Nâng cao chất lượng công chức tư pháp hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện mỹ hào, tỉnh hưng yên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (396.33 KB, 110 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
VƯƠNG NHƯ HOAN
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC
TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN MỸ HÀO, TỈNH HƯNG YÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
VƯƠNG NHƯ HOAN
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC
TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN MỸ HÀO, TỈNH HƯNG YÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 8 34 04 03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS.TS. NGÔ THÀNH CAN
HÀ NỘI – 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, ngày tháng năm 2019
Tác giả
Vương Như Hoan
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, Em xin trân trọng gửi
lời cảm ơn tới:
Ban giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia cùng các Thầy giáo, Cô
giáo, đã trang bị những kiến thức quý báu và giúp đỡ Em trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia.
PGS.TS. Ngô Thành Can, người thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận
tình chỉ bảo, giúp đỡ Em trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành Luận văn
này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2019
Tác giả
Vương Như Hoan
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................................................... 1
Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC TƯ PHÁP
– HỘ TỊCH CẤP XÃ........................................................................................8
1.1. Những vấn đề chung về công chức cấp xã và công chức tư pháp - hộ tịch
cấp xã................................................................................................................8
1.1.1. Khái niệm công chức và công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã...................8
1.1.2. Đặc điểm công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã.........................................9
1.1.3. Vị trí, vai trò của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã............................11
1.1.4. Những quy định về tiêu chuẩn, nhiệm vụ quyền hạn của công chức tư
pháp – hộ tịch cấp xã....................................................................................... 12
1.2. Chất lượng của công tư pháp – hộ tịch cấp xã.......................................... 20
1.2.1. Khái niệm về chất lượng và chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp
xã..................................................................................................................... 20
1.2.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã..........23
1.3. Hoạt động nâng cao chất lượng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã..........30
1.3.1. Cách thức tuyển dụng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã.......................... 30
1.3.2. Chính sách về đào tạo, bồi dưỡng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 31
1.3.3. Các chính sách đãi ngộ đối với công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã.......32
1.3.4. Điều kiện cơ sở vật chất và phương tiện làm việc................................. 34
1.4. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng công chức cấp xã ở một số địa phương
35
1.4.1. Kinh nghiệm của huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh...................................35
1.4.2. Kinh nghiệm của huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên................................ 37
1.4.3. Một số bài học kinh nghiệm có thể áp dụng đối với huện Mỹ Hào, tỉnh
Hưng Yên........................................................................................................ 38
Chương 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC TƯ PHÁP – HỘ
TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MỸ HÀO, TỈNH HƯNG YÊN . 41
2.1. Khái quát chung về huyện Mỹ Hào.......................................................... 41
2.2. Thực tiễn chất lượng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn
huyện Mỹ Hào................................................................................................. 42
2.2.1. Khái quát về công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ
Hào hiện nay................................................................................................... 42
2.2.2. Phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức................................................ 45
2.2.3. Về kiến thức chuyên môn nghiệp vụ của công chức tư pháp - hộ tịch
cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào.................................................................. 47
2.2.4. Về kỹ năng giải quyết công việc của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã
trên địa bàn huyện Mỹ Hào............................................................................. 51
2.2.5. Về thái độ, hành vi và cách ứng xử của công chức tư pháp - hộ tịch cấp
xã trong thực thi công vụ................................................................................. 56
2.2.6. Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao.................................................. 58
2.3. Đánh giá chung thực trạng chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã
trên địa bàn Huyện Mỹ Hào................................................................................................. 63
2.3.1. Ưu điểm........................................................................................................................... 63
2.3.2. Tồn tại, hạn chế..................................................................................... 65
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế............................................... 66
Tiểu kết chương 2............................................................................................ 69
Chương 3 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CÔNG CHỨC TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
MỸ HÀO, TỈNH HƯNG YÊN........................................................................70
3.1. Những quan điểm chỉ đạo Đảng và Nhà nước về việc chất lượng công
chức tư pháp – hộ tịch cấp xã hiện nay............................................................ 70
3.2. Các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công chức tư pháp - hộ
tịch cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào........................................................... 73
3.2.1. Đổi mới công tác tuyển dụng công chức cấp xã.................................... 74
3.2.2. Tiến hành rà soát, phân loại, đánh giá tổng thể công chức tư pháp - hộ
tịch cấp xã....................................................................................................... 75
3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng công chức
Tư pháp – hộ tịch cấp xã................................................................................. 77
3.2.4. Tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực
hiện công vụ của công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã.................................... 80
3.2.5. Xây dựng chế độ chính sách đãi ngộ đối với công chức Tư pháp – hộ
tịch cấp xã....................................................................................................... 82
3.2.6. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện làm việc ở huyện Mỹ
Hào tỉnh Hưng Yên......................................................................................... 84
3.3.7. Phối hợp giữa công chức tư pháp - hộ tịch với các ngành, đoàn thể và
công chức chuyên môn khác ở địa phương huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên .. 85
Tiểu kếtchương 3............................................................................................. 86
KẾT LUẬN................................................................................................................................ 87
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 88
DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Bảng 2.1. Các chức danh công chức cấp xã huyện Mỹ Hào................................... 43
Bảng 2.2: Trình độ lý luận chính trị của công chức tư pháp - hộ tịch giai đoạn
2013 – 2018..................................................................................................... 46
Bảng 2.3 : Số liệu các vụ việc quản lý hộ tịch hàng năm................................53
Bảng 2.4: Kết quả khảo sát cán bộ, công chức 12 các xã và 1 thị trấn về kỹ
năng giải quyết công việc của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn
huyện Mỹ Hào (đơn vị:%)............................................................................... 54
Bảng 2.5: Kết quả khảo sát đánh giá của người dân khi đến UBND xã giải
quyết công việc đối với công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện
Mỹ Hào(đơn vị:%).......................................................................................... 57
Bảng 2.6: Tổng hợp số liệu các vụ việc đăng ký hộ tịch tại huyện Mỹ Hào .. 59
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là đơn vị cơ sở trong hệ thống
đơn vị hành chính của Nhà nước Việt Nam. Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp xã
thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại địa phương, trực tiếp giải quyết các
mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân; đưa chủ trương, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống. Trong đó, lĩnh vực tư pháp –
hộ tịch và người công chức tư pháp – hộ tịch giữ một vị trí hết sức quan trọng.
Có thể khẳng định rằng tư pháp – hộ tịch là một lĩnh vực khó và phức tạp đòi
hỏi đội ngũ công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã phải có tầm hiểu biết sâu, rộng
về chuyên môn. Có như vậy người công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã mới có
thể áp dụng một cách linh hoạt pháp luật của nhà nước, từ đó mới có thể giúp
UBND cấp xã thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về tư pháp – hộ tịch một
cách hiệu quả cao nhất.
Tuy nhiên, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã hiện nay đang bộc lộ
những hạn chế, bất cập như: số lượng công chức còn thiếu, yếu về nghiệp vụ;
một bộ phận công tư pháp – hộ tịch cấp xã chưa được đào tạo cơ bản về
chuyên môn; việc bồi dưỡng nghiệp vụ cho công tư pháp – hộ tịch cấp xã chưa
được tiến hành thường xuyên, kịp thời; đồng thời công tác bố trí, luân chuyển
cán bộ làm cho công tác tư pháp – hộ tịch chưa được quan tâm đúng mức.
Chính những nguyên nhân này đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả và chất
lượng công tác tư pháp – hộ tịch ở cấp cơ sở. Nhất là trong thời kỳ công nghiệp
hóa - hiện đại hóa như hiện nay.
Trước tình hình đó, việc tìm hiểu, nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn
về chất lượng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã không chỉ mang tính lý luận
khoa học mà còn có ý nghĩa thực tiễn đáp ứng được yêu cầu bức xúc của việc
cải cách hành chính, cải cách tư pháp nói chung trong quá trình hoàn thiện bộ
máy nhà nước hiện nay.
2
Đặc biệt, huyện Mỹ Hào là một đơn vị có điều kiện kinh tế - xã hội khá
phát triển của tỉnh Hưng Yên. Trong những năm qua, huyện Mỹ Hào đã phát
triển không ngừng cùng với sự phát của nền kinh tế thị trường và xu thế hội
nhập quốc tế. Chính sự phát triển đó đã đặt huyện Mỹ Hào đứng trước nhiều
thời cơ và thách thức mới đòi hỏi bộ máy quản lý nhà nước, nhất là bộ máy
quản lý ở cấp cơ sở trong đó có công chức tư pháp - hộ tịch phải thay đổi để
bắt kịp cùng xu thế mới.
Xuất phát từ những lý do trên tôi đã quyết định chọn đề tài “Nâng cao
chất lượng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào,
tỉnh Hưng Yên” để nghiên cứu viết luận văn.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn
Có thể nói chất lượng của công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã luôn là
một vấn đề thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà quản lý và các nhà nghiên
cứu trong những năm qua. Vì đây là một trong những vấn đề hết sức quan
trọng nhất là trong những năm gần đây khi đất nước ta đang ngày càng đổi mới
và hội nhập quốc tế. Trong quá trình cải cách hành chính, người công chức tư
pháp hộ tịch phải không ngừng học hỏi, rèn luyện để nâng cao năng lực đáp
ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới. Nhiều công trình
nghiên cứu tiêu biểu về chất lượng của công chức nói chung và công chức tư
pháp – hộ tịch cấp xã nói riêng đã được công bố trên các sách báo, các kênh
thông tin đại chúng như:
- “Báo cáo năng lực công chức tư pháp cấp huyện và cấp xã” (2010),
NXB Tư pháp.
Có nhiều công trình nghiên cứu nổi bật liên quan đến năng lực của công
chức tư pháp hộ tịch cấp xã như:
- Đề tài nghiên cứu “Đội ngũ cán bộ tư pháp cấp xã, phường, thị trấn,
thực trạng và phương hướng kiện toàn nâng cao năng lực hoạt động” của tác
giả Lê Thị Thu Ba, Viện Khoa học pháp lý (2003);
3
Đề tài đã xác định vị trí, vai trò của Ban tư pháp và đội ngũ công chức tư
pháp cấp xã. Đánh gía thực trạng về tổ chức và hoạt động của tư pháp cấp xã,
nêu lên những ưu điểm, nhược điểm và nguyên nhân của những ưu nhược điểm
đó. Từ đó đề tài đề xuất các giải pháp để kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu quả
hoạt động của đội ngũ công chức tư pháp xã đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được
giao.
- Đề án cấp Bộ được nghiệm thu năm 2010 của tác giả Trần Văn Quảng,
Viện Khoa học pháp lý: “Tăng cường năng lực tư pháp xã, phường, thị trấn
đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, cải cách tư pháp”.
Đề án đã nêu ra 4 yêu cầu cải cách hành chính và cải cách tư pháp cấp
xã. Đề án nhận định trong số các nhóm nhiệm vụ được được giao, công chức tư
pháp hộ tịch chủ yếu tập trung nhiều vào nhóm nhiệm vụ phổ biến, giáo dục
pháp luật, đăng ký, quản lý hộ tịch và chứng thực mà chưa dành nhiều thời
gian cho công tác xây dựng pháp luật, theo dõi thi hành pháp luật.
- TS. Ngô Thành Can (2012), “Công chức và chất lượng thực thi công
vụ trong cơ quan hành chính nhà nước”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước số
11/2012. Trong bài viết, tác giả lí giải chất lượng thực thi công vụ của công
chức phụ thuộc vào các yếu tố như: Năng lực, kiến thức, kỹ năng và thái độ
của họ đối với công việc, môi trường làm việc của công chức; sự động viên,
khuyến khích của người lãnh đạo, quản lí bằng các chế độ, chính sách đãi ngộ,
cơ hội thăng tiến đối với công chức. Tác giả đánh giá thực trạng đội ngũ công
chức trong cơ quan hành chính nhà nước và nêu ra những bất cập về năng lực
của công chức. Qua đó, tác giả đưa ra một số ý kiến nghị nhằm nâng cao chất
lượng thực thi công vụ của nhà nước như: Thực hiện đổi mới trong tuyển dụng
công chức; đổi mới phương thức đào tạo, bồi dưỡng công chức theo hướng
hiệu quả, thiết thực; sử dụng công chức hợp lí, hiệu quả; chú trọng tạo động
lực cho công chức trong thực thi công vụ.
4
- “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trong quá trình cải cách hành
chính” của tác giả Nguyễn Thị La đăng trên Báo điện tử Đảng cộng sản Việt
Nam ngày 17/12/2015. Tác giả nêu những hạn chế của công tác đào tạo, bồi
dưỡng CBCC, đưa các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng
CBCC trong quá trình cải cách hành chính giai đoạn hiện nay.
- Đề tài “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của
huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên” năm 2015 của tác giả Nguyễn Thị Ban Mai,
trường Đại học Lao động – xã hội tác giả đã đánh giá được thực trạng chất
lượng công chức và đề ra được các giải pháp nhằm nâng cao chât lượng công
chức tư pháp.
Hiện nay, vấn đề nâng cao năng lực công chức tư pháp hộ tịch cấp xã
còn được nhiều sinh viên, học viên cao học các ngành khoa học xã hội chọn
làm đề tài nghiên cứu như:
- Đề tài “Năng lực của công tư pháp – hộ tịch cấp xã cấp xã tại huyện
Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc” năm 2014 của tác giả Lê Thị Hương, Học viện
Hành chính quốc gia. Trong đề tài của mình tác giả đã đánh giá thực trạng và
đưa ra các giải pháp để nâng cao năng lực của đội ngũ công tư pháp – hộ tịch
cấp xã tại huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
- Đề tài“Nâng cao chất lượng của công chức tư, pháp hộ tịch cấp xã
trên địa bàn huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội” năm 2014 của Nguyễn
Văn Hưng, Học viện Hành chính quốc gia, trong đề tài của mình tác giả đã
đánh giá thực trạng và giải pháp chất lượng của công chức tư pháp hộ tịch cấp
xã của huyện Chương mỹ, TP. Hà Nội
- Đề tài “Năng lực công chức tư pháp hộ tịch cấp xã huyện Nam Sách,
tỉnh Hải Dương” năm 2014 của tác giả Đồng Thị Vân Anh, Học viện Hành
chính quốc gia. Đề tài cũng đã phân tích những tồn tại, hạn chế của đội ngũ
công tư pháp – hộ tịch cấp xã cấp xã tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương,
5
chỉ rõ nguyên nhân và đề xuất các giải pháp để nâng caonăng lực của đội ngũ
công tư pháp – hộ tịch cấp xã cấp xã tại huyệnNam Sách, tỉnh Hải Dương.
Đề tài Nâng cao năng lực công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa
bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh năm 2017 của tác giả Nguyễn Hữu Hải, Học
Viện Hành chính Quốc gia Trong đề tài của mình tác giả đã đánh giá thực trạng
và đưa ra các giải pháp để nâng cao năng lực của đội ngũ công tư pháp – hộ
tịch cấp xã cấp xã tại thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Luận văn trên cơ sở làm rõ lý luận chung về chất lượng công chức tư
pháp – hộ tịch cấp xã phân tích, đánh giá thực trạng công chức tư pháp – hộ
tịch cấp xã cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào để đưa ra các kiến nghị, giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa
bàn huyện Mỹ Hào
3.2. Nhiệm vụ
Để làm rõ nội dung của đề tài, thực hiện được mục tiêu đã đặt ra cần
thực hiện các nhiệm vụ:
- Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về công chức tư pháp - hộ tịch cấp
xã, chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã.
- Tìm hiểu và phân tích thực trạng chất lượng công chức tư pháp hộ tịch
cấp xã, đánh giá những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân dẫn đến những hạn
chế về chất lượng của công chức tư pháp hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ
Hào hiện nay.
- Đề xuất những quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công
tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn Huyện Mỹ Hào.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
6
Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng công chức tư pháp – hộ tịch cấp
xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Nghiên cứu được tiến hành tại 12 xã, 1 thị trấn trên địa
bàn huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên.
- Về thời gian: Đề tài sử dụng các số liệu thống kê năm 2014, 2015,
2016; số liệu điều tra năm 2017 và các giải pháp định hướng đến năm 2020.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Phương pháp luận
Dựa trên lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin (Chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử), tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm,
chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về công chức cấp xã.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn còn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể như:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu, văn kiện: Được sử dụng để phân tích
các công trình nghiên cứu liên quan.
- Phương pháp tổng hợp, thống kê, phân tích.
- Phương pháp so sánh, đánh giá.
- Phương pháp điều tra xã hội học:
6. Những đóng góp của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
- Về lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ
những lý luận về công chức tư - pháp hộ tịch nói chung và năng lực công chức
- tư pháp hộ tịch cấp xã nói riêng.
6.2. Ý nghĩa thực tế của luận văn
- Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng công
chức tư pháp - hộ tịch cấp xã nói chung và ở các xã, thị trấn trên địa bàn huyện
Mỹ Hào nói riêng.
7
- Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng công chức tư - pháp hộ tịch
cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên.
- Trên cơ sở nghiên cứu một cách có hệ thống về thực trạng chất lượng
công chức tư - pháp hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào, luận văn đề
xuất các quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức tư pháp hộ tịch cấp xã của huyện Mỹ Hào góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản
lý nhà nước về công tác tư pháp - hộ tịch ở địa bàn huyện Mỹ Hào hiện nay.
- Các kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm cơ sở để các cấp chính
quyền huyện Mỹ Hào nghiên cứu, vận dụng và áp dụng vào thực tế địa
phương. Nội dung của luận văn cũng có thể làm tư liệu tham khảo cho những
người quan tâm đến vấn đề này.
- Về thực tiễn: Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của luận văn đưa ra
những đề xuất, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức tư pháp hộ tịch
cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo luận văn
gồm 3 phần chính:
Chương 1: Lý luận chung về chất lượng công chức Tư pháp - Hộ tịch
cấp xã.
Chương 2: Thực trạng chất lượng công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã
trên địa bàn huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng công chức Tư
pháp - Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên.
8
Chương 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC
TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ
1.1. Những vấn đề chung về công chức cấp xã và công chức tư pháp
- hộ tịch cấp xã
1.1.1. Khái niệm công chức và công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã
Căn cứ theo Nghị định số 92/2009/NĐ – CP, ngày 22/10/2009 của Chính
phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách đối với cán bộ, công
chức ở xã, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã
gồm các chức danh sau:.
- Trưởng công an (nơi chưa bố trí công an chính quy ).
- Chỉ huy trưởng Quân sự
- Văn phòng - Thống kê
- Địa chính – Xây dựng – Đô thị và Môi trường (đối với phường, thị trấn)
hoặc Địa chính – Nông nghiệp – Xây dựng và Môi trường (đối với xã).
- Tài chính – Kế toán
- Tư pháp – Hộ tịch
- Văn hóa – Xã hội
- Lao động thương binh và xã hội
Như vậy, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã là một trong 7 chức danh
công chức cấp xã.[11]
Điều 81, nghị định số 158/2005/NĐ-CP về đăng ký và quản lý hộ tịch quy
định về công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã như sau:
- Công chức Tư pháp - hộ tịch là công chức cấp xã, giúp Uỷ ban nhân dân
cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong đăng ký và quản lý hộ tịch.
Đối với những xã, phường, thị trấn có đông dân cư, số lượng công việc
9
hộ tịch nhiều, thì phải có cán bộ chuyên trách làm công tác hộ tịch, không
kiêm nhiệm các công tác tư pháp khác.
- Công chức Tư pháp - hộ tịch phải có đủ các tiêu chuẩn của cán bộ, công
chức cấp xã theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và phải có thêm
các tiêu chuẩn sau đây:
+ Có bằng tốt nghiệp trung cấp luật trở lên;
+ Được bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác hộ tịch;
+ Chữ viết rõ ràng.
Như vậy, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã được hiểu như sau:
“Công chức tư pháp - hộ tịch xã là công chức cấp xã,là những công dân
được tuyển dụng vào làm việc tại Ủy ban nhân dân cấp xã, có trách nhiệm
tham mưu, đề xuất các giải pháp giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức điều
hành các hoạt động quản lý nhà nước ở địa phương về công tác tư pháp - hộ
tịch theo quy định trong phạm vi địa phương”.[15]
1.1.2. Đặc điểm công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã
- Về vị trí: Xét theo hệ thống thứ bậc thì chính quyền cấp xã là cấp cuối
cùng, cấp thấp nhất trong hệ thống chính quyền 4 cấp. Xét theo ngành tư pháp
thì tư pháp xã cũng là cấp cuối cùng trong hệ thống ngành tư pháp, chịu sự
quản lý về chuyên môn nghiệp vụ của Phòng Tư pháp cấp huyện.
- Về chức năng, nhiệm vụ: Công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã làm công
tác chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân xã, có trách nhiệm giúp Uỷ ban nhân
dân xã quản lý Nhà nước về công tác tư pháp - hộ tịch trong phạm vi của địa
phương. Thực hiện đúng nhiệm vụ theo quy định tại Thông tư Liên tịch số
01/2009/TTLT-BTP-BNV của Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ ngày 28/4/2009.
- Về tổ chức hoạt động: Công chức tư pháp - hộ tịch xã được tuyển dụng
và thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực tư pháp.
10
Công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã được tuyển dụng từ nhiều nguồn khác
nhau như: Luân chuyển công tác theo yêu cầu của tổ chức về sắp xếp nhân sự,
tuyển dụng theo chính sách thu hút, cử tuyển.
Bên cạnh những quy định riêng biệt của pháp luật thì công chức tư pháp hộ tịch cấp xã có những đặc điểm khác như:
Công chức Tư pháp hộ tịch cấp xã hiện nay phần lớn là người địa
phương, là những người gần dân, gắn bó với nhân dân, trực tiếp giúp ủy ban
nhân dân xã tổ chức triển khai các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật
của Đảng và Nhà nước. Chính nhờ đó công chức Tư pháp - hộ tịch là những
người khá am hiểu các phong tục, tập quán, tâm lý của người dân trên địa bàn
nên họ có điều kiện đặc biệt thuận lợi để tuyên truyền, vận động, thuyết phục
nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của
Đảng và nhà nước.
Tuy nhiên do công chức Tư pháp - hộ tịch cấp xã đa phần là người bản địa
nên nhiều người vừa làm công tác quản lý nhà nước tại địa phương vừa sản
xuất kinh doanh ở gia đình. Nhiều người thu nhập chính không phải từ lương,
phụ cấp mà từ kết quả sản xuất kinh doanh tại gia đình. Chính vì vậy họ chưa
thực sự toàn tâm, toàn ý cho công việc nên hiệu quả giải quyết công việc chưa
cao. Đồng thời, họ sống cùng nhân dân địa phương, phải chịu nhiều ảnh hưởng
từ phong tục, tập quán của địa phương, từ các mối quan hệ họ hàng, dòng tộc
nên trong quá trình giải quyết công việc còn mang nặng tính tình cảm, thậm chí
nhiều trường hợp còn làm trái quy định của pháp luật.
Công chức Tư pháp - hộ tịch cấp xã có tính chuyên môn hóa chưa cao,
kiêm nhiệm nhiều công việc. Nhìn chung công chức Tư pháp -hộ tịch cấp xã
chủ yếu là các cán bộ chuyên trách cấp xã luân chuyển sang, không qua thi
tuyển, thậm chí không có bằng cấp chuyên môn mà chủ yếu xử lý công việc
bằng kinh nghiệm thực tế. Vì vậy trình độ năng lực của công chức Tư pháp -
11
hộ tịch cấp xã còn nhiều hạn chế, chưa được đào tạo một cách bài bản làm cho
hiệu quả giải quyết công việc chưa cao. Đây là một vấn đề lớn đã và đang đặt
ra cho chính quyền cấp xã ở nhiều nơi phải nâng cao năng lực đội ngũ công
chức Tư pháp hộ tịch cấp xã để đáp ứng được yêu cầu công việc đặt ra ngày
càng nhiều và phức tạp.
1.1.3. Vị trí, vai trò của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã
Đối với chính quyền cấp xã, công tư pháp – hộ tịch cấp xã là những
người hoạt động theo thẩm quyền được pháp luật quy định, phải chịu trách
nhiệm trước pháp luật, trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp
trên. Công tư pháp – hộ tịch cấp xã là những người trực tiếp tổ chức triển khai
thực hiện những chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; đưa
chủ trương, chính sách, pháp luật đó vào cuộc sống và là một bộ phận rất quan
trọng trong công chức cấp xã.
Với vị trí là một bộ phận của công tác quản lý nhà nước, do tính chất và
nhiệm vụ được giao, công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã phải là những người
am hiểu các chính sách, pháp luật của Nhà nước, tình hình kinh tế - chính trị,
văn hóa - xã hội ở địa phương. Đồng thời, họ cũng là những người thường
xuyên phải tiếp xúc với nhân dân, trực tiếp lắng nghe những ý kiến, tâm tư,
nguyện vọng của người dân. Chính vì vậy mà công chức tư pháp – hộ tịch cấp
xã có vai trò hết sức quan trọng trong việc đưa các chủ trương, chính sách,
pháp luật của Đảng và Nhà nước vào đời sống nhân dân. Thực tế đã chứng
minh, nếu năng lực công chứctư pháp – hộ tịch cấp xã cấp xã tốt thì việc giải
quyết những vấn đề nảy sinh từ cấp cơ sở sẽ được hạn chế rất nhiều, tiết kiệm
được thời gian, công sức và tiền của của người dân và nâng cao uy tín cho
chính quyền địa phương. Các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và
Nhà nước được thực hiện một cách có hiệu quả và đi vào đời sống nhân dân.
Nếu năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã không tốt, không có đủ năng
12
lực, trình độ, phẩm chất đạo đức thì chính quyền cấp xã không thể vững mạnh,
nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước có thể thực
hiện kém hiệu quả. Thậm chí thực hiện sai tinh thần chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước làm cho tình hình địa phương trở nên bất
ổn. Như vậy, năng lực của công chứctư pháp – hộ tịch cấp xã có vai trò quyết
định đến hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã nói riêng và bộ máy hành
chính nhà nước nói chung.
1.1.4. Những quy định về tiêu chuẩn, nhiệm vụ quyền hạn của công
chức tư pháp – hộ tịch cấp xã
1.1.4.1. Quy định về tiêu chuẩn của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã Tiêu
chuẩn của công chức Tư pháp - hộ tịch là cơ sở để cơ quan quản lý tuyển dụng,
sử dụng, bổ nhiệm, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và quản lý. Đồng
thời, năng lực công chức Tư pháp - hộ tịch cũng được đánh giá dựa trên các
tiêu chuẩn này. Đối với công chức Tư pháp - hộ tịch cần đảm bảo được các tiêu
chuẩn chung của công chức xã, phường, thị trấn được quy định tại Điều 3,
chương II nghị định số 112/2011/NĐ-CP, ngày 05/12/2011 của Chính phủ.Theo
Nghị định này thì công chức xã, phường, thị trấn phải
đảm bảo các tiêu chuẩn sau:
+ Có trình độ hiểu biết về lý luận chính trị, nắm vững các chủ trương,
đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước.
+ Có năng lực tổ chức vận động nhân dân ở địa phương thực hiện có hiệu
quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.
+ Có trình độ văn hóa và trình độ chuyên môn phù hợp với yêu cầu
nhiệm vụ, vị trí việc làm, có đủ năng lực và sức khỏe để hoàn thành nhiệm vụ
được giao.
13
+ Am hiểu và tôn trọng phong tục tập quán của cộng đồng dân cư trên địa
bàn công tác.
Bên cạnh đó, công chức Tư pháp hộ tịch cấp xã còn cần phải có thêm các
tiêu chuẩn cụ thể riêng được quy định tại Điều 2, Thông tư số 06/2012/TTBNV, ngày 30/10/2012 của Bộ Nội vụ như sau:
+ Độ tuổi: Đủ 18 tuổi trở lên và không quá 35 tuổi khi được tuyển dụng
lần đầu.
+ Trình độ văn hóa: Tốt nghiệp trung học phổ thông đối với khu vực
đồng bằng, đô thị; tốt nghiệp trung học cơ sở đối với khu vực miền núi, vùng
sâu, vùng xa.
+ Trình độ chuyên môn: Ở khu vực đồng bằng, đô thị có trình độ trung
cấp luật trở lên và phải qua lớp bồi dưỡng về nghiệp vụ tư pháp cấp xã sau khi
được tuyển dụng, phải có kỹ năng tin học văn phòng. Ở khu vực miền núi,
vùng sâu, vùng xa tối thiểu phải được bồi dưỡng nghiệp vụ tư pháp cấp xã.
1.1.4.2. Quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của công chức tư pháp – hộ
tịch cấp xã
- Giúp Uỷ ban nhân dân xã thực hiện quản lý Nhà nước về công tác tư
pháp - hộ tịch cấp xã
Quản lý Nhà nước về công tác tư pháp là sự tác động, điều chỉnh có tổ
chức bằng quyền lực Nhà nước đối với các quá trình vận động xã hội và hành
vi hoạt động của con người để duy trì, phát triển mối quan hệ về trật tự xã hội
trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp nhằm thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ
công tác tư pháp của Nhà nước đặt ra trong công cuộc xây dựng, phát triển và
bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Để giúp Uỷ ban nhân dân xã quản lý Nhà nước về công tác tư pháp, công
chức tư pháp - hộ tịch phải căn cứ vào tình hình công tác tư pháp trên địa bàn,
14
sự chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân xã và hướng dẫn của cơ quan tư pháp cấp trên
để thực hiện các công việc cụ thể:
+ Xây dựng chương trình, kế hoạch công tác tư pháp dài hạn và hàng năm
của xã để trình Uỷ ban nhân dân xã phê duyệt và tổ chức thực hiện các chương
trình, kế hoạch đó. Trong chương trình cần xác định rõ mục đích, yêu cầu, nội
dung công việc, các biện pháp thực hiện, trong đó phân công trách nhiệm cụ
thể cho các tổ chức và cá nhân thực hiện.
+ Kiểm tra, đôn đốc các tổ chức, cá nhân được giao nhiệm vụ thực hiện
các chương trình, kế hoạch công tác tư pháp trong tư pháp trong quá trình tổ
chức thực hiện.
+ Định kỳ tổ chức giao ban, sơ kết, tổng kết công tác tư pháp ở cấp xã,
chia sẻ kinh nghiệm để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác tư pháp trong thời
gian tiếp theo. Đồng thời đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khen
thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác ở cơ sở.
- Giúp Uỷ ban nhân dân cấp xã trong việc soạn thảo, ban hành văn bản
pháp luật thuộc thẩm quyền.
Để giúp Uỷ ban nhân dân xã thực hiện nhiệm vụ này, công chức tư pháp
- hộ tịch phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
+ Nắm nhu cầu và lập kế hoạch soạn thảo, ban hành các Quyết định, Chỉ
thị của Uỷ ban nhân dân xã trình Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã phê duyệt và tổ
chức thực hiện chương trình, kế hoạch đó. Trực tiếp soạn thảo, tham gia soạn
thảo hoặc tham gia ý kiến đối với các dự thảo văn bản pháp luật trước khi trình
Uỷ ban nhân dân xã ban hành. Đôn đốc, theo dõi, kiểm tra việc thực hiện các
văn bản pháp luật của chính quyền xã.
+ Tổ chức lấy ý kiến nhân dân tham gia đóng góp vào các dự thảo văn
bản quy phạm pháp luật của Nhà nước như các Bộ luật, Luật, pháp lệnh...
theo sự chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan Nhà nước cấp trên.
15
+ Rà soát, hệ thống hoá các văn bản quy phạm pháp luật của địa phương
để phát hiện những văn bản mâu thuẫn, chồng chéo, không đảm bảo tính hợp
hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất. Từ đó kiến nghị với Uỷ ban nhân dân
xã có biện pháp xử lý đối với những văn bản trái pháp luật.
+ Giúp Uỷ ban nhân dân xã chỉ đạo, hỗ trợ các thôn, cụm dân cư xây
dựng hương ước, quy ước có nội dung phong phú, thiết thực, phù hợp với quy
định của pháp luật hiện hành và chương trình, chính sách của Đảng, Nhà nước,
kiểm tra việc tổ chức thực hiện hương ước, quy ước trên địa bàn.
- Tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, giáo
dục pháp luật.
Theo quy định tại Hiến pháp và các văn bản pháp luật khác thì công tác
tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật là nhiệm vụ của tất cả các ngành,
các cấp, các cơ quan, đơn vị, đoàn thể, quần chúng, trong đó, công chức tư
pháp - hộ tịch đóng vai trò quan trọng.
+ Xây dựng chương trình, kế hoạch phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp
luật theo hướng dẫn của cơ quan tư pháp cấp trên, phù hợp với đặc điểm kinh
tế - xã hội, yêu cầu và điều kiện thực tế của địa phương.
+ Tổ chức phối hợp với các Ban, tổ công tác của Uỷ ban nhân dân xã
(công an, văn hoá - thông tin, quản lý thị trường...), các đoàn thể quần chúng,
trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, tổ hoà giải, các trường học để tuyên truyền,
giáo dục pháp luật trong nhân dân.
+Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện hoặc kiến nghị biện pháp phù hợp để
tổ chức thực hiện kế hoạch, điều chỉnh kế hoạch, nội dung, tạo điều kiện về cơ sở
vật chất, kinh phí, lực lượng và các điều kiện cần thiết, đảm bảo thực hiện.
+ Sơ kết, tổng kết công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở xã
+ Báo cáo định kỳ hoặc đột xuất về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
với cơ quan tư pháp cấp trên, đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khen
16
thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích và tích cực tham gia công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật.
- Quản lý, khai thác, sử dụng Tủ sách pháp luật ở cấp xã
Công chức tư pháp - hộ tích cấp xã với nhiệm vụ giúp Uỷ ban nhân dân
cấp xã quản lý Nhà nước về công tác tư pháp, là người trực tiếp quản lý việc
khác thác, sử dụng Tủ sách pháp luật ở cấp xã. Để thực hiện nhiệm vụ này
công chức tư pháp - hộ tịch xã cần thực hiện các công việc sau:
+ Thống kê đối tượng phục vụ và nhu cầu bạn đọc, xây dựng kế hoạch và
phương thức hoạt động của tủ sách.
+ Xây dựng dự toán kinh phí ban đầu, kinh phí bổ sung sách, báo, tài liệu
pháp luật hàng năm của Tủ sách pháp luật và triển khai thực hiện sau khi được
phê duyệt.
+ Xây dựng quy chế khai thác và duy trì tủ sách pháp luật ở xã.
+ Sắp xếp, phân loại, bảo quản, giới thiệu và hướng dẫn sử dụng sách,
báo, tài liệu pháp luật theo quy định.
+ Định kỳ hàng năm kiểm kê sách báo, tài liệu pháp luật, lập báo cáo sáu
tháng, hàng năm hoặc theo yêu cầu về tình hình quản lý, khai thác tủ sách pháp
luật.
- Thực hiện việc đăng ký và quản lý hộ tịch cấp xã
Theo quy định tại nghị định số: 158/NĐ-CP ngày 27 tháng 12 năm 2005
của Chính Phủ về đăng ký và quản lý hộ tịch, nhiệm vụ của công chức tư pháp
- hộ tịch bao gồm:
- Thụ lý hồ sơ, kiểm tra, xác minh và đề xuất với Chủ tịch Uỷ ban nhân
dân cấp xã xem xét, Quyết định việc đăng ký hộ tịch theo quy định của nghị
định này.
- Thường xuyên kiểm tra và vận động nhân dân đi đăng ký kịp thời các sự
kiện hộ tịch. Đối với những khu vực người dân còn bị chi phối bởi phong
