GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI CHI NHÁNH NHĐT và PT

GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM
ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI CHI NHÁNH NHĐT và PT
CẦU GIẤY
3.1. Định hướng công tác thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động
cho vay tại Chi nhánh NHĐT&PT Cầu Giấy.
Đối với các NHTM, hoạt động tín dụng là hoạt động có qui mô lớn nhất
và đóng vai trò quan trọng nhất. Đây là hoạt động đem lại tỷ trọng lợi nhuận lớn
nhất trong tổng thu nhập của NHTM. Nhận thức được điều này, trên cơ sở chiến
lược chung của toàn ngành ngân hàng và hệ thống NHĐT&PT Việt Nam, Chi
nhánh NHĐT&PT Cầu Giấy đã xây dựng một định hướng riêng trong hoạt động
cho vay của mình.
Thứ nhất là mở rộng và nâng cao chất lượng các khoản vay.
Đa dạng hóa các loại hình cho vay (cho vay theo các dự án, cho vay tiêu
dùng, cho vay theo hạn mức,…), đa dạng hóa thị trường và các đối tượng khách
hàng khác nhau, không những chú trọng tới những các khách hàng truyền thống
mà còn đưa ra chiến lược nhằm thu hút khách hàng mới có hoạt động sản xuất
kinh doanh hiệu quả, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ thuộc mọi thành
phần kinh tế, nâng tỷ trọng cho vay tới nhiều ngành nghề, lĩnh vực nhưng vẫn
chú ý phát triển thế mạnh của Chi nhánh cũng như của toàn hệ thống
NHĐT&PT là tín dụng đầu tư phát triển, tín dụng thương mại trong thi công,
xây lắp, trong khảo sát, thiết kế, cung ứng, sản xuất các thiết bị xây dựng. Đây
là lĩnh vực cho vay chủ yếu của Chi nhánh.
Thứ hai là chủ động tìm kiếm, đầu tư vào các dự án có hiệu quả kinh tế
cao, thời gian thu hồi vốn nhanh. Chi nhánh luôn coi trọng chất lượng các khoản
vay, lấy hiệu quả và an toàn là tiêu chí hàng đầu để xem xét cho vay. Tuy nhiên,
nếu có những dự án mà hiệu quả kinh tế đối với chủ đầu tư không cao nhưng dự
án lại có khả năng trả nợ và đem lại lợi ích lâu dài cho bản thân doanh nghiệp
cũng như cho xã hội, có tác động tích cực tới hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp thì Chi nhánh vẫn chấp nhận cho vay.
Thứ ba là tăng cường nghiên cứu, phân tích khoa học và chính xác các
báo cáo tài chính của các doanh nghiệp xin vay vốn. Mỗi cán bộ tín dụng

thường xuyên xuống cơ sở để tìm hiểu tình hình thực tế của doanh nghiệp, trao
đổi trực tiếp với cán bộ công nhân viên để biết mức độ và hiệu quả làm việc nói
chung. Khi đã thực hiện tài trợ cho dự án, cán bộ tín dụng thường xuyên theo
dõi, góp ý, hỗ trợ nếu doanh nghiệp có khó khăn hoặc vi phạm hợp đồng tín
dụng đã ký kết.
Thứ tư là thực hiện ngiêm túc luật các tổ chức tín dụng và quy trình tín
dụng của ngành và hệ thống NHĐT&PT Việt Nam, nâng cao vai trò của công
tác thẩm định trong quá trình xét duyệt cho vay.
Thứ năm là bám sát định hướng của Nhà nước về chiến lược phát triển
kinh tế, nắm bắt nhanh chóng các văn bản, bộ luật mới cũng như những thay đổi
liên quan đến lĩnh vực đầu tư.
Căn cứ vào chỉ tiêu do Tổng Giám đốc NHĐT&PT Việt Nam giao, Chi
nhánh NHĐT&PT Cầu Giấy quyết tâm phấn đấu đạt chỉ tiêu kế hoạch kinh
doanh năm 2006 – 2007 như sau:
- Tăng trưởng tín dụng an toàn, chất lượng, kiểm soát tăng trưởng tối đa
21% hàng năm.
- Tỷ lệ nợ quá hạn < 1%
3.2. Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại
Chi nhánh NHĐT&PT Cầu Giấy.
Nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư là một yêu cầu luôn được đặt
ra trong công tác thẩm định dự án đầu tư tại các NHTM vì qua đó, ngân hàng có
thể chủ động trong việc ngăn chặn những dự án tồi và tài trợ cho những dự án
tốt một cách có hiệu quả. Nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư có ý
nghĩa quan trọng trong bối cảnh nước ta đang đẩy nhanh tốc độ đầu tư, nhằm
duy trì nhịp độ tăng trưởng kinh tế bền vững, tạo đà cho bước phát triển vững
chắc ở những năm sau, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước. Nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư còn giúp cho các
ngân hàng có thể chủ động tham gia tư vấn, thẩm định và từ chối ngay từ đầu
những ý tưởng đầu tư không khả thi, tiết kiệm chi phí cho chủ đầu tư, Nhà nước
và các ngân hàng. Chính vì lẽ đó, yêu cầu về nâng cao chất lượng thẩm định dự

án đầu tư luôn được các ngân hàng quan tâm.
Để thực hiện được mục tiêu chiến lược phát triển chung của mình trong
thời gian tới, đặc biệt là định hướng phát triển trong hoạt động cho vay theo dự
án, Chi nhánh NHĐT&PT Cầu Giấy cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải
pháp, trong đó, nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư đóng vai trò là một
yếu tố quan trọng. Xuất phát từ nghiên cứu lý thuyết về thẩm định dự án đầu tư
trong hoạt động cho vay của NHTM và qua thực tế công tác thẩm định dự án
đầu tư tại Chi nhánh NHĐT&PT Cầu Giấy, em xin đề xuất một số giải pháp
sau:
3.2.1. Giải pháp về con người.
Như đã phân tích, yếu tố con người đóng vai trò quan trọng quyết định
chất lượng công tác thẩm định dự án đầu tư. Chính vì vậy, để không ngừng nâng
cao chất lượng của công tác này, ngân hàng cần thực hiện việc chuẩn hóa đội
ngũ cán bộ thẩm định trên hai khía cạnh cơ bản sau:
- Ngân hàng cần nâng cao nhận thức về vai trò của công tác thẩm định
trong hoạt động cho vay của mình. Đây là yếu tố quan trọng bậc nhất nhằm
nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư. Muốn phát huy vai trò của công
tác thẩm định trong hoạt động cho vay của ngân hàng, trước hết, ngân hàng cần
quán triệt trong nhận thức của các cán bộ ngân hàng, từ Ban lãnh đạo đến nhân
viên ở các bộ phận về vai trò của thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho
vay của ngân hàng. Làm tốt điều này tức là ngân hàng đã xây dựng được nền
tảng vững chắc trong toàn ngân hàng cho hoạt động thẩm định. Bên cạnh đó,
ngân hàng cần xây dựng một quy trình thẩm định với những phương pháp và
nội dung thẩm định đã được chuẩn hóa để thực hiện thống nhất giữa các bộ
phận có liên quan trong công tác thẩm định, đồng thời, các bộ phận khác thuộc
ngân hàng cũng cần có những thông tin về quy trình này để phối hợp hoạt động
trong toàn hệ thống được chặt chẽ và đạt kết quả tốt nhất. Đây sẽ là cơ sở để
công tác thẩm định dự án đầu tư được tiến hành thuận lợi, nhanh chóng và hiệu
quả, tạo ra sự gắn kết hữu cơ trong toàn ngân hàng. Đồng thời tạo dựng niềm tin
với các khách hàng, tiến tới mở rộng công tác thẩm định sang lĩnh vực tư vấn

cho chủ đầu tư nhằm xây dựng và thực hiện những dự án có tính khả thi cao.
- Trong thời gian tới, để đảm bảo đáp ứng yêu cầu mở rộng hoạt động
cho vay theo dự án thì số lượng cán bộ phục vụ công tác thẩm định cần được bổ
sung thường xuyên. Hiện nay, phòng thẩm định và quản lý tín dụng của Chi
nhánh mới chỉ có 3 cán bộ, trong khi với vị thế của một Chi nhánh cấp I, số
lượng các dự án cần phải thẩm định là rất nhiều và có những dự án rất lớn thì
với 3 cán bộ như vậy, sức ép công việc với họ sẽ rất nhiều. Khi số lượng cán bộ
được đảm bảo thì gánh nặng dư nợ trong việc quản lý rủi ro của mỗi cán bộ
thẩm định sẽ được giảm bớt, tạo ra được trạng thái làm việc thoải mái nên sẽ
nâng cao hiệu suất làm việc. Hơn nữa, cần chú trọng nâng cao trình độ cán bộ
thẩm định vì điều đó sẽ quyết định chất lượng công tác thẩm định. Các cán bộ
thẩm định không chỉ đơn thuần hiểu biết về lĩnh vực ngân hàng, mà còn phải có
kiến thức sâu rộng về kinh tế thị trường có nghĩa là phải có các kỹ năng phân
tích diễn biến kinh tế vĩ mô, đồng thời phải thẩm định chính xác và hiệu quả các
dự án đầu tư của khách hàng.
Để chuẩn hóa đội ngũ cán bộ thẩm định trên cả hai khía cạnh trên, trong
thời gian tới, Chi nhánh NHĐT&PT Cầu Giấy cần thực hiện một số biện pháp
sau:
 Hoàn thiện đội ngũ cán bộ chuyên môn cao và nhiều kinh nghiệm. Đây là lực
lượng nòng cốt trong công tác thẩm định và là nền tảng vững chắc tạo nên chất
lượng thẩm định dự án đầu tư. Những cán bộ này sẽ đảm nhận trọng trách kèm
cặp và hỗ trợ đội ngũ nhân viên trẻ trong chuyên môn và kinh nghiệm trong
công tác thẩm định.
 Ngân hàng cần bố trí nhân sự trong toàn hệ thống một cách hợp lý và phù hợp
với năng lực của từng người. Để đảm bảo chất lượng thẩm định dự án đầu tư,
ngân hàng cần xây dựng một hệ thống các tiêu chuẩn cần phải có đối với các
cán bộ thẩm định. Những cán bộ đảm bảo được những tiêu chuẩn này sẽ được
lựa chọn vào những vị trí thích hợp trong công tác thẩm định.Mặt khác, dựa trên
hệ thống tiêu chuẩn này, ngân hàng sẽ dễ dàng tuyển chọn các cán bộ bổ sung.
 Ngân hàng cần thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo nhằm nâng cao chuyên

môn cho các cán bộ thẩm định. Đây là công việc hết sức cần thiết để các cán bộ
thẩm định được liên tục trau dồi kiến thức chuyên môn và tiếp cận với những
phương pháp thẩm định mới, hiệu quả. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng nên mời
các chuyên gia từ những trung tâm đào tạo lớn ở trong nước cũng như nước
ngoài và tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo nhằm trang bị hệ thống kiến thức
tổng hợp về lý luận và thực tiễn cho các cán bộ ngân hàng, hoàn thiện khả năng
phân tích tổng hợp và phán đoán tình huống của các cán bộ thẩm định trước
những thay đổi có tác động đến dự án. Đây là cơ sở để họ đưa ra những kết luận
thẩm định chính xác, là tiền đề cho các quyết định cho vay hiệu quả.
 Con người là yếu tố quyết định sự thành bại của bất kỳ một doanh nghiệp nào,
ngân hàng cũng vậy. Vì vậy, cần coi trọng việc tuyển chọn, thu nhận người vào
làm việc trong ngân hàng, ngoài trình độ, năng lực chuyên môn thì tiêu chuẩn
đạo đức, tính liêm khiết, cần cù, chịu khó phải hết sức được coi trọng. Ngân
hàng nên thường xuyên trau dồi về tư tưởng đạo đức cho các cán bộ thẩm định
nhằm nâng cao bản lĩnh nghề nghiệp. Biện pháp này đóng vai trò quan trọng
trong việc thanh lọc các cán bộ ngân hàng, tạo nên một đội ngũ cán bộ vừa có
đức, vừa có tài.
 Ngân hàng là một nơi làm việc mà rủi ro đạo đức là rất dễ xảy ra. Để phòng
ngừa những vi phạm đạo đức nghề nghiệp, thiếu trách nhiệm thì nguồn thu nhập
cho cán bộ ngân hàng là một điều mà lãnh đạo ngân hàng nên quan tâm đúng
mức. Bên cạnh các chính sách động viên, khuyến khích thì ngân hàng cũng phải
có các chế tài xử lý vi phạm nghiêm khắc đối với đội ngũ cán bộ thẩm định.
3.2.2. Giải pháp về phương pháp thẩm định.
NHĐT&PT Việt Nam đã có một quy trình thẩm định rất chi tiết và khoa
học được ban hành trên toàn hệ thống quy định trình tự và nội dung cần thực
hiện khi thẩm định dự án đầu tư. Cán bộ thẩm định cần nghiêm túc thực hiện
theo đúng quy trình đó và có thể có những bổ sung cần thiết tùy theo từng dự án
và khách hàng cụ thể. Tuy nhiên, trong quá trình làm việc, cán bộ thẩm định
cũng cần phải lưu ý đến những vấn đề sau:
* Phân tích dự án ở trạng thái động.

Dự án cũng như một cơ thể sống vậy, nó luôn luôn thay đổi để phù hợp
với hoàn cảnh thực tế. Dự án được hình thành và thực hiện trong môi trường
kinh tế đầy biến động, chịu tác động của nhiều nhân tố, cả chủ quan và khách
quan, không những cả trong nước, trong khu vực mà còn cả thế giới. Vì thế, khi
phân tích dự án, cán bộ thẩm định phải quan tâm đến việc dự đoán, dự báo các
tình huống. Nếu các con số phục vụ cho việc tính toán không chính xác hay
không bao hàm cả những rủi ro do có biến động xảy ra thì một dự án khả thi có
thể trở thành một dự án tồi, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng thẩm định của
ngân hàng, đến chủ đầu tư và nền kinh tế.
Do vậy, để việc thẩm định dự án đầu tư có tính thuyết phục và độ chính
xác cao thì nhất thiết mọi sự tính toán đều phải được đặt trong một môi trường
động, trong đó, mọi con số đều phản ánh đúng giá trị thực thông qua việc đưa
giá trị thời gian của tiền, lãi suất, lạm phát, tỷ giá, ...vào tính toán.
Muốn vậy, cán bộ thẩm định cần nâng cao khả năng dự đoán, dự báo, thu
thập và phân tích thông tin, tăng cường sử dụng các công cụ hiện có vào phân
tích như các phần mềm kinh tế lượng, các phương pháp thống kê dự báo, toán
xác suất, mô hình toán,…và những phân tích rủi ro như phân tích tình huống,
phân tích nhạy cảm.
* Việc xây dựng bảng tính dòng tiền của dự án cần được dựa trên các căn
cứ khoa học chính xác để đảm bảo tính logic cần thiết cho những kết luận thẩm
định đưa ra. Cụ thể như sau:
- Chi phí của dự án phải được xác định căn cứ vào hệ thống các quy định
của ngành và Nhà nước. Để tuân thủ điều này, ngân hàng cần thường xuyên cập
nhật những điều chỉnh về pháp lý có liên quan tới công tác thẩm định. Bên cạnh
đó, việc nghiên cứu các dự án cùng ngành với các thông số kỹ thuật tương ứng
cũng là điều cần làm khi ngân hàng tiến hành xây dựng định mức chi phí dự án.
Đây là những cơ sở quan trọng giúp các cán bộ thẩm định tính toán chính xác
chi phí dự án. Ngoài ra, đối với các dự án được xây dựng theo phương thức đấu
thầu, ngân hàng cần tính toán chi tiết các khoản chi phí dự thầu, đồng thời phải
xác định được tiết kiệm chi phí nhờ giảm giá thành thông qua phương thức chọn

thầu.
- Do khấu hao là một chỉ tiêu nhạy cảm của dự án nên việc lựa chọn
phương pháp tính khấu hao có vai trò rất quan trọng khi tính toán dòng tiền dự
án. Việc tính khấu hao phải ăn cứ vào đặc điểm hoạt động và vòng đời dự án.
Phương pháp được lựa chọn phải đảm bảo khả năng thu hồi vốn của chủ đầu tư,
khả năng sinh lời và trả nợ của dự án.
- Vốn lưu động ròng và giá trị tài sản cố định thu hồi là nguồn thu ở năm
cuối của dự án. Việc tính toán các chỉ tiêu này khi xác định dòng tiền của dự án
sẽ đảm bảo khả năng bao quát dự án một cách toàn diện trong suốt thời gian
kinh tế của nó. Còn luồng tiền thu hồi được sẽ được xác định trên giá trị còn lại
của tài sản và giá bán nó khi thanh lý.
* Hoàn thiện việc sử dụng các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả tài chính dự án.
Đối với công tác thẩm định dự án đầu tư, một nhân tố quan trọng quyết
định tính chính xác của các chỉ tiêu hiệu quả tài chính dự án đó chính là lãi suất
chiết khấu. Lãi suất chiết khấu phản ánh chi phí cơ hội của vốn đầu tư hay thể
hiện giá trị thời gian của tiền và biểu thị mức doanh lợi tối thiểu mà dự án cần
đạt được. Vì vậy, để tính toán các chỉ tiêu hiệu quả tài chính, trước hết ngân
hàng cần xác định một lãi suất chiết khấu hợp lý. Thông thường, lãi suất chiết
khấu được xác định chính xác nhất là bằng chi phí vốn bình quân gia quyền.
Tuy nhiên, trong điều kiện ở Việt Nam hiện nay, việc xác định chi phí này là rất
khó thực hiện, đặc biệt là việc xác định chi phí vốn tự có của các doanh nghiệp
Nhà nước. Vì vậy, với các dự án có tỷ lệ sử dụng vốn vay cao, ngân hàng sẽ
chọn lãi suất cho vay dự kiến đã được điều chỉnh rủi ro làm lãi suất chiết khấu.
Trên cơ sở lãi suất chiết khấu được lựa chọn, ngân hàng sẽ tiến hành việc tính
toán các chỉ tiêu hiệu quả tài chính dự án như NPV, IRR, PI,…Bên cạnh đó, với
tư cách là người tài trợ vốn cho dự án, ngân hàng cũng cần quan tâm tới khả
năng trả nợ của dự án tức là phải xem xét dòng tiền dùng để trả nợ của dự án.
Để đảm bảo dự án sẽ hoàn trả vốn vay đúng hạn và đầy đủ, ngân hàng nên tiến
hành phân tích tài chính dự án qua các năm thông qua các chỉ tiêu như ROI,
ROE, khả năng thanh toán,…của dự án.

Các phương pháp thẩm định dự án đầu tư cần được thực hiện một cách
chủ động và linh hoạt tùy theo từng điều kiện cụ thể và từng dự án riêng biệt. Vì
vậy, các cán bộ thẩm định cần phải nhạy bén trong việc lựa chọn và kết hợp các
nội dung thẩm định một cách hợp lý nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong
công việc.
Trong thời gian tới, ngân hàng cần hoàn thiện chiến lược khách hàng cho
công tác thẩm định dự án đầu tư nhằm không ngừng mở rộng và nâng cao chất
lượng thẩm định dự án đầu tư. Để làm được điều này, trước hết các cán bộ ngân
hàng cần tích cực chủ động trong việc tìm kiếm khách hàng và tiến hành phân
loại khách hàng. Sau đó, trên cơ sở kết quả phân loại, ngân hàng sẽ lựa chọn các
khách hàng có độ tín nhiệm cao với những dự án khả thi để tiến hành thẩm định
rồi ra quyết định cho vay. Đây là điều kiện cần thiết để ngân hàng có được
những khoản tài trợ an toàn và hiệu quả.
3.2.3. Giải pháp về nội dung thẩm định.
Khi tiến hành thẩm định một dự án thì có hai nội dung chính cần hết sức quan
tâm:
Một là: thẩm định khách hàng vay vốn.
Trước khi tiến hành thẩm định, ngân hàng cần xác minh tính trung thực của các
số liệu do khách hàng cung cấp. Chẳng hạn, khoản phải thu trong báo cáo tài
chính của khách hàng thì có bao nhiêu phần trăm là khó đòi; trong hàng tồn kho
có bao nhiêu phần trăm hàng kém phẩm chất, bị ứ đọng; Vốn cố định biểu hiện
dưới dạng máy móc, nhà xưởng, thiết bị là lạc hậu hay hiện đại; Trong công nợ
có bao nhiêu phần trăm nợ quá hạn, nợ khó đòi,…
Khi tính toán các chỉ tiêu tài chính, ngân hàng nên đánh giá, kết hợp với đặc thù
sản xuất kinh doanh của lĩnh vực ngành liên quan. Bên cạnh đó, cần phân tích,
đánh giá Báo cáo lưu chuyển tiền tệ để đánh giá chính xác năng lực quản lý
ngân quỹ cũng như khả năng thanh toán hiện tại và trong tương lai của khách
hàng.
Bên cạnh những biện pháp định tính được coi như “kỹ thuật” thẩm định, nên áp
dụng các phương pháp định lượng, hay “nghệ thuật” thẩm định. Đây là một biện

pháp hữu hiệu giúp ngân hàng đánh giá một cách khách quan nhất về khách
hàng. Nghĩa là, chỉ cần qua tiếp xúc trực tiếp doanh nghiệp, cán bộ thẩm định có
thể thu thập được nhiều thông tin hơn so với những gì thể hiện trên giấy tờ. Tuy
nhiên, làm thế nào để không gây khó cho khách hàng mà ngân hàng vẫn có đủ
thông tin để đánh giá khách hàng. Lúc đó. ngân hàng cần đánh giá năng lực lãnh
đạo quản lý doanh nghiệp của Ban giám đốc điều hành vì đây là yếu tố năng
động nhất. Bên cạnh đó ngân hàng cũng phải đánh giá hình ảnh, vị trí, uy tín
của doanh nghiệp trên thương trường thông qua dư luận xã hội trên các phương
tiện thông tin đại chúng, trong quan hệ với khách hàng, với nhà cung cấp.
Hai là phương án, dự án vay vốn.
Một dự án vay vốn đòi hỏi phải được xem xét đầy đủ các nội dung cần thiết để
đảm bảo đánh giá một cách toàn diện và giúp cho việc ra quyết định đầu tư một
cách chính xác. Cần nhận thức rằng, mọi nội dung của dự án đều có mối quan