QUẢN lý NHÀ nước đối với NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH cấp xã TRÊN địa bàn HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN NGỌC TIẾN

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI
NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG
CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN NGỌC TIẾN

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI
NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG
CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 8 34 04 03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. DƯƠNG HƯƠNG SƠN

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2020


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ

liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng công bố
trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Thừa Thiên Huế, ngày

tháng

Học viên

Nguyễn Ngọc Tiến

năm 2020


LỜI CẢM ƠN

Sau hơn hai năm học tập và rèn luyện tại Phân viện Học viện hành

chính quốc gia thành phố Huế. Luận văn này là kết quả của quá trình tác giả
luôn nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình, được truyền đạt những kinh

nghiệm, tri thức quý báu của tập thể giảng viên Học viện hành chính quốc gia
trong chương trình đào tạo thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công.

Với những tình cảm chân thành nhất, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn và

lời cảm ơn sâu sắc tới Ban Giám đốc Học viện, phân viện, quý thầy cô giáo
Khoa Sau đại học, quý giảng viên đã trực tiếp giảng dạy và hướng dẫn trong
quá trình học tập, nghiên cứu tại Phân viện. Đặc biệt là Tiến sỹ Dương Hương
Sơn - người đã tận tình hướng dẫn, hỗ trợ và giúp đỡ rất nhiều trong suốt quá
trình thực hiện đề tài để tác giả hoàn thành luận văn này.

Bên cạnh đó, tác giả cũng chân thành cảm ơn Phòng Nội vụ huyện

Triệu Phong, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện, các tổ chức cá nhân
liên quan đã tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp các tài liệu, số liệu; cảm ơn các
đồng nghiệp, bạn bè, gia đình đã động viên, khích lệ và giúp đỡ tôi trong quá
trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành Luận văn.

Tuy có nhiều cố gắng, nhưng trong Luận văn này không tránh khỏi

những thiếu sót, hạn chế. Tôi kính mong Quý thầy cô, các chuyên gia, những

người quan tâm đến đề tài, đồng nghiệp, gia đình và bạn bè tiếp tục có những
ý kiến đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn.

Một lần nữa xin chân thành cám ơn!

Học viên

Nguyễn Ngọc Tiến


Trang bìa

MỤC LỤC

Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục

Danh mục viết tắt

Danh mục các bảng biểu

MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬNVỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI

NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ15

1.1. Khái quát về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã .................... 15
1.1.1. Cấp xã và vị trí, vai trò của hệ thống chính trị cơ sở ............................ 15

1.1.2. Cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã .. 18

1.2. Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã 29

1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã ....................................................................................... 29
1.2.2. Thẩm quyền quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã ....................................................................................... 33
1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã ....................................................................................... 35

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước đối với những người hoạt
động không chuyên trách cấp xã............................................................................... 46
1.3.1. Thể chế quản lý và phát triển nguồn nhân lực quốc gia; các chính sách,
chế độ của địa phương ................................................................................... 46

1.3.2. “Tâm” và “tầm” của người đứng đầu hệ thống chính trị cấp xã trong
tuyển dụng, bổ nhiệm, sử dụng, quy hoạch .................................................... 47

1.3.3. Nhận thức và trình độ, phẩm chất của những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã ....................................................................................... 49
1.3.4. Tác động của phong tục, tập quán của địa phương............................... 50


Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 53

Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI
VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP

XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ ... 54

2.1. Khái quát về huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ............................................. 54
2.1.1.Khái quát về vị trí địa lý, tình hình dân cư và các đơn vị hành chính cấp xã . 54
2.1.2.Khái quát về văn hóa, kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng .................. 56

2.2.Thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không
chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ..................... 57
2.2.1.Thực trạng về số lượng, chất lượng, cơ cấu .......................................... 57
2.2.2.Thực trạng về công tác tuyển chọn và sử dụng những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã ............................................................................ 63
2.2.3.Thực trạng về công tác đào tạo, bồi dưỡng những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã ............................................................................ 67
2.2.4.Thực trạng về chế độ, chính sách đối với những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã ....................................................................................... 70

2.3. Đánh giá chung về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và công
tác quản lýnhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã

trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ................................................... 72

2.3.1.Hiệu quả hoạt động của những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. 72
2.3.2. Đánh giá chung về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã
trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ............................................ 76

2.3.3.Đánh giá chung về công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt

động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị81

2.4.Nguyên nhân của kết quả đạt được và những hạn chế, vưỡng mắc .......... 85

2.4.1.Nguyên nhân của kết quả đạt được ....................................................... 85

2.4.2.Nguyên nhân những hạn chế, vướng mắc ............................................. 86
Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 89


Chương 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI
VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP

XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ ... 91

3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ............................................................................. 91
3.1.1.Đảm bảo tính mục đích ......................................................................... 91

3.1.2.Đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ ....................................................... 91

3.1.3.Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ....................................................... 92
3.1.4.Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi ......................................................... 92

3.2.Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động
không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị . 93
3.2.1.Nhóm giải pháp về tinh giản số lượng những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã ....................................................................................... 93

3.2.2.Nhóm giải pháp về tuyển chọn và sử dụng những người hoạt động
không chuyên trách cấp xã ............................................................................ 98
3.2.3.Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã .......................................................................... 108

3.2.4.Nhóm giải pháp xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của
những người hoạt động không chuyên trách cấp xã ..................................... 114
3.2.5.Nhóm giải pháp về chế độ, chính sách đối với những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã .......................................................................... 121

3.3.Mối quan hệ giữa các nhóm giải pháp .............................................................. 126

3.4.Đề xuất và khuyến nghị .................................................................................... 126
3.4.1. Đối với Chính phủ ............................................................................. 126

3.4.2. Đối với tỉnh Quảng Trị ...................................................................... 126
Tiểu kết chương 3 ...................................................................................... 128

KẾT LUẬN ............................................................................................... 129
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu

Cụm từ viết tắt

BHYT:

Bảo hiểm y tế

BHXH:
CBCC:
CNTT:
ĐTB:

Bảo hiểm xã hội
Cán bộ, công chức

Công nghệ thông tin
Điểm trung bình

GD&ĐT: Giáo dục và Đào tạo
HĐND:

Hội đồng nhân dân

THPT:

Trung học phổ thông

THCS:

UBND:

Trung học cơ sở

Ủy ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1.Thống kê số lượng những người hoạt động không chuyên trách cấp
xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ...................................... 57

Bảng 2.2.Đánh giá của cán bộ, công chức và những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã về số lượng những người hoạt động không chuyên trách
cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ................................ 58
Bảng 2.3.Thống kê chất lượng những người hoạt động không chuyên trách

cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ................................ 59
Bảng 2.4.Thống kê đánh giá, xếp loại những người hoạt động không chuyên

trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị ....................... 61

Bảng 2.5.Thống kê cơ cấu các chức danh cụ thể của những người hoạt động
không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị .. 62
Bảng 2.6.Đánh giá của cán bộ, công chức và những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã về công tác tuyển chọn và sử dụng những người hoạt
động không chuyên trách cấp xã................................................................... 64

Bảng 2.7. Đánh giá của cán bộ, công chức và những người hoạt động không
chuyên trách cấp xã về công tác đào tạo, bồi dưỡng những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã ........................................................................... 68

Bảng 2.8. Đánh giá của cán bộ, công chức và những người hoạt động không
chuyên trách cấp xã về chế độ, chính sách đối với những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã ........................................................................... 70

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn

Trong hệ thống hành chính ở nước ta, cấp xã là cấp cơ sở, trực tiếp quản

lý hoạt động của đại bộ phận dân cư trú tại địa phương, là nơi trực tiếp thực

hiện các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước
và nhiệm vụ của cấp trên giao và là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước
và Nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Cấp xã là gần gũi dân nhất,

là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi công việc đều xong
xuôi” [17, tr.371].

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương [22], chính quyền địa

phương ở xã có nhiệm vụ, quyền hạn sau:

- Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn xã.

- Quyết định những vấn đề của xã trong phạm vi được phân quyền, phân

cấp theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.

- Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do cơ quan hành chính nhà nước cấp

trên ủy quyền.

- Chịu trách nhiệm trước chính quyền địa phương cấp huyện về kết quả

thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã.

- Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền

làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát
triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã.

Trong hệ thống chính trị cấp xã, đội ngũ cán bộ cơ sở có vai trò rất quan

trọng trong việc giúp chính quyền địa phương ở xã thực hiện nhiệm vụ, quyền

hạn ở địa phương. Đội ngũ cán bộ cơ sở bao gồm cán bộ chuyên trách giữ

chức vụ bầu cử theo nhiệm kỳ ở cấp xã, công chức cấp xã và những người
hoạt động không chuyên trách cấp xã [4].

1


Cùng với đội ngũ cán bộ chuyên trách giữ chức vụ bầu cử theo nhiệm kỳ

ở cấp xã, đội ngũ công chức cấp xã, những người hoạt động không chuyên

trách cấp xã đã có những đóng góp nhất định đối với những kết quả phát triển
kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh trật tự ở địa phương trong thời gian qua. Các

vị trí hoạt động không chuyên trách cấp xã hiện nay gồm có phó chủ tịch ủy
ban mặt trận tổ quốc, phó chủ tịch các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, phó

bí thư đoàn xã, phó chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự xã, cán bộ phụ trách

công tác kiểm tra Ðảng… Tất cả các vị trí đó đều được bầu hoặc được cấp ủy
lựa chọn qua nhiều vòng lấy phiếu tín nhiệm rất chặt chẽ. Nhiều người có
trình độ đại học, cao đẳng, là đảng viên, có uy tín cao trong cộng đồng, nhiệt
tình với công việc. Tuy nhiên, thực tiễn phát triển những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã trong thời gian qua đã nảy sinh những vấn đề như:
Số lượng những người hoạt động không chuyên trách nhiều, ngân sách chi trả
lớn, nhưng phụ cấp cho từng chức danh còn thấp, chưa khuyến khích cho
những người hoạt động không chuyên trách yên tâm hoạt động, đồng thời

không thu hút được người giỏi, thạo việc vì phụ cấp chưa tương xứng. Ngược

lại, người không làm được việc thì cố níu kéo, bám trụ, công việc không
thường xuyên, chồng chéo. Kể từ ngày 25 tháng 6 năm 2019, Nghị định số

92/2009/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 34/2019/NĐ-CP
ngày 24 tháng 4 năm 2019 của Chính phủ Sửa đổi, bổ sung một số quy định

về CBCC cấp xã và người hoạt động không chuyên trách cấp xã, ở thôn, tổ

dân phố [9]. Theo đó, số lượng người hoạt động không chuyên trách cấp xã
được bố trí theo Quyết định phân loại đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn
được quy định như sau:

- Loại 1 tối đa 14 người (giảm 8 người).
- Loại 2 tối đa 12 người (giảm 8 người).
- Loại 3 tối đa 10 người (giảm 9 người).

2


Ngoài chế độ phụ cấp, người hoạt động không chuyên trách cấp xã được

hưởng thêm chế độ BHXH và chế độ BHYT. Nghị định số 34/2019/NĐ-CP

cũng quy định rõ: Ngân sách nhà nước thực hiện khoán quỹ phụ cấp, bao gồm
cả hỗ trợ BHXH và BHYT để chi trả hàng tháng đối với người hoạt động
không chuyên trách cấp xã.

Tuy nhiên, những người hoạt động không chuyên trách cấp xã hiện nay

vẫn còn những bất cập nhất định, chưa thực sự đáp ứng tốt các yêu cầu, nhiệm

vụ đặt ra. Một mặt, công tác phát triển đội ngũ này còn thiếu một chiến lược
quán triệt quan điểm phát triển nguồn nhân lực tổng thể trong thời kỳ mới.

Mặt khác, các hệ thống chính sách đối với những người hoạt động không
chuyên trách cấp xã chưa thực sự đồng bộ, chưa thể hiện được tính đặc thù
công việc từ định danh (người hoạt động không chuyên trách hay cán bộ

không chuyên trách?); tuyển chọn (ngoài các chức danh thông qua bầu cử,

việc tuyển dụng, bố trí các chức danh không chuyên trách cấp xã không qua
bầu cử mặc dù đã có quy định nhưng chưa đồng bộ dẫn đến trình độ chuyên
môn, lý luận chính trị chưa tương tương xứng với vị trí công việc); thiếu sự

thống nhất trong quản lý (chịu sự quản lý của các đơn vị khác nhau, chưa quy
định cụ thể về chế độ làm việc, nhiệm vụ, quyền hạn); bố trí nhân sự, giao

công việc chưa hợp lý,... Những khó khăn của thực tiễn tạo ra khoảng cách
khá xa giữa chính sách và triển khai chính sách. Điều này cho thấy, công tác

quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã
còn thiếu luận cứ khoa học.

Chúng ta đã biết rằng, năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy

hành chính cấp xã có phát huy được hay không, một trong những nội dung
quan trọng đó là phải nâng cao chất lượng đội ngũ, trong đó có những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã hiện nay. Chất lượng những người hoạt
động không chuyên trách cấp xã chịu sự chi phối trực tiếp của hệ thống chính
3


sách đối với nó. Chính vì vậy, việc tổng kết thực tiễn, tổ chức nghiên cứu
khoa học để hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động
không chuyên trách cấp xã đang là một yêu cầu tất yếu.

Đã có một vài công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBCC cấp xã;

quản lý đội ngũ CBCC cấp xã; nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã;
thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã; thực hiện chính
sách phát triển đội ngũ CBCC cấp xã ở một số địa phương, tuy nhiên, nghiên

cứu về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã, đặc biệt là hoàn

thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách

cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị chưa được nghiên cứu

một cách chuyên sâu và có hệ thống. Xuất phát từ thực trạng trên, tác giả lựa
chọn đề tài: “Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên

trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị” để làm đề tài
nghiên cứu của mình.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

Những người hoạt động không chuyên trách cấp xã là một bộ phận quan

trọng của đội ngũ cán bộ cơ sở nói chung. Đây là nguồn dự bị có chất lượng

có thể phát triển thành cán bộ, công chức cấp xã; là lực lượng luôn song hành
cùng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, tham gia trực tiếp vào các hoạt động
của hệ thống chính trị cấp cơ sở, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ

chính trị tại địa phương. Chính vì vậy, việc xác định rõ những vấn đề về

“những người hoạt động không chuyên trách” cũng như quy định thống nhất

về chức danh, nhiệm vụ, chế độ công vụ, chính sách...của nhóm đối tượng này
là một vấn đề cần phải thực hiện. Điều này không chỉ góp phần đảm bảo tính
thống nhất trong quản lý, điều hành mà còn góp phần tạo tiền đề để đổi mới

về chế độ, chính sách cho đội ngũ cán bộ cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng
cán bộ, hoàn thiện hệ thống chính trị cơ sở ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.
4

Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách

cấp xã là sự tác động có tổ chức và bằng các văn bản pháp luật của nhà nước,

thông qua một hệ thống các chính sách nhằm sử dụng có hiệu quả cao nhất
những người hoạt động không chuyên trách cấp xã, đáp ứng yêu cầu phát
triển kinh tế, xã hội cấp xã nói riêng và đất nước nói chung.

Chính sách cán bộ công chức là hệ thống quan điểm, chủ trương của

Đảng và Nhà nước đối với đội ngũ CBCC, là công cụ và các giải pháp nhằm
xây dựng đội ngũ CBCC đồng bộ, có chất lượng đáng ứng yêu cầu của mỗi

thời kỳ cách mạng. Chính sách cán bộ bao gồm: Chính sách đào tạo, bồi
dưỡng; chính sách sử dụng và quản lý CBCC, chính sách đảm bảo động viên
CBCC {19}

Nghiên cứu về CBCC cấp xã, người hoạt động không chuyên trách cấp

xã không còn là vấn đề mới, đội ngũ CBCC cấp xã, người hoạt động không
chuyên trách cấp xã là chủ đề nghiên cứu của nhiều học giả cả về hoàn thiện
chính sách phát triển nguồn nhân lực, cho đến quản lý, phát triển đội ngũ,có
thể kể đến một số công trình tiêu biểu sau:

Trong “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ

trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước”, Nguyễn
Phú Trọng, Trần Xuân Sầm (2003) đã đưa ra cơ sở lý luận trong sử dụng tiêu
chuẩn cán bộ của Đảng phù hợp với từng giai đoạn cách mạng, các quan điểm

và phương hướng trong việc nâng cao chất lượng công tác cán bộ [30]. Điểm
nổi bật của luận cứ là việc đưa ra nội dung, “tiêu chuẩn hóa cán bộ” đây là

một quan điểm đổi mới trong công tác cán bộ mà tác giả có thể vận dụng và

kế thừa trong luận văn của mình để đưa ra các tiêu chuẩn hóa những người
hoạt động không chuyên trách cấp xã.

Trong Đề tài nghiên cứu “Quản lý đội ngũ CBCC cấp xã ở huyện Thanh

Miện, tỉnh Hải Dương”, Ngô Xuân Khiêm (năm 2016) đã tập trung nghiên
5


cứu công tác quản lý đội ngũ CBCC cấp xã theo nội dung chủ yếu sau: (1)
Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về đội ngũ

CBCC cấp xã; (2) xây dựng kế hoạch, quy hoạch đội ngũ; (3) tuyển dụng, bố

trí, sắp xếp đội ngũ; (4) đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ; (5) đánh giá, xếp loại,

khen thưởng đội ngũ; (6) kiểm tra giám sát việc thực hiện các quy định. Tác
giả đã chỉ ra những kết quả đã đạt được và những tồn tại hạn chế của công tác

quản lý đội ngũ CBCC cấp xã ở huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương, trên cơ
sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm từng bước hoàn thiện và tăng cường
công tác quản lý đội ngũ CBCC cấp xã ở huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương
giai đoạn 2015-2020 {15}. Luận văn có thể kế thừa những kết quả nghiên cứu
về nội dung quản lý đội ngũ CBCC cấp xã để đề xuất nội dung chính sách

phát triển những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. Nguyễn Đăng

Kiên (2016) trong nghiên cứu “Phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã tại huyện
Hoài Đức, Thành phố Hà Nội” đã chỉ ra: Trong những năm qua đội ngũ cán
bộ cấp xã trong bộ máy nhà nước đã từng bước được phát triển cả về số lượng

và chất lượng đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của thời kỳ đổi mới. Đa số
cán bộ cấp xã có phẩm chất đạo đức tốt, trung thành với lý tưởng, tin tưởng

vào sự nghiệp đổi mới của Đảng, tâm huyết với công việc. Tuy nhiên trình độ

chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ cấp xã nhìn chung còn thấp so với
mặt bằng chung của đội ngũ CBCC các cấp. Tác giả đã hệ thống hóa, làm rõ

cơ sở lý luận và thực tiễn công tác phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã. Đưa
những bài học kinh nghiệm và thiết lập khung phân tích công tác phát triển

đội ngũ cán bộ cấp xã. Luận văn phân tích thực trạng công tác phát triển đội

ngũ cán bộ cấp xã huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội chỉ ra những điểm
mạnh, điểm yếu và nguyên nhân. Từ đó đề xuất những giải pháp phù hợp để

phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã một cách toàn diện, bền vững và hiệu quả

6


cao, phù hợp với đặc điểm những người hoạt động không chuyên trách cấp xã
trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn hiện nay.

Trong Đề tài khoa học cấp quốc gia: “Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực

tiễn phục vụ xây dựng và kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức và người hoạt

động không chuyên trách ở cấp xã”, Trần Anh Tuấn (2017) đã nêu ra những
vấn đề cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ CBCC và những người hoạt động
không chuyên trách cấp xã; Thực trạng pháp luật về CBCC và những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã; Thực trạng xây dựng đội ngũ CBCC và

những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và Phương hướng, giải
pháp xây dựng, kiện toàn độ ngũ CBCC và những người hoạt động không
chuyên trách cấp xã. Về cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ CBCC và những

người hoạt động không chuyên trách cấp xã, Đề tài đã tập trung nghiên cứu

các nội dung: chính quyền cấp xã - nền móng căn bản của bộ máy nhà nước;
khái niệm, đặc điểm của đội ngũ CBCC và những người hoạt động không
chuyên trách cấp xã; vị trí, vai trò của CBCC và những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã; kinh nghiệm quản lý đội ngũ công chức cơ sở của
một số nước trên thế giới từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt

Nam. Về thực trạng pháp luật về CBCC và những người hoạt động không
chuyên trách cấp xã, Đề tài đánh giá: pháp luật về CBCC cấp xã; pháp luật về

người hoạt động không chuyên trách. Thực trạng xây dựng đội ngũ CBCC và
những người hoạt động không chuyên trách cấp xã, Đề tài đi sâu vào đánh
giá: số lượng, chất lượng đội ngũ CBCC và những người hoạt động không

chuyên trách cấp xã; thực trạng công tác quản lý, sử dụng đối với CBCC và

những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và đánh giá chung về

những vấn đề đặt ra đối với việc kiện toàn đội ngũ CBCC và những người
hoạt động không chuyên trách cấp xã ở nước ta. Trên cơ sở đó, đề tài đã đưa
ra phương hướng, giải pháp xây dựng, kiện toàn đội ngũ CBCC và những
7


người hoạt động không chuyên trách cấp xã [31]. Những vấn đề đặt ra đối với

việc kiện toàn đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã ở

nước ta mà đề tài chỉ ra là một trong những cơ sở có thể kế thừa để tác giả đề
xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị
trong giai đoạn hiện nay.

Nghiên cứu về “Đội ngũ cán bộ không chuyên trách ở Nghệ An: Thực

trạng và giải pháp”, Lê Quốc Khánh và Nguyễn Thăng Long (2018) đã tiến
hành nghiên cứu, đánh giá sự chồng chéo, chồng lấn về chức năng, nhiệm vụ;
vị trí việc làm những người hoạt động không chuyên trách và đề xuất (1) Nên
quy định thống nhất các chức danh của những người hoạt động không chuyên

trách ở cấp xã theo hướng tăng cường kiêm nhiệm, đồng thời sử dụng thống

nhất thuật ngữ “cán bộ không chuyên trách cấp xã” khi quy định về những

người hoạt động không chuyên trách cấp xã trong các văn bản chính thức của
nhà nước; (2) Xây dựng và pháp lý hóa quy trình tuyển chọn những người

hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; (3) Nghiên cứu ban hành quy định về

chế độ làm việc của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; (4)
Tiếp tục hoàn thiện các quy định về chính sách cho những người hoạt động

không chuyên trách ở cấp xã góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

trong hệ thống chính trị cơ sở, nhằm tạo động lực thật sự cho đối tượng này

trong hoạt động; (5) Nghiên cứu bổ sung quy định ưu tiên tuyển dụng và quy
định việc xét tuyển chuyển những người không chuyên trách ở cấp xã thành

công chức cấp xã [14]. Luận văn có thể kế thừa những kết quả nghiên cứu về
thực trạng cũng như giải pháp phát triển đội ngũ đội ngũ cán bộ không chuyên

trách ở Nghệ An, so sánh, chọn lọc và đề xuất những nội dung phù hợp với
đặc điểm những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn
huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn hiện nay.
8


Nguyễn Đăng Kiên (2016) trong nghiên cứu “Phát triển đội ngũ cán bộ

cấp xã tại huyện Hoài Đức, Thành phố Hà Nội” đã chỉ ra: Trong những năm
qua đội ngũ cán bộ cấp xã trong bộ máy nhà nước đã từng bước được phát
triển cả về số lượng và chất lượng đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của thời

kỳ đổi mới. Đa số cán bộ cấp xã có phẩm chất đạo đức tốt, trung thành với lý
tưởng, tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới của Đảng, tâm huyết với công việc.
Tuy nhiên trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ cấp xã nhìn
chung còn thấp so với mặt bằng chung của đội ngũ CBCC các cấp. Tác giả đã

hệ thống hóa, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn công tác phát triển đội ngũ cán

bộ cấp xã. Đưa những bài học kinh nghiệm và thiết lập khung phân tích công

tác phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã. Luận văn phân tích thực trạng cống tác

phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội chỉ ra
những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân. Từ đó đề xuất những giải pháp

phù hợp để phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã một cách toàn diện, bền vững và
hiệu quả cao, phù hợp với đặc điểm những người hoạt động không chuyên

trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn
hiện nay.

Ngoài ra, nghiên cứu quản lý nhà nước về đội ngũ, về phát triển nguồn

nhân lực cũng được một số nhà nghiên cứu quan tâm. Kiều Quỳnh Anh

(2018) khi nghiên cứu “Quản lý nhà nước về phát triển nguồn nhân lực nữ

nghiên cứu khoa học ở Việt Nam” đã đề xuất 04 nội dung quản lý nhà nước về
phát triển nguồn nhân lực nữ nghiên cứu khoa học gồm: (1) Xây dựng các
chiến lược, kế hoạch, quy hoạch, chính sách, chương trình, dự án về phát triển
nguồn nhân lực nữ nghiên cứu khoa học, (2) Xây dựng và ban hành văn bản

quy phạm pháp luật về phát triển nguồn nhân lực nữ nghiên cứu khoa học, (3)
Quản lý nhà nước về tổ chức thực hiện tuyển dụng, đào tạo, sử dụng nguồn

9


nhân lực nữ nghiên cứu khoa học, (4) Kiểm tra, kiểm soát, tổng kết, đánh giá
việc tổ chức, quản lý nguồn nhân lực nữ nghiên cứu khoa học [1].

Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập, nghiên cứu đến nhiều góc độ

khác nhau và có những đóng góp nhất định vào việc hoạch định chủ trương,

chính sách nhằm đề ra các nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ
CBCC cơ sở nói chung và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã

nói riêng ở nước ta hiện nay. Các tác giả trên đều đã phân tích một cách hệ

thống và tương đối toàn diện về vấn đề chất lượng CBCC dưới góc độ lý luận

và thực tiễn; đó đều là những công trình nghiên cứu, là sản phẩm có giá trị
góp phần cho các công trình nghiên cứu tiếp theo về CBCC. Đến nay, chưa có

một đề tài nghiên cứu cụ thể về quản lý nhà nước đối với những người hoạt
động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng
Trị. Tên đề tài học viên lựa chọn nghiên cứu không có sự trùng lắp, những tài

liệu nêu trên chỉ có giá trị tham khảo nhất định, giúp tác giả nghiên cứu để
hoàn thiện luận văn này.

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1.Mục đích

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý nhà nước đối với những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã và thực trạng công tác quản lý nhà nước
đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện

Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện

quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã
trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị nhằm xây dựng và phát triển

những người hoạt động không chuyên trách cấp xã đảm bảo về số lượng và
chất lượng, có tính chuyên nghiệp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, năng lực

chuyên môn, có trình độ ngoại ngữ, có tinh thần trách nhiệm cao, tiếp cận và

10


khai thác tốt CNTT, có nhiệt huyết đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong thời
kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
3.2.Nhiệm vụ

- Nghiên cứu hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối

với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã.

- Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh
Quảng Trị.

- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những

người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong,
tỉnh Quảng Trị.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1.Đối tượng nghiên cứu

Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách

cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.
4.2.Phạm vi nghiên cứu

- Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước đối với

những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu
Phong, tỉnh Quảng Trị.

- Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2015 đến nay.

- Không gian nghiên cứu: các xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh

Quảng Trị.

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn

5.1.Phương pháp luận

- Tiếp cận theo quan điểm của Đảng, Nhà nước

Vận dụng quan điểm lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng của

Chủ tịch Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà
11


nước về xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã nói chung và
những người hoạt động không chuyên trách cấp xã nói riêng.
- Tiếp cận hệ thống

Theo quan điểm này đòi hỏi khi nghiên cứu lý luận và thực trạng của vấn

đề công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên

trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị cần xem xét như

một hệ thống gồm nhiều thành tố, việc hoàn thiện và thực thi chính sách phát
triển những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện

Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị gắn với đặc điểm kinh tế chính trị, văn hóa, xã
hội huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị
- Tiếp cận lịch sử - logic

Nghiên cứu công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động

không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị

dựa trên sự kế thừa thành quả và những hạn chế của các nghiên cứu về công
tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp

xã trong lịch sử để xây dựng các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối
với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện
Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị theo tuần tự logic chặt chẽ.
- Tiếp cận thực tiễn

Nghiên cứu giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh
Quảng Trị phải bám sát với đặc điểm hoạt động nghề nghiệp của những người
hoạt động không chuyên trách cấp xã, gắn với thực tiễn phát triển văn hóa,
kinh tế, chính trị, xã hội huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.
5.2.Phương pháp nghiên cứu

- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết

12


Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá các nguồn tài liệu, văn

bản trong và ngoài nước để tìm hiểu các khái niệm, các thuật ngữ, các vấn đề

lý luận có liên quan đến đề tài, trên cơ sở đó tổng hợp kiến thức để tạo ra hệ
thống, thấy được mối quan hệ biện chứng giữa các vấn đề lý luận, từ đó hiểu
đầy đủ, toàn diện, sâu sắc lý thuyết.

- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn gồm có các phương pháp sau

+ Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi (anket); Phương pháp lấy ý kiến

chuyên gia về bộ công cụ, về nội dung các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà
nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Phương

pháp phỏng vấn được sử dụng để tiến hành phỏng vấn đội ngũ CBCC và
những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Phương pháp tổng kết
kinh nghiệm được sử dụng nhằm tổng kết lại kinh nghiệm trong công tác quản

lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã;
Phương pháp thử nghiệm được tiến hành để xem xét tính khả thi, tính phù hợp
của các giải pháp được đề xuất từ đó chứng minh tính đúng đắn của giả thuyết
khoa học.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1.Ý nghĩa lý luận

Các kết luận, kết quả nghiên cứu rút ra từ việc nghiên cứu của đề tài luận

văn có giá trị và ý nghĩa góp phần bổ sung, hoàn thiện và làm rõ thêm những

cơ sở lý luậnvề công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động
không chuyên trách cấp xã.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn

- Đánh giá được thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những

người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong,

tỉnh Quảng Trị. Chỉ ra được mặt mạnh và mặt yếu, những thời cơ và thách
thức; những tác động của hệ thống chính sách đến sự phát triển những người
13


hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh
Quảng Trị

- Đề xuất được các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những

người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong,
tỉnh Quảng Trị.

- Kết quả nghiên cứu của luận văn là tài liệu tham khảo có giá trị trong

thực tiễn hiện nay đối với công tác quản lý nhà nước đối với những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã; đồng thời góp phần cung cấp cơ sở

khoa học cho các cơ quan, đơn vị, địa phương trong quá trình hoạch định, xây
dựng và thực hiện chính sách phát triển những người hoạt động không chuyên

trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong một cách hữu hiệu và đạt kết quả
cao nhất.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo

và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 03 chương:

Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với những người hoạt

động không chuyên trách cấp xã.

Chương 2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh
Quảng Trị.

Chương 3. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người

hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh
Quảng Trị.

14


Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI NHỮNG
NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ

1.1. Khái quát về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã
1.1.1. Cấp xã và vị trí, vai trò của hệ thống chính trị cơ sở

1.1.1.1. Khái niệm về cấp xã và hệ thống chính trị cấp cơ sở

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương [22, Điều 2], đơn vị hành

chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay có bốn cấp,
gồm: Cấp tỉnh (Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương), cấp huyện (Huyện,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung

ương), cấp xã (Xã, phường, thị trấn) và Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Trong đó, cấp xã (gồm xã, phường, thị trấn) được xác định là cấp cơ sở.

Hệ thống chính trị cấu thành bởi ba bộ phận, gồm: tổ chức đảng, tổ chức

chính quyền, tổ chức mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội. Mỗi bộ phận
tồn tại với vai trò, chức năng riêng và có quan hệ mật thiết với nhau, tạo thành

hệ thống, quản lý và điều hành mọi hoạt động ở xã về các lĩnh vực của đời

sống. Tổ chức Đảng đóng vai trò nòng cốt, lãnh đạo toàn diện trên tất các các
lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, quốc phòng an ninh; hệ thống
chính quyền trên cơ sở sự lãnh đạo của Đảng triển khai thực hiện việc điều

hành về các nhiệm vụ theo chức năng, quyền hạn được phân công trên các
lĩnh vực quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Mặt trận

tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội vừa thực hiện chức năng nhiệm vụ

được giao vừa phát huy tinh thần đại đoàn kết, vai trò giám sát, phản biện về

các vấn đề liên quan trong quá trình triển khai thực hiện. Sự phối hợp của hệ
thống chính trị có vai trò hết sức quan trọng, góp phần lãnh chỉ đạo và điều
hành quá trình triển khai nhiệm vụ đạt hiệu quả cao nhất.
15

Vị trí, vai trò của hệ thống chính trị cấp cơ sở

Nói tới cơ sở là nói tới xã - phường - thị trấn, trong đó xã là chủ yếu,

chiếm tới 85% trong tổng số các đơn vị hành chính cấp cơ sở. Hệ thống chính
trị cấp cơ sở có vị trí, vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị của nước ta:

- Cấp xã là nơi chính quyền trong lòng dân như Đảng ta đã xác định. Xã

là cấp thấp nhất trong các cấp độ quản lý của hệ thống chính quyền nhà nước
nhưng lại là nền tảng của chế độ chính trị và đời sống xã hội.

- Cấp xã là nơi diễn ra cuộc sống của dân, nơi tổ chức đảng, chính quyền

và các đoàn thể tổ chức cuộc sống, hoạt động và các phong trào của cộng
đồng dân cư để nhân dân thực hiện quyền làm chủ, thực hành dân chủ của

chính mình. Nếu dân chủ là dân làm chủ như Chủ tịch Hồ Chí Minh nói, thì
xã là nơi thể hiện rõ nhất và trực tiếp nhất ý thức và năng lực dân chủ của dân

bằng cả phương thức dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp. Chế độ ủy quyền

và những phương tiện, những điều kiện nhằm thực hiện và đảm bảo cho sự ủy
quyền đó phải được bắt đầu từ xã mà nhân dân là chủ thể. Bao nhiêu quyền

hành đều là của dân, bao nhiêu lợi ích cũng thuộc về dân. Quyền hành và lực

lượng đều ở nơi dân. Dân có quyền làm chủ, đồng thời có nghĩa vụ của người

chủ. Do ở xã là nơi làm việc và sinh hoạt hàng ngày của dân chúng, là nơi thể

chế được dân trực tiếp tổ chức nên và dân thường xuyên tiếp xúc, đề đạt
nguyện vọng, yêu cầu của mình với những người đại diện cho mình, đồng

thời dân cũng có điều kiện biết rõ sự hoạt động của thể chế, của con người và

tổ chức bộ máy, mặt hay cũng như mặt dở, mặt tốt cũng như mặt xấu với
những khuyết tật của nó… nên quan hệ và thái độ của dân đối với thể chế ở
xã cho thấy rõ nhất hiện trạng của thể chế nói chung. Động lực, nội lực của sự

phát triển hay vật cản kìm hãm, sự trì trệ và suy thoái được nhận thấy rõ nhất
ở ngay xã. Những yếu kém diễn ra trong thể chế ở xã làm thương tổn đến uy
tín và ảnh hưởng xã hội của thể chế nói chung. Những phản ứng, bất bình của
16