Quản lý đội ngũ giáo viên trường THCS dịch vọng hậu, quận cầu giấy, thành phố hà nội theo tiếp cận văn hóa tổ chức

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ THANH HÀ

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ DỊCH VỌNG HẬU,
QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
THEO TIẾP CẬN VĂN HÓA TỔ CHỨC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ THANH HÀ

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ DỊCH VỌNG HẬU,
QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
THEO TIẾP CẬN VĂN HÓA TỔ CHỨC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.140114

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THANH LÝ

HÀ NỘI - 2020


LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập và nghiên cứu, đến nay tác giả đã hoàn thành
luận văn. Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết
ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, cán bộ quản lý và các thầy giáo, cô giáo Trường
Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã trực tiếp giảng dạy, tạo mọi
điều kiện tốt nhất giúp tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tác giả xin trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Thanh Lý đã định
hướng, cung cấp kiến thức lý luận và thực tiễn đồng thời trực tiếp hướng dẫn,
giúp đỡ tác giả tận tình trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các đồng chí cán bộ,
giáo viên trường THCS Dịch Vọng Hâu, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội đã
nhiệt tình, tạo điều kiện về thời gian, cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến giúp
đỡ, động viên tác giả hoàn thành luận văn.
Mặc dù có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, song những
thiếu sót, khiếm khuyết trong luận văn là khó thể tránh khỏi. Kính mong nhận
được những ý kiến chỉ dẫn quý báu của thầy cô, các nhà khoa học trong hội
đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 12 năm 2019
Tác giả

Phạm Thị Thanh Hà

i


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BGD&ĐT

Bộ giáo dục và đào tạo

BGH

Ban giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lý

GV

Giáo viên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

HS

Học sinh

LĐNT

Lãnh đạo nhà trường

MTSP

Môi trường sư phạm

NT

Nhà trường

NTTHCS

Nhà trường Trung học cơ sở

QLVHNTTHCS Quản lý văn hóa nhà trường Trung học cơ sở
TCVHTC

Tiếp cận văn hóa tổ chức

VH

Văn hóa

VHNT

Văn hóa nhà trường

VHNTTHCSVN Văn hóa nhà trường Trung học cơ sở Việt Nam
VN

Việt Nam

ii

MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục các từ viết tắt.................................................................................... ii
Danh mục các bảng ......................................................................................... vii
Danh mục các sơ đồ ......................................................................................... ix
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO TIẾP CẬN VĂN HÓA TỔ CHỨC ..... 6
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................. 6
1.1.1. Những nghiên cứu về quản lý đội ngũ giáo viên trường THCS ..... 6
1.1.2. Những nghiên cứu về văn hoá tổ chức, văn hoá nhà trường .......... 7
1.1.3. Những nghiên cứu về quản lý nhà trường theo tiếp cận văn hoá
tổ chức ....................................................................................................... 8
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................. 9
1.2.1. Quản lý đội ngũ giáo viên ............................................................... 9
1.2.2. Văn hóa tổ chức và văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở .... 12
1.2.3. Khái niệm quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa
tổ chức .................................................................................................... 18
1.3. Nhà trƣờng Trung học cơ sở hiện nay ................................................. 18
1.3.1. Vị trí, nhiệm vụ và quyền hạn của trường trung học cơ sở .......... 18
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục Trung học cơ sở ........................................ 19
1.3.3. Những yêu cầu xây dựng văn hóa nhà trường trung học cơ sở
hiện nay .................................................................................................... 21
1.4. Một số lý luận về quản lý đội ngũ và văn hóa tổ chức ở nhà
trƣờng trung học cơ sở.................................................................................. 22
1.4.1. Tầm quan trọng của vấn đề quản lý đội ngũ giáo viên Trung
học cơ sở theo tiếp cận văn hóa tổ chức hiện nay ................................... 22

1.4.2. Các giá trị cốt lõi trong việc quản lý đội ngũ giáo viên hiện nay..... 23
1.4.3. Hiệu trưởng trường trung học cơ sở và vấn đề quản lý đội ngũ
giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức .................................................. 24

iii


1.4.4. Lý thuyết phát triển nguồn nhân lực trong giáo dục hiện nay ...... 28
1.5. Quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức ở trƣờng
trung học cơ sở............................................................................................... 30
1.5.1. Bản chất của quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa
tổ chức ..................................................................................................... 30
1.5.2. Nội dung quản lý đội ngũ giáo viên ở trường trung học cơ sở
theo tiếp cận văn hóa tổ chức .................................................................. 30
1.6. Những yếu tố tác động đến quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp
cận văn hóa tổ chức ở trƣờng trung học cơ sở hiện nay ........................... 38
1.6.1. Yếu tố khách quan......................................................................... 39
1.6.2. Yếu tố chủ quan ............................................................................ 40
Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 42
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THEO TIẾP CẬN VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ DỊCH VỌNG HẬU, QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .... 43
2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo ở quận
Cầu Giấy, thành phố Hà Nội ........................................................................ 43
2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội .............................................................. 43
2.1.2. Tình hình giáo dục và đào tạo ....................................................... 45
2.1.3. Khái quát về trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu ................. 46
2.2. Giới thiệu về khảo sát ............................................................................ 47
2.2.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 47
2.2.2. Nội dung khảo sát ......................................................................... 47

2.2.3. Phương pháp khảo sát ................................................................... 47
2.2.4. Đối tượng khảo sát ........................................................................ 48
2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức ở
trƣờng Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu..................................................... 48
2.3.1. Về số lượng giáo viên ................................................................... 48
2.3.2. Về cơ cấu đội ngũ giáo viên.......................................................... 49
2.3.3. Về chất lượng đội ngũ giáo viên ................................................... 50

iv


2.3.4. Thực trạng bầu không khí, cơ sở vật chất phục vụ đội ngũ
giáo viên .................................................................................................. 52
2.4. Thực trạng nhận thức về quản lý đội ngũ giáo viên trƣờng trung
học cơ sở Dịch Vọng Hậu theo tiếp cận văn hóa tổ chức........................... 56
2.4.1. Nhận thức về tầm quan trọng của việc quản lý đội ngũ giáo
viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức .......................................................... 56
2.4.2. Nhận thức về tính chủ động, tinh thần hợp tác và chia sẻ trong
công việc của đội ngũ giáo viên trung học cơ sở .................................... 57
2.4.3. Nhận thức về mức độ ảnh hưởng của đội ngũ giáo viên trung
học cơ sở trong việc xây dựng văn hóa tổ chức của nhà trường ............ 58
2.5. Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ
chức ở trƣờng Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu ........................................ 60
2.5.1. Thực trạng xây dựng quy hoạch đội ngũ giáo viên trung học
cơ sở theo tiếp cận văn hóa tổ chức ........................................................ 60
2.5.2. Thực trạng tuyển chọn đội ngũ giáo viên trung học cơ sở theo
tiếp cận văn hóa tổ chức .......................................................................... 61
2.5.3. Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên trung học cơ sở theo
tiếp cận văn hóa tổ chức .......................................................................... 63
2.5.4. Thực trạng đánh giá đội ngũ giáo viên trung học cơ sở theo

tiếp cận văn hóa tổ chức .......................................................................... 65
2.5.5. Thực trạng đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trung học
cơ sở theo tiếp cận văn hóa tổ chức ........................................................ 69
2.5.6. Thực trạng các chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ giáo viên
trung học cơ sở theo tiếp cận văn hóa tổ chức ........................................ 72
2.5.7. Thực trạng xây dựng môi trường văn hóa, tạo động lực làm
việc cho đội ngũ giáo viên ...................................................................... 74
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý đội ngũ giáo viên ở
trƣờng Trung học cơ sở theo tiếp cận văn hóa tổ chức ............................. 75
2.7. Đánh giá chung thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên trƣờng
Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu theo tiếp cận văn hóa tổ chức............... 77
2.7.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 77
v


2.7.2. Tồn tại và nguyên nhân ................................................................. 77
Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 79
CHƢƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ DỊCH VỌNG HẬU, QUẬN CẦU
GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO TIẾP CẬN VĂN HÓA TỔ CHỨC.....80
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................ 80
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................. 80
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ................................................ 80
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .................................................. 81
3.2. Nội dung các biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên ở trƣờng
Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu theo tiếp cận văn hóa tổ chức............... 81
3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ
quản lý, giáo viên về phát triển đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn
hóa tổ chức .............................................................................................. 82
3.2.2. Biện pháp 2: Ban giám hiệu chỉ đạo xây dựng kế hoạch phát

triển đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức ............................ 84
3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng giáo viên trong mọi
hoạt động của nhà trường theo tiếp cận văn hoá tổ chức ........................ 86
3.2.4. Biện pháp 4: Bố trí, sử dụng giáo viên phù hợp với năng lực
nghề nghiệp và yêu cầu chuẩn hoá giáo viên hiện nay ........................... 89
3.2.5. Biện pháp 5: Phát triển môi trường tạo động lực cho giáo viên,
đặc biệt tạo cơ chế hợp lý về lương và tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp
giáo viên ................................................................................................... 90
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 93
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp ................. 94
Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 97
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 100
PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1:

Thống kê số lượng nhân sự tại trường THCS Dịch Vọng Hậu ......... 49

Bảng 2.2:

Thống kê bộ máy tổ chức tại trường THCS Dịch Vọng Hậu...... 50

Bảng 2.3:

Thống kê trình độ đào tạo tại trường THCS Dịch Vọng Hậu ..... 51

Bảng 2.4:

Thống kê trình độ chuyên môn của nhân sự tại trường
THCS Dịch Vọng Hậu................................................................. 51

Bảng 2.5:

Thống kê cơ sở vật chất tại trường THCS Dịch Vọng Hậu ........ 52

Bảng 2.6:

Khảo sát mức độ hài lòng về cơ sở vật chất tại trường
THCS Dịch Vọng Hậu................................................................. 55

Bảng 2.7:

Khảo sát nhận thức của Ban giám hiệu về tầm quan trọng của
việc quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức.......... 56

Bảng 2.8:

Khảo sát Nhận thức về tính chủ động, tinh thần hợp tác và
chia sẻ trong công việc của đội ngũ giáo viên............................. 58

Bảng 2.9:

Kết quả khảo sát về mức độ ảnh hưởng của đội ngũ giáo
viên trong việc xây dựng văn hóa tổ chức của nhà trường ......... 59

Bảng 2.10: Kết quả khảo sát thực trạng xây dựng quy hoạch đội ngũ
giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức ...................................... 60
Bảng 2.11: Kết quả khảo sát thực trạng tuyển chọn đội ngũ giáo viên
theo tiếp cận văn hóa tổ chức ...................................................... 62
Bảng 2.12: Khảo sát thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên theo tiếp cận
văn hóa tổ chức ............................................................................ 64
Bảng 2.13: Khảo sát thực trạng đánh giá cán bộ lãnh đạo theo tiếp cận
văn hóa tổ chức ............................................................................ 66
Bảng 2.14: Khảo sát thực trạng đánh giá tổ trưởng theo tiếp cận văn
hóa tổ chức................................................................................... 67
Bảng 2.15: Khảo sát thực trạng đánh giá giáo viên theo tiếp cận văn hóa
tổ chức ......................................................................................... 68
Bảng 2.16: Khảo sát thực trạng đánh giá tổ chuyên môn theo tiếp cận
văn hóa tổ chức ............................................................................ 69
vii


Bảng 2.17: Phân công thực hiện đào tạo và bồi dưỡng giáo viên tại
trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu ..................................... 70
Bảng 2.18: Bảng kế hoạch thực hiện đào tạo và bồi dưỡng giáo viên tại
trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu ..................................... 70
Bảng 2.19: Kết quả khảo sát công tác thực hiện đào tạo và bồi dưỡng
giáo viên tại trường THCS Dịch Vọng Hậu theo tiếp cận
văn hóa tổ chức ............................................................................ 71
Bảng 2.20: Kết quả đánh giá mức độ hài lòng về chế độ đãi ngộ của đội
ngũ giáo viên theo hướng tiếp cận văn hóa tổ chức .................... 73
Bảng 2.21: Kết quả điều tra xây dựng môi trường làm việc văn hóa, tạo
động lực làm việc cho đội ngũ giáo viên..................................... 74
Bảng 2.22: Khảo sát thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến đội ngũ giáo
viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức .............................................. 75

Bảng 3.1:

Kết quả mức độ cấp thiết của các biện pháp đề xuất .................. 95

Bảng 3.2:

Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ................... 96

viii


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1:

Cơ cấu bộ máy tổ chức trường THCS Dịch Vọng Hậu ............. 49

Sơ đồ 1.2.

Mô hình sử dụng đội ngũ giáo viên ............................................. 63

Sơ đồ 1.3:

Những nguồn lực giúp hỗ trợ đãi ngộ cho đội ngũ giáo viên
Tại trường THCS Dịch Vọng Hậu .............................................. 72

Sơ đồ 2.1:

Mối quan hệ của các biện pháp đề xuất....................................... 94

ix

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo Việt Nam với sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển
nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước,
xây dựng nền văn hóa và con người. Đất nước ta đang trên đường phát triển
và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Nhu cầu đào tạo được nguồn nhân
lực để phát triển kinh tế - xã hội đã đặt ra cho ngành giáo dục nhiều khó khăn
và thách thức. Trước thực tế đó đòi hỏi ngành giáo dục cần phải có những đổi
mới để đáp ứng được sự phát triển của đất nước.
Giáo dục và đào tạo là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng
của Đảng, nhà nước và của dân tộc Việt Nam, với những nhiệm vụ to lớn
như: Nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa
và hội nhập quốc tế, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Giáo dục luôn gắn liền với sự phát triển của con người trong đó trường Trung
học cơ sở là môi trường rất quan trọng để học sinh được tham gia vào hoạt
động học tập và là nơi để xây dựng và hình thành cho các em nền tảng của
học vấn phổ thông; đồng thời tập dần các kỹ năng để các em chủ động trong
việc nhận thức tri thức khoa học để vận dụng vào cuộc sống. Trong nhà
trường, các hoạt động của đội ngũ giáo viên giữ vị trí rất quan trọng bởi nó
bao gồm hầu hết thời gian, khối lượng công việc của thầy và trò trong một
năm học; nó làm nền tảng để thực hiện thành công mục tiêu giáo dục toàn
diện của nhà trường; đồng thời quyết định kết quả đào tạo của nhà trường.
Các nhà giáo dục trên thế giới cho rằng, để một trường học phát triển
bền vững thì nhà trường cần có môi trường văn hóa khuyến khích tất cả mọi
người làm việc, học tập, cống hiến sức lực và trí tuệ của bản thân cho nhà
trường. Khi có được một nền văn hóa như vậy thì nhà trường sẽ rất dễ dàng đạt
được sứ mạng và các mục tiêu đã đặt ra. Vì vậy văn hóa tổ chức của nhà trường

1


cần được định hướng để thực sự phát huy ảnh hưởng tích cực của nó trong các
hoạt động và đến mọi thành viên trong nhà trường. Quản lý đội ngũ giáo viên
là hoạt động đặc thù của nhà trường, nó được qui định bởi đặc thù lao động sư
phạm của người giáo viên. Vì vậy, nó cũng qui định tính đặc thù của công tác
quản lý nhà trường nói chung và quản lý hoạt động dạy học nói riêng.
Trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu – quận Cầu Giấy - thành phố
Hà Nội mới được thành lập và đi vào hoạt động năm học 2014-2015 và là
trường đạt chuẩn quốc gia. Với mục đích: “Vì một thế hệ trẻ ưu tú cho ngày
mai - Đào tạo những thế hệ công dân tương lai đáp ứng yêu cầu phát triển
và hội nhập của xã hội.” Trong những năm qua, trường đã và luôn cố gắng
mang đến cho học sinh cơ hội học tập, rèn luyện để phát triển toàn diện
về “Đức, Trí, Thể, Mĩ” trong một môi trường “Thân thiện - Hiện đại - Hội
nhập - Phát triển”, giúp học sinh tự tin bước vào cuộc sống và hội nhập thế
giới, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và đã đạt được nhiều
thành tích trong các phong trào thi đua. Song bên cạnh những thành công đã
đạt được, vấn đề quản lý đội ngũ giáo viên vẫn còn có những hạn chế cần
được quan tâm nghiên cứu để từng bước thích nghi, đáp ứng những yêu cầu
về đổi mới giáo dục.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề quản lý đội ngũ giáo viên
trong bối cảnh hiện nay và sự cần thiết phải xây dựng và phát triển một môi
trường văn hóa lành mạnh, tích cực, nâng cao uy tín và thương hiệu của nhà
trường, tạo động lực cho sự phát triển bền vững. Do đó, tôi mạnh dạn chọn đề
tài:“ Quản lý đội ngũ giáo viên trường THCS Dịch Vọng Hậu, quận Cầu
Giấy, thành phố Hà Nội theo tiếp cận văn hóa tổ chức” để nghiên cứu, tìm
hiểu và từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên mang tính
khả thi, hiệu quả, hệ thống, phù hợp với thực tế hoạt động của nhà trường,
qua đó góp phần nâng cao chất lượng quản lý nhà trường và chất lượng giáo

dục toàn diện cho học sinh trong điều kiện phát triển của nhà trường hiện nay.
2


2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và khảo sát thực trạng tiếp cận văn hóa tổ
chức trong quản lý đội ngũ giáo viên ở trường THCS Dịch Vọng Hậu, luận
văn sẽ đề xuất một số biện pháp quản lý giúp cho hoạt động quản lý đội ngũ
giáo viên của nhà trường đạt hiệu quả.
3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở theo tiếp cận văn hóa
tổ chức
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Trường THCS Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội.
4. Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên của Ban giám hiệu ở trường
THCS Dịch Vọng Hậu theo tiếp cận văn hóa tổ chức hiện nay như thế nào?
- Ban giám hiệu cần thực hiện những biện pháp nào nhằm nâng cao
hiệu quả quản lý đội ngũ giáo viên ở trường THCS Dịch Vọng Hậu theo tiếp
cận văn hóa tổ chức?
5. Giả thuyết nghiên cứu
Sau năm năm thành lập và phát triển, đội ngũ giáo viên trường THCS
Dịch Vọng Hậu đã có những bước phát triển vượt bậc về chất lượng và số lượng.
Tuy nhiên, để đáp ứng được những nhiệm vụ yêu cầu đổi mới giáo dục liên tục
kèm theo sự phát triển của kinh tế xã hội địa phương, ĐNGV nhà trường cần
không ngừng nâng cao, hoàn thiện bản thân.
Văn hóa nhà trường là một dạng của văn hóa tổ chức và là một trong
những tiêu chí để đánh giá hiệu quả nhà trường. Trong quá trình quản lý đội ngũ
giáo viên ở trường THCS Dịch Vọng Hậu, nếu CBQL thực hiện các giải pháp

quản lý không chỉ tuân thủ vào các qui định, các thủ tục hành chính mà còn biết
3


dựa vào văn hóa nhà trường, xem nó như mục tiêu để xây dựng nhà trường và là
công cụ để quản lý thì sẽ nâng cao được hiệu quả của nhà trường.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận
văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở.
- Nghiên cứu thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa
tổ chức ở trường THCS Dịch Vọng Hậu.
- Đề xuất các biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa
tổ chức ở trường THCS Dịch Vọng Hậu.
7. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu, quận Cầu
Giấy – Hà Nội.
- Về thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/ 2018 – tháng 12/2019.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Tổng kết, hồi cứu các công trình nghiên cứu về quản lý đội ngũ theo
tiếp cận văn hóa tổ chức, quản lý đội ngũ giáo viên THCS và xây dựng văn
hóa tổ chức, từ đó đưa ra khung lý luận cho luận văn.
- Nghiên cứu các văn bản, chủ trương chính sách, đường lối của Đảng
và Nhà nước, các tài liệu liên quan đến vấn đề xây dựng văn hóa tổ chức
trong nhà trường.
8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Xây dựng hệ thống câu hỏi điều tra dành cho CBQL, GV, HS với mục
đích chủ yếu là thu thập các số liệu, thông tin về thực trạng quản lý đội ngũ
giáo viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức, các biểu hiện và các hoạt động ảnh

hưởng đến vấn đề nghiên cứu cũng như kiểm chứng tính khả thi, cấp thiết của
các biện pháp đề xuất trong đề tài.
4


+ Phương pháp phỏng vấn
Tác giả tiến hành trao đổi trực tiếp với CBQL, GV nhà trường nhằm
tìm hiểu kỹ hơn về đội ngũ giáo viên và quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp
cận văn hóa nhà trường.
+ Phương pháp xử lý số liệu
Bằng một số thuật toán của toán học thống kê áp dụng trong nghiên
cứu giáo dục, phương pháp này được sử dụng với mục đích xử lý các kết quả
điều tra, phân tích kết quả nghiên cứu, đồng thời để đánh giá mức độ tin cậy
của phương pháp điều tra.
+ Phương pháp chuyên gia
Tác giả tiến hành gặp gỡ với CBQL nhà trường, một số giảng viên là
chuyên gia quản lý giáo dục nhằm trao đổi, xin ý kiến đóng góp về cơ sở lý
luận của đề tài và kiểm chứng mức độ khả thi, cấp thiết và phương hướng
thực hiện các biện pháp được đề xuất trong đề tài.
9. Những đóng góp của đề tài
- Hệ thống hóa các lý thuyết quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận
văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở.
- Đưa ra các biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên ở trường trung học cơ

sở Dịch Vọng Hậu theo quan điểm tiếp cận văn hóa tổ chức.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Kiến nghị, Mục tài liệu tham khảo và
Phụ lục, nội dung luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ giáo viên trường trung học
cơ sở theo tiếp cận văn hóa tổ chức.

Chương 2: Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp cận văn hóa
tổ chức ở trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, thành phố
Hà Nội.
Chương 3: Các biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên trường THCS Dịch
Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội theo tiếp cận văn hóa tổ chức.
5


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO TIẾP CẬN VĂN HÓA TỔ CHỨC
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Quản lý giáo dục là một bộ phận quan trọng của hệ thống quản lý xã
hội đã hình thành dưới mọi chế độ xã hội từ lâu. Trong lý luận quản lý giáo
dục, khái niệm quản lý giáo dục được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau.
Trong đó, nếu hiểu “giáo dục” là các hoạt động diễn ra trong xã hội nói chung
thì “quản lý giáo dục” là quản lý mọi hoạt động giáo dục trong xã hội. Trong
đó, quản lý đội ngũ giáo viên là một thành tố cực kỳ quan trọng, ảnh hưởng
rất lớn đến hiệu quả trong quá trình quản lý giáo dục.
1.1.1. Những nghiên cứu về quản lý đội ngũ giáo viên trường THCS
Ở Việt Nam, lý luận về quản lý đội ngũ giáo viên, một thành phần của
quản lý giáo dục rất phổ biến trong những năm gần đây. Từ trước đến nay có
nhiều đề tài nghiên cứu về việc quản lý đội ngũ giáo viên trường học nói
chung và trường Trung học cơ sở nói riêng.
Nghiên cứu về phát triển đội ngũ có một số nghiên cứu nổi bật như Quản
lý đội ngũ giảng viên đại học: góc nhìn tự chủ và trách nhiệm xã hội của tác giả
Phạm Văn Thuần [24]. Nghiên cứu này tuy dành cho đội ngũ giảng viên đại
học nhưng có đề cập đến một số lí luận về quản lý nhân sự và quản lý đội ngũ
cũng như mô hình quản lý đội ngũ mà tác giả có thể tham khảo.
Một số luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục

có những tác giả nghiên cứu cùng hướng với đề tài như: Đề tài “Quản lý đội
ngũ giáo viên ở trường Trung học cơ sở Kim Đồng, thành phố Hạ Long nhằm
đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục trong giai đoạn hiện
nay” của tác giả Nguyễn Thị Thu Lương [17]. Đề tài đã đưa ra các biện pháp
nhằm quản lý đội ngũ giáo viên trường trung học cơ sở dựa trên thực trạng

6


đội ngũ giáo viên ở các trường trung học cơ sở tại địa phương có quy mô cấp
thành phố, các khu vực đã có chiều sâu phát triển về văn hóa, kinh tế.
Ngoài ra, đề tài “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường mầm non
huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ” của tác giả Hoàng Giang Nam [20]. Đề tài đã
đưa ra các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường mầm non
huyện Yên Lập tỉnh phú thọ phù hợp với tình hình phát triển giáo dục mầm
non ở địa phương, đáp ứng yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Tuy nhiên, đây là nòng cốt của đội ngũ giáo viên ở cấp độ mầm non, khác với
cấp độ trung học cơ sở.
1.1.2. Những nghiên cứu về văn hoá tổ chức, văn hoá nhà trường
Hiện nay, các quốc gia đều rất chú trọng đến việc xây dựng văn hóa
nhà trường. Bên cạnh việc tổ chức lại nội dung, công tác đánh giá, công tác
giảng dạy... thì việc có một nền văn hóa nhà trường lành mạnh, hiệu quả sẽ
giúp cuộc cải cách giáo dục gặt hái nhiều thành công. Các quan niệm về văn
hóa nhà trường phổ thông được hiểu hết sức phong phú thông qua những
công trình nghiên cứu về quản lý nhà trường theo tiếp cận văn hóa tổ chức
hay văn hóa nhà trường trên thế giới và trong nước.
Đã có tương đối nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả trong và
ngoài nước nghiên cứu về đề tài này. Văn hóa nhà trường đã được nhắc đến
đến trong các nghiên cứu gần đây về quản lý giáo dục trong nhà trường.
Chẳng hạn:

- Trần Kiểm (2008), Những vấn đề cơ bản của Khoa học quản lý giáo
dục, Nhà xuất bản Đại học sư phạm [14]. Trong đó, tác giả nghiên cứu các
vấn đề cơ bản của văn hóa tổ chức vào giáo dục và quản lý giáo dục.
- Tác giả Nguyễn Thị Thanh Nga có luận văn “Tiếp cận văn hóa tổ
chức trong hoạt động dạy học ở trường tiểu học Suối Hoa, thành phố Bắc
Ninh, tỉnh Bắc Ninh [21] đã nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng quản lý
hoạt động dạy học theo tiếp cận văn hóa tổ chức từ đó đề xuất các biện pháp
quản lý giúp hoạt động dạy học của nhà trường đạt hiệu quả.
7


- Cuốn sách Quản lý văn hóa nhà trường của tác giả Nguyễn Thị Mỹ
Lộc và Nguyễn Vũ Bích Hiền [16] đã hệ thống lại các vấn đề cơ bản của văn
hóa tổ chức cũng như VHNT, đưa ra gợi ý và hướng vận dụng trong xây dựng
VHNT ở Việt Nam. Cuốn sách mang lại những kiến thức chung nhất về văn
hóa nhà trường, đồng thời gợi mở những hướng tiếp cận nghiên cứu về văn
hóa nhà trường nói chung và văn hóa nhà trường ở Việt Nam nói riêng.
Tác giả Nguyễn Thanh Lý có luận án “Quản lý văn hoá tổ chức của các
đại học ở Việt Nam” [18] với nhiệm vụ nghiên cứu là hình thành và phát triển
văn hóa tổ chức đặc thù với giá trị cốt lõi là sự cộng tác, hợp tác của các đại
học ở Việt Nam. Luận án đã hệ thống hóa các khái niệm liên quan đến quản lý
văn hóa tổ chức của các đại học ở Việt Nam (hay văn hóa đại học – một thiết
chế đại học gồm nhiều trường đại học thành viên), Đưa ra các thành tố cấu
thành VHTC của ĐH, đề cập quy trình quản lý VHTC của ĐH trong bối cảnh
hiện nay. Mô tả và đánh giá được thực trạng quản lý VHTC của ĐHQGHN
theo khung giá trị của Quinn và Cameron. Và đề xuất các giải pháp quản lý
VHTC cho ĐH ở Việt Nam hiện nay.
Tác giả Nguyễn Thị Thanh Nga có luận văn “Tiếp cận văn hóa tổ chức
trong hoạt động dạy học ở trường tiểu học Suối Hoa, thành phố Bắc Ninh,
tỉnh Bắc Ninh [21] đã nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng quản lý hoạt

động dạy học theo tiếp cận văn hóa tổ chức từ đó đề xuất các biện pháp quản
lý giúp hoạt động dạy học của nhà trường đạt hiệu quả.
1.1.3. Những nghiên cứu về quản lý nhà trường theo tiếp cận văn hoá tổ chức
Nhìn chung, các nghiên cứu nói trên tập trung vào hai hướng cơ bản: thứ
nhất, quản lý đội ngũ giáo viên trong các hoạt động dạy học và các hoạt động
khác của nhà trường. Thứ hai, nghiên cứu và đưa ra các vấn đề về văn hóa tổ
chức, văn hóa nhà trường, vận dụng vào điều kiện thực tế của trường mình.
Tuy nhiên, những đề tài nghiên cứu về quản lý đội ngũ giáo viên theo
tiếp cận văn hóa tổ chức trong môi trường giáo dục chưa nhiều. Một số đề tài
tiêu biểu như:
8


- Tác giả Lê Thị Ngọc Thúy có Luận án “Quản lý nhà trường tiểu học
Việt Nam theo tiếp cận văn hóa tổ chức” [26] đã cung cấp một số cơ sở lý
luận của việc quản lý nhà trường tiểu học Việt Nam theo tiếp cận văn hóa tổ
chức cũng như thực tiễn của việc quản lý nhà trường tiểu học Việt Nam theo
hướng tiếp cận văn hóa. Đặc biệt, Luận án xây dựng được các tiêu chí đánh
giá văn hóa nhà trường tiểu học hiệu quả và các giải pháp quản lý dựa vào
tiêu chí trong quản lý giáo dục ở cấp trường.
- Tác giả Nguyễn Quang Quy có luận văn “Quản lý hoạt động chuyên
môn theo hướng tiếp cận giá trị hợp tác và chia sẻ tại trường THCS Ngũ
Lão, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng” [23] đã đưa ra một số giải
pháp quản lý hoạt động chuyên môn mang tính khả thi, hiệu quả, hệ thống,
từ đó nâng cao chất lượng quản lý nhà trường và chất lượng giáo dục toàn
diện cho học sinh.
Mặc dù có nhiều nghiên cứu về quản lý nhà trường theo tiếp cận văn
hóa tổ chức tuy nhiên các nghiên cứu về quản lý đội ngũ giáo viên theo tiếp
cận văn hóa tổ chức tại cấp độ cụ thể như trường Trung học cơ sở còn hạn
chế. Đây cũng là lí do mà tác giả chọn đề tài nghiên cứu quản lý đội ngũ giáo

viên theo tiếp cận văn hóa tổ chức ở trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Hậu,
quận Cầu Giấy, Hà Nội.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý đội ngũ giáo viên
1.2.1.1. Quản lý
Quản lý là hoạt động được hình thành từ khi xã hội loài người xuất hiện.
Khi con người có sự hợp tác, cùng hoạt động theo những mục đích chung nào
đó. Hoạt động quản lý là hoạt động quan trọng phải thực hiện khi một nhóm
người kết hợp với nhau thành các tổ chức nhằm đạt mục tiêu chung. Chính vì
thế quản lý được hiểu và định nghĩa bằng nhiều cách, nhiều khía cạnh.
Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì: “Quản lý là sự tác động có định
9


hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý
(người bị quản lý) trong tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được
mục đích của tổ chức” [16]. Tác giả định nghĩa hoạt động quản lý: Là quá
trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức
năng), kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra.
Với những phân tích trên, có thể hiểu quản lý theo nghĩa chung nhất
như sau: Quản lý là hoạt động của chủ thể quản lý tác động vào khách thể
quản lý theo cơ chế quản lý nhất định nhằm đạt được mục tiêu đề ra và đảm
bảo cho tổ chức ổn định, phát triển lâu dài.
1.2.1.2. Đội ngũ giáo viên
Có nhiều quan niệm và những định nghĩa khác nhau về đội ngũ. Ngày
nay, khái niệm đội ngũ được dùng cho các tổ chức trong xã hội một cách rộng
rãi như đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đội ngũ giáo viên, đội ngũ kỹ
thuật... đều tập trung theo cách hiểu đó là: Khối đông người có chung chức
năng, tập hợp lại hoạt động thành một lực lượng.
Khái niệm đội ngũ có xuất phát từ khái niệm nguồn nhân lực. Nguồn

nhân lực có thể được định nghĩa là tổng thể khả năng lao động của khu vực,
tức là nguồn lao động, những người lao động có khả năng, trình độ được
chuẩn bị sẵn sàng tham gia vào một công việc nào đó trong xã hội. Đội ngũ
của một tổ chức thực chất là nguồn nhân lực của tổ chức đó.
Đội ngũ giáo viên là những giáo viên dạy ở các cơ sở giáo dục: mầm
non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và dạy nghề trong hệ
thống giáo dục đất nước.
Đội ngũ giáo viên trung học cơ sở là những giáo viên dạy ở cấp trung
học cơ sở bao gồm cả trung học cơ sở công lập và ngoài công lập.
Theo thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/03/2011 về việc ban
hành điều lệ trường trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông
có nhiều cấp học, chương IV, điều 30: “Giáo viên trường trung học là người
10


làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, gồm: Hiệu trưởng, Phó
Hiệu trưởng, giáo viên bộ môn, giáo viên làm công tác Đoàn thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh, giáo viên làm tổng phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong
Hồ Chí Minh, giáo viên làm công tác tư vấn cho học sinh.”
Từ những định nghĩa nêu trên, có thể quan niệm: đội ngũ giáo viên là
một tập hợp người làm nghề dạy học – giáo dục được tập hợp thành một lực
lượng, có đủ tiêu chuẩn đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ, có nhiệm vụ thực
hiện các công việc nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra.
1.2.1.3. Quản lý đội ngũ giáo viên ở trường trung học cơ sở
Hoạt động quản lý bao gồm bốn chức năng: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo
thực hiện và kiểm tra. Mỗi chức năng đóng vai trò riêng, tạo thành chu trình
khép kín của hoạt động quản lý. Các chức năng này có mối quan hệ mật thiết,
tác động qua lại và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình thực hiện mục tiêu của tổ
chức. Các chức năng này nếu thống nhất và được đồng bộ với nhau sẽ tạo
động lực phát triển của mọi lĩnh vực. Ngược lại, khi chúng mâu thuẫn với

nhau sẽ xuất hiện sự cản trở, không đồng nhất, giảm hiệu quả hoạt động vì
mục tiêu chung.
Quản lý, xây dựng đội ngũ là các hoạt động lên kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo
và kiểm tra nhằm tạo ra hiệu quả của mỗi thành viên và hiệu quả chung của tổ
chức, gắn với việc không ngừng tăng lên về số lượng và chất lượng của đội ngũ.
Quản lý đội ngũ giáo viên là hoạt động nhằm tạo ra một đội ngũ giáo viên có
phẩm chất đạo đức, đủ về số lượng, đạt về chất lượng để đảm nhận thực hiện các
hoạt động giáo dục trong nhà trường một cách toàn diện và hiệu quả.
Quản lý đội ngũ giáo viên một mặt có ý nghĩa củng cố, ổn định đội ngũ
hiện có, mặt khác còn định hướng cho việc xây dựng về số lượng, cơ cấu và
nâng cao chất lượng cho đội ngũ trong giai đoạn hiện nay cũng như lâu dài.
Quản lý đội ngũ giáo viên không chỉ với mục tiêu trình độ giáo viên, nghề
nghiệp được nâng cao, mà còn là mong muốn thỏa mãn của cá nhân, sự trung
11


thành, tận tâm của người giáo viên đối với nhà trường cùng bầu không khí
làm việc thoải mái, lành mạnh. Quản lý hoạt động của từng cá nhân giáo viên,
nhân viên có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển của toàn bộ máy. Ngược
lại, đội ngũ tập thể giáo viên phát triển sẽ là nền tảng thuận lợi hỗ trợ cho cá
nhân phát triển tốt hơn.
Quản lý đội ngũ giáo viên ở trường trung học cơ sở nhằm đáp ứng
chuẩn nghề nghiệp trong bối cảnh đổi mới giáo dục là công việc không
đơn giản, cần được tiến hành có kế hoạch dài hơi, đặc biệt trong điều kiện
hiện nay đội ngũ vẫn còn chưa đủ về số lượng, chất lượng còn hạn chế và
không đồng bộ.
Như vậy, quản lý đội ngũ giáo viên trung học cơ sở là xây dựng đội
ngũ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, loại hình và nâng cao chất lượng theo
chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở nhằm đáp ứng nhu cầu phát
triển giáo dục.

1.2.2. Văn hóa tổ chức và văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở
1.2.2.1. Văn hóa tổ chức
Khái niệm “văn hóa tổ chức” được phân tích từ hai khái niệm “văn
hóa” và “tổ chức”. Khi kết hợp thành khái niệm “văn hóa tổ chức” thực tế
được tồn tại dưới định nghĩa khác nhau. Khái niệm về văn hóa tổ chức cũng
đa dạng và phong phú, sau đây là một số khái niệm về văn hóa tổ chức mang
tính phổ biến:
Theo Wikipedia: Văn hóa tổ chức được xem như là nhận thức được tồn
tại trong nhận thức của tổ chức, không phải tồn tại trong một cá nhân.
Theo tác giả Michel Amiel, Francis Bonnet trong tác phẩm Quản lý
hành chính – Lý thuyết thực hành (2000) định nghĩa: “Văn hóa tổ chức là toàn
bộ các giá trị, niềm tin, truyền thống và thói quen có khả năng quy định hành
vi của mỗi thành viên trong tổ chức, ngày càng phong phú thêm và có thể
thay đổi theo thời gian, mang lại cho tổ chức một bản sắc riêng” [28]
12


Tác giả Edgar Schein định nghĩa: “Văn hóa tổ chức bao gồm những
nhu cầu văn hóa, ngôn ngữ chung, khái niệm được chia sẻ, những ranh giới tổ
chức được xác định, các phương pháp để lựa chọn thành viên tổ chức, phương
pháp phân bổ quyền lực, sức mạnh, vị trí và các nguồn lực, các chuẩn mực để
giải quyết những mối quan hệ tình cảm giữa các cá nhân với nhau, các tiêu
chí để thưởng phạt, các cách thức để đối mặt với những sự việc không dự báo
trước được và có tính căng thẳng” [31].
Có thể khái quát chung: “Văn hóa tổ chức là một tập hợp các chuẩn
mực, các giá trị, niềm tin và hành vi ứng xử của một tổ chức tạo nên sự khác
biệt của các thành viên của tổ chức này với các thành viên của tổ chức khác.
Văn hóa tổ chức ảnh hưởng đến đời sống vật chất và tinh thần của một tổ
chức. Nó biểu hiện đầu tiên trong tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu, triết lý, những
giá trị, phong cách quản lý, lãnh đạo…, tâm lý, không khí làm việc. Thể hiện

thành một hệ thống các chuẩn mực, những giá trị, niềm tin và quy tắc ứng xử
được xem là phù hợp và được mọi người trong tổ chức đồng thuận”.
Các đặc thù đặc trưng của văn hóa tổ chức:
* Sự tự quản của các thành viên trong tổ chức (trách nhiệm, cách
ứng xử, phong cách làm việc,...): Đặc tính này thường không thể hiện dưới
dạng văn bản mà được thể hiện qua các hoạt động, hành vi ứng xử của từng
thành viên.
* Các cơ chế tổ chức (các quy tắc, quy chế, điều lệ,...): Đặc điểm này
mang tính phổ biến và có lịch sử hình thành lâu đời. Thường hầu hết các tổ
chức đều xây dựng những thứ này dưới dạng văn bản.
* Sự hỗ trợ của lãnh đạo đối với nhân viên: Đặc điểm này phụ thuộc
vào phong cách của từng lãnh đạo và mức độ đạt yêu cầu của từng thành viên
trong tổ chức. Việc lãnh đạo quan tâm hỏi han công việc và đời sống khi nhân
viên khi gặp tình cảnh khó khăn bản chất là yếu tố tâm lý, sẽ có ảnh hưởng tốt
cho công việc và tăng cường gắn bó của thành viên.

13


* Xung đột và phƣơng pháp giải quyết xung đột: không một tổ chức
nào không tránh khỏi những xung đột. Người lãnh đạo cần mạnh dạn đối diện
với những xung đột, chịu đựng những áp lực của xung đột đó. Từ đó dựa trên
những nguyên tắc, quy chế và kinh nghiệm của bản thân để giải quyết.
* Sự đoàn kết, tinh thần trong tổ chức: Đây là đặc điểm rất quan
trọng vì nếu không có sự đoàn kết thì tổ chức sẽ phát triển rất khó khăn vì các
hoạt động của tổ chức luôn bị các phe phái chống đối, tranh cãi. Xây dựng
đoàn kết là mục tiêu khó, đòi hỏi kinh nghiệm, kỹ năng và mối quan tâm của
người lãnh đạo xuất phát từ khâu tuyển dụng, xây dựng cơ cấu, quy chế đến
kế hoạch hành động.
* Sự đánh giá xem xét và khen thƣởng: Khen thưởng và kỷ luật là hai

hình thức tạo động lực làm việc, giúp tổ chức phát triển. Tuy nhiên, để thưởng
phạt đúng cần có quy chế rõ ràng. Khen thưởng và kỷ luật rất cần thiết để xây
dựng và phát triển tổ chức, cần tránh qua loa hình thức.
Ngoài những tính chất cơ bản trên, văn hóa tổ chức còn được hình
thành từ những yếu tố khác như: vai trò của người lãnh đạo, cách ứng xử của
các thành viên, thái độ, hành vi phối hợp và hợp tác trong công việc….
Nhìn chung, văn hóa tổ chức là những yếu tố vô hình tác động trực tiếp
tới ứng xử hàng ngày tại nơi làm việc. Văn hóa tổ chức tự nó không phải là
một quá trình lựa chọn ngẫu nhiên, mà là một quá trình xây dựng tích cực với
sự tham gia của tất cả thành viên trong tổ chức. Văn hóa tổ chức truyền bá ý
thức, giá trị tới các thành viên trong tổ chức, hình thành nên sự cam kết chung
vì những mục tiêu và giá trị của tổ chức lớn hơn lợi ích của từng cá nhân. Văn
hóa tổ chức giúp ổn định bộ máy, nó là chất kết dính, giúp tổ chức đối với
việc quản lý bằng cách đưa ra những chuẩn mực, định hướng cho hành vi của
các thành viên. Văn hóa tổ chức tạo nên những đặc điểm riêng biệt của tổ
chức đó, khác biệt so với tổ chức khác.
14