SKKN tổng ba góc trong tam giác

SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài

Tổng ba góc của
một tam giác

Phòng giáo dục và đào tạo huyện an lão
Trờng thcs quang trung
Sáng kiến kinh nghiệm
Đề tài: Tích cực hoá hoạt động của học sinh
thông qua bài : Tổng ba góc của một tam giác
Ngời thực hiện: Vũ Thanh Hải
Đơn vị: Trờng THCS Quang Trung An Lão
Vũ Thanh Hải Trờng THCS Quang Trung An Lão 1
SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài

Tổng ba góc của
một tam giác

Tháng 01 năm 2008
phần một
I. lý do chọn đề tài
Trong việc nâng cao chất lợng dạy học ở trờng THCS, việc cải tiến phơng pháp
dạy học có ý nghĩa rất quan trọng trong giai đoạn mới của cách mạng Việt Nam, bớc
sang thiên niên kỷ mới. Sự phát triển nh vũ bão của khoa học công nghệ đã làm tiền
đề cho sự ra đời của nền kinh tế tri thức xã hội thông tin và nền kinh tế hội nhập, xu
thế toàn cầu hoá, quốc tế hoá đã đặt ra hàng đầu cho ngời thầy giáo yêu cầu cao về
phơng pháp dạy học.
Nghị quyết Trung ơng II ghi rõ Đổi mới mạnh mẽ phơng pháp giáo dục - đào tạo
khắc phục lối truyền đạt một chiều, rèn luyện thành nếp t duy sáng tạo của ngời
học...
Học sinh học toán một môn khoa học trừu tợng , đòi hỏi ngời giáo viên phải có

nghệ thuật giảng dạy để giúp học sinh có hứng thú học toán, phát huy cao độ t duy
hoạt động tích cực, độc lập sáng tạo, năng lực tự học của học sinh. Đây là vấn đề rất
quan trọng trong quá trình dạy học, ngời giáo viên phải dạy nh thế nào giúp cho cái
thông minh của học sinh phát triển chứ không chỉ giúp cho học sinh nhớ.
Trớc tình trạng số đông học sinh còn rất lời cha chú trọng, tích cực hoạt động sáng
tạo. Chúng ta đã biết chỉ có hoạt động mới có nhận thức, mới có hiểu biết, có tri thức,
nó nh nguyên lý t duy khoa học. Qua thực tế giảng dạy nếu một tiết học mà học sinh
hoạt động chủ động, tích cực sáng tạo thì học sinh dễ dàng tìm đến kiến thức mới và
nắm kiến thức vững vàng hơn, việc vận dụng những kiến thức đó vào thực tế linh hoạt
hơn, có hiệu quả hơn. Chính vì vậy mỗi tiết học giáo viên phải tổ chức tốt cho học
sinh hoạt động, hoạt động một cách tích cực sáng tạo.
Việc đổi mới phơng pháp dạy học Học sinh là chủ thể, giáo viên là ngời tổ
chức, định hớng, dẫn dắt học sinh, để đạt đợc mục đích , yêu cầu của mỗi tiết học,
nội dung kiến thức đem truyền thụ cho học sinh phải đợc chọn theo tinh thần tinh
giảm, vững chắc, không phức tạp hoá các vấn đề đơn giản và ngợc lại, phải tìm cách
đơn giản hoá các vấn đề phức tạp về cả nội dung kiến thức toán học và phơng pháp
giảng dạy trong giai đoạn hiện nay.
II. Mục đích yêu cầu của đề tài
Thông qua kinh nghiệm, ngời giáo viên tự trang bị cho mình một phơng pháp dạy
học Tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh, ngời dạy coi ngời học là trung
tâm, phát huy đựơc trí tuệ thông minh của mình.
Vũ Thanh Hải Trờng THCS Quang Trung An Lão 2
SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài

Tổng ba góc của
một tam giác

Trong chúng ta mỗi ngời đều có một sở trờng gì đó, có thể đang ngủ yên. Ngời
ta cha biết trong con ngời những sở trờng gì những tiềm năng gì,nếu không có cơ hội
thì không xuất hiện đợc. Chính phơng pháp này đã khêu gợi kích thích, đòi hỏi con

ngời suy nghĩ, tìm tòi và phát huy t duy đến mức độ cao nhất, moi móc trong con ng-
ời mình cái gì đó để có thể đạt đợc vấn đề đặt ra.
Thông qua bài dạy minh hoạ ngời giáo viên có thể nhận thấy sự vận động khéo léo
nh thế nào phơng pháp dạy học và kết quả thu đợc sau một giờ lên lớp theo phơng
pháp mới.
III. Phạm vi nghiên cứu
Đối tợng tôi đang dạy là học sinh THCS, để kinh nghiệm sát với thực tế giảng dạy
và đợc kiểm định thuận lợi hơn và môn tôi đang phụ trách là môn toán. Do vậy phạm
vi nghiên cứu của đề tài này là phơng pháp dạy môn toán bậc THCS. Trong quá trình
giảng dạy tôi thờng sát với đối tợng học sinh của mình từ đó đa ra giải pháp để đề tài
mang tính khả thi.
IV. Phơng pháp nghiên cứu
Bằng kiến thức học đợc ở trờng S phạm, thông qua hội nghị đổi mới phơng pháp
giảng dạy, với kinh nghiệm giảng dạy một số năm, từ phơng pháp dạy học cổ điển
đến phơng pháp mới, tôi luôn so sánh mặt tích cực và mặt hạn chế của từng phơng
pháp để tìm ra một số giải pháp hữu hiệu trong quá trình truyền thụ kiến thức cho
học sinh. Thờng xuyên hội nghị đổi mới phơng pháp thông qua những tiết dạy chuyên
đề có chất lợng cao, tôi luôn học hỏi đồng nghiệp, thờng xuyên dự giờ thăm lớp, gần
gũi học sinh,nắm bắt những nguyện vọng của học sinh trong quá trình học tập. Thờng
xuyên kiểm tra chất lợng học tập của học sinh để thấy đợc mặt tích cực trong quá
trình thể hiện kinh nghiệm của mình.
phần hai
1. Cơ sở lý thuyết có liên quan đến đề tài :
Phơng pháp dạy học Tích cực hoạt động học tập của học sinh. Theo tôi muốn
thực hiện đợc phơng pháp này, ngời giáo viên phải nắm chắc tất cả các phơng pháp
dạy học, phải biết kết hợp hài hoà giữa phơng pháp cũ và phơng pháp mới. Đặc biệt
là cơ sở lý thuyết của từng phơng pháp dạy học nêu vấn đề, sự kết hợp hài hoà giữa
phơng pháp cũ và phơng pháp tích cực hoá, đó là những cơ sở lý thuyết ban đầu để
giúp ngời giáo viên tìm ra một kinh nghiệm cho một giờ lên lớp có hiệu quả cao
Tích cực hoá hoạt động của học sinh

2. Các ý kiến xung quanh vấn đề cần giải quyết:
Nhiều giáo viên cho rằng truyền đạt kiến thức cho học sinh theo phơng pháp Tích
cực hoạt động của học sinh nh vậy học sinh khó hiểu hơn, giờ giảng kém sôi nổi,
Vũ Thanh Hải Trờng THCS Quang Trung An Lão 3
SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài

Tổng ba góc của
một tam giác

và nh vậy có giáo viên cho rằng nếu học sinh theo hớng giáo viên truyền đạt kiến
thức cho học sinh nghe giảng thuộc lòng từng câu, từng chữ, nh vậy học sinh dễ
hiểu hơn không mất thời gian, bài giảng trôi nhanh và nh vậy có thời gian luyện
cho học sinh:
+ Học sinh trả lời câu hỏi và làm bài tập giáo viên đối thoại và phát vấn, giáo
viên áp đặt những kiến thức có sẵn,học sinh học thuộc lòng cách học cách giải
quyết vấn đề.
+ Giáo viên độc quyền đánh giá cho quyết định của mình, học sinh tự đánh giá
điều chỉnh thầy giáo cho điểm.
Tất cả các phơng pháp trên cho chúng ta tởng nh học sinh dễ hiểu hơn,chính
xác hơn,đỡ mất nhiều thời gian hơn, đằng sau cái điều tởng nh lợi đó chúng ta
thấy ngay mặt không tích cực của nó, cái dễ hiểu đó sẽ nhanh chóng bị quên và
khi thiết lập lại rất khó khăn; t duy của học sinh kém phát triển.
3. Nội dung
Phơng pháp dạy học Tích cực hoạt động học tập của học sinh thầy là ngời
điều khiển, là trọng tài, nhằm hình thành cho học sinh t duy tích cực độc lập sáng
tạo, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề trên cơ sở những kiến thức toán học đ-
ợc tích luỹ có hệ thống. Kiến thức mới (khái niệm mới, tính chất mới) không phải
do giáo viên truyền đạt cho học sinh mà do học sinh phát hiện ra, thông báo việc
giải quyết một hệ thống câu hỏi, bài tập đợc lựa chọn nhằm gợi ý, dẫn dắt từ cái
đã biết sang cái cha biết. Trong các hoạt động mở đầu của học sinh thờng có cả

các thao tác vật chất cần thiết cho việc học toán nh đo đoạn thẳng, đo góc,ớc lợng,
vẽ hình, cắt hình, ghép hình, gấp hình, lập bảng, lập biểu đồ,sơ đồ,vẽ đồ thị. Để
phát huy đợc tính tích cực hoạt động của học tập thì trong mỗi tiết học giáo viên
cần phải thực hiện tốt các bớc sau:
(1) Tổ chức giao việc cho học sinh;
- Chọn việc thích hợp giao cho học sinh
- Kỹ thuật giao việc: giao cho ai? Đối tợng đợc giao việc là đối tợng nào?
- Cách giao việc: Giao bằng hệ thống câu hỏi khái quát, giao bằng hệ
thống bài tập, giao đề bài chia cho từng tổ nhóm.
(2) Tổ chức hớng dẫn học sinh thực hiện các công việc đợc giao.
(3) Nhận xét, đánh giá kết quả từng công việc
Vũ Thanh Hải Trờng THCS Quang Trung An Lão 4
MÔ HìNH:
* Thầy - giao việc trò (nghĩ)
* Trò trình bày công việc.
( Nếu đúng thì chuyển sang việc khác nếu sai thì tiếp tục
trình bày giải quyết)
* Cuối cùng thầy nhận xét đánh giá
SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài

Tổng ba góc của
một tam giác

A. Tổ chức giao việc cho học sinh
a) Chọn việc thích hợp để giao cho học sinh
Công việc này đòi hỏi ở trình độ chuyên môn của giáo viên. Việc cần chọn để giao
cho học sinh phải căn cứ đặc điểm của từng loại bài, căn cứ vào việc xác định số lợng
đơn vị kiến thức cơ bản của mỗi bài học. Dựa vào các đơn vị kiến thức cơ bản của bài
học mà định lợng việc cần giao cho học sinh đợc nghĩ, đợc làm việc trên lớp. Khi đã
chọn đợc việc thì sắp xếp sao cho phù hợp với đối tợng đợc giao, phù hợp với thời

gian mà trò nghĩ ra cách giải quyết công việc đó.
Ví dụ:
Khi dạy bài Tổng ba góc của tam giác, tôi đã chọn những việc (thực chất là những
câu hỏi lớn) để giao cho học sinh:
1. Vẽ 5 tam giác bất kỳ có kích thớc khác nhau, dùng thớc đo độ, đo số đo mỗi góc
của tam giác, sau đó tính tổng số đo ba góc tam giác.
2. Dùng lập luận chứng tỏ A + B + C = 180
0
3. Cho ABC, A = 90
0
. Tính B + C
4. Vẽ góc kề bù với góc C của tam giác ABC
5. Nhận xét gì về số đo ABC và tổng số đo của A + C
6. Bằng trực giác nhận xét số đo góc x0y và x0y trong các hình vẽ (hai góc có
cạnh tơng ứng vuông góc cùng nhọn; cùng tù; 1góc nhọn; 1góc tù) -> rút ra kết
luận.
7. Giải các bài tập củng cố về tính góc
Tại sao ta lại chọn 7 việc trên mà không chọn các việc khác vì:
+ Việc 1: Giúp học sinh bằng con đờng mò mẫm, tính toán, trực quan đến nhận
định chân lý (việc này đợc giao ở nhà)
+ Việc 2: Giúp cho học sinh phát triển t duy, bằng lập luận logic chứng minh nhận
định ở việc 1.
+ Việc 3,4,5,6 giúp cho học sinh hình thành các hệ quả, tính chất.
+ Việc 7: nhằm củng cố cho các em toàn bộ phần lý thuyết đã học.
b) Kỹ thuật giao việc:
Khi đã chọn đợc những việc cần giao thì giáo viên cần phải biết: giao vào thời
điểm nào? Giao khi hớng dẫn học sinh học bài cũ? Giao trong công đoạn nào của
một giờ học.
Ví dụ:
Với bài dạy Tổng ba góc trong tam giác

+ Việc 1: Giao cho học sinh ở nhà tự làm.
+ Việc 2: Giao cho học sinh sau khi đã trình bày việc 1 xong rút ra nhận xét
A + B + C = 180
0
.
+ Việc 3 giao cho học sinh sau khi hình thành xong định lý tổng 3 góc của 1
tam giác, và phần bài toán.
Vũ Thanh Hải Trờng THCS Quang Trung An Lão 5
SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài

Tổng ba góc của
một tam giác

+ Việc 4,5 giao cho học sinh sau khi đã hình thành xong phần định lí về tam
giác vuông.
+ Việc 6 giao cho học sinh sau khi đã hình thành xong định lý về góc ngoài
của tam giác
+ Việc 7: giao cho học sinh trong quá trình củng cố.
Đối tợng đợc giao là đối tợng nào? (Giỏi, kha, trung bình, yếu, kém). Có
những việc ta nên giao đích danh. Ví dụ vấn đề khó có thể giao cho em A, em B
học giỏi của lớp. Vấn đề dễ hơn giao cho em C, D học khá, vấn đề dễ nữa có thể
giao cho em E, G học trung bình,...việc đó dành cho bao nhiêu ngời? Nếu vấn đề
phải bình luận, tranh cãi có thể có nhiều ý kiến khác nhau thì cho nhiều em trình
bày vấn đề. Nếu vấn đề có kết luận dễ dàng thì chỉ nên để 1,2 em trình bày.
c) Các hình thức giao việc
- Có rất nhiều các hình thức giao việc cho học sinh
- Có thể cùng một lúc giao việc cho nhiều nhóm cùng suy nghĩ cách giải
quyết
- Có thể nêu một câu hỏi lớn, rồi gọi mỗi em trình bày ý nhỏ.
Ví dụ: Khi dạy bài Tổng ba góc trong một tam giác

Hỏi bằng cách lập luận hãy chứng tỏ A + B + C = 180
0
Với câu hỏi này, có thể gọi mỗi em trình bày một ý nhỏ.
* Cách dựng hình -> góc bẹt: xAy
* Chứng minh xAy = xAB + BAC + CAy
* Chứng minh A + B + C = 180
0
- Gọi nhiều em trình bày để tất cả mọi học sinh đều đựơc làm. Học sinh
khá có thể giúp học sinh yếu trong quá trình thực hiện công việc.
- Có thể giao việc bằng phiếu trắc nghiệm hoặc bài tập để các em đợc suy
nghĩ đợc làm.
Ví dụ: Khi dạy bài Tổng ba góc trong một tam giác thì có thể giao việc
bằng các bài tập để học sinh cùng làm việc nh ở việc 3,4,5,7. Trong việc 7,
ngoài ra ta còn giao việc cho học sinh thông qua các phiếu trắc nghiệm để
các em tự kiểm tra kiến thức.
Cụ thể: Đánh dấu (x) vào các mệnh đề đúng trong các mệnh đề sau;
1. Tổng số đo của ba góc trong tam giác lớn hơn 180
0
2. Tổng số đo của ba góc trong tam giác nhỏ hơn 180
0
3. Tổng số đo của ba góc trong tam giác bằng 180
0
4. Mỗi góc ngoài của tam giác lớn hơn 1 góc trong không kề với nó
5. Trong một tam giác góc lớn nhất không nhỏ hơn 60
0
6. Trong một tam giác góc nhỏ nhất không lớn hơn 60
0
B) Tổ chức h ớng dẫn học sinh thực hiện từng công việc đ ợc giao
Các công việc đợc dự kiến giao cho học sinh nghĩ để làm trên lớp thành công hay
không là phụ thuộc vào nghệ thuật tổ chức, hớng dẫn của thầy. Ngay khi thiết kế giáo

Vũ Thanh Hải Trờng THCS Quang Trung An Lão 6