Luận văn thạc sỹ - Hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

HOÀNG MINH SƠN

HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH LÀO CAI
CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. TÔ ĐỨC HẠNH

HÀ NỘI – 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi, tài liệu
trong luận văn, các kết quả nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn
của giáo viên hướng dẫn.
Học viên thực hiện

Hoàng Minh Sơn


LỜI CẢM ƠN
Trước hết em xin chân thành cảm ơn toàn thể các Thầy, Cô trong Viện Đào
tạo Sau đại học, các thầy cô của Trường Đại học Kinh tế quốc dân đã tận tình chi
bảo, truyền đạt những kiến thức quý báu và tạo điều kiện cho em trong suốt thời
gian học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn tại Trường.
Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS Tô Đức Hạnh người đã dành rất

nhiều thời gian và tâm huyết để hướng dẫn em thực hiện nghiên cứu và hoàn thành
luận văn này.
Xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, đồng nghiệp và bạn bè những người đã tạo
điều kiện và ủng hộ tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng do khả năng bản thân và thời gian
nghiên cứu có hạn nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp của các thầy, cô và các bạn.

HỌC VIÊN

Hoàng Minh Sơn


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
TÓM TẮT LUẬN VĂN
LỜI MỞ ĐẦU

1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ CÔNG TÁC QUẢN
LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 6
1.1. Tổng quan về BHXH........................................................................................6
1.1.1. Tính tất yếu của BHXH6
1.1.2. Khái niệm, chức năng, đặc điểm BHXH
1.1.3. Các loại hình BHXH

13

1.1.4. Các chế độ BHXH

13

9

1.2. Quĩ BHXH.......................................................................................................13
1.2.1. Khái quát về quỹ BHXH

13

1.2.2. Đối tượng, mức đóng và phương thức đóng BHXH 16
1.3. Quản lý thu BHXH.........................................................................................19
1.3.1. Nguyên tắc quản lý thu BHXH

19

1.3.2. Quy trình của quản lý thu BHXH

21

1.3.3. Nội dung quản lý thu BHXH 24
1.3.4. Hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH

27

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ
HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH LÀO CAI

28

2.1. Khái quát về BHXH tỉnh Lào Cai.................................................................28
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của BHXH tinh Lào Cai
2.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội và vai trò của BHXH Lào Cai
2.1.3. Kết quả hoạt động chung của BHXH Lào Cai

28

30

33

2.2. Công tác thu và quản lý thu BHXH tỉnh Lào Cai giai đoạn 2012-2014......39


2.2.1. Cơ sở pháp lý của công tác thu và quản lý thu
2.2.2. Bộ máy thu và quản lý thu

41

2.2.3. Công tác thu và quản lý thu

45

2.2.4. Kết quả đạt được và nguyên nhân

39

51

2.3. Đánh giá công tác quản lý thu BHXH tại BHXH tỉnh Lào Cai giai đoạn
2011-2014................................................................................................................ 53
2.3.1. Về công tác thu, số thu BHXH hàng năm

53

2.3.2. Thực trạng quản lý thu BHXH xét theo quy trình

55

2.3.3. Thực trạng quản lý thu BHXH xét theo khối thu

56

2.4. Những hạn chế và nguyên nhân....................................................................59
2.4.1. Những hạn chế 59
2.4.2. Nguyên nhân hạn chế 61
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
BHXH TẠI BHXH TỈNH LÀO CAI

65

3.1. Mục tiêu công tác quản lý thu BHXH của BHXH tỉnh Lào Cai cho đến
năm 2020................................................................................................................65
3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH tại BHXH tỉnh Lào Cai.......69
3.2.1. Nhóm giải pháp tăng cường hiệu quả thu BHXH và quản lý thu BHXH
69
3.2.2. Nhóm giải pháp hiện đại hóa công tác thu và quản lý thu BHXH 71

3.2.3. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực, phẩm chất đội ngũ cán bộ, đổi mới
phong cách phục vụ

77

3.3. Các kiến nghị..................................................................................................78
3.3.1. Kiến nghị với Nhà nước

78

3.3.2. Kiến nghị với BHXH Việt Nam

81

3.3.3. Kiến nghị với Ủy ban nhân dân tinh Lào Cai82
KẾT LUẬN 83
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
1. Tiếng Việt

STT

Chữ viết tắt

Viết đầy đủ

1

LĐTBXH

2

NN&PTNT

3

LĐLĐ

Liên đoàn Lao động

4

TNLĐ

Tai nạn lao động

5

BNN

Bệnh nghề nghiệp

6

ASXH

An sinh xã hội

7

BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

8

BHXH

Bảo hiểm xã hội

9

BHYT

Bảo hiểm y tế

10

NLĐ

Người lao động

11

NQD

Ngoài quốc doanh

12

SDLĐ

Sử dụng lao động

13

NSNN

Ngân sách nhà nước

Lao động Thương Binh và Xã hội
Nông nghiệp và phát triển nông thôn

2. Tiếng Anh

STT
1

Chữ viết
tắt
ILO

Viết đầy đủ tiếng Anh
International
Organization

Labour

Nghĩa tiếng Việt
Tổ chức Lao động Quốc tế


DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ
BẢNG
Bảng 2.1:

Cơ cấu loại hình, đối tượng, tiền lương tham gia BHXH bắt buộc
năm 2012

Bảng 2.2:

Cơ cấu loại hình, đối tượng, tiền lương tham gia BHXH bắt buộc
năm 2013

Bảng 2.3:

34
35

Cơ cấu loại hình, đối tượng, tiền lương tham gia BHXH bắt buộc
năm 2014

35

Bảng 2.4:

Số thu bảo hiểm xã hội cả nước và tinh Lào Cai

46

Bảng 2.5:

Số doanh nghiệp trên địa bàn tinh Lào Cai tham gia bảo hiểm xã hội
47

Bảng 2.6:

Số nợ bảo hiểm xã hội của các doanh nghiệp trên địa bàn tinh Lào Cai
50

Bảng 2.7:

Số lao động tham gia bảo hiểm xã hội cả nước và tinh Lào Cai
53

Bảng 2.8:

Số thu BHXH tại BHXH tinh Lào Cai so với kế hoạch

Bảng 2.9:

Thực trạng quản lý thu BHXH theo khối thu

Bảng 2.10:

Số tiền thu BHXH theo các khối từ năm 2012 đến năm 2014 57

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1:

Quy trình quản lý tiền thu BHXH25

Sơ đồ 2.1:

Cơ cấu tổ chức bộ máy BHXH Lào Cai 29

53

56


Trờng Đại học KINH Tế QuốC DÂN
------------

HOàNG MINH SƠN

HOàN THIệN QUảN Lý THU BảO HIểM Xã HộI
TạI BảO HIểM Xã HộI TỉNH LàO CAI

Chuyên ngành: KINH Tế CHíNH TRị

Ngời hớng dẫn khoa học:

pgs.ts.
T
Hà nội 2015

i

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Trong thời kỳ đất nước đổi mới, đẩy mạnh phát triển nền kinh tế đa dạng
hoá, nhiều thành phần hiện nay, việc thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, sự hình
thành và phát triển quỹ bảo hiểm xã hội đáp ứng yêu cầu bảo hiểm xã hội cho mọi
người lao động, mọi tầng lớp nhân dân. Vậy muốn tồn tại và phát triển không thể
không nói đến công tác quản lý thu BHXH, bởi nó giữ vị trí quyết định trong vấn đề
bảo tồn và tăng trưởng quỹ BHXH.
Xuất phát từ thực tế trên, việc đi sâu nghiên cứu những vấn đề liên quan
đến quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai trong giai đoạn
hiện nay từ đó đề ra giải pháp đồng bộ, mang tính chiến lược cho công tác quản lý
thu bảo hiểm xã hội đang là một đòi hỏi cấp thiết. Do đó, đề tài “Hoàn thiện quản
lý thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai” vừa có ý nghĩa về mặt lý
luận, vừa có ý nghĩa thời sự trong giai đoạn hiện nay, phục vụ trực tiếp cho việc
thực thi chính sách Bảo hiểm xã hội hiện hành, phục vụ cho công tác nghiên cứu,
sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách Bảo hiểm xã hội, góp phần phát huy cao
nhất tiềm năng và sức mạnh của cộng đồng, phấn đấu cho mục tiêu dân giầu, nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Luận vănkhi hoàn thành sẽ góp phần vào việc tổ chức, thực hiện công tác
Bảo hiểm xã hội ở Lào Cai và những tinh có hoàn cảnh tương tự. Luận văn cũng có
thể lấy làm tài liệu cho việc tuyên truyền, giáo dục, thực hiện chính sách Bảo hiểm
xã hội ở những tinh miền núi như tinh Lào Cai.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm xã hội là hệ thống bảo đảm khoản
thu nhập thay thế cho người lao động trong các trường hợp bị giảm hoặc mất khả
năng lao động hay mất việc làm, thông qua việc hình thành và sử dụng quỹ tài chính
do sự đóng góp của các bên tham gia và có sự ủng hộ của Nhà nước, nhằm góp
phần bảo đảm ổn định đời sống cho người lao động và gia đình họ đồng thời góp
phần bảo vệ an toàn xã hội. Đối tượng của bảo hiểm xã hội chính là thu nhập bị biến
động giảm hoặc mất do bị giảm hoặc mất khả năng lao động hoặc mất việc làm của

ii
những người lao động tham gia bảo hiểm xã hội. Vì thế bảo hiểm xã hội được coi là
“lưới” đầu tiên và quan trọng nhất của hệ thống an sinh xã hội và có vai trò điều tiết
các chính sách trong hệ thống an sinh xã hội. đồng thời bảo hiểm xã hội ổn định
cuộc sống người lao động, trợ giúp người lao động khi gặp rủi ro,khi hết tuổi lao
động hoặc không còn khả năng lao động. Bảo hiểm xã hội cũng là một công cụ đắc
lực của Nhà nước, góp phần vào việc phân phối lại thu nhập quốc dân một cách
công bằng, hợp lý giữa các tầng lớp dân cư, giảm chi cho ngân sách nhà nước, bảo
đảm an sinh xã hội bền vững. Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là công
dân Việt Nam làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng
lao động có thời hạn từ đủ 03 tháng trở lên trong các doanh nghiệp, cơ quan, tổ
chức và cả các hộ sản xuất, kinh doanh cá thể, tổ hợp tác...
Tính đến thời điểm hiện tại, BHXH tinh Lào Cai đã tổ chức triển khai thu
BHXH cơ bản các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn, một số doanh nghiệp đã có
ý thức chấp hành tốt pháp luật về bảo hiểm xã hội, tuy nhiên vẫn còn một số doanh
nghiệp và lao động ngoài quốc doanh thuộc diện phải tham gia bảo hiểm xã hội
nhưng chưa tham gia. nhiều doanh nghiệp đã đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho
người lao động nhưng tham gia không đầy đủ cho số lao động, không đóng đúng
mức quy định, không đóng đúng so với với thu nhập thực tế, đóng chậm, đóng bảo
hiểm xã hội gối đầu (đóng tháng cũ nợ tháng mới)... Điều này là do các doanh
nghiệp ngoài chưa có ý thức chấp hành pháp luật về bảo hiểm xã hội, nhiều doanh
nghiệp hoạt động với quy mô nhỏ, khả năng tài chính có hạn, sử dụng ít lao động và
thường xuyên biến động. nhận thức về quyền lợi bảo hiểm xã hội của người lao
động, đặc biệt là lao động vực kinh tế ngoài quốc doanh còn hạn chế.
Với thực tế tình hình trên, công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội của Bảo
hiểm xã hội tinh Lào Cai đóng vai trò hết sức quan trọng và cần thiết để có biện
pháp tổ chức triển khai và hoàn thiện công tác quản lý. phát hiện và kiến nghị xử lý
các hành vi vi phạm về đóng bảo hiểm xã hội. Đồng thời công tác quản lý đóng bảo

hiểm xã hội còn có vai trò đảm bảo cho hoạt động bảo hiểm xã hội đi vào nề nếp,
hình thành tính tự giác của chủ sử dụng lao động trong việc thực hiện nghĩa vụ bảo


iii
hiểm xã hội cho người lao động. Công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội của Bảo
hiểm xã hội tinh Lào Cai được thực hiện dựa trên các nguyên tắc, nội dung, quy
trình quản lý thu được tuân thủ đúng các quy định của pháp luật và của Bảo hiểm xã
hội Việt Nam. Trong quá trình hoạt động, Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai luôn quan
tâm củng cố và hoàn thiện tổ chức bộ máy cán bộ làm công tác thu, thường xuyên
bám sát thực tiễn, khắc phục những chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, giảm bớt
khâu trung gian, bảo đảm sự chi đạo thống nhất từ Trung ương đến địa phương, kiện
toàn đội ngũ cán bộ theo hướng tinh gọn, việc phân cấp quản lý cho các đơn vị trực
thuộc ngày càng được bổ sung và hoàn thiện phù hợp với sự phát triển của ngành
nhằm bảo đảm việc quản lý, điều hành hoạt động của toàn bộ hệ thống một cách
hiệu quả và phù hợp với tiến trình đổi mới của việc cải cách nền hành chính quốc
gia. Hiện nay, bộ máy viên chức làm công tác thu của Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai
hiện nay trên 30 cán bộ đều có trình độ cao đẳng, đại học, được đào tạo các chuyên
ngành cơ bản như quản lý kinh tế, tài chính, ngân hàng. đa số cán bộ có thâm niên
công tác, đã tích lũy được kinh nghiệm trong công tác thu BHXH.
Công tác quản lý thu của Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai được thực hiện dựa
trên cơ sở quy định của Luật BHXH. Căn cứ vào chương trình công tác, yêu cầu
thực tiễn trong chi đạo hoạt động toàn ngành với những nội dung trọng tâm trong
từng giai đoạn thực hiện nhiệm vụ, hàng năm Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai đã xây
dựng kế hoạch tổ chức triển khai công tác thu BHXH toàn ngành. Qua quá trình tổ
chức triển khai cho thấy, cơ bản các đơn vị đã chấp hành thu nộp BHXH đầy đủ, tuy
nhiên cũng có không ít doanh nghiệp không chấp hành, tìm mọi cách trốn đóng
BHXH. Một số đơn vị sử dụng lao động, đặc biệt là một số doanh nghiệp còn chưa
có ý thức cao trong việc chấp hành chính sách bảo hiểm xã hội, đóng chậm bảo
hiểm xã hội cho người lao động (gồm cả đóng không đủ số người thuộc diện tham

gia và đóng không đủ mức phải đóng). Ngoài ra, việc lưu giữ hồ sơ đóng bảo hiểm
xã hội cũng còn nhiều hạn chế, lưu giữ không đầy đủ hoặc để hồ sơ bị mối mọt,
rách nát. việc thực hiện quy trình lập hồ sơ tham gia bảo hiểm xã hội, lập biểu mẫu
đóng bảo hiểm xã hội cũng không được quan tâm thực hiện chặt chẽ dẫn tới việc


iv
biểu mẫu không khớp nhau về số liệu nên khó quản lý hoặc bỏ sót lao động không
được tham gia hoặc cán bộ doanh nghiệp tự ý lập hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm
xã hội cho cả người ngoài, không phải là lao động thực tế tại doanh nghiệp.
Đối với các đơn vị sử dụng lao động có hành vi phạm pháp luật về đóng
bảo hiểm xã hội, tùy theo mức độ vi phạm, cơ quan bảo hiểm xã hội có thể áp dụng
các hình thức sau:
- Kiến nghị thực hiện đóng đầy đủ: Đối với các đơn vị nợ đọng BHXH,
hằng tháng cơ quan BHXH tổng hợp gửi thông báo nợ đến các đơn vị và thông báo
đến các cơ quan chức năng, báo cáo cơ quan quản lý cấp trên, đăng tải trên các
phương tiện thông tin đại chúng.
- Từ chối chi trả: Căn cứ nguyên tắc có đóng - có hưởng, việc giải quyết chế
độ bảo hiểm xã hội được căn cứ vào thời gian đã được tính đóng bảo hiểm xã hội,
cơ quan bảo hiểm xã hội có thể từ chối chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội theo quy
định tại Khoản 2, Điều 19 Luật Bảo hiểm xã hội đối với lao động của đơn vị chưa
thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội và yêu cầu đơn vị thực hiện đóng đầy đủ.
Tuy nhiên, trên thực tế, cơ quan bảo hiểm xã hội vẫn đồng ý giải quyết chế độ bảo
hiểm xã hội cho người lao động nếu đơn vị có văn bản cam kết sẽ thực hiện đóng số
nợ đó và không ít đơn vị saukhi cam kết vẫn tiếp tục vi phạm, chây ỳ không thực
hiện.
- Kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính:
Đối với đơn vị sử dụng lao động saukhi được cơ quan bảo hiểm xã hội kiểm tra và
có yêu cầu đóng bảo hiểm xã hội nhưng vẫn không thực hiện thì cơ quan bảo hiểm
xã hội kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử phạt theo Nghị định số

95/2014/NĐ-CP ngày 22/8/2014 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, việc xử phạt vi phạm hành chính
còn rất hạn chế so với số đơn vị vi phạm được phát hiện qua công tác kiểm tra. Mặt
khác các đơn vị bị xử phạt nhưng không chấp hành nộp phạt cũng không bị cưỡng
chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định số
37/2005/NĐ-CP ngày 18/3/2005 của Chính phủ. Theo quy định tại Thông tư liên


v
tịch số 03/2008/TTLT-BLĐTBXH-BTC-NHNN ngày 18/02/2008 của liên Bộ Tài
chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Lao động - Thương binh và Xã
hội hướng dẫn thủ tục buộc trích tiền từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao
động để nộp tiền bảo hiểm xã hội chưa đóng, chậm đóng và tiền lãi phát sinh, đối
với các đơn vị nợ đọng bảo hiểm xã hội, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có quyền
yêu cầu ngân hàng nơi doanh các đơn vị nợ đọng bảo hiểm xã hội mở tài khoản
chuyển tiền từ tài khoản của doanh nghiệp vào tài khoản thu của cơ quan bảo hiểm
xã hội để đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.
- Khởi kiện ra Toà án: Biện pháp khởi kiện doanh nghiệp vi phạm đóng bảo
hiểm xã hội ra Tòa án.khi cơ quan bảo hiểm xã hội nộp đơn khởi kiện ra Tòa án,
nhiều doanh nghiệp đã kịp thời đóng bảo hiểm xã hội và đề nghị cơ quan bảo hiểm
xã hội rút đơn, song bên cạnh đó vẫn còn nhiều doanh nghiệp tiếp tục chây ì, thậm
chí đếnkhi Tòa án xét xử và ra bản án nhưng vẫn không thực hiện và cơ quan bảo
hiểm xã hội phải nhờ đến cơ quan Thi hành án cưỡng chế thực hiện bản án, nhiều
doanh nghiệp không còn khả năng tài chính để thi hành án.
- Kiến nghị cơ quan pháp luật xử lýkhi có dấu hiệu hình sự: Đối với doanh
nghiệp trốn đóng, chiếm dụng tiền bảo hiểm xã hội và có dấu hiệu vi phạm pháp
luật hình sự, gây ảnh hưởng đến quyền lợi người lao động, ảnh hưởng đến an ninh
kinh tế xã hội, cơ quan bảo hiểm xã hội kiến nghị với cơ quan công an xem xét, thụ
lý để điều tra làm rõ. Việc lập hồ sơ gửi cơ quan công an điều tra và xem xét xử lý
hình sự đối với các doanh nghiệp về đóng bảo hiểm xã hội cũng khó khăn do hành

lang pháp lý chưa cụ thể, trong Bộ luật Hình sự chưa có điều khoản quy định về tội
phạm trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, vì thế trên thực tế nhiều chủ sử dụng lao động
cố tình chiếm dụng tiền bảo hiểm xã hội của người lao động không nộp vào quỹ bảo
hiểm xã hội nhưng chưa bị xử lý.
Qua phân tích thực trạng có thể thấy công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội
của Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai đã đạt được một số kết quả sau:
Một là, Xây dựng và hoàn thiện được chương trình, kế hoạch thu BHXH
đối với các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn tinh Lào Cai.


vi
Hai là, Nâng cao trách nhiệm của cán bộ làm công tác thu từ tinh đến các
huyện, thành phố.
Ba là, Tuân thủ quy trình thu nộp bảo hiểm xã hội.
Bốn là, Tăng cường về số lượng, chất lượng cán bộ làm công tác thu BHXH
các cấp.
Năm là, Góp một phần vào việc nghiên cứu, hoạch định và hoàn thiện cơ
chế chính sách về bảo hiểm xã hội.
Sáu là, Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các ngành, các cấp, các đơn
vị sử dụng lao động, người lao động trên địa bàn tinh Lào Cai trong việc thực hiện
chính sách bảo hiểm xã hội.
Bảy là, Tăng cường phát hiện vi phạm pháp luật về đóng bảo hiểm xã hội
của các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn để kịp thời chấn chinh và xử lý.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thu nộp bảo hiểm xã hội của
Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai cũng còn một số hạn chế chủ yếu sau:
Một là, tình trạng vi phạm Luật BHXH như không đóng, đóng không đúng
mức vẫn đang diễn ra ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, số doanh nghiệp
không tham gia BHXH còn khá lớn. ngay cả những doanh nghiệp đã đăng ký tham
gia BHXH cũng có những vi phạm cụ thể, như đăng ký đóng BHXH cho số ít lao
động, nợ BHXH....

Hai là, hoạt động sản xuất kinh doanh, sử dụng lao động đối với các đơn vị,
tổ chức, cá nhân khu vực kinh tế ngoài nhà nước còn nhiều lỏng lẻo, thậm chí
buông lỏng.
Ba là, hệ thống thu thập và lưu trữ thông tin về các doanh nghiệp ngoài
quốc doanh trên địa bàn chưa tốt. Cơ quan BHXH cũng như các cơ quan ban ngành
chức năng chưa nắm chắc được hoạt động sản xuất kinh doanh, về việc sử dụng lao
động của các doanh nghiệp.
Bốn là, tình trạng thất thoát nguồn thu BHXH còn lớn. Việc thất thoát
nguồn thu BHXH phổ biến vẫn là việc kê khai không đủ số lao động thuộc diện
đóng BHXH bắt buộc.


vii
Năm là, việc quản lý hồ sơ của các doanh nghiệp bị thất lạc, hoặc thực hiện
các thủ tục trong công tác tổ chức thiếu kế hoạch làm cho hồ sơ thiếu.
Qua nghiên cứu, có thể đưa ra một số nguyên nhân của các hạn chế
như sau:
Thứ nhất, cơ chế, chính sách và pháp luật được ban hành nhưng chưa đồng
bộ, chưa phù hợp với thực tế, chậm được triển khai.
Thứ hai, nhiều doanh nghiệp chưa ý thức được trách nhiệm của mình với
người lao động. Về phía người lao động: Phần lớn người lao động chưa đầy đủ về
BHXH và không nắm rõ được về quyền lợi và nghĩa vụ đóng và lợi íchkhi tham gia
đóng BHXH.
Thứ ba, việc quản lý ở một số cơ quan doanh nghiệp chưa chặt chẽ, tình
trạng kê khai thiếu người, khai chưa đủ số lao động đơn vị mình quản lý hoặc kê
khai giảm mức lương làm căn cứ trích nộp bảo hiểm xã hội từ các năm trước chưa
được khắc phục.
Thứ tư, sự phối hợp trong chi đạo, quản lý của các cơ quan quản lý nhà
nước về công tác bảo hiểm xã hội còn thiếu đồng bộ, chưa chặt chẽ, chưa đáp ứng
được yêu cầu quản lý trong giai đoạn hiện tại.

Thứ năm, nhiều doanh nghiệp ngoài quốc doanh nhất chưa có các tổ chức
đoàn thể và đặc biệt là chưa có tổ chức công đoàn để đại diện bảo vệ quyền lợi hợp
pháp trong đó có quyền lợi về BHXH của người lao động.
Thứ sáu, một số cán bộ làm công tác quản lý thu BHXH còn bất cập, yếu về
kinh nghiệm, tác phong làm việc còn mang dư âm hành chính sự vụ, chưa bám sát
cơ sở, bám sát người lao động. Chế tài xử lý chưa đủ mạnh và chưa đủ sức răn đe.
Thứ bẩy, cán bộ làm công tác kiểm tra còn quá mỏng so với số lượng đơn vị
sử dụng lao động trên địa bàn với hàng trăm nghìn lao động.
Từ thực trạng công tác thu bảo hiểm xã hội của Bảo hiểm xã hội của BHXH
tinh Lào Cai, phân tích những mặt đạt được cũng như các tồn tại, hạn chế, trên cơ
sở định hướng phát triển của Bảo hiểm xã hội Việt Nam nói chung và định hướng
công tác thu BHXH nói riêng đến năm 2020, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện


viii
công tác thu bảo hiểm xã hội của Bảo hiểm xã hội tinh Lào Cai như sau:
- Nhóm giải pháp nâng cao năng lực, phẩm chất đội ngũ cán bộ, đổi mới
phong cách phục vụ. Trước tiên chú trọng đến công tác đào tạo cán bộ nâng cao về
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nâng cao trình độ lý luận chính trị, đủ tri thức đáp
ứng được sự thay đổi trong tình hình mới.
- Nhóm giải pháp tăng cường hiệu quả thu bảo hiểm xã hội và quản lý thu
bảo hiểm xã hội
- Nhóm giải pháp hiện đại hóa công tác thu và quản lý thu bảo hiểm xã hội
+ Mở rộng đối tượng, nguồn thu BHXH
+ Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về BHXH.
+ Hoàn thiện nghiệp vụ quản lý thu và tăng cường thu quỹ BHXH.
- Nhóm giải pháp khắc phục nợ đọng tiền đóng bảo hiểm xã hội
Với những giải pháp đề xuất, luận văn kiến nghị với các cơ quan nhà nước
trong việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số văn bản quy phạm pháp luật và có sự
phối hợp chi đạo cùng thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội. Kiến nghị với Ủy ban

nhân dân tinh Lào Cai phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam chi đạo triển khai
kiểm tra, giám sát việc thực hiện đóng bảo hiểm xã hội của các đơn vị sử dụng lao
động, đặc biệt là các doanh nghiệp. Đồng thời kiến nghị các đơn vị sử dụng lao
động nâng cao ý thức hơn nữa trong việc chấp hành pháp luật về bảo hiểm xã hội để
đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Với những kết quả như trên, luận văn đã đạt được các mục tiêu nghiên cứu
đề ra. Mong rằng các kết quả nghiên cứu và những giải pháp đề xuất sẽ đáp ứng
được yêu cầu hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội
tinh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay và đến năm 2020, góp phần nâng cao hiệu quả
công tác quản lý của ngành Bảo hiểm xã hội và thực hiện tốt các chế độ, chính sách
bảo hiểm xã hội cho người lao động, đảm bảo an sinh xã hội là tiền đề thúc đẩy sự
nghiệp phát triển kinh tế của đất nước./.


Trờng Đại học KINH Tế QuốC DÂN
------------

HOàNG MINH SƠN

HOàN THIệN QUảN Lý THU BảO HIểM Xã HộI
TạI BảO HIểM Xã HộI TỉNH LàO CAI
Chuyên ngành: KINH Tế CHíNH TRị

Ngời hớng dẫn khoa học:

pgs.ts. TÔ ĐứC HạNH

Hà nội 2015

1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước
nhằm chăm lo đời sống của người lao động. Chính sách BHXH mang tính nhân văn,
nhân đạo cao cả, trên nguyên tắc cộng đồng chia sẻ rủi ro, lấy số đông bù số ít. Vì
vậy chính sách BHXH đảm bảo an sinh xã hội, là nền tảng cho sự phát triển kinh tế
và ổn định chính trị của mỗi quốc gia.
Qua hơn 20 năm tổ chức hoạt động, với những kết quả đạt được, BHXH
Lào Cai đã góp phần ổn định chính trị, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, đảm
bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Tuy nhiên, quá trình thực hiện chính sách
BHXH ở tinh Lào Cai trong thời gian qua còn bộc lộ những hạn chế, đặc biệt trong
công tác quản lý thu BHXH, đã và đang đặt ra những vấn đề cần quan tâm giải
quyết, đó là:
- Việc phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nhất là khu vực ngoài
quốc doanh, hộ kinh doanh cá thể. Đây là khu vực có nhiều lao động, nhưng tỷ lệ
tham gia BHXH còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng của tinh.
- Công tác tuyên truyền, thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật BHXH
đối với chủ doanh nghiệp cố tình không đóng, đóng không đúng, không kịp thời,
đóng không đầy đủ BHXH cho người lao động. vấn đề giải quyết nợ tồn đọng
BHXH đang là một trong những bức xúc hiện nay.

- Việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính, đổi mới phong cách phục
vụ của đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác thu BHXH và ứng dụng công
nghệ thông tin vào quản lý thu BHXH bắt buộc.
- Việc thực hiện chính sách BHXH, sự hình thành và phát triển quỹ BHXH
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mà nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã xác
định là: “Từng bước mở rộng vững chắc Hệ thống BHXH và an sinh xã hội, tiến tới
áp dụng chế độ BHXH cho mọi người lao động, mọi tầng lớp nhân dân”. Vậy muốn

tồn tại và phát triển không thể không nói đến công tác quản lý thu BHXH, bởi nó
giữ vị trí quyết định trong vấn đề bảo toàn và tăng trưởng quỹ BHXH.


2
Xuất phát từ thực tế trên, việc đi sâu nghiên cứu những vấn đề liên quan đến
quản lý thu BHXH tại BHXH tinh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay, từ đó đề ra giải
pháp đồng bộ, mang tính chiến lược cho công tác quản lý thu BHXH đang là một đòi
hỏi cấp thiết. Do đó, đề tài “Hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm
xã hội tỉnh tỉnh Lào Cai” vừa có ý nghĩa về mặt lý luận, vừa có ý nghĩa thời sự trong
giai đoạn hiện nay, phục vụ trực tiếp cho việc thực thi chính sách BHXH hiện hành,
phục vụ cho công tác ngiên cứu, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách BHXH, góp
phần phát huy cao nhất tiềm năng và sức mạnh của cộng đồng, phấn đấu cho mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Luận vănkhi hoàn thành sẽ góp phần vào việc tổ chức, thực hiện công tác
BHXH ở Lào Cai và những tinh có điều kiện kinh tế, xã hội tương tự. Luận văn
cũng có thể lấy làm tài liệu cho việc tuyên truyền, giáo dục, thực hiện chính sách
BHXH ở những tinh miền núi như tinh Lào Cai.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Đã có một số công trình nghiên cứu về công tác quản lý thu BHXH hoặc
tình hình đóng BHXH của các doanh nghiệp hay các đơn vị sử dụng lao động được
công bố:
- "Thực trạng quản lý thu BHXH hiện nay và các biện pháp nâng cao hiệu
quả công tác thu", đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, do Tiến sĩ Nguyễn Văn Châu,
nguyên Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam chủ nhiệm đề tài, bảo vệ năm 1996.
Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quản lý thu BHXH của một số nước trên
thế giới và tổng kết hoạt động thực tiễn của quản lý thu BHXH ở Việt Nam trước năm
1995 và đến năm 1996. tác giả làm rõ thực trạng hoạt động BHXH đặc biệt là công
tác thu BHXH trong thời gian qua, nhằm phân tích khả năng thu BHXH để bù đắp
các chế độ BHXH, thay thế dần các nguồn chi lấy từ Ngân sách nhà nước, đồng thời

đề xuất một số kiến nghị cụ thể nhằm cải tiến công tác thu BHXH ở Việt Nam.
- " Cơ sở khoa học hoàn thiện quy trình quản lý thu BHXH“, đề tài nghiên
cứu khoa học cấp bộ, do Tiến sĩ Dương Xuân Triệu, Giám đốc Trung tâm thông tin
khoa học BHXH Việt Nam, bảo vệ năm 1999.


3
Trên cơ sở nghiên cứu 5 mô hình quản lý thu BHXH của các nước trong
khu vực và thế giới, tác giả đã làm rõ một số khái niệm xung quanh vấn đề thu
BHXH, thực trạng quản lý thu BHXH, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm hoàn
thiện quy trình quản lý thu BHXH phù hợp với từng loại đối tượng ở Việt Nam.
- " Hoàn thiện quản lý thu BHXH khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh
ở Việt Nam", đề tài luận văn Thạc sĩ của tác giả Trần Quốc Tuý, Ban Tuyên truyền BHXH Việt Nam, bảo vệ năm 2000. Đề tài nghiên cứu quá trình tổ chức thực hiện
thu BHXH khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh từ năm 1995 đến năm 2000.
làm rõ thêm cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu BHXH khu vực này. thực
trạng và giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH khu vực doanh nghiệp ngoài quốc
doanh ở Việt Nam.
Các đề tài, công trình nghiên cứu mới tiếp cận ở giác độ quản lý thu nộp
BHXH và chi trả BHXH nói chung chưa đề cập toàn diện và sâu về công tác quản
lý thu đối với đặc thù của tinh miền núi, địa bàn rộng, phân tán, nhận thức của một
số đơn vị sử dụng lao động và người lao động về công tác BHXH còn hạn chế. Để
thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả tham khảo và thừa kế có chọn lọc các tài
liệu và những công trình đã nghiên cứu trên kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn trong
quá trình kiểm tra của cơ quan BHXH, từ đó phân tích, đánh giá đưa ra các giải
pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao công tác quản lý thu của cơ quan BHXH trong
việc thực hiện đóng BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng, luận văn đề xuất các
giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH của BHXH tinh Lào Cai
trong thời gian tới.

Để thực hiện mục tiêu tổng quát trên, nhiệm vụ cụ thể của luận văn là:
- Hệ thống hoá và làm rõ cơ sở lý luận về BHXH, quỹ BHXH và quản lý
thu BHXH.
- Phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý thu BHXH tại BHXH
tinh Lào Cai.


4
- Nghiên cứu và đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm góp phần hoàn thiện
công tác quản lý thu BHXH tại BHXH tinh Lào Cai.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Nghị định số 05/2014/NĐ-CP ngày 17/01/2014 của Chính phủ quy định
chức năng của ngành BHXH có 28 nhiệm vụ, với chức năng cơ bản là thực hiện các
chế độ BHXH cho người lao động (hình thức BHXH bắt buộc với 5 chế độ áp dụng
cho đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện với 2 chế độ áp dụng
cho đối tượng tham gia BHXH tự nguyện) Thực hiện chế độ BHYT cả hai loại hình
bắt buộc và tự nguyện. quản lý các nguồn quỹ. Trong giới hạn của luận văn, tác giả
chi tập trung vào một nội dung trong nhiệm vụ thu BHXH:
- Đối tượng nghiên cứu: công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH
tinh Lào Cai.
- Về phạm vi nghiên cứu: chi nghiên cứu về công tác quản lý thu BHXH bắt
buộc trên địa bàn tinh Lào Cai từ năm 2012 đến 2014, không đề cập đến thu BHXH
tự nguyện, thu BHYT và đối tượng thuộc lực lượng vũ trang.
5. Phương pháp nghiên cứu
Việc nghiên cứu của đề tài dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng,
thực hiện trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác- Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối đổi mới của Đảng được đề ra trong các kỳ Đại hội, đặc biệt là Đại hội IX,
Đại hội X về lĩnh vực kinh tế - xã hội. các số liệu tổng hợp, báo cáo, điều tra về
quản lý thu BHXH trên địa bàn tinh Lào Cai và những vấn đề liên quan.
Trên cơ sở đó, tác giả sử dụng phương pháp hệ thống và khái quát hoá, có

minh hoạ, đối chiếu, so sánh, kế thừa một số công trình đã công bố có liên quan đến
vấn đề nghiên cứu để đánh giá và làm sáng tỏ các vấn đề cần quan tâm.
6. Đóng góp của luận văn
- Luận văn làm rõ cơ sở lý luận về thu BHXH, nghiên cứu thực trạng về đóng
BHXH của các đơn vị sử dụng lao động và rút ra bài học cho BHXH tinh Lào Cai.
- Đánh giá thực trạng công tác thu, việc chấp hành quy định pháp luật về
đóng BHXH của các đơn vị, những kết quả đã đạt được, những tồn tại hạn chế và
nguyên nhân.


5
- Trên cơ sở nghiên cứu định hướng phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an
sinh xã hội, yêu cầu trong công tác quản lý của ngành BHXH để tìm ra những giải
pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH trên địa bàn tinh Lào Cai.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau:
* Chương 1: Tổng quan về BHXH và công tác quản lý thu BHXH.
* Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thu BHXH tại BHXH tinh Lào
Cai giai đoạn 2011-2014.
* Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH tại BHXH
tinh Lào Cai.


6

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ CÔNG TÁC
QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1. Tổng quan về BHXH

1.1.1. Tính tất yếu của BHXH
Trong xã hội cũng như trong cuộc sống của mỗi con người, bên cạnh những
diễn biến bình thường còn có những thời điểm rủi ro, trắc trở mà không thể lường
trước hết được, hoặc theo quy luật (Tuổi già, chết). Khi mới sinh ra, còn nhỏ chưa
thể lao động thì dựa vào những người trưởng thành nuôi dưỡng, khi trưởng thành
thì phải tự lao động để nuôi dưỡng mình và người phụ thuộc mình. Các sản phẩm
được tạo ra ngày càng nhiều thì đời sống con người ngày càng đầy đủ và hoàn thiện,
xã hội ngày càng văn minh hơn, việc thoả mãn những nhu cầu sinh sống và phát
triển của con người phụ thuộc vào chính khả năng lao động của họ. Nhưng trong
thực tế, không phải lúc nào con người cũng chi gặp thuận lợi, có đầy đủ thu nhập và
mọi điều kiện sinh sống bình thường, có rất nhiều trường hợp khó khăn bất lợi, ít
nhiều ngẫu nhiên phát sinh làm cho con người ta bị giảm hoặc mất thu nhập hoặc
các điều kiện sinh sống khác: Bất ngờ bị ốm hay bị tai nạn trong lao động, mất việc
làm haykhi tuổi già khả năng lao động và khả năng tự phục vụ bị suy giảm ..…khi
rơi vào những trường hợp này, các nhu cầu cần thiết trong cuộc sống không vì thế
mà mất đi, trái lại còn tăng lên, thậm chí còn xuất hiện thêm một số nhu cầu mới
như: cần được khám chữa bệnh và điều trịkhi ốm đau. tai nạn thương tật nặng cần
phải có người chăm sóc nuôi dưỡng vv… Bởi vậy, muốn tồn tại và ổn định cuộc
sống, con người và xã hội loài người phải tìm ra nhiều cách giải quyết khác nhau
như: San sẻ, đùm bọc lẫn nhau trong nội bộ cộng đồng. đi vay, đi xin hoặc dựa vào
sự cứu trợ của nhà nước… Rõ ràng, những cách đó hoàn toàn thụ động và không
chắc chắn. Vì vậy để đề phòng và bù đắp những thiệt hại đó, con người đó nghĩ ra
nhiều biện pháp khác nhau, trong đó có BHXH. BHXH là một hình thức huy động


7
các nguồn lực của cộng đồng để giúp đỡ một số người không may gặp phải rủi ro
hoặc không còn khả năng lao động.
Đất nước ta ngày nay, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần theo định
hướng xã hội chủ nghĩa, là định hướng chủ đạo nó tạo thêm nhiều việc làm mới cho

người lao động. Các khu công nghiệp mới tăng nhanh đã làm hoàn thiện cơ cấu
kinh tế vùng, nền kinh tế Quốc dân bằng những chính sách ưu đãi, hỗ trợ của mình
nhà nước đã định hướng thực hiện được các mục tiêu nhiệm vụ cụ thể làm động lực
thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế của cả nước và từng bước hoà nhập với nền kinh
tế thế giới.
BHXH được Nhà nước ta quan tâm rất nhiều ngay từ ngày đầu thành lập và
được cụ thể hóa bằng các sắc lệnh của Chính phủ, các chính sách này đã giúp cho
đội ngũ cán bộ công nhân viên chức, người lao động và người làm việc trong lực
lượng vũ trang như công an, quân đội yên tâm, nhiệt tình trong công tác góp phần
không nhỏ vào việc xây dựng, đấu tranh thống nhất đất nước. Trong công cuộc đổi
mới, phát triển đất nước ngày nay chính sách BHXH càng được củng cố, hoàn thiện
theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng Xã hội chủ
nghĩa. Quỹ BHXH được bảo tồn, tăng trưởng và phát triển, đồng thời được sử dụng
có hiệu quả để chi trả các chế độ, trợ cấp BHXH cho người lao động tham gia đóng
BHXH ở các thành phần kinh tế một cách ổn định lâu dài. Sự xuất hiện nhanh
chóng của các loại hình Bảo hiểm, các quỹ tương hỗ, đã đánh dấu một bước quan
trọng trong quá trình tồn tại và phát triển xã hội loài người. Từ đó những nỗi lo
toan, phiền muộn về các biến cố, sự cố bất lợi xảy ra trong cuộc sống hàng ngày của
con người đã được giải toả. Tâm lý con người cảm thấy an toàn vui vẻ hơn với sự
giúp đỡ của các công ty, các doanh nghiệp, các đơn vị, các tổ chức BHXH, hoạt
động của các loại hình Bảo hiểm này đã đem lại chỗ dựa, niềm tin vững chắc trong
cuộc sống của người lao động, tạo sự ổn định của các doanh nghiệp, các công ty và
các tổ chức. Như vậy có thể thấy sự xuất hiện của BHXH là một nhu cầu tất yếu
khách quan của cuộc sống. Việc quản lý quỹ BHXH là việc làm rất cần thiết bởi vì


8
BHXH là chi phí giúp đỡ về mặt tài chính cần thiết và có ý nghĩa vô cùng quan
trọng cho người lao động.
Xét từ các doanh nghiệp: các Doanh nghiệp phải thực hiện đóng góp đầy

đủ, thường xuyên vào quỹ BHXH theo mức quy định chung của nhà nước và pháp
luật. Trong nền kinh tế thị trường nhiều thành phần hiện nay mối quan hệ cơ bản
giữa các chủ Doanh nghiệp và người lao động là mối quan hệ chặt chẽ, gắn bó ràng
buộc nhau bởi các quyền lợi và trách nhiệm của mỗi bên. Các chi phí phát sinh này
đã làm ảnh hưởng đến tình hình tài chính của các doanh nghiệp, đặc biệt là
nhữngkhi dịch bệnh, rủi ro mang tính thảm hoạ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động
sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệpkhi phải trang trải cho các chi phí đó. Chủ
sử dụng lao động tham gia đóng góp đầy đủ và thường xuyên vào quỹ BHXH theo
mức quy định chung của Nhà nước, của pháp luật. Sau đó họ có quyền yêu cầu về
quyền lợi hưởng các chế độ trợ cấp về BHXH căn cứ vào sự đóng góp và theo chế
độ quy định.
Nhà nước xây dựng hệ thống pháp luật về chính sách BHXH, tổ chức thực
hiện tốt các chính sách về BHXH đồng thời cũng có trách nhiệm tham gia đóng góp
và hỗ trợ thêm để đảm bảo quỹ BHXH tăng trưởng phát triển thực hiện đầy đủ các
chế độ BHXH đối với người lao động, tham gia đóng góp và hỗ trợ thêm quỹ
BHXH của nhà nước là thể hiện cụ thể vai trò của Nhà nước trong việc điều tiết
kinh tế xã hội và trách nhiệm của Nhà nước thể hiện trong việc giữ gìn ổn định
chính trị xã hội.
Sự phát triển kinh tế, tiến bộ của xã hội việc quản lý thu BHXH được coi
như là nhu cầu tất yếu của con người nó có thể thấy được xem như là một trong
những quyền cơ bản nhất của con người và được Đại hội đồng liên hợp quốc thừa
nhận và ghi vào tuyên ngôn nhân quyền ngày 10 tháng 12 năm 1948 "Tất cả mọi
người với tư cách là thành viên của xã hội đều có quyền hưởng BHXH và Quyền đó
đặt cơ sở trên sự thoả mãn các quyền kinh tế, xã hội và văn hoá cần cho nhân cách,
sự tự do phát triển con người" (trích từ: Một số vấn đề cơ bản về BHXH, BHXH
Việt Nam, Hà Nội tháng 4/2001).