Luận văn quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện quốc oai, thành phố hà nội

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn là kết quả nghiên cứu riêng của tôi, chưa
được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào của người khác.
Việc sử dụng kết quả, trích dẫn tài liệu của người khác đảm bảo theo
đúng các quy định. Các nội dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo,
thông tin được đăng tải trên các tác phẩm theo danh mục tài liệu tham khảo
của luận văn.
HỌC VIÊN


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................................................................................. 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG
XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN …………………………….8
1.1. Ngân sách nhà nước và chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện...8
1.2. Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện............................... 14
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên ngân
sách nhà nước cấp huyện......................................................................................................... 31
1.4. Thực tiễn và kinh nghiệm quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước cấp huyện và bài học cho huyện Quốc Oai, Tp Hà Nội................................... 34
Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƯỜNG
XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN QUỐC OAI, TP HÀ NỘI ............41
2.1. Tổng quan về huyện Quốc Oai, TP Hà Nội............................................................. 41
2.2. Thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước ở
huyện Quốc Oai, Tp Hà Nội.................................................................................................. 44
2.3. Đánh giá chất lượng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước huyện Quốc Oai, Tp Hà Nội....................................................................................... 65
Chương 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI
THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC Ở HUYỆN QUỐC OAI,
TP HÀ NỘI.......................................................................................................................................... 73
3.1. Định hướng phát triển kinh tế xã hội ở huyện Quốc Oai................................... 73

3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên
ngân sách nhà nước huyện Quốc Oai, Tp Hà Nội......................................................... 75
KẾT LUẬN......................................................................................................................................... 85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 88


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt

Nội dung

1

HĐND

Hội đồng nhân dân

2

KBNN

Kho bạc nhà nước

3

KT –XH

Kinh tế - xã hội

4

KH

Kế hoạch

5

NN

Nhà nước

6

NS

Ngân sách

7

NSĐP

Ngân sách địa phương

8

NSNN

Ngân sách nhà nước

9

NSTW

Ngân sách trung ương

10

QT/DT

Quyết toán/ Dự toán

11

TC – KH

Tài chính – kế hoạch

12

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

13

UBND

Ủy ban nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ
Bảng 2.1. Tình hình thu – chi ngân sách nhà nước ở huyện Quốc Oai .................. 44
Bảng 2.2. Tổng hợp các khoản chi NSNN huyện Quốc Oai giai đoạn 2016-2018 46
Bảng 2.3. Cơ cấu chi thường xuyên NSNN tại huyện Quốc Oai, Hà Nội .............. 46
Bảng 2.4. Quy trình lập dự toán chi thường xuyên NSNN huyện Quốc Oai, Hà Nội ... 52
Bảng 2.5. Bảng phân bổ dự toán chi thường xuyên NSNN huyện Quốc Oai, giai
đoạn 2016-2018. ........................................................................................... 54
Bảng 2.6. Quy trình hấp hành chi thường xuyên .................................................... 55
Bảng 2.7. Tình hình thực hiện chi thường xuyên NSNN tại huyện Quốc Oai giai
đoạn 2016-2018 ............................................................................................ 58
Bảng 2.8. Bảng tổng hợp quyết toán chi thường xuyên NSNN tại huyện Quốc
Oai giai đoạn 2016-2018 .............................................................................. 63
Biểu đồ 2.1. Thu – chi ngân sách nhà nước huyện Quốc Oai ........................................... 45
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ quản lý chi thường xuyên NSNN ở huyện Quốc Oai .......................... 48
Biểu đồ 2.2. Chi thường xuyên ngân sách Nhà nước tại huyện Quốc Oai giai đoạn
2016-2018 .................................................................................................................. 56


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách Nhà nước (NSNN) là một phạm trù kinh tế và là phạm trù lịch sử,
là một công cụ tài chính chủ yếu của Nhà nước, là điều kiện vật chất quan trọng để
Nhà nước thực hiện các chức năng nhiệm vụ của mình. NSNN là toàn bộ các khoản
thu – chi của nhà nước, các quan hệ kinh tế tài chính giữa nhà nước với nền kinh tế
trong quá trình phân phối, sử dụng các nguồn lực tài chính và quản lý nhà nước.
NSNN là quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất để đảm bảo NN thực hiện chức năng, nhiệm
vụ của mình. Với bất kỳ quốc gia nào, NSNN luôn giữ vị trí đặc biệt quan trọng, vì
vậy, Chính phủ các nước luôn tạo lập cơ chế và có các biện pháp để không ngừng

tăng cường tiềm lực của NSNN và sử dụng nó một cách tiết kiệm có hiệu quả .
Luật ngân sách nhà nước năm 2015 ban hành ngày 25/6/2015, tại Kỳ họp thứ
9, Quốc hội khoá XIII đã thông qua, tạo bước ngoặt mới trong quản lý ngân sách
nhà nước theo hành lang pháp lý mới đầy đủ và đồng bộ hơn, phù hợp với tình hình
thực tế hiện nay.
Ngân sách cấp huyện là một cấp ngân sách có vai trò quan trọng trong hệ
thống NSNN. Việc tổ chức quản lý ngân sách huyện hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế, giải quyết được những vấn đề bức thiết của xã hội trên địa bàn
huyện. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vẫn còn những bất cập và làm tồn tại,
làm ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả sử dụng nguồn lực của Nhà nước và địa
phương trong phát triển kinh tế xã hội.
Quản lý chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước ở cấp huyện là nội dung
quan trọng để đảm bảo cho mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý ở cấp huyện. Làm
tốt và từng bước hoàn thiện quản lý chi thường xuyên ngân sách Nhà nước từ khâu
xây dựng dự toán, chấp hành điều hành và quyết toán Ngân sách Nhà nước chính là
điều kiện để cấp huyện thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ của mình trong sự
nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
Ngân sách huyện chính là một bộ phận cấu thành của NSNN và là công cụ
để chính quyền cấp huyện, huyện thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
1


trong quá trình quản lý KT-XH, an ninh – quốc phòng. Tuy nhiên, thực tế hiện nay
cho thấy, quá trình quản lý Ngân sách các cấp, trong đó có cấp huyện vẫn còn
những hạn chế nhất định, chưa đáp ứng được yêu cầu mà Luật Ngân sách Nhà nước
đặt ra.
Huyện Quốc Oai nằm ở phía Tây thành phố Hà Nội, cách trung tâm thành
phố khoảng 20km. Phía Đông giáp huyện Đan Phượng, huyện Hoài Đức; phía Tây
giáp tỉnh Hòa Bình; phía Nam giáp huyện Chương Mỹ và phía Bắc giáp huyện
Thạch Thất và huyện Phúc Thọ. Hiện tại, công tác quản lý chi thường NSNN tại

huyện Quốc Oai trong thời gian qua đã đạt được những kết quả nhất định và đã có
sự chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn nhiều tồn tại bất cập, chưa đáp ứng được
yêu cầu quản lý như: Công tác lập dự toán còn yếu kém, còn nhiều lần phải bổ sung,
điều chỉnh gây khó khăn cho công tác quản lý dự toán được duyệt, việc chấp hành
dự toán còn nhiều tồn tại, quản lý chi NSNN còn nhiều kẽ hở, còn nhiều lãng phí
trong chi tiêu ngân sách ngân sách, công tác thanh tra, kiểm tra còn mang tính hình
thức…. Vì vậy, tăng cường công tác quản lý chi thường xuyên NSNN huyện Quốc
Oai là một nhiệm vụ bức thiết nên em lựa chọn đề tài: “Quản lý chi thường xuyên
ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội” làm đề tại
luận văn thạc sỹ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nghiên cứu về quản lý ngân sách nhà nước không còn là vấn đề mới mẻ, có
rất nhiều các công trình nghiên cứu và đúc rút được các kinh nghiệm quý báu trong
quản lý NSNN. Trong đó có thể khái quát những vấn đề nghiên cứu sau:
Thứ nhất là những nghiên cứu chung về quản lý chi NSNN.
Luận văn thạc sĩ “Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện
Việt Yên, tỉnh Bắc Giang” tác giả Cao Bá Bình - Đại học Kinh tế - Đại học Quốc
Gia Hà Nội (2016); Luận văn đề xuất những giải pháp về hoàn thiện quản lý chi
NSNN huyện Việt Yên như cần thực hiện công khai tài chính nhằm phát huy quyền
làm chủ của nhân dân, đồng thời tạo điều kiện cho việc kiểm tra giám sát của nhân
dân, trong việc sử dụng ngân sách; và đầu tư cơ sở vật chất về công nghệ, thông tin
2


để đưa ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý ngân sách được đúng tầm. Bên
cạnh đó cần hoàn thiện cơ chế phân cấp nhiệm vụ chi, ban hành các tiêu chuẩn định
mức chi ngân sách phù hợp với đặc điểm của địa phương.
Luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách tỉnh Quảng Nam”
tác giả Tạ Xuân Quan – Trường Đại học Đà Nẵng (2011), luận văn đưa ra những
giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách tỉnh Quảng Nam như cần tiếp

tục hoàn thiện quản lý ngân sách như thực hiện đổi mới một cách toàn diện và đồng
bộ hệ thống tổ chức các cơ quan hành chính, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ; đảm
bảo tự chủ, tự chịu trách nhiệm của từng cấp chính quyền.
Luận văn thạc sĩ “Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà
nước ở huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh” của tác giả Phạm Công Hưng- Trường
Đại học Nông nghiệp Hà Nội (2012); đề xuất các giải pháp quản lý chi trên địa bàn
nhằm giải quyết kịp thời những hạn chế về công tác quản lý chi ở huyện Thuận
Thành và việc thực hiện tốt chi ngân sách giúp thực hiện tốt chức năng đầu tư phát
triển cơ sở hạ tầng, hỗ trợ người nghèo, rút ngắn khoảng cách giàu và nghèo.
Luận văn thạc sĩ kinh tế "Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách cấp huyện
của tỉnh Hưng Yên" của tác giả Vũ Thành Nam trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN
(2014) Trong công trình nghiên cứu, tác giả đã hệ thống hóa lý luận cơ bản về quản
lý ngân sách nhà nước cấp huyện; thông qua nghiên cứu thực trạng về công tác quản
lý NSNN tại thành phố Hưng Yên và huyện Khoái Châu, tác giả đã chỉ ra những
mặt hạn chế cần khắc phục nhiều vấn đề mất cân đối trong nội dung chi ngân sách
và tình trạng nguồn thu ngân sách phụ thuộc chủ yếu vào nguồn thu không ổn định
là tiền sử dụng đất.
Đề tài đã chỉ ra được những điểm yếu trong công tác quản lý NSNN cần
khắc phục như: về bộ máy tổ chức quản lý, công tác tổ chức thực hiện nhiệm vụ
chuyên môn, công tác phối hợp thanh, kiểm tra, kiểm toán.
Thứ hai là những công trình nghiên cứu về phân cấp quản lý NSNN
Đề tài luận án tiến sĩ quản lý hành chính công "Phân cấp quản lý ngân sách
Nhà nước ở Việt Nam hiện nay" của tác giả Lê Toàn Thắng trường Học viện Chính
3


trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh (2013). Trong luận án nghiên cứu của mình
tác giả đã hệ thống hóa lý luận về phân cấp quản lý Nhà nước; thông qua nghiên
cứu thực trạng về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước ở Việt Nam trước khi ban
hành luật NSNN 2002 và sau khi ban hành luật, tác giả đã có những đánh giá những

ưu điểm và chỉ ra tồn tại. Một trong những tồn tại được tác giả chú trọng nghiên cứu
đó là phân cấp quản lý NSNN ở Việt Nam vẫn thực hiện theo phương thức quản lý
theo các yếu tố đầu vào mà chưa đề cập đến các yếu tố đầu ra, tồn tại này làm cho
hiệu quả sử dụng NSNN chưa cao.
Thứ ba là những nghiên cứu về cải cách, đổi mới phương thức quản lý chi NSNN
Đề tài khoa học B2003-22-44 “Vận dụng phương thức lập NS theo kết quả đầu

ra trong quản lý chi tiêu công ở Việt Nam” do Sử Đình Thành, Đại học Kinh tế
Thành phố Hồ Chí Minh làm chủ nhiệm (2005 đã chứng minh hiệu quả của các dự
án đầu tư từ NSNN khá thấp, từ đó kiến nghị áp dụng cơ chế quản lý chi NSNN
theo kết quả đầu ra. Nhóm tác giả cho rằng, quản lý NS theo kết quả đầu ra là
phương thức quản lý tối ưu đã được nhiều nước áp dụng. Tuy nhiên, thách thức nhất
của mô hình quản lý này là phải xác định cụ thể (đo lường được) kết quả đầu ra.
Các dự án đầu tư xây dựng công trình, sản xuất kinh doanh có thể dễ áp dụng mô
hình này, nhưng đối với các dự án đầu tư trên lĩnh vực cung cấp dịch vụ công như y
tế, giáo dục rất khó đánh giá kết quả đầu ra của việc sử dụng NSNN.
Luận án tiến sĩ kinh tế của Ngô Thanh Hoàng bảo vệ tại Học viện Tài chính
năm 2012 về đề tài: “Hoàn thiện cơ chế lập dự toán NSNN gắn với kế hoạch phát
triển kinh tế, xã hội theo khuôn khổ trung hạn ở Việt Nam”. Tác giả luận án đã phân
tích những mặt hạn chế của cách thức lập dự toán NSNN theo truyền thống và đưa
ra đề xuất áp dụng phương pháp xây dựng dự toán theo kế hoạch tài chính trung
hạn, gắn với kết quả đầu ra.
Ngoài ra, còn có rất nhiều công trình nghiên cứu và bài viết khác về quản lý
NSNN ở cấp vĩ mô hoặc trên phạm vi một tỉnh, thành phố, huyện và xã. Các công
trình đã đề cập đến nhiều khía cạnh của hoạt động quản lý NSNN; khía cạnh về ban
hành Luật pháp, chính sách, chế độ về chi NSNN, về quy trình chi ngân sách nhà 4


nước, về hoạt động quản lý chi, về thanh tra, kiểm tra và kiểm toán việc thực hiện
chi NSNN.

Tuy nhiên, còn một số khoảng trống chưa được nghiên cứu như:
Thứ nhất, điều kiện để chính quyền địa phương có thể thực hiện quản lý chi
NSNN trong trung hạn và theo kết quả đầu ra.
Thứ hai, phạm vi tự chủ tối ưu của chính quyền các cấp địa phương trong
điều kiện quản lý NSNN thống nhất ở Việt Nam.
Thứ ba, tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý chi NSNN ở các cấp địa phương.
Thứ tư, năng lực và cơ cấu tổ chức hợp lý của bộ máy quản lý chi NSNN cấp huyện.

Riêng về lĩnh vực quản lý chi NSNN cấp huyện ở huyện Quốc Oai, cho đến
nay, chưa có công trình nghiên cứu bài bản, toàn diện và hệ thống. Vì vậy, tác giả
mạnh dạn chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu và viết luận văn thạc sĩ, chuyên
ngành Quản lý kinh tế của mình.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
-

Mục tiêu nghiên cứu: Tìm ra những giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý
chi thường xuyên ngân sách huyện Quốc Oai – Thành phố Hà Nội.
- Nhiệm vụ nghiên cứu :
+ Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về NSNN cấp huyện và công
tác quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện.
+ Phân tích thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách huyện
Quốc Oai giai đoạn 2016-2018 để đánh giá kết quả đạt được, chỉ ra những hạn chế
và tìm ra nguyên nhân.
+ Đề xuất định hướng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường
xuyên NSNN trên địa bàn huyện Quốc Oai đến năm 2025
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu là công tác quản lý chi thường xuyên Ngân sách nhà
nước cấp huyện (huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội).
- Phạm vi nghiên cứu:
- Không gian: Tại huyện Quốc Oai thành phố Hà Nội

5


- Thời gian: Công tác chi thường xuyên NSNN huyện Quốc Oai thành phố
Hà Nội giai đoạn 2016-2018 và giải pháp đề xuất cho giai đoạn 2020-2025 . Đề tài
tập trung nghiên cứu vấn đề quản lý chi thường xuyên NSNN cấp huyện mà không
đề cập đến chi thường xuyên của các cấp NSNN khác trên địa bàn huyện.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Lý luận về khái niệm, đặc điểm, vai trò của ngân sách nhà nước cấp huyện,
hệ thống chi ngân sách nhà nước cấp huyện.
Lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước nói chung và quản
lý chi ngân sách cấp huyện nói riêng; các cơ chế, nguyên tắc và nội dung quản lýchi
thường xuyên ngân sách huyện hiệu quả.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
5.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu
- Thu thập số liệu thứ cấp:
Các dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các thông tin, tài liệu về NSNN và
NSH; Thông tin, tài liệu được khai thác trên cơ sở các văn bản, báo cáo quyết toán,
dự toán về NSNN hàng năm, các báo cáo tổng kết, sách báo, tạp chí, các công trình
nghiên cứu,… có liên quan về NSNN và NSH; Nguồn từ: Văn bản pháp luật, Sở Tài
chính thành phố Hà Nội; các phòng, ban của UBND huyện Quốc Oai (Như: Phòng
Tài chính - Kế hoạch, Văn phòng UBND, Phòng Thống kê,…), Chi cục thuế huyện
Quốc Oai, KBNN Quốc Oai, Văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện và một số tài liệu
khác có liên quan để đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước trên địa bàn và công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách giai đoạn 2016 2018 (báo cáo kinh tế xã hội, báo cáo quyết toán thu chi NSNN...).
5.2.2.Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu
- Nguồn số liệu, dữ liệu thu thập được tổng hợp và hệ thống hóa theo các
nhóm tiêu thức chỉ tiêu phù hợp với nội dung nghiên cứu; Số liệu tính toán được xử
lý với sự hỗ trợ của phần mềm thống kê thông dụng Excel.

5.2.3. Phương pháp phân tích
6


- Dùng phương pháp so sánh, phương pháp thống kê mô tả để xác định xu
hướng biến động của nguồn chi thường xuyên của ngân sách nhằm phục vụ cho
việc phân tích đánh giá công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách;
- Sử dụng các phương pháp phân tích dãy dữ liệu thời gian, phương pháp
phân tích kinh tế để phân tích, đánh thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách
trên cơ sở các số liệu thứ cấp và sơ cấp đã được tổng hợp.
- Sử dụng phương pháp phương pháp phân tích hồi qui để làm rõ công tác
quản lý chi thường xuyên NSNN của huyện
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về NSNN, chi thường xuyên
NSNN và công tác quản lý chi thường xuyên NSNN; Phân tích thực trạng tình hình
quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội để đánh
giá kết quả đạt được, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân hạn chế. Từ đó, đề xuất
phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên
NSNN cho huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội. Đề tài cũng chỉ ra được những
điểm yếu trong công tác quản lý cần khắc phục về bộ máy tổ chức quản lý, công tác
tổ chức thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, công tác phối hợp thanh, kiểm tra, kiểm
toán...
Là tài liệu phục vụ cho công tác quản lý điều hành NSNN, nghiên cứu định
hướng phát triển kinh tế xã hội cho địa phương; dùng làm tài liệu nghiên cứu cho các
ngành, các cấp và các đơn vị trong và ngoài huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội.

7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần đặt vấn đề, kết luận, Luận văn được kết cấu thành 3 chương sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lýchi thường xuyên ngân sách
nhà nước cấp huyện.

Chương 2. Thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên NSNN huyện
Quốc Oai, Thành phố Hà Nội.
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên NSNN
huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội
7


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN
1.1. Ngân sách nhà nước và chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1 Khái niệm và vai trò ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1.1. Khái niệm Ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách, theo nghĩa chung nhất, là một quỹ tiền tệ tập trung mà người
quyết định chi tiêu phải tính toán để thu và chi luôn cân đối với nhau trong một thời
hạn nhất định. Nói cách khác, NS là một danh sách tất cả các chi phí và doanh thu
theo kế hoạch. Đây là một kế hoạch cho tiết kiệm và chi tiêu . Bất kỳ một chủ thể
kinh tế nào hoạt động trong kinh tế thị trường cũng đều phải có NS, tức có bản kế
hoạch thu, chi hợp lý để khỏi mắc nợ dẫn đến phá sản. Tính cân đối, thu chi có kế
hoạch là nguyên tắc vận hành then chốt của NS.
Áp dụng vào lĩnh vực tài chính công, NS của các cơ quan nhà nước được gọi
bằng thuật ngữ riêng là NSNN. Ở các nước khác nhau, NSNN cũng được định nghĩa
khác nhau.
Theo Bách khoa toàn thư về kinh tế học và khoa học quản lý do A.Silem
biên soạn, NSNN (le budget) là một bản dự báo và cho phép thực hiện các khoản
thu và các khoản chi trong năm của nhà nước. Định nghĩa của nhà khoa học người
Pháp này nhấn mạnh tính kế hoạch thu, chi đã được phê chuẩn của nhà nước trong
một niên hạn nhất định (một năm) mà chưa chú ý đến vị trí, tầm quan trọng cũng
như bản chất của NSNN.
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, NSNN là toàn bộ các khoản thu chi của

nhà nước trong dự toán đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và
thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà
nước. So với định nghĩa trên, định nghĩa này đã mở rộng hơn, có đề cập đến mục
đích tồn tại NSNN.
8


Theo Luật NSNN năm 2015, Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu,
chi của Nhà nước trong dự toán đã được cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước
quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ của Nhà nước.
Ngân sách nhà nước được phân cấp thành ngân sách trung ương và ngân sách
địa phương. Ngân sách trung ương là ngân sách được thủ hưởng bởi các bộ, cơ quan
ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các cơ quan khác ở trung ương. Ngân sách
địa phương bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có Hội đồng nhân
dân và Ủy ban nhân dân. Ngân sách địa phương bao gồm ngân sách cấp tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương (gọi chung là ngân sách cấp tỉnh); ngân sách cấp huyện,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân sách cấp huyện) và ngân sách
cấp xã, phường, thị trấn (gọi chung là ngân sách cấp xã). Ngân sách địa phương là
một phạm trù kinh tế gắn với thu nhập và chi tiêu của chính quyền địa phương.
Ngân sách địa phương là nguồn lực để chính quyền địa phương thực hiện các chức
năng, nhiệm vụ của mình và chi phối, điều chỉnh các hoạt động khác của xã hội,
cùng với NSTW góp phần phát triển kinh tế của cả nước.
Ngân sách Nhà nước cấp huyện là toàn bộ các khoản thu, chi của huyện đã
được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và được thực hiện trong một năm
tài chính để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của huyện.
1.1.1.2. Vai trò ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách huyện mang bản chất của NSNN, đó là mối quan hệ giữa chính
quyền Nhà nước cấp huyện với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện trong quá trình
tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ ngân sách của huyện. NS huyện phải đáp ứng được

các nhiệm vụ chi của chính quyền nhà nước cấp huyện nhằm thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ chung. Do vậy, ngân sách nhà nước cấp huyện có những vai trò chủ đạo sau:

Một là, NSNN cấp huyện là công cụ huy động nguồn tài chính để đảm bảo
thực hiện chức năng nhà nước ở địa phương:
Sự hoạt động của chính quyền địa phương trong các lĩnh vực chính trị, kinh
tế, xã hội luôn đòi hỏi phải có quỹ tài chính tập trung để phục vụ nhu cầu chi tiêu
9


cho những mục đích xác định, quỹ tài chính tập trung đó chính là ngân sách huyện.
Mặc dù không lớn như ngân sách Trung ương, nhưng ngân sách huyện đã thể hiện
vai trò nhất định trong việc thực hiện chức năng Nhà nước tại địa phương. Trong
các chức năng của Nhà nước, chức năng đảm bảo quốc phòng - an ninh đóng vai trò
đặc biệt quan trọng. Đây là công cụ quyền lực của Nhà nước nhằm bảo vệ ý chí của
Nhà nước, tạo môi trường chính trị bền vững, an toàn để huyện phát triển về mọi
mặt trong cả mặt kinh tế lẫn xã hội.
Hai là, NSNN cấp huyện là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế - xã hội tại
địa phương:
Vai trò này xuất hiện trước nhu cầu cần khắc phục những khuyết điểm của
kinh tế thị trường, giúp cho nền kinh tế phát triển cân đối và hợp lý. Nhà nước thực
hiện vai trò này trong hoạt động thu chi NSNN, cụ thể trong các lĩnh vực kinh tế, xã
hội như sau:
Về mặt kinh tế: NSNN cấp huyện có vai trò rất quan trọng trong việc định
hướng hình thành cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh và
chống độc quyền. Thông qua các khoản chi kinh tế và chi cho các công trình kết cấu hạ
tầng kinh tế; đồng thời chính quyền cấp huyện có thể tạo điều kiện và hướng nguồn vốn
đầu tư của các doanh nghiệp vào những lĩnh vực, những ngành có tỷ suất lợi nhuận cao,
ưu tiên những ngành mũi nhọn có khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Về mặt xã hội: Đầu tư của NSNN để thực hiện các chính sách xã hội: Giáo
dục đào tạo, y tế, văn hóa, thể thao, chi đảm bảo xã hội nhằm giúp đời sống của
nhân dân ngày càng được nâng cao hơn. Việc đầu tư này nhằm khắc phục và bù đắp
khiếm khuyết của nền kinh tế thị trường như thất nghiệp, phân hóa giàu nghèo, ô
nhiễm môi trường....
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của chi ngân sách Nhà nước cấp huyện
1.1.2.1. Khái niệm chi NSNN cấp huyện
Xuất phát từ vai trò, chức năng quản lý vĩ mô của nhà nước trong việc phát
triển kinh tế - xã hội mà nội dung chi ngân sách rất đa dạng. Chi NSNN là việc các
đơn vị thụ hưởng ngân sách xác định các khoản chi cụ thể cho từng mục tiêu, hoạt
10


động và công việc thuộc chức năng của mình nhằm đảm bảo thực hiện những mục
tiêu chung.
Mục đích của chi NSNN là thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình trong
việc phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo sự hoạt động của bộ máy cơ quan Nhà
nước. Căn cứ để thực hiện chi NSNN là dự toán chi ngân sách hàng năm, các quy
định của pháp luật và các định mức, tiêu chuẩn chi ngân sách.
Chi ngân sách nhà nước cấp huyện bao gồm những khoản chi theo quy định
của pháp luật nhằm mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an
ninh, duy trì hoạt động, đảm bảo thực hiện những vai trò, nhiệm vụ của bộ máy
chính quyền cấp huyện.
1.1.2.2. Đặc điểm chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Thứ nhất, chi NSNN cấp huyện gắn liền với bộ máy Nhà nước và những
nhiệm vụ của bộ máy đó trong từng thời kỳ.
Chi NSNN cấp huyện nhằm đáp ứng nhu cầu về tài chính cho bộ máy Nhà
nước để thực hiện những chức năng và nhiệm vụ theo Luật định. Quy mô, cơ cấu và
phân cấp chi NSNN phụ thuộc vào quy mô, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, phân cấp
của bộ máy quản lý Nhà nước. Khi Nhà nước tham gia điều chỉnh nền kinh tế hoặc

nền kinh tế ngày càng phát triển mạnh mẽ thì quy mô và cơ cấu chi NSNN cũng
theo đó mà phức tạp hơn.
Thứ hai, chi NSNN cấp huyện gắn với quyền lực Nhà nước.
Tại Việt Nam, Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất có quyền quyết định
quy mô, cơ cấu và phân bổ chi NSNN phục vụ cho các mục tiêu quan trọng. Quốc
hội ban hành, sửa đổi luật trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng; đảm bảo cân đối
ngân sách; quyết định dự toán ngân sách nhà nước, phê chuẩn quyết toán NSNN;
quyết định các dự án, công trình quan trọng quốc gia được đầu tư từ nguồn NSNN.
Chi NSNN ở mỗi cấp chính quyền thể hiện quyền lực của Nhà nước trong điều tiết
nền kinh tế và đời sống xã hội.
Thứ ba, chi NSNN cấp huyện được xem xét hiệu quả trên phạm vi toàn địa
bàn. Các cấp sử dụng ngân sách dựa trên sự thống nhất hài hòa về mặt lợi ích và
11


hướng tới lợi ích chung của quốc gia và địa phương. Chi NSNN cấp huyện nhằm
mục tiêu duy trì sự ổn định lâu dài và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của đời sống
kinh tế - xã hội của huyện. Mỗi mắt xích trong cơ cấu chi NSNN đóng vai trò quan
trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ chung. Mỗi cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách
phải chi đúng mục đích, phù hợp và tiết kiệm, kiểm soát chi nghiêm ngặt để chống
thất thoát, lãng phí.
Thứ tư, các khoản chi NSNN cấp huyện mang tính không hoàn trả trực tiếp.
1.1.2.3. Vai trò của chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Thứ nhất, chi thường xuyên NSNN cung cấp nguồn lực tài chính nhằm đảm
bảo duy trì hoạt động của hệ thống chính quyền cấp huyện.
Chi thường xuyên đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động bình
thường của bộ máy Nhà nước cấp huyện. Hoạt động của bộ máy chính quyền cấp
huyện không chỉ nhằm mục đích thống nhất quản lý các hoạt động của nền kinh tế
diễn ra trên địa bàn huyện mà còn nhằm đảm bảo ổn định về mặt an ninh – chính trị,
trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Điều này đòi hỏi phải có bộ máy chính quyền đủ

mạnh, có năng lực để thực thi nhiệm vụ trên. Tức là, NN phải có nguồn lực về vật
chất để xây dựng, củng cố và duy trì bộ máy chính quyền cấp huyện thông qua việc
bố trí các khoản chi thường xuyên cho các đơn vị dự toán theo quy định của pháp
luật.
Thứ hai, chi thường xuyên NSNN là công cụ để Nhà nước, cụ thể là chính
quyền cấp huyện thực hiện mục tiêu công bằng xã hội.
Bằng việc quản lý, sử dụng hợp lý nguồn chi thường xuyên góp phần ổn định
và điều chỉnh thu nhập, hỗ trợ người nghèo, gia đình chính sách, thực hiện các
chính sách an sinh xã hội, cải thiện dịch vụ công,… Khi xã hội ổn định, an toàn xã
hội và an ninh quốc phòng cũng được đảm bảo.
Thứ ba, chi thường xuyên NSNN có tác động to lớn trong việc thúc đẩy phát
triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện.
Thông qua việc quản lý, phân phối các khoản chi NSNN cấp huyện, đặc biệt
chi ĐTXD, chi sự nghiệp phát triển kinh tế tạo điều kiện giải quyết tốt mối quan hệ
12


giữa tích lũy và tiêu dung. Góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển, cải thiện đời sống
nhân dân, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với chủ trương, đường lối của Đảng
và vai trò quản lý, điều hành của chính quyền cấp huyện. Nói cách khác, chi thường
xuyên được xem là một trong những công cụ kích thích phát triển và điều tiết vĩ mô
nền kinh tế.
Thứ tư, chi thường xuyên là công cụ ổn định chính trị, xã hội, quốc phòng –
an ninh.
Thông qua chi thường xuyên, Nhà nước thực hiện các chính sách xã hội, đảm
bảo ổn định, trật tự an toàn xã hội và an ninh quốc phòng được đảm bảo.
Các khoản mục chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Chi NSNN cấp huyện là các khoản chi mà chính quyền cấp huyện có quyền
phân bổ cho các đơn vị trực thuộc sử dụng nhằm bảo đảm thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ của chính quyền cấp huyện theo đúng pháp luật.

Các khoản chi này được bao quát trong mục lục NSNN và được đưa vào dự
toán NS, được HĐND ra quyết định phê chuẩn và được thực hiện trong một thời
gian xác định. Nếu các khoản thu trên địa bàn huyện không đủ để cân đối cho các
khoản chi theo chế độ chung thống nhất trong cả nước, NSTW sẽ cấp bổ sung để
cân đối NSĐP. Theo Luật NSNN năm 2015, chi NSNN cấp huyện bao gồm nhiều
khoản mục lớn sau:
* Chi đầu tư phát triển:
+ Đầu tư cho các dự án do địa phương quản lý theo các lĩnh vực được quy định
+

Đầu tư và hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ

công ích do Nhà nước đặt hàng, các tổ chức kinh tế, các tổ chức tài chính của địa
phương theo quy định của pháp luật;
+ Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
* Chi thường xuyên của các cơ quan, đơn vị ở địa phương được phân cấp
trong các lĩnh vực:

13


+ Sự nghiệp giáo dục - đào tạo và dạy nghề: Chi thanh toán cho cá nhân:
thuộc nhóm mục chi này bao gồm các khoản chi về lương, phụ cấp lương, BHXH,
BHYT,BHTN, chế độ phúc lợi tập thể cho giáo viên, cán bộ công nhân viên của nhà
trường.
+ Sự nghiệp khoa học và công nghệ;
+ Quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phần giao địa phương quản lý:
khoản chi này nhằm đảm bảo trật tự an toàn xã hội, tạo ra sự yên bình cho người dân.

+ Sự nghiệp y tế, dân số và gia đình;

+ Sự nghiệp văn hóa thông tin;
+ Sự nghiệp phát thanh, truyền hình;
+ Sự nghiệp thể dục thể thao;
+ Sự nghiệp bảo vệ môi trường;
+

Các hoạt động kinh tế: Chi sự nghiệp Nông – Lâm - Ngư nghiệp, sự nghiệp

thủy lợi, sự nghiệp giao thông, sự nghiệp kiến thiết thị chính và sự nghiệp kinh tế
công cộng khác. Chi điều tra cơ bản, đo đạc địa giới hành chính các cấp, Chi về bản
đồ, đo đạc cắm mốc biên giới, đo đạc lập bản đồ và lưu trữ hồ sơ địa chính, Chi
định canh, định cư và kinh tế mới.
+ Hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức chính trị và các tổ
chức chính trị - xã hội; hỗ trợ hoạt động cho các tổ chức chính trị xã hội - nghề
nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp theo quy định của pháp luật;
+ Chi bảo đảm xã hội, bao gồm cả chi thực hiện các chính sách xã hội theo
quy định của pháp luật;
+ Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
* Chi trả nợ lãi các khoản do chính quyền địa phương vay.
* Chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính địa phương.
* Chi chuyển nguồn sang năm sau của ngân sách địa phương.
* Chi bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu cho ngân sách cấp dưới

1.2. Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
14


1.2.1. Khái niệm và nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
1.2.1.1. Khái niệm
Quản lý nói chung được quan niện như một quy trình mà chủ thể quản lý

tiền hành thông qua việc sử dụng các công cụ và phương pháp thích hợp nhằm tác
động và điều khiển đối tượng được quản lý hoạt động và phát triển phù hợp với quy
luật khách quan và đạt được các mục tiêu đã định.
Quản lý chi thường xuyên NSNN là quá trình các cơ quản quản lý Nhà nước
có thẩm quyền vận dụng các quy luật khách quan, sử dụng hệ thống phương pháp,
công cụ quản lý tác động vào hoạt động chi thường xuyên NSNN đảm bảo các
khoản chi thường xuyên được sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả. Phục
vụ tốt nhất việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước nhằm đạt được
các mục tiêu thúc đẩy phát triển KTXH.
Quản lý chi thường xuyên NSNN là quá trình Nhà nước sử dụng các công cụ
một cách có hệ thống các cách thức, biện pháp phân phối và sử dụng tiền tệ tập
trung nhằm phục vụ chi tiêu cho bộ máy và thực hiện các chức năng của Nhà nước.
Quản lý chi NSNN cấp huyện qua trình quản lý hệ thống hóa các quan hệ
kinh tế phát sinh trong quá trình tạo lập, phân bổ và sử dụng quỹ tiền tệ của chính
quyền cấp huyện sao cho phù hợp với khả năng thu và đảm bảo nguồn lực tài chính
để thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ của cấp trên giao và của HĐND huyện đề
ra.
Quản lý chi thường xuyên NSNN cấp huyện là một trong những nội dung
trọng yếu của quản lý chi ngân sách, quản lý tài chính nói riêng và quản lý nhà nước
nói chung. Quản lý chi thường xuyên NSNN cấp huyện được điều hành bởi bộ máy
quản lý cấp huyện và là một mắt xích quan trọng trong quá trình quản lý kinh tế - xã
hội.
1.2.1.2. Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp
huyện * Nguyên tắc quản lý theo dự toán:
Dự toán là khâu mở đầu của chu trình NSNN. Việc quản lý chi thường xuyên
NSNN cấp huyện phải theo dự toán từ những cơ sở lý luận và thực tiễn sau:
15


Những khoản chi thường xuyên khi đã được ghi vào dự toán chi và đã được

cơ quan có thẩm quyền phê duyệt được coi như là chỉ tiêu pháp lệnh, thể hiện sự
cam kết của các cơ quan chức năng về quản lý tài chính công với các đơn vị thụ
hưởng ngân sách. Vì vậy quản lý chi thường xuyên NSNN phải theo nguyên tắc
quản lý theo dự toán. Cụ thể:
Hoạt động của NSNN, đặc biệt là cơ cấu thu – chi của NSNN phụ thuộc vào
quyết định của cơ quan quyền lực nhà nước và phái chịu sự kiểm tra, giám sát của
các cơ quan nhà nước đó. Do vậy, mọi khoản chi từ NSNN chỉ có thể trở thành hiện
thực khi khoản chi đó đã nằm trong cơ cấu chi theo dự toán đã được cấp có thẩm
quyền phê duyệt.
Phạm vi chi của NSNN rất đa dạng liên quan tới nhiều loại hình đơn vị thuộc
nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau. Mức chi cho mỗi loại hoạt động được xác định
theo đối tượng riêng, định mức riêng hoặc giữa các cơ quan trong cùng một lĩnh vực
hoạt động nhưng có điều kiện trang bị về cơ sở vật chất có sự khác nhau, quy mô,
tính chất hoạt động khác nhau sẽ dẫn tới mức chi từ NSNN cho các cơ quan đó cũng
khác nhau.
Quản lý chi NS theo dự toán mới đảm bảo được yêu cầu cân đối của NSNN,
tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hành NSNN, hạn chế được tính tùy tiện trong
quản lý và sử dụng kinh phí ở các đơn vị thụ hưởng NSNN.
* Nguyên tắc thực hiện tiết kiệm và có hiệu quả:
Có thể nói tiết kiệm, hiệu quả là một trong những nguyên tắc quan trọng
hàng đầu của quản lý chi thường xuyên NSNN. Các hoạt động của chi thường
xuyên NSNN diễn ra trên phạm vi rộng, đa dạng và phức tạp; nhu cầu chi thường
xuyên NSNN luôn tăng trong khi khả năng huy động nguồn thu có hạn. Vì vậy,
trong quá trình phân bổ và sử dụng các nguồn lực có hạn cần tính toán để đạt hiệu
quả cao nhất với chi phí ít nhất
Nguyên tắc này được đảm bảo khi quá trình thực hiện quản lý chi thường
xuyên của NSNN có hiệu quả và đồng bộ các nội dung sau:
16

Xây dựng được các định mức, tiêu chuẩn chi tiêu phù hợp với từng đối tượng
hay tính chất công việc.
Thiết lập được các hình thức cấp phát đa dạng và lựa chọn hình thức cấp phát
áp dụng cho mỗi loại hình đơn vị, hay yêu cầu quản lý của từng nhóm mục chi một
cách phù hợp.
Lựa chọn được thứ tự ưu tiên cho các hoạt động sao cho với số chi thường
xuyên có hạn nhưng công việc hoàn thành tốt, chất lượng cao.
Khi đánh giá tính hiệu quả của chi thường xuyên NSNN phải xem xét mức
độ ảnh hưởng của mỗi khoản chi thường xuyên tới các mối quan hệ kinh tế, chính
trị, xã hội khác và phải tính đến thời gian phát huy tác dụng của nó
* Nguyên tắc chi trực tiếp qua Kho bạc nhà nước:
Một trong những chức năng quan trọng của KBNN là quản lý quỹ NSNN. Vì
vậy, KBNN vừa có quyền, vừa có trách nhiệm phải kiểm soát chặt chẽ mọi khoản
chi NSNN, đặc biệt là các khoản chi thường xuyên. Để tăng cường vai trò của
KBNN trong kiểm soát chi thường xuyên của NSNN, hiện nay ở nước ta đã và đang
triển khai thực hiện chi trực tiếp qua KBNN và coi đó như là một nguyên tắc trong
quản lý khoản chi này.
Chi trực tiếp qua KBNN là phương thức thanh toán chi trả có sự tham gia của
3 bên: Đơn vị sử dụng NSNN; KBNN; tổ chức hoặc cá nhân được nhận các khoản
tiền do đơn vị sử dụng NSNN thanh toán chi trả (gọi chung là người được hưởng)
bằng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt. Cách thức tiến hành cụ thể là: Đơn
vị sử dụng NSNN uỷ quyền cho KBNN trích tiền từ tài khoản của mình để chuyển
trả vào tài khoản cho người được hưởng ở một trung gian tài chính, nơi người được
hưởng mở tài khoản giao dịch.
Để thực hiện được nguyên tắc chi trực tiếp qua KBNN cần phải giải quyết
tốt một số vấn đề cơ bản sau:
Thứ nhất, tất cả các khoản chi NSNN phải được kiểm tra, kiểm soát một cách
chặt chẽ trong quá trình cấp phát, thanh toán. Các khoản chi phải có trong dự toán
NSNN được duyệt, tuân thủ đúng cơ chế quản lý tài chính được phép áp dụng cho
mỗi 17

khoản chi và đã được thủ trưởng đơn vị sử dụng kinh phí NSNN duyệt chi.
Thứ hai, tất cả các cơ quan, đơn vị, các chủ dự án... sử dụng kinh phí NSNN
phải mở tài khoản tại KBNN; chịu sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan Tài chính và
KBNN trong quá trình lập dự toán, phân bổ dự toán, cấp phát, thanh toán, hạch toán
và quyết toán NSNN.
Thứ ba, cơ quan Tài chính các cấp có trách nhiệm xem xét dự toán NS của
các đơn vị cùng cấp; kiểm tra phương án phân bổ và giao dự toán của đơn vị dự
toán cấp trên cho các đơn vị dự toán cấp dưới, nếu không đúng dự toán NS được
giao, không phù hợp với cơ chế quản lý tài chính được phép áp dụng cho mỗi khoản
chi thì yêu cầu điều chỉnh lại. Cơ quan Tài chính các cấp có trách nhiệm thẩm định
các báo cáo quyết toán của các đơn vị dự toán cấp I trực thuộc, tổng hợp số liệu vào
quyết toán chi NSNN.
Thứ tư, KBNN có trách nhiệm kiểm soát các hồ sơ, chứng từ, điều kiện chi
và thực hiện cấp phát, thanh toán kịp thời các khoản chi NSNN theo đúng qui định;
tham gia với các cơ quan Tài chính, cơ quản quản lý nhà nước có thẩm quyền trong
việc kiểm tra tình hình sử đụng NSNN và xác nhận số thực chi NSNN qua kho bạc
của các đơn vị.
Thứ năm, lựa chọn phương thức cấp phát, thanh toán đối với từng khoản chi
thường xuyên cho phù hợp với hoàn cảnh kinh tế, xã hội hiện tại
1.2.1.3. Sự cần thiết quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
Xuất phát từ vai trò quan trọng của chi thương xuyên NSNN cấp huyện trọng
việc duy trì sự hoạt động của bộ máy chính quyền cấp huyện đảm bảo trong việc
thực hiện các chức năng của NN tại đại phương. Quản lý chi thường xuyên NSNN
cấp huyện tốt sẽ đảm bảo quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ ngân sách của
huyện một cách tiết kiệm, có hiệu quả, giúp chính quyền cấp huyện thực hiện các
chức năng, nhiệm vụ phát triển kinh tế, đảm bảo quốc phòng an ninh, bảo vệ ý chí
của NN, tạo môi trường chính trị ổn định để toàn huyện phát trinể về mọi mặt trong
cả kinh tế lẫn xã hội.

18


NSNN cấp huyện có vai trò rất quan trọng trong việc định hướng hình thành
cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh, quản lý tốt chi thường
xuyên NSNN cấp huyện sẽ thúc đẩy sự phát triển của những ngành có tỷ suất lợi
nhuận cao, khuyến khích các mô hình kinh tế mới tạo được nhiều việc làm, giảm tỷ
lệ thất nghiệp góp phần điều tiết thu nhập dân cư, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo
giữa các vùng, khu vực, tầng lớp dân cư.
NSNN cấp huyện là một phương tiện bù đắp những khiếm khuyết thị trường
thực hiện công bằng xã hội và các vấn đề về môi trường. Quản lý tốt chi thường
xuyên NSNN cấp huyện sẽ góp phần khắc phục những hậu quả về ô nhiễm môi
trường, các vấn đề về công bằng xã hội, đời sống nhân dân được quan tâm, cải
thiện.
Như vậy, quản lý chi thường xuyên NSNN tốt sẽ hạn chế việc sử dụng các
khoản chi thường xuyên lãng phí, thiếu hiệu quả gây ra gánh nặng về chi ngân sách.
Gây thất thoát ngân sách sẽ kìm hãm sự phát triển của địa phương về nhiều mặt.
Ngân sách cấp huyện là một bộ phận quan trọng của ngân sách nhà nước ở
địa phương. Quản lý ngân sách cấp huyện có hiệu quả, cụ thể là quản lý chi thường
xuyên, sẽ góp phần vào việc duy trì sự ổn định nền kinh tế, điều tiết giá cả, phục vụ
chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn huyện.
1.2.2. Nội dung công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện

1.2.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý chi thường xuyên
Việc tổ chức bộ máy quản lý chi thường xuyên NSĐP gồm nhiều cơ quan với
chức năng, nhiệm vụ cụ thể như sau:
Hội đồng nhân dân huyện:
Quyết định dự toán thu – chi ngân sách và phân bổ NS cấp mình; phê chuẩn
quyết toán NSĐP; Quyết định điều chỉnh dự toán NSĐP trong trường hợp cần thiết;
Giám sát việc thực hiện ngân sách đã được HĐND quyết định. Bãi bỏ văn bản quy

phạm pháp luật về tài chính – ngân sách của UBND, chủ tịch UBND và HĐND cấp
dưới trực tiếp trái với Hiến pháp, luật, Nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị
19


quyết của UB thường vụ Quốc hội và các văn bản của các cơ quan nhà nước cấp
trên.
Ủy ban nhân dân:
Lập dự toán NSĐP và phướng án phân bổ NS cấp mình, dự toán điều chỉnh
NSĐP trong trường hợp cần thiết trình HĐND cùng cấp quyết định và báo cáo cơ
quan hành chính NN, cơ quan tài chính cấp trên trực tiếp; Lập quyết toán NSĐP
trình HĐND cùng cấp phê chuẩn và báo cáo cơ quan hành chính NN, cơ quan tài
chính cấp trên trực tiếp kiểm tra Nghị quyết của HĐND cấp dưới về dự toán ngân
sách và quyết toán ngân sách ( cấp xã, phường, thị trấn); Căn cứ vào Nghị quyết của
HĐND cùng cấp, quyết định giao nhiệm vụ thu, chi NS cho từng cơ quan, đơn vị
trực thuộc, nhiệm vụ thu chi và mức bổ sung cho NS cấp dưới; Tổ chức thực hiện
NSĐP; Phối hợp với các cơ quan NN cấp trên trong việc quản lý NSNN theo lĩnh
vực trên địa bàn; Báo cáo về NSNN theo quy định của pháp luật.
Cơ quan tài chính
Lập dự toán thu – chi hàng năm theo đúng quy định của pháp luật về kế toán,
thống kê, báo cáo quyết toán, công khai ngân sách theo quy định của pháp luật.
Tham mưu cho UBND các cấp trong việc quản lý, điều hành công tác quản lý chi
thường xuyên NSNN. Cơ quan tài chính phải thường xuyên theo dõi dự toán NS
đảm bảo kinh phí phục vụ cho các nhiệm vụ chi thường xuyên trong năm.
Kho bạc Nhà nước:
Kiểm soát, đối chiếu các khoản chi so với dự toán ngân sách nhà nước, bảo
đảm các khoản chi phải có trong dự toán ngân sách nhà nước được cấp có thẩm
quyền giao, số dư tài khoản dự toán của đơn vị còn đủ để chi, tránh trường hợp chi
vượt dự toán, bổ sung dự toán khi không có nguồn kinh phí gây chi lạm nguồn NS.
Kiểm tra, kiểm soát tính hợp pháp, hợp lệ đúng quy định của pháp luật đối với các

khoản chi.
1.2.2.2. Lập dự toán chi thường xuyên Ngân sách huyện
Dự toán chi thường xuyên là một bộ phận rất quan trọng của dự toán chi
20


ngân sách Nhà nước. Đây là khâu mở đầu của một chu trình ngân sách, nhằm mục
đích để phân tích, đánh giá giữa khả năng và nhu cầu các nguồn tài chính của Nhà
nước nhằm xác lập các chỉ tiêu thu chi ngân sách Nhà nước hàng năm một cách
đúng đắn, có căn cứ khoa học và thực tiễn. Mục tiêu cơ bản của việc lập dự toán chi
thường xuyên NSNN là nhằm tính toán đúng đắn khả năng đáp ứng NS và nhu cầu
ngân sách trong kỳ kế hoạch, có căn cứ khoa học và thực tiễn các chỉ tiêu thu, chi
của ngân sách trong kỳ kế hoạch.
Lập dự toán chi thường xuyên NSNN thực chất là lập kế hoạch chi thường
xuyên ngân sách trong một năm ngân sách. Kết quả của khâu này là lên được bảng
dự toán ngân sách được các cấp thẩm quyền quyết định.
Dự toán là khâu mở đầu có tính chất quyết định đến hiệu quả trong quá trình
điều hành, quản lý ngân sách, trong đó dự toán chi ngân sách là một mục quan trọng
trong dự toán ngân sách, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng của dự toán cũng
như hiệu quả của quá trình điều hành ngân sách.
Dự toán ngân sách còn là cơ sở, là cơ hội để kiểm tra lại tính đúng đắn hiện
thực và cân đối của kế hoạch kinh tế - xã hội.
Dự toán là công cụ điều chỉnh quá trình kinh tế - xã hội của Nhà nước; kiểm
tra, đánh giá hiệu quả công việc của các bộ phận kế hoạch tài chính.
Các yêu cầu phải đảm bảo trong quá trình lập ngân sách cấp huyện :
Dự toán ngân sách phải bám sát kế hoạch phát triển KT-XH và có tính khả
thi đối với việc thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH của địa phương. Dự toán ngân
sách chỉ mang tính thực thi khi nó bám sát kế hoạch phát triển, xã hội, có tác động
tích cực đến thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH.
Dự toán chi thường xuyên ngân sách phải đảm bảo thực hiện đầy đủ, đúng

đắn các nhiệm vụ chi của chính sách tài chính địa phương trong từng thời kỳ và yêu
cầu của Luật Ngân sách nhà nước.
Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách phải dựa trên các kết quả phân tích,
đánh giá tình hình thực hiện dự toán chi ngân sách của các năm trước, đặc biệt là
của năm báo cáo.
21