Muỗi aldes meigen (culicidae, diptera) ở miền bắc việt nam(thành phần loài, phân bố, sinh học, sinh thái học và vai trò truyền bệnh sốt xuất huyết)

2^,

Bfl

DAI HOC VA

TRITWG

HOC CHUYSK

-ri^à')

Ì^GHIÉP

TRI'Òir. DAI HOC T^Nr HOT^ HA NÓI - KHGA oINH HOC
•
*

VU Dfl'C H^rONG
r

:

.••;•••

.'»

» .1

••Tt

V^Lj/^^
U5l

AEDES
Ò'

MKIGEN
M I & N

(CULICIDAi.,

B A C

V I È T

DÌPTERA)

N AM

/TH.fei PHXN LOÀI,PKÀN B Ó , S I N H HOCJ^SINH THAI HOC
vA VAI Tito TRUYÈN BÈNH SOT XUAT HUYÉT/

LUAN Ì N BÀO \'t HOC V I PH6 T I 2 N S ? .UNH HOC
•
• •
•
•

e Ali B 5 nrCìNiG DSN KHOA HOC t
GlAo S^r G A P l ì ,

TIÉN 3Y

GiAo sir c^p i , BAC SY
P H 6 T I & SY

f^<

HA N ^ I - 19B4

Ml^^.: MCOC
VÌJ THI PÌIAN

TR'^lNlG QlIAJ^[a HOC

fVMU


P H A N

,

M Ó'

I

D AU

Uuoi Aecies l a mot t r o n g nhotig g i o n g ntuoi pno o i e n o' "iicn
•,TÓ1, c e y n g h i a d i c h t e quan t r o n g . T r o n g g i o n g

!.i:.x~.i>

/.edes c e n h J ò u

LIUUÌ

la du'cìc k;:^iiig d i n h l a v a t tii^ng g i a n tr^^jì-Ja nnuTi^.' Lenii xd hyi.

Icrii

rat

^4^.;^.^/

h i e m , co fìViìi Yiu'c^it^ l o n den t i n h mar.g v ' zn'c. knce c u a con i;g,j'ol nh-,:* -^joV^^a^y
d e n g u e , viem n a o Hhat ban B , g i u n c h i

v.v,.,

Benh o o t v a n g phan ho r o n g r a ì o' Vui^^; n n i o t
i'iiau ? h i va mc't s o nu'ot; c h a u A u . v a .^ray r a n n i e u

•.{•••"L

Ihuoc uhau

ti.àrrj boa t r e n

'.y

tliC bi:.'-...

C

lìidòu nia'oì2 co LJO ngsj'òi c h e t v i s o t vang r a t cao,ni^a' o' ì'^y tx r;a;n 1795*^-'-'^'*^"'
l à 5C0«000 ii^u'òi,o' Cu bs t ' i nàm I60v-I9^^''^ ^^ 55«'^^^"'^' i'ìgu'ol,o' [t:i-:^n Trun^: •. j
' v.ìo t h e ky thu' XIX l à hàng t r a m ngiiin ngu'6'i,o' Tay baii nha \ à o fi^irn Xc.Jc)
(yC\000 ngj'ól Y*,Vi,,^ j^énh s o t vang do v i r u s V i c c e r o p h i l u a t r o p i c u s

la

(Kced

and C u r r o l , I 9 r J " ) g a y r a va di/oc t r u y e n b o i v a t t r o i i è ri^^ii t r u y t i n benh cìJ-uh
l à muoi Aeùe^ s^*3(^ypti. iJgoài muoi A e , a e 2 y p L i , n ] o t ì$o l o à i niuoi

.-^edes

Ì:IÌÌG

c u n g c o kha n-^Uti t r u y e n benh n^y nh'j" A o , a f r i c a i i u : 5 , j,o.r5impuiii.,Ao,^^ittutui3 ,
Ae,fluviatilis,

Ae, t a y l o r i , v . v . , ^ ( p a v l o v s k y i , 1 5 5 : [ ;

Cfu-istcpiiGrSjiac.'^jKiaC-

y r s k y i va P l o t n ^ k o v , 1 9 c 4 ; Petriseva,19<./,') •
0' c a c n'j'o'c c h a u A cho den nay chu'a co b e n h ^ o t van^'.nhi/xi^- "'a^

ó'

t r o n g vung phan bo cua rr.uci A e . a e g y p t i - ti-xiT^^ ^^iac trL;,;Cn benh chlr.ìi
h i e n nay v i e c g l a o la*u 4U0G t e ngày mot tìing cu'oVif: h...r.,cho tì'in kna

va

ÌÌ.CJ!.^

laa

t r u y e n benh o o t v a n g den c a c nu'o'c c h a u /^ l à ch.i'u oc t n e "ìcai t r . r a,..'.:.'c,
Benh dc-n^jae c u n g co vùng phan bo kiia r o n g r a ; , , b a c go-i bau i.ot .,.'0
n 'oc co k h l bau n ó n g uni va on h o à . Benh duni^ue tu,y kijout ^'^-ó t,y l e l " von^
c a o nh^mg s o ngu'cl n a c benh l a i r a t l ó n .

Vi au :.u n^r.vi r.iac o5nL

T ^ c d a t (^V) v à o nam 1572 T^ ^ 0 - o C van n::-s':i,ò'

cV

Ihi.^

c a c b:::ng ria^a ^:y vao ';J.:i 1^,^^

,

l a I-r

t

^

. »

t r i o u nga'oljO' Khat ban cung co han^: t i : ;U n,:.^^'ol rnac vci.h,nh:^t

cac c a n g Cxacù, ''^ioto v . v . . ^

la

•..'

C khu vu'c r^or.,^ n;ru c h a a à, ""ay ''^Ijai b'r:^: ciu'or.t

va niol v à i no'i kbac V'f;riiì derie-'uO cr ko:n t h o o t:i'if;u
f^oi l^T benh doiifcuc x u a t huyr;t hav 'Trcc i\.i

.!i^':-:r. x u a t L:uyet nun '.•/'-•e

uaL l à L'^^nl, L.ot >:,>;.;!

bu; t t.Tron^^

nb'Tng ncLTi gan day benn ...(jt x u a t h u y e t ng^'^'y càrif;.' t : "^ t r o n g hon, Tnoo
bao cua To chu-c Y t e t b J g i ó ' i

0'.T3 ( I ' ^ ; 7 9 ) ,

t\} n^.m : " 7 > . P " 7 8 ó' .••ien

T'I^'^^'J ng-j'òi r.iìlG oenii va 77^ rit;:a'ci cV;at, C ^ncii,'r:^x.;. x c^ '^l.-.l:.

tii(.!.;g

:iien co

^go'o'i

::! ao

!>onh va OT^ n^^a'^x o b e t , .,' T h a i I^JU CO •/•I,j^ir' nt^ ^'rl :;:^c"- b r n b v-u 2f.;o

;.g.,'o'i.

v;het. j;enh d e n g u e [hr,o ^c-m deiit^ao co d i c n v'i ,3o b xai-.i. liuyrt^ uo t i i . u

nuo/a

v i r u s V i s G a r c ; : h i l u . j dengv.u Anbbum and Craig,"It;Gy ^ay r a vù

T/^c tr'^yeii DO'Ì.

t r u n ^ pTÌan tru^^Jn bonij c h m b l a muoi A o . i i o g y p t i , Mot Si;) Toa,

,aoi, Aeù.e^

kbac cur.t^ co kna ;.ung tru;>-é?n b.^^nh d e n g u e nìiu' . 1 . . a l b o p i c t u s ^ ^ i o .
v,v.,^

r.cutellari:-3,

( Kas^Tbkry'i v a . I l o t n i k o V i igo-'U rervo;fiai;3kyi va T o d o ì i a n a , 7 , :^ ;

" d a n o p va d a i a a v i o n , I ^ / / ;

v.v,,,;.

.'.jot i-w i c a ' i ntuói ac-des ntia' i ; - j , a f ; g y p t i , :".^^,alb'.;pìct'.a> ^ A o . n i v c u s
truy^'-'-'i benh g i u n c l n - bonli i o l a i d i chLjTLg uu.tz

ii"» d.e, ^i ^^ry^^tj j ^ . o ^ a l u o i - i u -

tuf^ co khe nUiifc •ur.^'.'^n ùona vierr^ nao' Ilbat uan jv - uonh co tv 1.' l:!' von.-vao
;jo"^c u! l a i J Ì cìiu'fìfc nghio.T. t r o r ^ : ( B a n s i o , T^i'^O} Ciiriato,"iiorf-,

I'-M";

Muoi a e u e j cii;.ng r.ha*rig l'i v a t trune: g^'^^Ti trL;^;jn •.'•'.j'i, ciò
ma Cf^n l à v a t
ti,

nj^-zr.-i.

!'.run^ g i a r . t r u y e n bonh cbo n h i è a Icr-:'i 'l:-!,- v . i t , rbu* ;..'. ac*--^."*

/ • e , a l b o p i c ' . ù c i l à v a t t r u n g Qian

t r u y e n benh

gallinacea:^, l\,cantne.:ìeriun, r . J o p h u r a o ,
lar:b'

V,V,,)

iniinitio, v,v^^,

i'tj* chj.:.i ( r i u ^ ^ o a .

r . r e l o c t u i i i ) , {:i.an o b i che

L/li'ufi-

^L;rumptj 1 9 4 9 ; b a . ' - i o , l'-y>a), Che 'Xi:-ri na;, :,^'";'f"''i

da b l e t t i ' ITO -• 1^0 l o J i viruL; (ben ^C. I j à i

oó i;:aa or.i,j vó':. af^'^^vi;

t r u y e n b e l inuói, tronfc, :'.' co muoi a e d e s ( T-'^tri j-ava,
Co t h u n ó i r a n g

:TIUOÌ

t r o n g tham g i à vào v i e c duy t r i

:-ÌL^.Ì^.

'^•.:''-j

l'""'/;.

Aedes l à rricx trorj^ i.n/i.^, tha'r.b;
va l a n t r u y - n

la

O

bon/j l:

vi"ii ^^uan
:....>i,

I^u'ót; t a n^m t r o n g và;-,g rf::.St t ó ' i c e k n i a a u [:6n^ .in uuajin
i.nu ho muoi C u l i c i d a e n ó i c h u n g , k h u bo n u o i Aedes n ó i rxcr.i:

la

dan;;

n:...i.,
va


-5pbong phu. rìliieu benu xa b o i do muoi trL:^.>'-'n l a gay r a nbi'ne;: tv:aa

urài

1-10 nh'x' a^^'t r é t , " - T t x u a t ìii^yct,via:;] jnao ìThat ban a,::i^.ì. c l - , ^ . v . . .
.:Ì..-;

ngtiron Cau cua n}u<:;u l a c ^'la tron^: v-i

rb-7':i^ boinii xa

IL^^OÌ

.1 "bi'óc tray.'-V i o'i muoi i^ea-.a j a

• •a^;u rv-.'

ii..,..•, ^ ^lau^ >. •- ..tw1)L-:1:.

ccà :-:aat

--»-^-\-.

^,'., t ,

C' nu'óc t a benii a o i x u a t h u y e t da co t * l a u , - • n / r a ; "'•e t b é ao

lue

dau t( e benh n h c , de nb-^V: l a n vói ca:n cuin,clic ncn i t ^.^v^c cb;. y ^, M i i . a v , . ,
•l^'-^tf
r.ri

:\b.T.'o-è,::::,,

'.à^ :x:rn i:'o7 ai.:> ^^^ ••-•^ --^•--•' ''---e

\.rov.f' -2 r,-.;"o^ r...A' uà ar.i,.,.ai. ::iionfc,aaLi

'^lu., .'^^ -..i...ja.

'-'''-

-

•••"^-

i,-.:.,^, ; . v. . ,

i.ivTng nà-n gan tay vùng phan 00 cua benh s o t x u a t bu;, ^ o" i.a'oc ì:a n^ay

cang

•iuv r o n g va so la^'iVi^ benh nban ngay c a n g c ^ o . b<.-rib knang c n i xay r a e

cac

tbài-;h f h o , vurig dGr;^; bang ven bi.en ma l a n dea aa
k'' cua vu Ve Ginn ybong; a . i c b , b o y t o (,1 j . . - ; ,
].;•;,37c n g / o l ^lulo Ijwnu (^^ n^yrcl c h e t j ,

VL;,'.^.

ra'i"-e: tiL^i . '.; hor,

o' /n.L'^.n ^^ui- Viio r.^iT.

1 iiong

ry/f.

^' .•

*ori :i.a::, i''..v; -e. Uer- i'^.'/.'-^ i.^i :' 1 a^o

b-^Mi (TO'' n,ra'61 a h i T t j .
••.ale dà v a v , c l i o l'ien nay v i c e Hf^'hicn Ca'a ,.'iat:.; Aoder: o' rii.t'oc ta
cbuug vf., o' mióTi !:aa rioi r i e n g 001. cbu'a day du v^ cc; a-^; thonf/,

.^'J.;

noi

loai

..uoi

/'.ede^ p h a t h i a n 'ta'ac cba'a n h i è u . ^!ot so x^^'aien c v u ^/c lùrsb i.';.a,:'lriii t a a i tii.c
v a i i r ò d i c b t-a va b i o n phap phon^: uru' muoi àudoa c h i
cbcjig d i c b ;Jot x u a t buyot

Jap u'Uj- ^ a u c a a i'lj(..jjt^

Iront,' mot so tra'ó';,".èi bo^'; va ^!iéu k i o n i^a tìiO,

"lìo raiija r à n g do co ta'oc niì mg b i o n i-djay^ .;na dcng v7 ce iiiou
t r o n ^ c o n g t a c phong cLong bcr.h s o t x u a t h u y e t va :; "^ ^
dóVig t h ó l gó)) phan vao v i a c

ÒG

bonh xa

ho^

" l o u t r a co' bai. i b i à n n i . i a n o' u ;'ao t a ^ v i T .

e l'u 1 oàn d i c n rnaoi Aedcs l a r;Gt yeu «à'u c a p t h i o t

va co y nf^;nia auari

ca ve l y l u a n va t b u c t i e n . Xuat p b a t tu* ya-u G:^U n
^ua cau
KIICÌC

•ittrong

t i e n haan :-c

t a i luan an:

Mn5l AEDES MtlIGEN (OUTlCIBAE.PlPTEliA) 6'

M I E N EXC V I C T

lIAlv^ (Thành phan l o à i

phan b o , s i n h hoc,sinh thai hoc va vai tró tr-uyen benh r. ót xuat huyet)


nb-:'.::i muc d i c h sa a d a y :
-

^'leu t i a t h a n h phan l o a i

-

InghiGn Ci^L.. c à c quy l u a t

;;ÌUOÌ

iii.ri.i.Ki

phan cu va

A^.C

:U'-;;;Ì

dia

:^-r\r vai

i ;;C

CU: khu he muoi xiedes e mien xsac v i e t nam.
-

Tim b i e u 'luc d i e u s i n h h o c , r à n n tziai i i o c . a a c biL;t

la

c a c au,y

l a a t p h à t s i n h pUat t r x a n , p b a n b o , b i e n dona ^ " lu'0/-g va v a i -\ : ' tri^a:-n bvv:in
S'./t x u a t h u y e t cua mot co l o a i

HIUCÌ

Aedes .ho L i c n va co y i.^ni'-i

aj...:]: tu

quan tr...ng,
T a t ca .dvn'jfi dar. l i c u n a y r^e l a co' sa' l:boa boa c b o v i c e

ii:;

."a

na ,^1^ b i c n phau ybong tra* cbu dong va (;c h i e u qua c a o gion^; iaac •. Aedea r.^Uj'

hi';rn,gop phan bao ve au'c khoe cho nhan d a n .


- 7 I,

LICH S''r NGHIÉN C'IU MUÒI iiELES

Muoi Aedes plrian bo rong r a i t r e n the g i u l va co tjbi -u v( \-

'v.

y

•fiyijia diob te j aan t r o n g , c h o nen da diroc niiiou t a c già ne;bii:i. cu'u t r c n jinicu
lii)h vii'c khac nhau nhu* hlnh t h a i , g i a i phau,phan l o a i , s i n h hoc,ninn t b a i

noe

d i truyèn h o c , v a i t r o t r u n g gian truyen benh va cac bien phap phong tra',
nnieu nu'o'c t r o n the g i o ì nhc" coug tao d i - u t r a c e ban
quan tam va ticii (iànn tu' lau,c}.o r)on niiìeu conf t r L i i . ngiiion

C.,;'LÌ

muoi C u l i c i d a e , trong ^Jo co muoi Aedes da "T ;'oG coa^: bo. Iron^ ao

la v^'.-::,
ì:r.L.

ha

i.b'M(C oarit.

t i i n h nghien cu'u ve' khu he iraoi Aedes dàng cbu y l à nlju'iig coi-t' t r i a a va cac
k}iu h o :

Lien xo va v-ung T a l a c a r t i c cua :.;onchaCakyi (I^"-"^t_)j àtakol tjv:;!'^.:

- 0' chau t;y cua j y a r (l'"28),
- Ó' cbàu Phi cua l^dvvaras ( i ; , . . . ) ; bopkin (lX,u);?;;attjr.gly (tf;^:":; ;
::e Meilon va Hai-dy (19^)^).
- 0' chau Oc va Nam Thai binh du'ong- cua Knight va ijohart (it^-;;) ;
"Belkin (lf;^or»).
- 0' .Dong va l^am chau A cua Edwai-ds (iq?i^)j barraua ( T ^ > ' ; ) ; ?„att,inc.ay
(i^'58)i Bassio (l"^5B)? Phiing Lan Chau {'yS^5o)\ iioàng

{l^Ji'j).

Stono, lOiight va o t a r k e (l959) ^"^S he thóng toàn bo càc l o à i muci
da b i e t t r e n the g i o ì , t r o n g do muoi iledes co vào khoàng 1.5G l o à i thuoc

^'^

phan giong.
Ve mat s i n h h o c , s i n h t h a i h o c , v a i t r é dich te cua mot so

loài

rr.uoi Aedes phó b i e n vd l à vat t r u n g gian truyen nn7n^ benh xa bòi nguy hiejn
nba' Got vàng,den^rue,viem nào Nhat ban ii,giun c h ì , v . v . , , t nhieu n,óc

cung

da dyyc nghien cu'u ta'ong dói day du, f.ict so l o à i muoi Aedes do-oc l a y

làu

aoi tu'ong nghien cu'u cua nhieu t a c già l à f . e . a e g y p t i , Ae, .ilbopictL,^ , :^'-oap o n i c u s , A e . t o g o i , A e ^ p s e u d o s o u t e l l a r i s (lirumpt, JC-^^j Pavlovsiryi, J-\^1 ;


:

.

•-

8

-

' l a o d o n a l d , J-l""'''; 3 m i t h , T^>;..; R u d n i c k v a Hammon, l O ó l
T''\-;I; v . v , , . ) ,

; ^".oper

'"ron^x co nb'"i^; cong t r i n b ngi:ilón c''-^ vo -, .,oi

•1 iVc con^^ ho,GÌ..f:^_ t r i n h

'•

, 196Ti-^^T^É::»

.^' -

Aedes ao^rypti ( b ) t h e ' c ì l - i v ; fev-;-

cua C h r i s t o p h e r s (l^'oO) co n o i dung r a t ph^.a^: ì'bu.
g i à da vuva t o n g ketjVij'a k h a i rraat n h i e u

.^-^ypti

..j.-q.^i 1-. *'

/rcn,-; CCHH t r i r . b này i,ac

b^.c: diom c a a muci / o . a e g y p t i

vuY^t-r phan b o , v a i t r o d i c b t c ' , h i n h t b a i g i ' ì i phau va Cini: br^o cua
traile: cbu ky p h a t t r i e n ,

m^i

cac

idia

"^o ?>y b i e n (l'^7i-) 'la bo xjn^: :ìhb?u da;. Ti-'^-u v-'',;lnn

hoc oua muoi Ae,ac'^r,'ptì va A«-j, a l b o a i c t u s nhx kna a a n g t e r

yeu

"a

: . k i c h t h i c b t r a n ^ no*,cac yeu t o co aaii nu'>:n,

t;^. : CUM ti'l'ay , .: :^:

«ca o / paa r tri.cr. a;.

g a y , k b a niing s i n h s a n cua m u o i . T r o n g nh.i'ng TÌ^^^Ì gan tay nhc>' v i c e

ca'

curig

nha"ag t h à n h tuli mól cua n h i e u ngành khoa hoc k a a c , v i e c n^liion cu'u n i n h h o c ,
sinh thai hoc, d i

tru^^en hoc cua muoi Aedcs co n b i e u t i e n b c , T'ct GO tac^-ia

dìinii c h a t dong v i phong xa de n g h i e n •^-..t^a kna n a n a p n a t t a n cua muoi, .-•yaan^;
kifjì! h i e n v i i-uynb q u a n d i , k m h h i e n v i d i c n tu' va lìu'c fio t h u o c rnucr.i
nf-diirn Cu'u t u o i

le

s i n h l y , C a u t r u c nhiem s;ic t h e cua "lot so lc;ài -nuci

^ì\c. t.'iot l a muói Ae.aepTv^pti _

oufiicn va Walli?^, 1 9 ^ 2 ; v . v . , .

^.Tr^foiig ^ói-iang liccij.9',"4;
) , IVtiia c h u n g ìinlu^

/^euec,

bcwell.Tab.a-

ke^t qua n g h i ' i . c>u s nn

h o c ^ a i n h t h a i lioc da l à co' so' cho v i e c tim r a n h l n t b i e n phàp t h i c h ho-j;

de

d i e t muoi vd bo gay cùa n h i e u l o à i muoi A e d e s ,
Tron^: c o n g t a c phòng trù
du'oc c b u y tu' l a u ,

muoi A e d e s , v i t ì c phòng c h c n g muÓi

a o t da

Ke tu' k h i ng-j'òl t a tim di/oXi i^DT i b i v i e c d i e t nnuTi" l o a i

con t r ù n g co h a i n ó i chiuig va d i e t :,:a3i Aedes n ó i r i e n g co a r cl)uyen b i o n ve
co' b a n , r n h i e u nu'ot; t r e i i t h e g i o ì DLT d/otc su' c u n g nbu' me;, va Kbi
lu'oc nhajn ngan c h a n bay d a p t à t nhrrig vu d i c b do muoi t r ' i y e n
1^51 ) ,

cnien

(Pavlovskyi

Gong t r o n g qua t r i n h su- dung DDT,nhieu l e d i n u c i Aedes Ta t r e '

kharjgvól l o a i

non

t h u o c d i e t con t r ù n g n a y . V i e c n g h i e n cà'u c a c b i e n phàii p a c i

hoi),3an x u a t nnu^ng hoa c h a t mól de t h a y t h e c h o LJ7 difoc t i e n

nana.

l o a t nhj*ng boa c h a t d i e t muoi mól r a d ò l va dircc :JU' dun^; r o : v r à i

:Ai.,.

l: n n i ^ j

nrót; nhu* fek:.ma ( 5 O + 0 ) , ^.^alathion, F e n i t ; . . t n i o n , v. v . . . Ò' mot sÓ r.u'óc có>n su'


.

.

•

-

9

-

,

dung boa c h a t d i e t bo gay nhi/ Abate, Viec Sit dung cac hoa c h a t , t i a phong xa
de gay b a t thu ( Thiotepa, Coban^

, v , v . , , ) ; si^ dung cac che i)ham sinhhoc

( B a c i l l u s t h u r i n g i e n s i s , B, i s r a e n s i s ),mot so t h i c n dicb (Toxorhynchites
s p l e n d e n s , v . v , , , ) , mot so l o à i ca de d i e t bo gay co nhieu t r i e n vong

tot

t r o n g v i e c phoi hop cac b i e n phap de d i e t muoi Aedes (Alekceev, I 9 8 5 ) . Cùng
vói viec san xuat cac hoa chat d i e t con trung mol,cac raay phun va

ky t h u a t

phun cung ngày mot hoàn t h i e n ben, NhuT.g may phun co g£n dong co' thay the
cho su'c ngj'ól va ngay ca v i e c dung o to,may bay de phun hoa c h a t cung khong
con xa l a o' nhieu nu'óc (biliason, K i l p a r t r i c k va B a b b e t t , 197"^ )•
0* nu'óx; t a v i e c nghien ciru muoi Aedes con r a t i t , Trong thól ky

«

Phap thuoc c h i ven ven co ba cong t r i n h nghien ciAi muoi C u l i c i d a e , t r o n g do
ce muoi Aedes. Gong t r i n h dàu t i e n cua Borei (l9^0) nghien CÌ/U ó' Kan bo

va

Nam Trung bo, Tiep theo l à hai cong t r i n h cua C a l l i a r d va Dàng Van Ngi7'(lo47,
1950) nghien ciju ó' Bac bo va vinh Ha long.
Ti} ngày hoà binh du»oc l a p l a i t r e n mièn BÌo ( l 9 > 4 ) , cong t a c dieu
t r a co' ban muoi Aedes,viec nghien ci/u s i n h h o c , s i n h t h a i h o c , d i truyen hoc,
v a i t r o d i c h t e va bien phap phong t n / mot so l o a i muoi Aedes curxg da dL/oG
t i e n bành nghien CIAJ ó* mot so co' quan nhu' Vien Sot Hot, KST-CT, Vien Vesinh
l'ich t e , Vien Y hoc t^uan sur, Tru'òYig Bai hoc Tong ho'p Ha TìSi, Tru^òTig Dai hoc
Y khoa Ha Noi, cac Tram Ve s i n h phòng dich va cac Tram Sot r é t , v , v . . ,

Hàu

h e t cac k e t qua nghien cu'u cua cao tac già thu'ÓYig du'oti cong bo du'ól dang
cao bao cao khoa hoc (Vu Thi rhan,Pham Huy Tien, Nguyen Tiro Vien, Vu D^c
Hu'o'ng va c t v , iqf75; Vu Thi Phan, Do Quang Ha, H^am Huy Tien,19755 Nguy^n Van
Chi, Nguyen Xan Dinh va c t v , l o a 2 ; v , v . , , ) ; mot so chu'o:ag muc trong cac
g i a o khoa giang day d a i hoc (Bang Vón Ng5, DÒ Lu'oVig Thai, i c t o ; DS

sach

'ò-fong

Thai va tap the Bo món Ky ninh t r ù n g tru'óìig Dai hoc Y khoa, 19,74) bay c a c l u a n
•
an t o t nghiep d a i hoc cùa mot sÓ sinh viSn (Tru'o-ng .^uang Hoc, ICoo; .Np^^yen

Thi Bich Thuy , 1970; Nguyen Quy Hoài, l o ^ i ; Kieu Tlii Tarn, I c a ) ;

v,v..,).Bln

canb cac cÓng t r ì n h nghien cJu cùa cac t a c g i à t r o n g nu'ótj con co mot sÓ cóng


-10- .
t r i n h co su' tham già giiTa cao ohii^^on ó'^a Lien xo va Viet nani (Grokhovskaia,
IQ67 ; Reznik, Grokhovskaia va Nguyen Xuan Hoe,l9r78). Mac du cho den

nay o'

nu'óvj ta ch'j'a oó nn-nig chuyen knan r i e n g ve muoi Aedes, Tihu*ng k e t qua nghien
cù^l cua cac tac già t r e n ta góp phaa dang ke vao viec phong chong dich,tru'o'c
net l a d i c h s o t xuat huyet,
Theo k e t qua nghien oi/u cua cac tao già : Borei (I950) jT^alliard v£
Dàng Yon Ngi*? (1947,1^^50), Stojanovich va S c o t t (ig65^), Grokhovskaia (1907),
Reznik, Grokhovskaia va Nguyen Xuan Hoe ( l 9 7 8 ) , c h o den nay o' Viet nam
b i e t 40 l o a i muoi Aedes, t r o n g dò 24 l o à i co o" mien Bac. Trong so

da

nhiftig

l o a i muoi Aedes da b i e t o' mien Bàc, Ae, a e g y p t i da di/o'c l a y lam doi tu'o'ng
nghien cu*u cua nhieu tac g i à . Nhu'ng dàc diem sinh hoc, s i n h t h a i hoc

va

v a i t r o d i c h t e cua nh'/ng l o a i muoi Aedes khac hau nh-j» ch^a du'otj decap den
II.
I.

DIA Dlè^^jTHSl GIAN ^l PffJlDNG HlAP NGHlSl^ C'^
Dia diem va t h o l gian nghien cuTu,

Hien nay nhieu tac già de nghi l a y deo Hai van (vy tuyen t h i 16)
làm ranh ^rìól phan cliia t r nhien V i e t nam lam hai mien: mien BÌC va
Nam, Khu BSC Tr-j'ong sovi txt pb£a Nam song Ca den deo Hai van

mien

tuy du'oc

vao mien 3ac,nhu'ìig mang t i n h chat cua vung dera, vifa co s i c t h a i cùa

xep
ìoien

BàcjVLi'a co sàc t h a i cùa mien Nam. Phan lanh tho Viet nara ti? lu*u vu'c song
Ca tro* ra man,? dac diem dien hmh cua mien B Ì C ,
De tira hieu nhi/ng dsc die:a cua khu he muoi Aedes o* mien Bac V i e t
Tiam ,

tu* nani I97O den nam 1085 (chu yeu ti5 nà^n I979-I985) chung t o i da t i e n

banh dieu t r a thu mau o* 7''^ ^ i a ^iem thuoc 1^ t i n h va thanh pho

ti} l^fu vrfc

song oa tro' r a . 0 moi t i n n chungtoi dieu t r a t r e n 5 ^ i a diem dàc t n m g cho
oac canh qu.i*n va sinh canh dien h m h , nhu" khu vu'c dan cu", nnig n a i 'la ,
r\tc\P-_ t r e nu'a, v , v . . , ''"^ang 1 va Hmh l ) .


-11Bang

1.'

DIA D-^^T vA TTIÒI GIAN DI?X T}:A 'WX'l AI-^IJHÌJ
à MIBN BiJC VIÉT N/J.^

x)ia *iem d i e u

... 0

tra

;
:

T/t

Tliunh pho
hay t i n h

';

(1)

(5)

;

Thol £ i a n

;

(4)

Thi xa Veri i;ai

: Hoang l i é n ^^cn : iX-l';^òO

Dong c u c n r S Van "Von

;

:

Tan l a i ' , b5.c quang

t iia x uj'cn

:VTII--1979

Ijong ti-,r>, r.oti d.fOTìg

:

:

^'-1<78^

Tan t h à n h , ^oVi du'o'ng

:

:

V-19^5

Nam tnau. Che r a

: Cao b a n g

:

IX-I9/C

Tlii xa T b a i n^'uyen

: BIC

:

V'-l-^or

s

:

V-l-c2

:

'

V-T-L2

6 t Yen d i n h ,

Pbù l'j*oYig

9 : Thanh a i a i , Phu lu'oVig

tliai

I»l^--G

ì

10

Ka p b a c . b a i t^}

!

V-lHciJ

il

CI i e n

: bang so'n

V-lP/o

:

V-19Y9

t b l h g , 3S.c son

Vàn l i n h . Chi

làng

-

a

IZ

Thi xa Hòn g a i

14
i5

1

Dièn x a , T i e n yen

; '^uang n i n h
s
t

Tuan cb>au, HÓn g a i

i

-

:

Quan l a n ,

;

-

: viii-io^r-

:

-

:VlII-lOo?

Cam nba

17

Ban s e n , Cam pba

18

Le c h a n , H a i

19

Cat b à

20

Puriéi l a o ,

71
"'2

phón^

Tuan

giao

VI-l^^oO

: i i a i pbÓn,:-

:

S

:

-

V-^l'^'oO

VI-KoO

VI-1'^^0
vl-1970

: L a i ci.au

: Vi-lf^82

Pa barn, Mu'òn^ l a y

;

- vl-19d2

Mi/òng ?Joli,Bien b i e n

:

. X-l<^8?

Nong tru'o>ig l'[oc c h a u

: bo^ l a

:

A-irri'j

tr


-12"
_.^^

_ . _ „ _

_

.__

_^^.._
\'')

; r .. : Cbi^i'c;. cii/Jo\\(2^, LioTìf^ Mu
V

n

'^

: oi n

i«

:

-

V-ÌOc,

: iia :-^"'n G"jnn

•.'_.! ^..- 1

"

: '• , : wb;iené-' ^'*-^ -'uuar. c h a u

^

: "',

A

: Tli.V'ng t i e i . , ^i-A b o i

:

-

:

—

1 r

V

:'..>:

Yej'i oG*".., V uoc c-u,.
m

*

'^

: , s : . b a r n ];bo '"ói., Tinh

:

^:; : Mt;! ^a 1:^1, \ ; i . i ^ Vur^f

i.a

. ^

r.

y.u'"' /;i...;'j

:

v -

:

-^I . - ì

~ O'.

-

'•- ', — w

^•:•.

:1

^^
: ì'tinia r/nu, ''""^-bia ^.':ng

il

^^ : C uc; ,. hu'cVe )

'<'^v..: 1 on g

'• -.
•
y4 : I^ea t a n , Triung so'n

:

e

1

T

liaUj,:.

•

'

;;c-u

:

- ^ - •

Vl-1

oC

1^

35 • i^ga l i e n ,

Trun.i^ sovi

:

-3o : Ven t b o , Thiou ven

:

-J7 : Uuang h i ^ n , L'.i'o'iif; ngoc

:

:5ò i Van nam, I i^oVitr: ngoc

:

y-^ •• Thành pho Vinh

. l'gbe

4u : wuynh tn/j.^r, C^u^'nh l'uv

:

-

41 : Chau Cu'ùn£^, Quy, h^^p

;

-.

.^,

, „ . • * • »

4^

:

(e'

r.- ir;

l>t;

(ca

!ic.f,:;

tinb

V--1979

,

i b i xa b a i d .i-on^-^

: b a i bu'ng

4y : D m h u ù , -'y v:in

j

-

44 : Thu'óvig k i e t , L*y van

:

-

. :

«

4o : Xuan d u o , ••.:v v5n

:

»

,,.,',.
»
~ «
4 / : fw.inh n a i , Vfj vàn

•

:

-

4-

: l'U b : . c

4i; : Lu'olng t a l , My van

: Thi x a Bac ^.lang

40 : V i e t nt^-oc,Tan yen
•

'ì'k.{j

:
j

aw

Vli-l^.:,,
": ( c a r, u:li)

V-V^bl

V - b ,A
A - Ì : C^.

-13:

(r)

(i:

(4)

(;0 •

: 5(.

; tCong *Vh^
: h a b;"C

:

: 31

:

:

:

l \ - V " ' ' ; V , v i l i - i ^ ^ -'

•• 52

: Thu^ xuaji,

;

:

:»r:7 7

' 55

; Vo 'cU^S K i e n yjXoYig

:

:VTII-l-ol

: 14

: li am t : . a n tJ , Ti eri

:

:ViT]-]ril

•• '.5

:

i^'iet bii/.f--,

:

^

^,1)

:

T h à n h p h o Vi^^t

: 37

:

Thi x a Pbu

:

T h i x a 'AÀi
•

binb
Tbai

hai

'.'u t h u '

:

tri

oC :

:

<.ì

;

Vii,fi

pbu

::'-93^
* — ) -^ _/

:

V-lo8^

:

;

V-I9C0

: bi* n o i
•

:
:

T r u n g i^iun^;, :^ón-: d a

:

:T-7C-lc/0,.i.--!:c ì —
j 1 i I - 1 7 ^ - u (^ ncjT!_,

^^^uyùn

:

«

Tbu'o'nÉ/ t r . i T j / ,

Vifjb

lac

• 3"
:

i'.'.À.

;

tho

•

: <)b :

thu;/

Tliai

A-l^ob

'^lai,

V^onc d a

I V - ] ' ^ 6 1 - I I i - 1 "V4
( 1 nu.rn ^

;v\:

:
•

,

O

: (ò

:

Doi C a n ,

ba

tmh

;

: '^^banh n i i - ' n , F a i . b à T r ^ng

',

(

i

w'iL-.i ,

IV-] -ci - l . i - T
( 1 nb:. }

-

[ ^e t r i ,

-u* iJierr;

1 • t

:

iyj

;

ou

: bai ^0,

:

iff

: i.i'iar c ; ! i n n ,

:

f*c

:

Co n b u ^ : , Tu' 1 .ie:n

:

f.t"

:

\''binb l i £ t ,
•
•

^:,ar):

:

;0

: '•'rieu k h u c ,

'!^ì a r h

'iruTig v r i r ,

T r lie-n

"'.ì' l i e m
. ; lieo

-•'

'oT
( 1 n-.lTi ;

:

,''•''

:

-

V -I-,'S:/L'.

j

-

v-i-jo::

j

-

v i 90^

:

-

V-]9J2

-I

• , • / (-1

:

:

v.-3;^'ci

trf

:

:

V.-l'-.;cl

tri

:

/-i9^:


14-

•^ Bla ffiem nghien cifu co dinh
^ Ha n ^ i
^ X a Nga l i e n (Trung seti, Thanh hoa)
3Xa Quang hieq (Lu-oVig ngoc,Thanh hoa)
^ Bla diem dieu t r a thu mau

Hinh 1«

Cac d i a diem ngbfen e ' a o' mien bac Viet nam


-15De n g h i e n cu'u nhu*ng 35c diem s i n h h o c , s i n l ; Lbai h-.jC va v - ;
d i c h t e cua muoi Aedes e' mien Bàc V i e t nam, cbun^v t.vi clicn

Iru

ia dicn

J fj

ngbi.en cu'u co d i n b : thanh f.bo ibi noj., xa bga l i a n buyen Vr^:.;.. :• v;'n tx::*,
Thanh ìióa va xa -^uang h i e n buyen Lu'Ci.g ngoc: t i n b Tbann b.óa.
- Ttiành pho Ila n o i d à c t r u U g c h o ^'-..ng Ibanli pho va t- j xa

ion^dan,

tbu'otig xu^^en xay r a d i c b s o t x u a t h i ^ e t . Fiat do dan s o GU;.^ IL^ nò., l a

],r-vl.

0' c a c klju Vu'c nha ;:a, ben x e , Len c a n ^ , c a c khu ta^; t h e , x i n,biii'';^'p, tru'o"nt,;"..;:u
v,^',,<. vù'a l à n o i dan cu* t a p t r u n g c a o i.i:.--;t, vu'a l a
tbu'ong xu;>^on, 0' Ha n o i v i c e ciaig c a p nhà o,

o'i ^\'^'^' lu'.^ qua

lu.

cung c a p nu'oc cov. t?-ap nhj.r-i^

bivc

kliun. b a u h e t c a c g i à d i n h deu p h a i du* t r u ' nu'óic de ::u' dung bang n g a y .
phong c h o n g d i c h s o t x u a t h u y e t ,

tu' nam 19('9 ^-''' ^^-^^

^^^ ^'k^ ^^ t i e n v^hXkU

mot s o b i e n phap dis^t muoi Ae, a e g y p t i nhu' phun boa c b a t , t b a ? £ ,
xua muoi

x) e

lui'ig h'.;'^'ng

v,v,,,
0' Ha n o i chun^:' t o i -ta t i e n banb t h o o d o i <:.i.c c h i s o nuoi

bo t"av

Ae, a e g y p t i tJ* nàm 1971; ^ten namigyb va ti} thnng IV - 19tìl den t h a n g I I I - V^^J?.
- Xa i^Jga l i o n ( T r u n g f:on, Thanh boa) due t r . m g cbo vOng dong cang
ven b.1en dong Utin, c o d i c h s o t x u a t h u y e t jtay r a troT.g nbu'ng num gan d a y , x à
Nga l i e u nam c a c h b i e n 5 km, co d i e n t i c h 5 kjii'^ v o i d a r :3o 3 . l : / o n g u ' ò l , ^/u-g
gion^^ nhu* n h i e u n o i khac t h u o c vìu-ig dong b i n g ven b i e n , nliuii uan b day L-C
t a p q u a n du* tru" nu'óc t r o n g c a c b e , p h i , chuTj v a i , v , v , . , de ^'.u* dung nà,:gng.'i,v,
Vie*.; a p dung nhu^^g b i c n phap d i e t bo g a y , d i e t muoi -..•urig da

nhu'ng chu'a t r i e t

IU.JC

t i e n i^ànii ,

de.

0' xa Nga l i e n c h u n g t o i tbrjo d o i c a c c h i co muoi va b

aj

.-iu,

d>-

g y p t i tu' t h a n g l - ] 9 b C den t b a n g X I I - IC5O.
- Xa ^ u a n g bit;.. (Lu'Cng n g o c , Thanh boa) -Jac tr-ut^g cnc v^L.;. .v:.^!
n u i c o n h i e u n f n g n u i :A va riltig tr-:; nu'a, l à mot t r c n ^ nhuVig n o i t b u r , : \Zi-^
riìi^

n u i da xa;y r a d i c h ::.ot x u a t h u y e t ( t h a n g V T I - 1 ' * ; 7 ) . Xa ...uang h i e n

n/un

cardi du'o-ng o t o tu* Thanh boa d i L à o , co d i e n t i c b vào kboàng ]',0 km^, dan i^'o
2 , ] ' : 0 n g u ' ò l . llau h e t d a t d a i b day du'oc t r o n g t r .

' o n g , liban *ar, tb..i'èì :

-16xi^iyen v à o l'ung k : en c u i , l a y mang, chiim bon bay k b a i t b a c t r e nu'a.
Quang b i e n nam t r o n g vùng s o t r e t ,

cbo nen t r c n g gi^^i

Xa

torin t a n conf^

dio!", benh s o t r e t da drj-oc phun bl'T uifft mui/i <ì tron^.- n b a .

ticu

'i/iec u i e t Ì.'I U C i

s o n g n g o a i n h a , va phong eh.me' d o t cìio nbuTjg n g ^ o l ihu^ciig xi;j en vao r ^ i ^
cbu'a du'o'c cbu ;y d e n ,
Chung t o i t h e o d o i c a c c h i s o muoi va bo gay muoi i i e J e o o*

;a

H.uang h i e n tu' tbcing I - l ' ^ ^ r den t h a n g X l I - l ^ b O ,
^

\.

^

0

7

J

0

V

Ngoai viec r .làen c;;'u o' y dia diem co dinh
0

0

ft.

0

.

•*

0

-^

"

^

^

cbung t.yi con ket i;wp
0-,

^

^

f^

v o i c a c tram vc:: r-'inb rbcng d i c h , c a c t r a m .sot r e t va mot s o d o i ve :rina
phong d i c h de n g h i e n cu'u t i n b h m h phan b o , kha n à n g p h a t t a n , v a i
t r u n g g i a n t r u y e n benh s e t x u a t h u y e t , v , v , . ,

tre

cua muoi A e d e s .

Hàu h e t c a c t h i nghiem v e s i n h h o c , .'^iinb t h a i hoc va v i e c zu* ];y
c a c dan l i e u t h u t h a j ; difo'c c h u n g t o i t i e n bành o' phong t h i ugbicin cua To i^iuoi
C u l u c i n a e , bbonj* Con t r u n g v i e n S o t r e t KwT-CT va phong t b i nghiem Ciiti To
Lónf- v a t khong Xi.i'ong s o n g , Khoa Sinh v a t

, t r i / ò n ^ B a i noe Tong bop nà ns^i.

C, Phcfó'ng phap ngiiien cu'u •
a ) bhirong phap t h u t h a p va bao quan mau v a t ;
Trong qua t r m b d i e u t r a t h u t b a p mau v a t va t a o quan mau,ciiung
t o i s u dung c a c qtiy t r i n b ky t h u a t cua To Ci u'c y t e t h e g i o ì

(c-.a-^) va cùa

ViSn ?.ot r S t , XST-CT co bo s u n g .
+ B i è u t r a muoi : b a o gom d i e u t r a muoi e t i o n g n:rj l-.ii n g a y , b a n
dem, t r o n g c b u o n g g i à sue ban dem va mòi ngu'bl^
- Dièu t r a muoi t r o n g mia ban ngày t i e n banh t} '] gio' den 11 gio",
u moi

rinà

T. ngu'ol da d:*oc huan luyeii t b a n b t b a c v!^ ky t h u a t

muoi t r o n g 1^ pbuL, Khi

óàt toan

lo

b à t cliu y idiur^g n e l luuoi iiay d a a nnu' t r e n cnmi luùn ,

quan ao va c a c do d u n g t r o n g n h a . ibuoi cua t :'nfe m a i e r i e n g va c o nhan
r o t e n c h u h o , n o i dau vd do no mau ( c h i .:o s ^ l l a ) c u a
C moi d i a d:icm

ghi

:':UGÌ.

c b u n g t o i l a t muoi t r ò n g n h à ban n g a y b T.U nna

d a c ti'u'ng. ItiSng o* t b à n b pho I l i n o i ,

tu' t h a n g I V - l c g i den l l l - 1 9 b 2

cùLi.^U-i


"17dieu t r a o' 50 rb^:* thuoc •• pi-

."ng phan phoi ^i;bj trong 4 quan noi ib

b :

phu'òviE? Chu'ong du'cng (Kcàn k --::i], phu*cmg Boi Can (ba dir.b), pbu'òrig Tbanb nhan
(,iai Ba Trur^g), pb-t'ÒTig Trung

i.ung va nh.'-ig Ngìjyen Trai (Don,' d a j ,

- ]jieu t r a muoi trong nlia ban lem t i e n banb t.r I9 ^ 1 ' . don ^ : gic"- ,
ky tl'iuat cung giong nhi-f dieu t r a muoi trong nba ban ngay,
Ó' mei dia diem dieu t r a , chung t e i b i t r.uoi t i i:g nhà ban dem

-0

nljà,
V

«

0

0

-^

.

0

*t

- l'iòu t r a mu'>i t r c n g cbuong già sue ban dem t i e n bann tu' J-9 t^'-^'
don ?'5 gio', kl.l b à t muoi chu y nbulig no'l r^uoi tb-i'òng dau de r i n b moi

n ÌÌ Ì'

duól cac tan c i y bui o* ; ^^)g quanb, t r e n tu'o'ng vach bay kbung cu'a v . v . . .
0' moi dia diem dieu t r a , chung t o i b a t muoi t r c n g 5 chuong .-la sue,
- Sieu t r a muci bang phuong i)hap moi ngj'ol du'o'c ap lui^g doi voi
niiU7ig l(ìai miioi song n g r a i nha, trong ru'ng, Moi lan dieu t r a , e. ngu'o'i n...<-i
x.-.n quan den dau goi cho' cho l u o i ^QX\ dot va dung ong tìiuy t i n h tbung

nai

tau de bfit muoi, Tbol gian moi t } / gic' den 13 gio'. Chung t o i curig s^i

uu<.g

phu'ong phap nay de nghien cu^u gio' boat dong cua muoi, tbol gian uioi kec

dai

suot V'\ giò',
• iJièu t r a bo c'^y \
- ^ i è u t r a bo gay trong khu dan c^ cbu yeu tro? / cac dun^ cu

cn'-ji

n\tbo -^n, nu'ote rua nhu* be,plUi,ohum, v a i va cac dung cu cbu-a nu'óc khac nliu' L-e
canh, vo chai lo v e , vo dò bop, aianb b a t v e v . v , , , Bo gaj^ cua t'Àig àùi,Lf-cu va
ó' tij*ng nhà de r i e n g . 0' cac dia diem d i e u t r a , so nhà diou t r a bo gay bànt, -Ù
nha diva t r a muoi ban ngay,
-

Sièu t r a bo gay o' trong ruìig chu yeu trc.^_ cac goc t r e , :.u'a^hoc

cay, hoc da, Bo gay cua ti?ng o nu'ot va cua ttrtig l o a i o nu'óe du^cv:; de
• r^ieu t r a trj*ng muoi : '

X\KW^,.

De hoan t h i e n tnem pnu'oVig phap su'u tam mau v a t va gop paan tiinhieu
dìic diem sinh t h a i cua muJÌ Aedes, du'a t r e n kha nàng ton t a i l a u dai

c u a

tru*ng muoJ-, chung t o i da ho sung them phu'ong p f ' p "thiu H ^ g muo:i , " W t h u a t
|T^!'f

-18"
t h u t i x m g muoi t u y t h u o c vao n o i de cua muoi» - c i v o i c a c dun^, c u cbu'a nu'oc
t r c n g c a c g i à d i n b , c é c hoc c a y , hoc d à , de t h u du'ox: t r u r g rnuoi c h u n g
dung bong tham nu'ó'c :,uet l e n t h a n h ke tu' mat n.'óc t r o ' l e n ,

toi

rjoi v o i ca;:

goc

t r e nu'a, c h a t l a y g i o n g o' t r e n c u n g , -^au de ".CTV nrj:.nig nar.n t:.':_.ng nay r r.ung
g i o n g t r e nu'a co d m h t n / n g muoi dri ve ngam vao nu'oc, tru'nf' s e no' tc...vri
g a y , (Anh 1

Do

).

Ngoai phu'ong r h à p t r e n , de t h u 1:jtq'c t i ' n g m u o i ,

cbun^^ t o i con

dung pbu'o'ng phap b a y tru^ng t h e o bu'o'iìg dan cua To cnu*c y t o r.:,e
bay t r i / n g d-'oc lam b"; g vo bop r,^'-d bò soTi len va 1 ' t
t r a n h c h o bay qua

:ay nu'o'c t r o n g nhu^'ng ngay mu'a t e ,

due mot l o nbo (Anh 2

^KX!

cu'

•,Ì'^7C;.

t r o n g i >.g r ^ a y

v^cOe

o' c a c b T i o n g cnu'i.g ^-cm

; , Tri'ot k h i dem d a t , do vao bay mot i t n / o c "^e tr.am

u'6*t g i a y l o c , Wol d a t b a y tbu'óvig C xung quanb n h c ,

t r o n g v r ò n hay du'ei

tan

c a y , Sau k h i d a t bay kboang mot t u a n t h i t b u bay ve va cbo ttiem r.'u'e'c vao
t r o n g bay de trL:'ng no' t'-ann bo g a y . bo lu'ong bay s-: dun^: cho n'Ot dc't

lieu

t r a l a '•jO c a i ,
+ bhu'o'ng ]"ht:p xu* Zi va b a o quan man v a i

:

Be t i e n l e i va 'lam bao do o h i n h s a c t r o n r cu-^ t r i r b d i n h l o a i
c h u n g t o i da xay duiig c a c b o t i e u ban muoi A e d e s . Mot bo t i e u ban

,

hounchmh

gom c a c t i e u ban xac bo g a y , jcac q u d n g , muoi tru'ong t h à n h , b o i v ó i tuuoi du*c
co them t i e u ban co' quan g i a o p h o i . De c o c a c bo t i e u ban hoàn c h i n b ,
t o i da t i e n hài^h t h e o b a i c a c h : c a c h thu' n h a t n u o i
K

•.

^

0

'

t h a n h va c a c h tbu' h a i n(-,u'o'c l a i ,
truT^g no' t h a n h bo g a y ,

'^

%.

0

cbung

t ? bo gay l e n ::iuoi tru'obg

0

Z

0

l a y muoi c a i no mau cbo de truTig va ono

t i e p t u e n u o i 5:erì n;uoi t r / C n g t b a n b .

T i e u ban muoi du'o'c cam b & g kim t h u y t i n b va giù' tron^. ong tbuy
t i n h co» cbu'a b a n g p h i e n va day bang n u t l i e de tran>! moc.
T i e u Dan x a c bo g a y , x a c q u a n g va co' quan g i a o c a u du'c du'c/c

gàn

t r e n lam k m h b??ng dung d i c b gàn t i e u ban va day b a n g l a m o n , Cong tbu'c

cua

d u n g d i c h g i n gom c o : C h l o r a l - h y d r a t 7 4 g , gom a r a b i c i g ,
0

axit axetic

M

nu'o'c c a t ^f^'l*

j „ ; ; : ^":: :

"^nl va


-19-

Ann 1, Thu 0 ':.
0 gay va trulig
muoi Aeues
goc tre nu'a.

f^l\^ i^

Anh 2, Bay tMig muoi Aedes

L.:.„-iig


-20b) Co' so' phan loai vd dinh loai :
Trciit' qua t r i r;b uhan l o a i va d i n h l o a i r^ruoj. Aectes

.--f

;i.ien

n^m cburi.g t o i uu'a ti'?-rn mu'o Ò. ce' oo' ^..au day :
-

Jiet

i.:an : chiU yeu au'a vao c a c 0( t i e u rjun •Tay :iu j.-.o:.'"; ^-c - l e u •

ban xac bo ga^-, x a c q u à n g , rr.ar.i tx-u'orig t h a n h , co' quan g i a o p h o i d u e , .
- Le t b o n g phan l o a i
va ; j t a r k e ,

: cliu yeu au'a t r e n iie t u o u g cua bLor.e,'i:it^,bt

19^9.
- C'.c t a i l i e u mo t a va d i n h l o a i
•

rel'l-^C),

: du'a "tfcn c a c t'..'i. ."lieu c;.a

•

•

Ibung ì a n Chau ( l ^ : ^ o ) , b e l k i n

'..e--

*

b a r r a u d ( l ' ^ ; 4 ) , ^'orchadnlcyi ( l ^ ; ^ ) , Otak^^lbcrg ( T f ; - , ; ,

(19^Ò,1';^59,19L1),

{l'^jyj)^

*

(X^^)^

..:attln^.]v

^ t a j a u o v x c b v i ,3Cctt

Tran Tarn b à o ( l ^ o 9 ) , . u e l f i n a d o ( l 9 o c ) , b n i g b t ( l 9 6 b ) ,

ilcnett

Ì9Ò£';,

Tyson (I97 c ) , Abercorabie ( 1 0 7 7 ) , boang,. (1^77 ) ,
,

0

j

j^

0

rfh

%

f

'^

0

0

c ; Cac o i u co t r / n g , bo gay va muoi du'o'c su' dung i o darli ^ i ^

•>

lini'i

h i n h pban vung va b i c n dong s o lu'ong :
^tì t h e o d e i muci t r u y e n benh n o t >;uat h u y e t , To chuc y t - uic ^-\ ci
(UviS) quy dinlj tlu^o d o i 3 ^^'^ s o sau day :
- Cbi -^0 uba co muoi : t i n b b a n g t y l e pban tram cua ...o nn,ì c c ; . u o i
va su niia d i e u t r * i . So nba d i e u t r a

tu' 1)0 den ICC n h à , (ben vj i d

'-'/o;.

- Chi do mat do muoi : t i u b b;lng s o lircng uiuoi t r u n g tiina
mot nhà. d i e u t r a ,

(ben v i l à

trcng

con/nbà),

- Chi 30 nhà co bo g a y : t i n b bang t i l e i:h£n tr.lui nnd c o he it^xy
va s o nhà d i b u t r a , (Doti v i l à

'^/o).

-

Cbi so b r e t e a u : :::o dung cu co bo ^a^j i ICO nba di^.-u. t r a .

-

Cbi s o bay co tru'ng : t i n b bang t i l o -..ai; t r a m cua Ì;O ha.;

tru'ng va so bay d n t , Zc t Sy d a t t i 30 den ICO c a i .

(ben vi l à

De danb g i à hi^^:, qua cua b i e n pbap t b a cu a i e t b r ^ a v ,
rot,

IC:;T-CT

co

^/o).
Vien

. et

( 1 9 7 0 ) c6 bo s u n g them c h i s o aung cu .:" bo g a y . Chi -.t cZ-; !_.;,.•

tir:'.a b a n g t i l o pb&n t r a m cua s o dung c u co b;. ^ay v i ^o J ur.. eu d i b u t,;,.,
(r^o'n v i la'

^/o).


-21Trong qua t r i n h

t h e o d o i de danb c'I^ t m b binìi pban b c va b i e n tong

So lu'o'ii^ cua muoi i-iecics o' niien bue v i e t num cb'Ung t .: '.la u ; ui.-i,.. c a c
t r e n va t n e o ar-i

',:..J^

SO

tbem b a i c h i :io :

- Chi ^o mat do muci : .oi neu'ol ; t i n b [.iuif.; ^c 1 ^'cT^. n.uoi truut^. ^jih

den iiut mau .aot ng^'o'i t r o n g mot ^^lo' d i e u t r a .
-

Chi

.0 dung c u co t r / ì i g : t m b b^^ng t i l e phan XL^I^ cua se

cu co tl^^'ng va j o dung cu d i e u
(bov,. vi l a

(boyi v i l a c o n ^ ^ ^ i c ' / n g a ò l ; .

t r a , oo dun?/ cu d i e u t r a

dung

t'»' bO den 1(,L' c a i .

/o).
d ) Cac :.o lic-u Vf; k b i tu'cng (nnie-t i o , '.'" : ai;;, lu'ong

...ULW ^"Z

.ÌU

un

bao V i e t nam va o" c a c d i a diem n t . b i e n cu'u:
Cbung t o i su* dung c a c s o l i e u k b i tu'on^; lu'u tiu' t - . i rì.iwé

li'utu"

Cuc d i e u t r a co L un Tong cuc k h i tu'ong tììuy v a n .
Tren day l a mot s o phu'ong p h a p , ky

t b u a t va c a c o b i co f'ia

ci.uug

t o i da Ba' dung de r.^/bien cu'u muoi Aedes o' mien L^."^ V i e t nam. L/ moi, ov. t h i
nghiem, de t i e n c b o v i e c t...;o Qui Ket qua cnung t r i LC t r m b L-.y .ù,y j^.ucng
phap t i e n hanu tru'o'c k h i

I r m b bay k e t q.,! cua t b i ngbi(,iL.


-22-

P H A N

KÉT

QUA

II

N G H I E N

cmroKc
BAC

• BIÉM DIA
• Lf Tf• NIIIÈN Vii

CU'U

I
BSN

CIT iUEN

BAC V I £•T

NAM

Htfóc V i e t nam t a n ^ t r e n ban dao Bong du'ongjC trung tam

khu

vuc

Bong nam A, phia bSc giap Trung quoc, phia t a y g ì a p Lào va Campuciùa, phia
dong va phia nam l à b i e n Bong, Phan lue d i a V i e t nam t r a i dai tu'

vy

tuyen

8^50' B4C (ten vy tuyen 25°r2* B4C va tur k i n h do 1C2*^10' Bong 109^21' Bong. Do v i t r i nhur vay Viet nam n ^ t r o n g vành dai n h i e t doi
mùa, gan chi tuyen hoti gan xlch dao, co khl

gio

hau nóng am quanh n^m va bu'c

xa

m^t t r ò i l o h , co quan he nhièu voi cac khu vu'c lan c a n , nhat l à voi cac mroc
t r e n "ban flao Bong du'otig ve mièn Nam Trung hoa,. Theo cac t a i l i e u da di/oc cong
bo cua oac nhà d i a l y tir nhien va cac nhà dong vat,thu'c v a t ( Wgiayen bvc Chinh
Vu Ti/ Lap,1970ì Thai Vàn Tnmg,1970; Bang Ng^c Thanh,I98O v , v , . , ) t r e n lanh
tho Viet nam mien doi nui va cao nguyen chiem 80 / o d i e n t l c h va nàia o' ph/in
E&o va phan Tay, Tren mièn doi n u i hau h e t d a t dai dirotì phu b l n g

tham

thuts

v a t n / n g da dang va phong phu, Tuy da b i khai pha r a t nJueu nhi/ng e nl:uèu n o i
rung van con giir di/oc t i n h c h a t nguyen s i n h ( dien hinh l à khu nrhg Quoc

già

Cuc phuroHg ) • Trong n m g khu he dong v a t n ó i chung,khu he chim thu nói r i e n g
cung r a t da dang va phong phu, Nhin chimg t h i e n nhien Viet nam vu'a co yeu to
co - d i lifu, vifa co yeu t o hien d a i , phan anh ket qua cua cac qua t r i n h van
dong d i a c h a t , ntiat l à van dong tan k i e n tao va su' to-otig tac cua n h i è u yeu to
nhur dia h i n h , k h i h a u , t h o nhuTong, t a c dong cua con ngofol v , v , , ,
ilièn dong bang tuy c h i chiem ?0^/o d i e n t i c h , s o n g l a i co den 80

/o

dan s o . 0' mièn dong bang nìumg n o i co mat do dan so cao l à cac thanh pho, t h i
x a , t h i t r a n va cac làng mac thuoc dong bang ven b i e n hoàc nàm t r e n càc

dau

moi g i a o thong thuy h o . Ó' mien n i n g n u i dan cu* thira t h ó t , thu'ol^g tap ti-ung

o'


-2-5c a c l à n g b a n x a x o i beo l a n h ,
Hien nay o' nu*óc t a do nhu c a u p h a t t r i e n kmbi t e va v.':in h c c , n h i e u
t h à n h pho duoc ino^ r o n g , n l à è u c o n g lam t i V o n g y X i n g h i e p , n h à may lu^c'c x.^/du1i,.
them. 'j' n h i e u n c \ dan cif t a p t r u n g n g a y can.

J^'ug d u o , s o i i g v:iec cungcaj

mS

o' va c u n g c a p nu'c>c l a i Ctiu'a day d u , ntiu*ng b i e n phap ve s i n h riucng benh

la

difofc ap dung nhiMg cbu'a t r i e t d e , Cho nen c o t h e nr . r ^ n g ntiirng d i e u Kj.cn cu'
n h i e n cua nu'óc t a r a t t h u a n I r l cho muoi p h a t t r i e n , tron^r do co muoi Acdoi:.
Miéiì Bac V i e t nam (tu' 1U\J VU'C s o n g Ca t r e r a ) c ì i l n g anu'n^. man,-; cao
d(lc diem chung cua ca nu'ot t r e n da;>' ma con co unu-nt; 1'^^- dieci l a e n g .
Ve d i a h i n h , n u i d o i mièn Bac l à nhu'ng d e l li-en t i e p c u o i cu'n;; cua

n u i d o i mièn Nam T r u n g hoa va Thu'ong Lào v o i iia: [iuT-.ng c b i n b l à biU'Ón^. canh
cung va Jiu'óng t a y b à c - dong nam. T r o n g qua t r i n h l i c h su' l a u d a i n u i

doi

mièn Bac cùng v o i n u i d o i mièn Nam T r u n g hoa va Tbùrong Lào cLuig c h i u t a c dung
cua nhimg qua t r i n h van dong d i a c h a t , d a c b i e t l à van àcit,;-: Ifymalaya

^la

va

dang d i e n r a . Hai hiroYig canh c u n g va t a y bàc - dong n&a; : . up che ^ i ó mùa sau
k h i vijTij't qua v i n h B£.C b c t r a n v a o mien Bac oó t h e d i sau vào Ti.c d i a ,

boi

dSc t r i m g doc dao cua d i a h i n h mièn B^c l à d i a h i n h da v c l chiem di-.;n

ticn

l o t i , d e n 1/4 d i e n t i c h t o à n m i è n . Do qua t r i n h C a c x t o hoa nbung hoc da ta-i-mro
lem Ghcm t r e n v a c h n u i da ^lurot- h i n h t^iàiih, Trong mua muajuhung hòc da

ciiUa

nu'oc l a n e l r a t t h i c h bop cho si/ p h a t t r i e n cua bo gay n h i e u l o à i muoi Aeaes
B i a h i n h n u i d o i mièn B Ì C l a y t h u n g l u n g s o n g b o n g làii; rarib

gicl

chict làm h a i v ù n g : Bàc - dong b£c va Tay b l c .
Vùng Bàc - dong bàc khong c a o làii;,ni]U7ig di?: h i n h pnJv t a p . T u i . cùtig
p h i a bdc l à c a c c a o n g u y e n da v o i co do c a o t r e n . 1 , 0 0 0 mei,nhu' c a c cac ag-uyen
Bàc

h a , B o n g v a n , C a o b a n g . T i e p t h e o c a c c a o ngiJ^'en i a c a c day n u i

b i n a vciAg

c u n g ke t i e p n h a u tu' s o n g bo r a den b i c n v o i do c a o ti:ap a a n t^u^ t a y s a n g 6.oi\f^
Co 4 v6ng c u n g l a i i n h a t l à vóng cung soiie -^'ìi,vóng c u n g bg^n 3 c n , v ò n g
Bàc soTi va vóng cung Bong t r i è u ,

'au^g

Ó' mu'c do n h a t d i n h c a c vòng c^uug JU ;:a> r a

Su' c h i a c £ t b è m^t va t a o nen nhiJng c a c h t r o ' d i a

iC.


-24Vung Tay bSc nàn gi5a song H3ng va song Ca l à khu doi n u i caonhat
va do 60 n h a t ó' nu^t t a , Ó* day càc mach nui va cao nguyen t r a i theo

huróng

Tay b i c - dong nam* Trong vùng Tay b i c day nui Hoàng l i e n son chay d a i

hoti

500 km,ti? b i e n g i o ì V i e t - Tning den qua t h i xa Hoa binh vói nhieu dinh cao
t r e n 1.000 mét di/oc xem l à b i c thành hùng vy. Song song vói day Hoàng liensoti
l à cac cao nguyen n&n gii?a song Bà va song Ma v ó i do cao giam dan ti/

1.000

met xuong diról 200 mot, Ci/c nam cua vùng Tay bSc l à nhi/ng day d o i n u i

phia

tay Thanh Nghe,chan cua cao nguyen Hua phan,
0* mièn Bac co hai vung dong bang l à Bong bang BÌc bo va Bong bang
Thanh Nghe t i n h . VÙng Bong bang Bac bo mang t i n h chat cua dong bang chau tho
bSng phing va co he thong song ngòi day d à c , t h u a n l o l cho viec giao thong
dufòtig thuy,? Bong bSng Thanh Nghe t i n h hep n g a n g , t h i n h thoang con s o t l a i mot
30 nui doi t h a p .
Ve khl hau,do chiù anh hifong cua gió mùa vd frong lanh khi bau cua
mien B^c co hai (nùa ro r e t , MÙa nóng ti} thang V &en thang 10

va mua lanh

t)

thang XI den thang IV, C i / a hai mùa co su' chSnti l e c h ve n h i e t do kha ro r e t ,
v i du o* Ha n o i , n [ u . e t do t r u n g b l n h thang l a n h n h a t (thang l ) l à 16,;? C,thang
nong n h a t (thang Vi) l à 28,8 C, Trong mùa nóng n h i e t do t/otig doi dieu
con t r o n g mùa l a n h n h i e t do t h a t thirótig, Vào nhufng ngày cÓ gió mùa dong

hóa;
bile

t r a n ve n h i e t do ha thap nhanh chóng. Ó* mot so d i a pì-iitòlig n h i e t do co the
xuong du'ól 0°C,
Li/ong mira t r u n g b i n h cùa mièn BÌc ti/ 1,S00 den L,800 mm. Ó' mot

so

noi li/ong mura d a t &en 2,000 - 3,000 mm, (vùng n u i cao thuoc day Hoàng l i e n s o n )
HÙa nóng cung l à mùa mi/a nhièu,chiera ti/ 80 den 65 / o tong so li/ong mu'a cua ca
n3iB. Thang co l / o n g mi/a ci/c d a i thi/óng l à thang V i l i , Trong mùa lanh do anh
hirohg cua frong lanh,o* mien B4C van co mira,tuy l / o n g mu'a khong dang k e ,
0' mièn BÌc khl hau co ai/ phan boa theo khu vi/c dia l y va vành d a i
thàng d\fng^ 6' dong bang va t r u n g du khl hau ti/ong doi dieu hoà, ^ùn^ Bìc-dong
b ì c c h i ù anh htroiig t n / c t i e p cua frong l a n h cho nen l à noi l a n h nhat t r o n g ca


niJÓt3, Nhtf b i n h phong Fanxi'pang va Puluong, vùng Tay b ì c am hon vùng BÌc dong b à c . 6* mien Bac vành dai di/ó'i oOO - 7OO mét chiem ty l e lón,vành

di^i

t r e n ?,000 met chiem ty l e khong dang k e . Cho nen khi bau mien BÌc

mang

A t i n h chat n h i e t doi l à co' ban; t m b chat or dól chi d/oc the hien e mot so
noi thuoc vùng Tay b ì c .
Ve dan ci/, dan so cua mien B^

vào khoang ?5><^ t r i e u ngu'ól,

Cac

thành pho lón (Ha n o i , H a i phong,Nam d i n h ) , c à c t b i xa (Hai du'ong,Thai binh,
Thanh hoa v . v , , , ) cac lang mac ven bien hoac cac dau moi giao thong là nhuTig
noi dan ci/ dong due n h a t , Trong qua t r i n h xay Qu*ng cbu ngbia xa b o i ,

nhièu

khu cong nghiep mól moc len vói quy mo ngày càng mo" r o n g , t a p trung bang ngàn
hang van cong nhan (khu gang thép Thai nguyen,khu mo Quang ninh,cong tiifòng
nhà may n h i e t dien Pha l a i , c o n g t n / ó n g nhà may thuy dien song Bà v . v , , . ) ;
nhieu tuyen di/Òng giao thong thuy b o , n h i e u nhà ga,ben cang d / o t si/a

sang

ho§c xay di/ng them, Cùng voi nh/ng thanh ti/u ve kinh t e , ve y t e cung d a t
di/ot3 nhièu thành ti/u dàng khich l e . Nho' du'óng l o i y te nhan dan dùng diii cua
Bang va Nhà nu'ot;, l a i di/ot: dong dao quan chung tham g i à , n h i è u benh xa boi da
va dang di/otì day l u i ( s o t r e t , d i c h t a , l a o , b u i v , v , , , ) nhimg bien phàp

diet

r u o i , a i e t muoi du'oc su* dung rong r a i o' nhieu n o i , Tuy vay do chiù bau

qua

nang ne cua chien t r a n h , d Ó l song cua nhan dan con gap r a t niiieu khó
Bong t h ò l nhièu van de ky t h u a t nay s i n h t r o n g qua t r i n h d i e t muoi va

khìin.
bo

gay chi/a di/oC g i a i quyet nhu* van de muoi khàng thuoc,van de d i e t muoi song
ngoài t r o l da t a o dieu kien cho nhieu l o a i muoi gan ng/ól co dieu kien phàt
trien,nhuYxg l o a i muoi hoang d a i chi/a chiù tac durig cua càc b i e n phàp d i e t ,
Tat ca nhi/ng dieu kien t'/ n h i e n va dan cu' cua mien BÌc Viet

nam

t r e n day co anh hi/ong quyet dinh &en dS-c diem cùa khu he muoi Aedes ve thành
phà'n l o à i , p h a n bo,moi quan he vói càc khu vu'c lan o?ra. Chung t o i se

trinh

bay nhi/ng dàc diem này cua khu he muoi Aedes mien Bac Viet nam trong ch/ong
III .


-26-

CU701ÌC I I

B^C TilÉl! I I Ì M

I,

THAI

Ctk ^^UCI AEDb'l

Tr'Yìg ( o v u m ) ,

Tru'ng cua muci Aedes co k i c h tb:?cc nbo (

u^'Ól 1;

t h a n ( o v a i ) va mau don ^am. b b i n d / ó l kitdi iiit^u v i ,
nbu' q u a ' t h u y l e i *

ff

ir^jn^

ACU..-:-.

tbun à a n . 0' o^x. bo'i t o Cua ti'u'ì'.g ce l o truìi^. ((ìiicr.'f'i l e ;

du'o'c bao bcc t r o n g ^ c r g g l o b u l i n t r o n g s u o t ,
^

t r / n , . maoi

ai.,' a m n

/»

^

'

0

0

0

Krl t i /n^^ uam tr^-.-x t..-Ìr.;. an bay

/•

V

'

•

*

'

7

t r e n giriy l o c tham .'lu'c^C tru'ng co dang mot cr-r. t h a y ^ n r.i.o, ma^ ^itja ;'iar,g

«

va

mat d / o l c o n g . Ben n g o à i tru'ng du'oc pliu b o i mlné^ c b o r i o n mau tran^, :^u'a.Ccobe
t h a y màng rjày k h i tru'ng d^roc ngam t r o n g nu'oc, "cn kin r;b3 rnÙr.g c b o r i o n

"; am

s a t v à o vo tru'ng làm cho mat vo t r ù n è ; gc ^-,be

.

A n o p b e l u s , muoi C u l c y , v . v , . . , t r ^ n g iiuni Aedes kh'..f.,

co pì:ao, i'i.ou^- l.ir.rk^ t

tl.-ànb bo t r c i nr.i

t r e n mat r i'cc ma t'u'ciig t^'r^^ c a i

•luiif. c u cbu'a nu'ó'o (:iir.h

2

Ki.à>;; v ó i trui-^^

'U^'ÌÒÌ.

r - 1 r a b*lr:. ti'^r, t..->i.

:a .:

) , lOày l a mot tr(.-r.g rl.u'i-.g bue dxl,:: d...a tr;':.g C'u^

g.iong* i i i n b t b a i cua tru*ng c a c l o a i muai ^lOdcn tbj'^v.^, -tont~ r . b a t , ab', i.ci.

it

du'cu i-U' dui^^ db "^inb l o a i t r o n g rjbu'ng ^uar;g bac tnaf.' ho'n.
I I , bc gay

(larva),

^^-^ g^y n u c i iiecec c o a a n g aii'iix t r u ,

ti.on ^jau va iiia..i t i a n g .'.l'a, ^.c'

tiici c h i a lam uà phan : Tau, ngu'c, bui^g (i.'irl:! 3

;-

Ihài; l a u c e da/ig b i n b c a u ( l i n b 4 ) . Trej". l a u .uar.g i.e

IJJCÌÌJJ

va ne t b o n g phan pbu lam nhiem vu cam e~^^'^ ^^ tlu* ru-àn t:.?c a7ì. i-ula

l^ng
truÓA;

dau co d e i cbum l o n g V:an c b a i . Long ban c b a i co laa^; a i r , - t o !.ay iiiiu'. lu'oV:,
b a i ben d a u , v e p h i a t r . r ó t mang d e i r a u ( a n t e n a o )
li

trc^^i bay co

nnu^-t

ti, w
' giu'a r a u co l o n g r a u uo'n \\s.y phan liuanb, "^•ir.b r.^.u oc mot vai

ci/iig, i l a i b e n dau i b i ve r i i i a s a u co t o i m j t kór, 1 '
phia t r u ' c t ; , mat u r e i l a u l à

.

'-au m.it k'j/

-J^ILTA.O

l^-i'-g

1.^ v . i t l c ; . .

r h a n fbu mier,.^ , ; ' c a u l a o ilu'c t£.,,. I r e . ' , - e * u

t a o e i a r'han pbu i l Ó n g dàng c b ó y l à

tam i r . . , :

mÓi C£:\

co a;.;v n!ai,

: e. -\