Bao cao doi moi PPDH va KTDG Dia li

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
DỰ ÁN PHÁT TRIỂN GIÁO
DỤC TRUNG HỌC CƠ SỞ - II
CỤC GIÁO VIÊN VÀ
CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Sửa ngày 1- 7- 09/ Lần 4- Đức- MP sửa
Tài liệu tập huấn giáo viên THCS
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
VÀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ
MÔN ĐỊA LÍ
(Tài liệu lưu hành nội bộ)
Hà nội 6- 2009
1
Ngày thứ nhất
MỞ ĐẦU:
GIỚI THIỆU MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TẬP HUẤN
I. Mục tiêu: Sau bài học, học viên cần :
- Quan triệt được mục tiêu đợt tập huấn,
- Biết rõ nội dung, phương pháp tập huấn và chương trình tập huấn
- Có tâm thế sẵn sàng triển khai tiếp lớp tập huấn ở địa phương.
II. Tài liệu và thiết bị:
- Giấy A4
- Slide 1, 2, 3 trong Phụ lục tài liệu
III. Tiến trình hoạt động
Hoạt động 1. Tìm hiểu mục tiêu tập huấn
a. Hình thức hoạt động: cá nhân, cả lớp
b. Thời gian hoạt động: 15’
c. Nhiệm vụ: Trao đổi để thống nhất về mục tiêu tập huấn
d. Tổ chức thực hiện
BCV thông báo:

- Luật Giáo dục- 2005 yêu cầu: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính
tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho
người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí
vươn lên”.
- Bộ GD ĐT yêu cầu: “Đổi mới KTĐG phải gắn với việc thực hiện cuộc
vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử …”; “Phải đảm bảo sự cân đối
các yêu cầu kiểm tra về kiến thức, rèn luyện kỹ năng và yêu cầu về thái độ đối
với học sinh và hướng dẫn học sinh tự đánh giá kết quả học tập, rèn luyện
năng lực tự học và tư duy độc lập” (Thông báo 287/TB-BGD ĐT ngày 5/5/2009
của Bộ GDĐT về đổi mới KTĐG thúc đẩy đổi mới PPDH).
- Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức nhiều lớp tập huấn về hai nội dung đổi
mới PPDH, KTĐG. Vậy chúng ta còn mong muốn gì trong đợt tập huấn này?
2
- BCV sử dụng PP công não, đề nghị HV trong 5’ suy nghĩ và ghi lại vào
vở mong muốn của cá nhân đạt được sau 3 ngày tập huấn hè 2009 này.
- BCV đề nghị 1 HV nêu đầy đủ mong muốn của cá nhân, một số HV khác
bổ sung
- BCV thống nhất mục tiêu lớp tập huấn bằng Slide số 2, 3
Hoạt động 2. Tìm hiểu nội dung, phương pháp tập huấn
a. Hình thức hoạt động: cả lớp
b. Thời gian hoạt động: 10’
c. Nhiệm vụ: Thống nhất nội dung, phương pháp tập huấn và giới thiệu
chương trình tập huấn
d. Tổ chức thực hiện: BCV thông báo bằng các Slide từ số 4 đến số 10
IV. Sản phẩm:
- Nhận thức của học viên theo mục tiêu của bài mở đầu

THÔNG TIN PHẢN HỒI
I. MỤC TIÊU TẬP HUẤN
1. Kiến thức: Sau đợt tập huấn, HV cần:

- Phân tích được thực trạng tiến hành đổi mới (ĐM)
phương pháp dạy học
phương pháp dạy học


(PPDH), ĐM kiểm tra, đánh giá (KTĐG) kết quả học tập môn Địa lí của học
(PPDH), ĐM kiểm tra, đánh giá (KTĐG) kết quả học tập môn Địa lí của học


sinh THCS trong thời gian vừa qua.
sinh THCS trong thời gian vừa qua.
- Nhận thức được sự cần thiết phải tiếp tục tiến hành đổi mới PPDH và
- Nhận thức được sự cần thiết phải tiếp tục tiến hành đổi mới PPDH và


KTĐG kết quả học tập của học sinh.
KTĐG kết quả học tập của học sinh.
- Trình bày được những định hướng, biện pháp đổi mới PPDH môn Địa lí
- Trình bày được những định hướng, biện pháp đổi mới PPDH môn Địa lí


ở THCS.
ở THCS.
- Nhận biết và giải thích sự khác biệt của một số PPDH thường được vận
- Nhận biết và giải thích sự khác biệt của một số PPDH thường được vận


dụng trong đổi mới PPDH Địa lí ở THCS.
dụng trong đổi mới PPDH Địa lí ở THCS.
- Trình bày được định hướng cơ bản của đổi mới KT ĐG trong môn Địa lí

- Trình bày được định hướng cơ bản của đổi mới KT ĐG trong môn Địa lí


ở THCS.
ở THCS.
3
- Phân tích được ý nghĩa của ma trận đề trong việc ra đề kiểm tra của môn
- Phân tích được ý nghĩa của ma trận đề trong việc ra đề kiểm tra của môn


Địa lí.
Địa lí.
- Nêu được những nội dung và PP tiến hành một khoá tập huấn theo định
- Nêu được những nội dung và PP tiến hành một khoá tập huấn theo định


hướng đổi mới.
hướng đổi mới.
2.
Kĩ năng
Kĩ năng
- Tiến hành đổi mới PPDH theo định hướng chung và theo đặc trưng bộ môn
- Soạn được đề kiểm tra đúng theo định hướng đổi mới KTĐG trong môn Địa lí
- Tổ chức tập huấn bồi dưỡng giáo viên (GV) đúng yêu cầu của Bộ
3. Thái độ
3. Thái độ
Tích cực áp dụng đổi mới PPDH và đổi mới KTĐG kết quả học tập môn
Địa lí của HS THCS vào thực tiễn dạy học ở địa phương.
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ TÀI LIỆU TẬP HUẤN
1. Phương pháp tập huấn

Nguyên tắc: học qua “làm”
Khổng tử :
“Nói cho tôi nghe - Tôi sẽ quên
Chỉ cho tôi thấy - Tôi sẽ nhớ
Cho tôi tham gia - Tôi sẽ hiểu”
Ngạn ngữ Việt Nam cũng có câu:
“Trăm nghe không bằng một thấy
Trăm thấy không bằng một làm”
Ta làm được - Ta sẽ học được
Lớp tập huấn sẽ triển khai theo tinh thần quán triệt định hướng đổi mới
PPDH nói chung: kết hợp sử dụng những PPDH khác nhau; kết hợp sử dụng
những kĩ thuật dạy học khác nhau, tăng cường tổ chức các hoạt động thực
hành để có thể kích thích được nhiều mặt khác nhau trong trí tuệ của người học.
4
2. Tài liệu tập huấn
Tài liệu được biên soạn theo phương pháp tiếp cận của GIPO (xem phụ lục
phần một về đổi mới PPDH) và có cấu trúc sau:
- Phần thứ nhất trình bày các hoạt động với các thành phần: mục tiêu hoạt
động, điều kiện đảm bảo thực hiện, chủ yếu đưa ra yêu cầu về nguồn tài liệu và đồ
dùng, thiết bị cần thiết; tiếp theo là tiến trình hoạt động, làm rõ những hoạt động của
BCV và HV cần thực hiện với các nguồn tài liệu, thiết bị để đạt được mục tiêu. Phần
này còn cung cấp các phiếu học tập hoặc gợi ý cách trình bày kết quả làm việc của
cá nhân hoặc nhóm. Ở một số hoạt động còn cung cấp thông tin phản hồi giúp GV
có câu trả lời đúng. BCV căn cứ vào gợi ý ở từng hoạt động, thông báo cho HV
nhiệm vụ và tổ chức cho HV làm việc để có các sản phẩm cụ thể.
Trong mỗi nhiệm vụ có gợi ý cách thức tổ chức hoạt động (cá nhân/nhóm),
có dự kiến thời gian thực hiện. Tuy nhiên, BCV có thể linh hoạt bố trí việc thực
hiện các nhiệm vụ cũng như thời gian cần thiết trong hoạt động. Cuối cùng là sản
phẩm cần đạt ở từng hoạt động (của cá nhân hoặc nhóm).
- Phần thứ hai là các phụ lục cung cấp những tư liệu được BCV sử dụng và tư

liệu mà HV sẽ sử dụng khi thực hiện nhiệm vụ theo gợi ý của từng hoạt động và một
số tư liệu liên quan đến vấn đề đổi mới PPDH và KTĐG để HV tham khảo.
- Phần thứ ba: Giao nhiệm vụ cho các cốt cán tổ chức tập huấn ở địa phương
III. NỘI DUNG TẬP HUẤN
1.Giới thiệu mục tiêu, nội dung và phương pháp tập huấn
2. Thực trạng, sự cần thiết và định hướng cơ bản của đổi mới PPDH Địa lí
ở THCS
3. Thực hành đổi mới PPDH Địa lí theo định hướng đổi mới
4. Thực trạng, sự cần thiết và định hướng đổi mới KTĐG kết quả học tập
môn Địa lí ở THCS
5. Thực hành vận dụng quy trình xây dựng đề kiểm tra môn ĐL
6. Tổng kết
5
IV. CHƯƠNG TRÌNH TẬP HUẤN
Ngà
y
Buổi Nội dung làm việc Ghi chú
1 Sáng
8h00-9h30
9h30-11h30
- Đón đại biểu- Khai mạc
- Báo cáo về “Trường học thân thiện- Học
sinh tích cực”
- Tổ chức lớp, phát tài liệu
- Giới thiệu MT,ND, PP tập huấn
- Về đổi mới PPDH môn ĐL ở THCS
- Về đổi mới PPDH môn ĐL ở THCS
- Tài liệu của Dự
án
- PPDH

thường
thường
được sử dụng
được sử dụng
trong đổi mới.
trong đổi mới.
Chiều
14h00-17h00
-
Về đổi mới PPDH môn ĐL ở THCS
Về đổi mới PPDH môn ĐL ở THCS
-
- Thực hành : Soạn bài theo định hướng ĐM
PPDH Địa lí
- Đảm bảo đủ loại
hình bài và lớp
của THCS
2 Sáng
8h00-11h00
11h00-11h30
- Thực hành đổi mới PPDH : trình bày kết
quả nhóm, bình luận
- Những vấn đề đổi mới PPDH địa lí cần
quan tâm
- Có thể chọn
trích đoạn và vận
dụng PP đóng vai
Chiều
14h00-14h45
14h45-17h00

- Về đổi mới KTĐG kết quả học tập môn Địa
lí ở THCS: thực trạng và lí do ĐM
- Định hướng ĐM KTĐG: Đánh giá theo yêu
cầu, theo tiêu chí, theo quy trình
Sử dụng chuẩn
KT- KN xác định
nội dung, lập ma
trận đề
3 Sáng
8h00- 11h30
Thực hành ĐM KT ĐG: cá nhân và nhóm
soạn câu hỏi kiểm tra kỹ năng; soạn đề kiểm
tra theo đúng định hướng ĐM KTĐG
- Đề có đủ ma
trận, đáp án
Chiều
14h00-16h00
16h15-16h30
16h30-17h00
- Thực hành ĐM KTĐG : trình bày kết quả
nhóm, bình luận
- Mối quan hệ giữa ĐM KTĐG và ĐM
PPDH trong môn Địa lí THCS
- Tổng kết: Nhiệm vụ của cán bộ cốt cán sau
tập huấn TW
- Phân tích sâu
một vài câu hỏi về
kỹ năng và đề KT
6
Ngày thứ nhất (tiếp)

PHẦN MỘT
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN ĐỊA LÍ Ở THCS
NỘI DUNG 1: TÌM HIỂU VỀ QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VÀ
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ĐỊA LÍ
I. Mục tiêu: Sau phần này, HV cần:
- Biết được vì sao phải đổi mới PPDH nói chung và đổi mới PPDH Địa lí nói riêng.
- Trình bày được quan điểm, định hướng và một số giải pháp đổi mới PPDH
Địa lí.
- Biết cách xác định mục tiêu và cách thiết kế kế hoạch bài học.
II. Tài liệu và phương tiện
- Tài liệu “Một số vấn đề đổi mới PPDH môn Địa lí THCS”.
- Giấy Ao, giấy trong; bút viết trên giấy Ao và giấy trong; giấy màu (xanh, đỏ
và vàng).
- Máy chiếu đa năng, máy chiếu qua đầu.
III. Tiến trình hoạt động
a. Hình thức hoạt động: nhóm
b. Thời gian hoạt động: 60’
c. Nhiệm vụ:
- Thống nhất về thực trạng và sự cần thiết phải tiếp tục tiến hành đổi mới
PPDH bộ môn.
- HV làm quen với kĩ thuật dạy học “các mảnh ghép”
d. Tổ chức thực hiện: BCV tổ chức cho các nhóm HV trao đổi về đánh giá
thực trạng và phân tích sự cần thiết phải tiếp tục tiến hành đổi mới PPDH.
Hoạt động 1. BCV nêu câu hỏi thảo luận
Câu hỏi thảo luận
1. Vì sao phải đổi mới PPDH?
2. Hiểu đổi mới PPDH là thế nào?
3. Thực trạng về đổi mới PPDH ở địa phương ?
- HV thảo luận nhóm và ghi kết quả thảo luận ra giấy Ao/ giấy trong
7

- Đại diện một số nhóm báo cáo kết quả thảo luận.
- BCV kết luận (Mục 1- Phụ lục 2, phần PPDH)

Hoạt động 2: HV làm quen với kĩ thuật dạy học “các mảnh ghép”
- BCV giới thiệu kĩ thuật dạy học “các mảnh ghép”
- BCV chia nhóm theo màu giấy (3 HV/ nhóm) và giao nhiệm vụ cho các
nhóm.
Câu hỏi thảo luận của các nhóm
Vòng 1
- Nhóm màu đỏ: Quan điểm đổi mới PPDH môn Địa lí THCS? Anh/ chị
có thống nhất với quan điểm đổi mới PPDH môn Địa lí THCS? Vì sao?
- Nhóm màu xanh: Định hướng đổi mới PPDH môn Địa lí THCS? Anh/
chị có thống nhất với định hướng đổi mới PPDH môn Địa lí THCS? Cần
thêm/ bớt gì?
- Nhóm màu vàng: Một số giải pháp đổi mới PPDH môn Địa lí THCS?
Anh/ chị có thống nhất với một số giải pháp đổi mới PPDH môn Địa lí
THCS? Cần thêm/ bớt gì?
Vòng 2
- Trình bày khái quát về quan điểm, định hướng và một số giải pháp đổi
Hướng dẫn thực hiện kĩ thuật dạy học
“ các mảnh ghép”
Vòng 1: Cả lớp được chia thành 3 nhóm : Đỏ,
xanh, vàng. Mỗi nhóm thực hiện 1 nhiệm vụ.
Mỗi thành viên trong nhóm đều trả lời được
câu hỏi trong nhiệm vụ được giao.
Vòng 2: Hình thành nhóm 3 người mới ( 1
người từ nhóm đỏ, 1 người từ nhóm xanh và 1
người từ nhóm vàng). Các câu trả lời và thông
tin của vòng 1 được các thành viên nhóm mới
chia sẻ đầy đủ với nhau. Nhiệm vụ mới được

giao cho nhóm vừa thành lập để giải quyết.
8
mới PPDH môn Địa lí THCS.
- Những điểm cần bổ sung hoặc lược bớt?
- HV thảo luận theo nhóm (Vòng 1 và 2); kết quả thảo luận của các nhóm
ở vòng 2 được ghi ra giấy Ao / giấy trong.
- Đại diện một số nhóm báo cáo kết quả thảo luận.
- BCV trình bày về quan điểm, định hướng và một số giải pháp đổi mới
PPDH Địa lí ở THCS. (Mục 2,3,4,5,6 - Phụ lục 2, phần PPDH)
IV. Sản phẩm
- Quan điểm, định hướng và một số giải pháp đổi mới PPDH Địa lí ở THCS.
- Kĩ thuật dạy học “các mảnh ghép”
- Phần trình bày của HV trên giấy Ao/ giấy trong.
NỘI DUNG 2: TÌM HIỂU VỀ VIỆC VẬN DỤNG
CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ĐỊA LÍ THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI
I. Mục tiêu: Sau phần này, HV cần:
- Biết cách cải tiến một số PPDH thường dùng (truyền thống) theo định hướng
đổi mới.
- Có khả năng áp dụng một số PPDH mới nhằm phát huy tính tích cực học tập
của HS.
II. Tài liệu và phương tiện
- Tài liệu “Một số vấn đề đổi mới PPDH môn Địa lí THCS”.
- Giấy Ao, bản trong; bút viết trên giấy Ao và giấy trong.
- Máy chiếu đa năng/máy chiếu qua đầu.
III. Tiến trình hoạt động
a. Hình thức hoạt động: nhóm
b. Thời gian hoạt động: 90’
c. Nhiệm vụ:
- HV làm quen với kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn”
- Khái quát về các quan điểm, PP và kĩ thuật dạy học và việc vận dụng

chúng trong DH Địa lí ở THCS
9
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động 1: BCV giới thiệu về kĩ thuật “khăn trải bàn”

- BCV chia nhóm và giao nhiệm vụ cho các nhóm
- Các nhóm số lẻ: Nhiệm vụ 1
Nhiệm vụ 1:
- Hãy cho biết một số PPDH Anh / Chị thường sử dụng
để giảng dạy Địa lí ở THCS?
- Hãy cho ví dụ về một phương pháp dạy học địa lí mà
Anh /Chị đã sử dụng có hiệu quả
- Các nhóm số chẵn: Nhiệm vụ 2
Nhiệm vụ 2 :
Đọc phần II (Tài liệu một số vấn để đổi mới PHDH môn
Địa lí ở THCS) và chỉ ra những điểm mới trong việc sử
dụng một số PPDH
+ Nhóm 2 và nhóm 4: Những điểm mới trong nhóm
phương pháp dùng lời.
+ Nhóm 6 và nhóm 8 : Những điểm mới trong nhóm
phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan.
10
- HV thảo luận nhóm và ghi kết quả thảo luận ra giấy Ao (áp dụng kĩ thuật
khăn trải bàn)
- Đại diện một số nhóm báo cáo kết quả thảo luận.
- BCV kết luận. (Mục 1- Phụ lục 3, phần PPDH)
11
Hoạt động 2:
- BCV trình bày:
a) Khái quát về các quan điểm, PP và kĩ thuật dạy học.

-b) Vận dụng một số PPDH truyền thống theo định hướng đổi mới và một
số PPDH mới .
12
- PP đàm thoại: Cần tăng cường sử dụng
PP đàm thoại gợi mở và nâng cao chất
lượng của các câu hỏi
- PP thuyết trình: Trước và trong khi
thuyết trình, cần nêu lên những vấn đề,
tình huống hoặc câu hỏi có liên quan
đến nội dung thuyết trình, nhằm kích
thích tư duy, định hướng hoạt động nhận
thức của HS
Lưu ý khi vận dụng
một số PPDH theo định
hướng đổi mới
- PP trực quan: Sử dụng các PTTQ
cần theo một quy trình hợp lí để có thể
khai thác tối đa kiến thức từ các PTTQ.
Cần chuẩn bị câu hỏi/ hệ thống câu hỏi
dẫn dắt HS quan sát và tự khai thác kiến
thức.
- PPDH phát hiện và giải quyết vấn
đề: Mấu chốt của PPDH phát hiện và
giải quyết vấn đề là tạo ra các tình
huống có vấn đề phù hợp với trình độ
nhận thức của HS.
13
IV. Sản phẩm

- HV nhận biết rõ hơn về một số PHDH thường dùng (truyền thống) theo
định hướng đổi mới,
- HV biết kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn”
- Phần trình bày của HV trên giấy Ao.
Ngày thứ hai:
NỘI DUNG 3 : THỰC HÀNH XÂY DỰNG KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG
ĐỊA LÍ THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI PPDH
I. Mục tiêu: Sau phần này, HV cần:
- Xây dựng kế hoạch bài giảng trong SGK Địa lí THCS theo định hướng đổi
mới PPDH (soạn một số trích đoạn của bài trong SGK)
II. Tài liệu và phương tiện
- Tài liệu một số vấn đề đổi mới PPDH môn Địa lí THCS.
- Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Địa lí ở THCS
- SGK Địa lí các lớp 6, 7, 8 và 9.
- Giấy Ao, A4,

giấy trong; bút viết trên giấy Ao và giấy trong.
- Máy chiếu đa năng/ máy chiếu qua đầu.
III. Tiến trình hoạt động
a. Hình thức hoạt động: cá nhân, nhóm
b. Thời gian hoạt động: 180’ (90’ soạn bài và 90’ trao đổi về bài soạn)
c. Nhiệm vụ:
- HV soạn bài cá nhân sau đó trao đổi trong nhóm để hoàn tất bài soạn của nhóm.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động 1:
- BCV chia 8 nhóm, phân công nhóm soạn bài theo SGK Địa lí THCS như
bảng sau:
Bảng: Phân công nhóm soạn bài
- PPDH hợp tác theo nhóm nhỏ: Không
phải bài học nào cũng thích hợp với

việc tổ chức cho HS làm việc theo
nhóm. Cần lưu ý trách nhiệm của cá
nhân trong nhóm.
14