Mối quan hệ nhân quả giữa phát triển tài chính và tăng trưởng kinh tế ở các nước đông nam á

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T TP.HCM

-------------

NGUY N KIM NGÂN

M I QUAN H NHÂN QU GI A PHÁT
TRI N TÀI CHÍNH VÀ T NG TR
KINH T

CÁC N

C ÔNG NAM Á.

LU N V N TH C S KINH T

TP H

NG

CHÍ MINH – N M 2014


B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T TP.HCM

-------------

NGUY N KIM NGÂN

M I QUAN H NHÂN QU GI A PHÁT
TRI N TÀI CHÍNH VÀ T NG TR
KINH T

CÁC N

NG

C ÔNG NAM Á.

Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
Mã s : 60340201

LU N V N TH C S KINH T

NG

IH

NG D N KHOA H C : PGS.TS. NGUY N NG C

TP H

CHÍ MINH – N M 2014

NH


L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a tôi v i s giúp

c a th y

hư ng d n. S li u th ng kê ư c l y t các ngu n áng tin c y, n i dung và k t
qu nghiên c u c a lu n v n này chưa t ng ư c công b trong b t c công trình
nào cho t i th i i m này.
TP. H Chí Minh, tháng 10 n m 2014
H c Viên

Nguy n Kim Ngân


M CL C
Trang
Trang ph bìa
L i cam oan
M cl c
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c các b ng, bi u
Danh m c các hình v ,

th

TÓM T T ....................................................................................................................... 1
Ch

ng 1.Gi i thi u....................................................................................................... 2

1.1

tv n

.................................................................................................................. 2

1.2 M c tiêu nghiên c u................................................................................................... 3
1.3 Phương pháp nghiên c u............................................................................................ 3
1.4 Ý ngh a c a bài nghiên c u........................................................................................ 4
1.5 B c c c a bài nghiên c u ......................................................................................... 4
Ch

ng 2. T ng quan lý thuy t .................................................................................... 5

2.1 Trư ng phái th 1: Cho r ng phát tri n tài chính d n

n t ng trư ng kinh t ......... 5

2.2 Trư ng phái th 2: Cho r ng t ng trư ng kinh t d n

n phát tri n tài chính ......... 7

2.3 Trư ng phái th 3: Cho r ng có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a phát tri n tài
chính và t ng trư ng kinh t ............................................................................................ 8
Ch

ng 3. Ph

ng pháp nghiên c u và d li u.......................................................... 13

3.1 Phương pháp nghiên c u............................................................................................ 13
3.1.1 Ki m

nh nghi m ơn v ........................................................................................ 13

3.1.2 Ki m

nh

3.1.3 Ki m

nh nhân qu ................................................................................................ 15

ng liên k t.......................................................................................... 14

3.2 D li u........................................................................................................................ 16


3.2.1 Các bi n nghiên c u................................................................................................ 16
3.2.3 D li u..................................................................................................................... 18
3.3 Các bư c ti n hành phương pháp nghiên c u............................................................ 19
Ch

ng 4. K t qu nghiên c u ..................................................................................... 23

4.1 Trư ng h p 1: Bi n PRIVCRE
4.1.1 Ki m

i di n cho bi n phát tri n tài chính ..................... 23

nh h s tương quan ................................................................................... 23

4.1.2 Th ng kê mô t ........................................................................................................ 24
4.1.3 Ki m

nh nghi m ơn v ........................................................................................ 25

4.1.4 Ki m

nh

ng liên k t.......................................................................................... 26

4.1.5 Xác

nh

tr t i ưu.............................................................................................. 27

4.1.6 Xác

nh

tr c n lo i b! ..................................................................................... 27

4.1.7 Ki m

nh nhân qu Granger .................................................................................. 28

4.1.8 K t qu ch y mô hình VAR .................................................................................... 29
4.1.9 Ki m tra tính "n

nh c a mô hình ......................................................................... 32

4.1.10 Phân tích hàm ph n ng xung ............................................................................... 33
4.1.11 Phân tích phân rã phương sai ................................................................................ 36
4.2 Trư ng h p 2: Bi n BANKDEP
4.2.1 Ki m

i di n cho bi n phát tri n tài chính .................... 37

nh h s tương quan ................................................................................... 37

4.2.2 Th ng kê mô t ........................................................................................................ 38
4.2.3 Ki m

nh nghi m ơn v ........................................................................................ 39

4.2.4 Ki m

nh

ng liên k t.......................................................................................... 40

4.2.5 Xác

nh

tr t i ưu.............................................................................................. 41

4.2.6 Xác

nh

tr c n lo i b! ..................................................................................... 42

4.2.7 Ki m

nh nhân qu Granger .................................................................................. 42

4.2.8 K t qu ch y mô hình VAR .................................................................................... 43
4.2.9 Ki m tra tính "n

nh c a mô hình ......................................................................... 46

4.2.10 Phân tích hàm ph n ng xung ............................................................................... 47


4.2.11 Phân tích phân rã phương sai ................................................................................ 49
4.3 Trư ng h p 3: Bi n LIQLAIB
4.3.1 Ki m

i di n cho bi n phát tri n tài chính ....................... 50

nh h s tương quan ................................................................................... 50

4.3.2 Th ng kê mô t ........................................................................................................ 51
4.3.3 Ki m

nh nghi m ơn v ........................................................................................ 52

4.3.4 Ki m

nh

ng liên k t.......................................................................................... 53

4.3.5 Xác

nh

tr t i ưu.............................................................................................. 54

4.3.6 Xác

nh

tr c n lo i b! ..................................................................................... 55

4.3.7 Ki m

nh nhân qu Granger .................................................................................. 56

4.3.8 K t qu ch y mô hình VAR .................................................................................... 57
4.3.9 Ki m tra tính "n

nh c a mô hình ......................................................................... 59

4.3.10 Phân tích hàm ph n ng xung ............................................................................... 60
4.3.11 Phân tích phân rã phương sai ................................................................................ 63
4.4 Tóm t t các k t qu nghiên c u ................................................................................. 64
Ch

ng 5. K t lu n, h n ch c a

tài và g i m nghiên c u ................................. 70

5.1 K t lu#n ...................................................................................................................... 70
5.2 H n ch c a

tài ...................................................................................................... 74

5.3 G i m nghiên c u..................................................................................................... 75
Tài li u tham kh o.
Ph l c.


DANH M C CÁC CH
Ch vi t t t
ADF
VAR
VECM

Tên

y

ti ng Vi t

Ki m nh Dickey-Fuller
Mô hình VAR
Mô hình VECM

KÝ HI U, VI T T T
Tên

y

ti ng Anh

Augmented DickeyFuller Test
Vecto AutoRegression
Vecto error correction model


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 4.1: Ki m

nh h s t

ng quan gi a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.

B ng 4.2: Th ng kê mô t c a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.
B ng 4.3: Ki m

nh tính d ng c a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.

B ng 4.4: Ki m

nh

ng liên k t gi a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.

B ng 4.5: Xác

nh

tr t i u c a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.

B ng 4.6: Xác

nh

tr c n lo i b c a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.

B ng 4.7: Ki m

nh nhân qu Granger gi a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.

B ng 4.8: K t qu mô hình VAR c a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.
B ng 4.9: Ki m

nh h s t

ng quan gi a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.

B ng 4.10: Th ng kê mô t c a bi n LNBANKDEP.
B ng 4.11: Ki m

nh tính d ng c a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.

B ng 4.12: Ki m

nh

ng liên k t gi a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.

B ng 4.13: Xác

nh

tr t i u c a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.

B ng 4.14: Xác

nh

tr c n lo i b c a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.

B ng 4.15: Ki m

nh nhân qu Granger gi a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.

B ng 4.16: K t qu mô hình VAR c a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.
B ng 4.17: Ki m

nh h s t

ng quan gi a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.

B ng 4.18: Th ng kê mô t c a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.
B ng 4.19: Ki m

nh tính d ng c a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.

B ng 4.20: Ki m

nh

ng liên k t gi a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.

B ng 4.21: Xác

nh

tr t i u c a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.

B ng 4.22: Xác

nh

tr c n lo i b c a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.

B ng 4.23: Ki m

nh nhân qu Granger gi a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.

B ng 4.24: K t qu mô hình VAR c a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.


DANH M C CÁC HÌNH V ,
Hình 4.1 : Tính n

TH

nh mô hình c a bi n LNPRIVCRE và LNPCGDP.

Hình 4.2: Ph n ng c a bi n LNPCGDP

i v i cú s c LNPCGDP.

Hình 4.3: Ph n ng c a bi n LNPCGDP

i v i cú s c LNPRIVCRE.

Hình 4.4: Ph n ng c a bi n LNPRIVCRE

i v i cú s c LNPCGDP.

Hình 4.5: Ph n ng c a bi n LNPRIVCRE

i v i cú s c LNPRIVCRE.

Hình 4.6: Phân rã ph

ng sai c a bi n LNPCGDP.

Hình 4.7: Phân rã ph

ng sai c a bi n LNPRIVCRE.

Hình 4.8: Tính n

nh mô hình c a bi n LNBANKDEP và LNPCGDP.

Hình 4.9: Ph n ng c a bi n LNPCGDP

i v i cú s c LNBANKDEP.

Hình 4.10: Ph n ng c a bi n LNBANKDEP

i v i cú s c LNPCGDP.

Hình 4.11: Ph n ng c a bi n LNBANKDEP

i v i cú s c LNBANKDEP.

Hình 4.12: Phân rã ph

ng sai c a bi n LNPCGDP.

Hình 4.13: Phân rã ph

ng sai c a bi n LNBANKDEP.

Hình 4.14: Tính n

nh mô hình c a bi n LNLIQLIAB và LNPCGDP.

Hình 4.15: Ph n ng c a bi n LNPCGDP

i v i cú s c LNLIQLIAB.

Hình 4.16: Ph n ng c a bi n LNLIQLIAB

i v i cú s c LNPCGDP.

Hình 4.17: Ph n ng c a bi n LNLIQLIAB

i v i cú s c LNLIQLIAB.

Hình 4.18: Phân tích phân rã ph

ng sai c a bi n LNPCGDP.

Hình 4.19: Phân tích phân rã ph

ng sai c a bi n LNLIQLIAB.


1

TÓM T T
M c ích chính c a

tài là nghiên c u m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính

và t ng trư ng kinh t cho 9 nư c trong khu v c
n n m 2013. Các bi n ư c s d ng

1993

ông Nam Á v i b s li u t n m
o lư ng cho bi n phát tri n tài chính

và bi n t ng trư ng kinh t trong bài nghiên c u bao g m: bi n GDP th c t bình quân
u ngư i o lư ng cho bi n t ng trư ng kinh t , bi n phát tri n tài chính ư c o
lư ng b i 3 bi n l n lư t là t l tín d ng ư c cung c p b i các ngân hàng cho khu
v c tư nhân so v i GDP, t l n ti n g i c a ngân hàng so v i GDP, t l n thanh
kho n so v i GDP.
tài ti n hành nghiên c u m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng
trư ng kinh t b ng cách s d ng ki m
d ng b ng. K t qu c a ki m

nh nghi m ơn v và ki m

nh nghi m ơn v và ki m

nh

nh

ng liên k t

ng liên k t d ng b ng

s có 2 trư ng h p x y ra là n u các bi n d ng và có m i quan h

ng liên k t thì

ch y mô hình VECM, n u các bi n d ng và không có m i quan h

ng liên k t thì

ch y mô hình VAR. Bài nghiên c u v i d li u c a 9 nư c
n 2013 cho th y k t qu c a ki m

nh nghi m ơn v và ki m

d ng b ng là các bi n d ng và không có m i quan h
VAR s

ông Nam Á t n m 1993
nh

ng liên k t

ng liên k t, do ó mô hình

ư c ch y trong trư ng h p này. K t qu nghiên c u c a ki m

nh nhân qu

Granger cho th y cho th y ch có m i quan h nhân qu 1 chi u do t ng trư ng kinh t
d!n

n phát tri n tài chính. K t qu nghiên c u c a phân tích hàm ph n ng xung cho

th y có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t .
K t qu nghiên c u c a phân tích phân rã phương sai cho th y bi n t ng trư ng kinh t
làm bi n t l tín d ng ư c cung c p b i các ngân hàng cho khu v c tư nhân so v i
GDP bi n

ng nhi u hơn là làm bi n t l n ti n g i c a ngân hàng so v i GDP và

bi n t l n thanh kho n so v i GDP bi n

ng.


2

Ch

ng 1. Gi i thi u.
1.1

tv n

.

Có nhi u nghiên c u v m i quan h gi a t ng trư ng kinh t v i các y u t như l m

phát, th trư ng ch ng khoán, lãi su t, cán cân thương m i, n công, t do hóa chính
sách ti n t , v n

u tư tr c ti p nư c ngoài ……. Các nghiên c u này ánh giá m i

quan h gi a t ng trư ng kinh t và các nhân t trên

t

ó có cơ s

ưa ra các bi n
t ư ct c

pháp thích h p nh m phát huy và i u ch nh nh ng nhân t c n thi t

t ng trư ng kinh t cao và b n v ng, hay có nh ng bi n pháp, chính sách thích h p
i u ch nh t ng trư ng kinh t nh m thúc "y các nhân t trên thay #i theo hư ng
thích h p. C$ng v i m c ích này
gi a phát tri n tài chính và t ng tr

tài v i nghiên c u v “M i quan h nhân qu
ng kinh t

các n

c

ông Nam Á” ư c

ti n hành.
Trong nhi u n m qua, có r t nhi u nghiên c u v m i quan h gi a phát tri n tài chính
và t ng trư ng kinh t . Theo nghiên c u c a Schumpeter (1911) nh n m nh t m quan
tr%ng c a vi c phát tri n t t th trư ng tài chính

t ng trư ng kinh t .

phát tri n

t t th trư ng tài chính thì theo Levine (2005) th trư ng tài chính d ki n huy

ng các

kho n ti t ki m và góp chung các kho n ti t ki m l i, phòng h và gom góp các r i ro
l i, gi m b t vi c trao #i c a hàng hóa và d ch v , giám sát các doanh nghi p và áp
d ng qu n tr doanh nghi p, phân b# v n hi u qu nh t cho ngư i s d ng. Thông qua
t t c các ch c n ng th trư ng tài chính có kh n ng thu hút ti n g i và
g i này t t hơn,

ng th i phân b# hi u qu hơn nh ng ngu n l c d!n

m b o ti n
n t ng trư ng

c a n n kinh t . Trong nghiên c u c a mình King và Levine (1993) c$ng
quan i m này là

ng ý v i

các nư c có th trư ng tài chính phát tri n hơn thì t ng trư ng kinh

t nhanh hơn.
Nghiên c u c a Patrick (1966) th a nh&n r ng m i quan h nhân qu gi a phát tri n
tài chính và t ng trư ng kinh t không ch theo chi u t ng trư ng kinh t d!n

n phát

tri n tài chính mà còn theo chi u ngư c l i. Ngh'a là gi a phát tri n tài chính và t ng


3

trư ng kinh t có m i quan h nhân qu hai chi u. K t lu&n c a Patrick còn cho r ng
trong giai o n

u c a quá trình t ng trư ng kinh t thì hi n tư ng phát tri n tài chính

n t ng trư ng kinh t chi m ưu th , sau ó n n kinh t t ng trư ng theo xu

d!n

hư ng t ng trư ng kinh t d!n

n phát tri n tài chính và t ng m nh.

Có r t nhi u quan i m v m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng
trư ng kinh t như phát tri n tài chính là nguyên nhân d!n
t ng trư ng kinh t là nguyên nhân d!n

n t ng trư ng kinh t ,

n phát tri n tài chính, hay gi a phát tri n tài

chính và t ng trư ng kinh t có m i quan h nhân qu 2 chi u. V&y quan i m nào s
thích h p cho vi c nghiên c u m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng
trư ng kinh t cho các nư c

khu v c ông Nam Á,

bi t ư c quan i m nào thích

h p bài nghiên c u ư c th c hi n b ng cách s d ng ki m
ki m
h

nh

nh nghi m ơn v và

ng liên k t d ng b ng. N u k t qu cho ra các bi n d ng và có m i quan

ng liên k t thì s d ng mô hình VECM, ngư c l i các bi n d ng và không có m i

quan h

ng liên k t thì s d ng mô hình VAR.
1.2 M c tiêu nghiên c u.

tài s t&p trung nghiên c u m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng
trư ng kinh t .

1.3 Ph

ng pháp nghiên c u.

Nghiên c u này ti n hành ki m ch ng m i quan h gi a phát tri n tài chính và t ng
trư ng kinh t cho các nư c trong khu v c ông Nam Á.
hi n ki m

nh nghi m ơn v và ki m

nh

u tiên bài nghiên c u th c

ng liên k t d ng b ng

xác

nh s

nghiên c u m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t theo
mô hình VAR hay VECM.
Khi th c hi n ki m

nh nghi m ơn v và ki m

nh

ng liên k t d ng b ng thì k t

qu s có 2 trư ng h p x y ra. Trư ng h p 1 là các bi n d ng và có m i quan h

ng

liên k t thì m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t s liên
quan

n vi c ánh giá c a hai phương trình ư c s d ng trong mô hình VECM


4

(phương trình th 1 xét tác
t

ng c a bi n phát tri n tài chính và bi n t ng trư ng kinh

n bi n phát tri n tài chính, phương trình th 2 xét tác

kinh t và bi n phát tri n tài chính

ng c a bi n t ng trư ng

n bi n t ng trư ng kinh t ). Trư ng h p th 2 là

các bi n d ng và không có m i quan h

ng liên k t thì m i quan h nhân qu gi a

phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t s liên quan

n vi c ánh giá c a hai

phương trình ư c s d ng trong mô hình VAR (phương trình th 1 xét tác
bi n phát tri n tài chính và bi n t ng trư ng kinh t
phương trình th 2 xét tác
chính

ng c a

n bi n phát tri n tài chính,

ng c a bi n t ng trư ng kinh t và bi n phát tri n tài

n bi n t ng trư ng kinh t ).
1.4 Ý ngh a c a bài nghiên c u.

tài nghiên c u m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh
t nh m tìm ra nguyên nhân d!n

n phát tri n tài chính và nguyên nhân d!n

trư ng kinh t . N u nguyên nhân d!n
t

n t ng

n phát tri n tài chính là do t ng trư ng kinh t

ó s có nh ng bi n pháp, chính sách thích h p

i u ch nh t ng trư ng kinh t

nh m thúc "y phát tri n tài chính theo chi u hư ng thích h p. N u phát tri n tài chính
là nguyên nhân d!n

n t ng trư ng kinh t t

ó s có cơ s

thích h p nh m phát huy và i u ch nh phát tri n tài chính

ưa ra các bi n pháp
t ư ct c

trư ng kinh t mong mu n.
1.5 B c c nghiên c u.
Bài nghiên c u ư c chia thành 5 ph n như sau:
Chương 1: Gi i thi u.
Chương 2: T#ng quan lý thuy t.
Chương 3: Phương pháp nghiên c u và d li u.
Chương 4: K t qu nghiên c u.
Chương 5: K t lu&n, h n ch c a

tài và g i m nghiên c u.

t ng


5

Ch

ng 2. T ng quan lý thuy t.

M(c dù có r t nhi u nghiên c u ã ư c th c hi n

quan sát m i quan h gi a phát

tri n tài chính và t ng trư ng kinh t tuy nhiên k t qu c a các bài nghiên c u không
có ý ki n chung v m i quan h này. Có 3 trư ng phái chính

i di n cho ý ki n c a

các nhà kinh t v m i quan h gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t :
2.1 Tr

ng phái th 1: Cho r ng phát tri n tài chính d n

n t ng tr

ng

kinh t .
King và Levine (1993) v i nghiên c u “Tài chính và t ng trư ng: Schumpeter có th
úng” trong cu n T p chí kinh t theo quý ã s d ng d li u trên 80 qu c gia trong
giai o n 1960

n 1989

nghiên c u v m i quan quan h gi a t ng trư ng kinh t

và phát tri n tài chính. Trong ó bi n GDP th c t bình quân
bi n t ng trư ng kinh t và 4 bi n

u ngư i

i di n cho

i di n cho bi n phát tri n tài chính l n lư t là t l

n thanh kho n so v i GDP, t l tài s n ngân hàng so v i tài s n ngân hàng c ng tài
s n ngân hàng trung ương, t l các kho n vay cho khu v c tư nhân phi tài chính so v i
t#ng tín d ng n i

a, t l tín d ng khu v c tư nhân phi tài chính so v i GDP. Tác gi

s d ng phép h i qui cho d li u b ng, k t qu cho th y có s tương quan m nh m do
phát tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t (trong ó ch có 3 bi n

i di n cho

bi n phát tri n tài chính l n lư t là t l tài s n ngân hàng so v i tài s n ngân hàng
c ng tài s n ngân hàng trung ương, t l các kho n vay cho khu v c tư nhân phi tài
chính so v i t#ng tín d ng n i

a, t l tín d ng khu v c tư nhân phi tài chính so v i

GDP là có ý ngh'a trong m i quan h v i t ng trư ng kinh t ), ngoài ra King và Levine
còn k t lu&n r ng Schumpeter có th
trư ng tài chính

úng v vi c nh n m nh t m quan tr%ng c a th

i v i t ng trư ng kinh t , nói cách khác các nư c có h th ng tài

chính phát tri n hơn thì t ng trư ng kinh t nhanh hơn.
Ahmeda và Ansarib (1998) v i nghiên c u “ Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t :
Kinh nghi m

Nam Á” trong cu n T p chí kinh t

Châu Á ã l y d li u

3 nư c


6

Nam Á là )n

, Pakistan và Sri Lanka

ch y h i quy phân tích m i quan h gi a

phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t . K t qu cho th y có m i quan h nhân qu 1
chi u do phát tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t

ng th i nh n m nh phát

tri n tài chính ã th c s góp ph n quan tr%ng vào t ng trư ng kinh t

các nư c này.

Dimitris và Efthymios (2004) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh
t : b ng ch ng t ki m

nh nghi m ơn v d ng b ng và ki m

b ng” trong cu n T p chí phát tri n kinh t
ư c

ng liên k t d ng

ã th c hi n nghiên c u b ng cách s d ng

d li u c a 10 nư c ang phát tri n t n m 1970
th c t

nh

n 2000 v i bi n s n lư ng

u ra

i di n cho bi n t ng trư ng kinh t và bi n phát tri n tài chính ư c o

lư ng b ng t l ti n g i ngân hàng so v i t#ng GDP danh ngh'a và v n
s d ng d li u b ng cho ki m

nh nghi m ơn v và ki m

u tư. Tác gi

nh m i quan h

ng

liên k t, sau ó ch y mô hình VECM cho ra k t qu có m i quan h nhân qu 1 chi u
t phát tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t .

Tsangyao và Steven (2005) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t :
trư ng h p

ài Loan” c$ng ã nghiên c u v m i quan h gi a phát tri n tài chính

và t ng trư ng kinh t b ng cách s d ng d li u
v i bi n GDP th c t bình quân
so v i GDP

u ngư i

ài Loan t n m 1962

n 1998,

i di n cho t ng trư ng kinh t và t l M2

i di n cho phát tri n tài chính. Bài nghiên c u s d ng mô hình VECM

cho th y có m i quan h nhân qu m t chi u do phát tri n tài chính d!n
trư ng kinh t ,

n t ng

ng th i c$ng nh n m nh t m quan tr%ng c a phát tri n tài chính trong

vi c t ng trư ng c a ài Loan.
Eita và Jordaan (2007) v i nghiên c u “Phân tích m i quan h nhân qu gi a phát tri n
tài chính và t ng trư ng kinh t
n m 1977

i v i Botswana” ã s d ng d li u

n 2006 v i bi n GDP th c t bình quân

trư ng kinh t còn bi n phát tri n tài chính l n lư t

u ngư i

Botswana t

i di n cho t ng

i di n b i 3 bi n là t l tín d ng

cho khu v c tư nhân ư c cung c p b i ngân hàng so v i GDP, t l M2 so v i GDP,
t l n ti n g i ngân hàng so v i GDP

nghiên c u. Tác gi c$ng th c hi n ki m


7

nh nghi m ơn v và ki m

nh

ng liên k t, sau ó ch y mô hình VECM cho ra k t

qu có m i quan h nhân qu 1 chi u t phát tri n tài chính d!n

i v i vi c thúc "y t ng trư ng

và k t lu&n r ng l'nh v c tài chính r t quan tr%ng
kinh t và phát tri n

n t ng trư ng kinh t

Botswana.

Wadud (2009) v i nghiên c u “ Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t : m i quan
h

ng liên k t và mô hình VECM ti p c&n v i các qu c gia Nam Á” s d ng d li u
3 nư c )n

, Pakistan, Bangladesh t n m 1976

GDP th c t

n 2008 v i bi n t l M2 so v i

i di n cho bi n phát tri n tài chính và bi n t ng trư ng kinh t

lư ng b ng bi n GDP th c t bình quân

u ngư i

ư c o

tìm ra m i quan h gi a phát

tri n tài chính và t ng trư ng kinh t . Bài nghiên c u cho th y có m i quan h
liên k t gi a các bi n phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t ,
hình VECM cho k t qu có m t m i quan h #n

ng

ng th i ch y mô

nh gi a phát tri n tài chính và t ng

trư ng kinh t c a các nư c này và có m i quan h nhân qu 1 chi u t phát tri n tài

chính d!n

n t ng trư ng kinh t .

2.2 Tr

ng phái th 2: Cho r ng t ng tr

ng kinh t d n

n phát tri n tài

chính.
Hurlin và Venet (2001) v i nghiên c u “Ki m
b ng v i h s c

nh”

tìm ra câu tr l i cho m i quan h nhân qu gi a phát tri n

tài chính và t ng trư ng kinh t
gia

nh nhân qu trong mô hình d li u

ã s d ng d li u t n m 1967

Châu Phi và s d ng bi n GDP th c t bình quân

n 1998 cho 16 qu c

u ngư i

o lư ng bi n

t ng trư ng kinh t , bi n phát tri n tài chính ư c o lư ng l n lư t b ng 2 bi n là t l
M2 so v i GDP, t l tín d ng c a ngân hàng cho khu v c tư nhân so v i GDP. Tác gi
ch y mô hình VAR cho k t qu không t n t i m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài
chính và t ng trư ng kinh t trong 7 qu c gia, tuy nhiên tác gi l i tìm th y m i quan
h nhân qu 1 chi u do t ng trư ng kinh t d!n
l i.

n phát tri n tài chính

các nư c còn


8

Odhiambo (2004) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính có còn thúc "y t ng trư ng
kinh t ? M t b ng ch ng th c nghi m v m i quan h này

Nam Phi”. Trong m t th i

gian dài m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t
ư c gi

u

nh r ng s phát tri n tài chính r t quan tr%ng và nó là nguyên nhân d!n

n

t ng trư ng kinh t . V i nghiên c u c a mình Odhiambo ã th c hi n mô hình VECM
cho các nư c

Nam Phi cùng v i vi c s d ng GDP th c t

i di n cho bi n t ng

trư ng kinh t và bi n phát tri n tài chính ư c o lư ng b ng 3 d li u khác nhau. K t
qu

ưa ra m t cái nhìn m i v m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng

trư ng kinh t

Nam Phi là t n t i m i quan h nhân qu do t ng trư ng kinh t d!n

n phát tri n tài chính.
Sindano (2009) v i nghiên c u “S ch d!n m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài
chính và t ng trư ng kinh t

Namibia” ã s d ng d li u t n m 1993

cùng v i bi n t ng trư ng kinh t
ư c

phát tri n kinh t

ư c

i di n b i t#ng s n lư ng trong nư c, bi n

i di n l n lư t b i M2 và tín d ng khu v c tư nhân

mô hình VECM. K t qu cho th y t ng trư ng kinh t d!n

ch y

n phát tri n tài chính

trong m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t
2.3 Tr

n 2007

Namibia.

ng phái th 3: Cho r ng có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a

phát tri n tài chính và t ng tr

ng kinh t .

Patrick (1966) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t

các nư c

kém phát tri n” ã ưa ra k t qu khá a d ng. Patrick th a nh&n r ng m i quan h

nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t không ch theo chi u t ng
trư ng kinh t d!n

n phát tri n tài chính mà còn theo chi u ngư c l i. Ngh'a là gi a

phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t có m i quan h nhân qu hai chi u. K t lu&n
c a Patrick cho r ng trong giai o n
tư ng phát tri n tài chính d!n

u c a quá trình t ng trư ng kinh t thì hi n

n t ng trư ng kinh t chi m ưu th , sau ó n n kinh t

t ng trư ng theo xu hư ng t ng trư ng kinh t d!n
m nh.

n phát tri n tài chính và t ng


9

Jung (1986) trong nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t : b ng ch ng
qu c t ” ã s d ng d li u c a 56 qu c gia v i GNP th c t bình quân
ư c s d ng

u ngư i

i di n cho bi n t ng trư ng kinh t và bi n phát tri n tài chính ư c

i di n b i 2 bi n là t l ti n t trên GNP, t l c a M2 trên GNP. K t qu cho th y

có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a t ng trư ng kinh t và phát tri n tài chính.
Nhưng khi chia 56 qu c gia thành 2 nhóm nư c phát tri n và kém phát tri n k t qu
cho th y

nhóm nư c kém phát tri n t n t i m i quan h nhân qu 1 chi u do phát

tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t .

Spears (1992) v i nghiên c u “Vai trò c a các trung gian tài chính trong t ng trư ng
kinh t

châu Phi” ã s d ng d li u

5 nư c Châu Phi v i bi n t l tài s n tài

chính so v i GDP, t l g n như ti n so v i M2 (quasi money so v i M2), t l M2 so
v i GDP làm
so v i GDP
t x y ra

i di n cho phát tri n tài chính. Nghiên c u cho ra k t qu bi n t l M2
i di n cho phát tri n tài chính là nguyên nhân d!n

n t ng trư ng kinh

t t c các nư c, trong khi m i quan h nhân qu 2 chi u ch x y ra

1 nư c.

Arestis và Demetriades (1996) v i nghiên c u “ Tài chính và t ng trư ng: s xem xét
th ch và quan h nhân qu ” s d ng d li u t n m 1949
v i 3 bi n l n lư t

n 1992 c a 12 qu c gia

i di n cho phát tri n tài chính là t l M2 so v i GDP, t l tín

d ng cho khu v c tư nhân so v i GDP, t l M2 tr ti n trong lưu thông so v i GDP và
GDP th c t bình quân

u ngư i

i di n cho t ng trư ng kinh t

ch y mô hình

VAR. K t qu cho th y có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a t ng trư ng kinh t và
phát tri n tài chính tuy nhiên m i quan h nhân qu này khá y u.
Demetriades và Hussein (1996) trong nghiên c u “Phát tri n tài chính có ph i là
nguyên nhân d!n

n t ng trư ng kinh t hay không? B ng ch ng t d li u th i gian

t 16 qu c gia” trong cu n T p chí kinh t phát tri n ã s d ng d li u c a 16 qu c
gia và s d ng bi n t l tín d ng cho khu v c tư nhân so v i GDP và t l n ti n g i
ngân hàng so v i GDP như 2 ngu n d li u l n lư t

i di n cho bi n phát tri n tài

chính. K t qu cho th y có 7 qu c gia có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a t ng


10

trư ng kinh t và phát tri n tài chính, trong khi
quan h nhân qu 1 chi u do t ng trư ng kinh t d!n

i v i 6 qu c gia khác ch có m i
n phát tri n tài chính.

Luintel và Khan (1999) v i nghiên c u “M t nghiên c u ánh giá l i m i quan h gi a
phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t : th c hi n b ng mô hình VAR” trong cu n
T p chí kinh t phát tri n ã s d ng d li u cho 10 qu c gia

ch y mô hình VAR.

K t qu cho th y có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a phát tri n tài chính và t ng
trư ng kinh t .
Calderon và Liu (2002) v i nghiên c u “Phương hư ng c a m i quan h nhân qu gi a
phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t ” ã ch y mô hình VAR b ng cách s d ng
d li u t n m 1960

n 1994 c a 109 qu c gia phát tri n và công nghi p,

ng th i

các bi n t l M2 so v i GDP, t l tín d ng c a khu v c tư nhân ư c cung c p b i
ngân hàng so v i GDP l n lư t

t bình quân

u ngư i

i di n cho bi n phát tri n tài chính và bi n GDP th c

i di n cho bi n t ng trư ng kinh t . K t qu cho th y có m i

quan h nhân qu 2 chi u gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t ,
ưa ra k t lu&n r ng phát tri n tài chính óng góp vào t ng trư ng kinh t
phát tri n cao hơn

ng th i
các nư c

các nư c công nghi p.

Yousif (2002) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t : M t cách
nhìn m i t b ng ch ng th c nghi m c a các nư c ang phát tri n” s d ng d li u
cho 30 nư c ang phát tri n cho giai o n 1970

n 1999. K t qu

ng h m nh m

quan i m phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t có quan h nhân qu v i nhau và
là quan h nhân qu hai chi u. Ngoài ra còn có m t s k t qu khác cho r ng phát tri n
tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t , t ng trư ng kinh t d!n

n phát tri n tài chính,

gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t không có m i quan h nào nhưng các
k t qu này không m nh m như m i quan h 2 chi u. Hơn n a, k t qu c a các nghiên
c u g n ây v i quan i m c a Ngân hàng Th gi i và các nghiên c u th c nghi m
khác thì m i quan h gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t không th

ư c


11

khái quát chung gi a các qu c gia vì m*i qu c gia có chính sách kinh t c th khác
nhau và nhi u m(t khác nhau.
Ghirmay (2004) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t

các nư c

Châu Phi vùng Sahara: B ng ch ng th c nghi m t vi c phân tích chu*i th i gian” ã
s d ng d li u c a 13 nư c
nhân

Châu Phi vùng Sahara v i bi n tín d ng cho khu v c tư

i di n cho bi n phát tri n tài chính

ch y mô hình VAR. K t qu cho th y có

6 qu c gia t n t i m i quan h nhân qu 2 chi u, các nư c còn l i m t s có m i quan

h nhân qu 1 chi u do phát tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t và m t s có

m i quan h nhân qu 1 chi u do t ng trư ng kinh t d!n

n phát tri n tài chính.

Odhiambo (2005) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t
Tanzania: M t nghiên c u th c nghi m” s d ng GDP th c t bình quân
di n cho t ng trư ng kinh t và phát tri n tài chính ư c

u ngư i

i

i di n b i 3 bi n là t l M2

so v i GDP, t l ti n t so v i M1, t l tín d ng khu v c tư nhân ư c cung c p b i
ngân hàng so v i GDP
v i GDP

ch y mô hình VECM. K t qu cho th y khi bi n t l M2 so

i di n cho phát tri n tài chính thì có m i quan h nhân qu 1 chi u do phát

tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t , khi 2 bi n còn l i

i di n cho phát tri n tài

chính thì t n t i m i quan h nhân qu 2 chi u gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng
kinh t .
Odhiambo (2008) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính
thuy t phát tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t ”

Kenya: m t ki m

ph c v cho vi c ki m

ng liên k t và ch y mô hình VECM tác gi s d ng d li u
n 2002 v i bi n thu nh&p bình quân
bi n phát tri n tài chính ư c

u ngư i

nh v gi
nh

Kenya t n m 1968

i di n cho t ng trư ng kinh t và

i di n l n lư t b i 3 bi n là t l M2 so v i GDP, t l

ti n t trong lưu thông so v i M1, t l tín d ng cho khu v c tư nhân ư c cung c p
b i ngân hàng so v i GDP. K t qu c a bài nghiên c u cho th y khi bi n t l M2 so

v i GDP

i di n cho phát tri n tài chính thì có m i quan h nhân qu 2 chi u gi a

phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t , nhưng khi 2 bi n còn l i

i di n cho phát


12

tri n tài chính thì l i th y m i quan h nhân qu 1 chi u do t ng trư ng kinh t d!n

n

phát tri n tài chính.
Anthony và Tajudeen (2010) v i nghiên c u “Phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh
t : Nghiên c u

10 nư c Châu Phi vùng Sahara” s d ng d li u t n m 1980

2005 c a 10 nư c Châu Phi thu c vùng Sahara v i GDP th c t bình quân

n

u ngư i

i di n cho bi n t ng trư ng kinh t và t l M2 so v i GDP o lư ng cho bi n phát
tri n tài chính

ch y mô hình VECM. K t qu cho th y m i quan h nhân qu 1

chi u do phát tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t x y ra

các nư c C ng hòa

Trung Phi, C ng hòa Congo, Gabon và Nigeria, trong khi ó t ng trư ng kinh t d!n
n phát tri n tài chính x y ra

Zambia và m i quan h nhân qu 2 chi u gi a phát

tri n tài chính và t ng trư ng kinh t x y ra

các nư c Kenya, Chad, Nam Phi, Sierra

Leone và Swaziland.
T các bài nghiên c u ư c trình bày trong 3 trư ng phái ta th y a ph n các nghiên
c u ng h cho trư ng phái th 3 ó là gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t
có m i quan h nhân qu 2 chi u, tuy nhiên các nghiên c u ư c trình bày

trư ng

phái th 3 ph n l n cho ra nhi u k t qu như v a ng h trư ng phái th 1 v i trư ng
phái th 3 ho(c ng h trư ng phái th 2 v i trư ng phái th 3, có khi cho ra k t qu
c a c 3 trư ng phái. Các bài nghiên c u cho k t qu khác nhau như v&y là vì tình hình
m*i qu c gia khác nhau, m i qu c gia có chính sách kinh t khác nhau.Vì v&y k t
qu nghiên c u v m i quan h gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t không
th

ư c khái quát chung gi a các qu c gia - ây c$ng là quan i m c a Ngân hàng

Th gi i và các nghiên c u th c nghi m khác.


13

Ch

ng 3. Ph
3.1 Ph

ng pháp nghiên c u và d li u.
ng pháp nghiên c u.

Nghiên c u này ti n hành ki m ch ng m i quan h gi a phát tri n tài chính và t ng
trư ng kinh t cho các nư c trong khu v c ông Nam Á. N u k t qu cho th y nguyên
nhân b+t

u t phát tri n tài chính d!n

n t ng trư ng kinh t thì k t qu này h* tr

cho quan i m supply – leading. N u k t qu cho th y nguyên nhân b+t
trư ng kinh t d!n

u t t ng

n phát tri n tài chính thì k t qu này h* tr cho quan i m

demand – following. N u k t qu cho th y m i quan h nhân qu hai chi u gi a phát
tri n tài chính và t ng trư ng kinh t thì k t qu h* tr cho quan i m bi – directional.
3.1.1 Ki m

nh nghi m

nv.

Bài nghiên c u s d ng phương pháp ki m
nh tính d ng c a các bi n nghiên c u. Ki m

nh nghi m ơn v d ng b ng

ki m

nh nghi m ơn v d ng b ng ư c

xu t b i Maddala và Wu (1999), Choi (2001), Levin và c ng s (2002) và Im và c ng
s (2003). V i phương trình:
y it = µ i + τ it + ρ i y it −1 + ε it (7)

Trong phương trình (7) t = 1.....T là th i gian, i = 1.....N là s lư ng các qu c gia, τ i =
giá tr ρ ư c lư ng/sai s c a h s ρ , µ i là nh hư ng c

nh c a m*i qu c gia, ρ i là

h s t h i quy, ε it là sai s . N u h s ρ i c a y it −1 trong th c t b ng 1 t c là tình
hu ng không d ng hay chúng ta có th nói r ng bi n ng!u nhiên y it có nghi m ơn v .
Ki m

tham s

nh nghi m ơn v d ng b ng ư c phân thành 2 lo i d a trên 2 gi
ρ i thay #i ho(c không #i. Các ki m

nh gi

nh là

nh r ng các tham s t h i

quy là không #i gi a các qu c gia ( ρ i = ρ ) theo Levin và c ng s (2002). Và theo
Maddala và Wu (1999), Choi (2001), Im và c ng s (2003) gi
h i quy ρ i là thay #i gi a các qu c gia. Gi

nh c a 2 lo i ki m

là như nhau. Gi i thuy t thay #i tùy thu c vi c gi
không #i.

nh tham s

nh r ng các tham s
nh nghi m ơn v
ρ i thay #i ho(c


14

i v i các ki m

nh gi

nh ρ i là không #i – gi thuy t H O là ρ i = 0 ngh'a là y it

là chu*i không d ng cho t t c chu*i th i gian; H a là ρ i = ρ < 0 ngh'a là y it là chu*i
d ng.

i v i các ki m

nh ρ i là thay #i – gi thuy t H O là ρ i = 0 ngh'a là

nh gi

y it là chu*i không d ng cho m t vài chu*i th i gian (không nh t thi t là t t c ); H a là

ρ i < 0 ngh'a là y it là chu*i d ng.

3.1.2 Ki m

nh

Bài nghiên c u s d ng ki m
Phương trình ki m

nh

ng liên k t.
nh

ng liên k t d ng b ng theo Pedroni (1999) .

ng liên k t có d ng:

y it = γ i + k it + λi x it + ε it (8)

t = 1.....T là th i gian, i = 1.....N là s lư ng các qu c gia. C

nh γ i và

d ch

s λi thay #i theo t ng qu c gia.
ε it = ψ i ε it −1 + v it (9), v i ψ i là h s t h i quy c a ph n dư ε it t phương trình (8).

Pedroni (1999) ã phát tri n b y ki m

nh

gi i h n kích thư c th ng kê và b n ki m
các qu c gia khác nhau

ki m

ng liên k t. B n ki m

nh

u tiên là

nh này ư c t#ng h p t h s h i quy c a

nh nghi m ơn v các ph n dư ư c tính. Ba ki m

nh ti p theo là gi a kích thư c th ng kê và d a trên h s trung bình ư c tính riêng
cho t ng qu c gia. Ki m

nh gi i h n kích thư c th ng kê hay b n ki m

v i gi thuy t không có m i quan h

ng liên k t thì H A : ψ i = ψ < 1 cho t t

nh kích thư c th ng kê hay ba ki m

thuy t không có m i quan h

nh sau cùng v i gi

ng liên k t H O : ψ i = 1 cho t t c chu*i th i gian,

ngư c l i v i gi thuy t có m i quan h

ng liên k t thì ψ i < 1 cho t t c chu*i th i

gian. Bài nghiên c u s d ng t t c 7 th ng kê ư c
theo Pedroni.

u tiên

ng liên k t H O : ψ i = 1 cho t t c chu*i th i

gian, ngư c l i v i gi thuy t có m i quan h
c chu*i th i gian. Ki m

nh

xu t

ki m

nh

ng liên k t


15

3.1.3 Ki m
Sau khi th c hi n ki m

nh nhân qu .
nh nghi m ơn v và ki m

các bi n d ng và có m i quan h

nh

ng liên k t d ng b ng n u

ng liên k t thì ti n hành ch y mô hình VECM. N u

các bi n d ng và không có m i quan h

ng liên k t thì ti n hành ch y mô hình VAR

tìm m i quan h nhân qu gi a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t .
M i quan h nhân qu hai chi u c a phát tri n tài chính và t ng trư ng kinh t s liên
quan

n vi c ánh giá c a hai phương trình:
k

k

FD = µ1 +

α 1 j FDit − j +

β 1 j Yit − j + ε 1t

j =1
k

k

Y = µ2 +

(1)

j =1

α 2 j FDit − j +
j =1

β 2 j Yit − j + ε 2t

(2)

j =1

Trong ó bi n FD

i di n cho phát tri n tài chính, Y

i di n cho t ng trư ng kinh t ,

µ1 , µ 2 là nh hư ng c th c a qu c gia.

Ki m
h

nh nhân qu có th

ư c ti n hành theo 2 trư ng h p: khi các bi n có m i quan

ng liên k t và khi các bi n không có m i quan h

Trư ng h p th 1: khi các bi n d ng và

ng liên k t.

ng liên k t, ki m

nh nhân qu Granger

ư c s d ng trong mô hình VECM. Trong mô hình này, do có s khác nhau gi a các
bi n sau khi ã l y sai phân có th s b, sót nh ng thông tin dài h n trong m i quan h
gi a các bi n. Trong trư ng h p này phương trình (1) và (2) ư c vi t l i theo :

k

∆FDit = δ 1 +

k

η1 j ∆Yit − j + λ1i E1it −1 + ε 3t

(3)

η 2 j ∆Yit − j + λ 2i E 2it −1 + ε 4t

(4)

γ 1 j ∆FDit − j +
j =1

k

j =1

k

∆Yit = δ 2 +

γ 2 j ∆FDit − j +
j =1

j =1

Trong ó : E1it −1 và E 2it −1 là giá tr
k t. λ1i và λ2i

i di n cho m c

m i quan h gi a các bi n.

tr- c a vi c l y sai phân do ki m

nh

ng liên

i u ch nh vi c b, sót nh ng thông tin dài h n trong


16

T các thông s k. thu&t trong phương trình (3) và (4) có 2 cách ki m

nh m i quan

h nhân qu trong ng+n h n và trong dài h n:
nh m i quan h nhân qu thông qua bi n ∆FDit − j và

Trong ng+n h n: ki m

∆Yit − j . Phát tri n tài chính là nguyên nhân d!n

n t ng trư ng kinh t n u h s c a

∆FDit − j trong phương trình 4 là γ 2 j ≠ 0 . T ng trư ng kinh t là nguyên nhân d!n

n

phát tri n tài chính n u h s c a ∆Yit − j trong phương trình 3 là η1 j ≠ 0 .
Trong dài h n: ki m

nh m i quan h nhân qu thông qua bi n E1it −1 và E 2it −1 .

Phát tri n tài chính là nguyên nhân d!n

n t ng trư ng kinh t n u h s c a E 2it −1

trong phương trình 4 là λ2i ≠ 0 . T ng trư ng kinh t là nguyên nhân d!n

n phát tri n

tài chính trong dài h n n u h s c a E1it −1 trong phương trình 3 là λ1i ≠ 0
Trư ng h p th 2: khi các bi n d ng và không có m i quan h

ng liên k t . Toda và

Phillips (1993) cho th y m i quan h nhân qu v!n có th t n t i gi a chúng. Ki m tra
quan h nhân qu Granger có th ti n hành b ng cách ch y mô hình VAR như trong
phương trình (3) và (4)

trên nhưng không bao g m E1it −1 và E 2it −1 . Phương trình ư c

vi t l i như sau:
k

∆FDit = φ1 +

k

Ψ1 j ∆Yit − j + ε 5t (5)

χ 1 j ∆FDit − j +
j =1

j =1

k

∆Yit = φ 2 +

k

χ 2 j ∆FDit − j +
j =1

Ψ2 j ∆Yit − j + ε 6t (6)

j =1

3.2 D li u
3.2.1 Các bi n nghiên c u.
Bi n phát tri n tài chính có th

ư c xem như c i thi n v s lư ng, ch t lư ng và hi u

qu c a các d ch v trung gian tài chính vì nó
ho t

i di n cho nh ng c i ti n trong các

ng c a ngành tài chính, ư c ch ng minh thông qua kh n ng ti p c&n trung

gian tài chính, cơ h i a d ng hơn, c i thi n ch t lư ng thông tin, và các ưu ãi t t hơn
v vi c th&n tr%ng cho vay và giám sát. Tuy nhiên b n thân phát tri n tài chính không