Bài giảng Lập kế hoạch dịch vụ y tế và ra quyết định chính sách

LẬP KẾ HOẠCH DỊCH VỤ Y TẾ VÀ
RA QUYẾT
Ế ĐỊNH CHÍNH
Í
SÁCH
Á
PGS, TS LÊ HOÀNG NINH
VIỆN VỆ SINH Y TẾ CÔNG CỘNG


NỘI DUNG
1
1.
2
2.
3.
4.
5.

XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ VÀ HỆ QUẢ MONG
ĐỢI
XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN TÍCH HỆ THỐNG
NHẬN ĐỊNH VỀ MÔI TRƯỜNG
NHẬN
Ậ ĐỊNH VỀ
Ề CHÍNH
Í
SÁCH
Á
VÀ
À QUI

TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
QUẢN LÝ TRUYỀN THÔNG VÀ QUÁ
TRÌNH THAY ĐỔI


PHẦN 1: XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
VÀ
À HỆ
Ệ QUẢ
Q Ả MONG
O G ĐỢI
Ợ
„

MỤC TIÊU:
1. PHÁT HIỆN VÀ XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
2 DÙNG CÁCH TIẾP CẬN GIẢI QUYẾT V61N
2.
ĐỀ ĐỂ TÌM RA CÁC GIẢI PHÁP
3 THỰC HIỆN PHÂN TÍCH SWOT
3.
4. TÌM, ĐÁNH GIÁ VÀ ỨNG DỤNG CÁC CHƯNG
CỨ


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
„
„
„

Xác
ác đị
định vấn
ấ đề để có được các quyết đị
định g
giải
ả
quyết vấn đề chuyên biệt nào đó
Vấn đề : là sự khác biệt giữa thực tế và cái mà
chúng
hú ta mong đ
đợi,
i đòi hỏi
Điều cơ bản để có được sự ủng hộ, đồng thuận
đối với sự thay đổilà phải nêu,
nêu xác định đúng
thực tế vấn đề thực sự là gì. Nếu như vấn đề
không được xác định đúng rõ ràng và nếu như
có sự đồng thuận thì nguy cơ sẽ có những giải
pháp sai và không thể giải quyết đúng vấn đề
đang hiện hửu / xảy ra trong thực tế


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
A problem occurs when there is a
difference between what should be and
what is,, between the ideal and the actual
situation
„ A problem:
p

„

– Express the difference between the hoped for
and the actual situation; and
– Is directly or indirectly relatd to the health of
the population


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
„

3 điểm cần lưu ý:
ý

– Sự không đồng nhất/ trái ngược/ không nhất quán
– Áp lực thực hiện, tiến hành
– Nguồn nhân lực cần có để thực hiện/ hành động

„

Sự không đồng nhất:

– So sánh: thực tế / lý tưởng. Mong đợi; thực tế / tiêu
chuẩn
h ẩ : standard
t d d : pastt performance/
f
/ performance
f
from other unit; previous set goals

– Áp lực : Pressure : policy of org. ; deadlines ;
complaints ; expectations from managers; continuing
community demand
– Budget, resources necessary to act on it


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
Trước khi tìm giải pháp,
pháp bạn cần mô tả
vấn đề thật chi tiết
„ Mô tả chi tiết giúp các bạn hiểu được/
đúng vấn đề đã ảnh hưởng như thế nào
đến qui trình mà các bạn đang xem xét,
xét
khảo sát, lượng giá, thí dụ như cung cấp
dịch vụ y tế cho cộng đồng
„


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
„

Thí dụ: nghiên cứu trường hợp tại một
trung tâm y tế:
– Tại trung tâm y tế gần đây nhận được những
phàn nàn từ ngườu tiêu thụ/ người dân về
cchất
ất lượng
ượ g của dịc
dịch vụ.

ụ Có sự khác
ác b
biệt
ệt quá
lớn giữa số lượng than phiền gần đây với số
lượng than phiền năm trước. Số lượng than
phiền gần đây tới mức không thể
ể chấp nhận
được


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
„

Vấn
ấ đề xảy
ảy ra
a với
ớ hình tthực,
ực, tthường
ườ g tới
tớ mức
ức độ
nào?
– Mỗi ngày, viết và nói công khai

„

Vấn
ấ đề

ề xảy
ả ra khi nào?
à
– Sau khi giảm nhân viên

„

Xảy ra ở đâu?
– Không đặt ra

„

Ai bị ảnh hưởng nhiều nhất?
– Bệnh nhân và nhân viên trung tâm

„

Dùng
g công
g cụ
ụ để mô tả vấn đề chính xác hơn


PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ
„

Sau khi mô tả vấn đề
đề, bạn cần phải phân
tích vấn đề. Để phân tích có hiệu quả bạn
cần phân tích nguyên nhân và ưu tiêm

cho những yếu tố quan trọng nhất. Tác
động trên các yếu tố nguyên nhân các
bạn sẽ giải quyết được hầu hết vấn đề.
Các bạn thử dùng kỹ thuật tự do suy nghĩ
để phân tích vấn đề ( brainstorming)


PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ
„

Bạn quan tâm đến chất lượng dịch vụ tại
trung tâm y tế, nơi bạn đang làm việc.
Trong bước đầu các bạn đã xác định được
vấn đề ảnh hưởng tới chất lượng dịch vụ
của trung tâm,
tâm bạn dủng kỹ thuật suy
nghĩ tự do tử nhựng bệnh nhân được chọn
ngẫu nhiên và bạn chịu trách nhiệm điều
hành buổi họp brainstorming nầy


PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ
„
„

„
„

„

GỌI MỌI NGƯỜI VA2P PHÒNG ( BỆNH NHÂN VÀ NHÂN VIÊN CỦA
BẠN) .
Bạn đặt câu hỏi như sau: theo ý của các bạn vấn đề chất lượng mà
trung tâm y tế hiện phải đối mặt là v61n đề gì? Bạn để vài phút để
họ suy nghĩ và bạn cần nói thêm rằng ở đây không có câu trả lời
đúng hoặc câu trả lời sai, các bạn cứ suy nghĩ và cho ý kiến của các
bạn
Sau đó,, từng
g thành viên sẽ nói ý kiến fua3 riêng
g họ.
ọ Bạn
ạ g
ghi lại
ạ ý
kiến đó cho mọi người đều nhìn thấy
Bạn xếp nhóm các ý kiến, các nhóm sẽ thảo luận về những ý kiến
nầy. Bạn hưo71ng dẫn họ tập trung trên những ý kiến nào được giữ
l i và
lại
à những
hữ ý kiến
kiế đượ
được lloạii ra.
Cuối cu2g bạn có được danh sách các vấn đề tác động lên chất
lượng dịch vụ của trung tâm y tế như sau:


PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ
„
„

„
„
„
„
„
„

Không
g có cuộc
ộ hẹn
ẹ khám nào vào chiều thứ 3 và
chiều thứ 4
Không đủ ghế trong phòng chờ
Khu vực chờ thì đông và nóng
Hoản đăng ký khám và tái khám
Không đủ điều dưỡng
Chờ quá lâu để được khám
Bệnh nhân có cảm giác rằng họ không được tôn
trọng
Làm bài tập brainstorming trong tình huống
trước tại lớp / nhóm hay tự riệng bạn


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ ƯU TIÊN
„

„

Khi các bạ
bạn p

phân
â tích
t c các nguyên
guyê nhân
â của vấn
ấ
đề, các bạn có thể dùng matrix ưu tiên để định
ưu tiên các nguyên nhân
Bằ cách
Bằng
á h dùng
dù phương
h
pháp
há ưu tiên
iê nầy
ầ các
á
bạn xem lại các dữ liệu và xác định vấn đề
quan trọng theo các nhóm bệnh nnha6n và
nhân viên. Theo quan điểm chung, nhận định
chung của các nhóm thì thiếu điều dưỡng được
mọii người
ười công
ô nhận;
hậ vấn
ấ đề quan trọng
t
thứ hai
h i

là đợi quá lâu để có thể có cuộc hẹn, vấn đề thứ
3 là đợi quá lâu để được khám


XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ ƯU TIÊN
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„

THÍ DỤ
Ụ
-----------------------------------------------------

Vấn đề tần số độ quan trọng độ khả tổng điểm
-------------------------------------------------------------K.hẹn 3 69
24
45
138
K.đủ ghế 25
37
86

148
P.đ.ồn/
/ 32
26
74
132
Hoản c.hẹn 52
42
48
142
K.đ d.đ
76
88
35
199
Chờ hẹn 41
69
46
156
Chờ khám 55
79
48
182
--------------------------------------------------------------

– Dùng bài tập trước, các bạn thiết kế matrix để chọn ưu tiên


PHÂN TÍCH SWOT
„

„

Khởi đầu kế hoạch của bạn. Giả định bạn là
người quyết định sự thay đổi và hổ trợ cho sự
thay đổi đó. Do vậy cần phải phân tích SWOT để
biết được mạnh, yếu, thuận lợi, khó khăn đang
chờ bạn phía trước.
Thí dụ dưới đây giả định như là kết quả mà các
bạn làm bài tập 4. Phân tích theo khung SWOT
sẽ giúp bạn định hướng các hoạt động trên lãnh
vực mà bạn mạnh, có cơ hội tốt..


PHÂN TÍCH SWOT
„

Mạnh:
–
–
–
–

„

Tôi
Tôi
Tôi
Tôi

Yếu:

có
ó
có
có
có

kiế
kiến thứ
thức tốt về
ề hệ thố
thống y tế và
à dị
dịch
h vụ y tế
được sự tín nhiệm như là người thực hành
kỹ năng giao tiếp tốt
được sự hổ trợ từ đồng nghiệp

– Tôi không có kinh nghiệm để tìm sự đồng thuận
– Tôi không có kiến thức về tài chính

„

Th ậ lợi:
Thuận
l i

– Hội đoàn sẽ tạo được sự quan tâm của các nhân viên và hổ trợ hoạt

động

„

Khó
ó khăn:
ă

– Hạn chế nguồn lực tài chính tự bên ngoài
– Trung tâm không thấy được các ưu tiên về tài chính

„

Bạn có bằng chứng là có đủ khả năng không?


FORCE FIELD ANALYSIS
„

„

„

Force field analysis
y là p
phương
g pháp
p p để có được
ợ /
thấy được toàn bộ lực hổ

ổ trợ và những chống
đối một kế hoạch để có được một quyết định có
tính đến mọi thành phần quan tâm.
thí dụ bạn có được hổ trợ và trở ngại là 50/ 50
nghĩa là 50 % cơ hội thành công: hổ trợ : dồng
nghiệp 4,
4 hổ trợ cộng đồng 5,
5 hổ trợ hội nghề
nghiệp 4, dữ liệu có được 4; trở ngại : kinh phí
5, không thấy ưu tiên 5, không kinh nghiệm tạo
sự đồng thuận 3,
3 không biết ra quyết định 3
.Vậy liêu tôi có nên thực hiện hay không?
Ý nghĩa
g
và tầm quan
q
trọng
ọ g của vấn đề


CHỨNG CỨ
„

„

„

Sau khi xác định
ị rõ được

ợ vấn đề,, bạn
ạ chuẩn bịị
hành động cho sự thay đổi.
ổ Bạn cần tìm các
chứng cứ để có được các giải pháp tốt nhất cho
vấn đề
Bạn cần tìm các chứng cứ trên y văn để thúc
đẩy các thay đổi. Tìm y văn tốt nhất để có
những tranh luận thuyết phục
phục, tiến đến mục tiêu
Chứng cứ :
– Identifyy issues for p
policyy action
– Widen the range of possible solutions to problem


CHỨNG CỨ
Mục đích tìm chứng cứ là có được chứng cứ tốt nhất có giá trị nhất để giải
quyết vấn đề
„ Chuyển vấn đề thành câu hỏi để ó thể tìm đúng y văn liên quan đến vấn
đề của bạn: EBM : PICO ( pop. ; intervention; comparison; outcome)
„ The problem is “ insufficient nursing staff to meet client needs”
„

– Meeting
M ti client
li t needs
d ( client)
li t)
– Nursing staff ratios ( intervention)

– Improved client service ( outcome)

„

Question

– What
Wh level
l
l off nursing
i staff
ff is
i required
i d to meet client
li
needs
d
– What ratio of nursing staff to client is used by similar health center that meet
client service standards
– What standards exist for setting appropriate lavel of nursing staff to client ratio

„
„
„
„

Common words “nursing staff ratio”
Truy tìm chứng cứ trên y văn
Đánh giá chứng cứ
ứng

g dụng
ụ g chứng
g cứ


Bài tập 1
„

Để xác định
ị v61n đề các bạn
ạ p
phải tự
ự trả lời các câu hỏi
sau đây:
– HOW FREQUENTLT DOES PROBLEM OCCUR
– WHEN DOES IT GENERALLY OCCUR? IS THE PROBEM RELATED
TO TIME?
– WHERE DOES IT GENERALLY OCCUR? WHAT RELATIONSHIP
DOES THE PROBLEM HAVE TO LOCATION?
– WHO IS THE MOST AFFECTED ( INDIVIDUALS, FAMILIES,
GENDER, AGE? SOCIOSOCIO-ECONOMIC STATUS…?

„

TÓM TẮT VÀ XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….


BÀI TẬP 2 : BRAINSTORMING

WHAT? Kỹ thuật giúp nhóm có được càng
nhiều ý tưởng càng tốt trong một thời
gian ngắn
„ Who: bất kỳ nhóm nào, bất kỳ ai quan
tâm đến vấn đề
„ Why? : identify problem, analyse causes,
select
l t alternative
lt
ti solutions…
l ti
„


Bài tập 2: brainstorming
„

Cách
Các sử dụ
dụng
g
1.
2.
3.
4.
5
5.

Explain the objective
Explain the technique to the group

Silent reflection
Brainstorm
Discuss it with the group:
–
–
–

–

Clarify the meaning some ideas
Combine similar ideas that worded in different ways
Eliminate those ideas which are not related to the
objectives

Làm bài tập trong tình huống trên


Bài tập 3: prioritization matrix tool
What? Rank problems/issues -> the most
important to work on solving first
„ Issues frequency important feasibility t.pts
t pts
„ -----------------------„


PHẦN 2: xác định
ị và phân
p
tích stakeholders and
networks

t
k
Pgs, ts lê hoàng ninh
Viện vệ sinh y tế công cộng