Giao an Ngu van 9 (1)

Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tuần lễ thứ nhất
Bài 1: Văn bản
Tiết 1- 2: Phong cách Hồ Chí Minh
-----------------
(Sửa từ trang 69-87)
I- Mục tiêu:
1. Kiến thức: Học sinh thấy đợc vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà
giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại thanh cao và giản dị.
2. Rèn kỹ năng: Đọc, hiểu, văn bản nhật dụng.
3. Giáo dục: Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dỡng, học tập, rèn luyện
theo gơng Bác.
II- Chuẩn bị:
- Giáo viên: Tham khảo thêm các t liệu về phong cách Hồ Chí Minh.
- Học sinh: Đọc, soạn bài trớc. Su tầm các câu chuyện bài hát về Bác.
III- Tiến trình trên lớp
1. ổn định tổ chức lớp
- Quan sát điều chỉnh lớp tạo không khí học tập.
- Giới thiệu qua về nội dung chơng trình Ngữ văn lớp 9.
2. Kiểm tra bài cũ
- Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh
3. Hoạt động dạy - học
* Giới thiệu bài: Hồ Chí Minh không những là nàh yêu nớc nhà cách mạng vĩ đại mà còn là
danh nhân văn hoá thế giới. Vẻ đẹp văn hoá chính là nét nổi bật trong phong cách Hồ Chí
Minh.
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh đọc và tìm hiểu chú thích

- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc: tác giả, xuất xứ, bố cục của tác phẩm.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung cơ bản
? Nêu tác giả và xuất xứ của đoạn
trích?
- Đoạn văn bản đợc trích
"Phong cách HCM cái vĩ đại
gắn với cái giản dị của Lê Anh
Trà.
I- Đọc và tìm hiểu chú
thích
1. Tác giả và xuất xứ
? Đọc văn bản (Đọc rõ ràng, mạch
lạc)
? Trong văn bản có những thuật
ngữ nào cha hiểu?
- Học sinh đọc bài
2. Đọc và tìm chú thích
? Văn bản trên đợc viết theo phơng
thức biểu đạt nào và thuộc loại văn
bản nào đã học (tích hợp)
- Văn bản viết theo lối văn
chính luận thuộc văn bản nhật
dụng: Nói về sự hội nhập với
thế giới và giữ gìn bản sắc văn
hoá dân tộc
? Văn bản trên đợc chia làm mấy
phần? Nêu giới hạn và đại ý của
từng phần

- Văn bản gồm 2 phần
1/. Sự tiếp thu tinh hoa văn
hoá nhân loại của HCM.
2/. Nét đẹp trong lối sống giản
dị, thanh cao của HCM
3/. Bố cục
- Phần 1: đoạn 1
- Phần 2: 2 đoạn cuối.
* Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu văn bản
1
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc những giá trị về nội dung và nghệ thuật của văn bản.
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung cơ bản
? Bằng kiến thức lịch sử hãy
cho biết Bác có điều kiện tiếp
thu tinh hoa văn hoá nhân loại
nh thế nào?
? Đọc lại đoạn 1 và cho biết ng-
ời đã tiếp thu tinh hoa văn hoá
nhân loại nh thế nào?
- Giáo viên tổ chức cho học
sinh hoạt động theo nhóm
? Nhóm 1: Thảo luận tìm hiểu

Bác đã tiếp thu tinh hoa văn hoá
nhân loại bằng cách nào thông
qua những hoạt động gì?
? Nhóm 2: Thảo luận tìm hiểu:
Ngời tiếp thu tìm hiểu: Ngời
tiếp thu 1 cách chọn lọc tinh
hoa văn hoá thế giới nh thế
nào?
? Em có nhận xét gì về những
hành động, việc làm và tính
cách HCM?
- Từ tháng 6/1911 Bác làm đầu
bếp cho 1 tàu buôn Pháp lênh
đênh khắp 5 châu 4 biển hơn 30
năm ...
* Nhóm 1: Để hiểu biết sâu rộng
nền văn hoá và có vốn tri thức
văn hoá sâu rộng Bác Hồ đã
- Nắm vững phơng tiện giao tiếp
là ngôn ngữ.
- Qua công việc, qua lao động
mà học hỏi.
- Học hỏi tìm hiểu đến sâu sắc.
* Nhóm 2: Bác tiếp thu 1 cách có
chọn lọc tinh hoa văn hoá nớc
ngoài.
- Không chịu ảnh hởng 1 cách
thụ động.
- Tiếp thu cái đẹp, cái hay phê
phán những hạn chế, tiêu cực.

- Trên nền tảng văn hoá dân tộc
mà tiếp thu những ảnh hởng quốc
tế.
II - Tìm hiểu văn bản
1/. Sự tiếp thu tinh
hoa văn hoá nhân
loại của Hồ Chí
Minh
- Ngời có hiểu biết sâu
rộng nền văn hoá các
nớc trên thế giới.
- Ngời tiếp thu có
chọn lọc tinh hoa văn
hoá nhân loại dựa trên
nền tảng văn hoá dân
tộc.
? Qua đó giúp em hiểu gì về
phong cách HCM trên phơng
diện tiếp thu văn hoá nhân loại.
HCM là ngời ham học hỏi,
hiểu biết sâu rộng, cần cù thông
minh, biết giữ gìn bản sắc văn
hoá dân tộc tiếp thu những tinh
hoa văn hoá tiến bộ của thế giới
? Câu văn nào thể hiện rõ nhất
nội dung phần 1?
- Câu cuối
? Qua đó em có nhận xét gì, về
những thủ pháp nghệ thuật của
tác giả?

(Tích hợp văn công nghị luận)
Cách lập luận chặt chẽ theo
kiểu quy nạp câu cuối chốt lại
nội dung cả đoạn đồng thời mở
ra 1 vấn đề mới chuẩn bị cho
phần 2.
Hết phần 1
? Đọc thêm phần còn lại của
văn bản và bằng kiến thức lịch
sử hãy cho biết các phần văn
bản tác giả ứng với những giai
đoạn nào trong cuộc đời của
Bác?
- Phần đầu là thời kì Bác bôn ba
hải ngoại phần 2, 3 là thời kì Bác
làm chủ tịch nớc trực tiếp làm
lãnh đạo cách mạng Việt Nam
2/. Nét đẹp trong lối
sống của Hồ Chí
Minh
- Nơi ở, nơi làm việc
? Tìm những câu văn nói về nơi
ở, nơi làm việc của Bác?
? Qua đó em có nhận xét gì về
nơi ở và nơi làm việc của ngời?
? Tìm những chi tiết nói về
trang phục và việc ăn uống của
Bác?
- Nơi ở và làm việc: Nhà sàn nhỏ
bằng gỗ cạnh chiếc ao, chiếc nhà

sàn chỉ vẻn vẹn có vài phòng tiếp
khách.
Đơn sơ giản dị
- Trang phục: Bộ quần áo bà ba
nâu, chiếc ao trấn thủ, đôi dép
- Nhỏ bé, mộc mạc
- Trang phục giản dị
2
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
? Liên hệ với khu di tích Hồ
Chủ tịch?
lốp thô sơ, chiếc vali con với vào
bộ quần áo, vài vật kỉ niệm
- ăn uống: ( kho, rau luộc, da
nghém, cà muối, cháo hoa...)
- Ăn uống đạm bạc
dân dã giản dị
? Đa ra những chi tiết đó tác giả
đã dùng thủ pháp nghệ thuật gì?
(Tích hợp văn thuyết minh)
? Em hình dung thế nào về
cuộc sống của các vị nguyên
thủ quốc gia ở các nớc khác
trong cuộc sống cùng thời đại
với Bác và cuộc sống đơng đại?
Bác có xứng đáng đợc đãi ngộ
nh họ không?

? Qua trên em có cảm nhận gì
về lối sống của Hồ Chí minh?
? Tác giả so sánh lối sống của
Bác với những vị hiền triết có
những điểm giống và khác nào?
? Việc so sánh đó nhằm mục
đích gì?
- Kết hợp giữa kể và bình luận
một cách tự nhiên (Thuyết minh
kết hợp với các thủ pháp nghệ
thuật khác)
- Họ thờng ăn xung mặc sớng, đi
xe hơi ở nhà lầu, ăn mạc sang
trọng,... Bác của chúng ta hoàn
toàn đợc đãi ngộ nh vậy.
Hồ Chí Minh đã tự nguyện
chọn lối sống vô cùng giản dị
- Giống: giản dị, thanh cao
- Khác: Bác gắn bó chia sẻ khó
khăn gian khổ cùng nhân dân.
Lối sống của Bác kế thừa và
phát huy những nét cao đẹp của
những nhà văn hoá dân tộc họ
mang nét đẹp thời đại gắn bó với
nhân dân
- Lối sống giản dị,
đạm bạc của chủ tịch
HCM là vô cùng thanh
cao sang trọng.
+ Đây không phải là

cách sống khắc khổ
của những con ngời tự
vui trong cảnh nghèo
khó.
+ Không phải là tự
thần thánh hoá tự làm
cho khác đời, hơn đời
Đây là 1 cách sống
có văn hoá đã trở
thành 1 quan niệm
thẩm mĩ cái đẹp là sự
giản dị, tự nhiên
? Học xong phong cách HCM
em có suy nghĩ gì về cuộc sống
của chúng ta trong thời đại hiện
nay?
? Vậy từ phong cách của Bác
em có suy nghĩa gì về việc đó ?
- Trong thời đại ngày nay hội
nhập và phát triển. Có nhiều
thuận lợi chúng ta tiếp xúc với
những luồng văn hoá hiện đại có
nhiều cái tốt cái xấu vì vậy cần
tiếp thu có chọn lọc trên cơ sở
giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
- Sống theo làm việc và học tập
theo gơng Bác Hồ vĩ đại
ý nghĩa của việc
học tập phong cách
Hồ Chí Minh (hoà

nhập nhng không hoà
tan, giữ gìn bản sắc
văn hoá dân tộc ....)
? Để làm nổi bật vẻ đẹp phong
cách Hồ Chí Minh tác giả đã sử
dụng những thủ pháp nghệ
thuật gì?
Nghệ thuật
- Kết hợp giữa kể và bình luận.
- Chọn lọc những chi tiết tiêu biểu.
- Đan xen thơ NBK cách dùng từ
Hán việt ...
- Đối lập: Vĩ nhân mà giản dị
gần gũi, am hiểu mọi nền văn
hoá mà hết sức dân tộc, Việt
Nam
III- Tổng kết
1. Nghệ thuật
? Qua đó văn bản đề cập tới nội
dung gì?
? Đọc ghi nhớ trong SGK
2. Nội dung
*Ghi nhớ
4. Kiểm tra đánh giá (Hoạt động 3)
? Em biết những câu chuyện nào về phong cách sống của Bác?
3
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------

? Em thuộc những bài hát nào về ngời "Hồ Chí Minh đẹp nhất tên ngời", "Lời Bác dặn
trớc lúc đi xa"
5. Hớng dẫn về nhà
- Nắm đợc nội dung và nghệ thuật của văn bản
- Tập viết những văn bản nhật dung
- Làm các bài tập ở vở bài tập
- Đọc soạn bài 2
6. Tự rút kinh nghiệm
Tuần 1 Ngày soạn:
Tiết 3 Ngày giảng:
Tiếng Việt
Các phơng châm hội thoại
I - Mục tiêu
-Giúp học sinh nắm đợc nội dung phơng châm về lợng và phơng châm về chất.
- Giáo dục cho học sinh có ý thức trong giao tiếp.
- Rèn cho học sinh kỹ năng vận dụng những phơng châm này trong giao tiếp.
II - Chuẩn bị
- Giáo viên: Soạn bài, bảng phụ.
- Học sinh: Xem lại các nội dung về hội thoại đã học ở lớp 8 và chuẩn bị bài mới.
III - Tiến trình trên lớp
1. Kiểm diện + ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ.
H: Hội thoại là gì ?
3. Hoạt động dạy - học
* Giới thiệu bài: ở lớp 8 các em đã học 1 số kiến thức về hội thoại để giúp các em giao tiếp
tốt hơn trong cuộc sống chúng ta sẽ học một số phơng châm hội thoại.
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu phơng châm về lợng
- Mục tiêu: học sinh nắm và vận dụng đợc phơng châm về lợng
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học
sinh

Nội dung cơ
bản
? Đọc phần vai đoạn đối thoại
phần 1.
? Dựa vào kiến thức lớp 8 cho biết
đoạn hội thoại đó có mấy vai giao
tiếp và mấy lợt lời? (Tích hợp)
? ở lợt lời cuối cùng Ba trả lời nh
vậy có đáp ứng điều mà An muốn
biết không ? Vì sao ?
? Cần trả lời sao cho tốt ?
? Qua đoạn hội thoại trên cần rút
ra bài học gì khi giao tiếp ?
- Có 2 vai giao tiếp là An và Ba.
Với 4 lợt lời
- Ba trả lời cha đúng vì điều An
hỏi là 1 địa điểm cụ thể nào đó?
- Khi nói cần phải có nội dugn
đúng với yêu cầu của giao tiếp
không nên nói ít hơn những gì
mà giao tiếp đòi hỏi.
I Phơng châm về l-
ợng
1. Đoạn hội thoại
- Ba trả lời cha đáp
ứng yêu cầu giao
tiếp?
? Kể lại truyện cời "Lợn cới áo
mới" ?
? Truyện cời này đợc học ở lớp

mấy? (Tích hợp văn)
- Truyện đợc học ở lớp 6 nhằm
phê phán thói khoe khoang của
2 anh chàng trong chuyện
2. Truyện cời "Lợn c-
ới áo mới"
? Vì sao truyện lại gây cời?
? Lẽ ra anh có "lợn cới" và anh có
"áo mới" phải hỏ và trả lời nh thế
- Vì nhân vật nói nhiều hơn
những gì cần nói
+ Bác có thấy con lợn của tôi
4
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
nào là đủ?
? Qua câu truyện cời trên ta rút ra
bài học gì khi giao tiếp?
? Việc mắc lỗi nh 2 ví dụ trên là vi
phạm phơng châm về lợng.
? Đọc ghi nhớ 1?
+ Tôi chẳng thấy
- Không nói nhiều hơn những
gì cần nói
- Học sinh đọc ghi nhớ * Ghi nhớ (1)
* Hoạt động 2: Hớng dẫn học sinh tìm hiểu phơng châm về chất
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học
sinh

Nội dung cơ
bản
? Kể lại truyện cời "Quả bí khổng
lồ"?
? Truyện cời phê phán điều gì?
? Nh vậy trong giao tiếp có điều gì
cần tránh?
- Phê phán tính nói khoác
- Không nên nói những điều mà
mình không tin là đúng sự thật
II - Phơng châm về
chất
Ví dụ: Truyện cời:
"Quả bí khổng lồ"
? Nếu thấy bạn nghỉ học mà không
biết lí do em có nói bạn nghỉ học
vì ốm không?
? Qua đó trong giao tiếp cần tránh
những điều gì?
? Qua ví dụ trên em hiểu thế nào là
phơng châm về chất?
? Đọc ghi nhớ 2?
? Trong truyện cời " Quả bí khổng
lồ" Anh chàng nói về quả bí khổng
lồ đã vi phạm phơng châm về chất
nhng anh chàng nói về cái nồi
đồng có vi phạm không? vì sao?
Đó là 1 trờng hợp không tuân
thủ phơng châm hội thoại (Tích
hợp với bài sau)

- Không thể nói đợc mà chỉ nói
" hình nh, em nghĩ, ..."
- Đừng nói những điều mà
mình không có bằng chứng xác
thực.
- Học sinh đọc ghi nhớ (SGK)
- Cả 2 ngời đều vi phạm phơng
châm về chất nhng anh chàng
nói về quả bí vi phạm phơng
châm về chất cần phê phán còn
anh nói về nồi đồng là vi phạm
cố ý nhằm chế nhạo anh bạn
kia.
- Không nói những
điều không đúng sự
thật
* Ghi nhớ
* Hoạt động 3: Tổ chức cho học sinh luyện tập
Mục tiêu: Học sinh vận dụng lí thuyết giải quyết đợc các bài tập.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung cơ
bản
? Đọc và nêu yêu cầu của bài tập
1, 2, 3, 5
? Làm bài tập
? Nhận xét
? Giáo viên chứa bài
- Bài 4 làm phần a. Bài 5 làm 1
phần còn cho về nhà

Bài 1: Nói thừa (về lợng)
Bài 2: Chỉ những cách nói liên
quan về chất
Bài 3: Vi phạm phơng châm về
lợng. Hỏi thừa
II - Luyện tập
1. Bài 1
2. Bài 2
3. Bài 3
4. Bài 4
4. Kiểm tra đánh giá
? Qua bài học giúp em nắm đợc những vấn đề gì khi giao tiếp?
5. Hớng dẫn về nhà
- Nắm đợc nội dung bài học: Làm nốt các bài tập còn lại.
- Chuẩn bị bài mới bài 2: các phơng châm hội thoại (tiếp)
Ngày soạn:
Ngày giảng:
5
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
Tiết 4: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
----------------------
I - Mục tiêu
- Kiến thức: Giúp học sinh:
+ Hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh làm cho văn bản
thuyết minh sinh động hấp dẫn.
+ Biết cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật vào văn bản thuyết minh.

- Kỹ năng: rèn cho học sinh kỹ năng viết văn bản thuyết minh.
- Giáo dục cho học sinh thêm yêu, tự hào cảnh đẹp quê hơng đất nớc và giữ gìn vệ sinh.
II - Chuẩn bị
- Giáo viên: Xem lại văn bản thuyết minh ở lớp 7,8
- Học sinh: Ôn lại các kiến thức đã học về văn bản thuyết minh và nghiên cứu trớc bài mới.
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Thế nào là văn bản thuyết minh? Văn bản thuyết minh các đặc điểm và kiểu nào ở các biện
pháp lập luận?
3/. Hoạt động dạy - học
Giới thiệu bài: Các em đã đợc học văn bản thuyết minh ở những lớp 7, 8. Để củng cố lại và
nâng cao hơn nữa năng lực tạo lập các văn bản thuyết minh chúng ta hãy vào bài học hôm
nay.
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu lí thuyết
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc một số biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng trong văn bản thuyết
minh.
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung cơ
bản
? Văn bản thuyết minh có những
tính chất gì?
? Kể ra các phơng pháp làm mỗi
kiểu văn bản thuyết minh?
? Cho biết phơng pháp thuyết
minh thờng dùng?
- Là cung cấp những tri thức

khách quan, phổ thông bằng cách
liệt kê.
- Định nghĩa, ví dụ, so sánh, liệt
kê, chứng minh, giải thích, phân
tích, ...
- Phơng pháp liệt kê
I - Tìm hiểu việc sử
dụng một số biện
pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết
minh
1/. Ôn tập văn bản
thuyết minh
? Đọc văn bản "Hạ Long - đá và
nớc"
? Văn bản này thuyết minh đặc
điểm của đối tợng nào?
? Văn bản có cung cấp đợc tri
thức khách quan về đối tợng
không? Hãy chỉ ra những nội
dung mà văn bản đã cung cấp?
? Đặc điểm đấy có dễ dàng
thuyết minh bằng cách đo đếm,
- Sự kì lạ của Hạ Long đá và nớc
tạo nên tức thuyết minh về vẻ
đẹp kì diệu của Hạ Long.
- Nớc tạo nên sự di chuyển.
- Tuỳ theo góc độ và tốc độ di
chuyển.
- Tuỳ theo hớng ánh sáng rọi..

- Thiên nhiên tạo nên thế giới
bằng những nghịch lí lạ lùng.
- Cha đạt đợc yêu cầu chỉ dùng
biện pháp liệt kê.
- Tác giả sử dụng biện pháp tởng
2/. Viết văn bản
thuyết minh có sử
dụng một số biện
pháp nghệ thuật.
2.1/. Ví dụ
a) Hạ Long đá và n-
ớc
6
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
liệt kê không?
? Vấn đề sự kì lạ của Hạ Long là
vô tận đợc tác giả thuyết minh
bằng cách nào?
? Đọc văn bản " Ngọc Hoàng sử
tội Rùa xanh"
? Văn bản trên có tính chất
thuyết minh không?
? Vì sao?
tợng, liên tởng
Tạo nên tác giả sống động
biến hoá đến lạ lùng.
- Có tính chất thuyết minh vì nó

giới thiệu về loài ruồi: Định
nghĩa, phân loại...
- Số liệu (vi khuẩn, sinh sản) liệt
kê: mắt lới, chân dính
b) Ngọc Hoàng xử
tội Rùa xanh
? Tác giả đã sử dụng các biện
pháp nghệ thuật gì?
? Các biện pháp nghệ thuật này
có tác dụng gì?
? Qua 2 văn bản trên em rút ra
kết luận gì về việc sử dụng các
biện pháp nghệ thuật trong
thuyết minh và tác dụng của
chúng?
? Đọc ghi nhớ
Thuyết minh dới dạng hình thức
kể chuyện có nội dung cốt truyện
và các tình tiết
- Sử dụng biện phá nhân hoá.
- Gây hứng thú cho bạn đọc vừa là
truyện vui vừa học thêm tri thức, có
tính giáo dục....
- Ngời ta sử dụng 1 số biện pháp
nghệ thuật trong thuyết minh nh kể
chuyện, tự thuật, ...
- Làm nổi bật đối tợng, gây hứng
thú cho ngời đọc
2/. Kết luận
*Ghi nhớ (SGK)

* Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh luyện tập
Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức vừa học giải quyết các bài tập
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung cơ
bản
? Đọc đoạn văn trong bài tập 2?
? Tìm các biện pháp nghệ thuật
đợc sử dụng trong đoạn văn và
tác dụng của các biện pháp nghệ
thuật ấy?
? Văn bản trên thuyết minh về
vấn đề gì?
- Giáo viên cho học sinh làm bài
tập viết đoạn có sử dụng 1 số
biện pháp nghệ thuật thuyết minh
về 1 đồ dùng quen thuộc
- Văn bản thuyết minh về chim
cú (tập tính)
- Sử dụng thủ pháp nghệ thuật
+ Bắt nguồn từ sự ngộ nhận nhỏ
dau lớn lên đi học và nhận thức
lạ (1 câu chuyện kể)
- Học sinh viết đoạn văn ngắn
thuyết minh về 1 đồ dùng bất kì
rồi trình bày miệng
III - Luyện tập
- Bài tập 2

+ Kể chuyện từ sự
ngộ nhận nhận
thức
Bài tập 3 Viết đoạn
văn thuyết minh
4/. Hớng dẫn về nhà
- Nắm đợc việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong thuyết minh.
- Làm phần chuẩn bị ở nhà bài mới (trang 15) giáo viên phân công mỗi tổ 1 nhóm thuyết
minh về cái quạt lập dàn ý ra giấy to (hoặc giấy trong)
Tiết 5: Luyện tập sử dụng một số biện pháp
nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
Ngày soạn:
Ngày giảng:
I - Mục tiêu
- Kiến thức: Giúp học sinh biết vận dụng một số biện pháp nghệ thuật vào văn bản thuyết
minh.
- Rèn cho học sinh kỹ năng viết văn thuyết minh.
7
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
- Giáo dục cho học sinh ý thức tự giác, năng lực sáng tạo.
II - Chuẩn bị, tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Nêu cách viết văn bản thuyết minh kết hợp với các biện pháp nghệ thuật?
? Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của học sinh
3/. Dạng bài mới
a) Giới thiệu bài

- Bài trớc các em đã đợc học một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. Để giúp
các em sử dụng tốt các biện pháp nghệ thuật đó, chúng ta vào bài học hôm nay.
b) Tiến trình tổ chức các hoạt động
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh trình bàu dàn ý các đề bài đã giao về nhà
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc dàn ý các đề bài.
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung cơ
bản
- Giáo viên gọi các nhóm (dán)
trình bàytrên giấy trong hoặc bằng
giấy khổ to trên bảng.
- Nhóm 1: Dàn ý thuyết minh về
cái quạt, nhóm 2 về cái bút,
nhóm 3 về cái kéo, nhóm 4 về
chiếc nón.
- GV gọi nhận xét bổ xung
- Các nhóm trình bày dàn ý đã
chuẩn bị ở nhà bằng giấy trong
trên máy chiếu.
- Nhận xét bổ xung các dàn ý.
I - Dàn ý bài văn
thuyết minh
(Chuẩn bị ở nhà)
* Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh trình bày ý tởng về sử dụng các biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
Mục tiêu: Học sinh phát huy sự sáng tạo trình bày các biện pháp nghệ thuật.
Hoạt động của giáo

viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung cơ
bản
? Giáo viên cho học sinh trình
bày các ý tởng về sử dụng một số
biện pháp nghệ thuật trong một
văn bản thuyết minh?
? Gọi nhận xét đánh giá, bổ xung
- Giáo viên chọn ra 1 ý tởng hay
để hoàn thiện và hớng học sinh
làm bài.
? Đọc thêm văn bản "Họ nhà
Kim"
- Trên cơ sở các dàn ý đại cơng
học sinh cho ý tởng.
HS1: Có thể dùng cách kể
chuyện tự thuật kết hợp nhân
hoá...
HS2: Kể 1 câu chuyện h cấu (có
tình tiết, cốt truyện)
HS3: Kể chuyện bắt nguồn từ 1
kỷ niệm nào đó hoặc tình cảm
HS4: Liệt kê miêu tả kết hợp với
so sánh, nhân hoá, ẩn dụ.
HS5: Đọc thêm bài Họ nhà Kim
để học tập theo cách kể chuyện
II - Trình bày ý tởng
sử dụng, các biện

pháp nghệ thuật.
* Hoạt động 3: Tổ chức cho học sinh tập trình bày văn bản
Mục tiêu: Học sinh biết cách viết cụ thể một vài đoạn trong văn bản thuyết minh có sử dụng
các biện pháp nghệ thuật
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung cơ
bản
Giáo viên chọn 1 đề bài về
thuyết minh cái quạt chọn ý t-
- Các nhóm viết và trình bày theo yêu
cầu của giáo viên.
III - Luyện tập viết
văn bản
8
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
ởng hay nhất và cho học sinh
viết theo nhóm
? Nhóm 1: Viết phần mở bài
? Nhóm 2: Viết phần thâm
bài (mục cấu tạo)
? Nhóm 3: Phần thân bài
mục công dụng
? Nhóm 4: Viết phần kết bài
Giáo viên dành 5 phút để các
nhóm chuẩn bị và gọi các
nhóm trình bày miệng gọi

nhận xét bổ xung.
- Nhóm 1: Mở bài: giới thiệu về cái
quạt và hoàn cảnh thuyết minh.
- Nhóm 2: Thân bài: Cấu toạ các loại
quả (hình dáng, kích thớc, trọng lợng
hoặc lịch sử phát triển)
- Nhóm 3: Thân bài: Công dụng mà
loại quạt lại có công dụng riêng công
dụng chính và phụ ..
- Nhóm 4: Khái quát lại.
- Các nhóm trình bày miệng và nhận
xét chéo.
4/. Hớng dẫn, về nhà
- Trên cơ sở các ý tởng và đoạn viết ở trên lớp hoàn thiện thành 1 văn bản thuyết minh về cái
quạt.
- Tập viết các văn bản thuyết minh có sử dụng các biện pháp nghệ thuật đã học.
- Đọc và nghiên cứu bài mới bài sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
5/. Tự rút kinh nghiệm
- Cần cho học sinh viết cá nhân theo ý tởng nghệ thuật của mình không nên gò ép theo nhóm.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tuần lễ thứ 2
Bài 2:
Tiết 6,7: Văn bản
Đấu tranh cho Một thế giới hoà bình
I - Mục tiêu:
1/. Kiến thức: Giúp học sinh
- Hiểu đợc nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ
toàn bộ sự sống trên trái đất nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại và ngăn chặn nguy cơ
đó là đấu tranh cho 1 thế giới hoà bình.

- Thấy đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả: Chứng cứ cụ thể xác thực, cách so sánh rõ ràng,
giàu sức thuyết phục, lập luận chặt chẽ.
2/. Kỹ năng
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng đọc hiểu văn bản nghị luận.
3/. Giáo dục
- giáo dục lòng yêu chuộng hoà bình đấu tranh ngăn chặn nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
II - Chuẩn bị
1/. Giáo án: Sa tầm các t liệu về tác giả, tác phầm.
2/. học sinh: Đọc, soạn bài
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Em hiểu gì về phong cách Hồ Chí Minh? Em học tập gì đợc từ phong cách đó?
3/. Dạy bài mới
a) Giới thiệu bài: Một vấn đề luôn đợc thế giới quan tâm ngày nay đó là chiến tranh và việc
sử dụng vũ khí hạt nhân vật vấn đề đó nh thế nào? Em có suy nghĩ gì về điều đó?
9
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
b) Tiến trình tổ chức các hoạt động
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh đọc và tìm hiểu chú thích
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc xuất xứ, bố cục các thuật ngữ và ngôn ngữ văn bản.
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung cơ
bản
? Đọc chú thích?
? Trình bày những hiểu biết

của em về tác giả?
- Tác giả Gabri-en Gác-xi-a Mackết
một nhà văn nổi tiếng của Colômbia.
Từng nhận giải thởng nôen văn học.
I - Đọc và tìm hiểu
chú thích
1/. Tác giả tác phẩm
? Văn bản đợc rút ra từ văn
bản nào? đợc sáng tác trong
hoàn cảnh nào?
? Đọc văn bản?
? Những thuật ngữ nào cha
hiểu?
? Văn bản trên thuộc loại
văn bản nào viết theo phơng
thức biểu đạt nào? (Tích
hợp)
- Văn bản là trích đoan bản tham luận
của tác giả tháng 8/1986 tại Mê-hi-cô
2 3 học sinh đọc
FAO, UNICEF, ....
- Đây cũng là văn bản nhật dụng viết
theo lối văn nghị luận.
2/. Đọc, tìm hiểu
chú thích
? Bố cục của văn bản gồm
mấy phần (mấy luận đề luận
điểm lớn)
? Văn bản trên thuộc loại
văn bản nào đã học? (Tích

hợp)
- Văn bản trên có một luận đề là nguy
cơ chiến tranh đe doạ cuộc sống
cần đấu tranh loại bỏ 4 luận điểm:
- Nguy cơ chiến tranh hạt nhân
- Cuộc sống tốt đẹp của con ngời bị
chiến tranh hạt nhân đe doạ.
- Chiến tranh hạt nhân đi ngợc lại lí
trí con ngời.
- Nhiệm vụ đấu tranh cho 1 thế giới
hoà bình.
3/. Bố cục
- 1 luận đề và 4 luận
điểm
* Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh đọc hiểu văn bản
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc giá trị của văn bản
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung cơ
bản
? Theo dõi đoạn văn đầu cho
biết nguy cơ chiến tranh hạt
nhân đợc tác giả chỉ ra nh thế
nào?
? Tìm những chi tiết lập luận
thể hiện sự nguy hiểm của
chiến tranh hạt nhân?
? Em có nhận xét gì về cách lập
luận và sử dụng các biện pháp
nghệ thuật ở đoạn văn bản này?

? Qua đó em có nhận xét gì về
nguy cơ chiến tranh hạt nhân?
Hết tiết 1
? Đọc từ "Niềm an ủi ...toàn thể
giới"?
? Nêu nội dung cơ bản của
- Hơn 50.000 đầu đạn ...
- Mỗi ngời trên 4 tấn thuốc nổ
- Huỷ diệt 12 lần sự sống
- Tiêu diệt các hành tinh xoay xung
quanh mặt trời + 4 hành tinh nữa phá
huỷ thế thăng bằng của hệ mặt trời.
- Cách vào đề bằng những chứng cứ
xác thực (ngày tháng cụ thể, số liệu
đa ra, sử dụng cả điển tích thanh gơm
Đamôdef
Chiến tranh hạt nhân là 1 điều
khủng khiếp đe doạ toàn thế giới.
II - Tìm hiểu văn
bản
1/. Nguy cơ chiến
tranh hạt nhân
- Hiện thực khủng
khiếp của nguy cơ
chiến tranh hạt
nhân huỷ diệt sự
sống và vũ trụ.
2/. Cuộc chạy đua
10
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học

2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
đoạn?
? Để làm rõ luận điểm trên tác
giả đã sử dụng những luận cứ
nào?
? Em có nhận xét gì về những
con số so sánh trên?
? Thử đa ra 1 ví dụ nếu trái đất
không chạy đua vũ trang phát
triển các loại vũ khí đó toàn bộ
số tiền đợc đầu t cho y tế, giáo
dục, xoá đói nghèo thì cuộc sống
con ngời trên thế giới sẽ ra sao?
? Từ đó em có suy nghĩa gì về
việc chạy đua vũ trang trên thế
giới?
? Đọc SGK từ "Một nhà tiểu
thuyết ... của nó" và cho biết
nội dung cơ bản của cả đoạn?
? Luận cứ này đợc tác giả lập
luận bằng những chứng cứ nào?
? Em hiểu thế nào là lí trí của tự
nhiên?
? Em có nhận xét gì về cách lập
luận của tác giả?
(Tích hợp với văn nghị luận
thuyết minh)
- (Chiến tranh) chạy đua vũ trang mất

đi sự cải thiện cuộc sống con ngời.
- 100 máy bay và 7000 tên lửa đủ
giải quyết 500 triệu trẻ em nghèo đói.
- 15 chiếc tàu bảo vệ 1 tỷ ngời khỏi sốt
rét, 14 triệu trẻ em châu Phi.
- 149 tên lửa MX đủ cứu 149 triệu
ngời 27 tên lửa = tiền này cụ của họ
- 2 tàu ngầm đủ tiền xoá nạn mù chữ
cho toàn thế giới.
- Đây thực sự là những con số biết
nói khiến ngời đọc bất nhờ về sự thật
hiển nhiêm mà lại rất phi lí đó.
- Cuộc sống của con ngời thật tốt đẹp
hơn biết bao giảm hẳn đói nghèo,
bệnh tật, mù chữ mặt khác con ngời
không phải sống trong lo âu trớc
nguy cơ bị huỷ diệt.
Những lập luận trên đã lên án, tố
cáo việc chạy đua vũ trang là tốn
kém, vô nhân đạo, phi lí.
- Chạy đua vũ trang là đi ngợc lại lí
trí.
- Có sự sống ngày nay là trả qua quá
trình tiến hoá rất lâu dài.
- Nếu chiến tranh nổ ra sự sống bị
huỷ diệt lại phải tiến hoá lại từ đầu
tiêu huỷ thành quả của tự nhiên của
sự tiến hoá.
- Cách lập luận chắc chắn chứng cớ
xác thực từ việc khẳng định sự sống

chỉ có ở trái đất đến chỗ sự sống bị
tiêu diệt
vũ trang chuẩn bị
cho chiến tranh
hạt nhân đã làm
mất đi khả năng
để con ngời sống
tốt đẹp hơn.
- Những so sánh
trong lĩnh vực xã
hội, y tế, giáo
dục, tiếp tế thực
phẩm cho thấy
tính chất vô nhân
đạo, phi lí của
việc chạy đua vũ
trang.
3/. Chiến tranh
hạt nhân đi ngợc
lại lí trí của loài
ngời sự tiến hoá
của tự nhiên
? Đọc và nêu nội dung cơ bản
của đoạn còn lại?
? Thông điệp trong phần còn lại
của tác giả muốn gửi tới bạn
đọc là gì?
? Sau khi chỉ ra những hiểm
hoạ của chiến tranh và chạy đua
vũ trang tác giả đã hớng cho

ngời đọc thái độ nh thế nào?
? Tác giả đã nêu ra 1 đề nghị
gì?
? Hiểu đợc vấn đề này em có suy
nghĩa và hành động gì?
- Một thế giới không có vũ khí và
một cuộc sống hoà bình, công bằng.
- Đấu tranh ngăn chặn chiến tranh
khẳng định sự có mặt của những ngời
tham gia đấu tranh là vô giá.
- Cần lập ra một nhà băng lu trữ trí
nhớ để cho sự sống sâunỳ biết đợc
thủ phạm những kẻ đã vì lợi ích ti
tiện mà đẩynhân loại vào hoạ diệt
vong .
sự lên án của lịch sử
4/. Nhiệm vụ đấu
tranh có một thế
giới hòa bình
- Khẳng định sự
có mặt của những
ngời tham gia đấu
tranh là vô giá.
- Đề xuất lập nhà
băng lu trữ trí nhớ
cần đấu tranh
để loại bỏ chiến
tranh bảo vệ cuộc
sốnghoà bình
11

Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
? Nêu những biện pháp nghệ thuật
đặc sắc của văn bản?
? Qua những nội dung trên giúp
em hiểu gì về tác giả Mác-Két và
t tởng của ông?
? Đọc ghi nhớ trong SGK?
- Lối văn nghị luận chặt chẽ với
những chứng cứ cụ thể, xác thực,
cách so sảnhõ ràng, giàu sức thuyết
phục.
- Máckét có lòng nhân đạo sâu sắc
yêu hoà bình ghét chiến tranh.
công bằng.
Chúng ta cần
rút ra bài học và
phơng hớng hành
động tích cực.
*Ghi nhớ (SGK)
* Hoạt động 3: Tổ chức cho học sinh luyện tập
Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học giải quyết đợc bài tập
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Phát biểu cảm nghĩ của em
sau khi học xong bài "Đấu
tranh cho một thế giới hoà
bình" của Mác-két?
- Học sinh dựa vào văn bản và các

thông tin trên đài, báo, ti vi để phát
biểu cảm nghĩ và bày tỏ ý kiến của
mình
III - Luyện tập
- Phát biểu cảm
nghĩ
4/. Hỡng dẫn về nhà
- Nắm đợc giá trị của văn bản (học thuộc ghi nhớ)
- Hoàn cảnh bài phát biểu cảm nghĩ vào vở bài tập và làm các bài tập ở vở bài tập ngữ văn.
- Đọc và soạn văn bản bài 3: Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền đợc bảo vệ và phát triển
của trẻ em.
5/. Tự rút kinh nghiệm
- Phần 1, 2, 3 cần gộp lại thành 1 phần là nguy cơ chiến tranh hạt nhân và ảnh hởng của nó?
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 8: Các phơng châm hội thoại
(Tiếp)
I - Mục tiêu
- Kiến thức: Học sinh nắm đợc nội dung phơng châm quan hệ, phơng châm cách thức và ph-
ơng châm này trong giao tiếp.
- Giáo dục cho học sinh giao tiếp đúng tiếng việt và có văn hoá.
II - Chuẩn bị
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Em hiểu gì về phơng châm về lợng và phơng châm về chất khi giao tiếp.
3/. Dạy bài mới
a) Giới thiệu bàu: ở tiết trớc các em dã đợc học phơng châm về lợng và phơng châm về
chất. ngoài 2 phơng châm này còn có các phơng châm hội thoại khác đó là phơng châm
quan hệ phơng châm cách thức và phơng châm lịch sự.

b) Tổ chức các hoạt động dạy học
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu phơng châm quan hệ
Mục tiêu: Học sinh nắm đợc nội dung của phơng châm quan hệ
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung cơ
bản
? Em hiểu thế nào về câu thành
ngữ "Ông nói gà, bà nói vịt"
? Giáo viên đa 1 vài ví dụ
A: Bạn học bài cha?
B: Tớ ăn cơm rồi ...
- ông nói một đằng, bà quằng một
nẻo
I - Phơng châm
quan hệ
1/. Ví dụ
12
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
? Điều gì sẽ xảy ra nếu hội
thoại kiểu nh vậy?
? Qua đó có thể rút ra bài học
gì trong giao tiếp?
? Đọc ghi nhớ trong sgk?
- Giáo viên lu ý cho học sinh
những tình huống hàm ngôn
- Không thể giao tiếp đợc

- Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề
tài giao tiếp tránh nói lạc đề (Đánh
trống lảng)
2/. Kết luận
* Ghi nhớ
*Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu phơng châm cách thức
Mục tiêu: Học sinh nắm đợc nội dung của phơng châm cách thức
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Em hiểu thế nào về thành ngữ
"Dây cà ra dây muống, lúng
búng nh ngâm hột thị"
? Những cách nói đó ảnh hởng
nh thế nào đến giao tiếp?
? Qua đó có thể rút ra đợc bài
học gì trong giao tiếp.
- Giáo viên viết câu "Tôi đồng
ý với những nhận định về
truyện ngắn của ông ấy?
? Em hiểu câu nói trên nh thế
nào?
? Để ngời nghe khỏi hiểu lầm
phải nói nh thế nào?
- Cách nói dài dòng, rờm rà, cách nói
ấp úng không thành lời, không rành
mạch
- Ngời khi khó tiếp nhận, đề tài hoặc
không đúng nội dung truyền đạt.
- Khi giao tiếp cần nói ngắn gọn, rành
mạch.
- Hiểu theo 2 cách nhận định của ông

ấy về truyện ngắn hay nhận định của
ngời káhc về truyện ngắn do ông ấy
sáng tác.
- Tôi ... định của ông ấy về TN.
- Tôi ... định về TN mà ông ấy sáng
tác.
- Tôi ... định của các bạn về TN..
II - Phơng châm
cách thức
- Thành ngữ
- Câu nói
? Nh vậy trong giao tiếp cần
phải tuân thủ điều gì?
? Qua cách phân tích trên em
hiểu gì về phơng châm cách
thức?
? Đọc ghi nhớ sgk?
- Cần tránh nói mơ hồ không rõ nội
dung
- Khi giao tiếp cần chú ý nói ngắn
gọn, rành mạch tránh nói mơ hồ.
- Học sinh đọc ghi nhớ
- Kết luận
*Ghi nhớ (SGK)
*Hoạt động 3: Tổ hcức cho học sinh tìm hiểu về phơng châm lịch sử
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc nội dung của phơng châm lịch sử.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc truyện " Ngời ăn xin"
? Vì sao ngời ăn xin và cậu bé
trong truyện đều cảm thấy mình

đã nhận đợc từ ngời kia một cái
gì đó?
? Có thể rút ra bài học gì về
truyện này?
? Qua đó em hiểu gì về phơng
châm lịch sự? Đọc ghi nhớ
trong sgk?
- Học sinh đọc truyện
- Tuy cả 2 ngời đều không nhận đợc
của cải tiền bạc nhng ông lão nhận đ-
ợc từ cậu bé tình cảm tôn trọng, quan
tâm đến ngời khác và ngợc lại cậu bé
nhận đợc 1 bài học về sự đáng quý
của tình cảm.
- Trong giao tiếp cần tôn trọng ngời
đối thoại.
- Học sinh đọc ghi nhớ
III - Phơng châm
lịch sự
1/. Ví dụ truyện
ngời ăn xin
2/. Kết luận
*Ghi nhớ (SGK)
13
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
*Hoạt động 4: Tổ chức cho học sinh luyện tập
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức giải quyết đợc các bài tập

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc và nêu yêu cầu của bài
tập 1?
? Làm bài tập 1?
- Có thể cho học sinh chơi tiếp
sức thi tìm các câu trên
- Đó là những lời khuyên dùng lời lẽ
lịch sự nhã nặhn.
- Học sinh tự đề xuất các câu
IV - Luyện tập
1/. Bài tập 1
? Đọc và nêu yêu cầu bài tập 2
? Làm bài tập 2?
? Nhận xét?
? Đọc và nêu yêu cầu bài 3?
? Giáo viên gọi học sinh làm
phần a, b, c?
? Đọc nêu yêu cầu bài 4?
? Làm bài 4 phần a?
- Nói giảm, nói tránh
a) nói mát b) nói hớt
c) nói móc d) nói leo
e) nói ra đầu ra đũa
a) Khi ngời nói chuẩn bị chuyển đề
tài để tránh hiểu lầm nên dùng cách
diễn đạt trên.
2/. Bài 2
3/. bài 3
4/. Bài 4
4/. Hớng dẫn về nhà

- Nắm đợc các phơng châm hội thoại đã học
- Làm nốt các bài tập 4, 5
- Đọc và nghiên cứu bài 3 các phơng châm hội thoại tiếp
5/. Tự rút kinh nghiệm
- ở phần I cần chú ý hình tợng hàm ngôn (nghĩa hàm ẩn)
- Phần I, II cần lấy thêm những ví dụ cụ thể
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 9: Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
I - Mục tiêu
- Kiến thức: Giúp học sinh hiểu đợc văn bản thuyết minh có khi phải kết hợp với yếu tố miêu
tả thì văn bản mới hay.
- Kỹ năng: Rèn cho học sinh kỹ năng phát hiện, vận dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết
minh.
- Thái độ: giáo dục cho học sinh lòng say mê, hứng thú về viết văn bản thuyết minh.
II - Chuẩn bị
- Học sinh ôn lại về văn bản thuyết minh
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Thế nào là sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh?
? Trình bày văn bản thuyết minh đã hoàn thiện ở nhà?
3/. Dạy bài mới
a) Giới thiệu bài: Tuần trớc các em đã đợc học văn bản thuyết minh có sử dụng các biện pháp
nghệ thuật. Để viết văn bản thuyết minh hay hơn nữa chúng ta không chỉ sử dụng các yếu tốt
nghệ thuật mà còn phải sử dụng cả yếu tố miêu tả.
b) Tổ chức các hoạt động
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
14

Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
? Đọc văn bản "Cây chuối trong
đời sống Việt Nam"?
? Giải thích nhan đề của văn
bản?
? Văn bản trên có phải là văn
bản thuyết minh không vì sao?
? Tìm và đọc những câu thuyết
minh trong bài?
? Nhắc lại thế nào là văn miêu
tả? (Tích hợp dọc)
? Chỉ ra những câu văn có yêu
tố miêu tả về cây chuối.
? Những yếu tố miêu tả đó có
vai trò và ý nghĩa nh thế nào
đối với văn bản thuyết minh?
? Theo yêu cầu chung của văn
bản thuyết minh bài này cần bổ
xung những gì?
? Qua việc phân tích trên em
hiểu thế nào về việc sử dụng
các yếu tố miêu tả trong văn
bản thuyết minh?
? Đọc ghi nhớ?
- Giáo viên có thể tích hợp
thêm với văn bản" Hạ Long đá
và nớc"

Nhan đề: vai trò của cây chuối đối
với đời sống ngời Việt Nam, các đặc
điểm của cây chuối.
- Thuyết minh về cây chuối.
- Nơi đâu cũng có chuối.
- Cây chuối là thức ăn từ thân đến lá,
gốc...
- Công dụng của chuối (Hớng vị)
- Các loại chuối
- Buồng chuối quả chuối các món chế
tạo từ quả chuối
- Những cây chuối thân mềm vơn lên
nh những trụ cột ... rừng.
- Vỏ chuối lốm đốm nh trứng cuốc.
- Chuôi xanh có vị chát ... gỏi
- Làm cho bài văn thêm cụ thể, sinh
động, hấp dẫn làm nổi bật đối tợng
cần thuyết minh.
- Học sinh trình bày thêm công dụng
của thân, lá, nõn, bắp chuối có thể cả
củ chuối .... có thể miêu tả các bộ
phận trên cho sinh động.
- Trong văn bản thuyết minh có thể
sử dụng các yếu tố miêu tả cho đối t-
ợng thuyết minh thêm cụ thể, sinh
động ...
I - Tìm hiểu yếu
tố miêu tả trong
văn bản thuyết
minh.

1/. Văn bản "Cây
chuối trong đời
sống Việt Nam"
- Yếu tố thuyết
minh.
- Yếu tố miêu tả
và vai trò của nó.
2/. kết luận
*Ghi nhớ
*Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh luyện tập
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức lí thuyết giải quyết tốt các bài tập
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc và nêi yêu cầu của bài
tập 1?
Giáo viên gọi 3 học sinh trình
bày miệng mỗi học sinh thuyết
minh kết hợp yếu tố miêu tả về
1 bộ phận của cây chuối.
? Giáo viên gọi nhận xét bổ
xung.
? Đọc và nêu yêu cầu của bài
tập 2?
? Xác định các yếu tố miêu tả
- Thân chuối có hình dáng nh chiếc
cột nhà sơn màu xanh.
- Lá chuối tơi xanh bản rộng phe
phẩy nh chiếc quạt trong gió.
- Lá chuối khô mềm thơm mùi dân
dã gói ?? quà tấm bánh mẹ đi chợ về
mang bao kỷ niệm tuổi thơ ...

- Tách ... có tai
- Chén của ta không có tai
- Khi mời ai uống nớc .. nóng
II - Luyện tập
1/. Bài tập 1
2/. Bài tập 2
15
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
trong đoạn văn?
- Bài 3 tơng tự bài 2 giáo viên
để học sinh về nhà làm.
- Giáo viên cho học sinh làm
bài viết đoạn văn ngắn thuyết
minh về con mèo trong đó có sử
dụng yếu tố miêu tả.
- Giáo viên gọi 2 học sinh lên
làm bài trên bảng học sinh bên
dới trình bày miệng.
3/. Bài tập 3
4/. Hớng dẫn về nhà
- Nắm đợc vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
- Bớc đầu biết sử dụng yếu tố miêu tả.
- Làm nốt bài tập 1, 3
- Đọc và nghiên cứu bài mới. Làm dàn ý chi tiết đề bài "Con trâu ở làng quê Việt Nam" Để
chuẩn bị cho tiết sau.
Ngày soạn:
Ngày giảng:

Tiết 10: Luyện sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
I - Mục tiêu
- Kiến thức: Giúp học sinh rèn luyện cách sử dụng yếu tốt miêu tả trong văn bản thuyết minh.
- Kỹ năng: Rèn kỹ năng viết văn bản thuyết minh.
- Giáo dục lòng yêu động vật.
II - Chuẩn bị
- Giáo viên: Chuẩn bị một số đoạn văn mẫu..
- Học sinh: lập dàn ý đề bài trong sgk
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Nêu vai trò và tác dụng của yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh?
3/. Dạy bài mới
a) Giới thiệu bài: Tiết trớc chúng ta đã học về việc sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản
thuyết minh. Để giúp các em sử dụng tốt hơn yếu tố miêu tả trong văn bản TM hôm nay
chúng ra có tiết luyện tập.
b) Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu đề và lập dàn ý (10')
- Mục tiêu: Học sinh trình bày dàn ý và ý tởng đa miêu tả vào bài văn.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
- Giáo viên gọi 3 - 4 học sinh
trình bày dàn ý chi tiết về đề
bài: "Con trâu ở làng quê Việt
Nam"
- Giáo viên gọi nhận xét bổ
sung.
? Cần kết hợp với yếu tố miêu
tả ở những phần nào?
- Giáo viên gọi 3 - 4 học sinh đ-
- học sinh trình bày dàn ý.

- Đề bài yêu cầu thuyết minh về con
trâu (vị trí, vai trò của con trâu đối
với đời sống)
- Có đa các yếu tố miêu tả về hình
dạng, hình ảnh con câu ...
- Cần tích hợp cả việc sử dụng các
biện pháp nghệ thuật ở bài 1.
I - dàn ý
+ Đề bài
+ Dàn ý
- MB
- TB
- KB
16
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
a ra những ý tởng sử dụng yếu
tố miêu vào văn bản.
* Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh luyện tập (30')
- Mục tiêu: Học sinh viết đợc một số đoạn thuyết minh có sử dụng các yếu tố miêu tả.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc và nêu yêu cầu của phần 1?
? Giáo viên gọi học sinh trình bày
miệng từng ý trong phần 1?
- Lu ý vấn đề chính là thuyết minh
chỉ kết hợp thêm các yếu tố miêu
tả?
? Giáo viên họi học sinh trình bày

miệng và gọi nhận xét.
Giáo viên tổ chức cho học sinh
hoạt động theo nhóm mỗi nhóm
chuẩn bị một đoạn văn trong 7' rồi
trình bày.
- Giáo viên gọi nhận xét đánh giá
và bổ xung.
- Giáo viên cho học sinh đọc bài
đọc thêm để học hỏi.
- Học sinh 1: Con trâu ở làng quê
Việt Nam (Miêu tả cảnh kéo cày,
bừa ... đặc trng của nông thôn Việt
Nam)
- HS2: Con trâu trong việc làm
ruộng (Ngời bạn của nông dân)
- HS3: Con trâu trong một số lễ
hội (Lễ hội chọi trâu)
- HS4: Con trâu với tuổi thơ ở
nông thôn (Cảnh chăn trâu cỡi trâu
thổi sáo ...)
* HS hoạt động theo nhóm
- Nhóm 1: Phần mở bài
+ Giới thiệu về con trâu
- Nhóm 2, 3: Phần thân bài TM
giới thiệu về vai trò giá trị đặc
điểm cảu trâu và sự gắn bó của
trâu với đời sống vùng nông
thôn ...
- Nhóm 4: Phần kết bài
+ Khẳng định sự tồn tại của trâu.

+ Nêu cảm nghĩ về trâu ..
II - Luyện tập
1/. Vận dụng yếu
tố miêu tả trong
việc giới thiệu.
2/. Viết đoạn văn
thuyết minh có sử
dụng yếu tố miêu
tả.
4/. Hớng dẫn về nhà
- Viêt hoàn thiện văn bản thuyết minh về con trâu có sử dụng các yêu tố miêu tả.
- Ôn luyện về văn bản thuyết minh
- Chuẩn bị cho bài viết vào tuần sau
5/. Tự rút kinh nghiệm
- Cần phải cho học sinh phân biệt yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh với yếu tốt miêu
tả ở những văn bản văn học.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tuần lễ thứ 3
Bài 3
Tiết 11,12: Văn bản
Tuyên bố thế giới về sự sống còn quyền đợc bảo vệ và phát triển của trẻ em
I - Mục tiêu
1/. Kiến thức: Giúp học sinh
- Thấy đợc phần nào thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay, tầm quan trọng
của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em.
- Hiểu đợc sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ
em.
2/. Kỹ năng: Rèn cho học sinh kỹ năng đọc hiểu văn bản nhật dụng chính trị xã hội.
17

Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
3/. Giáo dục cho học sinh về quyền trẻ em, ý thức trách nhiệm về việc chăm sóc, bảo vệ trẻ
em.
II - Chuẩn bị
- Các hình ảnh về thiếu nhi
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Nêu cảm nhận của em về văn bản "Đấu tranh cho một thế giới hoà bình" Bản thân em sẽ
làm gì về ??? đề đó?
3/. Dạy bài mới
a) Giới thiệu bài
- Trẻ em những ngời chủ tơng lai nhng hiện nay trẻ em đứng trớc nhiều thách thức và cơ hội
vậy chúng ta cần thực hiện những nhiệm vụ gì chúng ta hãy vào văn bản hôm nay.
b) Tổ chức các hoạt động dạy học.
* Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh đọc và tìm hiểu chú thích
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc xuất xứ, nội dung, bố cục của văn bản.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Giáo viên gọi 2 - 3 học sinh
đọc bài?
? Hãy giải thích nghĩa của các
từ: Chế độ a-pac-thai, tị nạn,
công tớc, giải trừ quân bị,...
? Văn bản trên đợc chia làm
mấy phần?
? Nêu nội dung chính của từng
phần?

? Em biết gì về tình hình thế
giới từ thập niên 90 thế kỷ trớc
cho đến nay? (Hoàn cảnh ra đời
của công tớc)
- Giáo viên mở rộng thêm
những phần còn lại đợc trích
của văn bản.
? Văn bản trên thuộc loại văn
bản gì mà em đã học? Vì sao
em khẳng định nh vậy? (Tích
hợp)
- Học sinh đọc bài
- Học sinh đọc chú thích trong sgk
- Bốc cục: 4 phần
+Phần mở đầy: mục 1, 2: khẳng định
quyền sống và phát triển của mọi trẻ
em.
+ Phần sự thách thức nêu những thực
tế khó khăn và hiểm hoạ của trẻ em
thế giới gặp phải.
+ Phần cơ hội: Khẳng định nhiều
điều kiện cơ bản thuận lợi để cộng
đồng thế giới đẩy mạnh việc chăm
sóc trẻ em.
+ Phần nhiệm vụ: Xác định những
nhiệm vụ cụ thể mà từng quốc gia và
cả cộng đồng cần làm cho trẻ em.
- Văn bản này thuộc văn bản nhật
dụng.
Hết phần 1

I - Đọc và tìm
hiểu chú thích
1/. Đọc
2/. Chú thích
3/. Bố cục văn
bản: 4 phần
+ Tuyên bố: 1,2
+ Sự thách thức (3
- 7)
+ Cơ hội (8,9)
+ Nhiệm vụ (10 -
17)
*Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu văn bản
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc những giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc thêm phần 1,2 và cho
biết nội dung cơ bản?
? Trẻ em trên thế giới đợc quan
- Tuyên bố về quyền sống và phát
triển của trẻ em thế giới, lời kêu gọi
thế giới với toàn nhân loại.
- Mọi ngời cùng đến, cùng cam kết
kêu gọi toàn nhân loại hãy quan tâm
II - Tìm hiểu văn
bản
1/. Phần đầu
- Cam kết của mọi
ngời.
18
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học

2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
tâm nh thế nào?
? Việc làm đó thể hiện điều gì?
? Trẻ em trên thế giới có những
đặc điểm gì? phải đợc hởng
những quyền lợi gì?
? Bản thân em có nh vậy
không?
? Đọc mục 3 - 7 và cho biết nội
dung cơ bản?
? Nêu những thực tế cuộc sống
của trẻ em thế giới gặp phải?
tới trẻ em.
Sự quan tâm của mọi ngời đối với
trẻ em. Nhng cũng dự báo tình trạng
báo động về vấn đề đối với trẻ em thế
giới.
- Đặc điểm: Trong trắng, dễ tổn th-
ơng sống phụ thuộc, hiểu biết, ham
hoạt động và đầy ớc vọng.
- Quyền lợi: sống vui tơi, thanh bình,
chơi, học và phát triển, sống trong
hoà bình, tơng trợ mở rộng tầm nhìn
và kinh nghiệm.
- Thành nạn nhân của chiến tranh, sự
phân biệt chủng tộc, sự xâm lợc,
chiếm đóng.
- Thảm hoạ đói nghèo, khủng hoảng

kinh tế, vô gia c, dịch bệnh, mù chữ,
môi trờng xuống cấp
- Khẳng định
quyền sống và
phát triển của trẻ
em.
2/. Sự thách thức
- Bất ổn chính trị
? Các nguyên nhân trên gây ảnh
hởng nh thế nào đến cuộc sống
trẻ em?
? Em biết gì về tình hình đời
sống trẻ em trên thế giới và nớc
ta hiện nay?
- Giáo viên đa các tranh ảnh số
liệu về trẻ em trên thế giới
- Nhiều trẻ em chết do suy dinh dỡng
và bệnh tật.
Cuộc sống của trẻ em không yên
ổn.
- Ngắn gọn nhng khá đầy đủ cụ thể
các nguyên nhân ...
- Còn nhiều trẻ em sống trong nghèo
đói, bệnh tật, nhiều trẻ em lang thang
đờng phố ko có mái ấm gia đình,
không đợc học - hành.
- Đói nghèo
- Thất học
- Bệnh tật
- Vô gia c

? Đọc và nêu nội dung cơ bản
của mục cơ hội?
? Nêu những điều kiện thuận
lợi cơ bản để cộng đồng quốc tế
có thể đẩy mạnh việc chăm sóc
bảo vệ trẻ em?
- Giáo viên có thể dùng những
tranh ảnh minh hoạ.
? Em có đánh giá gì về những
cơ hội trên?
? ở nớc ta nói chung và ở địa
phơng em nói riêng trẻ em có
cơ hội đợc quan tâm chăm sóc
nh thế nào?
- Sự liên kết của các quốc gia cùng ý
thức cao của cộng động quốc tế trên
lĩnh vực này. Đã có công ớc về quyền
trẻ em tạo cơ hội mới.
- Sự hợp tác, điều kiện quốc tế ngày
càng có hiệu quả cụ thể ở nhiều lĩnh
vực. Phong trào dãi trữ quân bị (đẩy
mạnh) tạo điều kiện sử dụng tài
nguyên, tăng cờng phúc lợi xã hội.
Những cơ hội khả quan đảm bảo
cho công ớc thực hiện.
- Đảng và Nhà nớc đã có những pháp
lệnh quy định về quyền lợi trẻ em.
- Luật phổ cập giáo dục
2/. Cơ hội
- Công ớc quyền

trẻ em đợc hởng
ứng.
- Sự hợp tác quốc
tế
? Đọc và nêu nội dung cơ bản
của mục nhiệm vụ?
? Có mấy nhiệm vụ và đó là
những nhiệm vụ gì?
-10 Tăng cờng sức khoẻ dinh dỡng.
- 11 Chăm sóc trẻ em tàn tật khó
khăn.
- 12 Bảo vệ bà mẹ trẻ em và bình
đẳng giới tăng vai trò phụ nữ.
- 13 Phổ cập giáo dục
- 14 Chú ý bảo vệ sức khoẻ sinh sản
3/. Nhiệm vụ
19
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
và gia đình.
- 15 Khuyến khích trẻ em tham gia
các hoạt động xã hội.
- 16 Phát triển kinh tế, giảm nợ nớc
nghèo ..
- 17 Các nớc nỗ lực và phối hợp với
nhau.
? Em có nhận xét gì về các
nhiệm vụ trên?

- Có tinh chất toàn diện không chỉ là
nhiệm vụ của từng nớc mà là của cả
thế giới, không chỉ trẻ em nớc giàu
mà cả trẻ em nớc nghèo.
- Cụ thể toàn diện
? Văn bản trên đã giúp em nhận
thức đợc những vấn đề gì?
- Bảo vệ quyền lợi chăm lo phát triển
trẻ em là một nhiệm vụ quan trọng
của từng quốc gia và cả thế giới của t-
ơng lai, vì tơng lai.
- Qua từng chủ trơng, chính sách,
hành động ta đánh giá đợc trình độ
văn minh xã hội.
- Bảo về chăm sóc trẻ em đang đợc
cộng đồng quốc tế quan tâm với
những chủ trơng nhiệm vụ cụ thể,
toàn diện
? Tất cả những nhiệm vụ trên
có khả năng thực hiện và điều
kiện thực hiện đợc toàn bộ hay
bộ phận không? (Tích hợp với
văn bản: Đấu tranh vì 1 thế giới
hòa bình)
- Việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em có
thể thực hiện đợc nếu nh thế giới
chấm dứt chiến tranh nhất là chiến
tranh hạt nhân và chạy đua vũ trang
(100 máu bay B1B và 7000 tên lửa
giải quyết nhiều vấn đề của 500 triệu

trẻ em nghèo khổ nhất thế giới, 2
chiếc tàu ngầm ... đủ xoá nạn mù chữ
cho toàn thế giới. 10 chiếc tàu ??
bằng tiền cứu trợ 14 triệu trẻ em châu
Phi.
? Đảng và Nhà nớc ta đã làm gì
để chăm sóc trẻ em?
? Đọc ghi nhớ
- Xây dựng nhà tình thơng, tổ chức
nhiều cuộc quyên góp cứu trợ, phổ
cập giáo dục, miễn phí cho trẻ em dới
6 tuổi về y tế..
Ghi nhớ (SGK)
*Hoạt động 3: Tổ chức cho học sinh luyện tập
- Mục tiêu: Củng cố và mở rộng kiến thức cho học sinh. Rèn kỹ năng
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Phát biểu ý kiến về sự quan
tâm chăm sóc của Đảng và
chính quyền đối với trẻ em?
? Để xứng đáng với sự quan
tâm chăm sóc ấy em phải làm
gì?
- Đảm bảo các quyền: đợc học hành
vui chơi, chăm sóc, đợc bảo vệ bình
đẳng nam nữ, uống vác xin, tiêm
phòng,...
II - Luyện tập
4/. Hớng dẫn về nhà
- Nắm đợc nội dung văn bản
- Làm các bài tập ở bài tập ngữ văn.

20
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
- Đọc và soạn bài 4 văn bản: chuyện ngời con gái Nam Xơng.
5/. Tự rút kinh nghiệm
- Cần thêm phần nghệ thuật cách lập luận chặt chẽ, khoa học.
- Cần phê phán những kẻ thờ ơ, ngợc đãi trẻ em và giáo dục lòng biết ơn của trẻ em đối với
gia đình, xã hội thầy cô giáo.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 13: Các phơng châm hội thoại (Tiếp theo)
I - Mục tiêu
1/. Kiến thức: Giúp học sinh:
- Nắm đợc mối quan hệ chặt chẽ giữa phơng châm hội thoại và tình huống giao tiếp . Vì nhiều
lí do khác nhau, các phơng châm hội thoại có khi không đợc tuân thủ.
2/. Kỹ năng
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng giao tiếp.
3/. Giáo dục cho học sinh lễ phép, tôn trọng ngời giao tiếp
II - Chuẩn bị
- Giáo viên: Bảng phụ ghi ví dụ
- Học sinh: Nghiên cứu bài trớc ở nhà
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Nêu nội dung của các phơng châm hội thoại đã học?
3/. Dạy bài mới
a) Giới thiệu bài: ở những bài trớc chúng ta đã tìm hiểu các phơng châm hội thoại. Tuy nhiên
việc vận dụng các phơng châm này cần phải chú ý đến những gì? Chúgn ra vào bài học hôm

nay.
b) Tổ chức các hoạt động dạy học
*Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu về quan hệ giữa phơng châm hội thoại với tình
huống giao tiếp
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc việc vận dụng các phơng châm hội thoại với tình huống giao
tiếp.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc truyện cời "Chào hỏi"
? Nhân vật chàng rể có tuân thủ
phơng châm lịch sự không? Vì
sao? (GV có thể liên hệ với VD
phơng châm lịch sự)
? Trong trờng hợp nào thì câu
chào hỏi trên đợc coi là lịch sự?
? Hai trờng hợp trên khác nhau
ở những yếu tố nào?
? Qua đó em rút ra bài học gì?
? Đọc ghi nhớ SGK?
- Chàng rể đã làm 1 việc quấy rối đến
ngời khác gây phiền hà cho ngời khác
Không tuân thủ phơng châm lịch
sự.
- 1 ngời vừa làm xong 1 việc gì đó
ngồi nghỉ ven đờng ..
- Nói với ai, nói khi nào, nói ở đâu,
nhằm mục đích gì, hoàn cảnh nào.
- Cần chú ý đến đặc điểm của tình
huống (hoàn cảnh gì) thích hợp hay
không?
I - Quan hệ giữa

phơng châm hội
thoại với tính
huống giao tiếp
1/. Ví dụ
2/. Kết luận
*Ghi nhớ
21
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
*Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu những trờng hợp không tuân thủ phơng châm
hội thoại (10')
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc những trờng hợp không tuân thủ phơng châm hội thoại.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc lại các tình huống giao
tiếp ở những bài trớcvà cho biết
những tình huống nào không
tuân thủ phơng châm hội thoại?
? Đọc đoạn đối thoại mục 2 câu
trả lời của Ba có đáp ứng đợc nhu
cầu giải thích của An không?
? Phơng châm hội thoại nào
không đợc tuân thủ?
? Vì sao ngời đó không tuân thủ
phơng châm hội thoại đó?
? Khi bác sĩ nói với ngời mắc
bệnh nan y, về tình trạng sức
khoẻ của bệnh nhân đó thì phơng
châm hội thoại nào không đợc

tuân thủ vì sao?
? Khi nói "Tiền bạc chỉ là tiền
bạc" thì có phải ngời nói không
tuân thủ phơng châm về lợng
không? phải hiểu ý nghĩa của câu
này nh thế nào?
? Qua các tình huống trên em rút
ra bài học gì về việc tuân thủ các
phơng châm hội thoại?
? Đọc ghi nhớ sgk?
- Tất cả các tình huống trừ truyện
"Ngời ăn xin"
- Không đáp ứng đợc nhu cầu thông
tin của An
- Phơng châm về lợng
- Vì ngời nói không chắc chắn nếu
nói sẽ vi phạm phơng châm về chất.
- Không tuân thủ phơng châm về
chất vì nếu nói thật sẽ làm bệnh
nhân bi quan mất niềm tin ... Nếu
nói dối họ có nghị lực hơn, lạc quan
hơn, sống lâu hơn.
- Về hình thức thì vi phạm nhng xét
kỹ hàm ý của câu thì muốn nói ngời
ta không nên chạy theo tiền bạc mà
quên đi những thứ quan trọng hơn,
thiêng liêng hơn.
II - Những trờng
hợp không tuân
thủ phơng châm

hội thoại
1/. Ví dụ
2/. Kết luận
*Ghi nhớ (SGK)
*Hoạt động 3: Tổ chức cho học sinh làm bài tập
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức làm các bài tập
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc và nêu yêu cầu của bài
tập 1?
? Làm bài tập 1?
? Nhận xét?
- Giáo viên chữa bài
? Đọc đoạn văn ở bài tập 2
? Đoạn văn trích từ văn bản
nào? học ở lớp mấy (Tích hợp
dọc)
? Làm bài tập 2?
- Ông bố vi phạm phơng châm cách
thức vì cậu bé không nhận biết đợc
cuốn sách (vì cha thể đọc đợc) nói
không rõ
- Chân, tay, mũi, mắt, không tuân thủ
phơng châm lịch sự.
- Không có lí trí do chính đáng vì
không theo phép lịch sự thông thờng
giận vô cớ.
III - Luyện tập
Bài 1
Bài 2
4/. Hớng dẫn về nhà

- Nắm đợc nội dung bài học
- Làm các bài tập ở vở bài tập
- Đọc và nghiên cứu bài mới "Xng hô trong hội thoại"
22
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
5/. Tự rút kinh nghiệm
- Cần đa thêm một số ví dụ và phân tích thêm ở mục II
- Cần tích hợp với các phơng châm hội thoại đã học ở truyện "Quả bí khổng lồ"
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 14: Xng hô trong hội thoại
I - Mục tiêu
1/. kiến thức: Giúp học sinh
- Hiểu biết đợc sự phòng phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm hệ thống các từ ngữ xng hô
trong tiếng việt.
- Hiểu rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa việc sử dụng từ ngữ xng hô với tình huống giao tiếp.
- Nắm vững và sử dụng thích hợp từ ngữ xng hô.
2/. Kỹ năng
- Rèn cho học sinh kỹ năng giao tiếp
3/. Thái độ
- Giáo dục thái độ lịch sự niềm nở và yêu, tự hào và sự giàu có phong phú của tiếng Việt.
II - Chuẩn bị
- Học sinh: Su tầm các từ ngữ xng hô trong tiếng việt
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ
? Khi sử dụng các phơng châm hội thoại ta phải chú ý những điều gì?

3/. Dạy bài mới
a) Giới thiệu bài: ở các bài trớc các em đã đợc học các phơng châm hội thoại để giúp các em
giao tiếp hôm nay chúng ta học xng hô trong hội thoại.
b) Tiến trình tổ chức các hoạt động
*Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu từ ngữ xng hô và việc sử dụng những từ ngữ đó.
- Mục tiêu: Học sinh thấy đợc sự đa dạng phong phú của lớp từ xng hô trong tiếng việt.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Nhắc lại kiến thức xng hô
lớp 8?
? Đoạn trích trích từ tác phẩm
nào đã học ở lớp mấy? (Tích
hợp)
? Xác định các từ ngữ xng hô
trong đoạn trích trên?
? Phân tích sự thay đổi về
cách xng hô của Dế mèn và
Dế choắt ở đoạn trích a và b
giải thích sự thay đổi đó?
(Tích hợp lớp 8)
- Đoạn a
Dế choắt xng là em gọi d ế mèn xng ta
gọi choắt chú mày.
Đây là cách xng hô bất bình đẳng
dế choắt mặc cảm thấp hèn còn mèn
ngạo mạn hách dịch.
- Đoạn b
+ Cả 2 nhân vật đều xng tôi- anh
cách xng hô bình đẳng- Mèn không
còn hách dịch vì nhận ra lỗi của mình
còn choắt hết mặc cảm nói với t cách

là ngời bạn.
I - Từ ngữ xng hô
và việc sử dụng từ
ngữ xng hô.
1/. Ví dụ
Đoạn trích xng
hô thay đổi theo
hoàn cảnh.
- Vì sao có sự thay đổi cáhc x-
ng hô đó?
- Qua đó em có nhận xét gì về
từ ngữ xng hô trong tiếng việt.
? Kể tên các từ ngữ xng hô mà
em biết?
Giáo viên đa ra 1 ví dụ về 2
- Vì hoàn cảnh thay đổi
- Xng hô phong phú giàu sắc thái biểu
cảm thay đổi theo hoàn cảnh.
- Học sinh trình bày
- Xng hô rất
23
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
ngời bạn (mới đầu) hoặc 2 chị
em khi thân thiết và khi cãi
nhau.
? So sánh các từ nhân xng
tiếng việt với tiếng anh.

? Qua đó em rút ra kết luận gì
về xng hô trong hội thoại của
Tiếng Việt?
? Đọc ghi nhớ trong sgk?
- Từ chị em, anh em có thể chuyển
sang mày tao, con bà, thắng, ...
- Xng hô trong tiếng Anh rất nghèo
nàn (I, he, she, we, it)
phong phú
2/. Kết luận
*Ghi nhớ (SGK)
*Hoạt động 2: Tổ chức cho học sinh luyện tập
- Mục tiêu: Học sinh nắm đợc kiến thức vừa học giải quyết tốt các yêu cầu của bài tập
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung cơ bản
? Đọc và nêu yêu của bài tập 1?
? Làm bài tập 1?
? Nhận xét
? Cần sửa lời mời trên nh thế
nào?
? Đọc và nêu yêu cầu bài tập 2?
? Làm bài tập 2?
? Đọc và nêu yêu cầu của bài
tập 4?
? Làm bài tập 4
? Nhận xét?
- Cách xng hô bị nhầm lẫn vì từ
chúng ta chỉ ngôi số nhiều gộp cả ng-
ời nói với ngời nghe (khác với chúng
em, chúng tôi) giống nh chúng mình
vì ảnh hởng của tiếng mẹ để

không phân biệt đợc ngôi gộp với
ngôi trừ (VD Tiếng Anh từ we)
- Tăng tính khách quan Sự khiêm
tốn hoặc ít chịu trách nhiệm cách x-
ng hô thầy - con thể hiện thái độ kích
cẩn và lòng biết ơn của vị tớng đối
với thày giáo mình sự tôn s trọng
đạo
II - Luyện tập
Bài 1
Bài 2
Bài 3
4/. hớng dẫn về nhà
- Nắm đợc các nội dung bài học
- Làm nốt các bài tập còn lại
- Chuẩn bị bài mới "Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp"
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 15: Viết bài tập làm văn số 1 văn thuyết minh
I - Mục tiêu
- Giúp học sinhviết đợc bài văn thuyết minh theo yêu cầu có sử dụng biện pháp nghệ thuật và
miêu tả một cách hợp lí và có hiệu quả.
II - Chuẩn bị
- Giáo viên: Soạn đề
- Học sinh: Ôn luyện về văn thuyết minh. Cách sử dụng các biện pháp nghệ thuật và yếu tố
miêu tả.
III - Tiến trình trên lớp
1/. ổn định tổ chức lớp
2/. Kiểm tra bài cũ (Lồng vào nội dung bài kiểm tra)
3/. Hoạt động đánh giá

a) Giới thiệu: các em đã học về văn bản thuyết minh và học thêm và học thêm về cách sử
dụng các biện pháp nghệ thuật và yêu các tố miêu tả trong văn thuyết minh. Để đánh giá về
24
Giáo án Ngữ văn 9 -Đoàn Thị Thuỷ - THCS Quyết Tiến - Năm học
2008-2009
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------
kết quả học tập của các em về văn bản này hôm nay chúng ta sẽ viết bài văn số 1 văn thuyết
minh.
b) Tổ chức đánh giá
- Giáo viên chép đề lên bảng. Học sinh chép vào giấy và làm bài.
Đề bài:
Chiếc quạt quen thuộc.
- Giáo viên hớng dẫn học sinh làm bài và tổ chức cho học sinh làm bài cuối giời thu bài về
chấm.
Yêu cầu chung
- Học sinh biết vận dụng kiến thức, kỹ năng viết thành công bài văn thuyết minh về chiếc quạt
trong đó có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật và các yếu tố miêu tả.
Yêu cầu cụ thể
I - Mở bài (1đ)
- Giới thiệu về chiếc quạt (0,5)
- Nêu những nội dung thuyết minh (0,5)
II - Thân bài (5đ)
- Định nghĩa cái quạt (1đ)
- Các loại quạt (1đ)
- Lịch sử hình thành và phát triển 91đ)
- Công dụng (1đ)
- Đặc điểm cấu tạo của quạt (1đ)
III - Kết bài (1đ)
- Nêu cảm nhận và suy nghĩa chung về chiếc quạt

*Bài viết sử dụng các biện pháp nghệ thuật và các yếu tố miêu tả (2đ)
- 1đ trình bày
4/. hớng dẫn về nhà
- Xem lại kiến thức để tự đánh giá bài viết.
- Ôn lại văn bản tự sự và nghiên cứu trớc bài mới.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tuần lễ thứ 4
Tiết 16,17 văn bản
Chuyện ngời con gái Nam Xơng
(Trích Truyền Kì Mạn Lục)
I - Mục tiêu
1/. Kiến thức
- Cảm nhận đợc vẻ đẹp truyền thống trong tâm hồn ngời phụ nữ Việt nam qua nhân vật Vũ N-
ơng.
- Thấy rõ số phận oan trái của ngời phụ nữ dới chế độ phong kiến.
- Tìm hiểu những thành công về nghệ thuật của tác phẩm nghệ thuật dựng truyện, dựng nhân
vật, sự sáng tạo trong việc đổi mới kết hợp những yếu tố kì ảo với những tình tiết có thực tạo
nên vẻ đẹp riêng của loại truyện truyền kỳ.
2/. Kỹ năng
- Rèn cho học sinh kỹ năng đọc hiểu truyện truyền kỳ.
3/. Giáo dục
- Giáo dục những phẩm chất tốt đẹp: tình vợ chồng, mẹ chồng, nàng dâu. Phê phán sự ghen
tuông mù quáng. Phê phán chiến tranh và những quan niệm lạc hậu của chế độ phong kiến.
II - Chuẩn bị
- Giáo viên: Đọc, soạn bàu và chuẩn bị các t liệu, tranh ảnh tham khảo.
- Học sinh: Đọc và soạn bài trớc khi học.
25