Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại quận hoàng mai, thành phố hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

TRƢƠNG QUANG KHÁNH

QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

Hà Nội - 2018


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

TRƢƠNG QUANG KHÁNH

QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN TRÚC LÊ

Hà Nội - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Trúc Lê. Các
số liệu và trích dẫn được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc
rõ ràng và đáng tin cậy.


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận
được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trư ng Đ i
học inh tế - Đ i học Quốc gia Hà Nội.
Trước hết, tôi xin chân thành c m ơn đến quý thầy cô Trư ng Đ i học
inh tế, đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập.
Tôi xin gửi l i biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Trúc Lê - cán bộ công
tác t i Trư ng Đ i học Kinh tế - ĐHQG Hà Nội đã dành rất nhiều th i gian và
tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin gửi l i c m ơn chân thành đến Lãnh đ o và các cán bộ đang
công tác t i phòng Tài chính -

ế ho ch quận Hoàng Mai, Sở Tài chính Hà

Nội đã t o điều kiện trong việc cung cấp các thông tin, số liệu trong quá trình
thực hiện luận văn tốt nghiệp này.
Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tòi, nghiên cứu để hoàn
thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh kh i nh ng thiếu sót, rất mong nhận
được nh ng đóng góp tận tình của quý thầy cô và các b n.

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... i
DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... ii
DANH MỤC HÌNH ......................................................................................... iii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN, THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN ................................................................ 4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................ 4
1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan ...................................................... 4
1.1.2. Nh ng kết qu chủ yếu của các công trình nghiên cứu và kho ng trống
trong nghiên cứu................................................................................................ 6
1.2. Nh ng vấn đề cơ b n về qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước.. 6
1.2.1. Các khái niệm chung ............................................................................... 6
1.2.2. Nội dung chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện ................ 11
1.2.3. Nội dung qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện ... 12
1.2.4. Nhân tố tác động đến qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước
cấp huyện ........................................................................................................ 21
1.3.

inh nghiệm qu n lý chi ngân sách nhà nước ở một số quận, huyện và

bài học rút ra cho quận Hoàng Mai ................................................................. 27
1.3.1. inh nghiệm qu n lý chi ngân sách nhà nước ở một số quận, huyện .. 27
1.3.2. Bài học rút ra cho quận Hoàng Mai ...................................................... 31
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 32
2.1. Phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử ....................... 32

2.2. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu .................................................. 32
2.3. Phương pháp xử lý thông tin .................................................................... 32
2.4. Phương pháp phân tích thông tin ............................................................. 33
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƢỜNG
XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH
PHỐ HÀ NỘI................................................................................................. 34
3.1. Tổng quan về quận Hoàng Mai ................................................................ 34
3.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội ...................................................................... 34
3.1.2. Bộ máy qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước quận Hoàng Mai 36
3.1.3. Tình hình chi ngân sách nhà nước quận................................................ 38
3.2. Thực tr ng công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước quận
Hoàng Mai ....................................................................................................... 43
3.2.1. hâu lập dự toán chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước quận ............ 43
3.2.2. hâu chấp hành dự toán chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước quận . 45
3.2.3. hâu kế toán và quyết toán chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước quận .. 55
3.2.4.

hâu thanh tra, kiểm tra công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách

nhà nước quận ................................................................................................. 59
3.3. Đánh giá chung về công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà
nước quận Hoàng Mai ..................................................................................... 59
3.3.1. Nh ng kết qu đ t được ........................................................................ 59
3.3.2. Nh ng h n chế và nguyên nhân ............................................................ 60
CHƢƠNG 4. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ
NƢỚC TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................... 66
4.2 Gi i pháp nhằm hoàn thiện công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách

nhà nước cho quận Hoàng Mai ....................................................................... 67


4.2.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán chi thư ng xuyên ngân sách nhà
nước quận ....................................................................................................... 67
4.2.2.Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán chi thư ng xuyên ngân sách nhà
nước quận ........................................................................................................ 69
4.2.3. Công tác quyết toán chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước ph i chính
xác, trung thực, đúng th i gian quy định ........................................................ 70
4.2.4. Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; phòng, chống tham nhũng và thực
hiện công khai tài chính, ngân sách nhà nước ................................................ 72
4.2.5. Tăng cư ng vai trò kiểm soát của ho b c Nhà nước .......................... 72
4.2.6. Tăng cư ng thanh tra, kiểm tra công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân
sách nhà nước quận ......................................................................................... 73
4.2.7. Nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ qu n lý chi thư ng xuyên
ngân sách nhà nước và phát triển công nghệ thông tin trong qu n lý chi
thư ng xuyên ngân sách quận ......................................................................... 76
4.3. iến nghị với cấp trên .............................................................................. 76
KẾT LUẬN .................................................................................................... 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 80


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

HĐND

Hội đồng nhân dân

2

KBNN

ho b c nhà nước

3

KTXH

inh tế - xã hội

4

NSĐP

Ngân sách địa phương

5

NSNN

Ngân sách nhà nước

6

NSTW

Ngân sách trung ương

7

UBND

Ủy ban nhân dân

i


DANH MỤC BẢNG

STT

Bảng

1

B ng 3.1

Nội dung
B ng quyết toán ngân sách nhà nước quận
Hoàng Mai giai đo n 2012-2016

Trang

39

Tỷ lệ chi thư ng xuyên trong tổng chi ngân
2

B ng 3.2

sách nhà nước quận Hoàng Mai (giai đo n

41

2012-2016)
3

B ng 3.3

Tổng hợp chi thư ng xuyên ngân sách nhà
nước quận giai đo n 2012-2016

47

Tỷ trọng Chi sự nghiệp giáo dục và đào t o
4

B ng 3.4

trên tổng chi ngân sách nhà nước quận Hoàng

48

Mai giai đo n 2012-2016
5

B ng 3.5

Chi qu n lý hành chính, Đ ng, đoàn thể

ii

49


DANH MỤC HÌNH

STT

Hình

1

Hình 1.1

Nội dung
Hình 1.1: Sơ đồ quy trình lập dự toán ngân
sách chi thư ng xuyên NSNN cấp huyện

iii

Trang
14

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong điều kiện nền kinh tế nước ta còn nhiều khó khăn do nh hưởng
tiêu cực của hậu khủng ho ng kinh tế thế giới, thu ngân sách bị h n chế, bội
chi thư ng xuyên ngân sách lớn trong khi nhu cầu về nguồn lực để đáp ứng
các nhiệm vụ chi thư ng xuyên của ngân sách nhà nước (NSNN) đặt ra ngày
càng nhiều. Chính vì thế, việc qu n lý chặt chẽ các kho n chi nhằm đ m b o
tiết kiệm, hiệu qu là hết sức quan trọng. Nhiệm vụ chủ yếu của chi thư ng
xuyên NSNN là duy trì ho t động của cơ quan đ ng, nhà nước, an ninh, quốc
phòng, các ho t động sự nghiệp y tế, giáo dục, văn hóa, xã hội, thông tin thể
thao, khoa học công nghệ, kinh tế và đ m b o an sinh xã hội...nhằm thúc đẩy
sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Với nhiệm vụ quan trọng đó, trong
nh ng năm qua, các bộ, ngành và địa phương đã chủ động triển khai quyết
liệt các gi i pháp của Chính phủ để ổn định kinh tế vĩ mô, đ m b o an sinh xã
hội. Tích cực xây dựng khuôn khổ hành lang pháp lý, phân định trách nhiệm
gi a các cấp, các ngành, các cơ quan nhà nước về qu n lý chi NSNN nói
chung và chi thư ng xuyên nói riêng. C i cách thủ tục hành chính, công khai
minh b ch các quy trình nghiệp vụ; hoàn thiện cơ chế, chính sách trong việc
phân bổ và giám sát quá trình thực hiện dự toán chi thư ng xuyên. Tuy nhiên
trong quá trình lập, chấp hành, quyết toán chi thư ng xuyên còn nhiều vấn đề
bất cập. Dự toán chưa gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ của đơn vị, phân bổ ngân
sách chưa được chú trọng đúng mức, thiếu hệ thống các tiêu chí thích hợp để
xác định thứ tự ưu tiên trong phân bổ ngân sách. Chế độ, tiêu chuẩn, định
mức chi thư ng xuyên l c hậu. Công tác qu n lý còn chưa chặt chẽ, thanh
quyết toán chưa nghiêm, tiêu cực, lãng phí vẫn còn khá phổ biến...
Hoàng Mai là một quận nằm ở cửa ngõ phía Nam của Thủ đô Hà Nội với
nhiều tiềm năng, lợi thế về phát triển kinh tế và giao lưu văn hóa với trục
1

đư ng giao thông đư ng bộ, đư ng sắt, đư ng thủy. inh tế quận Hoàng Mai
có nh ng bước phát triển đáng kể, thu ngân sách năm sau cao hơn năm trước.
Tuy nhiên, hiện nay thực tr ng qu n lý chi thư ng xuyên t i quận Hoàng Mai
vẫn còn nhiều h n chế, cần ph i qu n lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm, hiệu qu
các kho n chi thư ng xuyên nhằm đ m b o sự phát triển các lĩnh vực xã hội,
phục vụ nhu cầu ho t động của cấp uỷ, chính quyền địa phương, đồng th i
khắc phục các tồn t i h n chế trong qu n lý chi thư ng xuyên là yêu cầu
nhiệm vụ của các cơ quan qu n lý và sử dụng NSNN của quận Hoàng Mai.
Với nh ng lý do đó, tôi chọn đề tài: “Quản lý chi thường xuyên ngân sách
nhà nước tại quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội ” làm đề tài nghiên cứu
luận văn th c sĩ.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Nh ng bất cập trong qu n lý chi thư ng xuyên NSNN t i quận Hoàng
Mai, thành phố Hà Nội? Làm thế nào để hoàn thiện công tác qu n lý chi
thư ng xuyên ngân sách nhà nước t i quận Hoàng Mai?
3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục tiêu nghiên cứu: Từ việc nghiên cứu qu n lý chi thư ng xuyên
NSNN t i quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội để tìm ra nh ng bất cập và
nguyên nhân, tác gi đề xuất gi i pháp để hoàn thiện qu n lý chi thư ng
xuyên NSNN t i quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa nh ng vấn đề lý luận cơ b n về NSNN cấp huyện và
công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách cấp huyện.
- Phân tích thực tr ng công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách quận
Hoàng Mai để đánh giá kết qu đ t được, h n chế và tìm ra nguyên nhân.
- Đề xuất phương hướng và gi i pháp nhằm hoàn thiện công tác qu n lý
chi thư ng xuyên ngân sách cho quận Hoàng Mai.
2

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách
nhà nước của quận Hoàng Mai.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: Đề tài chỉ nghiên cứu công tác qu n lý chi thư ng
xuyên thuộc ngân sách nhà nước quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
+ Về th i gian: Số liệu điều tra thực tr ng về chi thư ng xuyên ngân
sách nhà nước quận Hoàng Mai giai đo n 2012-2016.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 4 chương
như sau:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận, thực tiễn
về qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: Thực tr ng công tác qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách nhà
nước t i quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội
Chƣơng 4: Phương hướng và gi i pháp hoàn thiện công tác qu n lý chi
thư ng xuyên ngân sách nhà nước t i quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội

3


CHƢƠNG 1.
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN,
THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH
NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan
Từ trước đến nay đã có rất nhiều công trình, đề tài khoa học nghiên cứu
về qu n lý ngân sách nhà nước nói chung và nh ng vấn đề có liên quan. Càng
ngày các công trình, đề tài càng bóc tách từng nội dung, vấn đề trong qu n lý
nhà nước về ngân sách để đi sâu nghiên cứu. Tuy nhiên, trên ph m vi c nước
cho đến nay các công trình, đề tài đi sâu nghiên cứu về chi thư ng xuyên
ngân sách cấp huyện chưa nhiều, mà chủ yếu được nghiên cứu với tư cách là
một nội dung, khía c nh bao quát hơn như: chi ngân sách huyện... hay cụ thể
hơn như: chi thư ng xuyên NSNN cho sự nghiệp giáo dục huyện.... hông kể
đến các giáo trình, tài liệu tham kh o đang được gi ng d y trong các trư ng
đ i học, cao đẳng, trung cấp tài chính - kế toán và nh ng công trình khoa học
nghiên cứu ở ph m vi rộng về qu n lý ngân sách nhà nước nói chung, chúng
ta có thể điểm qua một số giáo trình, công trình, đề tài ở nước ta nghiên cứu
về qu n lý ngân sách có liên quan vấn đề chi thư ng xuyên ngân sách cấp
huyện dưới đây:
- Đề tài: “Hoàn thiện công tác qu n lý chi thư ng xuyên NSNN t i
phòng Tài chính -

ế ho ch thị xã Gia Nghĩa tỉnh Đắk Nông” năm 2016 của

tác gi Nguyễn Văn Phương - Luận văn th c sĩ Tài chính - Ngân hàng: Tác
gi đã phân tích, nêu ra hai nhóm nhân tố nh hưởng đến công tác qu n lý chi
thư ng xuyên t i địa phương đó là các nhân tố khách quan (điều kiện tự
nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội, môi trư ng pháp lý) và các nhân tố chủ quan
4


(Năng lực qu n lý của ngư i lãnh đ o, tổ chức bộ máy qu n lý chi thư ng
xuyên, công nghệ qu n lý). Từ các nhân tố nh hưởng đó, tác gi đã đi sâu,
phân tích thực tr ng qu n lý ngân sách địa phương đề xuất các gi i pháp

nhằm tiếp tục đổi mới qu n lý NS địa phương đến 2020.
- Đề tài: “Qu n lý chi ngân sách tỉnh Bắc Ninh” năm 2015 của tác gi
Vũ Thị Thu Trang - Luận văn th c sĩ qu n lý kinh tế. Trên cơ sở nghiên cứu,
vận dụng lý luận, thực tiễn về qu n lý chi NSNN nói chung và kết qu nghiên
cứu, đánh giá thực tr ng qu n lý chi NSNN trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói
riêng, tác gi đã đề xuất một số gi i pháp, trong đó các gi i pháp được chú
trọng là lưa chọn, quyết định danh mục và thứ tự ưu tiên các s n phẩm đầu ra,
các gi i pháp về hoàn thiện qu n lý chi đầu tư phát triển, gi i pháp về hoàn
thiện hệ thống định mức phân bổ, định mức chi NSNN. Tuy nhiên qu n lý chi
NSNN ở cấp tỉnh là đề tài phức t p, luôn có nhiều biến động, vẫn còn một số
kho ng trống mà tác gi chưa nghiên cứu, đề cập đến.
- Đề tài: “Tăng cư ng kiểm soát chi Ngân sách Nhà nước qua

ho b c

Nhà nước tỉnh Đăk Lăk ” năm 2013 của Vũ Thị Tư ng Vi - Lớp Qu n trị kinh
doanh, Đ i học Đà Nẵng: Ý nghĩa của đề tài này là đã hệ thống hóa được
nh ng vấn đề mang tính lý luận về ngân sách nhà nước, kiểm soát chi ngân
sách nhà nước; làm rõ thực tr ng, ưu - khuyết điểm công tác kiểm soát chi
ngân sách nhà nước thông qua

ho b c nhà nước tỉnh, xác định định hướng

và đưa ra các gi i pháp thiết thực góp phần nâng cao chất lượng, hiệu qu chi
ngân sách nhà nước, h n chế nh ng biểu hiện tham ô, lãng phí gây thất thoát
ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, ph m vi vấn đề của đề tài khá rộng, đề cập
đến ngân sách nhà nước các cấp thông qua thiết chế là ho b c nhà nước cấp
tỉnh nên cũng chưa nghiên cứu cụ thể vấn đề qu n lý chi thư ng xuyên ngân
sách huyện.
5

- Đề tài: “Hoàn thiện công tác qu n lý NSNN huyện Đức Phổ” năm 2011
của Huỳnh Thị Cẩm Liên - Luận văn Th c sĩ kinh tế, Đ i học Đà Nẵng. Tác
gi đã đề cập nh ng vấn đề mang tính th i sự trong qu n lý ngân sách cấp
huyện, trong đó có chi thư ng xuyên ở cấp huyện nên rất đáng để học h i.
Đóng góp mới của Luận văn này là lần đầu tiên đã đánh giá đúng thực chất
vai trò, tình hình qu n lý NSNN cấp huyện, góp phần thúc đẩy quá trình dân
chủ hóa, thực hiện công khai ho t động tài chính - ngân sách và đưa ra các
gi i pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu qu qu n lý NSNN cấp huyện. Tuy
nhiên, đề tài tập trung vào cân đối thu - chi ngân sách huyện nên chưa đi sâu
vào nh ng vấn đề cụ thể trong chi thư ng xuyên ngân sách cấp huyện/quận.
1.1.2. Những kết quả chủ yếu của các công trình nghiên cứu và khoảng
trống trong nghiên cứu
Các nghiên cứu trên đã có ít nhiều đóng góp cho các nhà qu n lý trong
việc tăng cư ng qu n lý chi thư ng xuyên NSNN. Các công trình đã đề cập
đến nhiều khía c nh của ho t động qu n lý NSNN; khía c nh về ban hành
Luật pháp, chính sách, chế độ về NSNN, về chu trình ngân sách nhà nước, về
ho t động qu n lý thu chi, về thanh tra, kiểm tra và kiểm toán việc thực hiện
NSNN. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách
có hệ thống về qu n lý chi thư ng xuyên ngân sách quận Hoàng Mai. Điều đó
thúc đẩy tác gi m nh d n chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu và viết luận
văn th c sĩ, chuyên ngành qu n lý kinh tế.
1.2. Những vấn đề cơ bản về quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc
1.2.1. Các khái niệm chung
* Ngân sách nhà nước
- Ngân sách nhà nước (ngôn ng kinh tế học gọi là chính sách tài khoá)
là việc chính phủ sử dụng thuế khóa và chi tiêu công cộng để điều tiết mức
chi tiêu chung của nền kinh tế.

6


Luật ngân sách nhà nước 2015 số 83/2015/QH13 đã được Quốc hội nước
Cộng hòa XHCN Việt Nam thông qua ngày 25/06/2015, t i

ho n 14 Điều 4

đã nêu “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các kho n thu, chi của Nhà nước được
dự toán và thực hiện trong một kho ng th i gian nhất định do cơ quan nhà
nước có thẩm quyền quyết định để b o đ m thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ của Nhà nước.”
* Ngân sách nhà nước cấp huyện trong hệ thống ngân sách nhà nước
NSNN bao gồm ngân sách Trung ương (NSTW) và ngân sách địa
phương (NSĐP). NSĐP bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có
HĐND và Ủy ban nhân dân (UBND). NSĐP hiện cân đối các kho n thu và
các kho n chi của Nhà nước t i địa phương, thực hiện cân đối các kho n thu
và các kho n chi của Nhà nước t i địa phương, cùng NSTW thực hiện vai trò
của NSNN, điều tiết vĩ mô nền kinh tế và đ m b o an sinh xã hội. Thông qua
việc huy động các kho n thuế theo pháp luật và sử dụng các nguồn quỹ ngân
sách, thực hiện phân bổ chi tiêu, NSĐP góp phần điều chỉnh cơ cấu kinh tế
của địa phương, định hướng đầu tư, s n xuất kinh doanh trên địa bàn, vùng
lãnh thổ.
Theo quy định của Luật tổ chức HĐND và UBND hiện hành, NSĐP bao
gồm: ngân sách cấp tỉnh, ngân sách cấp huyện và ngân sách cấp xã.
Trong đó, ngân sách huyện, quận, thị xã trực thuộc tỉnh (gọi chung là
ngân sách cấp huyện) là một bộ phận của NSĐP; dự toán thu, chi ngân sách
cấp huyện được lập theo phân cấp của cơ quan có thẩm quyền đ m b o điều
kiện vật chất cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của bộ máy Nhà nước ở
cấp huyện bao gồm nhiệm vụ của cấp huyện và nhiệm vụ điều hành kinh tế xã hội của địa phương do cấp huyện qu n lý. Theo đó, chính quyền cấp huyện

ph i chấp hành các quy định của Hiến pháp, pháp luật và sáng t o trong việc
khai thác các thế m nh trên địa bàn để tăng nguồn thu, b o đ m chi và thực
hiện cân đối ngân sách của cấp huyện.
7


* Chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
Chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước là quá trình phân phối, sử dụng
nguồn lực tài chính của Nhà nước nhằm trang tr i nh ng nhu cầu của các cơ
quan Nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội thuộc khu vực công t i một
huyện, qua đó thực hiện nhiệm vụ qu n lý Nhà nước ở các ho t động sự
nghiệp kinh tế, giáo dục và đào t o, y tế, văn hóa, xã hội, thể dục thể thao,
khoa học và công nghệ môi trư ng và các ho t động sự nghiệp khác trên
ph m vi huyện đó. Nói tóm l i, chi thư ng xuyên là quá trình phân phối, sử
dụng quỹ ngân sách nhà nước để đáp ứng nhu cầu chi gắn với việc thực hiện
các nhiệm vụ thư ng xuyên của nhà nước về qu n lý kinh tế, xã hội.
Phân lo i chi thư ng xuyên: Căn cứ vào tính chất kinh tế, chi thư ng
xuyên bao gồm 4 nhóm cụ thể như sau:
- Nhóm các kho n chi thanh toán cho cá nhân gồm: tiền lương, phụ cấp
lương; học bổng học sinh, sinh viên; phúc lợi tập thể; chi về công tác ngư i
có công với cách m ng và xã hội; chi lương hưu và trợ cấp b o hiểm xã hội;
các kho n thanh toán khác cho cá nhân.
- Nhóm các kho n chi nghiệp vụ chuyên môn gồm: thanh toán dịch vụ
công cộng; vật tư văn phòng; thông tin tuyên truyền liên l c; hội nghị; công
tác phí; chi phí thuê mướn; chi sửa ch a thư ng xuyên; chi phí và nghiệp vụ
chuyên môn của từng ngành.
- Nhóm các kho n chi mua sắm, sửa ch a lớn tài s n cố định và xây
dựng nh gồm: sửa ch a lớn tài s n cố định phục vụ chuyên môn và các công
trình cơ sở h tầng; chi mua tài s n vô hình; mua sắm tài s n dùng cho công
tác chuyên môn.

- Nhóm các kho n chi thư ng xuyên khác gồm: các mục của mục lục
ngân sách nhà nước không nằm trong 3 nhóm mục trên.
8


* Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
Qu n lý nói chung được quan niệm như một quy trình công nghệ mà chủ
thể qu n lý tiến hành thông qua việc sử dụng các công cụ và phương pháp
thích hợp nhằm tác động và điều khiển đối tượng qu n lý ho t động phát triển
phù hợp với quy luật khách quan và đ t tới các mục tiêu đã định. Trong ho t
động qu n lý, các vấn đề về: chủ thể qu n lý, đối tượng qu n lý, công cụ và
phương pháp qu n lý, mục tiêu qu n lý là nh ng yếu tố trung tâm đòi h i ph i
xác định đúng đắn.
Qu n lý NSNN là một nội dung trọng yếu của qu n lý tài chính, do Nhà
nước điều hành và là một mặt của qu n lý kinh tế - xã hội quan trọng, do đó
trong qu n lý NSNN cần được nhận thức đầy đủ. Chủ thể qu n lý NSNN là
Nhà nước hoặc các cơ quan nhà nước được Nhà nước giao nhiệm vụ thực
hiện các ho t động t o lập và sử dụng các quỹ NSNN. Chủ thể trực tiếp qu n
lý NSNN là bộ máy tài chính trong hệ thống các cơ quan nhà nước. Đối tượng
của qu n lý NSNN là các ho t động của NSNN. Nói cụ thể hơn đó là các ho t
động thu, chi bằng tiền của NSNN. Trong qu n lý NSNN, các chủ thể qu n lý
có thể sử dụng nhiều phương pháp qu n lý và nhiều công cụ qu n lý khác
nhau như:
- Phương pháp tổ chức: được sử dụng để thực hiện ý đồ của chủ thể qu n
lý trong việc bố trí, sắp xếp các mặt ho t động của NSNN theo nh ng khuôn
mẫu đã định và thiết lập bộ máy qu n lý phù hợp với các mặt ho t động đó
của qu n lý NSNN.
- Phương pháp hành chính: được sử dụng khi các chủ thể qu n lý NSNN
muốn các yêu cầu của mình ph i được các khách thể qu n lý tuân thủ một
cách vô điều kiện. Đó là khi các chủ thể qu n lý ra các mệnh lệnh hành chính.

- Phương pháp kinh tế: được sử dụng thông qua việc dùng các đòn bẩy
kinh tế để kích thích tính tích cực của các khách thể qu n lý, tức là tác động
tới các tổ chức và cá nhân đang tổ chức các ho t động qu n lý NSNN.
9


- Hệ thống pháp luật thuộc lĩnh vực qu n lý NSNN: được sử dụng để
qu n lý và điều hành các ho t động qu n lý NSNN được xem như một lo i
công cụ qu n lý có vai trò đặc biệt quan trọng.
- Công cụ pháp luật được sử dụng thể hiện dưới các d ng cụ thể là các
chính sách, cơ chế qu n lý tài chính, các chế độ qu n lý tài chính, kế toán,
thống kê, các định mức, tiêu chuẩn về tài chính, mục lục NSNN,...
- Cùng với pháp luật, hàng lo t công cụ phổ biến khác được sử dụng
trong qu n lý NSNN như: các đòn bẩy kinh tế, tài chính; kiểm tra, thanh tra;
các tiêu chí đánh giá hiệu qu qu n lý NSNN. Mỗi công cụ kể trên có đặc
điểm khác nhau và được sử dụng khác nhau nhưng đều nhằm cùng một hướng
là thúc đẩy nâng cao hiệu qu qu n lý NSNN.
Từ nh ng phân tích kể trên có thể có khái niệm tổng quát về qu n lý
NSNN như sau: Qu n lý NSNN là ho t động của các chủ thể qu n lý NSNN
thông qua việc sử dụng có chủ định các phương pháp qu n lý và các công cụ
qu n lý để tác động và điều khiển ho t động của NSNN nhằm đ t được các
mục tiêu đã định.
Qu n lý NSNN thực chất là qu n lý thu, chi NSNN và cân đối hệ thống
NSNN. Qu n lý thu NSNN là việc nhà nước dùng quyền lực của mình để tập
trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành quỹ NSNN nhằm th a
mãn các chi tiêu của Nhà nước. Về mặt b n chất, thu NSNN là hệ thống
nh ng quan hệ kinh tế gi a Nhà nước và xã hội phát sinh trong quá trình Nhà
nước huy động các nguồn tài chính để hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung
của Nhà nước nhằm th a mãn các nhu cầu chi tiêu thuộc chức năng của Nhà
nước. Thu NSNN chỉ bao gồm nh ng kho n tiền Nhà nước huy động vào

ngân sách mà không bị ràng buộc bởi trách nhiệm hoàn tr trực tiếp cho đối
tượng nộp.
Qu n lý chi thư ng xuyên từ NSNN là việc sử dụng nh ng công cụ, biện
pháp tổng hợp để tập trung một phần nguồn tài chính, hình thành quỹ ngân
10


sách của địa phương (theo các chức năng thẩm quyền của địa phương được
phân định theo các quy định của pháp luật) và thực hiện phân phối, sử dụng
quỹ đó một cách hợp lý, có hiệu qu nhằm thực hiện các yêu cầu của Nhà
nước giao cho địa phương; đ t được nh ng mục tiêu TXH của địa phương.
Qu n lý chi thư ng xuyên NSNN ph i được thực hiện ở tất c các khâu
của chu trình ngân sách (từ Lập dự toán ngân sách, Chấp hành ngân sách và
Quyết toán ngân sách); ph i đ m b o tính thống nhất trong thực hiện trong hệ
thống ngân sách các cấp; ph i đ m b o tính cân đối của ngân sách; ph i qu n
lý rành m ch, công khai để mọi đối tượng biết trong suốt chu trình ngân sách
và ph i được áp dụng cho tất c các cơ quan tham gia vào chu trình ngân sách
(c ở cơ quan qu n lý và cơ quan, đối tượng thụ hưởng), t o tiền đề cho mọi
đối tượng có thể nhìn nhận được hiệu qu các chương trình hành động của
Chính quyền địa phương trên cơ sở các chính sách tài chính quốc gia.
1.2.2. Nội dung chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
Chi thư ng xuyên là một bộ phận của chi NSNN, nó ph n ánh quá trình
phân phối và sử dụng quỹ NSNN để thực hiện nhiệm vụ thư ng xuyên về
qu n lý kinh tế - xã hội của Nhà nước. Chi thư ng xuyên NSNN bao gồm các
kho n chi có các lĩnh vực: Sự nghiệp kinh tế, sự nghiệp giáo dục, y tế, văn
hóa - xã hội; chi bộ máy qu n lý nhà nước; chi an ninh - quốc phòng... Cùng
với quá trình phát triển kinh tế - xã hội các nhiệm vụ thư ng xuyên của Nhà
nước ngày càng tăng lên làm phong phú thêm nội dung chi thư ng xuyên của
ngân sách. Chi thư ng xuyên là nh ng kho n chi có tính chất liên tục; là
nh ng kho n chi mang tính chất tiêu dùng; ph m vi, mức độ chi thư ng

xuyên phụ thuộc vào cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước và quy mô cung ứng
các hàng hóa công của nhà nước. Nếu bộ máy nhà nước qu n lý gọn, nhẹ,
ho t động có hiệu qu thì chi thư ng xuyên được gi m nhẹ và ngược l i.
11


Theo

ho n 3 Điều 3 Nghị định số 163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016

quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Ngân sách nhà nước quy định
chi thư ng xuyên ngân sách nhà nước gồm:
(1). Quốc phòng;
(2). An ninh và trật tự, an toàn xã hội;
(3). Sự nghiệp giáo dục - đào t o và d y nghề;
(4). Sự nghiệp khoa học và công nghệ;
(5). Sự nghiệp y tế, dân số và gia đình;
(6). Sự nghiệp văn hóa thông tin;
(7). Sự nghiệp phát thanh, truyền hình, thông tấn;
(8). Sự nghiệp thể dục thể thao;
(9). Sự nghiệp b o vệ môi trư ng;
(10). Các ho t động kinh tế;
(11). Ho t động của các cơ quan nhà nước, cơ quan Đ ng cộng s n Việt
Nam và các tổ chức chính trị - xã hội bao gồm: Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt
Nam, Liên đoàn lao động Việt Nam, Đoàn thanh niên cộng s n Hồ Chí Minh,
Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ n Việt Nam, Hội Nông dân
Việt Nam; Hỗ trợ ho t động cho các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ
chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp theo quy định của pháp luật;
(12). Chi đ m b o xã hội, bao gồm c chi hỗ trợ thực hiện các chính sách
xã hội theo quy định của pháp luật;

(13). Các kho n chi thư ng xuyên khác theo quy định của pháp luật.
1.2.3. Nội dung quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.3.1. Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
Dự toán chi thư ng xuyên là một bộ phận rất quan trọng của dự toán chi
ngân sách Nhà nước. Đây là khâu mở đầu của một chu trình ngân sách, nhằm
mục đích để phân tích, đánh giá gi a kh năng và nhu cầu các nguồn tài chính
12


của Nhà nước nhằm xác lập các chỉ tiêu thu chi ngân sách Nhà nước hàng
năm một cách đúng đắn, có căn cứ khoa học và thực tiễn.
* Yêu cầu của việc lập dự toán:
- Dự toán chi thư ng xuyên được lập trên cơ sở nhiệm vụ được giao,
nhiệm vụ được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, chế độ, tiêu chuẩn, định
mức chi do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định. Việc lập dự toán ngân
sách của các cơ quan nhà nước thực hiện chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm
về sử dụng biên chế và kinh phí qu n lý hành chính; đơn vị sự nghiệp công
lập thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ
chức bộ máy, biên chế và tài chính thực hiện theo quy định của Chính phủ;
- Dự toán chi ngân sách nhà nước đối với lĩnh vực giáo dục - đào t o và
d y nghề, khoa học và công nghệ b o đ m tỷ lệ theo quy định của pháp luật
có liên quan;
- Dự toán chi thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia được lập căn
cứ vào danh mục các chương trình, tổng mức kinh phí thực hiện chương trình
mục tiêu quốc gia trong từng giai đo n do Quốc hội quyết định, mục tiêu, nội
dung, nhiệm vụ và chi tiết các dự án thành phần đối với từng chương trình
mục tiêu quốc gia;
- Dự toán chi tr nợ được lập trên cơ sở b o đ m tr các kho n nợ đến
h n của năm dự toán ngân sách;
- Dự toán vay bù đắp bội chi ngân sách nhà nước ph i căn cứ vào cân đối

ngân sách nhà nước, kh năng từng nguồn vay, kh năng tr nợ và trong giới
h n an toàn về nợ theo nghị quyết của Quốc hội;
- Lập dự toán đ m b o th i gian quy định của Luật NSNN; thuyết minh
về cơ sở pháp lý, chi tiết tính toán và gi i trình cụ thể.
* Căn cứ của việc lập dự toán:
- Nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và b o đ m quốc phòng, an ninh,
đối ngo i, bình đẳng giới.
13


- Nhiệm vụ cụ thể của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở địa phương.
- Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách và tỷ lệ phần trăm (%)
phân chia đối với các kho n thu phân chia và mức bổ sung cân đối ngân sách
của ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới.
- Văn b n pháp luật của các cấp, cơ quan nhà nước có thẩm quyền hướng
dẫn xây dựng kế ho ch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà
nước năm sau.
- ế ho ch tài chính 05 năm, kế ho ch tài chính - ngân sách nhà nước 03
năm, kế ho ch đầu tư trung h n nguồn ngân sách nhà nước.
- Tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm trước.
- Số kiểm tra dự toán thu, chi ngân sách thông báo cho các cấp, các cơ
quan, tổ chức, đơn vị có liên quan.
* Trình tự quản lý chi thường xuyên:

Hình 1.1. Sơ đồ quy trình lập dự toán ngân sách chi thường xuyên cấp huyện
Về cơ bản dự toán ngân sách nhà nước cấp huyện được thực hiện
thông qua các bước sau:
14

Bước (1): UBND cấp tỉnh/Thành phố trực thuộc Trung ương hướng dẫn
và giao số kiểm tra dự toán ngân sách cho huyện.
Bước (2): UBND cấp huyện tổ chức hội nghị triển khai xây dựng dự toán
ngân sách và giao số kiểm tra cho các phòng, ban, ngành, đoàn thể.
Lập và tổng hợp dự toán:
Bước (3): Các phòng, ban, ngành, đoàn thể lập dự toán chi thư ng xuyên
ngân sách của đơn vị mình.
Bước (4): UBND cấp huyện (Phòng tài chính - kế ho ch) làm việc với
các phòng, ban, ngành, đoàn thể về dự toán chi thư ng xuyên; kế toán tổng
hợp và hoàn chỉnh dự toán chi thư ng xuyên ngân sách.
Bước (5): UBND cấp huyện trình thư ng trực HĐND cùng cấp xem xét
cho ý kiến về dự toán chi thư ng xuyên ngân sách.
Bước (6): Căn cứ vào ý kiến của thư ng trực HĐND huyện, UBND cùng
cấp hoàn chỉnh l i dự toán và gửi Sở Tài chính - kế ho ch.
Bước (7): Sở Tài chính - kế ho ch tổ chức làm việc về dự toán ngân sách
với các huyện; tổng hợp và hoàn chỉnh dự toán cấp tỉnh/Thành phố trực thuộc
Trung ương báo cáo UBND cùng cấp.
Phân bổ và quyết định giao dự toán:
Bước (8): Sở tài chính - kế ho ch giao dự toán NS chính thức cho
các huyện.
Bước (9): UBND huyện chỉnh l i dự toán ngân sách gửi đ i biểu HĐND
huyện trước phiên họp của HĐND huyện về dự toán ngân sách; HĐND huyện
th o luận và quyết định dự toán ngân sách.
Bước (10): UBND huyện giao dự toán cho các phòng, ban, ngành, đoàn
thể, đồng gửi Phòng Tài chính - kế ho ch huyện,
thực hiện công khai dự toán ngân sách huyện.
15

ho b c nhà nước huyện;