Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại bệnh viện 19 8 bộ công an (luận văn thạc sỹ quản trị quản lý)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.52 MB, 106 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN THỊ THU HẰNG
QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH
NHÀ NƢỚC TẠI BỆNH VIỆN 19-8 BỘ CÔNG AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Hà Nội – 2018
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN THỊ THU HẰNG
QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH
NHÀ NƢỚC TẠI BỆNH VIỆN 19-8 BỘ CÔNG AN
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHẠM THỊ HỒNG ĐIỆP
Hà Nội - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các thông
tin và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực. Số liệu sử dụng
nghiên cứu có nguồn gốc rõ ràng và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ bất cứ luận
văn nào.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Thu Hằng
LỜI CÁM ƠN
Qua hai năm học tập tại Trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, với sự nỗ
lực không ngừng của bản thân và sự hƣớng dẫn tận tình của các giảng viên
nhà trƣờng. Đến nay tôi đã hoàn thành xong luận văn Thạc sỹ với đề tài
“Quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại Bệnh viện 19-8 Bộ
Công an”.
Trƣớc hết tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và bảy tỏ lòng biết ơn sâu
sắc tới PGS-TS Phạm Thị Hồng Điệp. Ngƣời đã trực tiếp tận tình hƣớng dẫn
tôi suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Tôi cũng xin gửilời
cảm ơn tới Ban Giám hiệu nhà trƣờng, các Phòng ban chức năng và tập thể
giảng viên khoa Kinh tế chính trị thuộc Trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQGHN
đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại Trƣờng.Nhân dịp
này cho tôi xin chân thành cảm ơn tập thể đội ngũ cán bộ làm công tác quản
lý tài chính tại Bệnh viện 19-8 Bộ Công an đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình
nghiên cứu thu thập số liệu để hoàn thành Luận văn
Cuối cùng, tôi xin chân thành cám ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã
động viên và khuyến khích, giúp đỡ tôi suốt quá trình học tập nghiên cứu.
Mặc dù bản thân đã rất cố gắng trong quá trình nghiên cứu luận văn,
tuy nhiên do thời gian hạn chế nên chƣa thể nghiên cứu vấn đề theo đa góc
nhìn vì vậy luận văn sẽ còn những thiếu sót nhất định. Tôi mong nhận đƣợc
sự quan tâm đóng góp ý kiến của quý thầy cô và độc giả để có thể hoàn thiện
hơn nữa nghiên cứu của mình cả về mặt thực tiễn và lý luận.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng
năm 2019
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. i
DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... ii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................... iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................... iii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ
LUẬNVÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI CƠ SỞ Y TẾ CÔNG LẬP ....................................... 5
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu................................................................ 5
1.1.1. Công trình nghiên cứu đã công bố liên quan đến đề tài .............. 5
1.1.2. Nhận xét chung về các công trình cần nghiên cứu và khoản trống
cần nghiên cứu ........................................................................................ 7
1.2. Lý luận chung về quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ
sở y tế công lập.............................................................................................. 8
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, sự cần thiết quản lý chi thường xuyên
NSNN tại cơ sở y tế công lập .................................................................. 8
1.2.2. Nội dung quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ sở y tế công lập .. 15
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ
sở y tế công lập ..................................................................................... 21
1.2.4. Tiêu chí đánh giá kết quả quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ
sở y tế công lập. .................................................................................... 24
1.3. Kinh nghiệm quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại một số cơ sở y tế
công lập và bài học cho BV 19-8 BCA....................................................... 26
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi thường xuyên NSNN tại một số cơ sở y
tế công lập ............................................................................................. 26
1.3.2. Bài học cho Bệnh viện 19-8 Bộ Công an về quản lý chi thường
xuyên ngân sách nhà nước .................................................................... 29
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 31
2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu, số liệu .................................................. 31
2.2. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu ................................................................... 32
2.2.1. Phương pháp thống kê, mô tả ..................................................... 32
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu tổng quan tài liệu tại chỗ .................. 33
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI BỆNH VIỆN 19-8 BỘ CÔNG AN ....................... 36
3.1. Khái quát tình hình Bệnh viện và các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý chi
thƣờng xuyên NSNN tại Bệnh viện 19-8 BCA........................................... 36
3.1.1. Khái quát về Bệnh viện 19-8 Bộ Công an ................................... 36
3.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên ngân sách
tại BV 19-8 BCA .................................................................................... 42
3.2. Tình hình quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại Bệnh viện 19-8 ......... 47
3.2.1 Thực trạng lập dự toán chi thường xuyên NSNN ........................ 47
3.2.2. Thực trạng việc thực hiện chi thường xuyên NSNN ................... 49
3.2.3. Quyết toán chi thường xuyên NSNN ........................................... 66
3.2.4. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra tình hình thực hiện chi
thường xuyên NSNN .............................................................................. 70
3.3. Đánh giá chung về tình hình thực hiện chi thƣờng xuyên ngân sách nhà
nƣớc tại Bệnh viện 19-8 BCA ..................................................................... 74
3.3.1 Ưu điểm ........................................................................................ 74
3.3.2. Hạn chế ....................................................................................... 76
3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................ 78
CHƢƠNG 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆNQUẢN
LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚCTẠI BỆNH VIỆN
19-8 BỘ CÔNG AN ........................................................................................ 81
4.1. Bối cảnh mới và phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý chi thƣờng xuyên
ngân sách nhà nƣớc tại Bệnh viện 19-9 Bộ Công an. ................................. 81
4.1.1. Bối cảnh mới ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên NSNN tại
BV 19-8 BCA ......................................................................................... 81
4.1.2. Phương hướng hoàn thiện quản lý chi thường xuyên NSNN tại
Bệnh viện 19-8 Bộ Công an .................................................................. 83
4.2. Giải pháp hoàn thiện hệ quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc
tại Bệnh viện 19-8 Bộ Công an. .................................................................. 85
4.2.1. Hoàn thiện công tác lập kế hoạch chi thường xuyên ngân sách
nhà nước tại BV 19-8 BCA ................................................................... 85
4.2.2. Hoàn thiện tổ chức hệ thống báo cáo tài chính .......................... 87
4.2.3. Tăng cường kiểm tra, giám sát quy trình sử dụng NSNN tại các
khoa phòng trong BV, sử dụng có hiệu quả và giám sát chặt chẽ các
khoản chi ............................................................................................... 89
4.2.4. Kiện toàn công tác quản lý và sử dụng tài sản ........................... 90
4.2.5. Nâng cao trình độ cán bộ làm công tác quản lý tài chính, sắp xếp
lại bộ máy kế toán, mở rộng ứng dụng công nghệ vào quản lý. ........... 90
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 95
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
BCA
Bộ Công an
2
BHYT
Bảo hiểm y tế
3
BV
Bệnh viện
4
CAND
Công an nhân dân
5
KP
Kinh phí
6
NSNN
Ngân sách nhà nƣớc
i
DANH MỤC BẢNG
STT
Bảng
Nội dung
1
Bảng 3.1
2
Bảng 3.2
3
Bảng 3.3
4
Bảng 3.4
5
Bảng 3.5
Định mức phụ cấp trực
63
6
Bảng 3.6
Định mức phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật
64
7
Bảng 3.7
Định mức phân bổ phụ cấp độc hại các khoa phòng 65
8
Bảng 3.8
Bảng chi quyết toán từ NSNN 2015- 2017
9
Bảng 3.9
Trang
Tình hình phân công cán bộ quản lý tài chính
BV198
Kinh phí thƣờng xuyên dự kiến giao thực hiện
năm 2015-2017
Ngân sách nhà nƣớc cấp cho BV 198 - BCA
năm 2015-2017
Nội dung và tỷ trọng các khoản chi thƣờng xuyên
từ nguồn NSNN tại BV 19-8 BCA 2015-2017
Bảng so sánh giữa dự toán và thực hiện chi
NSNN giai đoạn 2015-2017
ii
46
54
58
60
74
75
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
STT Biểu đồ
1
Biểu đồ 3.1
Nội dung
Trang
Nội dung và tỷ trọng các khoản chi từ nguồn
NSNN tại BV 198- BCA giai đoạn 2015-2017
61
DANH MỤC SƠ ĐỒ
STT Sơ đồ
Nội dung
Trang
1
Sơ đồ 3.1
Cơ cấu tổ chức của BV 198-BCA
45
2
Sơ đồ 3.2
Cơ cấu tổ chức phòng TC- KT BV 198
47
3
Sơ đồ 3.3
Quy trình mua sắm TSCĐ
71
iii
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong tiến trình đổi mới nền kinh tế ở nƣớc ta, từ khi chuyển sang nền
kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi việc sử dụng nguồn ngân
sách có hiệu quả đặc biệt là chi ngân sách nhà nƣớc. Ngân sách nhà nƣớc là
công cụ điều chỉnh vĩ mô quan trọng của nhà nƣớc, điều tiết nền kinh tế đảm
bảo thực hiện sứ mệnh của mình, góp phần ổn định phát triển kinh tế - xã hội.
Ngành y tế trong những năm gần đây đƣợc coi là một ngành trong hệ
thống kinh tế quốc dân và đƣợc xếp vào nhóm ngành dịch vụ phục vụ các nhu
cầu có tính phúc lợi xã hội. Đầu tƣ cho y tế không phải là tiêu phí mà là đầu tƣ
cơ bản, đầu tƣ cho sự phát triển và thực hiện an sinh xã hội.
Nguồn ngân sách của nhà nƣớc cấp hàng năm cho lực lƣợng công an nói
chung và khối y tế công an nói riêng ngày càng đƣợc quan tâm và chiếm tỷ lệ
không nhỏ nguồn ngân sách nhà nƣớc để phục vụ khám chữa bệnh và chăm sóc
sức khỏe cho cán bộ chiến sỹ đảm bảo thực hiện chức năng nhiệm vụ đƣợc
Đảng và nhà nƣớc giao.
Bệnh viện 19-8 Bộ Công an (BCA) trực thuộc Bộ Công an đƣợc thành
lập từ năm 1967 theo QĐ số 837/CA/QĐ ngày 7/11/1967 của Bộ trƣởng Bộ
Công an có nhiệm vụ khám chữa bệnh cho cán bộ chiến sỹ, công nhân viên
công an, làm nhiệm vụ quốc tế và các nhiệm vụ khác do lãnh đạo Bộ Công an
giao phó.
Các khoản chi của Bệnh viện 19-8 từ nhiều nguồn khác nhau nhƣ nguồn
ngân sách nhà nƣớc cấp; nguồn thu sự nghiệp từ khám chữa bệnh đối tƣợng
bệnh nhân BHYT, bệnh nhân dịch vụ…Với sự phát triển của xã hội ngày càng
cao, nhu cầu chi đầu tƣ cho cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế hiện đại và đào tạo
nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp phát triển y tế nói chung và y tế Công an
nhân dân (CAND) nói riêng là rất lớn. Tổng số tiền hàng năm chi đầu tƣ cho
1
xây dựng cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế và con ngƣời lên đến hơn 200.000
triệu đồng trong đó chi từ nguồn ngân sách nhà nƣớc (NSNN) cấp chiếm tỷ lệ
không nhỏ khoảng 75-80% tổng nguồn chi. Để đáp ứng đƣợc nhu cầu ngày
càng phát triển của xã hội và việc chi tiêu nguồn ngân sách nhà nƣớc có hiệu
quả đòi hỏi việc chi tiêu ngân sách phải hết sức chặt chẽ, đảm bảo chi đúng, chi
đủ. Việc quản lý chi ngân sách nhà nƣớc trong Bệnh viện phải vừa đảm bảo các
mục tiêu tài chính,vừa đảm bảo chi ngân sách nhà nƣớc tiết kiệm hiệu quả, đầu
tƣ đúng nơi, đúng chỗ đảm bảo sự phát triển của Bệnh viện là rất cần thiết.
Để nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nƣớc, Bệnh viện 19-8
BCA cần tập trung phát triển có hệ thống các yếu tố thuộc về quản lý: xây dựng
thể chế, sử dụng các công cụ phân bổ nguồn lực tối ƣu, phân bổ nguồn lực phù
hợp với các mục tiêu; Việc tập trung nghiên cứu làm rõ luận cứ, phƣơng thức
quản lý cũng nhƣ thực tiễn quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại Bệnh viện 19-8
BCA là rất thiết thực.
Xuất phát từ lý do trên và nhận thức đƣợc tầm quan trọng của quản lý
NSNN, tác giả chọn đề tài cứu “Quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà
nƣớc tại Bệnh viện 19-8 Bộ Công an” với mong muốn tổng hợp, phân tích,
khái quát hóa, đánh giá thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà
nƣớc tại Bệnh viện 19-8 BCA trong những năm gần đây, từ đó đề ra những giải
pháp quản lý chi NSNN một cách hữu hiệu có khả năng thực thi, giúp cho Bệnh
viện phát triển ngày một lớn mạnh, đáp ứng ngày càng tốt hơn các yêu cầu của
thực tiễn và nhiệm vụ đƣợc giao.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Luận văn hƣớng tới việc nghiên cứu và trả lời các câu hỏi sau:
- Thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại Bệnh viện
19-8BCA giai đoạn 2015-2017 đã diễn ra nhƣ thế nào và đạt đƣợc kết quả gì?
2
- Phòng Tài chính kế toán cần làm gì để hoàn thiện công tác quản lý chi
thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc trong thời gian tới tại BV 19-8 BCA.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa lý thuyết và phân tích thực trạng về quản lý chi
thƣờng xuyên NSNN tại các cơ sở y tế công lập đề xuất các giải pháp cơ bản
nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc
tạiBệnh viện 19-8 BCA vừa đảm bảo mục tiêu Kinh tế - Xã hội vừa đảm bảotiết
kiệm và hiệu quả.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về chi NSNN và quản lý chi
NSNN tại các cơ sở công lập; từ đó đƣa ra lý luận cơ bản về chi NSNN và quản
lý chi NSNN tại cơ sở y tế công lập.
- Phân tích thực trạng tình hình quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách tại
Bệnh viện 19-8 BCA;chỉ ra đƣợc ƣu, nhƣợc điểm, nguyên nhân những khó khăn
và thuận lợi trong việc quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại Bệnh
viện 19-8 BCA
- Đề xuất phƣơng hƣớng nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSNN, trên
cơ sở đó đƣa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi thƣờng xuyên
ngân sách nhà nƣớc tại BV 19-8 Bộ Công an.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu là hoạt động quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách
nhà nƣớc tại Bệnh viện 19-8 Bộ Công an
4.2 Phạm vi nghiên cứu:
3
- Về không gian: Nghiên cứu chủ yếu tập trung làm rõ những nội dung cơ
bản của quản lý chi thƣờng xuyên NSNN theo chu trình với chủ thể quản lý là
Phòng Tài chính Kế toán Bệnh viện 19-8 Bộ Công an.
- Về thời gian: Phân tích thực trạng quản lý chi ngân sách tại BV 19-8 Bộ
Công an giai đoạn 2015-2017.
- Về nội dung: Công tác quản lý chi ngân sách là một đề tài rộng. Vì vậy
tác giả chỉ nghiên cứu quản lý chi NSNN tại Bệnh viện 198 Bộ Công an dƣới
góc độ quản lý chi thƣờng xuyên nguồn NSNN cấp.
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận; các danh mục tài liệu tham khảo. Nội
dung của luận văn gồm bốn chƣơng.
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản
lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở y tế công lập.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu.
Chƣơng 3: Thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại Bệnh viện 19-8 Bộ
Công an.
Chƣơng 4: Phƣơng hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý chi thƣờng xuyên
ngân sách nhà nƣớc tại BV 19-8 BCA.
4
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬNVÀ THỰC
TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
TẠI CƠ SỞ Y TẾ CÔNG LẬP
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
1.1.1. Công trình nghiên cứu đã công bố liên quan đến đề tài
Y tế đóng vai trò rất quan trọng trong Khám chữa bệnh và thực hiện công
tác đảm bảo an sinh xã hội. Vì vậy phần lớn nguồn tài chính của các đơn vị sự
nghiệp y tế do NSNN cấp.
Chi NSNN giữ vai trò quan trọng nhằm ổn định tăng trƣởng kinh tế và
giải quyết các vấn đề xã hội. Nó càng quan trọng hơn khi nguồn NSNN đang
thiếu hụt đòi hỏi việc sử dụng nguồn NSNN đặc biệt là nguồn kinh phí thƣờng
xuyên cho các khoản chi phải tiết kiệm và hiệu quả.
Quản lý NSNN là một nội dung trọng yếu của quản lý tài chính, do nhà
nƣớc điều hành và là một mặt quan trọng của quản lý kinh tế - xã hội. Đây là
chủ đề đƣợc quan tâm và có nhiều nghiên cứu khá sâu rộng. Trong lĩnh vực
quản lý chi NSNN nói chung và quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa
bệnh nói riêng đã đƣợc các nhà nghiên cứu chứng minh rằng việc quản lý chi
NSNN không hiệu quả sẽ dẫn đến nền kinh tế bất ổn. Qua quá trình tìm hiểu
thực tế và tra cứu tại thƣ viện, website công trình nghiên cứu khoa học; đó là
các đề tài, luận văn, bài báo và các giáo trình giảng dạy để có thể tham khảo
nhƣ sau:
- Phạm Thị Thanh Hƣơng (2017) Đề tài nghiên cứu Đổi mới cơ chế quản
lý tài chính các bệnh viện công ở Việt nam. Luận án Tiến sỹ kinh tế Học viện
Tài chính
5
Nghiên cứu đã hệ thống hóa và làm rõ thêm các vấn đề lý luận về quản
lý NSNN và định hƣớng quản lý NSNN tại các bệnh viện công ở Việt Nam để
có những giải pháp phù hợp, hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý NSNN.
Từ đó xác định cơ chế quản lý tài chính quyết định đến toàn bộ công tác quản lý
tài chính tại bệnh viện công.
Luận án đã phân tích và rút ra bài học kinh nghiệm từ thực tiễn của cơ
chế quản lý tài chính các Bệnh viện công ở một số nƣớc trên thế giới vận dụng
vào Việt nam. Thông qua nghiên cứu các lý luận thực tiễn tác giả đƣa ra quan
điểm và mục tiêu đổi mới cơ chế quản lý tài chính các bệnh viện công. Xác định
quan điểm đổi mới cơ chế quản lý tài chính phải có lộ trình cụ thể và có sự đồng
bộ với các cơ chế chính sách có liên quan. Tạo điều kiện thuận lợi cho công tác
quản lý tài chính tại các bệnh viện công hiệu quả hơn.
- Vƣơng Thị Hải Anh (2016) Quản lý chi ngân sách nhà nước cho các cơ
sở Khám chữa bệnh thuộc sở y tế trên địa bàn Hà nội. Luận văn Thạc sỹ
Trƣờng Đại học kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Nghiên cứu đã hệ thống hóa các lý luận về chi ngân sách nhà nƣớc và quản
lý chi ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở y tế công lập, chỉ ra đƣợc thực trạng quản lý
chi NSNN tại các cơ sở Khám chữa bệnh thuộc sở y tế Hà Nội. Tác giả đã vận
dụng lý thuyết khoa học quản lý xây dựng quy trình quản lý chi ngân sách cho cơ
sở Khám chữa bệnh thuộc sở y tế Hà Nội hƣớng đến mục tiêu quản lý chi ngân
sách hiệu quả hơn. Từ đó đƣa ra các giải pháp đồng bộ giúp cơ quan chính quyền
và các cơ quan tham mƣu trên địa bàn thành phố Hà Nội thay đổi tƣ duy nhận thức
áp dụng đồng bộ các giải pháp đề ra để đạt tốt hơn mục tiêu quản lý chi NSNN tại
các cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn Hà Nội.
- Đỗ Thị Thành (2015). Tăng cường quản lý tài chính tại BV Đa khoa
huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. Luận văn Thạc sỹ Trƣờng Đại học Kinh tế và
Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên
6
Nghiên cứu trình bày nội dung quy chế quản lý tài chính trong đơn vị sự
nghiệp; quan tâm đến hoàn thiện quy chế quản lý tài chính của các BVcông; tác
giả đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính tại BV đa khoa huyện Gia
Lộc tỉnh Hải Dƣơng nhằm làm rõ những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý tàichính;
trên cơ sở đó tác giả đƣa ra quan điểm và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn
thiện và tăng cƣờng công tác quản lý tài chính tại BV huyện Gia Lộc trong
những năm tới.
- Vũ Thị Thu Trang (2017). Quản lý tài chính tại Bệnh viện Y học cổ
truyền Bộ Công an. Luận văn Thạc sỹ trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc
gia Hà Nội.
Luận văn đã hệ thống hóa có chọc lọc một số vấn đề cơ bản liên quan đến
quản lý tài chính tại bệnh viện công lập nhƣ: khái niệm, đặc điểm, vai trò cảu
bệnh viện công lập các các nội dung quản lý. Trên cơ sở nghiên cứu tác giả đã
chỉ ra đƣợc các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý tài chính tại bệnh viện Y học
cổ truyền Bộ Công an từ đó rút ra một số kết quả đạt đƣợc. Trên cơ sở phân tích
phƣơng hƣớng quản lý tài chính tại đơn vị nghiên cứu tác giả đã đƣa ra một số
giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Y học cổ truyền
Bộ Công an.
1.1.2. Nhận xét chung về các công trình cần nghiên cứu và khoản trống cần
nghiên cứu
Từ những nội dung của các đề tài tham khảo, tác giả đã phần nào có
những định hƣớng căn bản cho việc xây dựng đề cƣơng luận văn của mình.
Nhìn chung các đề tài trên đã đƣợc nghiên cứu chi tiết về nội dung và đƣợc
trình bày khá cụ thể và căn bản về mặt lý thuyết, những chỉ tiêu phản ánh thực
trạng công tác quản lý tài chính của đơn vị cụ thể.
Những kết quả nghiên cứu trên có những giá trị nhất định làm cơ sở cho
việc đổi mới và hoàn thiện công tác quản lý tài chính nói chung và quản lý chi
7
NSNN đối với cơ sở y tế công lập nói riêng. Tuy nhiên các công trình nghiên
cứu khoa học mới chỉ đƣa ra các giải pháp chung và các giải pháp cho đơn vị cụ
thể, chƣa có giải pháp thực tế cóthể áp dụng đối với công tác quản lý tài chính
tại các đơn vị thuộc lực lƣợng an ninh quốc phòng, đặc biệt là công tác quản lý
chi thƣờng xuyên NSNN tại các cơ sở y tế công lập thuộc khối y tế CAND cụ
thể là BV 19-8 BCA.
Trên cơ sở thừa kế kết quả đạt đƣợc trong các công trình nghiên cứu, tác
giả đi sâu nghiên cứu quản lý chi NSNN thông qua quá trình lập dự toán, quyết
toán và kiểm soát chi NSNN tại BV 19-8 BCA. Nghiên cứu tiếp thu và kế thừa
có chọn lọc những kết quả nghiên cứu đã công bố có liên quan để phục vụ cho
mục đích nghiên cứu của mình.
1.2. Lý luận chung về quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ
sở y tế công lập
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, sự cần thiết quản lý chi thường xuyên NSNN tại
cơ sở y tế công lập
1.2.1.1. Khái niệm
Ngân sách nhà nƣớc
Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của nhà nƣớc đƣợc dự
toán và thực hiện trong khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nƣớc có
thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện chức năng nhiệm vụ của nhà nƣớc
(Điều 4 Luật NSNN năm 2015)
Xét về biểu hiện bên ngoài: NSNN đƣợc chi bằng tiền của Nhà nƣớc
trong một khoảng thời gian nhất định, thƣờng là 1 năm và là một bản dự toán
thu.
Xét về bản chất kinh tế: NSNN là mối quan hệ về lợi ích kinh tế giữa nhà
nƣớc và các chủ thể khác trong nền kinh tế. Điều đó thể hiện thông qua quá
trình tạo lập, phân phối và sử dụng NSNN một cách bền vững, các chủ thể quản
8
lý tài chính công phải giải quyết hài hòa mối quan hệ về lợi ích giữa nhà nƣớc
và các chủ thể trong nền kinh tế nhằm duy trì hoạt động của bộ máy nhà nƣớc
và đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ về kinh tế - xã hội.
Chi ngân sách nhà nƣớc
* Dưới góc độ kinh tế thì chi NSNN là hoạt động phân phối lại nguồn tài
chính Nhà nƣớc, theo đó Nhà nƣớc tiến hành sử dụng quỹ NSNN để tài trợ cho
việc thực hiện các chức năng nhiệm vụ của mình trong một thời hạn nhất định.
Chính phủ thực hiện dự toán NSNN đã đƣợc Quốc hội quyết định bằng đạo luật
ngân sách hàng năm.
* Dưới góc độ pháp lý chi NSNN đƣợc hiểu là chế độ phân phối đặc thù
nguồn lực tài chính, trong đó Nhà nƣớc thực hiện quyền sở hữu của mình đối
với nguồn quỹ NSNN bằng cách “cấp phát không hoàn lại” nguồn tài chính đó
cho các đối tƣợng đƣợc hƣởng kinh phí ngân sách.
Chi Ngân sách nhà nước là quá trình Nhà nƣớc phân phối và sử dụng
quỹ ngân sách nhà nƣớc theo những nguyên tắc nhất định cho việc thực hiện
các nhiệm vụ của nhà nƣớc.
Chi thƣờng xuyên NSNN
Chi thường xuyên NSNN là quá trình phân phối, sử dụng vốn NSNN để
đáp ứng các nhu cầu chi gắn liền với việc thực hiện các nhiệm vụ của Nhà nƣớc
về lập pháp, hành pháp, tƣ pháp và một số dịch vụ công khác mà nhà nƣớc vẫn
phải cung ứng;
Chi thƣờng xuyên NSNN là một bộ phận của chi NSNN, nó phản ánh quá
trình phân phối và sử dụng quỹ NSNN để thực hiện các nhiệm vụ chi thƣờng
xuyên về quản lý kinh tế xã hội của Nhà nƣớc bao gồm các khoản chi thanh
toán cho cá nhân; chi hànghóa dịch vụ; chi trả lãi tiền vay và các lệ phí liên
quan đến các khoản vay; các khoản chi khác phát sinh thƣờng xuyên của Nhà
nƣớc.
9
Chi thường xuyên là nhiệm vụ chi của NSNN nhằm đảm bảo hoạt động
của bộ máy nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt
động của các tổ chức khác và thực hiện nhiệm vụ thƣờng xuyên của nhà nƣớc
về phát triển kinh tế - xã hội đảm bảo Quốc phòng – An ninh (Điều 4, Luật
NSNN năm 2015)
Quản lý chi ngân sách nhà nƣớc
Quản lý chi ngân sách nhà nước là việc giám sát điều hành quá trình
phân phối lại quỹ tiền tệ tập trung một cách hiệu quả nhằm thực hiện chức năng
của nhà nƣớc trên cơ sở sử dụng hệ thống chính sách, pháp luật.
Mục tiêu của quản lý chi NSNN là quản lý chặt chẽ các khoản chi, đảm
bảo mọi khoản chi NSNN đều đảm bảo đúng pháp luật, đƣợc kiểm soát trƣớc,
trong và sau khi xuất quỹ. Để thực hiện đƣợc mục tiêu này, quản lý chi NSNN
phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
Một là, quản lý chi NSNN đƣợc quản lý bằng pháp luật và theo dự toán
chi tiết hạng mục chi.
Hai là, quản lý chi ngân sách sử dụng tổng hợp các biện pháp nhƣng biện
pháp quan trọng nhất là biện pháp tổ chức hành chính . Biện pháp tổ chức hành
chính tác động vào đối tƣợng quản lý theo hai hƣớng:
- Chủ thể quản lý ban hành các văn bản pháp quy, quy định tính chất,
mục tiêu, quy mô, cơ cấu tổ chức, điều kiện thành lập, điều lệ hoạt động và mối
quan hệ trong và ngoài tổ chức.
- Chủ thể quản lý đƣa ra các quyết định quản lý buộc cấp dƣới hoặc cơ
quan thuộc phạm vi điều chỉnh thực hiện những nhiệm vụ nhất định
Chi NSNN cho các cơ sơ khám chữa bệnh công lập
* Chi NSNN cho các cơ sơ khám chữa bệnh công lập là các khoản
chi Ngân sách dành cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập để duy trì sự hoạt
động của cơ sở khám chữa bệnh công lập nhằm thực hiện nhiệm vụ đảm bảo
10
sức khỏe ngƣời dân trên địa bàn.
Nội dung chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập gồm:
+ Chi Đầu tƣ nhƣ: Chi xây lắp, chi thiết bị, chi khác về đầu tƣ.
+ Chi thƣờng xuyên nhƣ: chi ƣơng cho cán bộ nhân viên Y tế và đội ngũ bác
sĩ, chi công tác phí, chi hội nghị phí, công vụ phí, chi đào tạo và chi khác.
Quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập
Quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập là hoạt
động tổ chức, giám sát, điều hành đối với quá trình phân phối và sử dụng nguồn
lực NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập nhằm thực hiện các chức
năng của nhà nƣớc trong việc quản lý nhà nƣớc, cung cấp dịch vụ khám chữa
bệnh, phục vụ lợi ích khám chữa bệnh cho cộng đồng
Xét về phƣơng diện cấu trúc, quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa
bệnh công lập bao gồm thệ thống các yếu tố sau:
Đối tƣợng quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập : là
toàn bộ các khoản chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập.
Chủ thể quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập là các
cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền đối với lĩnh vực chi NSNN và các đơn
vị sử dụng NSNN (các cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn).
Công cụ quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập gồm
các chế độ chính sách, các tiêu chuẩn định mức do các cơ quan nhà nƣớc có thẩm
quyền ban hành tác động lên đối tƣợng và chủ thể quản lý nhằm đạt đƣợc những
mục tiêu quản lý chi NSNN tại cơ sở y tế công lập một cách hợp lý tiết kiệm.
Chi thường xuyên NSNN tại các cơ sở y tế công lập:
Chi thường xuyên NSNN tại các cơ sở y tế công lập là việc sử dụng
nguồn NSNN cấp nhằm thực hiện các nhiệm vụ thƣờng xuyên của đơn vị bao
gồm các khoản thanh toán cá nhân, chi mua hàng hóa dịch vụ, các khoản chi phí
khác phát sinhnhằm đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ thƣờng xuyên của đơn vị.
11
Các khoản chi thƣờng xuyên của NSNN cho sự nghiệp y tế đƣợc chia
theo bốn nhóm chính nhƣ sau:
Nhóm 1: Chi bộ máy
- Các khoản đóng góp khác, tiền lƣơng, phụ cấp, phúc lợi tập thể.
Trong đó:
+ Tiền lƣơng: Lƣơng ngạch bậc, lƣơng tập sự, lƣơng hợp đồng.
+ Tiền phụ cấp gồm: Các phụ cấp đặc biệt, phụ cấp chức vụ, phụ cấp độc
hại nguy hiểm.
+ Phúc lợi tập thể: trợ cấp khó khăn thƣờng xuyên, trợ cấp đột xuất, tiền
tàu xe, phúc lợi khác
+ Các khoản đóng góp khác.
Nhóm 2: Chi quản lý tài chính
Nhóm này gồm các khoản chi thanh toán dịch vụ công cộng (tiền điện,
nƣớc, nhiên liệu, vệ sinh môi trƣờng và dịch vụ công cộng khác); chi vật tƣ văn
phòng (gồm văn phòng phẩm, công cụ dụng cụ, vật tƣ văn phòng khác); chi
thông tin liên lạc (gồm điện thoại, fax, tuyên truyền, ấn phẩm truyền thông); Chi
công tác phí (vé máy bay, tàu xe, phụ cấp công tác phí và các khoản công tác
phí khác); Chi hội nghị (gồm tài liệu, bồi dƣỡng giảng viên, chi bù tiền ăn và
các khoản chi phí khác).
Nhóm 3: Chi công tác chuyên môn nghiệp vụ.
Đây là khoản chi thƣờng xuyên quan trọng bao gồm: chi cho vật tƣ dùng
cho chuyên môn, thiết bị chuyên dụng, trang phục, trang phục, bảo hộ lao
động…phục vụ chuyên môn; thanh toán hợp đồng bên ngoài, thuốc khám bệnh
và điều trị…
Nhóm 4: Chi mua sắm sửa chữa thƣờng xuyên tài sản
Mua các tài sản phục vụ chuyên có độ bền cao nhƣ điều hòa nhiệt độ,
máy tính, vật tƣ văn phòng, sửa chữa xe ô tô, máy móc chuyên dụng, đƣờng
12
điện, cấp thoát nƣớc…
Quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ sở y tế công lập
Quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ sở y tế công lập là việc tác động
của chủ thể quản lý lên đối tƣợng quản lý thông qua các chế độ chính sách, các
tiêu chuẩn định mức do cơ quan có thẩm quyền ban hành nhằm quản lý các
khoản chi thƣờng xuyên một cách tiết kiệm, hiệu quả và đạt đƣợc các mục tiêu
cơ bản của đơn vị.
1.2.1.2. Đặc điểm
Chi ngân sách nhà nƣớc gắn liền với vai trò và chức năng của nhà nƣớc
nên có những đặc trƣng cơ bản sau:
Thứ nhất, chi NSNN gắn liền với những nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã
hội từng thời kỳ.
Thứ hai, chi NSNN gắn liền với quyền lực nhà nƣớc và mang tính pháp lý
cao. Cơ quan quyền lực nhà nƣớc các cấp (Quốc hội, Chính phủ, HĐND các cấp)
là chủ thể quyết định cơ cấu, nội dung, mức độ của các khoản chi NSNN.
Thứ ba, hiệu quả của các khoản chi NSNN đƣợc xem xét trên tầm vĩ mô.
Hiệu quả chi NSNN khác với hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp, nó
phải đƣợc xem xét một cách toàn diện, là hiệu quả Kinh tế - Xã hội, an ninh
quốc phòng.
Thứ tư, các khoản chi của NSNN cho các cấp, các ngành, các hoạt động
văn hóa- xã hội, xóa đói giảm nghèo, cung cấp các dịch vụ công cộng ... không
đòi hỏi hoàn trả lại cho Nhà nƣớc. Đặc điểm này xuất phát từ chức năng của
nhà nƣớc đối với sự đảm bảo phát triển Kinh tế- Xã hội của đất nƣớc.
Thứ năm, chi ngân sách nhà nƣớc là một bộ phận cấu thành và gắn chặt
với sự vận động của các luồng tiền tệ. Đặc điểm này dẫn đến chi NSNN sẽ tác
động đến sự vận động của các phạm trù giá trị khác nhƣ: giá cả, tiền lƣơng, lãi
xuất, tỉ giá hối đoái...
13
Chi thƣờng xuyên mang tính chất ổn định;có hiệu lực tác động trong
khoảng thời gian ngắn và mang tính chất tiêu dùng xã hội; phạm vi mức độ chi
gắn chặt với cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nƣớc và sự lựa chọn của Nhà nƣớc
trong việc cung ứng hàng hóa công cộng.
1.2.1.3. Sự cần thiết quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ sở y tế công lập
Bất kỳ hoạt động nào cũng cần đến sự quản lý trong đó quản lý tài chính
nói chung và quản lý chi NSNN nói riêng chiếm một vị trí quan trọng. Sự phát
triển của kinh tế thị trƣờng cũng đòi hỏi các tổ chức công nói chung và các BV
công lập nói riêng phải có sự đổi mới trong quản lý. Nền kinh tế nƣớc ta đang
từng bƣớc hội nhập với nền kinh tế thế giới. Con ngƣời là nguồn động lực quan
trọng nhất năng động nhất trong mọi nguồn lực. Do đó con ngƣời cần phải đƣợc
chăm lo đầy đủ thông qua việc chăm sóc bảo vệ sức khỏe với chất lƣợng ngày
càng đƣợc nâng cao một cách rõ rệt.
Sự nghiệp y tế có tính chất quan trọng trong các chiến lƣợc phát triển
Kinh tế - Xã hội của Đảng và Nhà nƣớc, đóng vai trò quan trọng trong khám
chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu và đảm bảo an sinh xã hội mà Đảng và
nhà nƣớc đã đề ra. Chính vì vậy nguồn kinh phí để các cơ sở y tế công lập hoạt
động nhằm đảm bảo cho hầu hết các hoạt động của mình và đáp ứng tốt yêu cầu
của Đảng và nhà nƣớc đặt ra đƣợc xác định lấy từ NSNN.
Quá trình lập dự toán, thực hiện dự toán và quyết toán chi ngân sách chủ
yếu dựa trên cơ chế kiểm soát chi phí đầu vào, có nghĩa là các cơ quan quản lý
ngân sách thiên về kiểm soát quản lý chi ngân sách theo các khoản mục chi (Chi
đúng theo dự toán, định mức, chế độ và chính sách chi tiêu, có đủ chứng từ chi
hợp lệ…) chƣa chú trọng đến các yếu tố đầu ra và kết quả trong việc thực hiện
các mục tiêu nhiệm vụ.
Phân bổ ngân sách theo các khoản mục đầu vào đã tạo ra điểm yếu cơ bản là
không khuyến khích đơn vị sử dụng ngân sách tiết kiệm hiệu quả vì nó không đặt ra
14
yêu cầu ràng buộc giữa số kinh phí đƣợc cấp với kết quả đạt đƣợc đầu ra.
Cơ chế thị trƣờng và hội nhập quốc tế đặt ra những yêu cầu mới đối với y
tế và đòi hỏi phải quản lý chi NSNN đối với các BV công lập là không thể tách
rời đối với việc phát triển của kinh tế thị trƣờng. Do vậy, việc quản lý chi
thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại các cơ sở y tế công lập là yêu cầu đòi hỏi
tất yếu khách quan không thể thiếu nhằm phát huy hơn nữa vai trò và hiệu quả
của y tế trong đời sống xã hội.
1.2.2. Nội dung quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ sở y tế công lập
1.2.2.1. Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp
Trong chu trình quản lý ngân sách nhà nƣớc nói chung và quản lý ngân
sách nhà nƣớc trong y tế nói riêng thì lập dự toán là khâu đầu tiên. Để lập đƣợc
dự toán tốt cần phân tích, đánh giá các khả năng và các nguồn tài chính trong y
tế từ đó xác lập chi tiêu một cách đúng đắn có căn cứ khoa học và thực tiễn,
đồng thời từ đó xác lập những biện pháp nhằm tổ chức thực hiện những nhiệm
vụ, chỉ tiêu đề ra.
Việc lập dự toán đƣợc thực hiện 1 cách chính xác, có căn cứ khoa học,
hợp thời gian sẽ tạo điều kiện thuận lợi rất lớn cho các khâu tiếp theo. Việc lập
dự toán chi thƣờng xuyên nguồn kinh phí cấp hàng năm thông qua các nghiệp
vụ tài chính để cụ thể hóa định hƣớng phát triển, kế hoạch hoạt động ngắn hạn
trên cơ sở đảm bảo đƣợc hoạt động thƣờng xuyên đồng thời củng cố nâng cấp
hạ tầng cơ sở, đầu tƣ đúng mục tiêu tránh lãng phí và tiêu cực.
Hàng năm căn cứ vào nghị quyết của cơ quan chủ quản (HĐND cùng
cấp, các Bộ)phối hợp với các đơn vị có liên quan (Sở tài chính, Cục tài chính
trực thuộc các Bộ) lập phƣơng án phân bổ chi NSNN tại cơ sở y tế công lậpvà
giao nhiệm vụ chi NSNN cho từng cơ quan trực thuộc hàng năm. Dự toán chi
NSNN tại cơ sở y tế công lập đƣợc giao cho đơn vị sử dụng ngân sách và đƣợc
phân bổ theo mục lục ngân sách nhà nƣớc hiện hành theo các nhóm mục chi
15
