Khảo nghiệm đặc tính nông học, năng suất, phẩm chất cưú 15 giống lúa quốc gia a2 tại trại giống bình đức -a n gia ng vụ đông xuân 2004 -2005

NGUYỄN XUÂN LÝ
MSSV: DPN010641
KHẢO NGHIỆM ĐẶC TÍNH NÔNG HỌC, NĂNG SUẤT,
PHẨM CHẤT CỦA 15 GIỐNG LÚA QUỐC GIA A2
TẠI TRẠI GIỐNG BÌNH ĐỨC - AN GIANG
VỤ ĐÔNG XUÂN 2004 -2005
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP KỸ SƯ NGÀNH PHÁT TRIỂN NÔNG
THÔN

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

Ks. Lê Thùy Nương
Ths. Nguyễn Thị Thanh Xuân
Tháng 7.2005
1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA NÔNG NGHIỆP – TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA NÔNG NGHIỆP – TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
KHẢO NGHIỆM ĐẶC TÍNH NÔNG HỌC, NĂNG
SUẤT,
PHẨM CHẤT CỦA 15 GIỐNG LÚA QUỐC GIA A2
TẠI TRẠI GIỐNG BÌNH ĐỨC - AN GIANG
VỤ ĐÔNG XUÂN 2004 -2005
Do sinh viên: NGUYỄN XUÂN LÝ thực hiện và đệ nạp
Kính trình hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp xét duyệt

Long xuyên, ngày……tháng …. Năm 200…

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
Ks.Lê Thùy Nương
Ths.Nguyễn Thị Thanh Xuân
2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA NÔNG NGHIỆP – TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp đã chấp thuận luận văn đính kèm
với đề tài: KHẢO NGHIỆM ĐẶC TÍNH NÔNG HỌC, NĂNG SUẤT,
PHẨM CHẤT CỦA 15 GIỐNG LÚA QUỐC GIA A2 TẠI TRẠI
GIỐNG BÌNH ĐỨC AN GIANG VỤ ĐÔNG XUÂN 2004 – 2005
Do sinh viên: NGUYỄN XUÂN LÝ
Thực hiện và bảo vệ trước hội đồngngày:………………………
.............
Luận văn đã được hội đồng đánh giá ởmức:…………………………
….
Ý kiến của hội đồng:…………………………………………………
…..
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
..
Long Xuyên, ngày…. tháng …..năm 2005
DUYỆT Chủ Tịch Hội Đồng
BAN CHỦ NHIỆM KHOA NN - TNTN

3
TIỂU SỬ CÁ NHÂN
Họ và tên: NGUYỄN XUÂN LÝ
Ngày tháng năm sinh: 24/06/1979

Con ông: Nguyễn Văn Bình
Và bà: Huỳnh Thị Khen
Địa chỉ: ấp Mỹ Hòa B, xã Mỹ Hội Đông, huyện Chợ Mới, tỉnh
An Giang.
Đã tốt nghiệp phổ thông trung học năm 1998
Vào trường Đại Học An Giang năm 2001 học lớp DH2PN1 khóa
II thuộc khoa Nông Nghiệp – Tài Nguyên Thiên.
4
LỜI CẢM TẠ
Kính dâng:
Ba mẹ người đã dành cả cuộc đời tận tụy hy sinh cho con
Chân thành biết ơn:
Cô NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
Cô LÊ THÙY NƯƠNG
Đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực tập và hoàn thành
luận văn tốt nghiệp.
Chân thành cảm tạ:
Quí thầy cô đã hết lòng hướng dẫn tôi trong suốt thời gian học tập
Vô cùng biết ơn anh Minh, chị Phương và tập thể cán bộ công nhân
trung tâm nghiên cứu và sản xuất giống cây trồng Bình Đức – An Giang.
Thân gửi đến tất cả các bạn học cùng lớp đã tận tình giúp đỡ, động
viên tôi trong suốt thời gian học tập và làm luận văn tốt nghiệp lời cảm ơn
chân thành nhất!
5
Tóm lược
Giống tốt năng suất cao, phẩm chất tốt đáp ứng cho nhu cầu sản xuất
theo hướng xuất khẩu, kháng được một số loại sâu bệnh phổ biến, phù hợp
với điều kiện đất đai và kỹ thuật canh tác của từng vùng, từng địa phương là
rất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Vì vậy, đề tài “Khảo nghiệm đặc
tính nông học, năng suất, phẩm chất của 15 giống lúa quốc gia A2 tai

trại giống Bình Đức - An Giang vụ Đông Xuân 2004 -2005” được thực
hiện nhằm tìm ra những giống có khả năng đáp ứng được các yêu cầu trên.
Bộ giống lúa thí nghiệm gồm 15 giống được nhận từ phòng khảo kiểm
nghiệm giống cây trồng phía nam. Các giống lúa được bố trí theo thể thức
khối hoàn toàn ngẫu nhiên với 3 lần lập lại, tổng số lô là 45 lô. Mạ được gieo
theo phương pháp mạ khô. Cấy khi mạ được 18 ngày tuổi, cấy một tép/ bui,
bón phân theo công thức 90 – 60 – 60 và được chia làm 4 lần bón, làm cỏ
bằng tay.
Các chỉ tiêu theo dõi: đặc tính nông học, sự mẫn cảm với sâu bệnh, các
thành phần năng suất và năng suất thực tế, một số đặc tính về phẩm chất gạo.
Các chỉ tiêu theo dõi được đánh giá theo phương pháp đánh giá của IRRI.
Các giống lúa có thời gian sinh trưởng từ 103 – 109 ngày, hầu hết các
giống không đổ ngã, chiều cao biến động từ 92 đến 113,8 cm, chồi tối đa đạt
được ở mức trung bình (12 – 15 chồi), chồi hữu hiệu tương đối khá, độ tàn lá
từ trung bình đến sớm.
Đa số các giống lúa có đặc tính nông học phù hợp với kiểu hình cây
lúa cho năng suất cao. Năng suất đạt được khá cao từ 5,1 đến 7,6 tấn/ha. Số
bông/m
2
biến động từ 343 đến 450 bông, hạt chắc/bông khá cao (66 – 108
hạt), phần trăm hạt chắc dao động từ 63,3 đến 90,7%, trọng lượng 1000 hạt
đạt được từ 21,3 đến 29,5g. Tỉ lệ gạo lức từ 76 – 82%, gạo trắng đạt được
53,5 – 62,3%, tỉ lệ gao nguyên biến động từ 38,2 – 50,8%.
Qua thí nghiệm nhận thấy hầu hết các giống có nhiều đặc điểm tốt, đặc
biệt là 5 giống OM2280, OM3539, TX93, OM3566, MTL364 có năng suất
cao, phẩm chất gạo khá, có thể đưa vào sản xuất.
6
MỤC LỤC
NỘI DUNG Trang
CẢM TẠ i

TÓM LƯỢC ii
MỤC LỤC iv
DANH SÁCH HÌNH vi
DANH SÁCH BẢNG vii
Chương 1 GIỚI THIỆU 1
Chương 2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU 3
2.1. Sơ lược nguồn gốc và sinh trưởng cây lúa 3
2.2.Vai trò của giống trong sản xuất 4
2.3. Công tác nghiên cứu lúa trên thế giới và Đồng Bằng Sông Cửu
Long
6
2.3.1.Công tác nghiên cứu lúa trên thế giới. 6
2.3.2.Công tác nghiên cứu lúa ở Đồng Bằng Sông Cửu Long 7
2.4.Yêu cầu cơ bản của giống lúa tốt 8
2.5. Kiểu hình cây lúa năng suất cao 9
2.6.Tiến trình chọn tạo giống lúa 11
2.7.Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất và các biện pháp gia tăng
năng suất
13
2.4.1.Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất 13
2.7.1.1.Số hạt trên bông 14
2.7.1.2.Số bông trên m
2
14
2.7.1.3.Phần trăm hạt chắc 14
2.7.1.4.Trọng lượng 1000 hạt 15
2.4.2.Biện pháp gia tăng năng suất 15
2.8.Tình hình canh tác lúa ở An Giang 16
2.8.1.Tình hình chung 16
2.8.2.Kỹ thuật canh tác 16

Chương 3 PHƯƠNG TIỆN VÀ PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIỆM 17
3.1. Phương tiện thí nghiệm 17
3.1.1.Địa điểm và thời gian thí nghiệm 17
3.1.2.Vật liệu thí nghiệm 17
3.2. Phương pháp nghiên cứu 18
3.2.1.Bố trí thí nghiệm 18
3.2.2.Phương pháp tiến hành 19
3.3.Chỉ tiêu theo dõi 20
3.3.1.Các chỉ tiêu nông học 20
3.3.2.Sâu bệnh 22
3.3.3.Năng suất và các thành phần năng suất 25
3.3.3.1.Các thành phần năng suất 25
3.3.3.2.Năng suất thực tế 26
3.3.4.Phẩm chất hạt 26
3.4.Phương pháp thống kê 28
7
Chương 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 29
4.1.Tình hình chung 29
4.2.Kết quả thảo luận 29
4.2.1. Đặc tính nông học 29
4.2.1.1. Chiều cao cây 29
4.2.1.2. Số chồi 31
4.2.1.3. Góc lá cờ 32
4.2.1.4. Thời gian sinh trưởng 33
4.2.1.5. Đặc tính cổ bông 34
4.2.1.6. Chiều dài bông 35
4.2.1.7. Độ tàn lá 36
4.2.1.8. Đặc tính đổ ngã 36
4.2.1.9. Độ rụng hạt 37
4.2.2. Sâu bệnh 37

4.2.3.Thành phần năng suất và năng suất thực tế 39
4.2.3.1. Số bông trên m
2
39
4.2.3.2. Hạt chắc trên bông 40
4.2.3.3. Tỉ lệ hạt chắc 40
4.2.3.4. Trọng lượng 1000 hạt 41
4.2.3.5. Năng suất thực tế 41
4.2.4. Phẩm chất gạo 43
4.2.5. Đánh giá các giống lúa có triển vọng 45
Chương 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 48
5.1. Kết luận 48
5.2. Đề nghị 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO
49
PHỤ CHƯƠNG

8
DANH SÁCH HÌNH
TT Tựa hình Trang
1 Sơ đồ tổng quát tiến trình công tác chọn tạo giống lúa trồng. 13
2 Sơ đồ bố trí thí nghiệm 15 giống lúa tại trại giống Bình Đức -
An Giang vụ Đông Xuân 2004 – 2005.
18
DANH SÁCH BẢNG
Bảng số Tựa bảng Trang
1 Phân nhóm giống lúa theo thời gian sinh trưởng. 4
2 Danh sách 15 giống lúa thí nghiệm tại trại giống Bình Đức –
An Giang vụ Đông Xuân 2004 – 2005.
17

3 Tình hình khí tượng thủy văn tại TP Long Xuyên trong thời
gian làm thí nghiệm.
29
4 Động thái tăng trưởng chiều cao cây của 15 giống lúa thí
nghiệm tại trại giống Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân
2004 – 2005.
30
5 Sự biến động số chồi của 15 giống lúa thí nghiệm tại trại giống
Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân 2004 – 2005.
32
6 Sự phân bố góc lá cờ của 15 giống lúa thí nghiệm tại trại giống
Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân 2004 – 2005.
33
7 Thời gian sinh trưởng, chiều dài bông của 15 giống lúa thí
nghiệm tại trại giống Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân
2004 –2005.
34
8 Đặc tính nông học của 15 giống lúa thí nghiệm tại trại giống
Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân 2004 – 2005.
35
9 Phân cấp mức độ đổ ngã của 15 giống lúa thí nghiệm tại trại
giống Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân 2004 – 2005.
36
10 Kết quả thử nghiệm bệnh cháy lá và rầy nâu của 15 giống lúa
thí nghiệm tại trại giống Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân
2004 – 2005.
39
11 Thành phần năng suất và năng suất thực tế của 15 giống thí
nghiệm tại trại giống Bình Đức – An Giang vụ Đông Xuân
2004 – 2005.

42
12 Phẩm chất gạo của 15 giống lúa thí nghiệm tại trại giống Bình
Đức – An Giang vụ Đông Xuân 2004 – 2005.
44
9
Chương 1 GIỚI THIỆU
Lúa là cây trồng quan trọng cho hơn một nửa số dân trên thế giới và
là loại cây cung cấp lương thực quan trọng cho nhất trong bữa ăn hàng ngày
của hàng triệu người. Việt Nam là một nước nông nghiệp, có hơn 50% thu
nhập quốc dân là do nông nghiệp tạo ra. Trong đó, cây lúa là cây trồng quan
trọng và có vai trò chiến lược trong nền kinh tế nước ta. Cây lúa không chỉ
giải quyết vấn đề lương thực hàng ngày cho nhân dân mà còn là nguồn xuất
khẩu quan trọng thu nhập ngoại tệ, là nền tảng để xây dựng và phát triển các
ngành công nghiệp. Diện tích trồng lúa của cả nước khoảng 5,6 triệu ha,
trong đó Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) chiếm 2,3 triệu ha. Thêm vào
đó, trồng lúa là một nghề cổ truyền của hơn 80% dân số nước ta. An Giang là
một tỉnh trọng điểm sản xuất lúa gạo của khu vực ĐBSCL, nơi có điều kiện
thuận lợi cho việc phát triển cây lúa, với sản lượng hàng năm đạt khoảng
3.000.000 tấn/năm đứng hàng đầu trong vùng ĐBSCL với các giống lúa cao
sản ngắn ngày chất lượng cao chiếm khoảng 90%. Những năm qua, tình hình
dân số trên thế giới ngày càng gia tăng nhanh, ngoài việc áp dụng những tiến
bộ khoa học vào sản xuất cũng như tăng diện tích gieo trồng để làm tăng
năng suất và sản lượng lúa, các nhà khoa học trong và ngoài nước không
ngừng nghiên cứu để tìm ra những giống lúa mới có năng suất cao, phẩm chất
tốt, đáp ứng nhu cầu lương thực ngày càng tăng cho toàn xã hội.
Mặt khác, do tình hình thâm canh tăng vụ như hiện nay tạo điều kiện
cho sâu bệnh phát triển, rất có khả năng bùng phát thành dịch. Tuy nhiên,
hiện nay chất lượng lúa gạo hàng hóa của Việt Nam cũng chưa thật sự đạt
yêu cầu xuất khẩu so với các nước trong khu vực và trên thế giới như Thái
Lan v.v…. Điều này có thể lý giải rằng tại sao giá gạo của Việt Nam thấp hơn

giá gạo của Thái Lan từ 30 – 40 USD/tấn. “Sau 10 năm tham gia xuất khẩu
gạo, đến nay Việt Nam chủ yếu vẫn xuất khẩu các loại gạo phẩm cấp thấp,
giá trị xuất khẩu không cao. Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam thường thấp
hơn giá gạo của Thái Lan 30 - 40 USD/tấn. Việc chuyển sang sản xuất các
loại lúa thơm đang trở thành yêu cầu bức thiết để nâng giá trị xuất khẩu gạo,
1
do diện tích lúa không thể mở rộng thêm, sản lượng gạo xuất khẩu chỉ có thể
xoay quanh con số 3,8 - 4 triệu tấn mỗi năm, đọc từ website.http://www.
sonongnghiep.angiang.gov.vn.”. Chất lượng thóc gạo chưa đạt yêu cầu là do
nhiều nguyên nhân, trong đó chất lượng lúa giống và giống lúa là 1 trong
những yếu tố rất quan trọng góp phần tăng năng suất, chất lượng, sản lượng
nhằm giúp cho nông dân tăng thêm thu nhập. Vì vậy, việc tìm ra những giống
mới năng suất cao, phẩm chất tốt đáp ứng cho nhu cầu sản xuất theo hướng
xuất khẩu là điều rất cần thiết. Đề tài “Khảo nghiệm đặc tính nông học,
năng suất, phẩm chất của 15 giống lúa quốc gia A2 tai trại giống Bình
Đức - An Giang vụ Đông Xuân 2004 -2005” nhằm tìm ra những giống
có khả năng đáp ứng được các yêu cầu trên trong giai đoạn hiện nay và
những năm tiếp theo.
1
Chương 2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU
2.1. Sơ lược nguồn gốc, phân loại và sinh trưởng cây lúa
2.1.1. Nguồn gốc
Từ xa xưa cây lúa đã hiện diện trong cuộc sống của con người. Gắn
liền với lịch sử phát triển của nhân loại cây lúa cũng trải qua một lịch sử tiến
hóa phức tạp và lâu dài với nhiều thay đổi rất lớn về đặc điểm hình thái, nông
học, sinh lý và sinh thái. Hiểu biết về nguồn gốc cây lúa trồng giúp ta hình
dung được quá trình tiến hóa và hiểu được điều kiện môi trường cùng những
yêu cầu sinh thái tự nhiên mà cây lúa cần cho nhu cầu sinh trưởng và phát
triển đặc biệt của nó.
Về nguồn gốc thì có nhiều tác giả đề cập đến nhưng cho tới nay vẫn

chưa có dữ liệu nào chắc chắn và thống nhất, có nhiều ý kiến chưa thống
nhất, nhưng căn cứ vào các tài liệu lịch sử, di tích khảo cổ, đặc điểm sinh thái
học của cây lúa trồng và sự hiện diện rộng rải của các loài lúa hoang dại trong
khu vực, nhiều người đồng ý rằng nguồn gốc cây lúa là ở vùng đầm lầy Đông
Nam Á, rồi từ đó lan dần đi các nơi.
Theo Chowdhury và Ghosh được Nguyễn Ngọc Đệ (1994) trích dẫn
thì những hạt thóc hóa thạch cổ nhất của thế giới đã được tìm thấy ở
Hasthinapur (Bang Uttar Pradesh - Ấn Độ) vào khoảng năm 1000 – 750 trước
công nguyên, tức cách nay hơn 2500 năm.
Sampath và Kao được trích dẫn bởi Nguyễn Ngọc Đệ (1994) thì cho
rằng sự hiện diện của nhiều loại lúa hoang ở Ấn Độ và Đông Nam Á chứng tỏ
rằng Ấn Độ, Miến Điện hay Đông Dương là nơi xuất xứ của lúa trồng.
2.1.2. Phân nhóm lúa
Tên khoa học của hai loại lúa trồng hiện nay là Oryza sativa L. tiêu
biểu cho nhóm lúa trồng ở châu Á có tổ tiên trực tiếp là Oryza nivara, một
loại lúa hoang hằng niên và Oryza glaberrima Steud. cũng tiến hóa từ một lúa
hoang hằng niên khác. Hiện nay, có nhiều cách phân nhóm lúa trồng: Phân
nhóm theo vùng địa lý, theo đáp ứng với quang kỳ, phân nhóm theo thời gian
sinh trưởng…
1
Bảng 1: Phân nhóm giống lúa theo thời gian sinh trưởng (ngày)
Nhóm giống
Các tỉnh phía nam
Tên gọi Thời gian sinh trưởng
Cực ngắn ngày Ao < 90
Ngắn ngày A1 90 – 105
Trung ngày A2 106 – 120
Dài ngày B > 120
(Nguồn: Quy phạm khảo nghiệm giống lúa, 2004)
2.1.3. Sinh trưởng

Trong quá trình canh tác, nếu hiểu rõ cấu tạo và đặc tính sinh trưởng
của các bộ phận cây lúa chúng ta mới có thể có những biện pháp kỹ thuật
thích hợp, điều khiển sự sinh trưởng của cây lúa trong từng giai đoạn để đạt
năng suất cao nhất. Nhìn chung, đời sống của cây lúa bắt đầu từ lúc nẩy mầm
cho đến khi lúa chín. Có thể chia làm 3 giai đoạn: giai đoạn tăng trưởng, giai
đoạn sinh sản và giai đoạn lúa chín.
+ Giai đoạn tăng trưởng: bắt đầu từ khi hạt nẩy mầm đến khi cây lúa
phân hoá đòng. Giai đoạn này cây phát triển về thân lá, biểu hiện bởi sự đâm
chồi tích cực, tăng dần chiều cao cây.
+ Giai đoạn sinh sản: bắt đầu từ lúc làm đòng đến khi trổ hoa. Thời
gian của gia đoạn này kéo dài khoảng 27 - 35 ngày, trung bình 30 ngày và
giống lúa dài ngày hay ngắn ngày thường không khác nhau nhiều. Giai đoạn
này biểu hiện bởi sự vươn dài của các lóng trên cùng làm cho chiều cao cây
lúa tăng lên rỏ rệt, giảm số chồi và xuất hiện lá cờ, làm đòng và trổ bông.
+ Giai đoạn lúa chín: bắt đầu từ lúc trổ hoa đến khi thu hoạch. Giai
đoạn này trung bình khoảng 30 ngày đối với hầu hết các giống lúa ở vùng
nhiệt đới. Giai đoạn này cây lúa có thể trải qua các thời kỳ sau: chín sửa, chín
sáp, chín vàng và chín hoàn toàn.
2.2. Vai trò của giống trong sản xuất nông nghiệp
Trong điều kiện đất nước ta còn nghèo việc áp dụng những thành tựu
khoa học vào sản xuất nông nghiệp là rất quan trọng, sản xuất lai tạo giống
tốt là biện pháp ít tốn kém mang lại hiệu quả cao nhất so với các biện pháp kỹ
thuật khác. Tạo những giống ngắn ngày năng suất cao phẩm chất tốt là vấn đề
cấp bách của đất nước hiện nay. Đinh Văn Lữ (1978) cho rằng công tác lai
1
tạo lúa ngắn ngày năng suất cao kháng sâu bệnh đã nâng cao năng suất đáng
kể trên một số diện tích trồng lúa ở nước ta.
Sự đóng góp của giống mới đã làm cho sản xuất nông nghiệp phát
triển. Theo kết quả thí nghiệm của I. Shizuka (1969) được trích dẫn bởi Lê
Minh Tuệ (1988) cho thấy rằng: các giống lúa mới sản lượng đã tăng 50 – 60

% so với các giống cổ truyền.
Chandra Mohan (1984) được Lê Minh Tuệ (1988) trích dẫn thì cho
rằng giống là yếu tố then chốt cho năng suất cao nhưng năng suất cao chỉ đạt
khi nào giống có tiềm năng năng suất cao. Giống là sản phẩm của sức lao
động của con người là tư liệu sản xuất và là một trong những yếu tố quyết
định trong việc tăng năng suất, không có giống chúng ta sẽ không sản xuất ra
được nông phẩm. Cuộc cách mạng xanh trong vùng nhiệt đới đã được đánh
dấu bằng những giống lúa năng suất cao. Trong những năm đầu của thập niên
1960 chỉ có ít chuyên gia chú ý tới việc chọn giống, nhưng sự ra đời của các
giống lúa cải tiến đã thay đổi tình thế đó. Ngày nay khắp vùng nhiệt đới ngày
càng có nhiều nhà chọn giống trẻ tuổi tham gia vào công việc làm ra giống
lúa mới.
Trong sản xuất nông nghiệp các điều kiện tự nhiên cũng làm ảnh
hưởng đến năng suất và phẩm chất của cây trồng nhất là tình hình sâu bệnh,
vì vậy vấn đề tạo ra giống mới thích nghi với điều kiện tự nhiên ở địa
phương, kháng được một số sâu bệnh phổ biến và có phẩm chất tốt thì rất cần
thiết để đảm bảo năng suất đáp ứng nhu cầu lương thực của nhân dân trong
nước và trên thế giới. Giống là sản phẩm sức lao động sáng tạo của con người
và là một trong những phương tiện tư liệu sản xuất của nông nghiệp rất quan
trọng. Ngay từ ngàn xưa, qua thực tiễn sản xuất nông nghiệp nông dân Việt
Nam cũng đã đánh giá cao về vai trò của giống. Điều đó đã được cô đọng
bằng những câu ca dao, tục ngữ như: “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ
giống”, hoặc “cố công không bằng tốt giống” v.v…
Ngày nay, với phong trào thâm canh tăng năng suất lúa, bằng biện
pháp áp dụng giống mới đưa vào trong sản xuất đã là gia tăng sản lượng,
nâng cao chất lượng nông sản, tăng sức chống chịu với sâu bệnh, giúp ta tăng
1
được nhiều vụ lúa trong năm, giống mới chống chịu được những điều kiện
bất lợi của môi trường như: chịu phèn, chịu mặn, chịu hạn, ngập úng v.v…
tạo ra khả năng cơ giới hoá trong gieo trồng và thu hoạch. Theo Gulinep-

Gujop (1965) được Nguyễn Đức Mẫn (1991) trích dẫn thì “Năng suất ngũ cốc
trên thế giới có tăng hơn 40% là do việc chọn lọc, lai tạo và cải thiện giống”.
Vì vậy, giống là phương tiện để tăng năng suất, chúng ta muốn tăng năng suất
không có con đường nào khác bằng con đường làm cách mạng giống tích
cực. Đây là một biện pháp dễ thực hiện, rẻ tiền nhưng mang lại hiệu quả kinh
tế cao trong sản suất nông nghiệp. Ngoài ra, giống ngắn ngày phải có khả
năng quang hợp cao và sử dụng tốt điều kiện ngoại cảnh đặc biệt là sử dụng
nguồn phân khoáng cao.
2.3.Công tác nghiên cứu lúa trên thế giới và Đồng Bằng Sông Cửu Long
2.3.1. Công tác nghiên cứu lúa trên thế giới
Các điều kiện sinh thái vùng nam và đông nam Châu Á đã sản sinh ra
những giống lúa thuộc loại hình INDICA thường có tiềm năng năng suất
thấp, phản ứng không tốt với đạm, đẻ nhánh mạnh, vươn cao nhanh, đổ sớm.
Còn giống lúa thuộc loại hình JAPONICA có lá ngắn, hẹp, thẳng và xanh,
dày thân ngắn và cứng, phản ứng với lượng đạm tăng lên và làm tăng năng
suất.
Năm 1962 các nhà chọn giống ở IRRI đã lai tạo giống DEO – GEO –
WOO – GEN và giống PETA. Giống PETA có đặc tính cho cây đẻ nhánh
nhiều, có nguồn gốc Indonesia và được trồng phổ biến ở Philippin. Đến năm
1966, giống IR8 đã chọn từ cặp lai này và đã được đưa ra trồng trong sản
xuất. Giống IR8, có lá thẳng, đẻ nhánh cao, không mẫn cảm với quang kỳ,
thân cao khoảng 100cm và cứng cây. Giống IR8 phản ứng với đạm cao và
cho năng suất khoảng 6 tấn/ha trong mùa mưa và 9 tấn/ha trong mùa khô.
Giống IR8 được coi là giống lúa INDICA có năng suất cao đầu tiên thích
nghi với khí hậu nhiệt đới.
Do yêu cầu về giống lúa thâm canh, đòi hỏi khá cao về chế độ dinh
dưỡng, khó thích nghi với hoàn cảnh sản xuất quảng canh, kèm theo đó cơ sở
vật chất nghèo nàn, thủy lợi không chủ động, phân bón thiếu thốn, phòng trừ
sâu bệnh không hiệu quả cho nên năng suất các giông lúa mới giảm dần. Từ
1

năm 1970 – 1973 do bênh đạo ôn, bệnh Tungro cùng với phẩm chất xấu của
gạo đã buột phải loại dần IR8. Cũng từ năm 1970 – 1973 do dịch rầy nâu phát
triển mạnh, các nhà chọn giống đã lai tạo, chọn ra những giống kháng lại rầy
nâu như giống IR26, IR34, IR36, v.v…
Do tình hình trên từ năm 1970 đến nay các nhà lai tạo giống ở IRRI
ngoài mục tiêu chọn giống cho năng suất cao, ngắn ngày chống đổ ngã cũng
chú trọng đến các mục tiêu khác như khả năng thích nghi rộng rãi với điều
kiện bất lợi của môi trường và có khả năng kháng một số loại sâu bệnh.
2.3.2. Công tác nghiên cứu lúa ở Đồng Bằng Sông Cửu Long
Trồng lúa là một nghiề cổ truyền của hơn 80% dân số Việt Nam. Qua
nhiều năm trồng lúa, nông dân ĐBSCL đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm
trồng lúa và chọn nhiều giống lúa rất phong phú. Bà con nông dân đã chọn
giống lúa thích hợp với điều kiện sinh thái nơi mình trồng lúa như vùng phèn
có giống Cà Dung, vùng ngập sâu có Nàng Tây, Trường Hưng, v.v…. Năm
1986 du nhập các giống lúa mới ngắn ngày, năng suất cao, không quang cảm
như IR5, IR8, IR30, v.v…. từ đó đến nay công tác nghiên cứu giống lúa ở
ĐBSCL đã phát triển mạnh mẻ ở các trung tâm nghiên cứu, các viện, các
trường và ngay cả các nông dân tiên tiến.
* Sơ lược một số giống lúa đã được trồng và phổ biến hiện nay.
+ OMCS 2000
Thời gian sinh trưởng 90 – 95 ngày, chiều cao từ 90 – 100cm.
Rầy nâu hơi nhiễm, đạo ôn nhiễm.
Năng suất: vụ Đông Xuân 6 – 8 tấn/ha, vụ Hè Thu 4 – 5 tấn/ha.
Đặc tính: bông to, chịu phèn nhẹ, ít đổ ngã.
Phẩm chất gạo: gạo trong, ít bạc bụng.
+ OM2517
Thời gian sinh trưởng 85 – 90 ngày, chiều cao biến động từ 90 –
95cm.
Rầy nâu nhiễm trung bình, đạo ôn hơi nhiễm.
Năng suất: vụ Đông Xuân 6 – 8 tấn/ha, vụ Hè Thu 4 – 6 tấn/ha.

Đặc tính: thấp cây, nẩy chồi khá, nhiễm bệnh lúa von, ít đổ ngã.
1
Phẩm chất gạo: gạo dài, trong, ít bạc bụng.
+ JASMINE
Thời gian sinh trưởng biến động từ 95 – 105 ngày, chiều cao đạt từ
95 – 100cm.
Rầy nâu và đạo ôn: nhiễm.
Năng suất: vụ Đông Xuân 6 – 8 tấn/ha, vụ Hè Thu 4 – 5 tấn/ha.
Đặc tính: lá cờ đứng, nở bụi tốt, nhiễm bênh cháy lá, lúa von, thích
hợp vụ Đông Xuân, ít đổ ngã.
Phẩm chất gạo: gạo trong, htơm, dẻo.
+ OM2514
Thời gian sinh trưởng từ 90 – 95 ngày, chiều cao đạt được từ 95 –
100cm.
Rầy nâu nhiểm trung bình, đạo ôn hơi nhiễm.
Năng suất: vụ Đông Xuân 6 – 8 tấn/ha, vụ Hè Thu 4 – 6 tấn/ha.
Đặc tính: bông to đùm, lá cờ đứng, dạng hình đẹp, đổ ngã ít.
Phẩm chất gạo: gạo dài, trong.
Ngoài ra, còn một số giống có năng suất cao, phẩm chất gạo tốt đang
được trại giống Bình Đức – An Giang giới thiệu và bán cho nông dân sản
xuất như: VND95-20, VĐ20 (thơm nút), OM4088, L274, IR64, v.v…
2.4. Yêu cầu cơ bản của giống lúa tốt
Ngày nay, nền nông nghiệp ngày càng phát triển mạnh mẽ, việc áp
dụng những thành tựu khoa học tiên tiến vào trong sản xuất nông nghiệp là
một vấn đề quan trọng và cần phải xúc tiến. Do đó cùng với việc lai tạo, chọn
lựa những giống mới, tốt để đưa vào sản xuất đại trà, đòi hỏi các nhà khoa
học nghiên cứu về giống phải chú ý tiếp tục bình chọn, xác định giống lúa tốt
thích hợp cho từng vùng sinh thái, từng địa phương. Muốn đánh giá một
giống lúa tốt hoặc xấu dựa vào những tiêu chuẩn cơ bản nhất định:
* Giống tốt phải có năng suất cao và ổn định

Năng suất bao giờ cũng là kết quả tổng hợp của quá trình sinh trưởng
và phát triển cây trồng. Năng suất của một giống cao hoặc thấp sẽ quyết định
giống đó xấu hoặc tốt. Đối với lúa năng suất trên một đơn vị diện tích quyết
1
định bởi số cây và năng suất từng cây. Số cây trên một đơn vị diện tích ta có
thể điều khiển bằng cách cấy dày hoặc thưa, còn năng suất từng cây do đặc
điểm giống qui định.
Ngoài ra tính ổn định về năng suất là một tiêu chuẩn quan trọng đối
với giống trong sản xuất. Nó đảm bảo cho sản lượng nông sản thu hoạch hàng
năm không bị biến động lớn, nhất là không bị giảm sút nhiều khi điều kiện
ngoại cảnh thay đổi không thuận lợi.
* Giống phải thích hợp với những điều kiện canh tác cao như
Chống chịu được điều kiện bất lợi của môi trường, kháng được một
số sâu bệnh quan trọng, chống đổ ngã, phản ứng tốt với phân bón, nước tưới,
v.v…
* Do nhu cầu về tiêu thụ sản xuất và xuất khẩu đòi hỏi giống tốt
Phải có phẩm chất tốt như sau: gạo trắng trong, tỉ lệ hạt nguyên cao,
thơm ngon, v.v…
Muốn xác định giống tốt còn phải dựa vào đặc điểm của thời vụ, kỹ
thuật canh tác và mức đầu tư của từng địa phương để có kế hoạch tuyển chọn,
bồi dưỡng, sản xuất giống nhiều để phục vụ cho sản xuất trên một diện tích
rộng lớn hơn. Việc đánh giá giống tốt cần phải kết hợp với những đặc tính
cứng cây, không bị ngã, ít rụng hạt … để dễ dàng trong khâu thu hoạch bằng
cơ giới.
2.5. Kiểu hình cây lúa năng suất cao
Cây lúa của thời đại cách mạng khoa học kỹ thuật ngày nay là một
thành quả lao động của nhiều nhà khoa học thuộc nhiều ngành chuyên môn
và nhiều nông dân tiến bộ đã chọn lựa. Để cây lúa sống và tăng trưởng cho
năng suất theo ý muốn của con người, các nhà khoa học, các cơ quan nghiên
cứu đã căn cứ vào đặc tính hình thể, kiểu cây lúa, đặc tính chống chịu sâu

bệnh và khả năng thích nghi với điều kiện canh tác để tìm ra một giống lúa
mới có kiểu hình thích hợp cho năng suất cao trên đồng ruộng.
Quan điểm của một số tác giả về kiểu hình cây lúa lý tưởng cho năng
suất cao trong điều kiện nhiệt đới là:
1
Theo Matsushima (1976) do Nguyễn Đức Mẫn (1991) trích dẫn mô
tả cây lúa năng suất cao có 6 đặc điểm nổi bật sau:
* Có tổng hạt cần thiết và vừa đủ trên đơn vị diện tích. Muốn có năng
suất 9 tấn/ha, cây lúa phải có tổng số hạt chắc cao và ít hạt lép. Với 1 giống
có trọng lượng 1.000 hạt là 23 gram, tổng số hạt cần là 40.000 hạt/m
2
. Số hạt
lép không vượt quá 10 – 20%. Nói cách khác, trong điều kiện lúa cấy, cây lúa
phải đẻ nhánh nhiều .
* Thân thấp có nhiều bông nhưng bông ngắn.
Cây lúa lý tưởng phải thấp giàn (tức là 3 lóng dưới ngắn lại) để tránh
đổ ngã. Các kết quả nghiên cứu cho biết: nếu tăng số hạt/m
2
bằng nhau, thì
những cây có số hạt trên bông ít hơn thường là có tỉ lệ hạt chắc cao hơn. Do
đó, ruộng lúa cao sản cần có nhiều bông mà yếu tố hạt trên bông càng ít thì tỉ
lệ hạt chắc càng cao
* Hai hoặc 3 lá trên cùng phải ngắn, dày và thẳng đứng. Những cây
lúa có cùng diện tích lá nhưng cây nào có nhiều lá ngắn hơn sẽ có khả năng
đồng hoá Cacbon cao hơn. Lá lúa có thể quang hợp được cả hai mặt và lá
càng dày càng có khả năng đồng hoá cacbon cao hơn. Góc lá thẳng, nhất là 3
lá trên cùng có thể tận dụng được ánh sáng khuyếch tán, sự đồng hoá Cacbon
cao hơn. Mặc khác, chiều dài của 3 lá trên cùng, nhất là lá cờ có tương quan
nghịch với tỉ lệ hạt chắc. Ruộng lúa xum xuê quá, tổng chiều dài 2 hoặc 3 lá
trên cùng lớn thì tỉ lệ hạt chắc càng giảm.

* Giữ màu xanh sau khi trổ. Đối với lúa khoảng 2/3 lượng tinh bột
tạo thành năng suất sau này là do sự đồng hóa Cacbon cao sau khi trổ. Tuy
nhiên, đối với các giống lúa cao sản, tác giả nhận thấy khoảng 90% năng suất
lúa do sự quang hợp của cây lúa sau thời kỳ trổ gié. Như vậy, chúng ta cần
tạo cho cây lúa khỏe, tăng hoạt động của rễ, tăng lượng đạm trong phiến lá,
giữ cho lá luôn xanh không bị phai màu sau khi trổ bông đến lúc lúa bắt đầu
chín vàng.
* Giữ càng nhiều lá xanh trên bông càng tốt. Trong giai đoạn từ khi
trổ bông đến lúc lúa chín, lá xanh tươi biểu hiện tình trạng khỏe mạnh của bộ
rễ cũng như của toàn cây lúa.
1
* Trổ vào lúc có thời tiết tốt suốt 40 ngày từ 15 ngày trước khi trổ
đến 25 ngày sau khi trổ gié. Vì 90% năng suất tạo thành do quang hợp sau khi
trổ nên lượng bức xạ mặt trời có ảnh hưởng rất lớn trong giai đoạn này. Nếu
lượng ánh sáng không đủ vào giai đoạn giãm nhiễm thì số lượng hạt cũng
như trọng lượng hạt giảm dẫn đến năng suất thấp. Do đó, chúng ta phải xác
định thời vụ thích hợp để lúa trổ vào lúc có nắng tốt, không mưa.
Theo Võ Tòng Xuân (1986). Ngoài những đặc tính ngắn ngày, không
quang cảm, có bộ lá thẳng (nhất là lá cờ) để ánh sáng dọi vào 2 mặt lá, lá có
màu xanh đậm v.v... Cây lúa năng suất cao phải:
Có ít nhất 3 lá còn xanh khi trổ và giữ màu xanh cho tới khi hạt chín
đều.
Chiều cao trung bình 80 –110 cm, lóng ngắn, cứng rạ, bẹ ôm sát thân,
chống đổ ngã.
Chống sâu bệnh nhất là rầy nâu.
Hạt có trọng lượng cao, dạng hạt dài, gạo trắng, phẩm chất ngon.
2.6. Tiến trình chọn tạo giống lúa
2.6.1. Chọn vật liệu ban đầu
Điều tra, sưu tập đánh giá các nguồn gien để làm nguồn vật liệu ban
đầu.

2.6.2. Lai tạo và chọn lọc
Tùy mục đích đề ra, sử dụng các phương pháp lai và chọn lọc phù
hợp.
Chọn lọc theo phương pháp cổ truyền, quá trình chọn lọc có thể kéo
dài từ 5-7 vụ.
2.6.3. Thí nghiệm quan sát sơ khởi
Dùng 100-200 giống/dòng tốt được chọn từ các tổ hợp lai để trắc
nghiệm sơ khởi. Các giống/dòng được cấy từ 4-6 hàng, mỗi hàng 5m, không
lặp lại, cứ 10-20 giống cấy 1 giống đối chứng là giống tốt phổ biến ở vùng
đó. Sau đó tuyển chọn 30-50 giống/dòng có năng suất cao hơn giống đối
chứng để trắc nghiệm hậu kỳ.
2
2.6.4. Trắc nghiệm hậu kỳ
Chọn 30-50 giống /dòng triển vọng nhất ở thí nghiệm quan sát sơ
khởi đưa vào trắc nghiệm hậu kỳ với diện tích lô thí nghiệm lớn hơn (5-10m
2
)
để tăng độ chính xác với 3-4 lần lặp lại. Từ kết quả trắc nghiệm hậu kỳ chọn
ra từ 10-20 giống /dòng tốt nhất đưa vào so sánh chọn giống ở diện tích rộng
lớn.
2.6.5. So sánh năng suất
Các giống/dòng lúa có nhiều triển vọng nhất chọn được ở lô thí
nghiệm trắc nghiệm hậu kỳ, được đưa vào thí nghiệm so sánh năng suất tại
nhiều điều bàn khác nhau. Qua nhiều vụ sẽ chọn một số giống nổi bật nhất
đưa ra khu vực hóa và sản xuất trên diện tích rộng.
2.6.6. Thử nghiệm khu vực hoá
Các giống nổi bật ở từng khu vực sẽ được chọn và tiếp tục thử
nghiệm ở nhiều vùng sinh thái khác nhau với bộ 10-20 giống/dòng.
2.6.7. Sản xuất thử
Kế thừa kết quả thử nghiệm khu vực hoá, chọn được 2-3 giống/dòng

tốt nhất để sản xuất thử, đồng thời tiếp tục theo dõi tính thích nghi và chống
chịu của giống. Các giống tốt sẽ được phổ biến trồng đại trà.
2
Hình 1:Sơ đồ tổng quát tiến trình công tác chọn tạo giống lúa trồng
(nguồn: Nguyễn Ngọc Đệ, 1994)
2
Điều Tra, Sưu Tập
Bảo Quản Đánh Giá
So Sánh Năng Suất
Thử Nghiệm Khu Vực Hoá
LÚA HOANG
LÚA ĐỊA PHƯƠNG
Sản Xuất Thử
Ngân Hàng Giống Lúa
NHẬP NỘI
LAI TẠO CHỌN LỌC
Trắc Nghiệm Hậu Kỳ
Quan Sát Sơ Khởi
Sản Xuất Đại Trà
2.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất và các biện pháp gia tăng năng
suất
2.7.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất
2.7.1.1. Số hạt trên bông
Thời kỳ quyết định số hạt trên bông theo Đinh Văn Lữ chủ yếu là
thời kỳ bắt đầu phân hoá đồng đến cuối thời kỳ giảm nhiễm, vào thời gian
trước trổ 5 ngày không ảnh hưởng.
Theo Tôn Thất Trình (1968) được trích dẫn bởi Lê Minh Tuệ (1988)
thì cho rằng nhiệt độ thấp ở giai đoạn tượng gié thì tổng số hạt sẽ bớt đi vì
thoái hoá, sự gia giảm sẽ rõ rệt hơn nữa nếu nhiệt độ thấp đúng thời gian phân
bào giảm nhiễm và ở giai đoạn cây bị thiếu nước tổng số hạt giảm một cách

rõ rệt.
2.7.1.2. Số bông trên m
2
Theo kết quả nghiên cứu của Ân Thanh Chương (Trung Quốc) được
Lê Minh Tuệ (1988) trích dẫn thì cho thấy rằng mật độ cây thưa ánh sáng đủ,
dinh dưỡng nhiều thì lúa đẻ mạnh cuối cùng thì đạt số bông nhất định / đơn vị
diện tích. Mật độ cây dày lúa ít đẻ nhánh, cuối cùng đạt số bông nhất định /
đơn vị diện tích.
Theo Matsushima được trích dẫn bởi Nguyễn Đức Mẫn (1991) thì
lúc 10 ngày sau giai đoạn đâm chồi tối đa nếu thấy các chồi có 4 lá xanh thì
chồi này chắc chắn có gié. Phần lớn các chồi có dưới 3 lá xanh đều không có
gié.
Biện pháp chủ yếu để tăng số bông là:
Bảo đảm mạ tốt, cấy đúng tuổi mạ, đúng khoản cách thích hợp cho
từng giống, cấy cạn để lúa nở bụi khỏe.
Bón lót và thúc đầy đủ.
Làm cỏ, sục bùn kịp thời, giữ nước vừa phải và liên tục để điều hòa
nhiệt độ và khống chế cỏ dại (Nguyễn Ngọc Đệ, 1994).
2.7.1.3. Phần trăm hạt chắc
Theo Tôn Thất Trình (1968) được trích dẫn bởi Lê Minh Tuệ (1988)
thì muốn gia tăng hạt chín ở gié nên:
Gieo mạ và cấy cho giai đoạn lúa chín vào tháng có nhiều ánh sáng
nhất, tạo điều kiện cho lúa quang tổng hợp lớn khi lúa tượng gié.
2
Không nên để số hạt trên gié quá nhiều.
Bón phân vớt đồng nhưng phải bón lúc lúa trổ đầy đồng.
Ngăn ngừa lúa đổ ngã.
Làm phiến lá nhất là 3 lá trên cùng ngắn lại để tăng khả năng thu
nhận ánh sáng của đám lúa bằng cách ngăn cản cây lúa hấp thu đạm vào thời
gian chỉ số lá là 70 – 94.

Đinh Văn Lữ thì cho rằng từ lúc bắt đầu phân hoá đồng (32 ngày
trước trổ ) đến 20 ngày – 25 ngày sau trổ đều có ảnh hưởng đến tỉ lệ hạt chắc.
2.7.1.4. Trọng lượng 1000 hạt
Theo Đinh Văn Lữ, biện pháp gia tăng trọng lượng 1000 hạt là:
Tăng độ to nhỏ của vỏ trấu.
Xúc tiến quá trình tích lũy phôi nhủ.
Thời kỳ ảnh hưởng đến 1000 hạt rõ rệt nhất là trước và sau thời kỳ
giảm nhiễm và vào chắc ( Đinh Văn Lữ ).
Trọng lượng 1000 hạt ít thay đổi bởi điều kiện ngoại cảnh và kỹ thuật
canh tác mà nó được qui định bởi đặc tính giống (Bùi Huy Đáp, 1980).
2.7.2. Biện pháp gia tăng năng suất lúa
Bên cạnh giống tốt thì kỹ thuật canh tác cũng làm tăng năng suất và
phẩm chất lúa gạo.Theo Sirosita (1963) và Torari (1966) được trích dẫn bởi
Nguyễn Ngọc Đệ (1994) thì cho rằng kỹ thuật không bao giờ đạt kết quả tốt,
tuy nhiên có thể phối hợp các yếu tố này để đạt được năng suất cao
Chọn giống kháng đổ ngã, mật độ cây thích hợp và bảo vệ thực vật
đúng, khoảng cách cây hợp lý sẽ đảm bảo diện tích lá lớn cho quang hợp của
cây được tối đa tạo được nhiều bông đáp ứng được cho các nhu cầu cho các
yếu tố năng suất của lúa năng suất cao.
Cày sâu, cải tạo đất, phơi đất diệt sâu bệnh và làm đất được thoáng
phải kết hợp với bón phân mới đạt được hiệu quả cao.
Tưới nước hợp lí và tiêu nước hợp lí. Tưới tiêu xen kẻ, tiêu nước
phơi đất sau đó cho nước vào ruộng.
2
2.8. Tình hình canh tác lúa ở An Giang
2.8.1. Tình hình chung
An Giang nằm ở vĩ độ thấp nên nhận được khá nhiều lượng bức xạ
mặt trời trong suốt năm, nhiệt độ trung bình hàng năm tương đối cao và ổn
định từ 25 – 28
o

c. Tổng nhiệt trong năm khoảng 10000
o
c so với nhiệt cây lúa
là 2.500 – 3.000
o
c. An Giang có sông Tiền và sông Hậu chảy qua với tổng
lượng nước là 500 tỷ m
3
/năm, trong đó sông Tiền chiếm 84%.
Nông dân An Giang trải qua nhiều năm trồng lúa, nên đã dần dần tích
luỹ được một số kinh nghiệm trồng lúa cao sản, do đó sản lượng thu hoạch
hàng năm cao 1.413.885 tấn (vụ đông xuân), 953.000 tấn (vụ hè thu), 297.573
tấn (vụ thu đông). Với diện tích canh tác vụ Đông Xuân là 220.489 ha, vụ Hè
Thu 212.097 ha và vụ Thu Đông là 62.998 ha (niên giám thống kê năm
2003).
2.8.2. Kỹ thuật canh tác
Chuẩn bị đất: đất cày 15 – 20 ngày trước khi cấy hoặc sạ và trước khi
sạ (cấy) bừa 2 – 3 lần.
Chuẩn bị giống: hạt giống được đem phơi nắng, loại bỏ hạt lép. Đối
với lúa sạ được ngâm 24 giờ, ủ 24 – 36 giờ rồi đem sạ trên ruộng đã làm đất
xong, mật độ sạ 150 – 200 kg/ha. Lúa cấy thường làm mạ ướt, tuổi mạ cấy 20
– 30 ngày, cấy 3 – 5 tép/bụi. Đa số nông dân An Giang áp dụng biện pháp sạ
là chủ yếu để ít tốn công lao động.
Phân bón: thường bón các loại phân URE, DAP, NPK, KALI v.v…
bón phân cơ bản chia làm 3 lần.
+ Bón lần 1: 10 – 15 ngày sau khi sạ.
+ Bón lần 2: 30 – 35 ngày sau khi sạ.
+ Bón lần 3: khoảng 45 ngày sau khi sạ.
Chăm sóc: thường chủ động được nước, cho nước vào sau khi sạ 6 –
7 ngày hoặc 3 – 4 ngày sau khi cấy.

Bảo vệ thực vật được tiến hành tốt, sâu bệnh thường gặp là sâu cuốn
lá, sâu đục thân, rầy nâu, bù lạch, bệnh đạo ôn, bệnh đốm vằn v.v…
2