp loại

Năm học
đánh giá
xếp loại

(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh; Tỉnh...)

(A, B, hoặc C)

Cấp Huyện

B

2011-2012

Cấp Huyện

C

2013-2014

Cấp Huyện

B

2015-2016

Một số biện pháp rèn kỹ năng
1

liên kết câu và liên kết đoạn
văn cho học sinh THCS
Một số biện pháp nhằm nâng
cao kĩ năng nói khi trình bày

2

một vấn đề nghị luận cho HS
lớp 7 Trường THCS Luận
Thành
Một số biện pháp rèn kỹ năng
làm bài văn nghị luận về một

3

sự việc, hiện tượng trong đời
sống cho học sinh lớp 9,
trường THCS Luận Thành.

19