Thực Hiện Chính Sách Giáo Dục Pháp Luật Cho Thanh Niên Tại Huyện Duy Xuyên, Tỉnh Quảng Nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

HỒ TẤN OANH

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
TẠI HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

ĐÀ NẴNG, năm 2020


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

HỒ TẤN OANH

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
TẠI HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành : Chính sách công
Mã số : 8 34 04 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. HỒ SỸ SƠN

ĐÀ NẴNG, năm 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn Thạc sĩ
Chính sách công về “Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh
niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam” là hoàn toàn trung thực, có
trích dẫn nguồn rõ ràng và không trùng lặp với các đề tài khác trong cùng lĩnh
vực.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
Quảng Nam, ngày tháng năm 2020
Tác giả luận văn

Hồ Tấn Oanh


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO
DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN ..................................................... 8
1.1. Tổng quan về chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên .................... 8
1.2. Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên ........................ 14
1.3. Các yếu tố tác động đến thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho
thanh niên ........................................................................................................ 28
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC
PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN Ở HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH
QUẢNG NAM ............................................................................................... 33
2.1. Khái quát các điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Duy Xuyên
ảnh hưởng đến thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên........ 33
2.2. Tình hình thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên ở huyện
Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam............................................................................ 40
2.3. Đánh giá chung ........................................................................................ 51

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC
HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DUY XUYÊN, TỈNH QUẢNG NAM ............ 63
3.1. Yêu cầu nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho
thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. ........................ 63
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giáo dục pháp
luật cho thanh niên ở huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam ............................ 66
KẾT LUẬN .................................................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Từ viết tắt

Nghĩa đầy đủ

1

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa – hiện đại hóa

2

CP

Chính phủ

3

CT

Chỉ thị

4

CTr

Chương trình

5

ĐVTN

Đoàn viên thanh niên

6

LHTN

Liên hiệp thanh niên

7

LLVT

Lực lượng vũ trang

8

NĐ

Nghị định

9

NQ

Nghị quyết

10

NXB

Nhà xuất bản

11

GDPL

Giáo dục pháp luật

12

QLNN

Quản lý nhà nước

13

QPPL

Quy phạm pháp luật

14

THPT

Trung học phổ thông

15

TNCS

Thanh niên cộng sản


16

TTg

Thủ tướng

17

TW

Trung ương

18

UBND

Ủy ban nhân dân

19

VBQPPL

Văn bản quy phạm pháp luật

20

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu
bảng

2.1

Tên bảng
Bảng thống kê trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của thanh

niên trong độ tuổi lao động

Trang

39


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục pháp luật (GDPL) luôn luôn giữ một vị trí quan trọng trong đời
sống hiện nay, là một bộ phận không thể thiếu trong quá trình xây dựng và
hoàn thiện hệ thống pháp luật. Trong việc triển khai thực hiện pháp luật,
GDPL là giai đoạn đầu tiên, là phương tiện đưa pháp luật đến gần với nhân
dân hơn. GDPL nhằm nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của
mọi công dân, đặc biệt là tầng lớp thanh niên. Thanh niên có vai trò đặc biệt
quan trọng; là nguồn lực trẻ, năng động trong công cuộc xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Hiện nay, bên cạnh nhiều thanh niên có lý tưởng sống, có ước mơ,
hoài bão tốt đẹp, sống có trách nhiệm với gia đình, làng xóm và xã hội thì vẫn
còn không ít thanh niên thiếu bản lĩnh, đua đòi, ham thưởng thụ. Các đối
tượng này dễ bị các thế lực thù địch, phản động lôi kéo, kích động... làm ảnh
hưởng xấu đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, gây hoang
mang trong dư luận và quần chúng nhân dân. Mặt khác, do tác động tiêu cực
của nền cơ chế thị trường khiến một bộ phận thanh niên có lối sống buông
thả, thực dụng, thiếu tự tin, lập trường tư tưởng không vững vàng, dễ bị dao
động, bản lĩnh chính trị non kém, ngại tham gia các hoạt động có ích cho xã
hội. Đặc biệt, trong thời gian qua, tình trạng vi phạm pháp luật trong thanh
niên ngày càng gia tăng. Thêm nữa, các đối tượng thanh niên thất nghiệp,
không có việc làm ổn định, hoàn cảnh gia đình khó khăn…dễ sa chân vào con
đường phạm tội. Những vấn đề nêu trên đang ngày càng trở nên cấp thiết, đòi
hỏi các cấp, các ngành, gia đình và toàn xã hội phải có sự quan tâm hơn nữa

trong nhiệm vụ GDPL cho thanh niên. Do vậy, để đạt được những kết quả
như mong đợi, công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên cần được quan tâm,
đầu tư đúng mức và có sự tham gia tích cực, chủ động của toàn xã hội. Những
hoạt động phục vụ công tác này cần được lên kế hoạch một cách cụ thể, rõ
1


ràng. Kết quả đạt được chính là ý thức hành động tuân theo pháp luật của
thanh niên.
Nhằm làm rõ hơn các chủ trương, đường lối của Đảng thì Nhà nước đã
ban hành nhiều chương trình hành động, kế hoạch, đề án về giáo dục pháp luật
cho thanh niên. Quyết định số 2160/QĐ-TTg ngày 26/10/2010 của Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt Đề án tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho thanh thiếu niên. Ngoài ra, còn có nhiều
văn bản, kế hoạch phối hợp giữa các Bộ và cơ quan ngang Bộ như: Thông tư
liên tịch số 30/2010/TTLT-BTP-BGDĐT ngày 16/10/2010 giữa Bộ Tư pháp,
Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn phối hợp thực hiện công tác giáo
dục pháp luật trong nhà trường…
Huyện Duy Xuyên là một huyện đồng bằng của tỉnh Quảng Nam. Trong
tổng số cơ cấu lao động hiện nay trên địa bàn toàn huyện, thanh niên chiếm tỷ
lệ lớn nhất. Đối tượng này có trình độ học vấn khác nhau, phần lớn sống ở
nông thôn. Nền kinh tế thị trường và thời kỳ hội nhập hiện nay đã ảnh hưởng
không nhỏ đến một bộ phận thanh niên, đặc biệt về mặt đạo đức, lối sống xã
hội. Từ đó, thanh niên ít có kỹ năng sống, dễ bị rủ rê, lôi kéo, có lối sống
thiếu văn hóa, ích kỷ, suy thoái đạo đức, chủ nghĩa cá nhân. Hiện nay, các tệ
nạn xã hội trên địa bàn huyện Duy Xuyên đang diễn biến phức tạp, trong đó
tỷ lệ thanh niên vi phạm pháp luật ngày càng tăng.
Do vậy, công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên trong thời gian qua
trên địa bàn huyện đã đem lại nhiều kết quả tích cực, đáng ghi nhận. Nhận
thức và ý thức về chấp hành pháp luật của thanh niên có sự chuyển biến rõ

rệt. Đặc biệt, trong công tác giáo dục pháp luật để đạt được nhiều kết quả cao
thì cần có sự chung tay phối hợp giữa Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(Đoàn TNCS Hồ Chí Minh) các cấp với các cơ quan, ban ngành, hội đoàn thể
tại địa phương. Tuy nhiên, công tác GDPL cho thanh niên hiện nay vẫn còn
2


nhiều hạn chế, bất cập. Đội ngũ cán bộ, công chức và cơ sở vật chất kỹ thuật
phục vụ cho công tác giáo dục pháp luật vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được
yêu cầu đặt ra trong thời đại mới. Vì vậy, chất lượng công tác giáo dục pháp
luật mang lại chưa thật sự hiệu quả, số lượng thanh niên vi phạm pháp luật còn
nhiều.
Xuất phát từ tình hình thực tiễn nêu trên, chúng tôi chọn đề tài “Thực
hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tại huyện Duy Xuyên,
tỉnh Quảng Nam” làm đề tài luận văn cao học chuyên ngành Chính sách
nhằm góp phần nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách giáo dục pháp
luật cho thanh niên tại huyện Duy Xuyên trong thời gian tới.
2. Tình hình nghiên cứu
Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật là một vấn đề mang tính cấp
thiết của nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, vấn đề này ít được
các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Trong khi đó có khá nhiều công trình
nghiên cứu đề cập đến vấn đề phổ cập giáo dục pháp luật.
Đề tài khoa học cấp Bộ “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục
pháp luật trong công cuộc đổi mới” của Viện Nghiên cứu khoa học pháp lý
(Bộ Tư pháp) [24] đã giải quyết một số vấn đề lý luận cơ bản của giáo dục
pháp luật còn ít được quan tâm nghiên cứu ở nước ta và việc thực hiện chức
năng tổ chức, chỉ đạo hoạt động giáo dục pháp luật của ngành tư pháp.
Cuốn sách “Bàn về giáo dục pháp luật” của Dương Thanh Mai & Trần
Ngọc Đường [16] đã nêu ra được những định nghĩa mang tính lý luận về giáo
dục pháp luật và đối tượng, chủ thể, phương pháp trong việc thực hiện các

hoạt động giáo dục pháp luật. Ngoài ra, Luận án tiến sĩ “Công tác tuyên
truyền giáo dục pháp luật ở nước ta - thực trạng và giải pháp” (Dương Thanh
Mai) [17]đã phân tích khá cụ thể công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật ở
nước ta, đặc biệt là trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN
3


hiện nay thì Giáo dục pháp luật luôn giữ một vị trí quan trọng, là cấu nối
trong việc xây dựng pháp luật và thực thi pháp luật.
Bên cạnh đó, các bài viết của tác giả Hồ Việt Hiệp “Xã hội hóa công tác
phổ biến giáo dục pháp luật trong tình hình mới” [9]và Tống Đức Thảo “Giáo
dục pháp luật góp phần nâng cao ý thức và nghĩa vụ tuân thủ pháp luật” [19]
nghiên cứu về vai trò tác động của giáo dục pháp luật đối với việc hình thành
và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho các tầng lớp nhân dân; đồng thời
đã nêu lên được những đặc điểm cơ bản của ý thức pháp luật.
Các công trình nghiên cứu của Nguyễn Tiến Hải về “Giáo dục pháp luật
đối với cư dân nông thôn đồng bằng sông Cửu Long” [6], Nguyễn Thị Thu Ba
về “Nâng cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho công nhân tại
các doanh nghiệp ở thành phố Đồng Tháp giai đoạn hiện nay”[3], Trần Thị
Bích Hạnh về “Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị - từ thực
tiễn thành phố Hà Nội” [7] đã nêu bật lên được ý nghĩa và tầm quan trọng của
công tác giáo dục pháp luật; đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm nâng
cao hơn nữa chất lượng của công tác giáo dục pháp luật.
Đề tài nghiên cứu cấp huyện “Giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa
bàn huyện Duy Xuyên” do Phòng Tư pháp huyện Duy Xuyên chủ trì và biên
soạn đã đánh giá đúng về thực trạng thanh niên vi phạm pháp luật trên địa
bàn huyện cũng như công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên, công tác
tuyên truyền về phòng chống các tệ nạn xã hội trên địa bàn. Đề tài cũng đưa
ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục pháp luật và
công tác phòng chống tệ nạn xã hội đối với thanh niên tại địa phương.

Nhìn chung, các công trình nghiên cứu nêu trên đã đạt được những thành
tựu đáng khích lệ và góp phần cải tiến, hoàn thiện hơn công tác giáo dục pháp
luật cho thanh niên và đều nghiên cứu từ góc nhìn của Luật học. Còn xét từ
góc độ nghiên cứu chính sách công, luận văn này là công trình nghiên cứu
4


đầu tiên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Chính vì vậy, công trình
nghiên cứu về việc thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tại
huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam là hết sức cần thiết và có ý nghĩa đối với
địa phương này.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giáo dục
pháp luật cho thanh niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam trong thời
gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về thực hiện chính sách giáo dục pháp luật
cho thanh niên;
- Phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giáo dục pháp luật
cho thanh niên; nêu rõ những thành tựu và hạn chế, bất cập trong việc tổ chức
thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn huyện
Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam;
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giáo dục
pháp luật cho thanh niên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu việc thực hiện chính sách giáo dục pháp
luật cho thanh niên
4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về mặt thời gian: Giai đoạn 2015-2019
- Phạm vi về mặt không gian: huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam

5


5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn dựa trên cơ sở chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy
vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lenin; tư tưởng, quan điểm, chủ trương, đường
lối của Đảng; chính sách của Nhà nước về chính sách, chính sách pháp luật, vị
trí, vai trò của pháp luật và giáo dục pháp luật trong công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở nước ta.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập thông tin: Phân tích tài liệu sẵn có bao gồm
các bài báo khoa học, sách, luận văn, luận án, các văn bản, các bài viết, các
trang web có liên quan đến vấn đề giáo dục pháp luật và chính sách giáo dục
pháp luật cho thanh niên;
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Thu thập và xử số liệu từ các
báo cáo, tài liệu thống kê của Phòng Thống kê huyện Duy Xuyên.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Góp phần nâng cao công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính
quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội trên địa bàn toàn
huyện. Bên cạnh đó, sự nổ lực của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong
công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên, tạo mọi điều kiện, môi trường
thuận lợi nhất để thanh niên được rèn luyện, cống hiến, trưởng thành. Qua đó,
góp phần hình thành đạo đức, nhân cách sống, lý tưởng cách mạng, tuân thủ
chính sách pháp luật.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Trên cơ sở nghiên cứu một cách toàn diện về chính sách giáo dục pháp
luật cho thanh niên, tìm ra các yếu tố cấu thành những tác động, thực trạng,
hạn chế và nguyên nhân. Để từ đó đưa ra những giải pháp hiệu quả nâng cao
6


việc thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tại huyện Duy
Xuyên, tỉnh Quảng Nam.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
chính của luận văn gồm ba chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho
thanh niên.
Chương 2.Thực trạng thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh
niên ở huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam.
Chương 3.Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giáo
dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng
Nam.

7


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
1.1. Tổng quan về chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên
1.1.1. Khái niệm chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên
Để quản lý xã hội (có giai cấp), quản lý nhà nước, nhà nước đã đề ra
những chính sách khác nhau như: chính sách kinh tế, chính sách văn hóa,
chính sách an ninh quốc phòng, chính sách pháp luật...Đó chính là những

quyết định chính trị quan trọng, có giá trị chung đối với xã hội, bởi vậy được
gọi là chính sách (công). Chính sách là cơ sở nền tảng để xây dựng nên pháp
luật. Song sẽ không có pháp luật nếu không dựa trên nền tảng của chính sách.
Do đó, chính sách là nội dung của pháp luật còn pháp luật là công cụ thực
hiện của chính sách.
Việc hoạch định chính sách của nhà nước phải dựa trên nguyên tắc bảo
đảm tính đúng đắn và phù hợp với chủ trương. Việc đề ra đường lối phải phù
hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội, truyền thống lịch sử, với mong
muốn và tâm lý của người dân. Mặt khác, cần tổ chức thực hiện tốt bằng các
biện pháp khác nhau, trong đó có cả biện pháp giáo dục về thực hiện chính
sách. Thực tiễn cho thấy có những chính sách được ban hành song trong khâu
tổ chức thực hiện không chú ý đến sự hiểu biết của nhân dân đối với chính
sách thì thực hiện không có hiệu quả. Do vậy phải không ngừng đổi mới,
nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch, ban hành các đường lối, chủ trương
của Đảng và chính sách pháp luật của nhà nước. Để thực hiện được điều đó,
trước hết cần nhận thức chính sách công, trong đó có chính sách giáo dục
pháp luật.
“Chính sách công là một tập hợp các quyết định chính trị có liên quan
của nhà nước nhằm lựa chọn mục tiêu cụ thể và giải pháp, công cụ thực hiện
8


giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu tổng thể đã xác định" [5, tr.8].
Chính sách công còn được hiểu là quyết định chứa đựng quan điểm, tư tưởng
của chủ thể được trao quyền lực nhà nước nhằm giải quyết những vấn đề lợi
ích của cộng đồng (xã hội). Cơ quan ban hành chính sách là nhà nước, vì vậy
mục tiêu của chính sách công là bảo đảm quyền lợi của các tầng lớp nhân
dân và giữ vững quyền lực của nhà nước. Khi nhà nước ban hành chính sách
phát triển kinh tế - xã hội thì phải xem con người là yếu tố trọng tâm để
quyết định vấn đề. Đây là nhiệm vụ quan trọng quyết định tính khả thi của

chính sách và sự phát triển của một đất nước.
Chính sách công có nhiều loại, trong đó có chính sách giáo dục và
trong chính sách giáo dục có chính sách giáo dục pháp luật. “Giáo dục là quá
trình hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm bồi
dưỡng cho con người những phẩm chất đạo đức và những tri thức cần thiết để
người ta có khả năng tham gia mọi mặt của đời sống xã hội” theo từ điển từ
và ngữ Hán - Việt [5, tr. 6].
Giáo dục pháp luật là hoạt động có tính chủ động bằng các hình thức
và phương pháp nhằm trang bị kiến thức pháp luật cho đối tượng khác một
cách thường xuyên, có hệ thống làm cho họ có ý thức đúng đắn về pháp luật,
tôn trọng và tự giác xử sự theo yêu cầu của pháp luật. Giáo dục pháp luật là
quá trình tác động một cách lâu dài và phụ thuộc vào năng lực các loại chủ
thể, hình thức giáo dục và nội dung, chịu sự chi phối đa chiều của nhiều yếu
tố về mặt bằng xã hội, trình độ dân trí, phong tục, tập quán...Nói đến giáo dục
pháp luật cần nói đến phổ biến pháp luật.
Phổ biến là hình thức tuyên truyền trực tiếp hoặc gián tiếp nhằm
chuyển tải đến người khác hiểu một vấn đề, một tri thức nào đó bằng cách
truyền đạt. “Phổ biến pháp luật” là hình thức tuyên truyền có mục đích về các
nội dung chính sách pháp luật có liên quan đến một đối tượng nhất định.
9


Người được phổ biến pháp luật thường là tập thể, cá nhân hoạt động trong bất
kỳ ngành nghề nào trong xã hội, không phân biệt giới tính, nghề nghiệp, tôn
giáo. Tất cả họ đều cần phải nắm vững những nội dung, thông tin cần thiết
cho hoạt động đời sống xã hội và công việc của họ.
Để đạt được mục đích, giáo dục pháp luật cần được tổ chức thực hiện
đúng theo những định hướng chính trị vốn được coi là kim chỉ nam cho hoạt
động giáo dục pháp luật. Từ cách nhìn nhận như vậy có thể hiểu Chính sách
giáo dục pháp luật cho thanh niên là tập hợp các quyết định chính trị định

hướng cho hoạt động giáo dục pháp luật cho thanh niên nhằm hình thành ở họ
ý thức pháp luật, lối sống theo pháp luật. Từ đó có định hướng đúng đắn với
pháp luật, thực hiện hành vi phù hợp với quy định của pháp luật.
Thông qua các nội dung kế hoạch, văn kiện đại hội, các chủ trương và
đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước đã thể hiện nên những
nhận định rõ ràng về công tác giáo dục pháp luật đó là: Một trong những vấn
đề quan trọng trong công tác giáo dục, chính trị tư tưởng cho thanh niên đó là
GDPL, hoạt động này phải được tiến hành thường xuyên nhằm nâng cao nhận
thức, ý thức chấp hành pháp luật, sống và làm việc theo hiến pháp và pháp
luật cho người dân trong đó có thanh niên bảo đảm thực hiện nghiêm minh,
hiệu quả công tác thi hành pháp luật. Từng bước cụ thể hóa bằng các văn bản
chỉ đạo công tác GDPL nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước và sự
phát triển toàn diện của nền kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và hội nhập
quốc tế.
Thủ tướng chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 45/NQ-CP ngày
11/9/2009 về Chương trình hành động của Chính phủ trong việc thực hiện
Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương
Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ
đẩy mạnh CNH-HĐH. Chỉ thị số 06/2005/CT-TTg ngày 21/3/2005 về phát
10


huy vai trò thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.
Quyết định số 2474/QĐ-TTg ngày 30/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê
duyệt Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và
nhiều chính sách khác có liên quan. Trong 5 năm qua, vai trò và vị trí của tổ
chức Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp thanh niên
Việt Nam trong tổ chức các hoạt động phong trào chính trị, xã hội được nhiều
địa phương, đơn vị quan tâm và tạo điều kiện. Từ đó hoạt động công tác đoàn
ngày càng được nâng cao hơn nhiều. Các chương trình, dự án đầu tư cho phát

triển thanh niên luôn được Chính phủ quan tâm và phê duyệt nhiều hơn như:
Làng thanh niên lập nghiệp, các mô hình khởi nghiệp trong thanh niên. Công
tác xã hội hóa, huy động các nguồn lực bên ngoài cùng đồng hành với các
hoạt động của thanh niên được tăng cường nhiều hơn.
Để thực hiện tốt chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên, các chủ
thể thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên cần quán triệt các
văn bản:
- Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, XI, XII.
- Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/6/2008 của BCH Trung ương Đảng
khóa X, về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
- Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng
cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030.
- Hiến pháp năm 2013.
- Luật Thanh niên năm 2005.
- Luật số 14/2012/QH13 ngày 20/6/2012 về phổ biến, giáo dục pháp luật.
- Chỉ thị số 13/CT-TTg, ngày 18/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc triển
khai thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020.

11


- Quyết định số 2477/QĐ-TTg, ngày 30/12/2011 của Thủ tướng Chính
phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn
2011 - 2020.
- Quyết định số 03/1998/QĐ-TTg ngày 07/01/1998 của Thủ tướng Chính
phủ ban hành Kế hoạch triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm
1998 đến năm 2002.
- Quyết định số 2106/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 26/11/2011

về phê duyệt Đề án tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm
nâng cao ý thức pháp luật cho thanh thiếu niên giai đoạn 2011- 2015.
Ở Việt Nam, theo điều 01, bộ luật thanh niên thì: ”Thanh niên là công dân
Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”. Thanh niên là lực lượng trẻ,
đội tiên phong, là lực lượng kế thừa cho sự nghiệp cách mạng của Đảng.
Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước phần lớn đều phụ thuộc vào
thanh niên. Vì vậy công tác giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa, bồi dưỡng lý
tưởng cách mạng cho thanh niên hiện nay là rất cần thiết. Trong đó nội dung
GDPL cho thanh niên là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong chiến lược
phát triển thanh niên Việt Nam trong tình hình mới nhằm rèn luyện họ trở
thành lớp người “vừa có đức, vừa có tài” để kế thừa sự nghiệp cách mạng của
Đảng và của dân tộc.
1.1.2. Mục tiêu của chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên
Mục tiêu của chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên là nâng cao
hiểu biết và nhận định của thanh niên về kiến thức pháp luật. Qua đó hình
thành cho thanh niên cách nhìn nhận tốt đẹp về pháp luật, phát huy được ý
thức, tính tự giác trong chấp hành pháp luật và vận động người thân, gia đình
cùng thực hiện. Chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên hiện nay đang
là môi trường để mỗi thanh niên được ra sức rèn luyện, cống hiến, phấn đấu
trở thành người công dân có ích cho cộng đồng, góp sức lực trẻ trong sự
12


nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước trong tình hình mới. Chẳng
hạn phấn đấu đạt được mục tiêu là giảm từ 20% đến 25% số thanh niên vi
phạm pháp luật hoặc số vụ vi phạm pháp luật có người nằm trong độ tuổi thanh
niên, 75% cán bộ làm công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho
thanh niên được tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức pháp luật mới và kỹ
năng, nghiệp vụ chuyên môn theo Nghị quyết số 05-NQ/TĐTN-VP ngày
30/01/2020 của Tỉnh đoàn Quảng Nam là mục tiêu của thực hiện chính sách

giáo dục pháp luật tại tỉnh Quảng Nam.
1.1.3. Vai trò và ý nghĩa của chính sách giáo dục pháp luật cho thanh
niên
V.I. Lê - nin đã khẳng định: “Luật là biện pháp chính trị, là chính trị”.
Kết quả của giáo dục pháp luật ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ
chức. Công tác giáo dục pháp luật luôn đóng một vai trò và ý nghĩa hết sức
quan trọng trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN hiện nay.
Để thực hiện việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN thì công tác
giáo dục pháp luật là cầu nối để đưa pháp luật vào đời sống, góp phần nâng
cao hiệu lực, quản lý xã hội bằng pháp luật. Chính vì vậy, giáo dục pháp luật
được coi là trách nhiệm của Đảng, nhà nước và nhân dân, đòi hỏi có sự phối
hợp giữa các cơ quan, đơn vị, hội đoàn thể. Đây là một trong những mắt xích
quan trọng tạo cho mọi người có tính tự giác về ý thức, hành động “sống và
làm việc theo hiến pháp và pháp luật”, thực hiện đúng chủ trương, đường lối
của Đảng.
Để người dân tuân thủ và chấp hành đúng pháp luật thì cần đặc biệt chú
trọng đến công tác giáo dục pháp luật. Công tác giáo dục pháp luật có những
vai trò cơ bản sau:
Thứ nhất, Chính sách giáo dục pháp luật giúp định hướng giáo dục pháp
luật. Qua đó hình thành ý thức pháp luật và đạo đức cho thanh niên, tăng
13


cường sự hiểu biết pháp luật, các quy phạm pháp luật được hình thành dựa
trên cơ sở các nguyên tắc ứng xử về đạo đức. Do vậy, mà pháp luật bảo vệ và
phát triển đạo đức. Việc giáo dục đạo đức đã tạo ra những tiền đề cơ bản
nhằm xây dựng sự tôn trọng của công dân về pháp luật và ngược lại. Giáo dục
pháp luật tạo ra cách hình thành những nguyên tắc ứng xử, đạo đức trong đời
sống thực tiễn thường ngày. Giáo dục pháp luật cho thanh niên giúp họ hình
thành hiểu biết về pháp luật, có nhận thức đúng đắn về pháp luật, tạo cơ sở

cho việc sử dụng các quyền lực của nhà nước, tăng cường tính kỷ luật, kỹ
cương, phát huy dân chủ và phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật của
thanh niên. Giáo dục pháp luật cho thanh niên nhằm nâng cao hiểu biết về
pháp luật và hình thành lối sống tuân thủ pháp luật cho thanh niên, xây dựng
cho họ cách nhìn nhận, ý thức sống và tính tư duy logic về pháp luật;
Thứ hai, Chính sách giáo dục pháp luật định hướng giáo dục pháp luật
cho thanh niên góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội.
Đây là vai trò hết sức quan trọng của chính sách giáo dục pháp luật cho thanh
niên. Pháp luật hiện nay được xem là công cụ để quản lý nhà nước và xã hội.
Một khi thanh niên đã hình thành cho mình được nhận thức và tin vào pháp
luật thì việc quản lý nhà nước sẽ trở nên thuận lợi và dễ dàng hơn. Bên cạnh
đó, chính sách giáo dục pháp luật được xem là nền tảng trong việc quản lý xã
hội của nhà nước hiện nay. Qua đó, sẽ làm giảm đáng kể những hành vi vi
phạm, chống phá Đảng và nhà nước.
1.2. Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên
1.2.1. Khái niệm về thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh
niên
Chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên như đã nhấn mạnh được
thể hiện trong các văn bản chính trị-pháp lý để định hướng cho hoạt động giáo
dục pháp luật cho thanh niên. Chính sách đó được thể chế hóa vào pháp luật
14


để được đưa vào cuộc sống. Tuy nhiên, để chính sách giáo dục pháp luật cho
thanh niên đạt hiệu quả, cần phải có những hoạt động cụ thể của các chủ thể
(cá nhân, cơ quan) có thẩm quyền. Như vậy, từ khái niệm nêu trên về chính
sách công và cách tiếp cận chính sách giáo dục pháp luật chúng ta có thể
khẳng định giáo dục pháp luật cho thanh niên như sau: Thực hiện chính sách
giáo dục pháp luật cho thanh niên đây là toàn bộ quá trình cụ thể hóa của Nhà
nước về chính sách giáo dục pháp luật nhằm đạt được mục tiêu tạo nhận thức

về tinh thần, nội dung pháp luật giúp cho thanh niên hiểu và hình thành ở họ
tri thức pháp luật có hành vi ứng xử phù hợp.
1.2.2. Đặc điểm của thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho
thanh niên
Từ khái niệm thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên có
thể thấy thực hiện chính sách này có những đặc điểm sau:
Thứ nhất, Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên là
hình thức thực hiện chính sách công, chính sách pháp luật và chính sách giáo
dục pháp luật, là yếu tố khách quan để duy trì công cụ chính sách theo yêu
cầu quản lý của Nhà nước và cũng là để đạt được mục tiêu đề ra của chính
sách;
Thứ hai, Thực hiện chính sách là một khâu hợp thành chu trình chính
sách giáo dục pháp luật cho thanh niên, đưa chính sách giáo dục pháp luật cho
thanh niên vào cuộc sống;
Thứ ba, Việc tổ chức thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh
niên đây là cầu nối để các bước trong quá trình thực hiện chính sách giáo dục
pháp luật trở thành một hệ thống chung nhất. Nhờ đó, mà việc đưa các chính
sách vào thực tiễn đời sống xã hội trở nên thuận lợi. Như vậy, việc tổ chức
thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên, đây được xem là

15


nhiệm vụ tất yếu, khách quan, là nhân tố quyết định sự thành công hay thất
bại của chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên;
Thứ tư, Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên phải tiến
hành song song với giáo dục lý tưởng sống, đạo đức cách mạng, ý thức vai trò
trách nhiệm của bản thân và những giá trị nhân văn khác nhằm hình thành nên
con người có nếp sống và làm việc theo hiến pháp, pháp luật;
Thứ năm, Thực hiện chính sách giáo dục cho thanh niên đa dạng về hình

thức, phong phú về phương pháp, gắn với các văn bản pháp luật liên quan đến
công tác thông tin, truyền thông, phổ biến và giáo dục pháp luật cho thanh
thiếu niên với nhiều hình thức đa dạng.
Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên thì công tác giáo dục pháp
luật cho thanh niên tại một số địa phương hiện nay vẫn chưa đem lại hiệu quả
nhất định, tỷ lệ thanh niên tiếp xúc với pháp luật vẫn còn ở mức thấp. Một số
địa phương, các cấp, các ngành còn chưa thật sự quan tâm đến công tác thực
hiện chính sách GDPL cho thanh niên; việc thực hiện giáo dục pháp luật cho
thanh niên còn mang tính phong trào, chưa có chiều sâu, nội dung chưa thật
sự phù hợp với đối tượng thanh niên; các hình thức GDPL chưa được chú
trọng đổi mới để phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi thanh thiếu
niên; cần xác định rõ thanh niên là đối tượng dễ bị kích động, lôi kéo hơn
nhóm các đối tượng khác trong xã hội. Vì đây, là lứa tuổi đang trong quá trình
phát triển hoàn thiện về thể chất, tâm lý. Vì vậy, cần phải có sự đặc biệt quan
tâm đến nhóm đối tượng này.
1.2.3. Chủ thể thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh
niên.
Đó là những tổ chức, cá nhân thực hiện hoặc tham gia thực hiện GDPL
cho thanh niên nhằm chuyển tải đến các tầng lớp thanh niên những kiến thức

16


pháp luật nói chung và các ngành luật cụ thể nói riêng. Cụ thể bao gồm các
chủ thể sau:
Một là, Đảng Cộng sản Việt Nam đây là cơ quan lãnh đạo cao nhất và
toàn diện về mọi mặt của đất nước. Đảng cộng sản có nhiệm vụ đề ra các chủ
trương, đường lối hình thành lên các mục tiêu, giải pháp và nguyên tắc trong
phát triển kinh tế- xã hội và quốc phòng- an ninh. Trong đó có chính sách
giáo dục pháp luật cho thanh niên;

Hai là, Chính phủ và UBND các cấp đây những chủ thể có vai trò quan
trọng trong thực hiện chính sách. Các cơ quan này có chức năng quản lý và
điều hành nền kinh tế. Đồng thời, vận động các nguồn lực xã hội hóa và bố trí
phân bổ kinh phí để ngày càng đổi mới các văn bản và dự thảo luật.... đồng
thời xây dựng những chế tài trong việc kiểm tra, giám sát, xử lý hoạt động sai
trái pháp luật;
Ba là, Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và chính quyền địa phương
Các cơ quan này có nhiệm vụ xây dựng các kế hoạch về quản lý nhà nước
trong công tác giáo dục pháp luật đối với thanh niên. Tùy theo chức năng và
nhiệm vụ của mình mà có sự chỉ đạo trong công tác tham gia vào hoạt động
tuyền truyền giáo dục pháp luật cho thanh niên cụ thể như: Xây dựng và ban
hành các đề án, kế hoạch chương trình các mô hình giáo dục pháp luật. Đồng
thời, phải có sự chỉ đạo quyết liệt và ban hành các văn bản hướng dẫn để tổ
chức thực hiện nhiệm vụ; tăng cường đôn đốc công tác kiểm tra giám sát.
Bốn là, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã
hội các cấp phải có trách nhiệm quản lý các đối tượng đoàn viên, hội viên
thuộc đơn vị mình. Tùy thuộc vào chức năng, nhiệm vụ của mình mà các cơ
quan, đơn vị này xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai việc giáo dục
pháp luật cho hội viên, đoàn viên của mình, trong đó có thanh niên. Trong các
cơ quan, đơn vị này thì tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có vai trò lớn trong
17


việc giáo dục pháp luật cho thanh niên, có nhiệm vụ quan trọng là tập hợp tổ
chức các hoạt động giáo dục cho thanh niên về lý tưởng cách mạng, giáo dục
ý thức pháp luật, ý thức công dân, ý thức cộng đồng; Đoàn thanh niên còn là
tổ chức đại diện, chăm lo và bảo vệ lợi ích hợp pháp cho đoàn viên thanh niên
tạo môi trường giáo dục, rèn luyện đoàn viên học tập, lao động và sinh hoạt
theo những chuẩn mực pháp luật và định hướng phát triển về nhân cách toàn
diện cho thanh niên;

Năm là, Các tổ chức xã hội nghề nghiệp có liên quan đến pháp luật có
nhiệm vụ giáo dục pháp luật cho thanh niên thông qua hoạt động mở các lớp
tư vấn pháp lý, kết hợp lồng ghép triển khai giáo dục pháp luật cho thanh
niên;
Sáu là, Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, tổ tư vấn pháp luật. Đây
là đội ngũ có vai trò, vị trí hết sức quan trọng trong việc giáo dục pháp luật
cho thanh niên. Họ là những cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động
không chuyên trách được các cơ quan có thẩm quyền ra quyết định công
nhận.
Ngoài ra, một thành phần không thể thiếu trong công tác giáo dục pháp
luật cho thanh niên là các thành viên trong hộ gia đình. Đây cũng được xem là
những chủ thể có tác động mạnh mẽ làm ảnh hưởng đến việc hình thành nhân
cách sống của mỗi thanh niên trong gia đình.
1.2.4. Quy trình của thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho
thanh niên
Việc thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên đóng vai trò
hết sức quan trọng trong chu trình thực hiện chính sách công và cũng là cầu
nối để các nội dung chính sách được đi vào thực tế đời sống xã hội góp phần
thực hiện tốt các mục tiêu đề ra. Quy trình để tổ chức thực hiện một chính

18