Quản lý chi thường xuyên ngân sách quốc phòng tại ban tài chính bộ tham mưu quân khu i
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.5 MB, 162 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
HÀ NGỰ NGỌC
QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI CHÍNH
BỘ THAM MƯU QUÂN KHU I
LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
THÁI NGUYÊN, 2019
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
HÀ NGỰ NGỌC
QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI CHÍNH
BỘ THAM MƯU QUÂN KHU I
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 8.34.04.10
LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Đỗ Anh Tài
THÁI NGUYÊN, 2019
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và chưa được dùng để
bảo vệ một học vị nào khác. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi
rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2019
Tác giả luận văn
Hà Ngự Ngọc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài: Quản lý chi thường xuyên ngân sách quốc
phòng tại Ban Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu I, tôi đã nhận được sự hướng dẫn,
giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu
sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập
và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các khoa, văn
phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh đã tạo điều kiện giúp đỡ
tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng
cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giảng viên hướng dẫn PGS. TS. Đỗ Anh Tài.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các
cô chú, anh chị em và bạn bè, tôi xin chân thành cảm ơn. Thêm nữa, tôi cũng muốn
gửi lời cảm ơn chân thành tới bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi
mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này.
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2019
Tác giả luận văn
Hà Ngự Ngọc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
3
MỤC LỤC
LỜI
CAM
ĐOAN
.......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN
............................................................................................................ii
MỤC
LỤC................................................................................................................
iii
DANH MỤC HÌNH..................................................................................................vi
DANH
MỤC
BẢNG
................................................................................................vii DANH MỤC CHỮ
VIẾT
TẮT
............................................................................
viii
MƠ
ĐẦU
....................................................................................................................1
1.
Tính
cấp
thiết
của
...................................................................................................1
đề
2.
Mục
tiêu
nghiên
tài...............................................................................................2
cứu
3.
Đối
tượng
và
phạm
cứu...................................................................................2
vi
4.
Ý
nghĩa
khoa
học
và
........................................................................3
thực
tiễn
tài
đề
nghiên
của
đề
tài
5.
Kết
cấu
của
luận
........................................................................................................3
văn
Chương 1 CƠ SƠ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI
THƯỜNG XUYÊN NGUỒN NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG ...................5
1.1.
Cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc
phòng...........5
1.1.1.
Chi
thường
xuyên
phòng.....................................................5
1.1.2.
Quản
lý
chi
thường
phòng........................................8
nguồn
xuyên
ngân
nguồn
sách
ngân
sách
quốc
quốc
1.1.3. Nội dung quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc
phòng......................13
1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên nguồn
ngân
sách quốc phòng......................................................................................................22
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
4
1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách
quốc
phòng .......................................................................................................................25
1.2.1. Kinh nghiệm về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
tại
một số đơn vị trong nước
.......................................................................................25
1.2.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc
phòng tại Ban Tài chính BTM
QK1......................................................................35
Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................37
2.1.
Câu
hỏi
nghiên
.....................................................................................................37
cứu
2.2.
Phương
pháp
............................................................................................37
cứu
nghiên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
5
2.2.1. Thu thập thông tin
....................................................................................................37
2.2.2. Tổng hợp thông tin...................................................................................................39
2.2.3. Phân tích thông tin
...................................................................................................40
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên
cứu......................................................................................41
2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động
.......................................................41
2.3.2. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh kết quả nghiên cứu về quản lý chi thường xuyên
nguồn NSQP
...........................................................................................................41
Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI CHÍNH BỘ THAM MƯU
QUÂN KHU 1
...............................................................................................45
3.1. Khái quát về Ban Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu 1
..........................................45
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Ban Tài chính – BTM –
QK1............................45
3.1.2. Tình hình thực hiện công tác năm của Ban Tài chính – BTM –
QK1..................50
3.2. Thực trạng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM –
QK1 .........................................................................................................................55
3.2.1. Lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
...........55
3.2.2. Thực hiện dự toán chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
....................68
3.2.3. Kế toán, quyết toán chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
..................76
3.2.4. Kiểm tra, thanh tra chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
...................79
- Do năng lực cán bộ tài chính còn hạn chế. .............................................................84
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
6
Tài chính - BTM – QK1.................................................................................84
3.3.1. Chế độ chính sách quản lý tài chính công
..............................................................84
3.3.2. Tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ lãnh đạo
.............................................................85
3.3.3. Trình độ cán bộ thực hiện công tác tài chính
.........................................................85
3.3.4. Cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ quản lý
.........................................................86
3.3.5. Đặc điểm của đơn vị bị quản
lý...............................................................................87
3.4. Đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân quản lý chi
thường xuyên nguồn ngân sách BQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 .........87
3.4.1. Đánh giá kết quả đạt được
.......................................................................................87
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
7
3.4.2. Những tồn tại, hạn chế
.............................................................................................88
3.4.3. Nguyên nhân hạn chế...............................................................................................88
Chương 4 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI
THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI
CHÍNH BỘ THAM MƯU QUÂN KHU I..................................................91
4.1. Quan điểm, định hướng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài
chính - BTM – QK1 ..............................................................................................91
4.1.1. Quan điểm.................................................................................................................91
4.1.2. Định hướng...............................................................................................................91
4.2. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên nguồn
NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1..............................................................92
4.2.1. Hoàn thiện việc xây dựng định mức chi phí, lập dự toán chi thường
xuyên........92
4.2.2. Chỉ đạo thực hiện dự toán chi thường xuyên
NSQP..............................................94
4.2.3. Chỉ đạo công tác kế toán, quyết toán trong quản lý chi thường xuyên
NSQP.....95
4.2.4. Kiểm tra, thanh tra tài chính hoạt động chi thường xuyên NSQP
........................98
4.2.5. Điều kiện để thực hiện tốt các giải pháp quản lý chi thường xuyên nguồn
NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1
................................................................99
KẾT LUẬN ............................................................................................................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................103
PHỤ LỤC 1A .........................................................................................................105
PHỤ LỤC 1B .........................................................................................................107
PHỤ LỤC 1C .........................................................................................................111
PHỤ LỤC 1D .........................................................................................................112
PHỤ LỤC 2 ............................................................................................................115
PHỤ LỤC 3 ............................................................................................................118
PHỤ LỤC 4 ............................................................................................................119
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
8
PHỤ LỤC 5 ............................................................................................................125
PHỤ LỤC 6 ............................................................................................................127
PHỤ LỤC 7 ............................................................................................................129
PHỤ LỤC 8 ............................................................................................................131
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
9
DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1. Sơ đồ tổ chức Ban Tài chính - BTM - QK1..............................................47
Hình 3.2. Hệ thống tổ chức ngành tài chính thuộc Ban Tài chính - BTM - QK 1....47
Hình 3.3. Trình tự lập dự toán năm tại Ban Tài chính BTM Quân khu I .................57
Hình 3.4. Quy trình kiểm tra tài chính năm tại Bộ Tham mưu Quân khu 1 .............80
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Tình hình quân số toàn Bộ Tham Mưu QK1 năm 2018 ...........................50
Bảng 3.2. Báo cáo tổng hợp phân bổ dự toán 2016-2018.........................................59
Bảng 3.3. Đánh giá cơ cấu dự toán theo năm ...........................................................62
Bảng 3.4. Ý kiến của cán bộ lãnh đạo đơn vị về tiêu chuẩn, định mức và dự toán
chi thường xuyên NSQP ..........................................................................66
Bảng 3.5. Kết quả đánh giá tiêu chuẩn, định mức và dự toán chi thường xuyên
NSQP của nhân viên tài chính BTM QK1 ..............................................67
Bảng 3.6. Kết quả thực hiện chi thường xuyên NSQP tại Ban Tài chính BTM
QK1..........................................................................................................72
Bảng 3.7. Đánh giá công tác thực hiện dự toán chi thường xuyên NSQP thông
qua số liệu điều tra ...................................................................................75
Bảng 3.8. Đánh giá công tác kế toán, quyết toán chi thường xuyên NSQP .............78
thông qua số liệu điều tra ..........................................................................................78
Bảng 3.9. Số lượt kiểm tra tài chính tại Ban Tài chính BTM QK1 năm 20162018 .........................................................................................................79
Bảng 3.10. Kế hoạch kiểm tra tài chính năm 2016-2018 Ban Tài chính BTM
QK1..........................................................................................................80
Bảng 3.11. Đánh giá công tác kiểm tra chi NS quốc phòng thông qua số liệu
điều tra sơ cấp ..........................................................................................83
Bảng 3.13. Danh sách các thủ trưởng các đơn vị thuộc BTM ................................115
Bảng 3.14. Tổng hợp số lượng đội ngũ cán bộ thực hiện công tác Tài chính tại
các đơn vị trực thuộc Ban Tài chính năm 2018.....................................118
Bảng 3.15. Tổng hợp phần mềm phục vụ quản lý tài chính tại Ban Tài chính
BTM QK1 ..............................................................................................119
Bảng 3.16. Tổng hợp các đơn vị trực thuộc BTM QK1 .........................................125
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
viii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT
CHỮ VIẾT TẮT
NGHĨA ĐẦY ĐU TIẾNG VIỆT
1
BTM
Bộ Tham mưu
2
BQP
Bộ Quốc phòng
3
CHQS
Chỉ huy quân sự
4
CNTT
Công nghệ thông tin
5
KTXH
Kinh tế xã hội
6
LTTP
Lương thực thực phẩm
7
NSĐP
Ngân sách địa phương
8
NSNN
Ngân sách nhà nước
9
NSQP
Ngân sách quốc phòng
10
QK1
Quân khu 1
11
QLTC
Quản lý tài chính
12
SSCĐ
Sẵn sàng chiến đấu
13
XDCB
Xây dựng cơ bản
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
1
MƠ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tài chính quân đội là bộ phận của tài chính Nhà nước, là một mặt công tác
quan trọng của Quân đội ta, có liên quan mật thiết đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ
của toàn quân. Vì vậy, cơ chế quản lý tài chính (QLTC) quân đội phải phù hợp với
cơ chế QLTC của Nhà nước và đặc thù nhiệm vụ quốc phòng.
Công tác tài chính quân đội được vận hành trong cơ chế phù hợp sẽ huy động
được mọi nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước
(NSNN), góp phần cải thiện đời sống bộ đội, tăng cường tiềm lực quốc phòng và
sức mạnh chiến đấu của quân đội trong tình hình mới.
Để vận hành cơ chế QLTC phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập sâu rộng kinh tế quốc tế, những năm qua, Quốc hội,
Chính phủ đã ban hành mới nhiều văn bản quy định về việc quản lý và sử dụng
ngân sách Nhà nước (NSNN). Ngày 25-6-2015, Quốc hội khóa XIII ban hành Luật
NSNN năm 2015 (Luật số 83/2015/QH13, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017,
thay thế Luật NSNN năm 2002); Chính phủ ban hành Nghị định số 163/2016/NĐCP ngày 21-12-2016, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN (thay
thế Nghị định số 60/2003/NĐ-CP) và Nghị định số 165/2016/NĐ-CP ngày 24-122016 quy định về quản lý, sử dụng NSNN đối với một số hoạt động thuộc lĩnh vực
quốc phòng, an ninh (thay thế Nghị định số 10/2004/NĐ-CP). Đây là cơ sở quan
trọng để các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo thực hiện tốt quản lý, sử dụng NSNN,
bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả.
Bộ Tham mưu Quân khu 1 với lịch sử hơn 70 năm xây dựng, trưởng thành,
chiến đấu và chiến thắng, nhất là trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế
quốc Mỹ xâm lược cũng như trong công cuộc đổi mới đất nước, đã khẳng định
BTM-QK1 thực sự là một đơn vị quân đội anh hùng, thể hiện đầy đủ và sâu sắc bản
chất, truyền thống của một quân đội cách mạng, luôn trung với Đảng, trung với
Nước, hiếu với Dân. Hiện nay, trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn, ngân
sách đảm bảo cho quốc phòng hạn hẹp, việc quản lý tốt nguồn chi thường xuyên là
nhiệm vụ hết sức quan trọng, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh, thực sự là
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành và tin cậy của Đảng, Nhà nước
và Nhân dân, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống là
sự quán triệt và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về mục tiêu chiến đấu, về bản chất
cách mạng của Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới. Tuy nhiên, trong
quá trình hoạt động công tác quản lý tài chính tại BTM-QK1 còn gặp phải những
khó khăn nhất định như: Năng lực của tài chính, quản lý tại các đơn vị còn hạn chế;
đặc thù hoạt động của mỗi một đơn vị cấp dưới khác nhau dẫn đến các khoản chi
khác nhau gây khó khăn trong công tác quản lý; việc triển khai và thực hiện triển
khai cơ chế, chính sách tài chính còn nhiều hạn chế. Việc nghiên cứu và hoàn hiện
công tác quản lý tài chính tại Ban Tài chính BTM-QK1 là hết sức cần thiết, chính vì
vậy, tác giả chọn đề tài “Quản lý chi thường xuyên ngân sách quốc phòng tại Ban
Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu 1” làm chủ đề nghiên cứu cho đề tài luận văn
thạc sĩ của mình, đề tài có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
- Mục tiêu chung:
Nghiên cứu thực trạng từ đó đề xuất các giải pháp quản lý chi thường xuyên
nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 góp phần tiết kiệm ngân sách nhà
nước.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý chi thường
xuyên nguồn NSQP.
+ Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại
Ban Tài chính - BTM - QK1 chỉ ra những kết quả đã đạt được, những hạn chế và
phân tích nguyên nhân hạn chế.
+ Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên
nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 trong giai đoạn 2016-2018.
+ Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường
xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM - QK1.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý
chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM - QK1.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về mặt không gian: Luận văn nghiên cứu tại Ban Tài chính - BTM - QK1
và các đơn vị trực thuộc sự quản lý của Ban Tài chính - BTM - QK1.
+ Về mặt thời gian: Số liệu thứ cấp được tác giả thu thập từ năm 2016-2018;
Số liệu sơ cấp được tác giả điều tra vào tháng 3-5/2019; Các giải pháp được nghiên
cứu và đề xuất trong giai đoạn 2019-2025.
+ Về mặt nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý chi thường
xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 bao gồm các nội dung cụ thể:
Lập dự toán, phân bổ dự toán chi thường xuyên; thực hiện (chấp hành) dự toán; kế
toán, quyết toán chi ngân sách; thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chi NSNN.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa thiết thực về mặt lý luận và thực
tiễn; là tài liệu giúp Cục Tài chính BQP; Phòng Tài chính quân khu; Bộ Tham mưu
quân khu và các đơn vị trực thuộc BTM lập dự toán; xây dựng kế hoạch hoàn thiện
cơ chế quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách BQP tính đến năm 2025 có cơ sở
khoa học.
Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có tính hệ thống những giải pháp chủ
yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài
chính - BTM – QK1 và có ý nghĩa thiết thực cho việc hoàn thiện công tác quản lý
chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1.
Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo giúp các đơn vị sử dụng NSQP đạt hiệu
quả hơn, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, chống lãng phí, giảm thất thoát nguồn ngân
sách; từ đó góp phần phát triển an ninh quốc phòng cũng như kinh tế xã hội của địa
phương.
Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn những nội dung trong đề tài đã giúp tác
giả nhận thức sâu rộng hơn, gắn kết chặt hơn giữa lý luận và thực tiễn, hiểu rõ thực
trạng công tác quản lý chi thường xuyên NSQP tại đơn vị công tác, tìm ra nguyên
nhân và có những giải pháp tích cực trong công tác quản lý chi thường xuyên nguồn
ngân sách BQP tại đơn vị.
5. Kết cấu của luận văn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng, hình, phụ lục và danh
mục tài liệu tham khảo, đề tài được kết cấu thành 4 chương:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi thường xuyên nguồn
NSQP Chương 2. Phương pháp nghiên cứu
Chương 3. Thực trạng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài
chính - BTM - QK1
Chương 4. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên nguồn
NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
Chương 1
CƠ SƠ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG
XUYÊN NGUỒN NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
1.1.1. Chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
1.1.1.1. Khái niệm chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
“Chi thường xuyên là những khoản chi có thời hạn tác động ngắn thường
dưới một năm” (Dương Đăng Chinh, 2009).
Theo khoản 06 điều 04 Luật Ngân sách nhà nước Việt Nam (2015) “Chi
thường xuyên là nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước nhằm bảo đảm hoạt động của
bộ máy nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt động của
các tổ chức khác và thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về phát
triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.”
Ngân sách quốc phòng là một phần trong Ngân sách Nhà nước được chi
tiêu cho công tác quốc phòng mà chủ yếu là duy trì và tăng cường sức mạnh cho
quân đội.
Phần lớn những khoản chi NSNN cho Quốc phòng được tính vào cơ cấu chi
thường xuyên của NSNN (trừ chi XDCB cho các công trình quốc phòng, an ninh).
Sở dĩ sắp xếp như vậy là do nhu cầu chi cho Quốc phòng được coi là tất yếu và phải
thường xuyên quan tâm khi còn tồn tại giai cấp, tồn tại Nhà nước ở mỗi quốc gia
riêng biệt. Như vậy, số chi cho binh sĩ, cho sĩ quan, cho vũ khí và khí tài chuyên
dụng của các lực lượng vũ trang đều được tính vào chi thường xuyên của NSNN
hàng năm. (Dương Đăng Chinh, 2009).
Như vậy, chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng là chi thường
xuyên NSNN cho quốc phòng nhằm đảm bảo các hoạt động trong các đơn vị
quốc phòng.
1.1.1.2. Đặc điểm chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
NSQP là một bộ phận của NSNN chi cho quốc phòng, chính vì vậy, đặc
điểm của chi thường xuyên NSQP mang đầy đủ đặc điểm của chi thường xuyên
NSNN.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
Thứ nhất: Đại bộ phận các khoản chi đều mang tính ổn định, những chức
năng vốn có của quân đội như “quân đội chiến đấu, quân đội công tác, quân đội
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
sản xuất”, trong chiến đấu cũng như thời bình đòi hỏi đều phải xen kẽ thực hiện.
Để đảm bảo cho quân đội thực các hiện chức năng đó, tất yếu phải cung cấp nguồn
vốn từ NSQP cho nó. Mặt khác, tính ổn định của chi thường xuyên còn bắt nguồn
từ tính ổn định trong từng hoạt động cụ thể mà mỗi bộ phận cụ thể trong bộ máy
hoạt động của quân đội phải thực hiện.
Thứ hai: Xét theo cơ cấu chi NSQP ở từng niên độ và mục đích sử dụng cuối
cùng của vốn cấp phát thì đại bộ phận các khoản chi thường xuyên của NSQP có
hiệu lực tác động trong khoảng thời gian ngắn và mang tính chất tiêu dùng xã hội.
Nếu chi đầu tư phát triển nhằm tạo ra cơ sở vật chất – kỹ thuật cần thiết để thúc đẩy
sự phát triển của đơn vị cũng như của nền kinh tế trong tương lai thì chi thường
xuyên lại chủ yếu đáp dứng cho các nhu cầu chi để thực hiện các nhiệm vụ của đơn
vị trong năm ngân sách hiện tại.
Thứ ba: Phạm vi, mức độ chi thường xuyên của NSQP gắn chặt với cơ cấu tổ
chức của bộ máy quốc phòng và sự lựa chọn của Nhà nước trong việc giữ vững an
ninh, quốc phòng. Với tư cách là một quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước nên tất yếu
quá trình phân phối và sử dụng NSQP luôn phải hướng vào việc đảm bảo hoạt động
bình thường của tổ chức từng đơn vị. Bộ máy tổ chức của từng đơn vị hoạt động
hiệu quả, tinh gọn thì số chi thường xuyên cho nó được tập trung hiệu quả và ngược
lại.
1.1.1.3. Nội dung chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
Nội dung chi thường xuyên nguồn NSQP bao gồm: Chi tiền lương, phụ cấp,
trợ cấp, tiền ăn; chi hoạt động của nghiệp vụ ngành tại đơn vị.
- Chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn:
+ Tiền lương: Tiền lương trong quân đội là một bộ phận tiền lương của nhà
nước, nhằm bù đắp những hao phí, sức lao động mà quân nhân, công nhân viên
chức quốc phòng đã cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Theo Nghị định 72/2018/NĐ-CP và tham khảo Thông tư 145/2017/TT-BQP
mức lương, phụ cấp cho các đối tượng là sĩ quan, quân nhân, viên chức thuộc Quân
đội với mức lương cơ sở 1.390.000 đồng/tháng được tính theo công thức sau:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
Mức lương = Mức lương cơ sở 1.390.000 đồng/tháng x Hệ số lương hiện
hưởng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
+ Phụ cấp: Ngoài lương chính quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng
còn được hưởng các khoản phụ cấp như phụ cấp thâm niên, phụ cấp chức vụ lãnh
đạo, phụ cấp khu vực, phụ cấp đặc biệt, phụ cấp trách nhiệm, phục cấp độc hại, phụ
cấp thu hút,...
Công thức tính phụ cấp quân hàm hạ sĩ quan, binh sĩ và học viên cơ yếu:
Mức phụ cấp quân hàm = Mức lương cơ sở 1.390.000 đồng/tháng x Hệ số
phụ cấp quân hàm hiện hưởng.
Công thức tính mức tiền của hệ số chênh lệch bảo lưu (nếu có)
Mức tiền của hệ số chênh lệch bảo lưu = Mức lương cơ sở 1.390.000
đồng/tháng x Hệ số chênh lệch bảo lưu hiện hưởng (nếu có).
Công thức tính mức phụ cấp tính theo mức lương cơ sở
Đối với người hưởng lương:
Mức phụ cấp = Mức lương cơ sở 1.390.000 đồng/tháng x Hệ số phụ cấp
được hưởng theo quy định.
Đối với hạ sĩ quan, binh sĩ và học viên cơ yếu:
“
Mức phụ cấp = Mức phụ cấp quân hàm binh nhì, tính theo mức lương cơ sở
1.390.000 đồng/tháng x Hệ số phụ cấp được hưởng theo quy định.
”
Công thức tính mức phụ cấp theo tỷ lệ %
Đối với người hưởng lương:
Mức phụ cấp = (Mức lương + Mức phụ cấp chức vụ lãnh đạo + Mức phụ cấp
thâm niên vượt khung) từ ngày 01/7/2018 x Tỷ lệ % phụ cấp được hưởng theo quy
định.
Đối với hạ sĩ quan, binh sĩ và học viên cơ yếu:
Mức phụ cấp = (Mức phụ cấp quân hàm hiện hưởng + phụ cấp chức vụ lãnh
đạo (nếu có) tính theo mức lương cơ sở 1.390.000 đồng/tháng) x Tỷ lệ % phụ cấp
được hưởng theo quy định.
+ Trợ cấp:
Công thức tính mức trợ cấp tính theo mức lương cơ sở
Mức trợ cấp = Mức lương cơ sở 1.390.000 đồng/tháng x Số tháng được
hưởng trợ cấp theo quy định.
+ Tiền ăn: Tiền ăn trong quân đội có nhiều chế độ, tiêu chuẩn như: Ăn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
thường xuyên của bộ binh, ăn quân binh chủng, ăn thêm các loại. Trong một đơn vị
cũng có thể thực hiện nhiều loại tiêu chuẩn tiền ăn. Mỗi loại tiêu chuẩn tiền ăn lại
có nhiều mức tiền ăn được chia ra theo vùng giá, theo cấp bậc, theo vị trí đóng quân
phía sâu trong nước, biên giới, hải đảo; đối tượng được hưởng; có đối tượng được
hưởng thường xuyên, hưởng không thường xuyên.
- Chi kinh phí nghiệp vụ:
Kinh phí nghiệp vụ là khoản chi của ngân sách quốc phòng để thực hiện các
nhiệm vụ được giao hàng năm đối với các ngành nghiệp vụ. Kinh phí nghiệp vụ
được bảo đảm và quản lý trên cơ sở tổ chức, biên chế, chế độ, tiêu chuẩn, định mức,
của Nhà nước và Bộ Quốc phòng về quản lý ngân sách và phương thức bảo đảm
của các ngành theo từng cấp.
Kinh phí nghiệp vụ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi của ngân sách quốc
phòng, nội dung phong phú nên quản lý chặt chẽ việc chi kinh phí nghiệp vụ có ý
nghĩa hết sức quan trọng trong quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP.
1.1.2. Quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng
1.1.2.1. Khái niệm, đặc điểm
- Khái niệm:
Quản lý chi thường xuyên NSQP là quá trình thực hiện có hệ thống các biện
pháp phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung nhằm phục vụ chi tiêu cho bộ máy
và thực hiện các chức năng của quân đội. Thực chất quản lý chi thường xuyên
NSQP là quá trình sử dụng nguồn NSQP từ khâu lập dự toán chi thường xuyên đến
khâu thực hiện dự toán, quyết toán đến khâu kiểm tra, thanh tra hoạt động chi tiêu
và quản lý chi tiêu.
- Đặc điểm:
+ Đơn vị quản lý chi thường xuyên NSQP là các cơ quan nhà nước (Bộ Tài
chính, cơ quan tài chính địa phương, Ban Tài chính, đơn vị, Cơ quan kho bạc nhà
nước, Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ,...) và thực hiện quản lý chi trên cơ sở các quy
định hiện hành của pháp luật.
+ Hoạt động quản lý chi thường xuyên NSQP nhằm đảm bảo cho việc thực
hiện các nhiệm vụ của quân đội: Bảo đảm tài chính là một hoạt động bảo đảm thiết
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
