Quản lý đào tạo tại trường đại học điện lực theo tiếp cận CDIO

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM VĂN HẢI

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỆN LỰC
THEO TIẾP CẬN CDIO

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM VĂN HẢI

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỆN LỰC
THEO TIẾP CẬN CDIO

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 9 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Nguyễn Văn Lê
2. PGS.TS. Phạm Văn Thuần

HÀ NỘI - 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của riêng tôi. Các số liệu
trong luận án là trung thực, các kết quả nghiên cứu chưa từng được công bố ở
bất cứ một công trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả

Phạm Văn Hải

Phạm Văn Hải


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được luận án này, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết
ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Văn Lê, PGS.TS. Phạm Văn Thuần đã tận tâm
giúp đỡ, hướng dẫn, chỉnh sửa, đóng góp những ý kiến quý báu cho tác giả trong
suốt quá trình thực hiện luận án.
Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Giáo dục-Đại học
Quốc gia Hà Nội, cám ơn quý Thầy, Cô đã tận tình giúp đỡ nghiên cứu sinh
trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.
Chân thành cảm ơn đến Bộ Công thương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tập
đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Bắc, Tổng Công ty Điện
lực Thành phố Hà Nội, các doanh nghiệp trong và ngoài ngành Điện đã tạo mọi
điều kiện thuận lợi cho tác giả học tập và nghiên cứu.
Xin chân thành cảm ơn Trường Đại học Điện lực, đặc biệt là Đảng ủy,
BGH, cán bộ viên chức, sinh viên của Nhà trường đã quan tâm giúp đỡ và đóng
góp ý kiến cho tác giả trong quá trình thực hiện luận án.
Chân thành cảm ơn đối với bạn bè, các học viên lớp nghiên cứu sinh đã
động viên, chia sẻ những thông tin quý báu để tác giả hoàn thành luận án.
Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến toàn thể gia đình, anh chị
em đã động viên, khuyến khích, tạo mọi điều kiện thuận lợi về vật chất cũng như

tinh thần để tác giả hoàn thành luận án.
Tác giả

Phạm Văn Hải
Phạm Văn Hải


DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

BGH

Ban giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lí

CDIO

Conceive-Design-Implement-Operate

CĐR

Chuẩn đầu ra

CĐ, ĐH

Cao đẳng, Đại học

CTĐT

Chương trình đào tạo

CSV

Cựu sinh viên

CSVC

Cơ sở vật chất

DN

Doanh nghiệp

ĐBCL

Đảm bảo chất lượng

ĐH

Đại học

ĐVHT

Đơn vị học trình

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDĐH

Giáo dục đại học

GV

Giảng viên

GVBM

Giáo viên bộ môn

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

GVKT

Giáo viên kỹ thuật

HS

Học sinh

HSSV

Học sinh, sinh viên

HTQT

Hợp tác quốc tế

ITU

Giới thiệu-Giảng dạy-Vận dụng

KT

Kiểm tra

KT-XH

Kinh tế, xã hội

LĐDN

Lãnh đạo doanh nghiệp

MHDH

Mô hình dạy học

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NLKT

Năng lực kỹ thuật


NXB

Nhà xuất bản

QL

Quản lí

QLCL

Quản lí chất lượng

QLGD

Quản lí giáo dục

SĐH

Sau đại học

SV

Sinh viên

MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan...................................................................................................

i

Lời cảm ơn.......................................................................................................

ii

Danh mục viết tắt............................................................................................

iii

Mục lục............................................................................................................

v

Danh mục các bảng.........................................................................................

x

Danh mục các hình..........................................................................................

xi

Danh mục biểu đồ............................................................................................

xii

Mở đầu.............................................................................................................

1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO KỸ THUẬT
TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN CDIO.......................

10

1. 1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................

10

1.1.1. Nghiên cứu liên quan đến đào tạo theo tiếp cận CDIO……………….

10

1.1.2.
Nghiên cứu liên quan đến quản lý đào tạo nói chung và Quản lý đào
.................................................
tạo theo tiếp cận CDIO nói riêng ....................................................................

19

1.2. Một số khái niệm....................................................................................

24

1.2.1. Đào tạo .................................................................................................

24

1.2.2. Quản lý..................................................................................................

28

1.2.3. Quản lý đào tạo .....................................................................................

29

1.2.4. Quản lý đào tạo theo tiếp cận CDIO.....................................................

31

1.2.5. Năng lực CDIO......................................................................................

31

1.3. Đặc điểm và yêu cầu của đào tạo thuật tại các trường đại học theo
tiếp cận CDIO................................................................................................

33

1.3.1. Đào tạo kỹ sư có năng lực thực hiện.....................................................

33

1.3.2. Yêu cầu đào tạo kỹ thuật.......................................................................

36

1.4. Đào tạo kỹ thuật tại các trường đại học theo tiếp cận CDIO.............

39


1.4.1. Quan điểm đào tạo theo tiếp cận CDIO................................................

39

1.4.2. Đặc trưng cơ bản của đào tạo kỹ thuật tại các trường đại học theo
tiếp cận CDIO……………………………………………………………….

43

1.5. Nội dung quản lý đào tạo kỹ thuật tại các trường đại học theo tiếp
cận CDIO................................................................................

52

1.5.1. Quản lý xây dựng chuẩn đầu ra theo các cấp độ……………………...

52

1.5.2. Quản lý thiết kế chương trình đào tạo tích hợp.....................................

55

1.5.3. Quản lý hoạt động giảng dạy và học tập tích hợp…………………….

57

1.5.4. Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên theo các cấp
độ chuẩn đầu ra…………………………………............................................

61

1.5.5. Quản lý không gian học tập trải nghiệm……………………………...

65

1.6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo kỹ thuật tại các
trường đại học theo tiếp cận CDIO.............................................................

67

1.6.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên về tiếp cận
CDIO...............................................................................................................

67

1.6.2. Năng lực của đội ngũ giảng viên về CDIO…………………………...

67

1.6.3. Mối liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp trong tổ chức đào tạo...

68

1.6.4. Sự thích ứng với bối cảnh giáo dục kỹ thuật………………………….

68

Kết luận chương 1.........................................................................................

71

Chương 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỆN LỰC THEO TIẾP CẬN CDIO....................

72

2.1. Kinh nghiệm quốc tế về quản lý đào tạo theo tiếp cận CDIO............

72

2.1.1. Thiết kế chuẩn đầu ra ở bốn đại học sáng lập CDIO.............................

72

2.1.2. Áp dụng và đánh giá đào tạo theo tiếp cận CDIO ở Học viện Hải
quân Hoa Kỳ....................................................................................................

73

2.1.3. Áp dụng tiếp cận CDIO tại Đại học Queen-Canada.............................

75

2.1.4. Bài học kinh nghiệm..............................................................................

76


2.2. Khái quát về Trường Đại học Điện lực................................................

78

2.2.1. Quá trình hình thành và phát triển.........................................................

78

2.2.2. Quy mô và cơ cấu ngành nghề đào tạo..................................................

79

2.3. Giới thiệu về khảo sát thực trạng..........................................................

80

2.3.1. Mục đích của khảo sát...........................................................................

80

2.3.2. Nội dung của khảo sát...........................................................................

81

2.3.3. Đối tượng khảo sát và phạm vi khảo sát...............................................

81

2.3.4. Phương pháp khảo sát...........................................................................

83

2.3.5. Thiết kế phiếu khảo sát và xử lý số liệu khảo sát..................................

84

2.4. Thực trạng đào tạo tại Trường Đại học Điện lực theo tiếp cận
CDIO...............................................................................................................

85

2.4.1. Thực trạng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo......................................

85

2.4.2. Thực trạng chương trình đào tạo tích hợp.............................................

88

2.4.3. Thực trạng giảng dạy và học tập tích hợp.............................................

92

2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên................

96

2.4.5. Thực trạng cơ sở vật chất đảm bảo cho học tập trải nghiệm................. 100
2.5. Thực trạng quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực theo tiếp
cận CDIO........................................................................................................ 102
2.5.1. Thực trạng quản lý xây dựng chuẩn đầu ra........................................... 102
2.5.2. Thực trạng quản lý thiết kế chương trình đào tạo tích hợp................... 105
2.5.3. Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy và học tập tích
hợp................................................................................................................... 108
2.5.4. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên
theo các cấp độ CĐR....................................................................................... 111
2.5.5. Thực trạng quản lý không gian học tập trải nghiệm.............................. 114
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo tại Trường
Đại học Điện lực theo tiếp cận CDIO.......................................................... 118


2.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý đào tạo tại Trường Đại học
Điện lực theo tiếp cận CDIO........................................................................ 120
2.7.1. Điểm mạnh............................................................................................ 120
2.7.2. Điểm yếu............................................................................................... 122
2.7.3. Thời cơ.................................................................................................. 124
2.7.4. Thách thức............................................................................................. 124
Kết luận chương 2......................................................................................... 126
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO TẠI TRƯỜNG ĐẠI
HỌC ĐIỆN LỰC THEO TIẾP CẬN CDIO............................................... 127
3.1. Định hướng và nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................... 127
3.1.1. Một số định hướng đề xuất biện pháp................................................... 127
3.1.2. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp.................................................... 130
3.2. Một số biện pháp quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực theo
tiếp cận CDIO................................................................................................ 132

3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức và huấn
luyện năng lực CDIO cho những người tham gia quá trình đào tạo............... 132
3.2.2. Biện pháp 2: Tổ chức xây dựng và hoàn thiện quy chế đào tạo đáp
ứng yêu cầu đào tạo theo tiếp cận CDIO......................................................... 139
3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức thiết kế quy trình xây dựng chuẩn đầu ra theo
các cấp độ của đề cương CDIO……………………………………………...

147

3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động giảng dạy và học tập trải nghiệm….. 152
3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức đánh giá kết quả học tập của sinh viên theo quá
trình và sản phẩm……………………………………………………………

156

3.2.6. Biện pháp 6: Tổ chức liên kết với doanh nghiệp trong đào tạo kỹ
thuật theo tiếp cận CDIO ……………………………………………………

159

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................... 163
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề


xuất................................................................................................................. 165
3.4.1. Giới thiệu tổ chức khảo nghiệm ........................................................... 165
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm............................................................................. 166
3.5. Thử nghiệm biện pháp đề xuất............................................................. 171
3.5.1. Mục đích của thử nghiệm...................................................................... 171
3.5.2. Giới hạn của thử nghiệm....................................................................... 171

3.5.3. Nội dung thử nghiệm............................................................................. 171
3.5.4. Nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng.................................................. 172
3.5.5. Tổ chức thử nghiệm............................................................................... 172
3.5.6. Phân tích kết quả thử nghiệm................................................................ 175
Kết luận chương 3......................................................................................... 182
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................... 183
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ................. 187
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................ 188
PHỤ LỤC....................................................................................................... 201


DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1

Mô hình hóa phương pháp tiếp cận CDIO...........................

42

Hình 1.2

Đề cương CDIO-Chi tiết cấp độ 1.......................................

45

Hình 1.3

Đề cương CDIO: Kiến thức và lập luận kỹ thuật.................

45

Hình 1.4

Đề cương CDIO: Kỹ năng cá nhân, nghề nghiệp và giao
tiếp........................................................................................

46

Đề cương CDIO: Hình thành ý tưởng, thiết kế, triển khai
và vận hành..........................................................................

47

Mô hình quá trình thiết kế chương trình đào tạo tích
hợp.......................................................................................

49

Hình 1.7

Mô hình không gian làm việc CDIO....................................

51

Hình 1.8

Mô hình học tập trải nghiệm................................................

61

Hình 1.9

Quy trình đánh giá việc học tập của sinh viên.....................

64

Hình 3.1

Mối quan hệ của các biện pháp............................................

164

Hình 1.5

Hình 1.6


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 1.1

Nội dung của 4 năng lực C-D-I-O..............................................

32

Bảng 2.1

Số lượng khảo sát của 4 nhóm đối tượng...................................

82

Bảng 2.2

Kết quả khảo sát các bên liên quan về thực trạng chuẩn đầu
ra.................................................................................................

85

Kết quả khảo sát các bên liên quan về thực trạng chương trình
đào tạo........................................................................................

89

Kết quả khảo sát sinh viên về thực trạng giảng dạy và học
tập...............................................................................................

93

Kết quả khảo sát cán bộ giảng viên về thực trạng giảng dạy và
học tập........................................................................................

93

Kết quả khảo sát của SV và GV về thực trạng kiểm tra, đánh
giá...............................................................................................

98

Kết quả khảo sát các bên liên quan về thực trạng quản lý xây
dựng CĐR..................................................................................

103

Kết quả khảo sát các bên liên quan về thực trạng quản lý thiết
kế chương trình đào tạo tích hợp................................................

106

Kết quả khảo sát SV và GV về thực trạng quản lý giảng dạy
và học tập...................................................................................

109

Kết quả khảo sát SV và GV về thực trạng quản lý kiểm tra
đánh giá......................................................................................

112

Kết quả khảo sát SV và GV về thực trạng quản lý cơ sở vật
chất.............................................................................................

116

Bảng 2.3
Bảng 2.4
Bảng 2.5
Bảng 2.6
Bảng 2.7
Bảng 2.8
Bảng 2.9

Bảng 2.10
Bảng 2.11


Bảng 2.12

Kết quả khảo sát CBGV về thực trạng các yếu tố ảnh
hưởng.........................................................................................

118

Bảng 3.1

Ý kiến đánh giá về tính cấp thiết của các biện pháp..................

166

Bảng 3.2

Ý kiến đánh giá về tính khả thi của các biện pháp.....................

168

Bảng 3.3

So sánh lớp thử nghiệm và lớp đối chứng..................................

174

Bảng 3.4

Kết quả xếp loại của lớp thử nghiệm và lớp đối chứng.............

175

Bảng 3.5

So sánh sự phản hồi của lớp thử nghiệm và lớp đối chứng.......

179


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 2.1 So sánh kết quả đánh giá ở mức thường xuyên của SV và GV
về thực trạng giảng dạy và học tập ............................................

94

Biểu đồ 2.2 So sánh kết quả khảo sát đánh giá mức độ trung bình về quản
lý xây dựng CĐR.......................................................................

105

Biểu đồ 2.3 So sánh kết quả khảo sát đánh giá mức độ trung bình về quản
lý thiết kế chương trình đào tạo.................................................

108

Biểu đồ 2.4 So sánh kết quả khảo sát đánh giá mức độ trung bình của SV

và GV về quản lý GD và HT......................................................

111

Biểu đồ 2.5 So sánh kết quả khảo sát đánh giá mức độ trung bình của SV
và GV về quản lý kiểm tra đánh giá...........................................

114

Biểu đồ 2.6 So sánh kết quả khảo sát đánh giá mức độ trung bình của SV
và GV về quản lý CSVC............................................................

117

Biểu đồ 2.7 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo theo tiếp cận
CDIO..........................................................................................

119

Biểu đồ 3.1 Mức độ đánh giá tính cấp thiết của các biện pháp.....................

168

Biểu đồ 3.2 Mức độ đánh giá tính khả thi của các biện pháp........................

170

Biểu đồ 3.3 Sự tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện
pháp............................................................................................

170

Biểu đồ 3.4 Kết quả học tập của lớp thử nghiệm và lớp đối chứng………

178

Biểu đồ 3.5 Kết quả điểm trung bình của lớp thử nghiệm và lớp đối chứng

178

Biểu đồ 3.6 Sự thay đổi của sinh viên lớp thử nghiệm so với lớp đối
chứng…………………………………………………………..

181


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Với bốn trụ cột mà UNESCO đã đưa ra: Học để biết, học để trưởng thành,
học để cùng chung sống và học để làm thì tiêu chí “học để làm” có vai trò đặc biệt
quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Đối với Việt Nam, Đảng và Nhà
nước cũng như các cấp, các ngành đã có nhiều chủ trương, đường lối đúng đắn
trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Quyết định số 711/QĐ-TTg
ngày 13/06/2012 của Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt chiến lược phát
triển giáo dục 2011-2020 đánh giá những thành tựu mà nền giáo dục của chúng
ta đã đạt được trong những năm qua là hết sức to lớn, góp phần không nhỏ thực
hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và chiến lược phát
triển kinh tế 2011-2020. Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển tiếp sang nền
kinh tế tri thức, vai trò của các trường đại học như những động cơ cho sự tăng
trưởng kinh tế càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Những thách thức chính

yếu mà các trường đại học đang phải đối mặt là làm thế nào để đào tạo sinh viên
có thể đáp ứng nhu cầu của một nền kinh tế đang phát triển, và cụ thể hơn là làm
thế nào để sinh viên có được kiến thức, kỹ năng và thái độ mà doanh nghiệp và
xã hội đang cần.
Tuy nhiên nền giáo dục nước nhà vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát
triển kinh tế-xã hội trong bối cảnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa như hiện
nay. Cần phải đổi mới quản lý giáo dục; phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục; đổi mới nội dung, phương pháp dạy học; tăng nguồn lực đầu
tư và đổi mới cơ chế tài chính giáo dục; tăng cường gắn đào tạo với sử dụng, với
nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ; phát triển khoa học giáo dục;
mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế về giáo dục [64], [65].
Trường Đại học Điện lực là một trường có truyền thống đào tạo trong lĩnh
vực kỹ thuật, trước bối cảnh của đổi mới giáo dục hiện nay, Nhà trường không


ngừng cải tiến chương trình đào tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập,
tăng cường đầu tư cơ sở vật chất nhằm đảm bảo điều kiện học tập cho sinh viên,
chỉ đạo áp dụng tiêu chuẩn kiểm định ABET, tiêu chuẩn AUN-QA như là một
hướng dẫn để cải tiến chương trình đào tạo. Song thực tiễn đào tạo lĩnh vực kỹ
thuật trong những năm qua vẫn còn bộc lộ những hạn chế, yếu kém, đó là:
Chương trình đào tạo vẫn còn nặng về lí thuyết, nhẹ về thực hành; chưa chú
trọng hình thành kỹ năng cho sinh viên, chưa bắt kịp với nhu cầu của thực tiễn
phát triển xã hội, nghề nghiệp và hội nhập quốc tế. Phương pháp giảng dạy còn
lạc hậu, nặng về kiểu truyền thụ một chiều. Công tác hỗ trợ các hoạt động học
tập, rèn luyện và việc đảm bảo điều kiện phục vụ đào tạo chỉ đạt mức trung bình.
Chất lượng sản phẩm đào tạo chưa thực sự làm cho người học tự tin sau khi ra
trường. Những hạn chế, yếu kém nêu trên cho chúng ta thấy, công tác quản lý
đào tạo hiện nay chưa thực sự hiệu quả, cần phải tìm kiếm những cách quản lý
theo tiếp cận mới để có thể xây dựng được phương thức quản lý đào tạo phù hợp
với xu thế đổi mới GDĐH trong quá trình hội nhập quốc tế. Hiệu quả của

MHĐT mới phải được thể hiện qua chất lượng “đầu ra” của người học, những
kỹ sư tương lai cần phải được trang bị kiến thức và lập luận ngành, kĩ năng và tố
chất cá nhân trong hoạt động nghề nghiệp, kĩ năng giao tiếp và hợp tác, và
những năng lực quan trọng của người kỹ sư trong một xã hội hiện đại.
Một trong những cách tiếp cận hiệu quả, đã và đang được triển khai vận
dụng ở nhiều trường đại học trên thế giới và Việt Nam hiện nay, đó là phương
pháp luận về cải cách giáo dục kỹ thuật, gọi là Conceive (Hình thành ý tưởng)Design (Thiết kế)- Implement (Triển khai)-Operate (Vận hành) sản phẩm, quy
trình và hệ thống, hay tiếp cận CDIO. Tiếp cận CDIO là một giải pháp cải cách
giáo dục ở các trường đại học kĩ thuật theo hướng đáp ứng nhu cầu của nghề
nghiệp trong bối cảnh doanh nghiệp và xã hội. Nó cung cấp một bộ công cụ rất
cụ thể gồm đề cương CDIO và 12 tiêu chuẩn hướng dẫn các nhà quản lý xây


dựng được một CTĐT tích hợp nhằm phát triển năng lực cần thiết của sinh viên
để họ thực hiện tốt nhiệm vụ của mình trong hoạt động nghề nghiệp; hướng vào
hiệu quả của quá trình đào tạo để giúp nhà trường làm tốt hơn trong việc hình
thành những năng lực đó cho người học [51].
Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tác giả nhận thấy quản lý đào tạo theo
tiếp cận CDIO không chỉ mang lại sự thành công cho các trường đại học trên thế
giới mà còn là yêu cầu và giải pháp để Trường Đại học Điện lực triển khai công
tác quản lý đào tạo lĩnh vực kỹ thuật thực sự hiệu quả, góp phần khắc phục
những yếu điểm đang tồn tại và vượt qua thách thức mà Nhà trường đang gặp
phải khi đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện GDĐH, đồng thời nâng
cao chất lượng đào tạo nói chung và chất lượng đào tạo lĩnh vực kỹ thuật nói
riêng, hướng đến đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp và các bên liên quan.
Mặc dù đào tạo theo tiếp cận CDIO đã được triển khai thành công ở rất
nhiều trường đại học trên thế giới và một số trường đại học ở Việt nam và có
nhiều công trình nghiên cứu cũng như bài viết về đào tạo theo tiếp cận CDIO.
Tuy nhiên về mặt cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn cũng như vấn đề phát huy vai
trò định hướng và chỉ đạo điều hành của các cấp quản lí trong công tác quản lý

đào tạo theo tiếp cận CDIO ít được tìm thấy trong các công trình nghiên cứu. Vì
vậy việc phát huy được tư tưởng và quan điểm của tiếp cận CDIO vào thực tế
quản lý đào tạo ở Việt nam nói chung và ở Trường Đại học Điện lực nói riêng
còn gặp rất nhiều khó khăn và còn nhiều khoảng trống cần tiếp tục được nghiên
cứu cả về lý luận và thực tiễn.
Từ những lý do nêu trên, chúng tôi đã lựa chọn đề tài “Quản lý đào tạo tại
Trường Đại học Điện lực theo tiếp cận CDIO” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực
theo tiếp cận CDIO nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu nhân lực


kỹ thuật hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đào tạo kỹ thuật trình độ đại học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực theo tiếp cận CDIO.
4. Câu hỏi nghiên cứu
Quản lý đào tạo theo tiếp cận CDIO đặt ra những vấn đề gì cho hoạt động
quản lý ở các cấp của Nhà trường? có gì khác biệt so với quản lý đào tạo theo
các cách tiếp cận khác?
Thực trạng đào tạo và quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực như
thế nào? có những thuận lợi, khó khăn gì khi triển khai quản lý đào tạo tại
Trường Đại học Điện lực theo tiếp cận CDIO?
5. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực còn nhiều hạn chế
và bất cập, chưa theo một quy trình chuẩn, chất lượng đào tạo chưa đáp ứng
được yêu cầu của xã hội và các bên liên quan; trong đó năng lực của người học
về hình thành ý tưởng- thiết kế- triển khai- vận hành sản phẩm, quy trình và hệ

thống còn yếu. Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý đào tạo
tại Trường Đại học Điện lực theo tiếp cận CDIO với sự chỉ đạo quyết liệt trong
việc tổ chức xây dựng chuẩn đầu ra, thiết kế chương trình đào tạo tích hợp, tổ
chức giảng dạy và học tập trải nghiệm, tạo lập không gian học tập trải nghiệm thì
sẽ hình thành ở người học năng lực: hình thành ý tưởng- thiết kế- triển khai- vận
hành sản phẩm, quy trình và hệ thống, đồng thời từng bước nâng cao chất lượng
đào tạo đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp trong bối cảnh đổi mới và hội nhập
giáo dục đại học hiện nay.


6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về đào tạo và quản lý đào tạo kỹ thuật theo tiếp
cận CDIO.
Nghiên cứu cơ sở thực tiễn về đào tạo và quản lý đào tạo kỹ thuật tại
Trường Đại học Điện lực và kinh nghiệm triển khai quản lý đào tạo theo tiếp cận
CDIO tại các trường đại học ở trong nước và nước ngoài.
Đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực
theo tiếp cận CDIO.
Khảo nghiệm các biện pháp quản lý đào tạo và tiến hành thử nghiệm một
biện pháp đề xuất.
7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
7.1. Giới hạn về nội dung
Đề tài được nghiên cứu đối với hoạt động quản lý đào tạo kỹ thuật trình
độ đại học tại Trường Đại học Điện lực.
7.2. Giới hạn về thời gian khảo sát
Thời gian khảo sát từ năm học 2013 - 2014 đến nay.
7.3. Giới hạn về khách thể khảo sát
- Đội ngũ cán bộ quản lý lãnh đạo cấp Trường, cấp Khoa, cấp Bộ môn và
giảng viên của Trường Đại học Điện lực và một số chuyên gia giáo dục: 144
người.

- Sinh viên của Trường Đại học Điện lực: 329 người.
- Cựu sinh viên của Trường Đại học Điện lực: 89 người.
- Lãnh đạo các doanh nghiệp trong và ngoài ngành Điện: 83 người.
8. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp luận
Các vấn đề thuộc phạm vi nghiên cứu của luận án sẽ được xem xét theo
tiếp cận hệ thống, tiếp cận chức năng, tiếp cận thị trường, tiếp cận lịch sử, tiếp


cận năng lực và tiếp cận theo chuẩn.
- Tiếp cận hệ thống: Đào tạo nhân lực kỹ thuật như là một bộ phận của hệ
thống giáo dục và đào tạo quốc dân, đóng vai trò quan trọng trong công tác đào
tạo nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy
khi triển khai phải đặt công tác quản lý đào tạo nhân lực kỹ thuật theo tiếp cận
CDIO trong mối quan hệ với các thành tố của đào tạo nhân lực nói chung, các
thành tố của khoa học và công nghệ, các thành tố của nền kinh tế xã hội; qua đó
làm rõ ảnh hưởng của các thành tố này đến vấn đề đào tạo, quản lý đào tạo và
phát triển nhân lực kỹ thuật.
- Tiếp cận chức năng: Hoạt động quản lý liên quan đến các công tác lập kế
hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện, kiểm tra đánh giá. Vì vậy khi nghiên cứu quản
lý đào tạo theo tiếp cận CDIO cần vận dụng các chức năng này để đảm bảo tính
khoa học và hiệu quả.
- Tiếp cận thị trường: Quản lý đào tạo theo tiếp cận CDIO cần được
nghiên cứu theo quy luật cung-cầu, tức là phải nắm rõ nhu cầu của doanh nghiệp
và nhu cầu của thị trường lao động, để từ đó xây dựng CĐR, thiết kế chương
trình phù hợp. Tổ chức đào tạo và cung ứng ra thị trường những sản phẩm là
người kỹ sư có năng lực thực hiện, đáp ứng được kỳ vọng của doanh nghiệp và
xã hội.
- Tiếp cận năng lực: Đào tạo theo tiếp cận năng lực không chỉ hình thành ở
người học về kiến thức chuyên môn, kỹ năng làm việc, mà còn hình thành ở

người học khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng và thái độ cần có để hoàn thành
các công việc thực tế đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp. Quản lý đào tạo
theo tiếp cận CDIO nhằm mục đích hình thành cho người học năng lực kiến tạo
sản phẩm, quy trình và hệ thống mới, đó là năng lực CDIO.
- Tiếp cận lịch sử: Chúng ta đang tiến hành đổi mới căn bản và toàn diện
giáo dục đại học. Tuy nhiên, khi đổi mới phải kế thừa những thành quả đã đạt


được trong quá khứ, đổi mới phải đánh giá hiện trạng một cách chính xác, từ đó
tìm ra điểm mạnh để kế thừa và phát huy, đồng thời chỉ ra điểm yếu để có biện
pháp khắc phục.
- Tiếp cận theo chuẩn: Khi nghiên cứu về đào tạo và quản lý đào tạo,
chúng ta cần dựa trên các tiêu chuẩn nhất định. Vì vậy khi quản lý đào tạo theo
tiếp cận CDIO, chúng ta cần thấu hiểu các quan điểm và tư tưởng của CDIO,
những tiêu chuẩn này được tham chiếu và cụ thể hóa đến từng khâu, từng thành
tố trong quá trình đào tạo.
8.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể
8.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, so sánh các lý thuyết quản lý thông qua các công trình
nghiên cứu trong nước và ngoài nước có liên quan đến vấn đề quản lý đào tạo tại
các trường đại học nói chung và quản lý đào tạo các kỹ thuật nói riêng theo tiếp
cận CDIO. Đồng thời sưu tầm, xử lý và phân tích các văn bản, tài liệu nhằm xây
dựng khung lý thuyết của đề tài.
8.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
* Phương pháp khảo sát bằng phiếu hỏi
Để mô tả được thực trạng đào tạo, quản lý đào tạo tại Trường đại học Điện
lực, với mục đích làm rõ những thuận lợi, khó khăn và những yếu tố tác động
đến quản lý đào tạo theo tiếp cận CDIO, phương pháp khảo sát bằng phiếu hỏi
(điều tra xã hội học) được tiến hành với Đội ngũ cán bộ quản lý lãnh đạo cấp
Trường, cấp Khoa, cấp Bộ môn và giảng viên của Trường Đại học Điện lực, sinh

viên của Trường Đại học Điện lực, cựu sinh viên của Trường Đại học Điện lực,
lãnh đạo một số doanh nghiệp trong và ngoài ngành Điện.
* Phương pháp tổng kết thực tiễn
Sử dụng phương pháp tổng kết quá trình thực tiễn của các trường đại học
trong và ngoài nước đã triển khai đào tạo theo tiếp cận CDIO để đúc rút kinh
nghiệm về đào tạo và quản lý đào tạo khi tiến hành tại Trường Đại học Điện lực.


* Phương pháp phỏng vấn
Để làm rõ hơn những thông tin thu được khi khảo sát và tìm hiểu sâu hơn
về đặc thù của quản lý đào tạo theo tiếp cận CDIO, phương pháp phỏng vấn
được thực hiện đối với một số người trong Ban Giám hiệu, Ban Chủ nhiệm khoa,
GV hiện đang công tác trong trường Đại học Điện lực. Đồng thời cũng phỏng
vấn một số lãnh đạo các doanh nghiệp trong và ngoài ngành Điện, một số cựu
sinh viên và sinh viên của Trường Đại học Điện lực.
* Phương pháp chuyên gia
Phương pháp này được sử dụng nhằm thu thập các ý kiến của các chuyên
gia trong lĩnh vực giáo dục, quản lý giáo dục, nghiên cứu về khoa học giáo dục,
đặc biệt là các chuyên gia về CDIO.
* Phương pháp thử nghiệm
Tác giả đã tiến hành thử nghiệm biện pháp “Tổ chức hoạt động giảng dạy
và học tập trải nghiệm” thông qua việc tổ chức giảng dạy môn “Đồ án lưới điện”
để đánh giá sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý và minh chứng
cho giả thuyết khoa học của luận án.
* Phương pháp thống kê, xử lý số liệu
Sử dụng các thuật toán thống kê, phần mềm Excel, SPSS để xử lí các số
liệu thu được từ kết quả khảo sát.
9. Luận điểm bảo vệ
- Triết lý và quan điểm của tiếp cận CDIO phù hợp và tương thích với yêu
cầu đào tạo kỹ thuật tại Trường Đại học Điện lực.

- Quản lý đào tạo kỹ thuật theo tiếp cận CDIO phải bám sát các đặc trưng,
yêu cầu của tiếp cận CDIO, điều đó sẽ khắc phục được những tồn tại của Trường
đại học Điện lực hiện nay và góp phần nâng cao chất lượng đào tạo; giúp cho
sinh viên hứng thú trong học tập, chủ động trong học tập, có kỹ năng và tay nghề
phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay.


- Nếu lãnh đạo Trường Đại học Điện lực chỉ đạo quyết liệt việc tổ chức
xây dựng chuẩn đầu ra, thiết kế chương trình đào tạo tích hợp, tổ chức giảng dạy
và học tập trải nghiệm, tạo lập không gian học tập trải nghiệm, kiểm tra đánh giá
kết quả học tập của sinh viên khi triển khai ĐT theo tiếp cận CDIO thì sẽ thúc
đẩy sự thay đổi theo hướng tích cực trong đào tạo ở trường.
- Các biện pháp đề xuất trong luận án sẽ giúp cho Trường Đại học Điện
lực triển khai và áp dụng thành công mô hình đào tạo theo tiếp cận CDIO.
10. Đóng góp mới của luận án
- Góp phần làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận về quản lý đào tạo nói
chung và quản lý đào tạo theo tiếp cận CDIO trong các trường đại học nói riêng,
nêu ra kinh nghiệm quốc tế và đúc rút kinh nghiệm về quản lý đào tạo theo tiếp
cận này để có thể áp dụng tại Việt Nam.
- Đánh giá được thực trạng hiện tại về đào tạo và quản lý đào tạo, chỉ ra
ưu điểm, hạn chế, rào cản và những thách thức cũng như những nguyên nhân của
vấn đề này khi đào tạo kỹ thuật theo tiếp cận CDIO tại Trường Đại học Điện lực.
- Đề xuất các nội dung quản lý đào tạo kỹ thuật theo tiếp cận CDIO và hệ
thống các biện pháp triển khai cụ thể trong quản lý đào tạo tại Trường Đại học
Điện lực, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực kỹ thuật.
11. Cấu trúc của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị cùng danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục, luận án gồm 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đào tạo kỹ thuật tại các trường đại học
theo tiếp cận CDIO.

Chương 2: Cơ sở thực tiễn về quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực
theo tiếp cận CDIO.
Chương 3: Biện pháp quản lý đào tạo tại Trường Đại học Điện lực theo
tiếp cận CDIO.


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO KỸ THUẬT
TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN CDIO
1. 1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Nghiên cứu liên quan đến đào tạo theo tiếp cận CDIO
Trong tác phẩm “Sổ tay chiến lược đào tạo”, Martyn Sloman đã đề xuất
một số mô hình đào tạo, đặc biệt việc xác định nhu cầu đào tạo trước khi lập kế
hoạch, thiết kế đào tạo và trách nhiệm của các nhà quản lý cũng như các chuyên
gia trong công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực [101].
Đầu thế kỷ XX nhà giáo dục người Mỹ J. Dewey đã đề ra nhu cầu, lợi ích
của người học. Việc học phải xuất phát từ sự hứng thú của người học, để họ tự
chọn nội dung, tìm tòi nghiên cứu. Theo J. Dewey phương pháp dạy học tích cực
là sáng tạo ra những tình huống xác thực cho những hoạt động liên tục mà học
sinh quan tâm. Ông chủ trương giáo dục bằng việc làm, học qua làm, từ đó người
học biết phải học những kiến thức, kỹ năng gì để có thể làm được [91].
Công trình “Dạy học theo định hướng hình thành và phát triển năng lực
người học” của các tác giả Lê Đình Trung, Phan Thị Thanh Hội (2016) đã khái
quát một cách tổng thể các hoạt động dạy học theo định hướng hình thành và
phát triển năng lực người học, đồng thời trình bày một cách cụ thể các nội dung
quản lý quá trình đào tạo theo tiếp cận năng lực thực hiện [75].
Công trình “Phát triển năng lực và tư duy kỹ thuật” của tác giả Nguyễn
Trọng Khanh đã xây dựng hệ thống khái niệm về năng lực, năng lực kỹ thuật, lao
động kỹ thuật, tư duy kỹ thuật; mô tả cấu trúc của NLKT, đặc điểm của NLKT,
mức độ của NLKT, cách thức phát triển NLKT [33].

Các công trình này có một số điểm đề cập đến các tiêu chuẩn đào tạo
hướng vào năng lực thực hiện và tư duy kỹ thuật (gần với quan điểm CDIO
nhưng không đề cập đến CDIO).