MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THẨM
ĐỊNH TÀI CHÍNH TRONG CHO VAY TRUNG DÀI HẠN TẠI SỞ
GIAO DỊCH NHNOVN
Trong thời gian qua Việt Nam đã thu được những thành công đáng kể trong
phát triển kinh tế xã hội mà nôỉ bật là mức tăng trưởng khá cao liên tục và toàn
diện mặc dù nền kinh tế trong khu vực bị lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế năm
1997. Điều này đã khẳng định tính đúng đắn của sự nghiệp đổi mới mà Đảng ta lựa
chọn đó là con đường xây dựng XHCN. Để đạt được mục tiêu đó nhiệm vụ quan
trọng của nhân dân ta là tiến hành công cuộc công nghiệp hoá- hiện đại hoá. Trong
quá trình này nền kinh tế nước ta đòi hỏi cần có một lượng vốn khá lớn để chuyển
đổi nền kinh tế còn chậm phát triển sang nền kinh tế công nghiệp tiên tiến. Ngân
hàng thương mại nói chung và hệ thống NHNo nói riêng với chức năng quan trọng
là trung gian tài chính đã và đang góp công sức của mình vào quá trình đổi mới
này. Để làm được điều đó đòi hỏi các ngân hàng phải ngày càng hoàn thiện công
tác của mình nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh trong đó bao gồm cả
công việc không ngừng nâng cao và hoàn thiện công tác thẩm định tài chính trong
cho vay trung- dài hạn.
Sở Giao Dịch NHNoVN cũng là một trong những chi nhánh của NHNoVN
cũng đã và đang không ngừng hoàn thiện hoạt động thẩm định của mình. Điều đó
được thể hiện qua kết quả kinh doanh của Sở Giao Dịch ngày càng hiệu quả, dư nợ
ngày càng gia tăng, nợ quá hạn ngày càng giảm. Đó là kết quả của sự lãnh đạo của
ban giám đốc và ban lãnh đạo phòng tín dụng- thẩm định.
I.PHƯƠNG HƯỚNG HOẠT ĐỘNG CỦA SỞ GIAO DỊCH TRONG LĨNH
VỰC CHO VAY, ĐẦU TƯ.
Với phương châm cho vay để góp phần thực hiện đường lối công
nghiệp hoá và hiện đại hoá nông nghiệp và phát triển nông thôn, chuyển dịch cơ
cấu cây trồng vật nuôi, giữ được vai trò chủ đạo đối với thanh toán tiền tệ tại ngân
hàng. Đây chính là việc thực hiện nhiệm vụ chính của hệ thống NHNoVN nói
chung và nhiệm vụ của Sở Giao Dịch nói chung.
Triệt để đi theo cơ chế thị trường, thực hiện quan hệ cung cầu vốn trên
từng địa bàn với lãi suất thực dương, đảm bảo đủ chi phí cho hoạt động ngân hàng
và có lãi, đủ tiền lương kinh doanh, đảm bảo đời sống cán bộ công nhân viên ngày
càng được cải thiện. Đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, giúp đỡ
các đơn vị xin vay để đôi bên cùng có lợi.
Bám sát thị trường nông thôn mở rộng cho vay hộ sản xuất, kinh tế
trang trại, hợp tác xã kiểu mới, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu nông lâm
thuỷ sản. Mở rộng thị phần đầu tư vào các tổng công ty nhất là các tổng công ty
trực tiếp liên quan đến sản xuất- chế biến- tiêu thụ- xuất khẩu sản phẩm của nông
nghiệp nông thôn. Thực hiện tốt phương châm “NHNo là bạn của nhà nông” và
“Tăng trưởng nhưng an toàn tín dụng”.
Không ngừng mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, giữ được chữ tín
trong hoạt động kinh doanh để tiếp tục nhận được nguồn vốn tài trợ uỷ thác đầu tư
của nước ngoài (là nguồn có chi phí vốn khá thấp)
Từng bước hiện đại hóa ngân hàng để theo kịp với trình độ khoa học
công nghệ thế giới để tạo điều kiện trong kinh doanh, đứng vững trong cạnh tranh
và hoà nhập với các nước trong khu vực và trên Thế giới.
Với phương châm tồn tại, phát triển và lớn mạnh Sở Giao Dịch
NHNoVN chủ trương lấy hiệu quả, an toàn trong mọi lĩnh vực hoạt động của mình
là tiêu chuẩn hàng đầu. Đồng thời đáp ứng tốt nhất nhu cầu khách hàng về các dịch
vụ ngân hàng với sản phẩm đa dạng và chất lượng cao. Song một vấn đề quan
trọng nhất là mọi hoạt động kinh doanh của Sở Giao Dịch phải luôn đảm bảo đúng
pháp luật và những nguyên tắc đạo đức trong nhiệm vụ ngân hàng.
Đưa ra kế hoạch kinh doanh năm 2001 như sau:
Dư nợ tăng trưởng 25- 30% (tương đương 307tỷ đồng)
Trong đó: Tỷ trọng dư nợ trung dài hạn chiếm 40% tổng dư nợ (tương
đương 122,7 tỷ đồng)
Phấn đấu giảm nợ quá hạn xuống dưới 3,5%
Nguồn vốn tăng trưởng 25%
Tài chính tăng trưởng 10% so với kế hoạch được giao.
Bên cạnh việc nâng cao chất lượng tài chính dự án phải tiến hành xây
dựng chiến lược khách hàng, mở rộng tín dụng, tìm cách thu hút khách hàng đến
với Sở Giao Dịch, thiết lập mối quan hệ lâu dài đối với khách hàng, nâng cao chất
lượng hoạt động tín dụng, mở rộng các loại hình kinh doanh mới, cần kiệm xây
dựng ngành, tiết kiệm lao động, giữ gìn uy tín trong kinh doanh.
Tuy nhiên hoạt động của Sở Giao Dịch trong giai đoạn hiện nay là hoạt động
trong một môi trường cạnh tranh, cạnh tranh trong tín dụng, có nghĩa là phải tăng
cường tiếp thị để phát triển và giữ vững khách hàng, phải cải tiến phục vụ, tạo
thuận lợi tối đa cho các đơn vị vay vốn (doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp
ngoài quốc doanh...) đã có quan hệ lâu năm với Sở Giao Dịch, tập trung tháo gỡ
những khó khăn cho các doanh nghiệp lớn theo đúng chủ trương định hướng của
nhà nước.
Đồng thời nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư phải
được xen kẽ các yếu tố quan trọng trong việc nâng cao thế mạnh cạnh tranh của Sở
Giao Dịch. Những dự án mà Sở Giao Dịch tài trợ với vốn đầu tư có hiệu quả sẽ
nâng cao uy tín của Sở Giao Dịch trong con mắt khách hàng.
Thường xuyên bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, kĩ năng hỗ trợ cho hoạt
động thẩm định tài chính dự án đầu tư cũng như hoạt động cho vay các cán bộ tín
dụng, trực tiếp nắm bắt các kiến thức mới phù hợp với tình hình và hoàn cảnh kinh
doanh cụ thể. Mỗi cán bộ thẩm định phải liên tục tự rèn luyện tinh thần trách
nhiệm, kiến thức, trình độ chuyên môn bản thân nhằm nâng cao hơn nữa chất
lượng công tác thẩm định của mình.
II.MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THẨM
ĐỊNH CỦA SỞ GIAO DỊCH NHNOVN
Đứng trước thực tế hoạt động cũng như định hướng trong hoạt động cho vay,
xuất phát từ sự cần thiết cũng như thực trạng công tác thẩm định tài chính trong
cho vay trung dài hạn tại Sở Giao Dịch NHNoVN, chúng ta thấy rõ một vấn đề nổi
lên là cần phải nhanh chóng hoàn thiện và nâng cao chất lượng thẩm định tài chính
dự án đầu tư. Đây là cơ sở để cho ngân hàng sàng lọc, lựa chọn dự án đầu tư có
hiệu quả, giúp cho ngân hàng khai thông được nguồn vốn, mở rộng nghiệp vụ tín
dụng, nâng cao hiệu quả kinh doanh của Sở Giao Dịch.
Qua việc tìm hiểu công tác thẩm định tài chính trong cho vay trung dài hạn
tại Sở Giao Dịch, việc đánh giá những kết quả đạt được cũng như hạn chế còn tồn
tại và những nguyên nhân không phải chỉ để tham khảo thực tiễn, mà qua đó em
muốn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác thẩm định tài
chính trong cho vay trung dài hạn bao gồm những mặt sau:
Giải pháp về con người
Giải pháp về phương pháp thẩm định
Giải pháp về tổ chức điều hành
Giải pháp về thông tin và trang thiết bị kĩ thuật
Tăng cường mối quan hệ với khách hàng và các cơ quan chuyên môn
1.Giải pháp về con người
Con người là trung tâm của mọi hoạt động xã hội, vừa là chủ thể tổ chức vừa
là chủ thể hoạt động vì thế con người là rất quan trọng, đóng vai trò quyết định
trong mọi hoạt động nói chung và trong thẩm định dự án nói riêng. Kết quả của
thẩm định tài chính dự án đầu tư là kết quả của việc đánh giá xem xét dự án theo
nhìn nhận chủ quan của người thẩm định trên cơ sở khoa học và các tiêu chuẩn
thẩm định khác nhau. Do đó hiệu quả của hoạt động thẩm định phụ thuộc vào chất
lượng của nhân tố con người. Con người ở đây là đội ngũ cán bộ, nhân viên điều
hành hoặc trực tiếp tiến hành các hoạt động thẩm định tài chính dự án đầu tư của
ngân hàng từ trung ương đến các cơ sở điạ phương.
Để có được đội ngũ cán bộ đáp ứng được với yêu cầu ngày nay, cũng
như tận dụng nguồn lực con người để phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, Sở
Giao Dịch cần xây dựng một đội ngũ cán bộ có chất lượng theo yêu cầu:
Về trình độ chuyên môn: Các cán bộ thẩm định phải có đủ trình độ và hiểu biết về
kinh tế thị trường, về hoạt động ngân hàng, tài chính, pháp luật. Đặc biệt phải có
kiến thức chuyên sâu về tài chính doanh nghiệp, tài chính ngân hàng, có khả năng
phân tích tài chính doanh nghiệp, dự án đầu tư một cách thuần thục. Đồng thời
phải luôn được phổ biến các văn bản, phương pháp thẩm định mới một cách nhanh
chóng, sáng tạo. Phải luôn tự học hỏi từ nhiều phía (thị trường, ngân hàng khác) để
bổ sung cho chính bản thân.
Bên cạnh đó đội ngũ này phải có khả năng khai thác, xử lí thông tin trên
máy vi tính, sử dụng thành thạo các phần mềm hỗ trợ phân tích, thẩm định tài
chính dự án đầu tư cũng như các chương trình quản lí hiện đại.
Về đạo đức nghề nghiệp cán bộ tín dụng phải có phẩm chất đạo đức trung thực,
có tinh thần trách nhiệm, tính kỉ luật cao, có lòng nhiệt tình trong công việc, có tâm
huyết với nghề nghiệp, có ý thức rèn luyện tự bồi dưỡng. Không vì lợi ích riêng tư
mà ảnh hưởng tới lợi ích chung.
Để có được đội ngũ cán bộ như trên nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự
án ngay từ nhân tố con người, trong thời gian tới SGDNHNoVN cần củng cố và
hoàn thiện đội ngũ cán bộ theo hướng:
- Chủ động thường xuyên bồi dưỡng kiến thức chuyên môn và những kiến thức hỗ
trợ cho hoạt động của ngành nhằm giúp cho cán bộ lãnh đạo các cấp và cán bộ tín
dụng thẩm định trực tiếp nắm bắt các kiến thức mới phù hợp với tình hình và bối
cảnh kinh doanh mới.
- Cần tiến hành tuyển chọn và chuyên môn hoá đội ngũ cán bộ tín dụng thẩm định
theo đúng chỉ thị 08 của NHNN.
- Đào tạo đội ngũ cán bộ theo mảng dự án lớn và cho vay doanh nghiệp để đảm
đương công việc thẩm định và quản lí khi cho vay đối với các dự án có quy mô lớn
và đối với các doanh nghiệp.
- Ngân hàng cần đảm bảo rằng các cán bộ thẩm định là đủ năng lực đối với các cán
bộ không đáp ứng được yêu cầu công việc thì ngân hàng nên xem xét và chuyển
sang nhiệm vụ khác, bố trí các cán bộ có trình độ tinh thần trách nhiệm, kinh
nghiệm vào các khâu chủ chốt trong các khâu thẩm định dự án.
- Bổ sung thêm đội ngũ cán bộ tín dụng trựctiếp thẩm định dự án cho các chi nhánh
còn thiếu để tránh tình trạng quá tải tín dụng.
- Cần có chính sách ưu tiên, ưu đãi, khen thưởng thoả đáng đối với các cán bộ tín
dụng giỏi làm việc có kinh nghiệm, hiệu quả công việc cao, đồng thời kỉ luật
nghiêm minh các hành vi tiêu cực. Giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ tín
dụng thông qua các hình thức tuyên truyền, nêu gương người tốt việc tốt.
- Sở Giao Dịch cần có chính sách thu hút và ưu đãi các chuyên gia giỏi để đội ngũ
này phục vụ hoặc tham gia cố, cộng tác viên cho hoạt động thẩm định.
- Sở Giao Dịch cần tiếp tục triển khai và nhân rộng các khoá đào tạo cho cán bộ tín
dụng chuyên sâu về lĩnh vực thẩm định dự án, có thể thực hiện việc đào tạo lại đối
với những cán bộ tín dụng còn thiếu năng lực, trình độ còn hạn chế nhằm nâng cao
chất lượng cán bộ.
- Xây dựng hệ thống các quy tắc, chuẩn mực về trình độ đối với cán bộ thẩm định để
làm tiêu chuẩn tuyển chọn cũng như các kế hoạch về bồi dưỡng và đào tạo.
- Khuyến khích việc nghiên cứu khoa học, đề xuất các sáng kiến mới trong lĩnh vực
thẩm định tài chính dự án đầu tư để phổ biến và ứng dụng trong toàn hệ thống.
- Sở Giao Dịch cần có chính sách cán bộ tự đào tạo, nâng cao trình độ bằng cách hỗ
trợ học phí, trợ cấp tiền tài liệu, tạo điều kiện về thời gian giúp cho đội ngũ cán bộ
có thể nâng cao được kiến thức, trình độ nghiệp vụ của mình.
2.Giải pháp về phương pháp thẩm định
Phương pháp thẩm định cũng là một trong những yếu tố rất quan trọng có
ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng của công tác thẩm định bởi khi sử dụng
phương pháp còn thiếu sót sẽ gây ra việc hiểu về hiệu quả dự án khác nhau. Về cơ
bản hiện nay nội dung về phương pháp thẩm định của Sở Giao Dịch NHNoVN là
khá đầy đủ. Tuy nhiên sự am hiểu và vận dụng các kiến thức đó trong quá trình
thẩm định thì không phải mọi cán bộ là như nhau. Việc thẩm định dự án trung và
dài hạn lại không phải là một công việc đơn giản mà nó thực hiện trên nhiều công
việc khác nhau, bao hàm vô số các biến động khác nhau. Chính vì vậy việc hệ
thống hoá các kiến thức thẩm định và không ngừng phát triển là một công việc cần
làm tại Sở Giao Dịch.
Thẩm định tư cách pháp lí của dự án (hồ sơ dự án) và chủ dự án: đây
là một mặt thẩm định có liên quan đến các văn bản pháp luật khác nhau. Bản thân
mỗi cán bộ thẩm định khó có khả năng nắm vững toàn bộ các văn bản này hoặc
nếu có thì sẽ rất tốn thời gian và công sức. Thực tế các văn bản phục vụ cho công
tác thẩm định rất phức tạp: Luật doanh nghiệp nhà nước, luật công ty, luật doanh
nghiệp tư nhân, luật đầu tư nước ngoài, Quy chế đầu tư và xây dựng cơ bản... và
còn chưa tính đến luật pháp quốc tế. Nhưng việc thẩm định mà cán bộ thẩm định
thực hiện không phải liên quan đến tất cả những gì có trong các văn bản này nên
việc tra cứu trong quá trình thẩm định sẽ rất khó khăn. vậy Sở Giao Dịch cần hệ
thống hoá những nội dung cần thiết cho mặt thẩm định này và có sự bổ sung cần
thiết cho mặt thẩm định này và có sự bổ sung cần thiết, kịp thời khi có sự thay đổi
về luật, quy định. Bên cạnh đó hoàn thiện hồ sơ pháp lí bao gồm đầy đủ các tài liệu
cần thiết cũng là một công việc cần làm để nâng cao chất lượng thẩm định ở bước
này.
Thẩm định khả năng tài chính của chủ đầu tư:
Như đã phân tích khả năng tài chính của chủ dự án có ảnh hưởng không nhỏ
đến dự án không chỉ từ phương diện rủi ro phá sản mà khả năng của chủ dự án
trong các mặt khác cũng có ảnh hưởng lớn đến quản lí, điều hành, và thực hiện
thành công dự án. hiện nay có rất nhiều tài liệu khác nhau trình bày về phần thẩm
định này. Tuy nhiên sự vận dụng kiến thức đối với doanh nghiệp và đối với các
ngân hàng lại khác nhau, vì vậy Sở Giao Dịch cần hệ thống những nội dung cần
thiết phục vụ cho công tác thẩm định của mình. Đứng trên quan điểm của ngân
hàng khi phân tích thì khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn là hai mặt
quan trọng nhất. Bên cạnh đó phân tích khả năng hoạt động cũng cho phép đưa ra
những biện pháp nâng cao tính khả thi của dự án. Cùng với những Báo cáo tài
chính Sở Giao Dịch cần yêu cầu đơn vị xin vay cung cấp đầy đủ thôngtin về tình
hình nợ để sử dụng hợp lí chỉ tiêu phân tích khả năng thanh toán. Đồng thời để cán
bộ thẩm định đưa ra quyết định đúng đắn về khả năng tài chính của chủ đầutư Sở
Giao Dịch cần xây dựng một hệ thống các chỉ tiêu tiêu chuẩn để làm cơ sở so sánh
(thế nào là tốt, xấu). Sở Giao Dịch cần phối hợp chặt chẽ với các ngành sản xuất,
dịch vụ và tổng cục thống kê để có thông tin về tỉ lệ tham chiếu nhằm phục vụ tốt
hơn công tác thẩm định.