(Luận văn thạc sĩ) quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố hải dương

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

PHẠM THỊ MAI

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TỒN GIAO
THƠNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI
DƢƠNG
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật
Mã số: 60 38 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS. TS. PHẠM HỒNG THÁI


HÀ NỘI – 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của
riêng tôi dưới sự hướng dẫn của GS.TS. Phạm Hồng Thái.
Các số liệu nêu ra trong luận văn là trung thực, đảm bảo
tính khách quan, khoa học. Các tài liệu tham khảo có
nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
Tác giả luận văn

Phạm Thị Mai


MỤC LỤC

Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ ...................... 9
1.1.

KHÁI NIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN
TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ ................................................. 9

1.1.1. Khái niệm quản lý ............................................................................... 9
1.1.2. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ ... 12
1.2.

ĐẶC ĐIỂM CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN
TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ ................................................ 19

1.2.1. Đặc điểm về chủ thể quản lý nhà nƣớc về TTATGTĐB ................... 19
1.2.2. Đặc điểm về nội dung quản lý nhà nƣớc về TTATGTĐB ................. 20
1.2.3.

Đặc điểm về khách thể của quản lý nhà nƣớc về TTATGTĐB ............. 23

Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ
AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HẢI DƢƠNG ............................................................ 24
2.1.

THỰC TRẠNG XÂY DỰNG, BAN HÀNH PHÁP LUẬT VỀ
TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ ....................... 24

2.1.1. Sơ lƣợc về sự phát triển các văn bản pháp luật điều chỉnh Quản
lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ .......................... 24
2.1.2. Những hạn chế của hệ thống văn bản pháp luật ................................ 28


2.2.

THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ AN
TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH
PHỐ HẢI DƢƠNG ............................................................................ 31

2.2.1. Khái quát chung về thực trạng vi phạm pháp luật về an tồn giao
thơng đƣờng bộ ở nƣớc ta hiện nay .................................................... 31
2.2.2. Thực trạng vi phạm pháp luật về trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ trên địa bàn Thành phố Hải Dƣơng ................................... 35
2.2.3.

Thực trạng tai nạn giao thông trên địa bàn Thành phố Hải Dƣơng .......... 38

2.2.4. Hoạt động của các cơ quan nhà nƣớc đảm bảo an tồn giao thơng
đƣờng bộ trên địa bàn Thành phố Hải Dƣơng ................................... 46
Chương 3: MỤC TIÊU VÀ CÁC GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG
ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI DƢƠNG...... 61

3.1.

MỤC TIÊU CỦA QUẢN LÝ GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ ............ 61

3.1.1. Mục tiêu về hiệu quả .......................................................................... 61
3.1.2.

Mục tiêu chất lƣợng............................................................................. 61

3.1.3. Mục tiêu về tính hợp lý ...................................................................... 61
3.1.4.

Đảm bảo chính quyền đơ thị thực hiện đúng chức năng của mình........... 62

3.1.5. Mục tiêu cụ thể của năm 2014 ........................................................... 62
3.2.

CÁC GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VÀ
BẢO ĐẢM TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI DƢƠNG ................................ 65

3.2.1. Các giải pháp bảo đảm quản lý về trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ trên địa bàn Thành phố Hải Dƣơng ................................... 65
3.2.2. Các giải pháp bảo đảm an tồn giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn
Thành phố Hải Dƣơng ........................................................................ 68
KẾT LUẬN .................................................................................................... 86
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 89


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ATGTĐB:

An tồn giao thơng đƣờng bộ

CNH:

Cơng nghiệp hóa

CSGT:

Cảnh sát giao thơng

GTĐB:

Giao thơng đƣờng bộ

TTAT:

Tai nạn giao thơng

TTATGTĐB:

Trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ

UBND:

Ủy ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ

Stt
1.

Số hiệu bảng

Tên bảng

Bảng 2.1:

Thực trạng vi phạm, tai nạn giao thơng đƣờng bộ
tồn quốc

2.

Bảng 2.2:

32

Quỹ đất của thành phố dành cho ngành giao thông
vận tải từ năm 2010 đến năm 2014

3.

Bảng 2.3:

Trang

33

Tình hình tai nạn giao thông trên địa bàn Thành

phố Hải Dƣơng

38

4.

Bảng 3.1:

Biển báo hạn chế tốc độ với các loại phƣơng tiện

77

5.

Bảng 3.2:

Biển báo tốc độ trên đƣờng ngồi đơ thị

77

6.

Bảng 3.3:

Biển báo khoảng cách an toàn giữa các xe

78

Stt
1.

Số hiệu sơ đồ
Sơ đồ 3.1:

Tên sơ đồ
Mục tiêu và biện pháp quản lý giao thông đô thị

Trang
63


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động giao thông vận tải là huyết mạch kinh tế của mỗi quốc gia,
nó phản ánh trình độ phát triển của xã hội và đáp ứng những nhu cầu kinh tế,
văn hoá, xã hội, đi lại, sinh hoạt của các tầng lớp dân cƣ. Trong đó giao thơng
đƣờng bộ ln là mảng quan trọng bậc nhất trong tồn bộ hệ thống giao
thơng, xét trên tất cả các phƣơng tiện kinh tế, văn hố, xã hội và an ninh quốc
phịng. Giao thơng vận tải là nhu cầu không thể thiếu của con ngƣời, cùng với
sự phát triển của khoa học kỹ thuật, phƣơng tiện giao thông ngày càng đa
dạng và phát triển mạnh và có những bƣớc tiến bộ đáng kể. Trong hơn hai bảy
năm qua, thực hiện đƣờng lối đổi mới của Đảng và Nhà nƣớc về phát triển
nền kinh tế thị trƣờng theo định hƣớng Xã hội chủ nghĩa, với các thành tựu
của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố, đời sống xã hội đã có những
bƣớc phát triển tích cực, điều kiện sinh sống của nhân dân ngày càng đƣợc
nâng cao, giao lƣu kinh tế, văn hoá, nghệ thuật, thể dục, thể thao, nhu cầu đi
lại của nhân dân tăng lên.
Tuy nhiên bên cạnh đó sự tác động mặt trái của nền kinh tế thị trƣờng
lại làm phát sinh những mặt tiêu cực về mặt xã hội, trong đó trên lĩnh vực
quản lý an tồn giao thơng đơ thị đã bộc lộ nhiều vấn đề bức xúc, tai nạn giao

thông và ùn tắc giao thông tại các đô thị đã gây nhiều thiệt hại về con ngƣời
tài sản của nhà nƣớc và nhân dân đòi hỏi vai trò quản lý nhà nƣớc đối với lĩnh
vực này ngày càng lớn, trong đó việc cần thiết trƣớc mắt phải duy trì giữ
nghiêm việc thực thi các quy định của pháp luật đặc biệt là hiện nay tình trạng
vi phạm pháp luật về trật tự an tồn giao thơng đang diễn ra cịn nhiều phức
tạp trên phạm vi cả nƣớc nói chung và Thành phố Hải Dƣơng nói riêng.
Hiện nay hệ thống giao thơng đơ thị vẫn cịn yếu kém về cơ sở vật chất
so với yêu cầu thực tế, trong đó lĩnh vực đảm bảo trật tự an tồn giao thơng và

1


chống tắc nghẽn giao thơng cịn nhiều bất cập. Vai trò quản lý nhà nƣớc ở một
số ngành và của một số cấp chính quyền địa phƣơng chƣa đƣợc coi trọng.
Những yếu tố đó đã ảnh hƣởng nhiều đến việc tăng cƣờng đấu tranh phòng
chống vi phạm pháp luật về trật tự an tồn giao thơng và tắc nghẽn giao thơng.
Vì vậy để xây dựng một đất nƣớc văn minh, hiện đại một yêu cầu bức
bách đặt ra là cần phải từng bƣớc phát triển và xây dựng hiện đại các cơ sở hạ
tầng giao thơng, đồng thời phải có một hệ thống pháp luật đầy đủ và phát huy
tốt vai trò quản lý của các cơ quan chức năng, trong đó kết hợp tăng cƣờng
các biện pháp mạnh trong giai đoạn hiện nay để phòng chống các vi phạm về
trật tự an tồn giao thơng nhằm làm giảm và hạn chế tối đa các tai nạn giao
thông mang lại hạnh phúc cho mỗi gia đình.
Hiện nay tình hình trật tự an tồn giao thơng ở nƣớc ta diễn biến rất
phức tạp, tai nạn giao thông không ngừng gia tăng và len lỏi đến hàng vạn gia
đình từ thành thị đến nơng thơn, gây thiệt hại đến lớn đến tính mạng và tài sản
của nhân dân. Lòng tin của quần chúng đối với công tác quản lý nhà nƣớc về
trật tự an tồn giao thơng ít nhiều bị xói mịn, đặc biệt là an tồn giao thơng
đƣờng bộ. Trên cơ sở đó, từ q trình học tập và trong thực tế, bằng phƣơng
pháp nghiên cứu thống kê, phƣơng pháp phân tích kết hợp phƣơng pháp logic

tác giả đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về trật tự an tồn
giao thơng đường bộ trên địa bàn Thành phố Hải Dương” làm đề tài luận
văn thạc sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và Pháp luật. Từ lý luận và thực tiễn,
tác giả mong muốn tìm ra giải pháp có tính khả thi cao góp phần từng bƣớc
hồn thiện việc giữ gìn trật tự an tồn giao thơng ở Thành phố Hải Dƣơng
hiện nay theo hƣớng tích cực.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Giao thơng đƣờng bộ là vấn đề gần gũi với hoạt động đi lại của con
ngƣời. Đồng thời công tác quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng

2


đƣờng bộ là điều mà ngƣời muốn nghiên cứu giao thông đƣờng bộ quan
tâm hơn hết.
Thành phố Hải Dƣơng đang trong q trình đơ thị hố nhanh chóng,
lƣu lƣợng ngƣời tham gia giao thông ngày càng tăng, tất yếu an tồn giao
thơng đƣờng bộ ở thành phố Hải Dƣơng rất cần đƣợc quan tâm. Trên thực
tế ở Việt Nam có nhiều cơng trình khoa học, sách báo, tạp chí, của nhiều
tác giả đã công bố xoay quanh vấn đề về trật tự an tồn giao thơng đƣờng
bộ. Với nhiều cách tiếp cận khác nhau, nhƣ:
Thứ nhất, về các đề tài nghiên cứu khoa học:
- “Tai nạn giao thông đường bộ, thực trạng, nguyên nhân và giải
pháp phòng ngừa của lực lượng Cảnh sát giao thông”. Đề tài cấp bộ,
1998, Bộ công an.
- “Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong giao thông đường bộ
trên địa bàn thị xã Cẩm Phả”. Đề tài khoa học cấp cơ sở, 2003. Thạc sĩ,
Nguyễn Hữu Lý: Chủ nhiệm đề tài
Thứ hai, về các đề tài luận án, luận văn đã bảo vệ:
- Luận văn thạc sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và pháp luật của Trần

Văn Nghĩa (2004) “Công tác bảo đảm trật tự an tồn giao thơng đường bộ và
trật tự an tồn giao thơng đơ thị của cơng an tỉnh Bình Thuận - thực trạng và
giải pháp”.
- Luận văn thạc sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và pháp luật của Dƣơng
Quốc Hoàng (2005) “Tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực giao thông
đường bộ ở Việt Nam hiện nay”
- Luận án Tiến sĩ Xã hội học của Đinh Quang Hà (2006) “Sự sai lệch
xã hội của người tham gia giao thông đường bộ thành phố Hà Nội”.
- Luận văn thạc sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và pháp luật của Đào Văn
Minh (2008)“Quản lý nhà nước về trật tự an tồn giao thơng đường bộ của
chính quyền cơ sở ở tỉnh Thanh Hóa”

3


- Luận văn thạc sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và pháp luật của Vũ
Văn Giới (2009) “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thơng đường
bộ của cơng an thành phố Hải Phịng hiện nay”
Thứ ba, các bài nghiên cứu đăng trên Báo, Tạp chí, chủ yếu là trên Tạp
chí Giao thơng vận tải (GTVT), Tạp chí Quản lý nhà nƣớc, nghiên cứu quản
lý nhà nƣớc lĩnh vực GTVT, giao thơng đơ thị dƣới góc độ của ngành luật
hành chính, đáng chú ý là các cơng trình sau:
- Nguyễn Thủy Anh (2003): "Đổi mới quản lý nhà nước về giao thông
công cộng trong đô thị lớn ở nước ta", Tạp chí Quản lý nhà nƣớc, số 5/2003.
- Hồng Đình Ban (2004) "Luật Giao thơng đường bộ sau hai năm nhìn
lại", Tạp chí GTVT, số 3/2004.
- Lê Ngọc Tiến (2004) "Giáo dục pháp luật - biện pháp quan trọng
trong giảm thiểu tai nạn giao thông đường bộ", Tạp chí GTVT, số 7/2004.
- Nguyễn Thu Hằng (2009) “Thực trạng và giải pháp về trật tự an toàn
giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Hải Dương”. Tạp chí Khoa học cơng

nghệ và Mơi trƣờng, số 4/2009
- Sách của nhóm tác giả Trần Văn Luyện, Trần Sơn và Nguyễn Văn
Chính đồng chủ biên (2003), Trật tự an tồn giao thông đường bộ - Thực
trạng và giải pháp, Nxb Chính trị quốc gia. Sách đã phân tích khái niệm trật
tự an tồn giao thơng đƣờng bộ (TTATGTĐB), thực trạng và giải pháp bảo
đảm TTATGTĐB. Khái niệm TTATGTĐB mà các tác giả cuốn sách đƣa ra có
giá trị tham khảo đối với việc thực hiện đề tài luận văn.
Nhƣ vậy, tuy đã có nhiều đề tài và cơng trình nghiên cứu về trật tự an
toàn giao đƣờng bộ, nhƣng đây là một vấn đề có nội hàm rộng nên các cơng
trình trên về cơ bản đã trình bày đƣợc vai trò, tác động ƣu thế, cũng nhƣ
những mặt hạn chế của giao thơng đƣờng bộ và an tồn giao thơng đƣờng bộ
của Việt Nam trong thời gian qua, đồng thời cũng đƣa ra những phƣơng

4


hƣớng và giải pháp trong việc quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng.
Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay vấn đề trật tự an toàn giao thông lại trở
nên cấp bách hơn bao giờ hết, trật tự an tồn giao thơng khơng chỉ riêng một
cá nhân hay một tổ chức mà là của toàn xã hội. Trật tự an tồn giao thơng là
một lĩnh vực quan trọng của trật tự an tồn xã hội, có mối quan hệ nhân quả
và không tách rời trật tự an tồn xã hội, về nhận thức, thói quen và tâm lý của
ngƣời tham gia giao thơng cũng chính là của con ngƣời tham gia các hoạt
động kinh tế xã hội ở mỗi thời kỳ cụ thể. Kỷ cƣơng trong quản lý kinh tế xã
hội cũng có ý nghĩa quyết định trật tự kỷ cƣơng trong giao thơng, vì con
ngƣời là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Trên cơ sở kết quả của các nghiên
cứu trƣớc đây và các quy định của pháp luật hiện hành, tác giả cho rằng việc
chọn nghiên cứu đề tài này sẽ góp phần làm phong phú và sâu sắc thêm
những luận cứ khoa học, cũng nhƣ cơ sở thực tiễn cho việc đổi mới quản lý
nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ mà nhu cầu khách quan của

cuộc sống đang đặt ra.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu với mục đích nhằm làm sáng rõ nội dung quản lý nhà
nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ. Phân tích, đánh giá thực trạng
quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn Thành
phố Hải Dƣơng và đƣa ra các giải pháp cho Thành phố Hải Dƣơng thực hiện có
hiệu quả trong cơng tác quản lý về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ từ đó
khắc phục tình trạng ùn tắc giao thông, giảm thiểu tai nạn giao thông, bảo vệ
tốt môi trƣờng sống, sinh hoạt, học tập của ngƣời dân và góp phần vào sự phát
triển kinh tế- xã hội ở tỉnh Hải Dƣơng
- Nhiệm vụ nghiên cứu
+ Phân tích những cơ sở lý luận về nội dung quản lý nhà nƣớc, thực

5


hiện pháp luật, những đặc điểm và nội dung thực hiện pháp luật của Thành
phố Hải Dƣơng đối với lĩnh vực trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ, những
yếu tố bảo đảm cho Thành phố Hải Dƣơng thực hiện việc quản lý có hiệu quả
lĩnh vực an tồn giao thông đƣờng bộ bằng công cụ pháp luật hiện nay.
+ Phân tích thực trạng trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ và thực trạng
thực hiện pháp luật trên lĩnh vực này của Thành phố Hải Dƣơng, thời gian từ
năm 2010 đến nay. Qua phân tích thực trạng, luận văn rút ra ƣu điểm, hạn chế
và chỉ ta những nguyên nhân hạn chế trong việc thực hiện pháp luật của
Thành phố trên lĩnh vực trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ.
+ Đề xuất và luận chứng các giải pháp bảo đảm thực hiện tốt việc
quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ của Thành phố
Hải Dƣơng hiện nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

- Đối tượng nghiên cứu của luận văn
Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn quản
lý nhà nƣớc trên lĩnh vực trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ.
- Phạm vi nghiên cứu của luận văn
Quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ là vấn đề có
nội dung rộng và phức tạp. Vì vậy trong phạm vi luận văn khơng thể xem
xét tồn diện tất cả các nội dung của vấn đề. Tác giả tập trung nghiên cứu
hoạt động quản lý của Thành phố Hải Dƣơng, những tồn tại, vƣớng mắc,
nguyên nhân và giải pháp nâng cao hiệu quản quản lý về trật tự an toàn
giao thông đƣờng bộ.
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về nhà
nƣớc và pháp luật.
Luận văn cũng dựa trên cơ sở lý luận của khoa học luật chuyên ngành,
trực tiếp là cơ sở lý luận của bộ môn lý luận chung về nhà nƣớc và pháp luật.

6


Luận văn sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể nhƣ: Phƣơng
pháp phân tích, phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp thống kê, phƣơng pháp
so sánh, phƣơng pháp điều tra số liệu thực tế và một số phƣơng pháp khác để
làm sáng tỏ bản chất của vấn đề.
6. Những đóng góp mới của luận văn, ý nghĩa lý luận và thực tiễn
của luận văn
Cái mới của luận văn: Từ kết quả nghiên cứu mà luận văn đạt đƣợc có
thể nêu một số điểm mới sau:
- Xây dựng những cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn cho việc quản lý nhà
nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ, các yếu tố bảo đảm cho thành phố
quản lý về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ.

- Đánh giá khái quát thực trạng quản lý về an toàn giao thông đƣờng bộ
của thành phố chỉ ra các nguyên nhân hạn chế trong việc quản lý về trật tự an
tồn giao thơng đƣờng bộ của Thành phố Hải Dƣơng hiện nay.
- Luận chứng các giải pháp bảo đảm cho việc quản lý về trật tự an tồn
giao thơng đƣờng bộ phù hợp với điều kiện hiện nay ở Thành phố Hải Dƣơng.
- Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn đóng góp vào việc hồn thiện những cơ sở lý luận về quản lý
nhà nƣớc đối với cả nƣớc nói chung và Thành phố Hải Dƣơng nói riêng, từ đó
cung cấp những cơ sở khoa học cho việc đề xuất và thực thi có hiệu quả các
giải pháp bảo đảm cho cấp chính quyền thành phố thực hiện quản lý về trật tự
an tồn giao thơng đƣờng bộ, đáp ứng yêu cầu của nhà nƣớc pháp quyền,
nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ của các cơ quan quản lý nhà nƣớc.
Luận văn có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy,
nghiên cứu tại các cơ sở nghiên cứu đào tạo luật, tham khảo trong quản lý nhà
nƣớc về trật tự giao thông đƣờng bộ ở Thành phố Hải Dƣơng.

7


7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục,
luận văn gồm 3 chƣơng.
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao
thơng đƣờng bộ.
Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ trên địa bàn Thành phố Hải Dƣơng.
Chương 3: Mục tiêu và giải pháp bảo đảm quản lý nhà nƣớc về trật tự
an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn Thành phố Hải Dƣơng.

8


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ
AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ
1.1. KHÁI NIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TỒN
GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ
1.1.1. Khái niệm quản lý
Quản lý là nhu cầu khách quan của xã hội, ngay từ xã hội mông muội,
đến xã hội hiện đại ngày nay. Quản lý xuất hiện thì các học thuyết về quản lý
cũng ra đời, phát triển và khơng ngừng hồn thiện. Mỗi học thuyết quản lý
nghiên cứu theo những "lát cắt" khác nhau. Học thuyết quản lý của Khổng Tử
là một trong các thuyết ra đời sớm nhất, cho đến ngày nay vẫn có ảnh hƣởng
lớn đến thực tiễn quản lý ở cả các nƣớc phƣơng Ðông, và cả các nƣớc phƣơng
Tây. Khổng Tử không chỉ là nhà khoa học quản lý lỗi lạc, mà còn là nhà thực
tiễn quản lý tài ba, và là ngƣời đầu tiên trên thế giới mở trƣờng tƣ dạy quản
lý. Những mơn sinh của Ơng có nhiều ngƣời xuất thân từ thân phận thấp hèn,
song có ngƣời làm tới chức Tể tƣớng, nhƣ Tử Du (Ngôn Yên); làm quan Đại
trƣợng phu, nhƣ Tể Dƣ, Nhiễu Cầu, Trọng Di (Tử Lộ), hoặc trở thành những
nhà giáo - học giả nổi tiếng nhƣ Tử Hạ, Tăng Sâm, Tử Trƣơng...
Học thuyết quản lý của Khổng Tử lấy đạo nhân làm triết lý, lấy nhân,
lễ, nghĩa, trí, lợi làm thành các nguyên tắc căn bản để xây dựng các chính
sách cai trị, đào tạo tầng lớp quan cai trị, để dùng ngƣời (quản lý nhân sự).
Thuyết chính danh, một trong những nội dung chính yếu của học thuyết quản
lý của Khổng Tử, địi hỏi "quản lý chính danh là phải làm việc xứng với danh
hiệu chức vụ mà người đó được giao" [21, tr.65], "vua ra vua, tôi ra tôi, cha
ra cha, con ra con".
Đối ngƣợc với học thuyết của Khổng Tử, học thuyết quản lý của Hàn

9


Phi Tử lấy chủ trƣơng pháp trị, dùng pháp luật để cai trị. Trên cơ sở của tƣ
tƣởng triết học cơ bản là "bản chất con người có tính ác, mưu lợi cho bản
thân" 19, tr.65, Hàn Phi Tử luận về pháp trị trong quản lý, nhấn mạnh "pháp
phải tùy thời", "thời thay mà pháp luật khơng đổi thì loạn, đời đã thay đổi mà
cấm lệnh khơng biến thì nước bị chia cắt" [21, tr.74]; hay "pháp luật phải
soạn thảo cho dân dễ biết, dễ thi hành", "phải có tính phổ biến".
Ở phƣơng Tây, những học thuyết quản lý cũng ra đời từ rất sớm, gắn
liền với những tên tuổi lỗi lạc, nhƣ Aristot, Đề Các, Xô Crat, Sô Lông...
Nhƣ trên đã nêu, tùy theo góc độ nghiên cứu, mà các học thuyết quản
lý đã đƣa ra những định nghĩa khác nhau về quản lý:
- Từ góc độ xem con ngƣời là động vật kinh tế, FW. Taylor (1856-1915)
quan niệm: "Quản lý là biết được chính xác điều bạn muốn người khác làm và
sau đó thấy được rằng họ đã hồn thành cơng việc một cách tốt nhất" [21, tr.8].
- Xem con ngƣời là một thực thể xã hội, có đời sống tâm lý, tính cảm,
có tính tổ chức và tính cộng đồng, vừa là đối tƣợng quản lý, đồng thời cũng là
chủ thể quản lý đã là cơ sở của nhiều học thuyết quản lý sống động và đầy đủ
hơn. Những học thuyết này cho rằng "hiệu quả lao động tăng lên không chỉ ở
cách quản lý khoa học mà còn khi tạo ra được trong các tổ chức đó những
mối quan hệ con người tốt đẹp" [21, tr.15]; rằng "phải chú trọng tới những
người lao động với toàn bộ đời sống của họ, cả yếu tố kinh tế lẫn yếu tố tinh
thần và tình cảm" [21, tr.15]. Đó là các học thuyết quản lý của M.Follet (1868
-1933), của E.Mayo (1880-1949);
- P. Drucker xây dựng học thuyết quản lý của mình trong xã hội thơng
tin - hậu cơng nghệ, với triết lý "kiến thức và hiệu quả lao động trí óc trở
thành nhân tố quyết định sự phát triển của các tổ chức".
Trong Nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa, học thuyết về quản lý cũng phát triển
hết sức phong phú. V.I. Lênin là ngƣời đầu tiên sau Cách mạng Tháng Mƣời

10


năm 1917 đã đặc biệt chú trọng đến vấn đề quản lý. Ngƣời nhấn mạnh nhiệm
vụ trọng tâm của chính quyền Xô viết "là quản lý và quản lý" đồng thời đòi
hỏi phải phân biệt quản lý với hoạt động chính trị, rằng "mục tiêu cơ bản của
hoạt động quản lý nhà nước là nhằm phát triển kinh tế" [21, tr.12], phải học
tập quản lý "ở những nhà tổ chức lớn nhất của chủ nghĩa tư bản" [21, tr.12].
Nội dung cơ bản của những học thuyết về quản lý xã hội trong các nhà
nƣớc xã hội chủ nghĩa là:
- Quản lý xã hội là quản lý một cách khoa học, "là sự tác động có ý
thức, có mục đích của con người lên toàn bộ hệ thống xã hội hoặc đến từng
khâu của nó" (các phạm vi hoạt động xã hội, các ngành kinh tế, các liên hiệp
sản xuất, các xí nghiệp...), bảo đảm sự hoạt động tối ƣu và sự phát triển của
chúng trên cơ sở vận dụng các quy luật khách quan và những xu hƣớng vốn
có của chủ nghĩa xã hội [50, tr.263].
Quản lý với quan niệm trên là khách quan, vừa là kết quả, vừa là yêu
cầu cần thiết của sự giao tiếp trong quá trình lao động, trao đổi sản phẩm lao
động, yêu cầu về tính tổ chức, trật tự, sự phân cơng lao động, hay do tính chất
xã hội của lao động quyết định.
- Quản lý xã hội một cách khoa học là việc sử dụng hệ thống tri thức,
công cụ, phƣơng thức và cơ chế đa dạng, phong phú tác động lên ý thức, hành
vi của con ngƣời, "làm cho sự hoạt động chủ quan của con người phù hợp
những đòi hỏi của những quy luật khách quan" [50, tr.263].
- Trong xã hội xã hội chủ nghĩa, quản lý xã hội một cách khoa học là
quản lý con ngƣời, "là sự tổ chức một cách tốt nhất đời sống kinh tế của họ,
giáo dục họ theo tinh thần, lý tưởng cộng sản chủ nghĩa" [50, tr.263].
Tóm lại, Tùy theo từng góc độ nghiên cứu, quản lý đƣợc quan niệm
khác nhau, với những định nghĩa khác nhau, song quản lý, về thực chất là quản

lý con ngƣời, là thực hiện những tác động lên ý thức, tâm lý, tình cảm của con

11


ngƣời bằng một hệ thống công cụ, phƣơng tiện, mô hình và cơ chế khác nhau
nhằm tổ chức, điều chỉnh hành vi của con ngƣời theo những mục tiêu quản lý,
phù hợp với quy luật vận động khách quan của tổ chức, của xã hội.
1.1.2. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông
đƣờng bộ
Quản lý nhà nƣớc hay quản lý của nhà nƣớc là những hoạt động quản
lý có những đặc trƣng riêng, đó là:
- Quản lý nhà nƣớc chỉ xuất hiện khi nhà nƣớc xuất hiện. Nhà nƣớc trở

thành ngƣời đại diện xã hội, là chủ thể chủ yếu quản lý xã hội, quản lý một
cách toàn diện cả về dân cƣ, lãnh thổ và quản lý các lĩnh vực khác nhau của
đời sống xã hội.
- Quản lý nhà nƣớc là quản lý công, đƣợc phân biệt với quản lý tƣ ở
mục tiêu quản lý là những lợi ích cơng cộng, đƣợc bảo đảm bằng quyền lực
công mà xã hội trao cho nhà nƣớc.
- Quản lý nhà nƣớc là quản lý bằng pháp luật, theo pháp luật. Pháp luật
vừa là chuẩn mực của quản lý, vừa thể hiện và bảo đảm uy quyền trong quản
lý. Có thể khẳng định: Có nhiều học thuyết quản lý khác nhau; có học thuyết
xem nhẹ pháp luật, có học thuyết coi trọng pháp luật, song khơng có nhà nƣớc
nào khơng quản lý bằng pháp luật. Khơng có pháp luật nhà nƣớc khơng có
cơng cụ, uy quyền để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý.
Do pháp luật có vị trí quan trọng đặc biệt trong quản lý nhà nƣớc nên
việc định ra pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật, bảo vệ pháp luật đƣợc gắn
với những chức năng quản lý, quy trình quản lý của nhà nƣớc, gắn với việc
thực hiện quyền lực nhà nƣớc.

- Vì vai trò của pháp luật nhƣ trên nên quản lý nhà nƣớc đối với xã hội
(quản lý dân cƣ, quản lý lãnh thổ, quản lý các mặt, các lĩnh vực khác nhau của
đời sống xã hội) cũng đồng nghĩa với quản lý nhà nƣớc đối với xã hội. Và vì
vậy, nội dung của quản lý, hay hoạt động quản lý nhà nƣớc bao gồm:

12


Một là, hoạt động xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật:
Đây là hoạt động nhằm đặt ra các chuẩn mực pháp lý để điều chỉnh các hành
vi, hoạt động quản lý cụ thể nhằm tác động lên đối tƣợng quản lý, hƣớng đối
tƣợng quản lý theo những mục tiêu (khách thể quản lý) cụ thể.
Hoạt động xây dựng, ban hành pháp luật là hoạt động đầu tiên của chu
trình quản lý nhà nƣớc, và với nội dung trên, trở thành hoạt động có tính chất
quyết định hiệu lực, hiệu quả quản lý, chi phối các hoạt động khác của quản
lý. Tất nhiên, hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nƣớc còn phụ thuộc vào chất
lƣợng các văn bản quy phạm pháp luật - sản phẩm của hoạt động ấy. Đó phải
là một hệ thống pháp luật có đầy đủ các thuộc tính hiện đại, nhƣ tính thống
nhất, đồng bộ, toàn diện, ổn định, minh bạch, phù hợp với trình độ phát triển
kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn khác nhau của xã hội, phù hợp và phản
ánh đƣợc đầy đủ tâm tƣ, nguyện vọng, ý chí của số đơng đối tƣợng quản lý,
có tính phổ thơng đại chúng, đƣợc trình bày với trình độ kỹ thuật cao, và do
đó có tính khả thi. Trong điều kiện của nhà nƣớc pháp quyền, các đạo luật
ngày càng giữ vị trí trung tâm, trực tiếp điều chỉnh các quan hệ xã hội thì giai
đoạn đầu tiên của chu trình quản lý nhà nƣớc, cũng là nội dung đầu tiên của
hoạt động quản lý nhà nƣớc chính là hoạt động thực hiện chức năng lập pháp
của cơ quan quyền lực nhà nƣớc cao nhất, cơ quan đại biểu cao nhất của nhân
dân (Quốc hội).
Hoạt động xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật - xét dƣới
góc độ quản lý, cũng là hoạt động ra quyết định quản lý quy phạm, thể hiện ý

chí, quyền uy của chủ thể quản lý (nhà nƣớc); ý chí và quyền uy này có tính
chất bắt buộc thi hành một cách phổ biến, đƣợc bảo đảm kể cả bằng các biện
pháp cƣỡng chế. Việc ra các quyết định quản lý quy phạm dƣới các hình thức
của pháp luật trở thành một trong các hình thức của quản lý nhà nƣớc.

13


Hai là, Hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật:
Xét theo chu trình quản lý, hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật là giai
đoạn tiếp nối hoạt động soạn thảo, ban hành pháp luật, thực chất là hoạt động
nhằm hiện thực hóa các quyết định quản lý quy phạm trên những lĩnh vực
quản lý cụ thể, là sự tác động quản lý lên ý thức, hành vi của đối tƣợng quản
lý, tổ chức, định hƣớng những hành vi đó trong những điều kiện, hoàn cảnh
nhất định diễn ra phù hợp với khách thể của quản lý.
Cũng nhƣ hoạt động soạn thảo, ban hành pháp luật, hoạt động tổ chức
thực hiện pháp luật trong quản lý nhà nƣớc phải theo một quy trình chặt chẽ,
và do những cơ quan quản lý nhà nƣớc, cơng chức nhà nƣớc có thẩm quyền
thực hiện. Hoạt động đó cũng phải đƣợc tiến hành theo các cách thức luật
định, bằng một hệ thống thủ tục (thủ tục hành chính) mang tính pháp lý. Tuy
nhiên, những điều đó khơng làm mất đi tính chất sáng tạo của quản lý. Về
thực chất, hoạt động thực hiện pháp luật trong quản lý nhà nƣớc là hoạt động
nhằm vận dụng, áp dụng sáng tạo pháp luật trong quá trình quản lý, phù hợp
với những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể xuất hiện trong quá trình quản lý.
- Về chủ thể quản lý: Trong giai đoạn tổ chức thực hiện pháp luật, việc
thực hiện nội dung quản lý chủ yếu thuộc về chức năng của các cơ quan quản
lý hành chính nhà nƣớc, ở Trung ƣơng là Chính phủ - cơ quan quản lý thẩm
quyền chung cao nhất, thực hiện quản lý toàn diện các lĩnh vực khác nhau của
đời sống xã hội; các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, là những
cơ quan quản lý thẩm quyền riêng, thực hiện quản lý một, một số lĩnh vực khác

nhau của đời sống xã hội. Cơ quan quản lý thẩm quyền chung ở địa phƣơng là
Ủy ban nhân dân (UBND); giúp UBND thực hiện những chức năng quản lý cụ
thể có cơ quan chun mơn (cơ quan tham mƣu), với cấp tỉnh là các sở, với cấp
huyện là các phịng, và ở cấp cơ sở là các cơng chức chuyên môn.
Hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật đƣợc triển khai thông qua công

14


vụ của cơng chức hành chính nhà nƣớc. Vì lẽ đó, hiệu lực, hiệu quả quản lý ở
giai đoạn này phụ thuộc trực tiếp vào chất lƣợng đội ngũ công chức hành
chính, vào chất lƣợng cơng vụ của cơng chức. Chất lƣợng đó phụ thuộc phần
quan trọng vào chất lƣợng của pháp luật về cơng chức, cơng vụ. Vì lẽ đó,
Luật Cơng chức và Luật Cơng vụ ln là những thể chế quản lý có vị trí quyết
định chất lƣợng thực hiện pháp luật trong quản lý. Ở Việt Nam, theo định
hƣớng xây dựng và hoàn thiện Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, việc
soạn thảo ban hành Luật Cơng chức và Luật Cơng vụ đang là địi hỏi cấp bách
của cơng cuộc cải cách hành chính, thực thi Chiến lƣợc xây dựng và hoàn
thiện pháp luật, với quan điểm "xác định rõ cơ quan, công chức nhà nước chỉ
được làm những gì pháp luật cho phép. Xây dựng tiêu chuẩn đạo đức nghề
nghiệp cho từng loại cán bộ, công chức và hệ thống tiêu chuẩn đánh giá,
khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ, công chức" [30, tr.19].
Mặt khác, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc ở giai đoạn tổ chức thực
hiện pháp luật còn phụ thuộc vào ý thức pháp luật, vào trình độ tri thức về
quản lý và tri thức pháp luật của đội ngũ công chức, và cả của đối tƣợng quản
lý nhà nƣớc. Vì lẽ đó, cơng tác tun truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho
các tầng lớp nhân dân, với các hình thức, phƣơng tiện, phƣơng pháp, nội dung
phù hợp với từng chủ thể, đối tƣợng quản lý, từng lĩnh vực quản lý là hết sức
quan trọng. Cũng vì thế, ngay khi đề ra đƣờng lối đổi mới, thực hiện quản lý
đất nƣớc bằng pháp luật Đảng ta khẳng định:

Coi trọng cơng tác giáo dục, tun truyền, giải thích pháp
luật; đƣa việc giảng dạy pháp luật vào hệ thống các trƣờng của
Đảng, của Nhà nƣớc (kể cả các trƣờng phổ thông, đại học), của các
đoàn thể nhân dân. Cán bộ quản lý các cấp từ trung ƣơng đến đơn
vị cơ sở phải có kiến thức về quản lý hành chính và hiểu biết về
pháp luật [22, tr.121].

15


Ba là, Xử lý vi phạm pháp luật trong quản lý:
Có pháp luật mà pháp luật lại khơng đƣợc thực hiện thì nhƣ V.I. Lênin
từng khẳng định "cùng lắm cũng chỉ làm lay động khơng khí". Tuy nhiên,
điều đó khơng có nghĩa việc xử lý vi phạm trong chu trình quản lý bằng pháp
luật là không quan trọng. Xử nghiêm, xử đúng, xử kịp thời, công khai, minh
bạch, công bằng đối với mọi hành vi vi phạm pháp luật trong quản lý nhà
nƣớc sẽ bảo đảm hiệu lực quản lý, bảo đảm trật tự, kỷ cƣơng trong quản lý, có
hiệu quả răn đe, phòng ngừa cao.
Việc thực hiện nội dung xử lý vi phạm pháp luật trong quản lý nhà
nƣớc diễn ra ở tất cả các giai đoạn của chu trình quản lý, ngay cả ở giai đoạn
ra quyết định quản lý quy phạm (giai đoạn soạn thảo ban hành pháp luật),
nhất là ở giai đoạn tổ chức thực hiện pháp luật, đƣợc áp dụng cho cả đối
tƣợng quản lý và cả với chủ thể quản lý, với nhiều hình thức, trách nhiệm
pháp lý khác nhau, cả trách nhiệm kỷ luật, trách nhiệm vật chất, trách nhiệm
hành chính. Điều quan trọng của nội dung xử lý vi phạm pháp luật trong quản
lý nhà nƣớc là khơng đƣợc tuyệt đối hóa quyền lực cƣỡng chế trong việc ra và
thực thi quyết định quản lý, hành chính hóa, hình sự hóa các quan hệ quản lý
kinh tế, dân sự hoặc cấm đoán vơ lối, cốt để tạo thuận lợi có tính cục bộ của
chủ thể quản lý.
Tóm lại, từ sự trình bày trên có thể rút ra một số những nhận thức về

quản lý nhà nƣớc nhƣ sau:
- Trong lịch sử các học thuyết chính trị - pháp lý có học thuyết đức trị,
có học thuyết pháp trị. Trong thực tiễn quản lý, có nhà nƣớc lấy học thuyết
đức trị làm chủ thuyết, có nhà nƣớc lấy học thuyết pháp trị làm chủ thuyết,
song khơng có nhà nƣớc nào khơng sử dụng pháp luật để cai trị, quản lý, để
làm công cụ cai trị, quản lý. Pháp luật, nhà nƣớc, quản lý nhà nƣớc có quan hệ
hữu cơ, chế định lẫn nhau. Vì thế, một nhà nƣớc mạnh phải có một chế độ

16


pháp luật hoàn bị mạnh; một nhà nƣớc quản lý có hiệu quả phải biết dựa vào
pháp luật, biết sử dụng pháp luật để thực hiện các tác động quản lý lên quá
trình phát triển của xã hội.
- Pháp luật là cơ sở, là cơng cụ, hình thức của quản lý nhà nƣớc, là
chuẩn mực khách quan để đánh giá hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nƣớc.
Mặc dù vậy, pháp luật không phải là tuyệt đối, cũng không đƣợc tuyệt đối hóa
vai trị của pháp luật trong quản lý nhà nƣớc. Quản lý nói chung, quản lý nhà
nƣớc nói riêng cịn là một nghệ thuật, địi hỏi nhà nƣớc với tƣ cách là chủ thể
quản lý phải biết sử dụng đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo các công cụ, phƣơng
tiện quản lý. Vì lẽ đó, bên cạnh pháp luật, nhà nƣớc phải biết sử dụng kết hợp
các công cụ, chuẩn mực quản lý khác, nhất là đạo đức, truyền thống dân tộc,
vừa tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc, vừa coi trọng tính độc lập, tự chủ của các
cộng đồng, thực hiện xã hội hóa,... Qua việc vận dụng các hình thức và
phƣơng pháp đó cũng góp phần để nhà nƣớc hồn thiện pháp luật, hồn thiện
quy trình ra và thực hiện các quyết định quản lý cụ thể. Đây cũng là quan
điểm đã đƣợc Đảng ta khẳng định trong nhiều Nghị quyết Đại hội Đảng thời
kỳ đổi mới. Nghị quyết Đại hội VIII khẳng định: "Tăng cường pháp chế xã
hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam. Quản lý xã hội bằng
pháp luật, đồng thời coi trọng giáo dục, nâng cao đạo đức" [23, tr.129].

- Tùy theo bản chất của chế độ nhà nƣớc, theo mơ hình và cơ chế quản
lý, quản lý nhà nƣớc phải tuân theo những nguyên tắc nhất định. Trong nhà
nƣớc xã hội chủ nghĩa, quản lý nhà nƣớc đƣợc tiến hành bởi các cơ quan quản
lý hành chính nhà nƣớc, và do đó phải tuân theo các nguyên tắc sau:
+ Các ngun tắc có tính chính trị - xã hội, gồm: nguyên tắc Đảng lãnh
đạo trong quản lý hành chính nhà nƣớc; nguyên tắc nhân dân lao động tham
gia đông đảo vào quản lý hành chính nhà nƣớc; nguyên tắc tập trung dân chủ;
nguyên tắc bình đẳng giữa các dân tộc trong quản lý hành chính nhà nƣớc;
nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa.

17


+ Các nguyên tắc mang tính tổ chức - kỹ thuật, gồm nguyên tắc quản lý
theo địa phƣơng; nguyên tắc quản lý theo ngành kết hợp với nguyên tắc quản
lý theo chức năng và phối hợp quản lý liên ngành.
- Quản lý nhà nƣớc là quản lý do nhà nƣớc tiến hành trên cơ sở pháp
luật và bằng pháp luật. Do chỗ nhà nƣớc là ngƣời đại diện xã hội thực hiện
quản lý toàn diện các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội nên bộ máy nhà
nƣớc đƣợc tổ chức thành nhiều cơ quan khác nhau; mỗi cơ quan đƣợc phân
công những chức năng quản lý riêng, trong đó các cơ quan hành chính nhà
nƣớc, ở trung ƣơng là Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc
Chính phủ, ở địa phƣơng là UBND các cấp (tỉnh, huyện, xã và cấp tƣơng
đƣơng) là chủ thể quản lý, thực hiện quản lý bằng pháp luật một cách trực
tiếp. Đó cũng là những cơ quan thực hiện pháp luật, thực hiện quyền hành
pháp trong hệ thống quyền lực nhà nƣớc.
- Đối tƣợng của quản lý nhà nƣớc hết sức đa dạng, song nhƣ trên đã
phân tích, về thực chất, đối tƣợng của quản lý là con ngƣời, gắn với những sự
vật, hiện tƣợng xã hội. Trong Nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa, quản lý nhà nƣớc là
quản lý dân chủ, theo nguyên tắc lôi cuốn những ngƣời lao động, những

ngƣời nghèo tham gia công việc quản lý nhà nƣớc hàng ngày. Đây cũng là
phƣơng pháp quản lý đặc trƣng của Nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa, mà theo V.I.
Lênin, là phƣơng pháp tuyệt diệu để tăng ngay một lúc sức mạnh của bộ máy
nhà nƣớc lên gấp 10 lần, phƣơng pháp mà bất cứ nhà nƣớc tƣ sản nào cũng
khơng có đƣợc.
- Khách thể của quản lý nhà nƣớc: Theo lý luận về khách thể của quản
lý nhà nƣớc khách thể của quản lý là "cái" mà chủ thể quản lý dự định trƣớc,
và hƣớng toàn bộ quá trình quản lý vào đó. Vì vậy, khách thể của quản lý là
khái niệm có nội hàm khá tƣơng đồng với khái niệm mục đích quản lý. Tuy
nhiên, trong quản lý nhà nƣớc việc đạt tới khách thể đƣợc xem là q trình đi
tới mục đích quản lý.

18