MỘT số BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4 5 TUỔI học tốt văn học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI
HỌC TỐT VĂN HỌC”

Người thực hiện
:
Chức vụ:
SKKN thuộc lĩnh vực:

1


MỤC LỤC
Nội dung
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐÊ
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐÊ
Phần 1. Thực trạng của vấn đê
Phần 2. Các biện pháp giải quyết vấn đê
Biện pháp 1: Nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ
Biện pháp 2: Tạo môi trường nghệ thuật trong lớp học sạch sẽ và đẹp
mắt để kích thích trẻ tham gia hoạt động làm quen văn học.
Biện pháp 3: Sử dụng đồ dùng tự tạo gây hứng thú cho trẻ
Biện pháp 4: Thay đổi hình thức dạy học để lôi cuốn trẻ
Biện pháp 5: Cho trẻ làm quen văn học vào mọi lúc mọi nơi:
Biện pháp 6: Làm quen văn học thông qua các ngày hội, ngày lễ
Biện pháp 7: Thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh
Phần 3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận

2. Những kiến nghị đê xuất
TÀI LIỆU THAM KHẢO

2

Trang
1-2
3-16
4-5
5-15
5-6
6-7
7-8
8-9
9-14
14
15
15-16
17-18
17-18
18


I. ĐẶT VẤN ĐÊ
Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh- vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam
luôn quan tâm đến nhân dân, đặc biệt Bác luôn dành tình cảm và sự quan tâm
lớn cho trẻ em, những chủ nhân tương lai của đất nước. Tình yêu thương trẻ em
bao la của Bác xuất phát từ tư tưởng, tầm nhìn và chiến lược: "Vì lợi ích mười
năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người"
Người cho rằng:

"Hiền dữ đâu phải là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên"
Thấm nhuần lời Bác dạy, công tác giáo dục đào tạo thế hệ măng non đã,
đang và sẽ là chủ trương lớn của toàn đảng, toàn dân. Để thực hiện tốt mục đích
giáo dục này, cấp học mầm non đã có những chuyển biến lớn góp phần đặt nền
móng cho sự phát triển trí tuệ và hình thành nhân cách con người của trẻ- trẻ có
đủ sức khỏe, đủ trí tuệ, đủ tài năng là những chủ nhân tương lai của đất nước lái
con tàu Việt Nam ra đại dương để sánh vai với các cường quốc năm châu, thỏa
lòng mong ước của Bác.
Và để thực hiện tốt được mục tiêu đó đòi hỏi người giáo viên màm non
phải có tấm lòng yêu nghề mến trẻ, phải thực sự coi mình là người mẹ thứ hai
của trẻ, bên cạnh đó cũng cần chú trọng vào các hoạt động học tập và vui chơi
để đưa vào chương trình học của trẻ đan xen tạo thành một thể thống nhất, phát
huy được tính tích cực của trẻ và tác động đồng bộ đến trẻ trong một chỉnh thể
toàn vẹn.
Một trong số những hoạt động góp phần phát triển toàn diện cho trẻ thì
hoạt động "Làm quen văn học" có một vị trí quan trọng. Đó là một trong những
hoạt động gần gũi nhất với trẻ thơ, bắt đầu ngay từ tuổi ấu thơ qua những câu
chuyện cổ tích thần tiên...Và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho
trẻ, là con đường giúp trẻ tìm hiểu và thể hiện một cách sinh động những gì
chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung động mạnh
mẽ và gây cho chúng những xúc cảm, tình cảm tích cực.

1


Ngay từ khi lọt lòng mẹ, còn nằm trên nôi đến lúc chập chững tập đi, tập
nói,rồi tập viết, tập đọc, văn học chính là phương tiện, là chiếc cầu nối dẫn dắt
trẻ đi.
Những bài ca dao, đồng dao, những câu chuyện kể của bà của mẹ mà

hàng ngày trẻ vẫn đươc nghe là những tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói,
dạy cho trẻ biết lễ phép, kính trên nhường dưới ...Trẻ nghe, trẻ học tập từ đó
giáo dục cho trẻ về tình yêu trong sáng với gia đình, bạn bè, với quê hương đất
nước, yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác...
Văn học là phương tiện giúp phát triển nhận thức: Như tư duy, trí nhớ,
sáng tạo... điều đó giúp tăng thêm vốn hiểu biết của trẻ. Đồng thời giúp phát
triển ngôn ngữ cho trẻ. Thông qua lời bài thơ, câu chuyện trẻ đã được làm quen,
được học, trẻ được tăng thêm vốn từ và rèn ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Để giúp trẻ có được cái nhìn bao quát về thế giới xung quanh, nắm
được quan niệm đúng đắn và những nhận xét về cái hay, cái đẹp trong cuộc
sống, thì người giáo viên trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ bắt buộc phải có một
trình độ nhất định cả về chuyên môn lẫn kinh nghiệm sống nhằm truyền thụ
cho trẻ những kiến thức, kĩ năng cần thiết. Kết quả của hoạt động của trẻ lại
phụ thuộc nhiều vào kiến thức, kinh nghiệm mà trẻ tĩch lũy được trong các
hoạt động khác nhau.
Vì lẽ đó mà tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5
tuổi học tốt văn học ” với mục đích giúp trẻ được phát triển toàn diện, trẻ trở
nên mạnh dạn tự tin hơn, nâng cao tư duy, óc sáng tạo, khả năng ghi nhớ có chủ
định của trẻ để trẻ có một tâm thế ổn định, vững chắc từng bước đi trên con
đường hướng tới tương lai.

2


II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐÊ
Trong nhiệm vụ giáo dục trẻ mầm non thì việc phát triển ngôn ngữ được
cho là việc làm thường xuyên không thể thiếu. Ngôn ngữ chính là phương tiện
để trẻ giao tiếp hàng ngày, để trẻ bày tỏ được nguyện vọng của mình đồng thời
cũng là công cụ để trẻ tư duy. Chính vì thế nên hoạt động “Làm quen văn học”
đóng một vai trò quan trọng trong chương trình giáo dục trẻ ở trường mầm non.

Nó là một trong những hoạt động gần gũi và hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo,
văn học giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện lại một cách sinh động những gì
chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung động mạnh
mẽ và tạo cho trẻ những xúc cảm, tình cảm tích cực. Đây là một hoạt động có
đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ
em về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và hình thành các phẩm chất kĩ năng
ban đầu của con người như một thành viên trong xã hội biết tích cực, sáng tạo.
Qua những vần thơ mượt mà, những bài đồng dao ca dao mang âm điệu
vui tươi, những câu chuyện cổ tích hấp dẫn của các tác phẩm văn học như là
dòng sữa ngọt ngào nuôi lớn tâm hồn trong sáng của trẻ thơ.
Làm quen văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp
xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt
động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận được giá trị về nội dung, nghệ
thuật phong phú trong tác phẩm. Nó khơi gợi nên sự hứng thú đối với văn học,
có ấn tượng về hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và trẻ biết
thể hiện sự cảm nhận đó thông qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ
thuật như đọc thơ, kể chuyện,chơi trò chơi đóng kịch.
Trong mỗi tác phẩm văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá,các
hiện tượng tự nhiên mà trẻ nhìn thấy được hàng ngày; cũng nói về những điều
gần gũi thân quen trong cuộc sống như làng quê, cánh đồng dòng sông... Đối
tượng của văn học làm nên sự phong phú và hấp dẫn trong đời sống tinh thần.
Nhờ được nghe, được làm quen, tiếp xúc với các tác phẩm văn học, giúp
trẻ có những hiểu biết mới; trẻ trao đổi những điều đã được nghe và bộc lộ những
suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm phát triển đời sống tinh thần của trẻ.
3


Qua thực tế, thấy được khả năng làm quen văn học của trẻ ở độ tuổi 4-5
tuổi ở lớp tôi còn nhiều hạn chế, trẻ chưa sôi nổi với giờ đọc thơ, kể chuyện; vốn
từ còn hạn chế; trẻ còn nhút nhát chưa tự tin trước đám đông; tôi rất băn khoăn

là phải làm thế nào để nâng cao chất lượng đọc, kể diễn cảm, ngôn ngữ mạch lạc
của trẻ.
Là một giáo viên mầm non tôi luôn muốn được mở rộng, trau dồi kiến
thức của bản thân, đồng thờì góp phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất
lượng giáo dục trẻ. Vì vậy tôi đã tìm tòi những biện pháp, phương pháp tốt nhất
để giúp trẻ yêu thích văn học và hứng thú tham gia vào các hoạt động trong lĩnh
vực này:
Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
Phương pháp trực quan thích giác.
Phương pháp dùng từ (giảng giải, chỉ dẫn...)
Phương pháp thực hành.
Phần 1: Thực trạng của vấn đê
*Thuận lợi
Đầu năm được sự phân công của ban giám hiệu, tôi được phân công dạy
lớp Mẫu giáo nhỡ 4 tuổi B. Ngay từ đầu năm học số trẻ ra lớp đông, trẻ đi học
đều và ngoan. Trẻ được học, được giao tiếp vào mọi lúc mọi nơi dưới nhiều hình
thức khác nhau ở gia đình cũng như khi đến lớp nên trẻ đã biết thể hiện cảm xúc
qua lời nói, cử chỉ...
Đồ dùng, đồ chơi, tương đối đầy đủ cho công tác giảng dạy, ban giám
hiệu tạo điều kiện cho giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi ở các lớp đáp ứng nhu cầu
sử dụng hàng ngày của giáo viên.
Phòng học rộng, thoáng mát, sạch đẹp, có đầy đủ ánh sáng và bàn ghế cho trẻ
hoạt động.
Năm học 2019 - 2020 là năm học tiếp tục duy trì mục tiêu “Xây dựng
trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” và duy trì chuyên đề ''Phát triển ngôn
ngữ'' cho trẻ nên việc tự lên kế hoạch hoạt động cho lớp cũng có nhiều thuận lợi
cho giáo viên và cũng có nhiều kinh nghiệm trong soạn giảng.
4

Hàng năm được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và Đào
tạo Việt Trì đã có những buổi học tập bồi dưỡng về chuyên môn hè, được trao
đổi, học hỏi các bạn đồng nghiệp qua các tiết dự giờ chuyên đề.
Vào năm học được sự quan tâm chỉ đạo từ phía Ban giám hiệu về nội
dung chương trình khung, sách tham khảo, 1số tài liệu có liên quan… đã tạo
điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong công tác.
Được sự quan tâm của phụ huynh học sinh, ủng hộ cơ sở vật chất, nguyên
vật liệu để giáo viên làm đồ dùng đồ chơi tự taọ phục vụ dạy và học cho trẻ .
* Khó khăn
Trường Mầm non Trưng Vương nằm ở phía nam thành phố nên kinh tế
địa phương cũng có nhiều khó khăn, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của của
trẻ. Đa số phụ huynh đều xuất phát từ nghề nông và nghề tự do nên điều kiện
chăm sóc con cái họ vẫn còn chưa thực sự quan tâm.
Trường học vẫn chưa tập trung, còn có 2 khu lẻ nên khó khăn cho việc
quản lý.
Sự quan tâm của phụ huynh chưa đồng đều. Nhiều bậc phụ huynh còn lo
sợ trẻ đến trường không được học mà chỉ chơi.
Nhiều trẻ tâm lý chưa tự tin vào chính mình, chưa mạnh dạn trong giao
tiếp, còn rụt rè nhút nhát trong mọi hoạt động.
Phần 2: Các biện pháp giải quyết vấn đê
* Biện pháp 1: Nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ:
Lứa tuổi 4- 5 tuổi vốn từ của trẻ đang phát triển, khả năng ghi nhớ và chú
ý chưa cao, trẻ dễ bị tác động từ bên ngoài (ngồi không ngay ngắn trong khi học,
dễ bị phân tán bởi môi trường bên ngoài, mất trật tự, không kiềm chế được các
hoạt động cá nhân) đặc biệt nhiều trẻ còn chưa mạnh dạn tự tin khi khi hoạt
động. Trong khi đó việc trẻ tập trung, ghi nhớ có chủ đích trong giờ hoạt động
chung là rất quan trọng. Vì vậy tôi nhận thấy rằng nếu không nắm rõ đặc điểm
tâm sinh lý của trẻ thì không thể tìm ra những phương pháp, hình thức dạy học
thu hút và hấp dẫn trẻ, trẻ sẽ không hứng thú trong giờ học và kết quả đạt được
không cao.

5


Giáo viên nên thay đổi các hình thức vào bài sao cho sinh động, hấp dẫn
bằng những video clip, tranh ảnh, câu ca dao, tục ngữ hay, hoặc kể tóm tắt một
câu chuyện phù hợp với chủ đề...Trẻ sẽ cảm thấy hứng thú và bị lôi cuốn vào bài
học. Để truyền đạt tới trẻ một cách tốt nhất tôi thấy giáo viên nên sử dụng những
câu nói nhẹ nhàng, nét mặt vui tươi, gần gũi và ân cần với trẻ: "Con thấy bài thơ
thế nào? Có hay không? Con đọc bài thơ này tặng cô và các bạn nhé... Như vậy
trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn, phát huy được khả năng của trẻ trong giờ học.
* Biện pháp 2 : Tạo môi trường nghệ thuật trong lớp học sạch sẽ và đẹp
mắt để kích thích trẻ tham gia hoạt động làm quen văn học.
Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mẫu giáo, trẻ nhỏ nhưng rất yêu thích cái
đẹp, màu sắc sặc sỡ mới lạ. Vì vậy cần tạo ra một môi trường học tập sạch sẽ, đẹp
mắt là rất cần thiết. Không chỉ ở góc thư viện của trẻ mà cả các góc khác tôi luôn
cố gắng tạo nhiều đồ dùng đồ chơi trong phòng có màu sắc sặc sỡ được bố trí gọn
gàng, phù hợp và đẹp mắt; Bên cạnh đó tôi đưa hình ảnh của các nhân vật của các
câu chuyện nổi bật vào góc văn học và góc ngoài lớp học thể hiện nổi bật trên các
mảng tường; Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào
giảng dạy; thêm vào đó tôi vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh để đưa vào
góc thư viện cho trẻ.
Trong không gian lớp học tôi luôn tận dụng diện tích của phòng học, góc thư
viện để tạo ra môi trường học gần gũi, thoải mái cho trẻ, chuẩn bị sách truyện đa
dạng, phong phú về nội dung, đúng chủ đề để cho trẻ cảm thấy thích thú và ngồi
xem một cách thoải mái, giúp trẻ hoạt động tích cực hơn.
Ngoài ra tôi luôn thay đổi cách bày trí góc thư viện theo từng chủ đề để gây
sự chú ý của trẻ. Ví dụ chủ đề "trường mầm non" tôi trang trí bằng những quyển
truyện, thơ hay: "Người bạn tốt, món quà của cô giáo, câu chuyện về giấy kẻ"...
Đến chủ đề "Bản thân" tôi lại thay những quyển truyện "Gấu con chia quà, điều kỳ
diệu của bé, cả nhà đều làm việc"... tôi chuẩn bị thêm những truyện tranh kể kèm

hình ảnh, để trẻ tập kể truyện theo ý thích của mình... Đây cũng là một trong những
biện pháp quan trọng bởi vì xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là trực quan
sinh động thì thu hút và hấp dẫn trẻ, thúc đẩy trẻ hoạt động tích cực tốt hơn.
6


Góc thư viện
* Biện pháp 3: Sử dụng đồ dùng tự tạo gây hứng thú cho trẻ:
Văn học được coi là một món ăn tinh thần không thể thiếu đối với trẻ. Nó
giúp trẻ cảm thấy thoải mái, học tập và hoạt động tốt, trí nhớ phát triển, trí tưởng
tượng ngày càng phong phú. Muốn có nhiều đồ dùng phong phú đa dạng để thu
hút sự chú ý của trẻ thì giáo viên nên tận dụng những nguyên vật liệu phế thải sẵn
có, dễ tìm, cô và trẻ có thể tự thiết kế ra những đồ dùng, nhạc cụ sáng tạo: Sử dụng
các nguyên vật liệu mở như rơm dạ, bìa cũ, đĩa nhựa cũ, thìa gỗ, thanh tre, vỏ hộp
nhựa... để tạo thành đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động. Tận dụng những truyện
tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bìa cứng cho trẻ ghép tranh kể chuyện
sáng tạo hoặc là cắt rời các con vật cho trẻ tự lựa chon các con vật đó và kể chuyện
sáng tạo theo ý tưởng của mình. Ngoài ra có thể làm các nhân vật rối tay cho trẻ
hoạt động bằng cách tận dụng các quả bóng, chổi rơm, đĩa nhựa, hộp sữa, vải vụn,
tất chân , bông vải vụn... để làm thành rối tay, trẻ sẽ rất thích thú khi được sử dụng
con rối này.
7


Trẻ cùng tham gia làm đồ dùng từ rơm dạ, bìa cứng.

Hình ảnh đồ chơi tự tạo.
Với một góc văn học đầy đủ chủng loại về đồ dùng trực quan đa dạng
phong phú, đã giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động và có nhiều ý tưởng hay
khi kể chuyện sáng tạo.

* Biện pháp 4: Thay đổi hình thức dạy học để lôi cuốn trẻ:
Ngoài chuẩn bị cho trẻ những tiền đề làm phong phú thêm vốn hiểu biết
thì khả năng lôi cuốn trẻ đi vào hoạt động cũng rất quan trọng. Để lôi cuốn được
trẻ tham gia vào hoạt động thì người giáo viên cần phải tìm tòi những sáng kiến
mới, những thủ thuật sư phạm và từ đó dùng ngôn ngữ của mình để truyền đạt
tới trẻ một cách sinh động và lôi cuốn. Điều đó muốn nói đến khả năng ứng xử
của người giáo viên cũng như ngôn ngữ và phong cách đứng lớp thật hài hòa, dí
dỏm, vui vẻ, ngộ nghĩnh gây sự chú ý của trẻ vào hoạt động. Trong một tiết làm
8


quen văn học tôi cũng có thể tích hợp lồng ghép những bài hát hay, những trò
chơi hoặc tình huống để làm cho giờ hoạt động diễn ra một cách nhẹ nhàng
hơn.Tuy nhiên, tình huống phải phù hợp với nội dung tiết dạy, phù hợp với chủ
điểm cũng như các tình huống trên trẻ trong tiết dạy hôm đó. Và đặc biệt tránh
việc đưa ra tình huống lấn chiếm quá nhiều thời gian hoạt động chính.
Ví dụ : Chủ đề “Thế giới động vật” khi dạy với đề tài: “Cáo, thỏ và gà
trống”, tôi hóa trang và đóng vai làm một chú thỏ trắng đang ngồi khóc dưới gốc
cây, để gây sự hứng thú cho trẻ. Hỏi thăm tại sao bạn thỏ lại khóc. từ đó dẫn dắt
đến câu chuyện.

Trẻ học trên máy tính

Ví dụ: Ở chủ đề " Bản thân" dạy trẻ chuyện "Mỗi người một việc" có thể
kết hợp cho trẻ xem clip về các bộ phận trên cơ thể và dẫn dắt đến câu
chuyện...Sau khi cô kể lần một cho trẻ nghe kết hợp cử chỉ điệu bộ, lần hai cho
trẻ nghe câu chuyện và xem hình ảnh trên máy tính; hình thức đàm thoại, giảng
giải, trích dẫn nội dung bài thơ cũng có thể đưa qua trò chơi sử dụng các slide để
tạo hứng thú cho trẻ.
* Biện pháp 5 : Cho trẻ làm quen văn học vào mọi lúc mọi nơi:

Giờ đón trẻ, giờ chơi ngoài trời: Giờ đón trẻ là lúc cần tạo bầu không khí
vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường. Ngoài việc nhắc nhở trẻ chào hỏi lễ phép, giữ vệ
sinh chung, tôi trò chuyện cùng với trẻ, giúp trẻ phát triển khả năng nghe, nói;
cùng trẻ nghe, đọc những bài đồng dao, ca dao, tục ngữ theo từng chủ đề của
9


chương trình học: Chủ đề "Gia đình": đồng dao "Đi cầu đi quán"; ca dao "Công
cha như núi thái sơn". Chủ đề "Nghề nghiệp" đồng dao "Dích dích dắc dắc, rềnh
rềnh ràng ràng"... Tùy vào sự thay đổi của từng chủ đề để lựa chọn những bài thơ,
câu chuyện, bài đồng dao, ca dao, hò vè có âm điệu vui tươi, phù hợp với lứa tuổi,
tâm lý trẻ để luôn luôn tạo ra bầu không khí vui vẻ khi trẻ tới lớp.
Giờ chơi, hoạt động ở các góc: Trong một giờ hoạt động chung trẻ
không thể thuộc được hết câu chuyện hoặc bài thơ, vì ở tuổi này trẻ dễ nhớ và
mau quên, vì vậy cần cho trẻ làm quen văn học ở mọi luc mọi nơi và cả ở hoạt
động góc. Giờ chơi ở góc trẻ được tham gia chơi một cách vô tư, hồn nhiên; qua
trò chơi"cô giáo" ở góc phân vai, 1 trẻ đóng vai cô giáo dạy các bạn đọc thơ kể
chuyện, giúp các bạn nhớ lại trình tự chuyện hoặc cùng nhau đọc bài thơ đã
được học.
Vi dụ chủ đề "Gia đình" trẻ ở góc phân vai làm cô giáo dạy các bạn đọc
thơ:"em yêu nhà em; mẹ và con; quạt cho bà ngủ"...Hoặc trẻ được chơi ở góc
học tập xem sách, truyện tranh chữ to, tạo cho trẻ cảm giác là trẻ có thể đọc
được quyển truyện đó và hiểu nội dung câu chuyện viết về điều gì. Trẻ có thể
dựa vào tranh để khám phá ra nhân vật, khám phá ra nghĩa của câu, hoặc trẻ
có thể tự cắt dán tập làm sách, truyện theo chủ đề. Tôi thấy rằng qua giờ chơi,
hoạt động ở các góc trẻ mạnh dạn hơn, tự tin, thích giao tiếp và phát triển
nhiều vốn từ, củng cố lại được những kiến thức đã học. Đặc biệt là trẻ rất
thích tự lập trong lúc được làm sách truyện, phấn khởi và rất hào hứng tham
gia chơi ở góc này.
Giờ chơi, hoạt động theo ý thích : Trẻ được tham gia một số hoạt động

như: làm quen một số bài thơ, câu chuyện mới mới hoặc ôn lại bài đã được học;
đọc thơ và giải câu đố trong chủ đề, đọc đọc ca dao đồng dao kết hợp chơi các
trò chơi dân gian giúp trẻ hứng thú và thoải mái hơn sau một ngày hoạt động.
Giờ hoạt động chung: Do đặc điểm của lứa tuổi mẫu giáo, các hoạt động
trong ngày của trẻ được đan xen "Học mà chơi, chơi mà học". Một giờ hoạt
động làm quen văn học cô xây dựng theo nhiều hình thức khác nhau, tạo bầu
không khí thoải mái và gây hứng thú giúp trẻ tiếp thu nhanh hơn.
10


Trẻ học qua sa bàn
Bắt đầu một giờ học cô trò chuyện với trẻ theo nội dung đề tài, hát một
bài hát, hoặc cho trẻ đi thăm quan mô hình, tranh ảnh đồng thời trò chuyện theo
nội dung bức tranh để dẫn dắt trẻ đến nội dung bài thơ, câu chuyện.
+ Cô đọc hoặc kể diễn cảm câu chuyện, bài thơ một, hai lần giúp trẻ cảm
nhận âm điệu, tình cảm, nội dung của bài thơ, câu chuyện.
+ Sau đó đàm thoại, giảng giải nội dung cho trẻ hiểu rồi cô kể trích dẫn
làm rõ những ý chính trong bài thơ, câu chuyện. Cũng đồng thời giúp trẻ hiểu
nội dung, nhớ trình tự nội dung, phân biệt các nhân vật trong bài.
+ Giải thích từ khó trong bài thơ, câu chuyện giúp trẻ hiểu nghĩa của từ và
cung cấp thêm vốn từ cho trẻ.
+ Cho trẻ đọc thơ hoặc kể chuyện cùng cô.Chú ý sửa sai khi trẻ phát âm.
Cho trẻ thi đua nhau đọc thơ nhằm giúp trẻ học tốt.
+ Có thể cho trẻ đọc thơ hoặc kể chuyện theo tranh, cô viết nội dung bài
thơ, câu chuyện bên dưới hình ảnh để trẻ có thể kể theo ngôn ngữ của trẻ để trẻ
khắc sâu qua tranh vẽ.
Ví dụ 1: Câu chuyện "Tích Chu" chủ đê - gia đình
* Hoạt động 1: Ổn định trò chuyện
- Cô mở nhạc bài hát “ Cháu yêu Bà ”. Cô cùng trẻ đứng dậy múa hát
theo nhạc

- Các con vừa vận động bài hát gì ? Bài hát nói về ai ?
11


- Giáo dục trẻ chăm ngoan biết yêu thương và nghe lời người lớn . Nhưng
có một bạn nhỏ lại chẳng quan tâm chăm sóc bà của mình khi bà bị ốm cậu cứ
mải chơi, nên cậu đã nhận được một bài học rất sâu sắc vậy cậu bé đó là ai? cô
mời các con cùng nghe câu chuyện “Tích Chu” nhé!
* Hoạt động 2 : Kể chuyện "Tích Chu"
- Cô kể lần 1 : Cô kể diễn cảm.
- Cô kể lần 2 : Bằng tranh minh họa trên máy tính
- Cô giảng nội dung câu chuyện:
* Trò chơi: "Bé nhanh trí" (Đàm thoại - trích dẫn- giảng giải):
Cô chuẩn bị tranh minh họa câu chuyện và các nhân vật trong chuyện; trẻ
chia thành 2 đội và cùng đàm thoại; chọn tranh theo yêu cầu của cô.
Cô vừa kể cho các con nghe câu chuyện gì?
- Trong chuyện có những nhân vật nào ? (Trẻ chọn nhân vật)
- Bà đã thương yêu Tích Chu như thế nào ? Tích Chu thì sao ?
- Tại sao bà bị ốm ? Bà gọi Tích Chu như thế nào ?
- Bà biến thành con gì ?(Trẻ chọn nhân vật)
- Khi bà biến thành chim thái độ Tích Chu ra sao ? Tích chu đã nói với bà
như thế nào? Bà trả lời tích chu ra sao ?
- Ai là người đã giúp đỡ Tích chu?(Trẻ chọn tranh).Bà tiên đã nói gì với
Tích Chu?
- Tích Chu đã làm gì để bà trở lại thành người?
- Cuối cùng hai bà cháu đã sống với nhau như thế nào?
- Bạn Tích Chu trong truyện đáng khen hay đáng chê? (Giáo dục trẻ)
* Hoạt động 3 :
TC "Thi xem ai nhanh": Cho trẻ bật qua suối nhỏ lấy nước suối tiên về
cho bà.

* Hoạt động 4: Trò chơi : Đóng kịch
- Chuẩn bị: sân khấu, trang phục.
- Trẻ lên tự giới thiệu vai của mình- cô dẫn truyện- Trẻ đóng kịch.
Cô nhận xét tuyên dương trẻ
12


- Ví dụ 2: Dạy thơ "Buổi sáng quê nội" Chủ đê quê hương- đất nước
* Trò chuyện: Trẻ hát: "Quê hương tươi đẹp".Cô trò chuyện cùng trẻ về
quê hương: Cho trẻ quan sát một số hình ảnh về quê hương trên máy tính( vừa
quan sát vừa đàm thoại) và dẫn dắt đến bài thơ.
* Cô đọc thơ:
- Đọc diễn cảm lần 1: Cô hỏi trẻ tên bài thơ? tên tác giả?
- Đọc thơ lần 2: Kèm tranh minh họa nội dung bài thơ.
Cô nêu nội dung bài thơ
* Trò chơi" Ô cửa bí mật"(Đàm thoại- trích dẫn - giảng giải):
- Cho trẻ quan sát lên màn hình của cô và cô giới thiệu: Cô có những ô
cửa bí mật có số thứ tự từ 1 đến 5, đằng sau mỗi ô cửa ẩn chứa một câu hỏi về
nội dung bài thơ. Nhiệm vụ của các bé là lên mở lần lượt các ô cửa bí mật, sau
đó lắng nghe cô đọc câu hỏi và tìm câu trả lời đúng nhất.
+ Câu 1: Khi mặt trời chưa dậy thì cảnh vật ở làng quê như thế nào? Bà
nội làm gì lúc sáng sớm?(Giải thích từ "thiếp" trong sương: là ngủ ).
"Khi mặt .....nấu cám".
+ Câu 2: Vào buổi sáng sớm đàn trâu đã đi đâu? Con người làm gì vào
buổi sáng sớm? Giải thích từ:"thầm thì": nói nhỏ, nói rất bé).
"Đàn trâu ....chợ bán"
+ Câu 3: Con vật gì đánh thức ông Mặt trời? Chú chó mực thì làm gì?
" Gà con ....khơi động"
+ Câu 4: Buổi sáng có một mùi hương thơm của loài hoa nào? (Giải thích
từ:"mong mỏng": hương thơm rất nhẹ) .

"Một mùi ....khắp lối"
+ Câu 5: Theo con cảnh vật vào sáng sớm ở quê nội như thế nào?
"Buổi sáng ...cành cây".
- Sau khi trẻ trả lời song cô khen, khuyến khích và động viên trẻ.
Giáo dục trẻ yêu quê hương, đất nước.
* Dạy trẻ đọc thơ:
- Cả lớp đọc thơ 2,3 lần
13


- Từng tổ, nhóm, cá nhân trẻ đọc(Cô chú ý sửa sai cho trẻ)
* Trò chơi: "Bé nhanh trí".
- Cô chia trẻ ra thành 3 đội và phát cho mỗi đội 5 bức tranh theo nội dung
bài thơ, yêu cầu trẻ chọn tranh và gắn lên theo trình tự nội dung bài thơ. Đội nào
gắn đúng sẽ giành chiến thắng.
- Tổ chức cho trẻ chơi.
- Nhận xét và tuyên dương trẻ.
* Cho trẻ đọc lại bài thơ:"Buổi sáng quê nội" và kết thúc cho trẻ ra góc chơi.
* Biện pháp 6: Làm quen văn học thông qua các ngày hội, ngày lễ:
Qua các buổi sinh hoạt ngày hội, ngày lễ cũng rất cần cho trẻ làm quen
văn học, trong đó có múa hát, đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch, có chuẩn bị mũ
các con vật, các nhân vật chuyện, hoa quả...Thường xuyên luyện tập tham gia
những ngày lễ hội: Khai giảng; 20/11; tết trung thu... Tôi thấy trẻ rất hứng thú,
hăng hái tham gia giống như trẻ được chơi thoải mái, hết mình. Đây cũng là một
hình thức tuyên truyền ngành học rất lớn, trẻ rất thích tự làm và thích được khen,
điều đó giúp cho trẻ phát triển về trí tuệ, nhanh nhẹn, mạnh dạn hơn trước mọi
người và cũng cảm nhận được vẻ đẹp, cái hay của văn học.

Trẻ đóng kịch nhân ngày khai giảng năm học mới.
14

* Biện pháp 7: Thực hiện tốt công tác tuyên truyên với phụ huynh:
Để có thể đạt hiệu quả cao nhất trong giáo dục thì việc tuyên truyền, kết hợp
với phụ huynh là điều vô cùng quan trọng. Ngoài bài giảng trên lớp trẻ cần được ôn
luyện mọi nơi, mọi lúc. Được trình bày hay thể hiện những gì mình học được.
Giáo viên lên kế hoạch tuần về chương trình dạy theo chủ điểm và thay
tin hàng tuần để phụ huynh biết và phối hợp với giáo viên rèn luyện thêm cho
trẻ ở nhà.
Vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu mở: thùng giấy, ống lon, hộp sữa,
bảng, chai nhựa , quần áo cũ, dụng cụ hóa trang….
Phần 3: Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động với một số biện pháp nêu trên,
sáng kiến của tôi đã đạt hiệu quả cao, trẻ hứng thú tích cực hơn, thích tham gia
vào hoạt động làm quen tác phẩm văn học hơn, chất lượng được nâng lên rõ rệt;
trẻ không bị áp đặt để phát huy năng lực của bản thân, được trao đổi, được nhận
xét nên trẻ trở nên năng động hơn. Chính sự sáng tạo trong bài giảng đã giúp
cho trẻ có được sự mạnh dạn tự tin, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, cô
và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ của lớp tôi mạnh dạn tự tin hơn rất nhiều. 100% các
cháu hào hứng tham gia vào hoạt động đọc thơ, kể chuyện, 90% trẻ có khả năng
nghe, nói mạch lạc, vốn từ phát triển, đọc thuộc thơ truyện trong chủ đề. Đặc
biệt trẻ còn rất tự tin khi tham gia biểu diễn trước mặt mọi người, trẻ rất thích
được đóng kịch và như đã hóa thân vào các nhân vật trong chuyện.
Trong năm học 2019- 2020, Nhà trường có tổ chức các tiết kiến tập mẫu
cho tập thể giáo viên trong trường tới dự giờ. Lớp tôi đã được phân công dạy
chuyên đề phát triển ngôn ngữ. Tôi đã tổ chức tiết dạy trẻ đọc thơ "Buổi sáng
quê nội" - chủ đề quê hương - đất nước. Giờ học được đánh giá xếp loại tốt. Đa
số trẻ trong lớp tôi đọc thơ to, rõ ràng, thuộc bài, hơn nữa nhiều trẻ biết đọc diễn
cảm thể hiện tình cảm với quê hương đất nước. Trẻ tự tin, mạnh dạn trong khi
trò chuyện, trả lời các câu hỏi cô đưa ra. Và đây là một kết quả tốt mà cả cô

giáo, các bậc phụ huynh và trẻ đều mong đợi có được qua sự cố gắng và nỗ lực
rèn luyện hết mình của trẻ.
15


Chính sự sáng tạo trong bài giảng đã giúp cho trẻ có được sự mạnh dạn
tự tin trong giao tiếp, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động kể chuyện, đọc
thơ, biết đọc kể diễn cảm, vốn từ của trẻ phát triển hơn, trẻ nói rõ ràng và nói
được nhiều câu có nghĩa.
Việc áp dụng một số phương pháp giảng dạy mới của tôi đã góp phần phát
huy tính tích cực của trẻ khi trẻ được trải nghiệm với môi trường tự nhiên cũng
như môi trường xã hội. Và nhất là đối với một số trẻ còn nhút nhát,chưa tự tin;
trẻ đã có cơ hội để thể hiện mình. Hầu hết trẻ đều được tạo cơ hội để tự mình
được thể hiện, rèn luyện khả năng tư duy và óc sáng tạo cho mình... Từ đó bản
thân tôi càng cảm thấy yêu nghề, yêu trẻ hơn và cũng rút ra được nhiều kinh
nghiệm cho mình trong giảng dạy.
Qua thực hiện "Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt văn học" năm
học 2019 -2020 khi tiến hành tiết học với phương pháp đổi mới tôi đạt kết quả
như sau:
Kết quả đạt được của trẻ
TT

Phân loại

Khi chưa áp dụng sáng kiến Sau khi áp dụng sáng kiến
Số lượng

Tỷ lệ %

Số lượng

Tỷ lệ %

1

Loại tốt

15

39

20

53

2

Loại khá

10

26

13

34

3

Loại TB

7

18

5

13

4

Loại yếu

6

17

0

0

Với kết quả trên cho thấy khả năng nghe, nói của các cháu đã tăng lên.
Các cháu rất yêu thích và có hứng thú tham gia vào hoạt động. Còn một vài cháu
do còn phát âm chưa chuẩn, khả năng nhận thức chậm nên chưa đạt được kết
quả tốt.
Sau khi vận dụng một số biện pháp trên tôi thấy trẻ còn phát triển tốt một
số kỹ năng như: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thể hiện cảm xúc, kỹ năng thẩm mỹ,
kỹ năng nhận thức.

16

PHẦN III. KẾT LUẬN
Hoạt động làm quen văn học trong trường mầm non là phương tiện phát
triển thẩm mĩ cho trẻ, có lòng đam mê nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc
sống. Để đạt được kết quả chất lượng cao đòi hỏi giáo viên phải phát huy hết
khả năng của mình dẫn dắt gợi mở. Trước hết phải là một người giáo viên thật
sự yêu nghề mến trẻ, say mê văn học, nắm vững về phương pháp, đổi mới các
hình thức hoạt động, tích cực làm đồ chơi sáng tạo... Để thu hút sự chú ý của trẻ.
Mặt khác phải biết xây dựng tiết dạy theo từng chủ đề, lựa chọn bài hát, nội
dung lồng ghép kết hợp, tổ chức tiết học dưới hình thức "Học mà chơi - chơi mà
học" để đạt được kết quả tốt nhất trên trẻ khi “Làm quen với văn học” Đó là
những biện pháp giúp trẻ học tốt văn học mà bản thân tôi tự đúc rút ra. Tuy
nhiên vẫn không tránh khỏi sự thiếu sót, rất mong sự đóng góp ý kiến của các
cấp lãnh đạo để sáng kiến của tôi được hoàn thành tốt hơn.
Qua việc mạnh dạn áp dụng sáng kiến "Một số biện pháp giúp trẻ 4- 5
tuổi học tốt văn học" tôi đã rút ra bài học kinh nghiệm sau:
+ Kinh nghiệm cụ thể:
Nắm chắc phương pháp cho từng loại tiết và biết cách sử dụng linh hoạt
áp dụng trong giờ học.
Cô có sự ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các tiết học sao cho
phù hợp không chỉ riêng môn làm quen với văn học.
Giáo viên phải có sự đầu tư học hỏi cách soạn giáo án điện tử và sử dụng
phần mềm trên máy một cách thành thạo.
Lựa chọn những bài dạy phù hợp với chủ đề, phù hợp khả năng nhận
thức của trẻ.
Luôn cập nhật thông tin về cách chăm sóc – giáo dục trẻ để mở rộng hiểu
biết cho mình.
Biết cách lựa chọn tìm những nội dung, hình ảnh, âm thanh, mầu sắc ở
trên mạng hoặc cảnh ở ngoài để phối hợp ghép các cảnh phù hợp với từng hoạt

động trong bài dạy.
17


Khi chưa ứng dụng công nghệ thông tin thì kết quả hạn chế trẻ tiếp thu bài
chưa cao, không hứng thú học .
Khi đã sử dụng công nghệ thông tin thì kết quả trẻ tiếp thu bài cao, trẻ
thực sự yêu thích và hứng thú mỗi khi vào tiết học.
Luôn có ý thức học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn và trình độ sử dụng
công nghệ thông tin, thường xuyên dự giờ thăm lớp các bạn đồng nghiệp, học hỏi
* Kiến nghị và đê xuất
* Đối với phòng giáo dục:
Tổ chức nhiều hơn công tác bồi dưỡng chuyên môn về chuyên đề “ Phát
triển ngôn ngữ ” qua hội thảo, chuyên đề, để giáo viên có nhiều cơ hội cọ sát,
nắm bắt, tiếp cận những vấn đề mới và rút kinh nghiệm trong giảng dạy.
Bổ xung, hỗ trợ tài liệu mới trong và ngoài nước để giáo viên được học
hỏi, tiếp cận với cái mới.
* Đối với nhà trường:
Cần đầu tư kinh phí mua sắm thêm một số trang thiết bị, đồ dùng phục vụ
hoạt động làm quen văn học: Sách, truyện tranh các chủ đề, trang phục trẻ biểu
diễn khi đóng kịch nhân dịp các ngày lễ hội...
Tạo điều kiện cho giáo viên tham quan, học hỏi dự giờ những tiết dạy
mẫu, dạy giỏi để nâng cao trình độ.
Trên đây là những biện pháp mà thực tế tôi đã thực hiện và thành công.
Nhưng không thể tránh khỏi những thiếu xót nên rất mong sự đóng góp ý kiến
của hội đồng khoa học, các bạn bè đồng nghiệp để đề tài của tôi hoàn thiện và
đạt kết quả cao hơn Tôi xin trân thành cảm ơn ./.

18

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chương trình chăm sóc giáo dục mẫu giáo và hướng dẫn 4 - 5 tuổi
2. Tuyển tập trò chơi, bài hát, thơ chuyện 4 - 5 tuổi - Lê Thu Hương
(chủ biên)
3. Hướng dẫn tổ chức chương trình giáo dục Mầm Non
4. Hướng dẫn thực hiện các hoạt động giáo dục theo chủ đề 4 - 5 tuổi Lê
Thu Hương (chủ biên)
5. Hướng dẫn bảo vệ môi trường trong trường Mầm Non
6. Giáo trình giáo dục tích hợp ở bậc học Mầm Non.

19