Nâng cao kỹ năng học tập nhóm của sinh viên ngành giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường đại học sư phạm hà nội 2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÕNG HÀ NỘI 2
*****************************

KHỔNG TIẾN DŨNG

NÂNG CAO KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM
CỦA SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC
QUỐC PHÕNG VÀ AN NINH Ở TRƢỜNG
ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng và an ninh

HÀ NỘI - 2018


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÕNG HÀ NỘI 2
*****************************

KHỔNG TIẾN DŨNG

NÂNG CAO KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM
CỦA SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC
QUỐC PHÕNG VÀ AN NINH Ở TRƢỜNG
ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng và an ninh
Người hướng dẫn

Trung tá: Trần Đức Cường

HÀ NỘI - 2018


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến thầy trung tá Trần
Đức Cường, người đã luôn tận tình hướng dẫn, động viên, khích lệ tôi trong
suốt quá trình nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn:
Ban giám đốc, các Phòng ban, quý Thầy Cô và các bạn sinh viên tại
Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
2 đã tạo điều kiện, nhiệt tình hỗ trợ và tích cực tham gia cùng tôi trong quá
trình thực hiện đề tài.
Do điều kiện thời gian nghiên cứu có hạn, bài nghiên cứu không thể tránh
khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý, phê bình của quý thầy cô
để đề tài được hoàn thiện hơn.

Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Tác giả

Khổng Tiến Dũng


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài: “ Nâng cao kỹ năng học tập nhóm của sinh viên
ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2”
là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Kết quả của nghiên cứu này mang tính
thời sự cấp thiết và phù hợp với điều kiện khách quan của Trung tâm Giáo
dục quốc phòng và an ninh trường ĐHSP Hà Nội 2.
Đề tài không trùng với kết quả nghiên cứu của các tác giả khác. Nếu sai tôi

xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Tác giả

Khổng Tiến Dũng


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

ĐHSP

Đại học Sư phạm

GDQP&AN

Giáo dục quốc phòng và an ninh

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giảng viên

PPDH

Phương pháp dạy học

SV

Sinh viên

THPT

Trung học phổ thông


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài. ................................................................................................................. 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................... 3
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................... 3
4. Các phƣơng pháp nghiên cứu. ........................................................................................... 4
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn. ........................................................................................... 4
6. Cấu trúc của khóa luận. ...................................................................................................... 5
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM .............................. 6
CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GDQP&AN ........................................................... 6
1.1. GIÁO DỤC QUỐC PHÕNG VÀ AN NINH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY. .. 6
1.1.1. Vai trò của Giáo dục quốc phòng và an ninh. ........................................................... 6
1.1.2 Mục tiêu đào tạo Giáo viên Giáo dục quốc phòng và an ninh. ................................ 7
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM CỦA
SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GDQP&AN. .................................................................. 10
1.2.1. Học tập. .......................................................................................................................... 10
1.2.2. Nhóm. ............................................................................................................................. 11
1.2.3. Học tập theo nhóm. ...................................................................................................... 11

1.2.5. Kỹ năng. ........................................................................................................................ 11
1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HỌC TẬP NHÓM. ................................................ 15
1.3.1. Đặc điểm của học tập nhóm. ...................................................................................... 15
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm................................................................................... 17
1.4. TIỂU KẾT CHƢƠNG 1. ............................................................................................... 18
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM CỦA SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH GIÁO DỤC QUỐC PHÕNG VÀ AN NINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC
SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 ............................................................................................................. 19
2.1. ĐẶC ĐIỂM MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN. ................................... 19
2.2. THỰC TRẠNG KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM. ....................................................... 20


2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG HỌC TẬP NHÓM CỦA SINH VIÊN.
................................................................................................................................................... 26
2.3.1 Mặt tích cực. .................................................................................................................. 26
2.3.2 Mặt hạn chế. .................................................................................................................. 27
2.4. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG HẠN CHẾ TRÊN. ............................................... 27
2.4.1. Nguyên nhân chủ quan. .............................................................................................. 27
2.4.2. Nguyên nhân khách quan. .......................................................................................... 28
2.5. TIỂU KẾT CHƢƠNG 2. ............................................................................................... 29
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM
CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 ..................................................................... 30
3.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP. ............................................................... 30
3.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM CHO SINH
VIÊN......................................................................................................................................... 31
3.2.1. Tăng cƣờng các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm. .. 31
3.2.2. Tăng cƣờng rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm. ........................................ 33
3.2.3 Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ lớp và nhóm trƣởng nhóm học tập. ........... 38
3.2.4. Tăng cƣờng ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động học tập theo nhóm. 41

3.5. TIỂU KẾT CHƢƠNG 3. ............................................................................................... 43
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................................................... 44
1. Kết luận................................................................................................................................ 44
2. Kiến nghị. ............................................................................................................................ 44


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Trong mọi thời đại, dù ở mức độ khác nhau nhưng nhân tố con người vẫn
luôn được xem là mục tiêu và động lực của sự phát triển xã hội. Quán triệt
luận điểm có tính quy luật này, Đảng và nhà nước ta luôn khẳng định phát
triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực,
bồi dưỡng nhân tài. Đồng thời, trong nghị quyết số 29-NQ/TW ngày
4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục đào tạo đã chỉ rõ :
“Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại;
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập
trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự
cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ
yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã
hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông
tin và truyền thông trong dạy và học.”
Có thể thấy kỹ năng luôn là một vấn đề quan trọng. Đối với mỗi cá nhân,
kỹ năng giúp người ta giải quyết các nhiệm vụ cụ thể và hoạt động một cách
có hiệu quả. Vì vậy, việc hình thành kỹ năng là nhiệm vụ quan trọng trong
GD&ĐT.
Trong giai đoạn của xu thế toàn cầu hóa mọi mặt đời sống kinh tế, văn
hóa, xã hội cũng như trong bối cảnh nền kinh tế thị trường theo định hướng xã
hội chủ nghĩa, bên cạnh nguồn nhân lực có phẩm chất, trình độ chuyên môn,

còn đòi hỏi người lao động phải có khả năng phối hợp, cộng tác với những
người khác để cùng thực hiện một công việc trong điều kiện đa dạng về văn

1


hóa, ngôn ngữ, tín ngưỡng… Vì bản chất của hoạt động lao động nói chung ở
cong người là lao động cùng nhau, lao động tập thể.
Đối với SV, với tư cách là đội ngũ nhân lực có trình độ cao cung cấp cho
sự phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, việc hình thành các kỹ năng làm
việc nhóm là một yêu cầu cơ bản. Trước hết, trong điều kiện còn đang được
đào tạo ở nhà trường, khả năng biết cách phối hợp,làm việc với người khác sẽ
giúp SV thực hiện được tốt các nhiệm vụ học tập và nghiên cứu. Trong tương
lai, sau khi tốt nghiệp, ở từng vị trí công tác, kỹ năng làm việc nhóm sẽ tiếp
tuc giúp mỗi người có khả năng hòa nhập vào các nhóm, tập thể, phát huy
được năng lực, sở trường của mình để cùng thực hiện công việc chung.
Theo xu thế đổi mới phương phạp dạy học hiện nay, SV phải tự tổ chức
lĩnh hội tri thức thông qua nhiều hình thức hoạt động và học tập, đặc biệt kỹ
năng học tập nhóm… Mặc dù vậy, hiệu quả của hình thức này ra sao thì còn
nhiều đánh giá khác nhau, nhìn chung thì đều cho rằng chưa hiệu quả và
mang nặng tính hình thức. Điều này xuất phát từ một số nguyên nhân như :
SV chưa nhận thức đúng, đủ về học tập nhóm, kỹ năng học tập nhóm chưa
tốt, điều kiện cơ sở, vật chất chưa đáp ứng tốt yêu cầu…
SV chuyên ngành Giáo dục quốc phòng an ninh với đặc thù sinh hoạt tập
thể tại đơn vị, nhiều môn học có nội phải hoạt động nhóm như Đội ngũ đơn
vị, Đội ngũ từng người không có súng, các nội dung về chiến thuật tổ đội, tiểu
đội, trung đội thì các kỹ năng học tập nhóm lại càng trở nên quan trọng.
Trong quá trình học tập tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh
Trường ĐHSP Hà Nội 2, tôi nhận thấy việc sử dụng phương pháp học tập
nhóm vẫn chưa thực sự mang lại hiệu quả cao. Mặt khác, để phù hợp với tiến

trình phát triển giáo dục hiện nay, bên cạnh việc trang bị những kiến thức cho
SV thì yêu cầu về kỹ năng, trong đó có kỹ năng học tập nhóm cũng được đặt
ra như một nhiệm vụ quan trọng. Vậy, kỹ năng học tập nhóm của SV ngành
2


GDQP&AN Trung tâm GDQP&AN Trường ĐHSP Hà Nội 2 hiện nay như
thế nào? Chúng ta cần phải làm gì để góp phần bồi dưỡng kỹ năng này cho
SV nhằm xây dựng nguồn nhân lực có đủ kiến thức, phẩm chất và kỹ năng
cho tương lai? … Đó là những lý do để tôi chọn đề tài: “ Nâng cao kỹ năng
học tập nhóm của sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở
trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2”.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
2.1. Mục đích nghiên cứu.
Tìm hiểu về thực trạng mức độ kỹ năng cũng như hiệu quả phương pháp
học tập nhóm của SV chuyên ngành GDQP&AN tại Trung tâm GDQP&AN
Trường ĐHSP Hà Nội 2, những vướng mắc, khó khăn mà SV gặp phải khi
học tập nhóm, từ đó đề xuất một số kiến nghị nhằm góp phần bồi dưỡng, nâng
cao kỹ năng, hiệu quả học tập nhóm cho SV trong trung tâm.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu.
Nghiên cứu về cơ sở lý luận và thực tiễn của kỹ năng học tập nhóm.
Nghiên cứu về thực trạng mức độ kỹ năng, hiệu quả học tập nhóm của SV
chuyên ngành GDQP&AN tại trung tâm.
Đề xuất một số biện pháp nâng cao kỹ năng, hiệu quả học tập nhóm cho
SV ngành GDQP&AN tại trung tâm.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu.
Kỹ năng học tập nhóm của SV chuyên ngành GDQP&AN tại Trung tâm
GDQP&AN Trường ĐHSP Hà Nội 2.
3.2. Phạm vi nghiên cứu.

SV các khóa K40, K41, K42, K43 chuyên ngành GDQP&AN tại Trung
tâm GDQP&AN Trường ĐHSP Hà Nội 2.
3


4. Các phƣơng pháp nghiên cứu.
4.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết.
Nghiên cứu tài liệu chuyên môn, sách giáo trình và các loại tài liệu tham
khảo, để phân tích, tổng hợp các thông tin có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn.
Quan sát và tìm hiểu quá trình học tập nhóm của SV chuyên ngành
GDQP&AN tại Trung tâm GDQP&AN Trường ĐHSP Hà Nội 2 bằng cách
tham gia vào các buổi học tập có hoạt động nhóm trên lớp học, các hoạt động
của trung tâm và nhà trường như vui chơi, học tập ngoại khóa.
4.3. Phƣơng pháp phỏng vấn.
Nhằm thăm dò trực tiếp quá trình học tập nhóm từ nhiều người khác nhau
để thấy rõ những vấn đề mà SV hay mắc phải trong quá trình học tập nhóm là
như thế nào.
4.4. Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi.
Lập những câu hỏi sát thực trong học tập nhóm, những khó khăn, thuận
lợi tồn tại trong học tập theo nhóm của SV.
4.5. Phƣơng pháp so sánh, đối chiếu kết quả.
Trên cơ sở kết quả thu được trong quá trình học tập, tiến hành so sánh kết
quả giữa 2 phương pháp học tập nhóm cũ và phương pháp học tập nhóm mới
có vận dụng các biện pháp đề xuất để đánh giá ưu, nhược điểm, tính khả thi
của các biện pháp.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn.
5.1. Ý nghĩa khoa học.
Từ việc nghiên cứu: “Nâng cao kỹ năng học tập nhóm của sinh viên
ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2”,

4


khẳng định được tầm quan trọng của kỹ năng học tập nhóm trong học tập
cũng như trong hoạt động nghề nghiệp sau này đối với SV chuyên ngành
GDQP&AN tại Trung tâm GDQP&AN Trường ĐHSP Hà Nội 2, đồng thời đề
ra một số biện pháp cơ bản để một nhóm hoạt động có hiệu quả cao.
5.2. Ý nghĩa thực tiễn.
Qua đề tài, tôi mong muốn góp chút ít tài liệu tham khảo tới các bạn SV
để các ban có thể tìm hiểu sâu hơn về các kỹ năng học tập nhóm khi cần thiết,
từ đó có thể vận dụng tốt vào quá trình học tập cũng như công tác sau này.
6. Cấu trúc của khóa luận.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về kỹ năng học tập nhóm của sinh viên chuyên
ngành GDQP&AN.
Chương 2: Thực trạng kỹ năng học tập nhóm của sinh viên chuyên ngành
GDQP&AN trường ĐHSP Hà Nội 2.
Chương 3: Môt số biện pháp nâng cao kỹ năng học tập nhóm của sinh viên
chuyên ngành GDQP&AN ở trường ĐHSP Hà Nội 2.

5


CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM
CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GDQP&AN
1.1. GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.

1.1.1. Vai trò của Giáo dục quốc phòng và an ninh.

Sự nghiệp GDQP&AN ngày nay là trách nhiệm của toàn dân, của cả
nước, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của
Nhà nước chứ không phải là trách nhiệm riêng của Bộ quốc phòng. Thực hiện
Chỉ thị số 12- CT/TW ngày 03 tháng 05 năm 2007 về tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình
mới và nghị định số 116/2007/NĐ – CP ngày 10 tháng 07 năm 2007 của
Chính phủ về GDQP&AN, trong những năm gần đây, công tác GDQP&AN
đã được lãnh đạo các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương, hội đồng
GDQP&AN các cấp lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả, thiết
thực. Nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân
đối với nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc được nâng cao, lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa
xã hội được củng cố. Công tác GDQP&AN cho học sinh, SV dần đi vào nề
nếp, góp phần quan trọng củng cố nền quốc phòng toàn dân, giữ vững ổn định
chính trị - xã hội.
Giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, SV có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng, là nhiệm vụ không thể thiếu trong quá trình đào tạo, xây dựng con
người mới của Đảng. Việc giáo dục nhận thức về ý thức, kỹ năng quốc phòng
và an ninh trong toàn dân và trong các thế hệ học sinh, SV là một khâu cực kỳ
cần thiết, là một nội dung mang tầm chiến lược lớn, có ý nghĩa lâu dài của
Đảng và Nhà nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thông
qua nhận thức về nội dung môn học và thông qua quá trình học tập
GDQP&AN đã cung cấp cho học sinh, SV nhiều tri thức trong đời sống. Nó
tổng hợp nhiều kiến thức liên môn, liên ngành và có mối quan hệ chặt chẽ
6


trong nhiều lĩnh vực như kinh tế, chính trị - xã hội, khoa học và cả yếu tố tư
tưởng, tình cảm, thái độ, nhận thức, bản lĩnh chính trị, văn hóa, ý thức dân
tộc… Giúp cho học sinh, SV có thể xây dựng lối sống lành mạnh, ý thức tổ
chức kỷ luật, tác phong nhanh nhẹn. Tăng cường GDQP&AN toàn dân nói

chung và GDQP&AN cho thế hệ trẻ nói riêng là nội dung có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng trong chiến lược đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa và củng
cố nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Điều này liên quan trực tiếp đến sự
an nguy, sống còn của cả quốc gia, dân tộc.
Có vị trí và tầm quan trọng như vậy, tuy nhiên hiện nay đội ngũ giáo viên
GDQP&AN chưa thể đáp ứng được những yêu cầu đặt ra, phần lớn giáo viên
GDQP&AN ở bậc THPT được đào tạo ngắn hạn và phụ trách giảng dạy nhiều
bộ môn, họ chưa được đào tạo một cách chính quy, bài bản, chưa có nội dung
và phương pháp giảng thật sự phù hợp, do vậy chất lượng giảng dạy bộ môn
GDQP&AN ở bậc THPT còn chưa cao. Để giải quyết vấn đề này, năm 2014,
Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án “Đào tạo giáo viên, GV giáo dục
quốc phòng và an ninh cho các trường trung học phổ thông, trung cấp chuyên
nghiệp, trung cấp nghề và cơ sở giáo dục đại học đến năm 2020” với mục tiêu
đến năm 2020 đảm bảo đào tạo đáp ứng được 90% giáo viên, GV
GDQP&AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề,
cao đẳng nghề và các cơ sở giáo dục đại học và cấp phép cho 12 cơ sở thực
hiện đề án này, trong đó có trường ĐHSP Hà Nội 2.
1.1.2. Mục tiêu đào tạo Giáo viên Giáo dục quốc phòng và an ninh.
Theo quy định của bộ GD&ĐT, chương trình đào tạo Giáo viên
GDQP&AN hệ cử nhân 4 năm có tổng số 130 tín chỉ phải tích lũy, trong đó:
Khối kiến thức đại cương:

26 tín chỉ

Khối kiến thức cơ sở ngành:

14 tín chỉ

7

Khối kiến thức ngành:

49 tín chỉ

Khối kiến thức nghiệp vụ:

33 tín chỉ

Khóa luận tốt nghiệp hoặc các môn chuyên ngành thay thế: 08 tín chỉ
Mục tiêu về kiến thức, kỹ năng, thái độ cần đạt được:
Về kiến thức:
Có hiểu biết cơ bản về các nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin, Đường
lối cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam, Tư tưởng Hồ Chí Minh. Có các
kiến thức cần thiết trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân
văn, khoa học quản lý hành chính, quản lý giáo dục và giáo dục thể chất.
Nắm vững kiến thức nghiệp vự sư phạm để thực hiện tốt nhiệm vụ giảng
dạy và giáo dục học sinh, SV.
Nắm vững kiến thức cơ bản về quốc phòng và an ninh.
Thuần thục thao tác kỹ năng quân sự, sử dụng thành thạo các loại vũ khí
bộ binh và các thiết bị quân sự khác.
Hiểu biết và thực hiện tốt công tác quốc phòng, quân sự địa phương trong
các cơ sở giáo dục đào tạo.
Có kiến thức chuyên sâu về lý luận và PPDH GDQP&AN, hiểu biết về
chương trình GDQP&AN các cấp từ trung học phổ thông đến đại học.
Có kiến thức cơ bản về tin học, ngoại ngữ để hỗ trợ giảng dạy và nghiên
cứu khoa học.
Về kỹ năng:
Đáp ứng các chuẩn kỹ năng nghề nghiệp đối với giáo viên, GV
GDQP&AN của Bộ GD&ĐT trên cơ sở đảm bảo và phát huy các kỹ năng cụ

thể sau:
Có khả năng lập kế hoạch dạy học và tổ chức hoạt động dạy học

8


GDQP&AN ở nhà trường trung học phổ thông đến đại học.
Có khả năng giảng dạy môn GDQP&AN ở nhà trường trung học phổ
thông đến đại học.
Có các kỹ năng sư phạm giáo dục học sinh nói chung và học sinh cá biệt
nói riêng, đặc biệt là học sinh ở trường trung học phổ thông.
Có kỹ năng quân sự, an ninh cần thiết để tham gia vào lực lượng vũ trang
trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Về thái độ:
Có phẩm chất của người giáo viên, tin tưởng vào đường lối của Đảng,
chính sách pháp luật của nhà nước, có bản lĩnh chính trị vững vàng, yêu tổ
quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, yêu nghề, yêu học sinh, có ý thức trách nhiệm
cao, tác phong mẫu mực.
Có thể thấy nội dung chương trình đào tạo giáo viên, GV GDQP&AN rất
phong phú và đa dạng, bao gồm nhiều nội dung cả lý thuyết lẫn thực hành đòi
hỏi phải vận dụng kết hợp nhiều hình thức, PPDH thì mới mang lại kết quả
cao. Mặt khác mục tiêu của quá trình đào tạo luôn đề cao khả năng lĩnh hội tri
thức, vận dụng thuần thục các kỹ năng, kỹ xảo của môn học, đồng thời có các
kỹ năng nghiệp vụ sư phạm, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học vừa phù
hợp, vừa đa dạng. Do đó trong quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN, cần
phải sử dụng nhiều các PPDH tích cực, lấy người học làm trung tâm, phát huy
sự chủ động, tích cực, tự giác của người học. Phương pháp học tập theo nhóm
là một trong số đó. Các phương pháp này không chỉ giúp cho người học dễ
dàng lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo trong quá trình học tập mà còn là một
bước trải nghiệm, để có thể tiếp thu và vận dụng chính phương pháp đó vào

quá trình giảng dạy sau này.

9


1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN KỸ NĂNG HỌC TẬP NHÓM CỦA
SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GDQP&AN.

Trước hết, cần khẳng định làm học tập nhóm là một phương pháp học tập
đòi hỏi cần phải có nhiều kỹ năng và các kỹ năng nầy cần phải được rèn
luyện, nâng cao một cách thường xuyên liên tục thì hiệu quả của phương pháp
này mới có thể được cải thiện.
1.2.1. Học tập.
Học tập là một quá trình mà đầu ra của nó được biểu hiện bằng tri thức,
kỹ năng, thái độ, hành vi ứng xử có thể quan sát được.
Theo từ điển Tiếng Việt: “ Học tập là quá trình tiếp thu kiến thức và rèn
luyện kỹ năng dưới sự dạy bảo, hướng dẫn của nhà giáo và hợp thành hoạt
động dạy học trong lĩnh vực sư phạm”.
Hoạt động học tập của SV là hoạt động có mục đích, có kế hoạch nhằm
chiếm lĩnh văn hóa nhân loại, chuyển hóa thành tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, thái
độ của bản thân để chuẩn bị các điều kiện trở thành chuyên gia – những người
chủ nhân tương lai của đất nước, đáp ứng được các yêu cầu của xã hội và của
thời đại. Hoạt động học tập bao giờ cũng nhằm thỏa mãn một nhu cầu học
nhất định, được kích thích bởi động cơ học và được thực hiện bởi một hoạt
động chuyên biệt – hoạt động học với nội dung, phương pháp và phương tiện
học tập.
Hoạt động học tập của SV chuyên ngành GDQP&AN là một quá trình
hoạt động có mục đích, có kế hoạch nhằm chiếm lĩnh những tri thức trong
lĩnh vực quốc phòng và an ninh, những kỹ năng, kỹ xảo thuộc các nội dung
quân sự và hình thành thái độ, tác phong chuẩn mực của một người quân

nhân. Cùng với đó là hình thành và phát triển các kỹ năng nghiệp vụ sư phạm
để đáp ứng yêu cầu của quá trình giảng dạy, công tác sau này.

10


1.2.2. Nhóm.
Theo từ điển Tiếng Việt: “Nhóm là tập hợp một số ít người hoặc sự vật
được hình thành theo những nguyên tắc nhất định.”
Theo Từ điển tâm lý học của Vũ Dũng: “Nhóm là cộng đồng có từ hai
người trở lên, giữa các thành viên có chung lợi ích và mục đích, có sự tương
tác và ảnh hưởng lẫn nhau trong quá trình hoạt động chung”.[9]
Theo tôi, nhóm là tập hợp những người với những khả năng, năng lực,
kinh nghiệm và nền tảng giáo dục khác nhau nhưng được tổ chức và hoạt
động theo những nguyên tắc nhất định nhằm đạt tới mục tiêu và lợi ích chung.
1.2.3. Học tập theo nhóm.
Học tập theo nhóm là một phương pháp học tập, trong đó SV được chia
thành các nhóm nhỏ, các thành viên trong nhóm cùng phối hợp chặt chẽ với
nhau để giải quyết một vấn đề học tập cụ thể mà người GV đặt ra nhằm
hướng đến một mục tiêu chung, từ đó giúp học sinh tiếp thu được một kiến
thức nhất định nào đó. Đồng thời giúp SV phát triển kỹ năng giao tiếp, phát
triển các năng lực nhận thức, tư duy và nhân cách của bản thân.
Học tập theo nhóm trong quá trình dạy học là quá trình tương tác, hợp
tác giữa người học trong nhóm dưới sự điều khiển của người dạy và tác động
của môi trường nhằm hướng đến mục tiêu chung và giải quyết các nhiệm vụ
nhận thức.
Tổ chức học tập theo nhóm trong dạy học là quá trình người dạy thiết kế,
điều hành các mối quan hệ tương tác giữa các người học với nhau nhằm giúp
họ đạt được mục tiêu giáo dục đề ra.
1.2.5. Kỹ năng.

Trong lịch sử nghiên cứu các vấn đề về kỹ năng có nhiều khái niệm khác
nhau, tiêu biểu có thể kể tới:
11


Từ điển Tiếng Việt định nghĩa “kỹ năng là khả năng vận dụng những kiến
thức thu nhận được trong một lĩnh vực nào đó vào thực tế”.
Theo Từ điển Giáo dục học “Kỹ năng là khả năng thực hiện đúng hành
động, hoạt động phù hợp với những mục tiêu và điều kiện cụ thể tiến hành
hoạt động ấy cho dù đó là hành động cụ thể hay hành động trí tuệ”.[4]
Dựa vào những quan điểm trên, tôi cho rằng: Kỹ năng là khả năng của
con người thực hiện có kết quả một hành động nào đó trên cơ sở vận dụng
những tri thức và kinh nghiệm tương ứng và kỹ năng được hình thành phải
trải qua quá trình luyện tập.
Kỹ năng học tập nhóm trong học tập là khả năng vận dụng những tri thức
và những kinh nghiệm đã có về học tập nhóm nhằm hoàn thành những nhiệm
vụ học tập do nhóm đề ra.
Kỹ năng học tập nhóm trong học tập được hình thành trước hết từ việc
nhận thức đúng đắn về học tập nhóm trong học tập, các thao tác kỹ thuật để
thực hiện công việc, sau đó phải thực hành và rèn luyện trong thực tiễn.
Để học tập theo nhóm đạt chất lượng cần đảm bảo nhiều kỹ năng. Cụ thể:
Kỹ năng lập kế hoạch, xây dựng nội quy hoạt động:
Lập kế hoạch: Có kỹ năng xây dựng một kế hoạch hoạt động cho nhóm
một cách cụ thể, hợp lý, bao gồm: thứ tự công việc, nội dung công việc, thời
gian, người chịu trách nhiệm sẽ đảm bảo cho mỗi thành viên chủ động và có
định hướng trong công việc của mình và của cả nhóm.
Xây dựng nội quy nhóm: Đã thành lập một nhóm học tập dù lớn dù nhỏ
đều cần thiết lập những nội quy, những nguyên tắc chung trong hoạt động để
mọi thành viên trong nhóm dựa vào đó mà thực hiện, đảm bảo sự quy củ,
nghiêm túc trong hoạt động của nhóm.

Kỹ năng phân công nhiệm vụ: (Điều này phụ thuộc vào vai trò và khả
12


năng chỉ đạo của nhóm trưởng). Khi công việc được phân công rõ ràng, phù
hợp với năng lực và khả năng của mỗi thành viên họ sẽ ý thức được vai trò
của mình, có trách nhiệm hoàn thành công việc. Ngược lại, nếu phân công
công việc không rõ ràng, không hợp lý, người thì phải đảm nhiệm quá nhiều
việc, người lại không có việc để làm, kết quả là sự bất hợp tác sẽ tác động lớn
đến chất lượng của hoạt động nhóm và sản phẩm của nhóm.
Kỹ năng thảo luận, trao đổi, lắng nghe: Điểm đặc trưng nổi bật nhất của
học tập theo nhóm là sự hợp tác nhằm xây dựng một sản phẩm trí tuệ tập thể
bằng việc thống nhất các ý kiến thông qua sự thảo luận, trao đổi giữa các
thành viên trong nhóm. Vì vậy đây là một kỹ năng có vị trí rất quan trọng
trong hoạt động nhóm. Thảo luận, trao đổi là hoạt động đòi hỏi các thành viên
phải tư duy và có tinh thần xây dựng ý kiến hết mình cho nhóm. Để thảo luận,
trao đổi có hiệu quả các thành viên trong nhóm cần có khả năng thuyết trình,
diễn giải vấn đề sao cho mạch lạc, thuyết phục người nghe; khả năng đặt câu
hỏi chất vấn; khả năng phản biện cũng như khả năng lắng nghe và tiếp thu ý
kiến góp ý của các thành viên khác. Thông qua thảo luận, trao đổi chúng ta có
thể nhận biết được cách tiếp cận vấn đề, quan niệm riêng của từng thành viên,
mức độ tác động lẫn nhau giữa các thành viên. Kỹ năng này không chỉ giúp ta
thống nhất được ý kiến mà còn giúp mỗi thành viên học hỏi lẫn nhau, giúp
nhau cùng phát triển.
Kỹ năng nghiên cứu tài liệu, chia sẻ thông tin: Nghiên cứu tài liệu là một
kỹ năng cần thiết trong học tập theo nhóm vì các bài tập nhóm thường là
những vấn đề rộng đòi hỏi sinh viên tự tìm tòi, nghiên cứu qua các tài liệu.
Muốn nghiên cứu tài liệu hiệu quả cần biết cách tìm kiếm tài liệu, biết đánh
giá, chọn lọc, phân tích, tổng hợp các tài liệu theo những vấn đề mình cần
tìm... Có kỹ năng nghiên cứu tài liệu sẽ giúp mọi thành viên trong nhóm tìm

kiếm được nhiều thông tin làm phong phú hơn bài tập của nhóm. Đồng thời,
13


Học tập nhóm nghĩa là hợp tác trên cơ sở chia sẻ kiến thức và thông tin từ
nhiều người để hoàn thiện bài tập chung một cách tốt nhất. Vì vậy, chia sẻ
thông tin là rất cần thiết. Trong nhóm có nhiều người chia sẻ thông tin, lượng
thông tin càng nhiều, càng phong phú, là một điều kiện để sản phẩm nhóm đạt
chất lượng cao.
Kỹ năng chia sẻ trách nhiệm: Để cho hoạt động của nhóm đạt chất lượng
và không khí học tập trong nhóm vui vẻ, đoàn kết mọi thành viên cần phải
chia sẻ trách nhiệm với nhau. Biết chia sẻ hợp lý trách nhiệm giữa các thành
viên sẽ tạo động lực giúp hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao hơn.
Kỹ năng giải quyết xung đột: Trong một nhóm tồn tại quá nhiều cái tôi cá
nhân nên không thể tránh khỏi những xung đột gây ra sự bất hòa trong nhóm.
Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động nhóm. Tất nhiên mâu thuẫn là
động lực cho sự phát triển nhưng khi mâu thuẫn quá mức thì sẽ không tốt cho
sự hợp tác trong nhóm. Vì vậy, kỹ năng giải quyết xung đột là rất quan trọng
đối với hoạt động nhóm, đặc biệt là với người nhóm trưởng (vì nhóm trưởng
là người chịu trách nhiệm điều hòa các mối quan hệ trong nhóm mình).
Kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm: Để hoạt động nhóm
ngày càng đạt hiệu quả thì nhóm cần phải thường xuyên tự kiểm tra - đánh giá
hoạt động của mình để tự điều chỉnh kịp thời (nếu thấy cần thiết). Đồng thời,
tự kiểm tra - đánh giá cũng là cách để phát hiện, biểu dương các thành viên
tích cực, phê bình những thành viên còn thiếu ý thức... nhằm tạo thêm động
lực cho các thành viên trong nhóm nhiệt tình hơn với hoạt động chung. Sự
công bằng trong đánh giá phải đặc biệt được coi trọng bởi nó là nguyên nhân
chính thúc đẩy hay kìm hãm động lực học tập của các thành viên. Tự kiểm tra
- đánh giá ở đây gồm 2 nội dung:
Tự kiểm tra - đánh giá sự tham gia hoạt động nhóm của các thành viên

trong nhóm.
14


Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm (mặt tốt, mặt hạn chế nhằm
có biện pháp khắc phục).
1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HỌC TẬP NHÓM.

Hiện nay, yêu cầu đổi mới PPDH theo hướng tăng cường tính tích cực,
chủ động, tự học tập, tự tìm tòi khám phá của người học nhằm phát triển tri
thức và các kỹ năng thiết thực cho người học thì phương pháp học tập theo
nhóm chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Học tập theo nhóm cả trong và
ngoài giờ học sẽ là một sự bổ sung cho các bài giảng, giúp SV nắm vững các
kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo theo yêu cầu và mục tiêu giáo dục.
Học tập theo nhóm không những đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp
học tập mà còn rất có ý nghĩa đối với việc tự học của mỗi người, đồng thời
giúp phát triển các kỹ năng giao tiếp, ứng xử và giải quyết các mối quan hệ
trong quá trình học tập.
1.3.1. Đặc điểm của học tập nhóm.
Học tập nhóm là một cách học đòi hỏi mỗi thành viên trong nhóm cùng
thực hiện một cam kết học tập nhất định không có sự hướng dẫn trực tiếp của
GV mà dựa trên sự hợp tác và phân công công việc hợp lý trong nhóm.
Nếu học tập theo nhóm được tổ chức và điều khiển một cách khoa học và
hợp lý sẽ đem lại rất nhiều lợi ích. Cụ thể:
Học tập theo nhóm sẽ góp phần xây dựng tinh thần đồng đội, mối quan hệ
tương hỗ giữa các thành viên trong nhóm đồng thời tạo nên sự gắn kết trong
một cộng đồng nhằm hướng đến một mục tiêu chung. Trong quá trình học tập
nhóm, các mâu thuẫn sẽ nảy sinh đòi hỏi sự cố gắng của mỗi cá nhân cùng trí
tuệ tập thể để giải quyết vấn đề.
Học tập theo nhóm sẽ đáp ứng nhu cầu học tập cá nhân, phù hợp với việc

học hướng tới người học; khuyến khích tính độc lập tự chủ trong học tập. Nếu

15


trong phương pháp thuyết trình cơ hội cho người học trao đổi với nhau rất ít
thì học tập theo nhóm mọi thành viên được tự do phát biểu quan điểm của
mình về chủ đề thảo luận, từ đó phát triển tư duy độc lập và trao đổi lẫn nhau
trong nhóm.
Học tập theo nhóm luôn có sự bàn bạc, tranh luận để tìm ra chân lý dựa
trên những nguồn thông tin mà mọi thành viên trong nhóm tìm hiểu. Vì vậy
kết quả của nhóm là kết quả của trí tuệ tập thể, tập hợp sự sáng tạo của nhiều
người nên sẽ rất phong phú, đa dạng và giàu tính sáng tạo. Từ đó giúp các
thành viên hiểu và nhớ kiến thức lâu hơn.
Học tập theo nhóm sẽ tăng khả năng hòa nhập, có thêm tinh thần học hỏi,
biết lắng nghe người khác cũng như khả năng phản biện thông qua phần trình
bày của mình và sự phản hồi của những người xung quanh.
Học tập theo nhóm sẽ tạo cơ hội cho mọi thành viên rèn luyện các kỹ năng
như: kỹ năng thuyết trình trước đám đông, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ
chức…Đây là những kỹ năng rất quan trọng, cần thiết cho quá trình học tập
sau này, vì vậy đây sẽ là tiền đề để ta biết cách học tập trong môi trường tập
thể.
Tuy nhiên, nếu sử dụng phương pháp học tập theo nhóm không đúng cách,
không phù hợp với nội dung và thiếu kỹ năng thực hiện thì có thể chỉ mang
tính hình thức, gây mất nhiều thời gian, sản phẩm không mang tính tập thể, các
cá nhân thiếu tích cực sẽ đùn đẩy cho những người năng nổ, nhiệt tình...
Chính vì vậy để học tập nhóm thực sự đem lại kết quả cao mỗi thành viên
trong nhóm cần nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình, cùng rèn luyện
kỹ năng học tập nhóm thật hiệu quả.
Có rất nhiều cách tiếp cận trong phân chia hình thức học tập nhóm như:

theo số lượng người trong cùng một nhóm, như theo tính chất nội dung bài

16


học, theo khả năng của từng cá nhân... tuy nhiên mỗi hình thức nhóm học tập
đều có ưu và nhược điểm riêng. Vì vậy, khi áp dụng các hình thức trên, các
nhóm cần phải lựa chọn linh hoạt để đem lại hiệu quả cao nhất.
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm.
Để hoạt động nhóm đạt hiệu quả cần đảm bảo các nguyên tắc sau:
Tạo sự đồng thuận: Các buổi họp là cách thức hiệu quả để bồi đắp tinh
thần đồng đội và thói quen học tập theo nhóm ngay từ lúc đầu mới thành lập
nhóm. Các buổi họp giúp các thành viên làm quen với nhau, hiểu biết về nhau,
gắn bó với nhau, tạo sự nhất trí về các mục tiêu cũng như cơ cấu tổ chức
nhóm. Để tạo sự đồng thuận mọi vấn đề của nhóm đều cần đem ra bàn bạc và
đi đến thống nhất dựa trên sự nhất trí của các thành viên.
Chia sẻ và hợp tác với tinh thần đồng đội: Đây là một nguyên tắc quan
trọng trong học tập nhóm. Vì học tập theo nhóm là sự tham gia của nhiều
thành viên nhằm hướng đạt mục tiêu chung trong học tập nên sự hợp tác và
chia sẻ là không thể thiếu. Hơn nữa nếu học tập đơn lẻ sẽ khó thực hiện tốt
nhiệm vụ chung vì mỗi người chỉ mạnh về một khía cạnh nào đó của công việc
chung. Vì thế sự hợp tác và chung sức sẽ tạo ra sức mạnh tập thể.
Tôn trọng: Tôn trọng là một nguyên tắc rất quan trọng trong học tập nhóm.
Bởi vì nhóm là một tập thể chỉ khi tập thể đó tồn tại sự tôn trọng lẫn nhau giữa
các thành viên, tôn trọng nội quy của nhóm mới có thể xây dựng một bầu
không khí cởi mở, thân thiện trong nhóm. Sự tôn trọng thể hiện ở sự chấp hành
nội quy nhóm, đúng giờ, chú y lắng nghe khi người khác phát biểu ý kiến, tạo
cơ hội - khuyến khích mọi người chia sẻ, ghi nhận - đánh giá đúng sự đóng
góp của các thành viên..
Phát huy tốt vai trò của trưởng nhóm: Mỗi nhóm đều cần một nhóm

trưởng giữ vai trò là người tổ chức và điều hành hoạt động của nhóm, là “cầu

17


nối” giữa nhóm và phần còn lại của tổ chức, là người phát ngôn cho nhóm.
Trưởng nhóm là người duy trì sự thực hiện mục tiêu và giữ cho mọi người đi
đúng hướng, đem nguồn lực về cho nhóm khi cần thiết, khuyến khích mọi
người và gỡ rối cho nhóm khi gặp vấn đề nan giải.
Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: Phân công nhiệm vụ là một việc làm
không thể thiếu khi học tập theo nhóm. Khi phân công phải chú trọng phân
công phù hợp với năng lực của từng thành viên vì mỗi cá nhân sẽ cống hiến
hết mình nếu họ được đánh giá đúng năng lực, sử dụng đúng và được tin
tưởng. Sự phân công rõ ràng trách nhiệm của từng thành viên sẽ là yếu tố quan
trọng tạo nên thành công cho nhóm.
1.4. TIỂU KẾT CHƢƠNG 1.

Chương 1 nghiên cứu: Vị trí, vai trò và mục tiêu đào tạo giáo viên, GV
GDQP&AN trong giai đoạn hiện nay; một số vấn đề lý luận về học tập theo
nhóm trong SVchuyên ngành GDQP&AN tại Trung tâm GDQP&AN Trường
ĐHSP Hà Nội 2. Đề tài đã xác định:
Giáo dục quốc phòng và an ninh là một môn học có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng , là nhiệm vụ không thể thiếu trong quá trình xây dựng, bảo vệ và
phát triển đất nước. Do vậy yêu cầu đặt ra là cần phải đào tạo đội ngũ giáo
viên, GV giáo dục quốc phòng và an ninh cho các trường trung học phổ
thông, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề và cơ sở giáo dục đại học
đảm bảo đủ số lượng, nắm vững các khối kiến thức, có các kỹ năng chuyên
môn và nghiệp vụ phục vụ quá trình dạy học GDQP&AN.
GDQP&AN là một môn học mang tính chất đặc thù, do vậy trong quá
trình dạy và học, cần vận dụng kết hợp nhiều phương pháp đảm bảo phát huy

tích cực, chủ động, sáng tạo của người học thì mới mang lại hiệu quả. Học tập
theo nhóm là một trong những phương pháp như vậy. Phương pháp này đặc
biệt phù hợp, mang lại hiệu quả lớn trong dạy và học GDQP&AN.
18