(Luận văn thạc sĩ) phát triển hoạt động bancassurance tại ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển việt nam001
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (679.45 KB, 96 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
CHU THỊ THU HOÀI
PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
CHU THỊ THU HOÀI
PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 8 34 02 01
Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐÀO LÊ KIỀU OANH
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Hoạt động Bancassurance phát triển theo nhu cầu xã hội và xu thế phát triển
chung của các ngân hàng, tổ chức tài chính…. nhằm cung cấp các sản phẩm tài
chính, ngân hàng “trọn gói, một cửa” cho khách hàng. Hoạt động Bancassurance
giúp các ngân hàng nhằm đa dạng hoá nguồn thu từ dịch vụ, giảm gánh nặng thu tín
dụng, tạo tỷ lệ hợp lý giữa tín dụng và phi tín dụng, bên cạnh đó, hoạt động này
cũng góp phần giảm thiểu rủi ro, tạo tiền đề cho lợi nhuận tăng trưởng bền vững.
Do đó, tác giả thực hiện luận văn phát triển hoạt động Bancassurance tại
Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam. Bằng phương pháp
tổng hợp, thống kê, mô tả tác giả đã phân tích thực trạng hoạt động Bancassurance
tại BIDV trong giai đoạn giai đoạn từ năm 2015 - 2018, những kết quả đạt được,
các tồn tại hạn chế và nguyên nhân của các tồn tại hạn chế của hoạt động
Bancassurance. Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động Bancassurance tại BIDV đã
có nhiều bước phát triển đáng ghi nhận tuy nhiên vẫn còn chưa tương xứng với tiềm
năng sẵn có của BIDV. Từ đó, tác giả đề xuất một số biện pháp nhằm phát triển
hoạt động Bancassurance tại BIDV như: hồn thiện có chế chính sách điều hành
hoạt động kinh doanh; Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ; Nâng cao chất lượng, tiện
ích sản phẩm; Hồn thiện nguồn nhân lực bán bảo hiểm; Phát triển hệ thống công
nghệ thông tin, hoạt động động Marketing, quảng cáo và xúc tiến bán hàng…và đưa
ra một số kiến nghị đến Chính phủ, Bộ tài chính, Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam,
Ngân hàng nhà nước Việt Nam để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển
hoạt động Bancassurance. Tóm lại, luận văn có những đóng góp về mặt thực tiễn,
góp phần phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV nói riêng và các ngân hàng
thương mại nói chung.
.
LỜI CAM ĐOAN
Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một
trường đại học nào. Luận văn này là cơng trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả
nghiên cứu là trung thực, trong đó khơng có các nội dung đã được công bố trước
đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn
nguồn đầy đủ trong luận văn.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày … tháng 10 năm 2019
Người thực hiện luận văn
Chu Thị Thu Hoài
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu. Để hồn thành luận văn này tơi xin bày
tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc tới: Ban giám hiệu, Khoa Sau Đại học –
Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, các thầy giáo, cô giáo đã tham gia quản lý,
giảng dạy và giúp đỡ tơi trong suốt q trình học tập, nghiên cứu.
Đặc biệt tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến Người trực tiếp hướng dẫn khoa học:
TS. Đào Lê Kiều Oanh – Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM đã hướng dẫn, giúp
đỡ về kiến thức, tài liệu và phương pháp để tơi hồn thành đề tài nghiên cứu khoa
học này.
Bên cạnh đó chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của gia đình, bạn bè và người
thân đã luôn ủng hộ và tạo điều kiện tốt nhất để tơi có thể tập trung nghiên cứu và
hồn thành đề tài này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong suốt q trình thực hiện đề tài, tuy nhiên
do cịn nhiều hạn chế về mặt kiến thức và thời gian nên luận văn cịn nhiều khiếm
khuyết. Tơi mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cơ và mọi người để luận
văn hoàn thiện hơn.
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT...................................................................................1
DANH MỤC BẢNG ...................................................................................................3
PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BANCASSURANCE VÀ PHÁT TRIỂN
HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE .......................................................................11
1.1.
Cơ sở lý luận về Bancassurance ....................................................................11
1.1.1. Khái niệm Bancassurance .........................................................................11
1.1.2. Các hình thức liên kết giữa Ngân hàng và Công ty bảo hiểm ..................11
1.1.2.1.
Thỏa thuận phân phối ........................................................................11
1.1.2.2.
Liên doanh .........................................................................................12
1.1.2.3.
Sở hữu đơn nhất ................................................................................12
1.1.3. Các sản phẩm Bancassurance ...................................................................13
1.1.4. Các hình thức mua bảo hiểm qua ngân hàng ............................................14
1.2.
Những nhân tố thúc đẩy sự hình thành và phát triển hoạt động
Bancassurance. ..........................................................................................................14
1.3.
Ưu điểm và nhược điểm của hoạt động Bancassurance ...............................16
1.3.1. Ưu điểm của hoạt động Bancassurance ....................................................16
1.3.1.1.
Ưu điểm của hoạt động Bancassurance đối với Ngân hàng .............16
1.3.1.2.
Ưu điểm của hoạt động Bancassurance đối với Công ty bảo hiểm ..17
1.3.1.3.
Ưu điểm của hoạt động Bancassurance đối với khách hàng .............18
1.3.2. Nhược điểm của hoạt động Bancassurance ..............................................18
1.3.2.1.
Nhược điểm của hoạt động Bancassurance đối với Ngân hàng ........18
1.3.2.2.
Nhược điểm của hoạt động Bancassurance đối với Công ty bảo hiểm
...........................................................................................................19
1.3.2.3.
1.4.
Nhược điểm của hoạt động Bancassurance đối với khách hàng .......19
Cơ sở lý luận về phát triển hoạt động Bancassurance ..................................19
1.4.1. Khái niệm phát triển Bancassurance .........................................................19
1.4.2. Nội dung phát triển hoạt động Bancassurance ..........................................19
1.4.2.1.
Uy tín và thương hiệu Ngân hàng, cơng ty Bảo hiểm .......................20
1.4.2.2.
Đa dạng hóa sản phẩm ......................................................................20
1.4.2.3.
Chất lượng, tiện ích sản phẩm...........................................................21
1.4.2.4.
Doanh thu, hoa hồng .........................................................................21
1.4.2.5.
Số lượng khách hàng và thị phần ......................................................22
1.4.2.6.
Hệ thống mạng lưới, công nghệ ........................................................23
Những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển hoạt động Bancassurance .......24
1.5.
1.5.1. Nhóm nhân tố chủ quan ............................................................................24
1.5.1.1.
Mục tiêu chiến lược, đinh hướng phát triển của ngân hàng ..............24
1.5.1.2.
Nguồn nhân lực .................................................................................24
1.5.1.3.
Hệ thống mạng lưới và công nghệ Ngân hàng ..................................26
1.5.1.4.
Hoạt động marketing, quảng cáo và xúc tiến bán hàng ....................26
1.5.1.5.
Uy tín của ngân hàng ........................................................................27
1.5.2. Nhóm nhân tố khách quan.........................................................................27
1.5.2.1.
Môi trường pháp lý ...........................................................................27
1.5.2.2.
Yếu tố tâm lý .....................................................................................28
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT
NAM..........................................................................................................................30
2.1.
Giới thiệu về Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt
Nam và các Công ty bảo hiểm. .................................................................................30
2.1.1. Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam .............30
2.1.2.
Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt
Nam
...................................................................................................................32
2.1.3. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Bảo hiểm Nhân thọ BIDV MetLife .........34
2.2.
Thực trạng hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng Thương mại cổ phần
Đầu tư và phát triển Việt Nam ..................................................................................35
2.2.1. Mô hình phối hợp giữa Ngân hàng và cơng ty bảo hiểm ..........................36
2.2.2. Uy tín, thương hiệu Ngân hàng và cơng ty bảo hiểm ...............................37
2.2.3. Đa dạng hóa sản phẩm ..............................................................................38
2.2.3.1.
Sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ ......................................................38
2.2.3.2.
Sản phẩm bảo hiểm nhân thọ ............................................................39
2.2.4. Chất lượng tiện ích sản phẩm ....................................................................40
2.2.5. Doanh thu, hoa hồng ................................................................................43
2.2.5.1.
Doanh thu, hoa hồng hoạt động Bancassurance phi nhân thọ ..........45
2.2.5.2.
Doanh thu, hoa hồng hoạt động Bancassurance nhân thọ ................46
2.2.6. Số lượng khách hàng và thị phần ..............................................................47
2.2.6.1.
Số lượng khách hàng .........................................................................47
2.2.6.2.
Thị phần hoạt động ...........................................................................48
2.2.7. Hệ thống mạng lưới và công nghệ ............................................................50
2.3.
Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng
Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam ................................................50
2.3.1. Kết quả đạt được của hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng Thương
mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam..........................................................50
2.3.1.1.
Cơ chế chính sách điều hành hoạt động kinh doanh .........................50
2.3.1.2.
Đa dạng hóa, chất lượng, tiện ích sản phẩm .....................................52
2.3.1.3.
Nguồn nhân lực .................................................................................52
2.3.2. Những mặt hạn chế của hoạt động Bancassurance tại Ngân hàngThương
mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam..........................................................53
2.3.2.1.
Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ .........................................................53
2.3.2.2.
Chất lượng, tiện ích của sản phẩm ....................................................53
2.3.2.3.
Doanh thu, hoa hồng, số lượng khách hàng và thị phần ...................54
2.3.2.4.
Công nghệ Ngân hàng .......................................................................54
2.3.3. Nguyên nhân những mặt hạn chế của hoạt động Bancassurance tại Ngân
hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam ...................................54
2.3.3.1.
Cơ chế, chính sách điều hành hoạt động kinh doanh ........................54
2.3.3.2.
Nguồn nhân lực .................................................................................56
2.3.3.3.
Hoạt động marketing, quảng cáo và xúc tiến bán hàng ....................57
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT
NAM..........................................................................................................................60
3.1.
Định hướng phát triển hoạt động bảo hiểm của Thủ tướng chính phủ đến
năm 2025 ...................................................................................................................60
3.2.
Định hướng hoạt động Bancassurance của Ngân hàng Thương mại cổ phần
Đầu tư và Phát triển Việt Nam ..................................................................................61
3.3.
Giải pháp phát triển hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng Thương mại cổ
phần Đầu tư và phát triển Việt Nam .........................................................................62
3.3.1. Hồn thiện về cơ chế, chính sách điều hành hoạt động kinh doanh .........62
3.3.2. Đa dang hóa sản phẩm. .............................................................................63
3.3.3. Nâng cao chất lượng dịch vụ sản phẩm ....................................................64
3.3.4. Phát triển hệ thống công nghệ thông tin và phát triển kênh phân phối mới .
...................................................................................................................65
3.3.5. Phát triển nguồn nhân lực .........................................................................65
3.3.6. Phát triển hoạt động marketing, quảng cáo và xúc tiến bán hàng .............66
3.3.7. Một số kiến nghị đối với chính phủ, Bộ tài chính, Hiệp hội bảo hiểm,
Ngân hàng nhà nước Việt Nam .............................................................................67
3.3.7.1.
Kiến nghị đối với Chính phủ .............................................................67
3.3.7.2.
Kiến nghị đối với Bộ tài chính và Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam ......68
3.3.7.3.
Kiến nghị đối với Bộ tài chính và Ngân hàng nhà nước Việt Nam ..68
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................71
PHỤ LỤC ..................................................................................................................74
1.
Danh mục Sản phẩm Bancassurance phi nhân thọ của Ngân hàng Thương mại
cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam.....................................................................74
2.
Danh mục Sản phẩm Bancassurance nhân thọ của Ngân hàng Thương mại cổ
phần Đầu tư và phát triển Việt Nam .........................................................................80
1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT
1
Từ viết tắt
BIC
Giải nghĩa tiếng Việt
Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm ngân hàng Đầu tư và
Phát triển Việt Nam
2
ABIC
Công ty cổ phẩn bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp
3
Agribank
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt
Nam
4
Bancassurance
Bán chéo các sản phẩm bảo hiểm qua hệ thống ngân
hàng
5
BHNT
Bảo hiểm nhân thọ
6
BHPNT
Bảo hiểm phi nhân thọ
7
BIDV
Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam
8
BIDV MetLife
Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ BIDV MetLife
9
CCS
Corporate Consultant Specialist - chuyên viên tư vấn
bảo hiểm doanh nghiệp
10
CTBH
Công ty bảo hiểm
11
GCNBH
Giấy chứng nhận bảo hiểm
12
ICS
Insurance Consultant Specialist - Chuyên viên tư vấn
bảo hiểm mới
13
NHTM
Ngân hàng thương mại
14
NHTMCP
Ngân hàng thương mại cổ phần
15
NHTMNN
Gồm 04 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước là
Agribank, BIDV, Vietcombank và Vietinbank.
16
SM
Trưởng phòng kinh doanh của BIDV Metlife
17
SME
Doanh nghiệp nhỏ và vừa
18
STBH
Số tiền bảo hiểm
19
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
20
TSC
Trụ sở chính
2
STT
Từ viết tắt
Giải nghĩa tiếng Việt
21
TTTBVV
Thương tật toàn bộ vĩnh viễn
22
VBI
Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Ngân hàng TMCP
Công Thương Việt Nam
23
VCLI
Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Vietcombank
Cardif
25
Vietcombank
Ngân hàng TMCP Ngoại thươngViệt Nam
26
VietinAviva
Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ VietinBank Aviva
27
Vietinbank
Ngân hàng TMCP Công thươngViệt Nam
3
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Các NHTMNN và các công ty bảo hiểm liên kết.....................................35
Bảng 2.2 : So sánh sản phẩm bảo hiểm Người vay vốn của các NHTMNN ............41
Bảng 2.3: So sánh sản phẩm bảo hiểm liên kết chung của các NHTMNN ..............42
Bảng 2.4: Doanh thu và hoa hồng hoạt động Bancassurance của BIDV giai đoạn
2015-2018..................................................................................................................43
Bảng 2. 5: Hoa hồng hoạt động Bancassurance, lãi thuần từ hoạt động dịch vụ, lợi
nhuận trước thuế của BIDV giai đoạn 2015-2018 ....................................................44
Bảng 2.6: Kết quả doanh thu, hoa hồng hoạt động Bancassurance phi nhân thọ với
BIC giai đoạn 2015-2018 ..........................................................................................45
Bảng 2.7: Kết quả doanh thu, hoa hồng hoạt động Bancassurance nhân thọ với
BIDV Metlife giai đoạn 2015-2018 ..........................................................................46
Bảng 2.8: Tỷ lệ khai thác bảo hiểm BIC Bình An và BIC Home Care trên số lượng
khoản tín dụng bán lẻ của BIDV giai đoạn 2015-2018.............................................47
Bảng 2.9: Kết quả số lượng hợp đồng và doanh thu trung bình/hợp đồng hoạt động
Bancassurance nhân thọ. ...........................................................................................48
Bảng 2.10: Doanh thu Bancassurance phi nhân thọ của khối NHTMNN năm 2018
...................................................................................................................................49
Bảng 2. 11: Doanh thu Bancassurance nhân thọ của khối NHTMNN năm 2018 ....49
4
PHẦN MỞ ĐẦU
1.
Cơ sở khoa học và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu
“Bancassurance” là một thuật ngữ tiếng Pháp dùng để chỉ việc bán chéo các
sản phẩm bảo hiểm qua hệ thống ngân hàng cho cùng một cơ sở khách hàng. Mơ
hình Bancassurance ra đời và phát triển mạnh mẽ tại châu Âu (Pháp, Đức, Tây Ban
Nha, Hà Lan, Bỉ…) và sau đó lan rộng ra Mỹ và các nước khác. Tại Việt Nam,
Bancassurance đã manh nha từ những năm 1990, song có thể nói Bancassurance chỉ
thực sự khởi động từ năm 2001. Từ đó đến nay, thị trường bảo hiểm Việt Nam đã
chứng kiến sự thay đổi lớn trong hoạt động Bancassurance với sự ra đời của rất
nhiều các liên kết ngân hàng, bảo hiểm.
Hoạt động Bancassurance giúp ngân hàng nâng cao khả năng cạnh tranh bằng
việc đa dạng hóa các dịch vụ cho khách hàng lựa chọn, thu hút thêm khách hàng sử
dụng dịch vụ của ngân hàng. Hơn nữa, các ngân hàng có thể quảng bá rộng rãi hình
ảnh cùng với các cơng ty bảo hiểm (CTBH) từ đó góp phần làm gia tăng giá trị
thương hiệu của ngân hàng. Ngồi ra, Bancassurance cịn giúp ngân hàng tăng
nguồn thu dịch vụ từ việc bán bảo hiểm và bán chéo các sản phẩm ngân hàng khác,
hạn chế rủi ro khơng thu được nợ, …Vì vậy hoạt động Bancassurance đang được
các NHTM tại Việt Nam ngày càng chú trọng phát triển.
Tuy nhiên, hiện nay “Theo thống kê của Cục quản lý và giám sát Bảo hiểm
(Bộ Tài chính), tỷ trọng doanh thu kênh Bancassurance hiện chiếm khoảng 3,3%
tổng doanh thu bảo hiểm cả nước, nhưng tỷ lệ này còn quá nhỏ so với tỷ lệ từ 5070% của thế giới.” (Thu Hồi 2019)
Tỷ lệ kênh Bancassurance cịn thấp cho thấy Việt Nam vẫn là một thị trường
nhiều tiềm năng phát triển rất cao. Việc đưa ra các biện pháp phát triển hoạt động
Bancassurance phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam nói chung và của Ngân
hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) là là hồn tồn có
cơ sở và có ý nghĩa trong thực tiễn.
2.
Lý do chọn đề tài
BIDV đang tập trung phát triển và mở rộng hoạt động Bancassurance trong cả
5
hai lĩnh vực nhân thọ và phi nhân thọ.
Hoạt động Bancassurance tại BIDV đang ngày càng phát triển. Với thị trường,
thương hiệu, cơ sở vật chất và nền khách hàng hiện tại thì tiềm năng về phát triển
bảo hiểm rất cao, nhưng thực tế việc triển khai hoạt động hoạt động Bancassurance
chưa tương xứng với quy mô và tiềm năng của BIDV, đặt biệt là đối với hoạt động
Bancassurance phi nhân thọ.
Ngoài ra, lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ (BHNT) hợp tác với BIDV Metlife từ
cuối năm 2014 đang trong giai đoạn hình thành và ổn định nên cịn nhiều bất cập.
Trước thực trạng đó, đề tài "Phát triển hoạt động Bancassurance tại Ngân
hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam" được thực hiện nhằm phân tích thực
trạng hoạt động Bancassurance tại BIDV trong giai đoạn 2015 - 2018, các tồn tại
hạn chế và nguyên nhân của các tồn tại hạn chế từ đó đề tài đề xuất các biện pháp
để phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV.
3.
Mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục tiêu tổng quát:
Luận văn nghiên cứu thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV
trong giai đoạn 2015-2018, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm phát triển hoạt động
Bancassurance tại BIDV trong thời gian tới.
3.2. Mục tiêu cụ thể:
Phân tích thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV trong giai
đoạn 2015 - 2018, so sánh với thực trạng với các ngân hàng Thương mại nhà nước
(NHTMNN). Thơng qua đó, luận văn đánh giá những thành quả đạt được, các tồn
tại hạn chế và nguyên nhân của các tồn tại hạn chế của hoạt động Bancassurance tại
BIDV.
Dựa vào kết quả phân tích thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại
BIDV trong giai đoạn 2015 - 2018, luận văn đề xuất một số giải pháp phát triển
hoạt động Bancassurance tại BIDV trong thời gian tới.
4.
Câu hỏi nghiên cứu
Hoạt động Bancassurance tại BIDV trong giai đoạn 2015 - 2018 phát triển như
6
thế nào?
Để phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV thì cần các biện pháp gì?
5.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động
Bancassurance và phát triển hoạt động Bancassurance tại các NHTM.
Phạm vị nghiên cứu:
Không gian nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu việc phát triển hoạt
động Bancassurance tại BIDV.
Thời gian nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu hoạt động Bancassurance tại
BIDV trong giai đoạn 2015 - 2018.
Phạm vi nội dung nghiên cứu: Luận văn phân tích đánh giá việc phát triển
hoạt động Bancassurance giai đoạn 2015 - 2018 và đưa ra các biện pháp phát hoạt
động Bancassurance tại BIDV.
6.
Phương pháp nghiên cứu
Để đạt được mục đích và thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn đã sử dụng
phương pháp nghiên cứu định tính, cụ thể như sau:
Phương pháp tổng hợp: Tìm hiểu, phân tích và tổng hợp các lý thuyết về
Bancassurance để hình thành cơ sở lý thuyết cho đề tài. Những lý thuyết được tổng
hợp trên cơ sở kế thừa lý luận từ các nghiên cứu khoa học đã thực hiện. Phương
pháp tổng hợp chủ yếu được sử dụng trong chương 1 của luận văn.
Phương pháp thống kê, phân tích: Thu thập các số liệu về hoạt động
Bancassurance theo các báo cáo tổng kết của BIDV, Báo cáo thường niên của
BIDV, BIC, BIDV Metlife, các Ngân hàng thương mại nhà nước và các công ty bảo
hiểm liên kết, …, sau đó được phân loại và thống kê thành các bảng số liệu, để phù
hợp với mục tiêu nghiên cứu. Từ các số liệu thống kê tác giả so sánh, phân tích để
giúp ta có cái nhìn tổng quan hơn về quy mô và chất lượng hoạt động
Bancassurance tại BIDV giai đoạn 2015 – 2018, phân tích những kết quả đạt được
và các hạn chế trong giai đoạn này. Đây là phương pháp chủ yếu được sử dụng để
7
nghiên cứu chương 2 của luận văn. Nó giúp trả lời câu hỏi “Hoạt động
Bancassurance tại BIDV trong giai đoạn 2015 - 2018 phát triển như thế nào?”
Phương pháp mô tả: Tác giả thực hiện tìm hiểu về mơ hình tổ chức, các cơ
chế, chính sách, quy định việc phát triển hoạt động Bancassurance thông qua việc
nghiên cứu các văn bản quy định nội bộ của BIDV, quan sát thực tế và so sánh với
các NHTMNN khác. Phương pháp này giúp tác giả có cái nhìn đa chiều về thực
trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV, đánh giá những mặt hạn chế, từ
đó tìm kiếm ngun nhân của những những hạn chế này để đề xuất giải phát triển
hoạt động Bancassurance. Phương pháp này được sử dụng trong chương 2 và
chương 3 của luận văn. Như vậy, phương pháp này sẽ giúp giải quyết được câu hỏi
thứ hai của luận văn “Để phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV thì cần các
biện pháp gì?”
7.
Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu
Cơ sở lý luận của luận văn dựa trên cơ sở đúc kết từ thực tế do hoạt động
Bancassurance là phát triển theo nhu cầu xã hội và xu thế phát triển chung của các
ngân hàng, tổ chức tài chính…. Do đó các kiến thức hàn lâm khơng nhiều, các
nghiên cứu về Bancassurance thường đưa ra cái nhìn tổng quan về hoạt động
Bancassurance tại các thị trường khác nhau.
Tại Việt Nam nguồn tài liệu này còn nhiều hạn chế, đa phần là các bài báo,
các báo cáo của Ngân hàng, công ty bảo hiểm và một số nghiên cứu trong luận văn
tiến sỹ, thạc sỹ….. Một số cơng trình nghiên cứu về Bancassurance như:
“Bancassurance – Cách thức kết hợp các dịch vụ tài chính “một cửa” hiệu
quả?” Lương Xuân Trường, 2006. Bài viết này trình bày cơ sở lý luận, những yếu
tố quyết định thành công hoạt động Bancassurance, những bài học thực tiễn ở trên
thế giới, thực tiễn hoạt động Bancassurance tại Việt Nam giai đoạn mới hình thành
đến năm 2005 và đưa ra một số biện pháp phát triển hoạt động Bancassurance tại
Việt Nam. Bài viết này được sử dụng như là cơ sở lý luận của hoạt động
Bancassurance tại Việt Nam, được nhiều bài viết trích dẫn và phát triển để phù hợp
hơn với hoạt động Bancassurance các giai đoạn sau này.
8
“Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam nhìn từ góc độ sự
hài lịng của khách hàng” Nguyễn Thị Nhung và Nguyễn Thái Liêm, 2012. Bài viết
này phân tích về tiềm năng, lợi ích cũng như những khó khăn và hạn chế trong việc
triển khai mơ hình và phát triển hoạt động Bancassurance, đồng thời chia sẻ một số
ý kiến góp phần phát triển hoạt động Bancassurance nhằm đa dạng hóa sản phẩm
kinh doanh của các ngân hàng. Tuy nhiên hoạt động Bancassurance cụ thể được
nghiên cứu giới hạn trong phạm vi bài viết chủ yếu là địa bàn tỉnh Lâm Ðồng với
hai đơn vị là Agribank - Chi nhánh tỉnh Lâm Ðồng và Công ty cổ phần Bảo hiểm
Ngân hàng Nông nghiệp (ABIC), đây là hai đơn vị trực thuộc Ngân hàng Nông
nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam, giai đoạn nghiên cứu 2009-2011.
“Bancassurance - 10 yếu tố quyết định thành công”, Nguyễn Thanh Hoa,
2014, tác giả đúc kết các kinh nghiệm thực tế về những yếu tố quyết định thành
công trong hợp tác và triển khai bancassurance và đưa ra 10 yếu tố chính giúp triển
khai Bancassurance thành công
“Phát triển hoạt động Bancassurance của các công ty Bảo hiểm thuộc các
Ngân hàng thương mại Nhà nước Việt Nam”, Đồn Thị Thanh Tâm, 2014, Luận án
phân tích hoạt động Bancassurance của các CTBH thuộc các NHTMNN Việt Nam
trong giai đoạn 2007 - 2012, phân tích thực trạng phát triển hoạt động
Bancassurance của các CTBH thuộc các NHTMNN, các kết quả phân tích liên quan
đến các nhân tố tác động cũng như các đánh giá về tiềm năng phát triển hoạt động
Bancassurance tại các NHTMNN, đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động
Bancassurance của các CTBH thuộc các NHTMNN trong thời gian tới.
Khoảng trống nghiên cứu đề tài
Như trên đã trình bày, cho đến thời điểm hiện tại đã một số nghiên cứu về
Bancassurance và thực trạng hoạt động Bancassurance của một số NHTM Việt
Nam. Tuy nhiên, các nghiên cứu trước chưa phân tích sâu thực trạng hoạt động
Bancassurance tại một ngân hàng nhất định. Xuất phát từ khoảng trống đó, luận văn
này sẽ thực hiện nghiên cứu thực trạng hoạt động Bancassurace tại BIDV trong giai
đoạn từ năm 2015 – 2018 đánh giá những thành quả đạt được, các tồn tại hạn chế và
9
nguyên nhân của các tồn tại hạn chế của hoạt động Bancassurance, từ đó đề xuất
giải pháp hồn thiện hoạt động hoạt động Bancassurace tại BIDV trong thời gian
tới. Đây chính là điểm mới trong nghiên cứu của luận văn này.
8.
Đóng góp của đề tài
Với đề tài "Phát triển hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Đầu tư
và phát triển Việt Nam" luận văn đã phân tích luận văn này sẽ thực hiện nghiên cứu
thực trạng hoạt động Bancassurace tại BIDV trong giai đoạn từ năm 2015 – 2018
đánh giá những thành quả đạt được, các tồn tại hạn chế và nguyên nhân của các tồn
tại hạn chế của hoạt động Bancassurance, từ đó đề xuất giải pháp hồn thiện hoạt
động hoạt động Bancassurace tại BIDV trong thời gian tới. Các biện pháp đề xuất
bao gồm các biện pháp đề xuất với BIDV và một số đề xuất để BIDV phối hợp,
kiến nghị với các CTBH để phát triển và hoàn thiện hoạt động Bancassurance như:
BIDV cần phải hoàn thiện cơ chế chính sách điều hành hoạt động kinh doanh, nâng
cao vị trí vai trị của hoạt động bảo hiểm qua kênh Bancassrance trong các chỉ tiêu
hoạt động của chi nhánh; Phối hợp các CTBH xây dựng danh mục sản phẩm đa
dạng với nhiều tiện ích đáp ứng tối đa nhu cầu của khách hàng; Hoàn thiện nguồn
nhân lực bán bảo hiểm chuyên nghiệp tại từng phòng của chi nhánh, phối hợp với
các CTBH thực hiện hoạt động đào tạo dưới nhiều hình thức linh hoạt hơn, tập
trung phát triển kỹ năng mềm trong quá trình tư vấn bảo hiểm; Phối hợp với các
CTBH phát triển hệ thống công nghệ thông tin, hoạt động Marketing, quảng cáo và
xúc tiến bán hàng.. ,
Nội dung nghiên cứu của luận văn hy vọng góp phần là tài liệu tham khảo của
BIDV và các NHTM về các biện pháp phát triển hoạt động Bancassurance
9. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, Luận văn được kết
cấu thành 3 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về Bancassurance và phát triển hoạt động
Bancassurance
Chương 2: Thực trạng phát triển Bancassurane tại Ngân hàng thương mại cổ
10
phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam
Chương 3: Giải pháp phát triển Bancassurane tại Ngân hàng thương mại cổ
phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam
11
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BANCASSURANCE VÀ PHÁT TRIỂN
HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE
Cơ sở lý luận về Bancassurance
1.1.
1.1.1. Khái niệm Bancassurance
Bancassurance là một thuật ngữ tiếng Pháp dùng để chỉ việc bán chéo các sản
phẩm bảo hiểm qua hệ thống ngân hàng cho cùng một cơ sở khách hàng.
Theo định nghĩa của Limra, Bancassurance là “một chiến lược được các ngân
hàng hoặc các doanh nghiệp bảo hiểm sử dụng nhằm hoạt động trong thị trường tài
chính theo cách thức hợp nhất dịch vụ ở mức độ phù hợp.”
Theo cách hiểu của Munich Re, Bancassurance là việc “cung cấp các sản
phẩm bảo hiểm và ngân hàng thông qua một kênh phân phối chung và/hoặc cho
cùng một cơ sở khách hàng”.
Tóm lại, Bancassurance được hiểu là việc ngân hàng và CTBH cùng hợp tác
để phát triển và phân phối một cách hiệu quả các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng và
bảo hiểm cho cùng một cơ sở khách hàng. Bancassurance có thể được hiểu một
cách đơn giản nhất là việc các ngân hàng tham gia cung cấp các sản phẩm bảo hiểm
cho khách hàng của mình. Việc tham gia của ngân hàng có thể ở nhiều cấp độ khác
nhau tuỳ theo hình thức hợp tác triển khai Bancassurance mà hai bên cam kết thỏa
thuận.
1.1.2. Các hình thức liên kết giữa Ngân hàng và Công ty bảo hiểm
Việc bán sản phẩm bảo hiểm thông qua Ngân hàng được thể hiện ở nhiều cấp
độ khác nhau tùy thuộc vào mức độ liên kết giữa Ngân hàng và CTBH.
Hoạt động Bancassurance có 03 hình thức liên kết là: thỏa thuận phân phối,
liên doanh và sở hữu đơn nhất (Đinh Văn Linh 2019)
1.1.2.1.
Thỏa thuận phân phối
Thỏa thuận phân phối (đại lý phân phối và mơ hình liên minh chiến lược). Về
bản chất, đây là mơ hình mà Ngân hàng sẽ trở thành đại lý phân phối các sản phẩm
bảo hiểm cho CTBH. Hoạt động đại lý được tiến hành dựa trên hợp đồng đại lý.
Trong mô hình này, một CTBH có thể ký hợp đồng đại lý với nhiều Ngân hàng và
12
ngược lại.
Ngân hàng và CTBH thỏa thuận phân phối sản phẩm cho đối tác, theo đó
Ngân hàng đóng vai trị là người đại diện bán hàng hoặc người môi giới bảo hiểm
cho CTBH. Ngân hàng phân phối các sản phẩm bảo hiểm (bán riêng lẻ hoặc bán
cùng với các sản phẩm ngân hàng) để nhận hoa hồng. Trường hợp này, hai bên
khơng cần hoặc chỉ chia sẻ một ít cơ sở dữ liệu khách hàng và không cần phải đầu
tư nhiều về cơ sở vật chất cho quan hệ hợp tác này. Đây là hình thức hợp tác đơn
giản nhất.
Mơ hình hợp tác phân phối gồm hình thức: Hợp tác phân phối độc quyền và
hợp tác phân phối không độc quyền.
Hợp tác phân phối độc quyền tức là Ngân hàng chỉ được phép bán duy
nhất sản phẩm của một CTBH.
Hợp tác phân phối không độc quyền tức là Ngân hàng sẽ được phép tư
vấn về tất cả các loại hình bảo hiểm của tất cả các CTBH đã ký kết hợp tác đối
tác.
1.1.2.2.
Liên doanh
Liên doanh (hợp tác kinh doanh): Trong mơ hình này, CTBH và ngân hàng
cùng góp vốn để tạo ra một pháp nhân thứ ba kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm.
Pháp nhân thứ ba này chính là một CTBH. Sau khi được thành lập, CTBH sẽ thiết
lập một thỏa thuận phân phối với chính ngân hàng đã thành lập ra nó để ngân hàng
cung cấp các sản phẩm bảo hiểm.
Mơ hình này, ngân hàng và CTBH cùng sở hữu về sản phẩm và khách hàng,
cùng chia sẻ cơ sở dữ liệu khách hàng. Cấp độ này địi hỏi phải có sự cam kết mạnh
mẽ và dài hạn từ hai phía về chiến lược phân phối sản phẩm, về cơ sở vật chất…
1.1.2.3.
Sở hữu đơn nhất
Sở hữu đơn nhất (độc quyền): Là mơ hình mà một NHTM mua toàn bộ CTBH
hoặc thành lập một CTBH; hoặc một CTBH thành lập một ngân hàng. Hiểu theo
nghĩa khác, một ngân hàng sở hữu 100% vốn của CTBH và ngược lại một CTBH
bảo hiểm sở hữu 100% vốn của một ngân hàng.
13
Đây là mơ hình hướng tới như một tập đồn tài chính cung cấp nhiều sản
phẩm tài chính. Ở cấp độ này, các hoạt động và hệ thống phân phối kết hợp hồn
tồn, có khả năng cao trong việc sử dụng cơ sở dữ liệu khách hàng hiện có và cung
cấp các dịch vụ khác của ngân hàng.
1.1.3. Các sản phẩm Bancassurance
Bancassurance bao gồm các sản phẩm bảo hiểm có tính thương mại với hai
nhóm sản phẩm cơ bản đó là sản phẩm bảo hiểm nhân thọ (BHNT) và sản phẩm bảo
hiểm phi nhân thọ (BHPNT).
Sản phẩm BHNT là các sản phẩm bảo hiểm tính mạng hoặc tuổi thọ của con
người nhằm bù đắp cho người được bảo hiểm một khoản tiền khi hết thời hạn bảo
hiểm hoặc khi người được bảo hiểm bị chết hoặc bị thương tật toàn bộ vĩnh viễn.
Sản phẩm BHNT có thể chia thành nhiều loại như: Bảo hiểm trọn đời; Bảo hiểm
sinh kỳ; Bảo hiểm tử kỳ; Bảo hiểm hỗn hợp; Bảo hiểm trả tiền định kỳ; Bảo hiểm
liên kết đầu tư; Bảo hiểm hưu trí…
Sản phẩm BHPNT là các sản phẩm bảo hiểm về tài sản, trách nhiệm dân sự và
các nghiệp vụ bảo hiểm khác khơng thuộc BHNT. Sản phẩm BHPNT có thể chia
thành nhiều loại như: Bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại; Bảo hiểm hàng hoá
vận chuyển đường bộ, đường biển, đường thủy nội địa, đường sắt và đường hàng
không; Bảo hiểm hàng không; Bảo hiểm xe cơ giới; Bảo hiểm cháy, nổ; Bảo hiểm
thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu; Bảo hiểm trách nhiệm; Bảo hiểm tín
dụng và rủi ro tài chính; Bảo hiểm thiệt hại kinh doanh; Bảo hiểm nông nghiệp…
Lương Xuân Trường (2012) cho rằng “Ngân hàng có thể tham gia cung cấp
sản phẩm BHNT hoặc BHPNT. Tuy nhiên, sản phẩm BHPNT thường khơng có
những đặc điểm nổi bật cho hoạt động Bancassurance. Trong khi đó, các sản phẩm
ngân hàng và BHNT có thể bổ trợ cho nhau vì cả hai đều hướng tới phục vụ việc
tích luỹ và quản lý tài sản của khách hàng. Do vậy, các sản phẩm BHNT dễ bán qua
ngân hàng hơn các sản phẩm BHPNT.
Hơn nữa, do hợp đồng BHNT là hợp đồng dài hạn nên địi hỏi phải có sự tin
tưởng của khách hàng đối với tổ chức này. Các ngân hàng thường được khách hàng
14
tin tưởng rất cao nên có thể bán sản phẩm BHNT một cách dễ dàng. Đồng thời, việc
bán các sản phẩm BHNT địi hỏi phải có sự hiểu biết rõ ràng về tình trạng tài chính
và những u cầu của khách hàng trong khi đó, việc bán hầu hết các sản phẩm
BHPNT khơng cần sự hiểu biết này.”
Thêm vào đó, ngân hàng thường có ít lợi thế trong việc bán BHPNT so với các
kênh phân phối khác. Chẳng hạn, với bảo hiểm ơ tơ, xe máy, các ngân hàng có ít lợi
thế so với các cửa hàng bán ô tô, xe máy….
Về nguồn khách hàng bán BHPNT đa số là khách hàng vay vốn còn đối với
BHNT chủ yếu là khách hàng tiền gửi.
Những điều trên giải thích tại sao hoạt động Bancassurance lĩnh vực BHNT lại
phát triển mạnh mẽ hơn rất nhiều so với lĩnh vực BHPNT.
1.1.4. Các hình thức mua bảo hiểm qua ngân hàng
Khách hàng mua từng sản phẩm độc lập tại ngân hàng thường là các sản phẩm
bảo hiểm truyền thống như: Bảo hiểm xe cơ giới; Bảo hiểm cháy, nổ; Bảo hiểm tử
kỳ; Bảo hiểm hỗn hợp;…
Khách hàng mua sản phẩm tích hợp hoặc sản phẩm được liên kết giữa ngân
hàng và công ty bảo hiểm.
Khách hàng mua kèm với các sản phẩm ngân hàng hoặc là một trong các điều
kiện đưa ra cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ của ngân hàng.
1.2. Những nhân tố thúc đẩy sự hình thành và phát triển hoạt động
Bancassurance.
Theo Lương Xuân Trường (2012)
Bancassurance ra đời do sự tác động của hàng loạt các nhân tố như: sự phát
triển của thị trường tài chính, sự hình thành của các tập đoàn kinh tế, nhu cầu về
một dịch vụ tài chính “trọn gói” của khách hàng, tác động của cạnh tranh cũng như
tác động của tiến bộ khoa học và công nghệ…
Thứ nhất, do nhu cầu về dịch vụ tài chính “một cửa”. Bancassurance có thể
đáp ứng những khách hàng có nhiều nhu cầu về dịch vụ tài chính chỉ qua “một
cửa”. Chẳng hạn, khách hàng có nhu cầu vay tiền, có tài khoản hoặc sử dụng các
15
dịch vụ khác của ngân hàng, có thể tham gia bảo hiểm ngay tại ngân hàng. Khi tham
gia bảo hiểm tại ngân hàng, việc nộp phí cũng thuận tiện hơn vì khách hàng có thể
nộp phí qua chuyển khoản, thẻ ATM, thẻ tín dụng… Bên cạnh đó, khách hàng có
thể tham gia bảo hiểm tại ngân hàng để bảo đảm khả năng trả nợ cho ngân hàng
trong trường hợp có rủi ro xảy ra đối với tài sản và sinh mạng, sức khoẻ của mình.
Ngồi ra, khách hàng cịn có thể được hưởng những quyền lợi và dịch vụ giá trị gia
tăng do sử dụng đồng thời nhiều dịch vụ, chẳng hạn: được giảm phí do nộp phí qua
ngân hàng, được cung cấp thẻ ATM mà không phải trả lệ phí… Tóm lại, với
Bancassurance, khách hàng có thể đồng thời sử dụng các sản phẩm ngân hàng và
bảo hiểm một cách thuận tiện và hiệu quả.
Thứ hai, do sự thay đổi “khẩu vị” của khách hàng. Các nghiên cứu trên thế
giới cho thấy, “khẩu vị” của khách hàng có nhu cầu đầu tư đang chuyển từ sản
phẩm tiết kiệm đơn giản sang các sản phẩm bảo hiểm và các sản phẩm phức tạp, do
vậy ngân hàng cần phải cung cấp nhiều dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng và
luôn thay đổi của khách hàng. Bancassurance là cách thức có thể đáp ứng được sự
thay đổi “khẩu vị” này.
Thứ ba, do yêu cầu tiết kiệm chi phí hoạt động. Việc sử dụng hệ thống cung
cấp dịch vụ của ngân hàng giúp CTBH có thể tiết kiệm được chi phí hoạt động, qua
đó tăng khả năng cạnh tranh và lợi nhuận. Trước hết, CTBH có thể giảm chi phí đào
tạo (vì đội ngũ nhân viên ngân hàng thường có trình độ cao, rất am hiểu về tài
chính) và có thể sử dụng cơ sở dữ liệu khách hàng, quan hệ của ngân hàng để bán
bảo hiểm. Ngồi ra, CTBH có thể trả hoa hồng cho ngân hàng thấp hơn so với trả
cho đại lý hoặc môi giới.
Thứ tư, thông qua Bancassurance, có thể sử dụng uy tín, thương hiệu và nguồn
lực (cơ sở dữ liệu, văn phòng, nhân viên…) của cả ngân hàng và CTBH vào việc
cung cấp dịch vụ bảo hiểm cũng như tăng cường các dịch vụ ngân hàng. Bên cạnh
đó, Bancassurance cũng giúp CTBH thâm nhập vào những thị trường chưa được
khai thác, nhất là các thị trường chỉ có thể khai thác được thơng qua ngân hàng.
Điểm này cũng gợi ý ngân hàng và CTBH cần phải lựa chọn đối tác một cách khôn
