skkn NGHIÊN cứu một số bài tập NHẰM NÂNG CAO HIỆU qủa kỹ THUẬT đập BÓNG ở vị TRÍ số 3 CHO NAM đội TUYỂN BÓNG CHUYỀN TRƯỜNG THPT

I: TÊN CƠ SỞ ĐƯỢC YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN:
- Trường THPT Tạ uyên.
II. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN:
- Họ tên: NGUYỄN NGỌC CHẤN
- Chức vụ giáo viên.
- Trình độ: Đại học sư phạm.
- Trường THPT Tạ Uyên.
- Gmail:
- Điện thoại:0947699293.
III. TÊN SÁNG KIẾN:
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BÀI TẬP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QỦA KỸ
THUẬT ĐẬP BÓNG Ở VỊ TRÍ SỐ 3 CHO NAM ĐỘI TUYỂN BÓNG CHUYỀN
TRƯỜNG THPT TẠ UYÊN – HUYỆN YÊN MÔ – TỈNH NINH BÌNH
- Lĩnh vực áp dụng: Nâng cao chất lượng thi đấu của đôi tuyển bóng chuyền nam
và các đội thi đấu mang tính chất phong trào.
IV. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Giải pháp cũ thường làm:
1.1. Mục đích nghiên cứu
Trước đây trong quá trình giảng dạy huấn luyện ở trường THPT mà đặc biệt
là giảng dạy các kỹ thuật bóng chuyền, chúng ta thường sử dụng phương pháp dạy
học truyền thống, chỉ chú trọng giảng dạy kiến thức trong phạm vi bài học mà không
gắn kỹ năng với thực tiễn đời sống, chúng ta vẫn nặng về truyền thụ kiến thức lý
thuyết . Việc rèn luyện kỹ năng động tác, kỹ năng giải quyết các kỹ thuật động tác
cho học sinh chưa thực sự được quan tâm.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Để giải quyết mục đích nghiên cứu đã đề ra, đề tài xác định 2 mục tiêu sau:
+ Môc tiªu 1: Lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập
bóng ở vị trí số 3 cho nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – Yên Mô
– Ninh Bình
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 1


+ Môc tiªu 2: Ứng dụng và đánh giá hiệu quả các bài tập đã lựa chọn nhằm
nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 cho nam đội tuyển bóng chuyền
trường THPT Tạ Uyên – Yên Mô – Ninh Bình
1.3. Giả thiết khoa học
Qua quan sát thực tiễn và qua trao đổi trực tiếp với các giáo viên dạy môn thể
dục ở trường THPT Ta Uyên – Yên Mô – Ninh Bình cho thấy kỹ thuật đập bóng nói
chung và kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 của đội tuyển bóng chuyền nam của trường
còn nhiều hạn chế nên kết quả thi đấu chưa cao. Vì vậy tôi đã nghiên cứu và ứng
dụng số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả đập bóng ở vị trí số 3, từ đó nâng cao được
hiệu quả tập luyện và thi đấu bóng chuyền của các em. Kết quả nghiên cứu của đề
tài này là tư liệu chuyên môn giúp cho các giáo viên, huấn luyện viên bóng chuyền
trong công tác giảng dạy- huấn luyện học sinh. Mặt khác một số bài tập chuyên
môn ứng dụng trong giảng dạy kỹ thuật đập bóng giúp cho các nhà chuyên môn,
giáo viên- huấn luyện viên có cơ sở khoa học khi sử dụng trong quá trình giảng dạyhuấn luyện kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 để nâng cao hiệu quả tập luyện và thi đấu
cho học sinh THPT ở Việt Nam.
1.4. Đối tượng - phương pháp - tổ chức nghiên cứu.
a. Đối tượng nghiên cứu.
a.1. Đối tượng nghiên cứu :
Đối tượng nghiên cứu lµ một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả của kỹ thuật
đập bóng ở vị trí số 3 trong bóng chuyền đối với đội tuyển nam trường THPT Tạ
Uyên – Yên Mô – Ninh Bình.
a.2. Đối tượng thực nghiệm.
Gồm 18 học sinh thuộc đội tuyển bóng chuyền nam trường THPT Tạ Uyên –
Yên Mô – Ninh Bình
b. Phương pháp.
Để giải quyết các vấn đề của đề tài trong quá trình nghiên cứu tôi sử dụng các
phương pháp nghiên cứu sau:

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 2


b.1. Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu.
Trong quá trình nghiên cứu tôi đã đọc, tham khảo các tài liệu chung và
chuyên môn liên quan đến lĩnh vực giảng dạy - huấn luyện VĐV bóng chuyền nói
riêng và hoạt động TDTT nói chung nhằm xác định những cơ sở chung và chuyên
môn để giải quyết sau khi xác định tên và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Các tài
liệu được dùng để phục vụ cho công tác nghiên cứu sẽ được trình bày ở phần danh
mục tư liệu tham khảo của đề tài.
b.2. Phương pháp phỏng vấn toạ đàm.
Đây là phương pháp sử dụng nhằm xác định, tìm hiểu các quan điểm và thực
tế giảng dạy kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 trong thời điểm hiện nay, cũng như định
hướng việc ứng dụng và phát triển kỹ thuật này. Đồng thời xác định cơ sở lựa chọn
các bài tập đập bóng ở vị trí số 3 phù hợp với đối tượng và điều kiện ở mỗi khu vực,
mỗi địa phương và ở từng trường THPT, đặc biệt ứng dụng vào việc giảng dạyhuấn luyện cho học sinh THPT Tạ Uyên – Yên Mô – Ninh Bình.
b.3. Phương pháp quan sát sư phạm
Đây là phương pháp được sử dụng trong quá trình lựa chọn các bài tập đập
bóng ở vị trí số 3, thông qua quan sát thực tế, quá trình học tập cũng như quá trình
thi đấu của đội tuyển bóng chuyền nam trường THPT Ta Uyên – Yên Mô – Ninh
Bình, quan sát việc giảng dạy - huấn luyện về kỹ - chiến thuật đập bóng của HLV
các đội tuyển, câu lạc bộ và các đội tuyển bóng chuyền trường THPT.
b.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Các bài tập đập bóng ở vị trí số 3 được ứng dụng trong quá trình giảng dạy và
huấn luyện cho nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – Yên Mô –
Ninh Bình.Đối tượng thực nghiệm bao gồm: 18 nam học sinh đội tuyển bóng
chuyền trường THPT Tạ Uyên – Yên Mô – Ninh Bình.
b.5. Phương pháp toán học thống kê

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 3


Phương pháp này được sử dụng trong việc phân tích và xử lý các số liệu thu
thập được trong quá trình nghiên cứu của đề tài. Các tham số đặc trưng mà chúng tôi
quan tâm là: x , t, , r, .
c. Tổ chức nghiên cứu
c.1. Tæ chøc nghiên cứu
Đề tài được tiến hành nghiên cứu từ tháng 10/2013 dến tháng 6/2014 và được
chia thành 3 giai đoạn.
- Giai đoạn 1: Từ tháng 10/2013 đến tháng 11/2013 - Là giai đoạn xác định
các vấn đề nghiên cứu, xây dựng đề cương và kế hoạch nghiên cứu, bảo vệ đề cương
nghiên cứu.
- Giai đoạn 2: Từ tháng 11/20103 đến 04/2014 - Là giai đoạn tiến hành giải
quyết các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
- Giai đoạn 3: Từ tháng 04/2014 đến 06/2014 - Là giai đoạn xử lý các số liệu
thu được trong quá trình nghiên cứu, phân tích các kết quả nghiên cứu, viết và hoàn
thiện kết quả nghiên cứu. Chuẩn bị và bảo vệ kết quả nghiên cứu trước Hội đồng
nghiệm thu.
Qua quan sát thực tiễn và qua trao đổi trực tiếp với các giáo viên dạy môn thể
dục ở trường THPT Ta Uyên – Yên Mô – Ninh Bình cho thấy kỹ thuật đập bóng nói
chung và kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 của đội tuyển bóng chuyền nam của trường
còn nhiều hạn chế nên kết quả thi đấu chưa cao. Vì vậy tôi đã nghiên cứu và ứng
dụng số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả đập bóng ở vị trí số 3, từ đó nâng cao được
hiệu quả tập luyện và thi đấu bóng chuyền của các em. Kết quả nghiên cứu của đề
tài này là tư liệu chuyên môn giúp cho các giáo viên, huấn luyện viên bóng chuyền
trong công tác giảng dạy- huấn luyện học sinh. Mặt khác một số bài tập chuyên

môn ứng dụng trong giảng dạy kỹ thuật đập bóng giúp cho các nhà chuyên môn,
giáo viên- huấn luyện viên có cơ sở khoa học khi sử dụng trong quá trình giảng dạyhuấn luyện kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 để nâng cao hiệu quả tập luyện và thi đấu
cho học sinh THPT ở Việt Nam.
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 4


2. Giải pháp cải tiến:
Khi nói về con người trong xã hội, Công ước quốc tế về quyền con người đã
nêu rõ:
Con người là vốn quý nhất của xó hội, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe của con
người là mục tiêu cao quý của tất cả cỏc quốc gia tiờn tiến trờn thế giới.
Ở Việt Nam, Đảng ta đã chú trọng và quan tâm đến vấn đề nhân quyền và sức
khoẻ của người dân được thể hiện ở trách nhiệm của nhiều ngành, nghề. Trong đó,
thể dục thể thao đóng một vai trò quan trọng. Ngay từ những ngày đầu mới thành
lập ngành thể dục thể thao, nó đã có những vị thế nhất định trong sự nghiệp phát
triển kinh tế, văn hoá của đất nước.
Ngày nay, trong thời kỡ cụng nghiệp húa,hiện đại hóa đât nước, quan hệ quốc
tế phát triển . TDTT cũng đóng vai trũ quan trọng trong sự nghiệp xõy dụng và bảo
vệ tổ quốc xó hội chủ nghĩa
Phát triển TDTT là một bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế
- xã hội của Đảng và Nhà nước, nhằm bồi dưỡng và phát huy tích cực nâng cao
nhân tố con người. Công tác TDTT phải góp phần tích cực nâng cao sức khoẻ, thể
hiện, giáo dục nhân cách đạo đức, lối sống lành mạnh, làm phong phú đời sống văn
hoá tinh thần của nhân dân. Nâng cao năng suất lao động xã hội và sức chiến đấu
của lực lượng vũ trang nhân dân, cũng như sẵn sàng ứng cứu với mọi thiên tai lũ
lụt xẩy ra.
Để xứng đáng với vị trí vai trò và tầm quan trọng của TDTT đối với nhu cầu
của phát triển xã hội. Nhiệm vụ của công tác TDTT đòi hỏi phải bám sát các yêu cầu

thực tiễn cuộc sống, hoạt động có hiệu quả thực tiễn, gắn liền với mục tiêu xây dựng
con người mới, phục vụ các nhiệm vụ kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng đối ngoại
của Đảng và Nhà nước. Đáp ứng nhu cầu của các tầng lớp nhân dân về rèn luyện sức
khoẻ, chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ, nâng cao đời sống văn hoá tinh thần. Phát huy
bản sắc truyền thống dân tộc. Góp phần làm lành mạnh hoá xã hội.

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 5


Đây là những nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển TDTT Việt
Nam trong những năm gần đây và những năm tiếp theo. Để thực hiện tốt các nhiệm
vụ trên đòi hỏi sự nỗ lực của toàn ngành TDTT cũng như các môn thể thao trọng
điểm nói riêng. Đặc biệt là môn Bóng chuyền.
Bóng chuyền là môn thể thao được nhiều giới, nhiều lứa tuổi ưa chuộng và
tham gia tập luyện nhiều nhất. Tuy nhiên môn thể thao này ra đời muộn hơn các
môn thể thao khác: xuất hiện từ năm 1895 do một giáo viên thể dục tên là Uyliam
Moocgan (người Mỹ) sáng lập. Sau hai năm, các điều luật cũng được biên soạn, lúc
đầu cũng rất đơn giản. Qua thời gian dài phát triển môn bóng chuyền cũng được đưa
vào thi đấu.
Phong trào luyện tập TDTT nói chung và phong trào tập luyện môn bóng
chuyền nói riêng ở nước ta đang phát triển mạnh mẽ. Nhu cầu tập luyện, thi đấu
bóng chuyền ngày càng cao, đòi hỏi phải có những bài tập khoa học giúp cho công
việc nâng cao trình độ bóng chuyền là vấn đề cần được coi trọng. Mỗi kỹ thuật động
tác thể thao khi thực hiện đều là một tổ hợp những thành phần hoạt động khác nhau.
Để hoàn thành nhiệm vụ nội dung động tác, chất lượng và hiệu quả động tác biểu
hiện sự phối hợp nhịp nhàng, ổn định, hợp lý đã vận dụng trong thi đấu có hiệu quả
cao. Hoạt động thi đấu bóng chuyền là tổ hợp mọi tư thế kỹ thuật cơ bản như: Phát
bóng, đệm bóng, đập bóng, chuyền bóng, chắn bóng tạo nên hệ thống chiến thuật.

Thực tế quá trình phát triển môn thể thao bóng chuyền cho thấy: kỹ thuật
luôn là khâu cơ bản để thực hiện quy luật được hoặc mất điểm trên cơ sở tố chất thể
lực và hình thái cơ thể. Nói một cách khác: kỹ thuật là khâu xuyên suốt để hợp đồng
trực tiếp giữa các thành viên trong đội để chiến thuật biến hoá trên cơ sở kỹ thuật
điêu luyện, trong đó kỹ thuật tấn công làm động lực chủ yếu. Kỹ thuật đập bóng nói
chung và kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 nói riêng là mũi độ kích, kéo theo sự phát
triển các kỹ thuật khác. Tuy nhiên kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 là kỹ thuật tương
đối khó, để đạt được trình độ cao không phải là điều đơn giản, muốn đập bóng
chuẩn xác đòi hỏi người tập không chỉ có thể lực tốt mà còn phải có cảm giác, định
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 6


hướng, dùng sức đúng, phải xác định chính xác điểm rơi, cách chạy đà, nắm được
yếu lĩnh kỹ thuật, thể hiện nhịp nhàng, chuẩn xác động tác.
Trong chương trình đào tạo của trường THPT, bóng chuyền là một trong
những nội dung tự chọn được nhiều trường sử dụng giảng dạy và huấn luyện cho
học sinh nhằm nâng cao sức khoẻ, phát triển thể chất cho học sinh. Tại các giải hội
khoẻ Phù Đổng từ cấp tỉnh cho đến cấp quốc gia, bóng chuyền đã và đang được sử
dụng là một nội dung thi đấu chính thức.
Nhằm xác định và lựa chọn biện pháp nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng
nói chung và kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 nói riêng thì người học phải trải quá
trình luyện tập bền bỉ, khắc phục những sai lầm mắc phải trong tập luyện. Chính vì
vậy khi giảng dạy người giáo viên (huấn luyện viên) phải luôn tìm ra biện pháp,
sáng tạo và rút ra những kinh nghiệm, phát hiện và tìm ra những nguyên nhân dẫn
tới sai lầm của học sinh. Từ đó lựa chọn và ứng dụng một số bài tập phù hợp nhằm
nâng cao hiệu quả của kỹ thuật đập bóng nói chung và của kỹ thuật đập bóng ở vị trí
số 3 nói riêng.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:

“Nghiên cứu một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số
3 cho nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô - tỉnh
Ninh Bình”.
a. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài này được xác định là: Nghiên cứu, lựa chọn
một số bài tập của kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 trong bóng chuyền, để từ đó có thể
đưa vào ứng dụng trong giảng dạy - huấn luyện cho học sinh ở trường THPT Tạ
Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình và các đội thi đấu mang tính chất phong
trào.
b. Mục tiêu nghiên cứu
Để giải quyết mục đích nghiên cứu đã đề ra, đề tài xác định 2 mục tiêu sau:

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 7


+ Môc tiªu 1: Lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập
bóng ở vị trí số 3 cho nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – Yên Mô
– Ninh Bình
+ Môc tiªu 2: Ứng dụng và đánh giá hiệu quả các bài tập đã lựa chọn nhằm
nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 cho nam đội tuyển bóng chuyền
trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình.
c. Giả thiết khoa học
Qua quan sát thực tiễn và qua trao đổi trực tiếp với các giáo viên dạy môn thể
dục ở trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình. cho thấy kỹ thuật
đập bóng nói chung và kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 của đội tuyển bóng chuyền
nam của trường còn nhiều hạn chế nên kết quả thi đấu chưa cao. Vì vậy tôi đã
nghiên cứu và ứng dụng số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả đập bóng ở vị trí số 3, từ
đó nâng cao được hiệu quả tập luyện và thi đấu bóng chuyền của các em. Kết quả

nghiên cứu của đề tài này là tư liệu chuyên môn giúp cho các giáo viên, huấn luyện
viên bóng chuyền trong công tác giảng dạy- huấn luyện học sinh. Mặt khác một số
bài tập chuyên môn ứng dụng trong giảng dạy kỹ thuật đập bóng giúp cho các nhà
chuyên môn, giáo viên - huấn luyện viên có cơ sở khoa học khi sử dụng trong quá
trình giảng dạy - huấn luyện kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 để nâng cao hiệu quả tập
luyện và thi đấu cho học sinh THPT ở Việt Nam.
A. Đối tượng - phương pháp - tổ chức nghiên cứu.
1. Đối tượng nghiên cứu.
a. Đối tượng nghiên cứu :
Đối tượng nghiên cứu lµ một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả của kỹ thuật
đập bóng ở vị trí số 3 trong bóng chuyền đối với đội tuyển nam trường THPT Tạ
Uyên – Yên Mô – Ninh Bình.
b. Đối tượng thực nghiệm.
Gồm 18 học sinh thuộc đội tuyển bóng chuyền nam trường THPT Tạ Uyên –
huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình.
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 8


2. Phương pháp.
Để giải quyết các vấn đề của đề tài trong quá trình nghiên cứu tôi sử dụng các
phương pháp nghiên cứu sau:
a. Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu.
Trong quá trình nghiên cứu tôi đã đọc, tham khảo các tài liệu chung và chuyên
môn liên quan đến lĩnh vực giảng dạy - huấn luyện VĐV bóng chuyền nói riêng và
hoạt động TDTT nói chung nhằm xác định những cơ sở chung và chuyên môn để
giải quyết sau khi xác định tên và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Các tài liệu được
dùng để phục vụ cho công tác nghiên cứu sẽ được trình bày ở phần danh mục tư liệu
tham khảo của đề tài.

b. Phương pháp phỏng vấn toạ đàm.
Đây là phương pháp sử dụng nhằm xác định, tìm hiểu các quan điểm và thực tế
giảng dạy kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 trong thời điểm hiện nay, cũng như định
hướng việc ứng dụng và phát triển kỹ thuật này. Đồng thời xác định cơ sở lựa chọn
các bài tập đập bóng ở vị trí số 3 phù hợp với đối tượng và điều kiện ở mỗi khu vực,
mỗi địa phương và ở từng trường THPT, đặc biệt ứng dụng vào việc giảng dạyhuấn luyện cho học sinh THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình.
c. Phương pháp quan sát sư phạm
Đây là phương pháp được sử dụng trong quá trình lựa chọn các bài tập đập
bóng ở vị trí số 3, thông qua quan sát thực tế, quá trình học tập cũng như quá trình
thi đấu của đội tuyển bóng chuyền nam trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô –
tỉnh Ninh Bình, quan sát việc giảng dạy - huấn luyện về kỹ - chiến thuật đập bóng
của HLV các đội tuyển, câu lạc bộ và các đội tuyển bóng chuyền trường THPT.
d. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Các bài tập đập bóng ở vị trí số 3 được ứng dụng trong quá trình giảng dạy và
huấn luyện cho nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô
– tỉnh Ninh Bình. Đối tượng thực nghiệm bao gồm: 18 nam học sinh đội tuyển bóng
chuyền trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình.
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 9


e. Phương pháp toán học thống kê
Phương pháp này được sử dụng trong việc phân tích và xử lý các số liệu thu
thập được trong quá trình nghiên cứu của đề tài. Các tham số đặc trưng mà chúng tôi
quan tâm là: x , t, , r, .
1. Giá trị trung bình cộng:
n

x=

x

i

i =1

n

2. Phương sai:

δ2 =

(x

− x)
(Với n  30)
n −1
i

3. Độ lệch chuẩn:

δ = δ2
4. So sánh 2 số trung bình quan sát:

t=

x A − xB

 c2

nA

+
2

Trong đó:

 c2

(Với nA < 30 và nB < 30)

nB

 ( x −x
=

A

)2 +  (x − xB )2

n A + nB − 2

5. So sánh 2 số trung bình tự đối chiếu:

t=

Trong đó:

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

xd =

d
n

xd

d
n

2
; d =

d 2
n

 d 
 ;
− 

 n 
2

Trang: 10


6. Tính hệ số tương quan:

r=

 ( x − x )( y − y )
 ( x − x ) ( y − y)
i

i

2

i

2

i

Kết quả tính toán của các tham số đặc trưng trên được trình bày trong phần kết
quả nghiên cứu của đề tài.
3. Tổ chức nghiên cứu
a. Tæ chøc nghiên cứu
Đề tài được tiến hành nghiên cứu từ tháng 10/2013 dến tháng 6/2014 và được
chia thành 3 giai đoạn.
- Giai đoạn 1: Từ tháng 10/2013 đến tháng 11/2013 - Là giai đoạn xác định
các vấn đề nghiên cứu, xây dựng đề cương và kế hoạch nghiên cứu, bảo vệ đề cương
nghiên cứu.
- Giai đoạn 2: Từ tháng 11/20103 đến 04/2014 - Là giai đoạn tiến hành giải
quyết các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
- Giai đoạn 3: Từ tháng 04/2014 đến 06/2014 - Là giai đoạn xử lý các số liệu
thu được trong quá trình nghiên cứu, phân tích các kết quả nghiên cứu, viết và hoàn
thiện kết quả nghiên cứu. Chuẩn bị và bảo vệ kết quả nghiên cứu trước Hội đồng
nghiệm thu.
b. Địa điểm nghiên cứu:

Đề tài được tiến hành nghiên cứu tại:
- Trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình.
B: Phần nội dung.
I. Cơ sở lý luận.
1. Kỹ thuật đập bóng trong Bóng chuyền hiện đại.
Trong các kỹ thuật tấn công có phát bóng, chắn bóng..., nhưng chủ yếu và
quyết định nhất là đập bóng và biến hoá của nó. Xét từ vị trí tác dụng của đập bóng
tấn công cho thấy:
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 11


- Đập bóng là biện pháp tấn công tích cực hiệu quả nhất trong thi đấu.
- Đập bóng là cách chủ yếu giành được điểm và giành lại quyền phát bóng.
- Đập bóng là hành động quyết định cuối cùng đến hiệu quả của toàn bộ phối
hợp chiến thuật đồng đội.
- Đập bóng là yếu tố then chốt quyết định thắng, thua, được, hỏng của trận
đấu.
Xét đặc điểm của kỹ thuật đập bóng cho thấy:
- Đập bóng là động tác hoàn thành cuối cùng trên không của thân thể, là chuỗi
động tác vận động gồm phán đoán, tư thế chuẩn bị xuất phát, chạy đà, dậm nhảy
(một chân, hai chân, tại chỗ và sau di chuyển...), động tác đánh bóng trên không và
rơi tiếp đất. Đập bóng là kỹ thuật có cấu trúc phức tạp, độ khó cao, có vật cản là độ
cao của lưới và tay chắn của đối phương. Đập bóng cần khả năng khống chế tầm
không gian cao nên cần chiều cao đứng, chiều cao với tay lớn và sức bật nâng trọng
tâm thân thể cao, năng lực khống chế bóng của bàn tay, cổ tay và động tác vung tay
như “roi quất vào bóng”. Do đập bóng phải hoàn thành với bóng chuyển động với
tốc độ, quỹ đạo... khác nhau nên không chỉ mang tính thời gian và không gian đơn
thuần. Để đập bóng theo đúng ý đồ, dù có cản trở của đối phương chắn bóng và tầm

cao của lưới, người đập phải có năng lực xác định đúng thời gian chạy đà, bật nhảy,
xác định đúng quan hệ người - bóng chuyển động, tức đặc tính không gian, thời gian
chính xác, có cảm giác không gian, thời gian tốt, từ đó điều chỉnh thân thể trên
không hợp lý, có năng lực dừng trên không tốt.
- Hiệu quả đập bóng phụ thuộc phần lớn vào sự phối hợp chặt chẽ với bóng
chuyền 2.
- Đập bóng có mặt đối lập trực tiếp là chắn bóng trên lưới và xa hơn là phòng
thủ hàng sau. Dó đó, chất lượng, hiệu quả đập bóng không chỉ dựa vào trình độ điêu
luyện vận dụng kỹ thuật, mà phải dựa vào năng lực kỹ xảo đập bóng cá nhân biến
hoá (biến điểm, biến đường, biến lực, biến tầm, biến tốc, biến hình động tác) phối

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 12


hợp tạo điều kiện cho khi đập bóng không có người chắn hoặc ít người chắn hơn,
tức do trình độ vận dụng phối hợp chiến thuật cao hay thấp.
Từ xu hướng phát triển Bóng chuyền hiện đại và vị trí tác dụng theo tính chất
tấn công và hiệu quả, các chuyên gia Bóng chuyền đã xác định đập bóng phát triển
theo hướng chủ đạo “cao, nhanh, ác hiểm, biến hoá” mới thể hiện hết uy lực, phong
cách, lối đánh chiến thuật của cá nhân và đồng đội, phát huy các nhân tố thể hiện sở
trường của con người về tầm cao, tốc độ, biến hoá và kỹ xảo, động tác giả. Cụ thể
là:
- Cao: Tranh giành chiếm lĩnh không gian cao rộng là đặc trưng của Bóng
chuyền hiện đại. Cao bao hàm nhân tố: Người cao, tay với cao, điểm đập cao, điểm
bóng qua lưới cao, mở rộng diện khống chế khi đập bóng, tăng khả năng bóng qua
lưới, tăng tốc độ. Cao kết hợp nhanh làm phạm vi khống chế khi tấn công lớn, đảm
bảo đạt hiệu quả.
- Nhanh: Nhanh là biện pháp tốt nhất phá hàng chắn bóng và phòng thủ hàng

sau của đối phương, là đặc trưng lớn của Bóng chuyền thế giới và nổi bật của Bóng
chuyền phương Đông. Nhanh gồm kỹ thuật đập nhanh gần người chuyền 2, đập lao
dãn biên, đập lao tên bắn, đập lao ngắn, đập lao điều chỉnh, đập nhanh hàng sau...
Để đập được bóng cần phản ứng nhanh, phán đoán nhanh chuẩn, chạy đà nhanh, bật
nhảy nhanh, vung tay đánh bóng, đập bóng nhanh và biến, động tác nhanh và biến
tốc nhanh. Nhanh có biến hoá thời gian, không gian, nhịp điệu tiết tấu nhanh làm đối
phương không kịp thích ứng.
- Ác hiểm: Do sức ép mạnh đập bóng có tác động tăng hưng phấn, hăng hái cá
nhân cũng như toàn đội, uy hiếp giảm hưng phấn và làm yếu ý chí của đối phương,
giúp đội giành được điểm, giành quyền chủ động. Đập bóng là một kỹ thuật tác
động rõ không chỉ về giá trị điểm của nó mà cả về tâm lý. Để tăng tác động uy lực
đập bóng, phải nói đến tác động nguy hiểm khó ngăn chặn được là sự ác hiểm của
đập bóng, thể hiện hữu cơ nhuần nhuyễn, trong đó các nhân tố hình thái, tố chất
vững vàng, kỹ thuật cao siêu độc đáo, tâm lý điều khiển bóng theo ý đồ trước mọi
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 13


ngăn chặn mạnh mẽ của chắn bóng đối mặt trực tiếp (về vị trí thời gian, không gian)
ngay trước mặt trên lưới một cách tương đối chủ động, kín, phối hợp chặt chẽ giữa
hàng chắn và hàng sau phòng thủ... Vì thế đập bóng không chỉ dựa vào sự thô bạo
đơn giản dùng sức mạnh hay tốc độ đơn giản mà đạt được. Có nghĩa là, đập bóng
không chỉ dùng sức mạnh đơn thuần, mà phải biểu hiện tổng hợp cao của tâm lý
kiên quyết, rứt khoát, thông minh, khi hành động đập bóng vào phút cuối cùng lúc
thân thể trên không.
- Biến hoá: Biến hoá là tổng hợp cuối cùng của các điểm trên, có cơ sở là
chuẩn xác và kỹ xảo cá nhân cao. Trong đối kháng căng thẳng, đập bóng không chỉ
cần dũng cảm, kiên quyết mà cả sự thông minh, nhanh nhạy, linh hoạt. Đập mạnh là
cần, nhưng không thể thiếu trí tuệ con người điều khiển hành động. Biến hoá đập đa

dạng là sự kết hợp giữa nhanh và mạnh, lợi dụng hết mức tính thời gian, không gian
và tính không - thời gian của hành động đập bóng “ra tay” cuối cùng. Sự kết hợp
này chỉ rõ sự biến hoá mang tính kỹ xảo, biến đường, biến tốc, biến cự ly, biến
điểm, biến lực, biến tầm, biến hướng... thể hiện: Nhanh và chậm, cao và thấp, thẳng
và chéo, mạnh và nhẹ, xa và gần, đập và bỏ vận dụng bàn tay và cổ tay, quay người
và quay tay, đập ép hàng chắn và đập bạt tay chắn... vào thời điểm ra tay cuối cùng.
Không thể đập bóng mạnh không biến hoá, khéo cũng không thể chỉ khéo không
mạnh. Mạnh là cơ sở mở đầu và biến hoá khéo léo là biến dạng của mạnh.
2. Phương pháp giảng dạy kỹ thuật Bóng chuyền và kỹ thuật đập bóng.
a. Phương pháp giảng dạy kỹ thuật Bóng chuyền.
Phương pháp chỉ cách thức nghiên cứu và nhận biết sự vật, là một hình thức
căn cứ vào quy luật vận động của đối tượng nghiên cứu để nắm vững đối tượng về
lý luận và thực tiễn. Phương pháp giảng dạy là tổng hợp về cách thức, “thủ đoạn”,
phương thức được sử dụng trong một hoạt động chung của thầy và trò nhằm hoàn
thành nhiệm vụ dạy và học nhất định. Nó gồm các phương thức: Giảng giải truyền
thụ, hỏi đáp, tập luyện... và “thủ đoạn” với mục đích nâng cao hiệu quả dạy học
bằng dụng cụ, trang thiết bị, mô hình, hình vẽ...
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 14


Nội dung và phương pháp giảng dạy trong Bóng chuyền và đặc điểm của nó
gồm các phương pháp sau:
- Phương pháp lời nói: Giảng giải trực tiếp, phân đoạn, tóm tắt điểm quan
trọng, nhấn mạnh trọng điểm, đối chiếu so sánh, hỏi đáp và liên hệ... Ví dụ: Khi
giảng dạy kỹ thuật chạy đà, ta có thể quy nạp các bước chạy đà là: “Bước 1 nhỏ,
bước 2 lớn, bước 3 hai chân cùng dậm nhảy”.
- Phương pháp trực quan: Gồm thị phạm làm mẫu, dùng mô hình giáo dục
trực quan, ảnh và phim hấp dẫn thu hút.

- Phương pháp hoàn chỉnh và phân đoạn: Tức là thực hiện toàn vẹn và phân
đoạn động tác kỹ thuật.
- Phương pháp phòng và sửa chữa sai lầm.
- Phương pháp giảng dạy kỹ thuật tương tự gồm:
+ Đưa nội dung kỹ thuật tương tự vào một phần của giảng dạy có
chính, có phụ và xen kẽ xuất hiện để tác động tốt cho nhau.
+ Dùng cấu trúc động tác tương tự để tập luyện, tập thể lực bổ trợ, tạo
mối liên kết lẫn nhau.
+ Lấy hai phần chính của động tác tương tự để xếp sắp giảng dạy và tập
luyện theo nguyên tắc khuyếch tán lẫn nhau.
- Phương pháp tự học, phát hiện nhằm kích thích động cơ học, làm người học
tăng tính chủ động, tích cực học, tự tìm hiểu phát hiện vấn đề sâu sắc hơn.
- Phương pháp giảng dạy theo trình tự: Tức là dùng cách phân tích chính xác,
thiết thực và dùng lời nói trình bày nội dung một cách lôgic, đúng trình tự. Bản chất
của phương pháp này chính là tối ưu hoá thông tin và toán học hoá giảng dạy, cơ sở
chung của nó là các quy luật chung về điều khiển học. Dùng phương pháp này ta
phân chia nội dung theo trình tự thành các học phần, học trình phân đoạn để học tập
với cách dùng máy và không dùng máy.
TDTT không là chỉ học lý thuyết, mà phải có thực hành vận động, nên khi
giảng dạy phải kết hợp với luyện tập củng cố nâng cao theo mức phù hợp. Các
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 15


phương pháp huấn luyện được sử dụng trong quá trình giảng dạy có phương pháp
liên tục, phương pháp lặp lại, phương pháp ngắt quãng, phương pháp thay đổi,
phương pháp vòng tròn, phương pháp trò chơi và thi đấu, phương pháp tâm lý.
b. Giảng dạy kỹ thuật đập bóng:
Giảng dạy đập bóng là một nội dung trọng điểm của chương trình đào tạo huấn luyện môn Bóng chuyền. Trình tự giảng dạy bắt đầu bằng đập chính diện theo

phương lấy đà, trước hết là ở khu số 4 với bóng cao trung bình.
Khi đã nắm vững trình độ đập bóng cơ bản trên mới chuyển sang nâng cao kỹ
thuật đập bóng với các biến hoá phức tạp từ các kỹ thuật cơ bản tại vị trí cơ bản trên
sân.
Thứ tự giảng dạy và nâng cao trình độ kỹ thuật đập bóng có thể được trình bày
theo sơ đồ 1 dưới đây.

Đập chính diện theo phương lấy đà
(sè 4, sè 2).

Đập số 4 nhanh trung bình gần người
chuyền 2.

Đập điều chỉnh các loại đường biến
hoá.

Các loại đập biến hoá từ yểm hộ (đập
lệch vị trí, lệch thời gian, lệch không
gian).

Các loại khác.

Sơ đồ 1. Trình tự giảng dạy và nâng cao trình độ kỹ thuật đập bóng.

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 16


• Các bước giảng dạy đập bóng là:

- Thị phạm.
- Giảng giải.
- Tập luyện theo trình tự:
+ Tập bật tại chỗ vung tay đập bóng: Tay không làm động tác bật đập
vật cố định, bật đập bóng cố định (bóng treo), bật đập bóng cố định trên lưới
thấp rồi nâng cao dần.
+ Tập chạy đà dậm bật nhảy không bóng rồi chuyển sang nhảy bắt bóng
tung với vật giới hạn là không có lưới, có lưới.
+ Tập đập bóng với bóng tung, bóng chuyền 2, đập bóng có chuyền
bước 1 và bước 2... (như sau đỡ phát, sau đỡ đập, sau chắn bóng).
- Sửa chữa sai lầm kịp thời trong từng pha, từng giai đoạn động tác, toàn bộ
động tác. Dùng các bài tập tương tự giúp sửa sai lầm và làm học sinh tự nhận biết
sửa sai nhờ khái niệm đúng cấu trúc kỹ thuật động tác.
Khi giảng dạy cần làm cho học sinh nắm vững khái niệm toàn bộ động tác kỹ
thuật, cũng như từng phần của kỹ thuật đập bóng theo hướng toàn diện, nhanh và
biến, lấy toàn diện làm cơ sở như nắm vững hướng chạy đà cơ bản rồi chuyển sang
biến hướng, bật hai chân, rồi bật một chân lên cao rồi bật lao.
• Các sai lầm thường mắc trong đập bóng là:
- Nhịp chạy đà không tốt: Cách sửa thường dùng là tập chạy đà không bóng
rồi với bóng cố định chuyển sang bóng “động” (bóng tung, bóng chuyền 2...).
- Bước cuối cùng không đúng (dài, ngắn...): Các bài tập sửa sai là tập chạy đà
một bước, tập bổ trợ nhảy có vật cản và không vật cản...
- Không xác định đúng quan hệ người - bóng: Tập sửa bằng tự tung bóng tự
bắt, người khác tung (nêu) và chạy đà nhảy bắt bóng.
- Chạy đà dậm nhảy lỡ trớn (chậm hay sớm): Giảng giải rõ khái niệm quan hệ
thời gian giữa tốc độ bóng và bật nhảy, dùng phương pháp nhấn mạnh cường hoá
thời gian chạy đà dậm nhảy (lời nói...).
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 17

- Động tác tay không đúng: Dùng bài tập bổ trợ ném bóng (ném vươn thẳng
tay, đập cố định bóng treo cao, nhảy bật đập với cao, đập bóng vào tường hay qua
lưới độ cao vừa phải tại chỗ hay bật nhảy...
• Các bước và các bài tập giảng dạy đập bóng.
* Giảng giải thị phạm:
- Nội dung giảng giải: Tác dụng của đập bóng, phương pháp kỹ thuật và yếu
lĩnh (chạy đà dậm nhảy, vung tay và hình tay đập bóng). Khi mới học cần chỉ rõ kỹ
thuật, sau đó nhấn mạnh tiết tấu chạy đà, thời cơ bước cuối cùng dậm nhảy, thời
gian dậm nhảy, vị trí bóng, tay ôm khi đập bóng ra sao.
- Thị phạm: Làm mẫu toàn bộ kỹ thuật để người học có khái niệm hoàn chỉnh
về kỹ thuật (học sinh đứng bên tay đập quan sát), sau đó phân đoạn kỹ thuật để làm
mẫu, kết hợp giảng giải. Có thể dùng bóng và không bóng, xen kẽ động tác nhanh,
chậm, vừa giảng giải, vừa thị phạm.
Khi thị phạm phân đoạn đông tác, chú ý động tác vung tay đập bóng gồm quỹ
đạo chuyển động tay, phát lực và đập bóng. Chạy đà dậm nhảy chỉ rõ một bước và
hai bước đà cuối cùng, độ dài của bước và động tác dậm nhảy. Tiếp đất chú ý động
tác hoãn xung của chân và giữ thăng bằng cơ thể. Chú ý cả nhịp điệu và tính liên kết
giữa các động tác.
* Trình tự các bài tập:
- Chạy đà dậm bật nhảy.
- Tập vung tay đập đánh bóng.
- Chạy đà bật nhảy đập bóng cố định.
- Tự tung, tự đập.
- Bật nhảy tại chỗ đập bóng tung.
3. Đặc điểm tâm, sinh lý của học sinh THPT.
a. Đặc điểm tâm lý của lứa tuổi học sinh THPT.

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 18


Đây là lứa tuổi từ 16 → 18 tuổi, các em muốn chứng tỏ mình là người lớn,
muốn mọi người tôn trọng mình, các em mong muốn hiểu biết nhiều, có ước mơ và
hoài bảo, song các em còn nôn nóng, thiếu kinh nghiệm.
Lứa tuổi này chủ yếu hình thành thế giới quan tự ý thức, hình thành tính cách,
lãng mạn, mong muốn tương lai tốt đẹp, tươi sáng, có nhu cầu say mê học hỏi, có ý
thức vươn lên mãnh liệt.
- Về hứng thú: Các em tự giác tích cực trong học tập, có động cơ học tập đúng
đắn, và có định hướng nghề nghiệp sau khi học xong THPT.
- Về tình cảm: Biểu lộ rõ tình cảm gắn bó và yêu quý mái trường cũng như giáo
viên giảng dạy khi sắp tốt nghiệp.
- Về trí nhớ: Các em ghi nhớ có hệ thống, bảo đảm tính logíc, tư duy chặt chẽ
và tiếp thu lĩnh hội được bản chất của vấn đề học tập.
- Về phẩm chất ý chí: Các em mạnh dạn hơn, các em có thể hoàn thiện tốt công
việc được giao.
b. Đặc điểm sinh lý của lứa tuổi học sinh THPT
- Hệ vận động:
+ Hệ xương: Bắt đầu giảm tốc độ phát triển. Mỗi năm nữ cao thêm 0,5cm đến
1cm, Nam cao thêm 1cm đến 3cm. Tập luyện TDTT một cách liên tục làm cho bộ
xương khoẻ hơn. ở tuổi THPT các xương nhỏ như: xương cổ tay, bàn tay hầu như đã
hoàn thiện nên các em có thể tập luyện một số động tác như: treo, chống, mang, vác
nặng ... mà không tổn hại hoặc không tạo sự phát triển lệch lạc cho cơ thể. Tuy
nhiên vẫn có khả năng cong vẹo cột sống nên giáo viên - huấn luyện viên cần phải
lựa chọn các bài tập phù hợp với các em.
Riêng đối với các em nữ xương xốp hơn các em nam, ống tuỷ rổng hơn, chiều
dài ngắn hơn, cơ bắp nhỏ hơn và yếu hơn nên xương của nữ không khoẻ bằng nam,
đặc biệt xương chậu của nữ to và yếu hơn. Vì thế trong quá trình giáo dục thể chất

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 19


không thể sử dụng các bài tâp có khối lượng và cường độ vận động như nam mà
phải có sự phù hợp đặc điểm giới tính.
II. Cơ sở thực tiễn của đề tài
1. Thực trạng công tác giảng dạy và huấn luyện của nhà trường
Không phải là trường năng khiếu, song môn học giáo dục thể chất nói chung và
môn bóng chuyền nói riêng đã được nhà trường cũng như Sở Giáo Dục quan tâm,
nhà trường đã xây dựng nhà tập đa năng, có đầy đủ cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên
của trường có trình độ chuyên môn, đáp ứng được yêu cầu giảng dạy tại bậc trung
học phổ thông. Nhiều năm qua trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh
Bình đã chú ý đến việc lựa chọn những học sinh nam có năng khiếu về môn bóng
chuyền để thành lập đội tuyển bóng chuyền nam tham gia các giải thi đấu ở cụm, ở
tỉnh, tham gia hội khoẻ phù đổng. Qua đó nhằm tăng thêm sự hiểu biết lẫn nhau, góp
phần thúc đẩy nền TDTT của tỉnh Ninh Bình và TDTT nước nhà phát triển. Nhà
trường đã giao cho tổ thể dục và thông qua các hoạt động nghiêm túc, có khoa học,
có hệ thống trong tuyển chọn, trong giảng dạy và huấn luyện của tổ thể dục. Do đó
chất lượng đào tạo ngày một tốt hơn, liên tục nhiều năm qua đội tuyển bóng chuyền
nữ đã tích cực tham gia các giải thi đấu từ cụm đến tỉnh. Trong các kỳ thi Hội khoẻ
phù đổng, các cuộc thi đấu thể thao ở cụm, đội tuyển bóng chuyền nam của nhà
trường đều đặn tham gia và đạt được những thành tích đáng kể.
Trong thực tế luyện tập và thi đấu bóng chuyền ở trường THPT Tạ Uyên –
huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình đã thể hiện rõ: trình độ, năng lực của học sinh đã
ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng trong quá trình thi đấu. Quá trình huấn luyện và
thi đấu bóng chuyền luôn luôn căng thẳng đòi hỏi người VĐV phải rèn luyện tạo
cho mình tâm lý ổn định, vững vàng, đảm bảo sự toàn diện cho tính toán chiến thuật,

kỹ thuật cá nhân diễn ra trong thời gian cực nhanh để phối hợp với đồng đội hoặc xử
lý tình huống: tấn công mạnh, nhẹ, lỏng. Tạo nên sự biến hóa bất ngờ gây áp lực cho
đối phương và giành thắng lợi. Trong bóng chuyền muốn thực hiện chiến thuật đạt

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 20


hiệu quả tối ưu thì VĐV phải đạt được trình độ kỹ thuật điêu luyện. Kỹ thuật trong
bóng chuyền gắn liền với trình độ chiến thuật tạo nên hiệu quả thi đấu cao.
Khi tiến hành thi đấu hay luyện tập bóng chuyền, việc thực hiện kỹ thuật chuẩn
không phải là việc đơn giản. Nó là kết quả của quá trình hoạt động hợp lý. Một động
tác mà trước tiên phải đảm bảo được thành tích hay hiệu qua ở VĐV là phải biết kết
hợp nhiều yếu tố thể lực, khả năng vận động phối hợp trong thực tế thi đấu các tình
huống diễn ra đa dạng và phức tạp. Để thực hiện kỹ thuật đập bóng nói chung và kỹ
thuật đập bóng số 3 nói riêng, kỹ thuật tuy không phức tạp nhưng thực hiện đúng,
chính xác phải nắm chắc các yếu lĩnh kỹ thuật động tác và đòi hỏi người học phải có
độ chính xác cao trong vận dụng, thực hiện.
Qua thực tế giảng dạy và huấn luyện tôi thấy rằng quá trình tiếp thu của học
sinh còn nhiều mặt hạn chế và những lỗi mà học sinh thường mắc phải là: khái niệm
sai lệch về kỹ thuật động tác; nắm yếu lĩnh kỹ thuật chưa vững; hiểu nhiệm vụ và
tầm quan trọng của kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 trong tổng thể kỹ thuật đập bóng
chưa cao.
Kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 xét về cấu trúc động tác là mối liên hệ có tính
qui luật hoàn chỉnh và thống nhất giữa các giai đoạn trong kỹ thuật. Do vậy, khả
năng hoàn thiện kỹ thuật động tác còn thể hiện ở kinh nghiệm vận động của người
tập, tạo ra tiền đề cho việc tiếp thu kỹ thuật động tác có hiệu quả tốt nhất.
2.2. Thực trạng công tác giảng dạy- huấn luyện kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 cho
nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh

Bình.
Thực tế trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình khi tiến hành
huấn luyện đội tuyển bóng chuyền nam, độ tuổi từ 16tuổi - 18tuổi, như vậy tuổi
huấn luyện là hơi muộn. Thời gian huấn luyện là 1 - 2 năm, mỗi năm từ 100 đến
150 tiết, khoảng thời gian này thực tế là rất eo hẹp. Bởi vì trong thời gian học ở
trường các em không chỉ có tập luyện môn bóng chuyền mà phải học toàn diện các
môn khác.
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 21


Trong quá trình huấn luyện, các giáo viên- huấn luyện viên đã hết sức chú ý
đến tính đồng đội. Đây là môn thể thao mà sự phối hợp ăn ý giữa các cầu thủ trong
đội trở thành một nhân tố hàng đầu của thắng lợi. Sự hiểu biết nhau, tinh tế giữa các
cầu thủ trong đội dựa trên trình độ bóng chuyền của cá nhân. Cần phải có thời gian
nhất định thì các cầu thủ trong đội mới có thể hoạt động như một khối thống nhất.
Qua nghiên cứu giáo án của giáo viên và tìm hiểu học sinh ở trường cho thấy
các bài tập giảng dạy môn học tự chọn như bóng chuyền chỉ mới đáp ứng được về
mặt giảng dạy kỹ thuật cơ bản, còn việc giảng dạy các bài tập kỹ thuật chuyên môn
cho đội tuyển còn đơn giản.
Thực tế giảng dạy và huấn luyện đội tuyển bóng chuyền ở trường THPT Tạ
Uyên cho thấy: Các tiết học chính khoá chỉ chủ yếu trang bị cho các em kỹ thuật cơ
bản. Với cách dạy mỗi tuần 2 tiết và huấn luyện 1 tuần 6 tiết ít ỏi như hiện nay thì
chỉ có thể đạt mục tiêu dạy- huấn luyện cho học sinh biết các tự rèn luyện thể chất
và biết chơi bóng chuyền cơ bản vì các em không có thời gian tập luyện nhiều để
nâng cao thể lực và kỹ thuật.
Có một số học sinh có thể có sự ham thích nhưng chưa say sưa tập luyện, có
những học sinh ham thích rất say sưa tập luyện nhưng không có năng khiếu bóng
chuyền, nhưng nhìn chung đa số các em học sinh tập luyện tích cực. Tuy nhiên trong

quá trình thực hiện các kỹ thuật còn gặp nhiều hạn chế cho nên trong tập luyện và
thi đấu hiệu quả đạt được chưa cao.
Qua quan sát thực tế và trao đổi với huấn luyện viên của đội bóng chuyền nam
trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình. Tôi thấy rằng việc huấn
luyện các em về kỹ - chiến thuật đập bóng ở vị trí số 3 chưa được chú trọng, chưa
thực sự được tập luyện thường xuyên và không mang tính hệ thống kế thừa và có
khoa học. Trong quá trình huấn luyện các huấn luyện viên chưa coi trọng việc đập
bóng ở vị trí số 3 mà chỉ tập trung đập bóng ở vị trí số 4 và ở vị trí số 2. Việc huấn
luyện chuyên môn còn đơn giản, các em chỉ tập những bài tập đơn giản và còn mang
tính đơn điệu. Quan sát thực tế chúng tôi thấy rằng khả năng đập bóng ở vị trí số 3
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 22


của đội tuyển nam trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình đang
yếu do vậy việc xây dựng các phương pháp phù hợp với đối tượng nghiên cứu và
lựa chọn các bài tập có hiệu quả cao trong huấn luyện cho học sinh, sử dụng tối đa
cơ sở vật chất hiện có là việc rất cần thiết.
III. Kết quả nghiên cứu.
1. Lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 cho
nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh
Bình.
a. Lựa chọn bài tập nâng cao hiệu quả đập bóng ở vị trí số 3 cho đối tượng
nghiên cứu.
Từ những cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và thực trạng về kỹ thuật đập bóng ở vị
trí số 3 của đội tuyển nam trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh
Bình, việc huấn luyện về kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 là rất cần thiết. Để đảm bảo
cho đội tuyển bóng đội tuyển nam trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh
Ninh Bình có kỹ thuật cá nhân đáp ứng được nhiệm vụ một cách tích cực đòi hỏi các

nhà chuyên môn có một chương trình huấn luyện đảm bảo tính hệ thống và khoa
học, đưa ra được giải pháp cụ thể để đảm bảo tính hiệu quả cao trong huấn luyện.
Qua tham khảo nhiều nguồn tài liệu khác nhau chúng tôi đã lựa chọn các bài
tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 như sau:
* Bài tập đập bóng cá nhân:
- Bài tập 1: Mô phỏng đập bóng chính diện theo phương vào đà ở khu số 3.
- Bài tập 2: Mô phỏng đập bóng xoay tay, bỏ nhỏ, truy sâu ở khu số 3.
- Bài số 3: Mô phỏng đập bóng di chuyển chéo giữa số 4 và số 3 ở khu số 3.
* Bài tập chuẩn bị:
- Bài tập 4: Với bóng nhồi (trọng lượng 1kg) bật nhảy lên cao, vung tay ném
bóng xuống sân ( bằng 2 tay).
- Bài tập 5: Với bóng nhồi (trọng lượng 1kg) bật nhảy lên cao, vung tay ném
bóng qua lưới (bằng 2 tay).
- Bài tập 6: Với bóng nhồi (trọng lượng 1kg) bật nhảy lên cao, vung tay ném
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 23


bóng xuống sân (bằng 1 tay).
* Bài tập bổ trợ:
- Bài tập7: Với bóng quần vợt, bật nhảy lên cao ném bóng bằng tay hải hoặc
tay trái theo tín hiệu.
- Bài tập 8: Chạy đà bật nhảy lên cao, ném bóng mạnh (khi có người nhảy
chắn bóng).
* Giảng dạy kỹ năng chiến thuật trong các bài tập kỹ thuật.
- Bài tập 9: Lựa chọn kiểu đập bóng đáp lại tín hiệu.
- Bài tập 10: Luân phiên đập bóng.
- Bài tập 11: Đập bóng từ các đường chuyền có độ cao và cự ly khác nhau.
- Bài tập 12: Đập bóng theo phương chạy đà hoặc đập xoay người.

* Giảng dạy chiến thuật cá nhân đập bóng trong quá trình sử dụng bài tập
chiến thuật.
- Bài tập 13: Đập bóng không có chắn
- Bài tập 14: Đập bóng qua đấu thủ chắn bóng yếu.
* Các bài tập chia theo nhóm:
- Bài tập 15: Chạy 30m, 60m
- Bài tập 16: Chạy rẻ quạt
Để lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3
cho nam đội tuyển bóng chuyền trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh
Ninh Bình, chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn trao đổi, tìm cơ sở thực tiễn lựa chọn
các bài tập huấn luyện nhằm nâng cao hiệu quả đập bóng ở vị trí số 3 bằng hình thức
phát phiếu phỏng vấn ( phụ lục 1). Đối tượng phỏng vấn là 20 giảng viên trường
ĐHSPTDTT Hà Nội, huấn luyện viên tại 1 số trung tâm thể thao,và giáo viên giáo
dục thể chất trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh Bình. Kết quả
phỏng vấn lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số
3 được trình bày tại bảng

SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 24


b. Lựa chọn bài tập nâng cao hiệu quả đập bóng ở vị trí số 3 cho đối tượng
nghiên cứu.
Từ những cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và thực trạng về kỹ thuật đập bóng ở
vị trí số 3 của đội tuyển nam trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh Ninh
Bình, việc huấn luyện về kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 là rất cần thiết. Để đảm bảo
cho đội tuyển bóng đội tuyển nam trường THPT Tạ Uyên – huyện Yên Mô – tỉnh
Ninh Bình có kỹ thuật cá nhân đáp ứng được nhiệm vụ một cách tích cực đòi hỏi các
nhà chuyên môn có một chương trình huấn luyện đảm bảo tính hệ thống và khoa

học, đưa ra được giải pháp cụ thể để đảm bảo tính hiệu quả cao trong huấn luyện.
Qua tham khảo nhiều nguồn tài liệu khác nhau chúng tôi đã lựa chọn các bài
tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập bóng ở vị trí số 3 như sau:
* Bài tập đập bóng cá nhân:
- Bài tập 1: Mô phỏng đập bóng chính diện theo phương vào đà ở khu số 3.
- Bài tập 2: Mô phỏng đập bóng xoay tay, bỏ nhỏ, truy sâu ở khu số 3.
- Bài số 3: Mô phỏng đập bóng di chuyển chéo giữa số 4 và số 3 ở khu số 3.
* Bài tập chuẩn bị:
- Bài tập 4: Với bóng nhồi (trọng lượng 1kg) bật nhảy lên cao, vung tay ném
bóng xuống sân ( bằng 2 tay).
- Bài tập 5: Với bóng nhồi (trọng lượng 1kg) bật nhảy lên cao, vung tay ném
bóng qua lưới (bằng 2 tay).
- Bài tập 6: Với bóng nhồi (trọng lượng 1kg) bật nhảy lên cao, vung tay ném
bóng xuống sân (bằng 1 tay).
* Bài tập bổ trợ:
- Bài tập7: Với bóng quần vợt, bật nhảy lên cao ném bóng bằng tay hải hoặc
tay trái theo tín hiệu.
- Bài tập 8: Chạy đà bật nhảy lên cao, ném bóng mạnh (khi có người nhảy
chắn bóng).
* Giảng dạy kỹ năng chiến thuật trong các bài tập kỹ thuật.
- Bài tập 9: Lựa chọn kiểu đập bóng đáp lại tín hiệu.
SANG KIẾN KINH NGHIỆM

Trang: 25