Mô hình chiến lược đấu thầu có xem xét mối tương quan giữa các nhà thầu

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

PHẠM MINH NGỌC DUN

MƠ HÌNH CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU CĨ XEM XÉT ĐẾN
MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC NHÀ THẦU

Chuyên ngành: Quản Lý Xây Dựng
Mã số ngành: 60.58.03.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP.HỒ CHÍ MINH THÁNG 07 NĂM 2015


CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA – ĐHQG TP. HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. LƯƠNG ĐỨC LONG

Cán bộ chấm nhận xét 1: PGS. TS. Lưu Trường Văn

Cán bộ chấm nhận xét 2: PGS. TS. Nguyễn Thống

Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Bách Khoa, ĐHQG
TP. HCM, ngày 24 tháng 07 năm 2015.
Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm:
1. PGS. TS. Phạm Hồng Luân
2. PGS. TS. Lưu Trường Văn
3. PGS. TS. Nguyễn Thống

4. TS. Nguyễn Anh Thư
5. TS. Lê Hoài Long
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

TRƯỞNG KHOA KỸ THUẬT XÂY DỰNG

PGS. TS. PHẠM HỒNG LUÂN

TS. NGUYỄN MINH TÂM


Trang i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

Đ

–T

----  ----

–H

----  ----

NHIỆM V LUẬN V N THẠC Ĩ

Họ v t n học vi n

:

Phạm Minh Ngọc Duy n

M số học vi n : 13080013

Ng y tháng năm sinh

:

11/05/1989

Nơi sinh

Chuy n ng nh

:

Quản Lý Xây Dựng

M số ng nh

:

60.58.03.02

: Vĩnh Long

I. T N Đ T I:
MƠ HÌNH CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU CĨ XEM XÉT ĐẾN MỐI TƯƠNG QUAN
GIỮA CÁC NH THẦU

II. NHIỆM V LUẬN V N
- Nghi n cứu tổng quan về các mơ hình đấu thầu của các nghi n cứu trước.
- Xác định mối tương quan tỷ giá dự thầu giữa các đối thủ tham gia đấu thầu cùng
với nh thầu trong các dự án trước đây.
- Xây dựng mô hình đấu thầu có xem xét đến mối tương quan giữa nh thầu theo
phương pháp định lượng.
- Xây dựng mô hình đấu thầu có xem xem xét đến mối tương quan giữa nh thầu
theo phương pháp định tính
- Áp dụng mơ hình v o ví dụ minh họa để phân tích v đánh giá.

III. NG

GIAO NHIỆM V

: Ng y 19 tháng 01 năm 2015

IV. NG

HO N TH NH NHIỆM V

: Ng y 14 tháng 06 năm 2015

V. CÁN BỘ HƯ NG

N

: TS Lương Đức Long
TP. HCM, ngày 15 tháng 06 năm 2015

CÁN BỘ HƯ NG D N

CHỦ NHIỆM BỘ MÔN

TS. LƯƠNG ĐỨC LONG

T . LƯƠNG ĐỨC LONG

TRƯỞNG KHOA KỸ THUẬT XÂY DỰNG

TS. NGUYỄN MINH TÂM

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang ii

LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tác giả xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc nhất của mình đến cán bộ
hướng dẫn: TS. Lương Đức Long, Chủ nhiệm bộ môn Thi Công và Quản Lý Xây
Dựng, khoa Kỹ thuật Xây dựng, trường Đại học Bách Khoa TP. HCM. Nhờ những
hướng dẫn, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm v động viên của thầy trong suốt quá
trình nghiên cứu đ giúp tác giả có thể hồn thành luận văn n y.
Xin cảm ơn các thầy cô ở trường Đại học Bách Khoa TP. HCM đ tận tình
giảng dạy truyền đạt kiến thức quý báu trong suốt quá trình học tập tại trường.

Xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp đ tạo mọi điều thuận lợi, giúp đỡ tơi trong
suốt q trình học tập nghiên cứu.
Cuối cùng, xin dành tặng luận văn n y đến gia đình thân y u của tơi.

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang iii

TĨM TẮT LUẬN V N
Đề tài
MƠ HÌNH CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU CÓ XEM XÉT ĐẾN MỐI
TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC NH THẦU
Việc ước lượng giá markup tối ưu l một trong những yếu tố quan trọng
trong chiến lược đấu thầu để nâng cao khả năng chiến thắng của nhà thầu trong môi
trường đấu thầu cạnh tranh. Hiện nay trên thế giới có rất nhiều mơ hình đấu thầu
được nghiên cứu để ước lượng giá trị markup: mơ hình Friedman, mơ hình Gates,
mơ hình Carr, v.v. Tuy nhi n các mơ hình n y chưa xem xét đến mối tương quan
giữa giá đề xuất của các nhà thầu và ảnh hưởng của mối tương quan tr n đến việc
xác định giá trị markup tối ưu sao cho giá trị này sẽ đảm bảo sự cân bằng giữa xác
suất chiến thắng và lợi nhuận mong đợi tối đa. Mục đích nghiên cứu là thiết lập mơ
hình đấu thầu có xem xét đến mối tương quan giữa các giá dự thầu. Luận văn xây
dựng hai mơ hình đấu thầu dựa tr n hai phương pháp định lượng v định tính.
Nghiên cứu được tiến h nh theo hai giai đoạn. Giai đoạn đầu ti n l xác định
hệ số tương quan. Đối với mô hình định lượng, nghiên cứu ước lượng hệ số tương
quan dựa trên dữ liệu đấu thầu thu thập thông qua phương pháp thống kê Bayes.
Đối với mơ hình cịn lại (mơ hình định tính), nghiên cứu xem xét sự tương quan
giữa giá của các đối thủ thông qua ảnh hưởng của các nhân tố không chắc chắn dựa

tr n đánh giá của chuyên gia. Giai đoạn thứ hai là tối ưu hóa giá trị markup để cân
bằng giữa lợi nhuận và xác suất thắng thầu. Mô phỏng Monte Carlo được sử dụng
để tạo ra các biến ngẫu nhi n tương quan, từ đó xác định trực tiếp xác suất chiến
thắng của các đối thủ và tính tốn lợi nhuận mà nhà thầu đạt được.
Kết quả cho thấy, mơ hình đề xuất có xem xét sự tương quan giữa giá dự
thầu của các nhà thầu cho giá trị markup tối ưu gần với thực tế đấu thầu hơn so với
khi sử dụng mơ hình Friedman và mơ hình Gates.

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang iv

ABSTRACT
Topic
BIDDING STRATEGY MODEL CONSIDERING CORRELATIONS
AMONG OF CONTRACTORS
The optimum markup estimation is one of the important factors in the
bidding strategy to improve winning probability in a competitive bidding market.
Nowadays, there are many bidding models to estimate bidding markup: Friedman
model, Gates model, Carr model, etc. However, these models have not considered
the correlation among bid prices of contractors and the effect of those correlations
that ensures a balance between the probability of winning and the maximum
expected profit to determine the optimum markup. The purpose of the thesis is to set
up a new bidding model considered the correlation coefficient between the bid
prices. This thesis is established two proposed models based on two methods of
quantitative and qualitative.
The study comprises in two stages. The first stage is to determine the

correlation coefficient. For quantitative model, the researchers estimate the
correlation coefficient based on the bidding data through Bayesian statistical
method. For another model, the study examines the correlation between the bid
prices of the competitors through the influence of uncertain factors based on the
assessment of experts. The second stage is to optimize value markup to balance
between desired profit and probability of winning. The Monte Carlo simulation is
used to generate random correlated variables, thereby directly determine the
probability of winning the competitior and calculate expected profit of contractor
The results have shown that the proposed models take into account the
correlation cofficient of the bid prices of the bidders which determine optimal
markup closer to the reality of the construction market in comparison with Gates
and Friedman models.
HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang v

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “MƠ HÌNH CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU
CĨ XEM XÉT ĐẾN MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC NHÀ THẦU” l cơng trình
nghiên cứu của cá nhân tôi. Nội dung nghiên cứu được thực hiện là hồn tồn trung
thực.
Tơi xin chịu hồn tồn trách nhiệm về nội dung của luận văn n y.

TP. HCM, tháng 06 năm 2015

PHẠM MINH NGỌC DUYÊN
Học viên cao học khóa 2013

Chuyên ngành: Quản lý Xây Dựng
Trường Đại học Bách Khoa TP. HCM.

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang vi

M CL C
M C L C ................................................................................................................ vi
DANH M C PH L C......................................................................................... xii
DANH M C HÌNH ẢNH ..................................................................................... xiii
DANH M C BẢNG BIỂU ................................................................................... xiv
CHƯƠNG 1. ĐẶT VẤN Đ .....................................................................................1
1.1. GIỚI THIỆU CHUNG .........................................................................................1
1.2. Xác định vấn đề nghiên cứu .................................................................................2
1.2.1. Lý do dẫn đến nghiên cứu .................................................................................2
1.2.2. Các câu hỏi nghiên cứu .....................................................................................2
1.3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.................................................................................3
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ...................................................................................3
1.5. ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU ......................................................................4
1.5.1. Về mặt học thuật ...............................................................................................4
1.5.2. Về mặt thực tiễn ................................................................................................4
1.6. CẤU TRÚC LUẬN VĂN ....................................................................................5
CHƯƠNG 2. TỔNG QUAN .....................................................................................6
2.1. TÓM TẮT CHƯƠNG ..........................................................................................6
2.2. ĐỊNH NGHĨA, KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.....7
2.2.1. Các khái niệm về đấu thầu ...............................................................................7

2.2.2. Qui trình đấu thầu..............................................................................................7
2.2.3. Giá dự thầu ........................................................................................................9
2.2.3.1. Công ty tư nhân........................................................................................10
HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang vii
2.2.3.2. Công ty nhà nước .....................................................................................10
2.2.3.3. Công ty vốn đầu tư nước ngo i................................................................10
2.2.4. Định nghĩa giá trị markup ...............................................................................11
2.3. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ HỒ SƠ THẦU ..................................................12
2.3.1. Phương pháp đánh giá hồ sơ thầu trong nước ................................................12
2.3.1.1. Phương pháp giá thầu thấp nhất ..............................................................12
2.3.1.2. Phương pháp giá đánh giá........................................................................12
2.3.1.3. Phương pháp kết hợp giữa kỹ thuật v giá ..............................................12
2.3.2. Phương pháp đánh giá hồ sơ thầu khác...........................................................12
2.3.2.1. Phương pháp giá thầu trung bình .............................................................12
2.3.2.2. Phương pháp giá thầu thấp hơn giá thầu trung bình ................................12
2.4. PHƯƠNG PHÁP TÍNH KHẢ NĂNG THẮNG THẦU THEO GIÁ TRỊ
MARKUP ..................................................................................................................13
2.4.1. Phân tích xác suất nhà thầu chiến thắng một đối thủ cạnh tranh ....................13
2.4.2. Lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu .....................................................................14
2.4.3. Phương pháp tính tốn xác suất chiến thắng các đối thủ cạnh trạnh ..............15
2.4.3.1. Mơ hình Friedman ...................................................................................15
2.4.3.2. Mơ hình Gates ..........................................................................................16
2.5. LƯỢC KHẢO CÁC NGHIÊN CỨU VỀ ĐẤU THẦU CẠNH TRANH .........16
2.5.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị markup .....................................................17
2.5.2. Các mơ hình đấu thầu ......................................................................................20

2.5.2.1. Mơ hình đấu thầu chỉ xem xét yếu tố giá.................................................20
2.5.2.2. Mơ hình đấu thầu có xem xét các yếu tố định tính ..................................21
2.5.3. Tương quan trong đấu thầu .............................................................................23
HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang viii
2.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2...................................................................................25
CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHI N CỨU ..................................................26
3.1. TĨM TẮT CHƯƠNG ........................................................................................26
3.2. QUI TRÌNH NGHIÊN CỨU .............................................................................27
3.3. THU THẬP DỮ LIỆU VỀ GIÁ DỰ THẦU CỦA CÁC ĐỐI THỦ .................28
3.3.1. Đối tượng thu thập dữ liệu ..............................................................................28
3.3.2. Cách thức thu thập dữ liệu ..............................................................................28
3.4. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH .........................................................................29
3.4.1. Phân tích sự tương quan về giá giữa các nhà thầu ..........................................29
3.4.1.1. Tương quan trong tổng chi phí ước tính ..................................................29
3.4.1.2. Tương quan trong giá trị markup .............................................................30
3.4.2. Xác định hệ số tương quan theo phương pháp thống kê tần số ......................31
3.4.2.1. Hệ số tương quan đơn (hệ số tương quan Pearson) .................................31
3.4.2.2. Hệ số tương quan hạng (hệ số tương quan Spearman) ............................32
3.4.3. Ước lượng hệ số tương quan dữ liệu khuyết-phương pháp thống kê Bayes ..33
3.4.3.1. Phân phối ti n nghiệm  (  ) ....................................................................34
3.4.3.2. Thiết lập h m khả năng dựa tr n bộ dữ liệu giá dự thầu .........................34
3.4.3.3. Phân phối hậu nghiệm p( | Xobs ) ............................................................35
3.5. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU ..................................................................36
3.5.1. Phương pháp Mô phỏng Monte Carlo ............................................................36
3.5.2. Phương pháp tính tích phân Gauss một chiều .................................................37

3.6. CÔNG CỤ NGHIÊN CỨU ................................................................................39
3.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3...................................................................................39
HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang ix
CHƯƠNG 4. XÂ

ỰNG MƠ HÌNH MƠ PHỎNG ĐẤU THẦU CẠNH

TRANH TRONG CÁC DỰ ÁN XÂY DỰNG THEO PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH
LƯỢNG ....................................................................................................................40
4.1. TÓM TẮT CHƯƠNG ........................................................................................40
4.2. XÁC ĐỊNH XÁC SUẤT THẮNG THẦU VÀ LỢI NHUẬN KỲ VỌNG DỰA
TRÊN MÔ PHỎNG MONTE CARLO ....................................................................40
4.3. MƠ HÌNH CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU CHƯA XEM XÉT MỐI TƯƠNG
QUAN GIỮA CÁC NHÀ THẦU .............................................................................41
4.3.1. Dữ liệu đầu vào ...............................................................................................41
4.3.2. Giả thiết cho mơ hình đấu thầu đề xuất ..........................................................42
4.3.3. Lưu đồ xử lý mơ hình ......................................................................................42
4.4. MƠ HÌNH CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU CĨ XEM XÉT ĐẾN MỐI TƯƠNG
QUAN GIỮA CÁC NHÀ THẦU .............................................................................44
4.4.1. Ảnh hưởng của hệ số tương quan về giá dự thầu của các đối thủ đến xác suất
chiến thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu ........................................................44
4.4.2. Giả thiết cho mô hình đấu thầu đề xuất ..........................................................45
4.4.3. Lưu đồ xử lý mơ hình ......................................................................................46
4.5. VÍ DỤ MINH HỌA ...........................................................................................48
4.5.1. Dữ liệu đấu thầu ..............................................................................................48

4.5.2. Phân tích thống kê mơ tả .................................................................................49
4.5.3. Xác định phân phối của biến tỷ giá dự thầu ....................................................49
4.5.4. Ước lượng hệ số tương quan giữa các nhà thầu ..............................................51
4.5.4.1. Xác định h m khả năng dựa tr n bộ dữ liệu giá dự thầu .........................51
4.5.4.2. Xác định hệ số tương quan theo phương pháp Bayesian.........................51

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang x
4.5.5. Xác định xác suất chiến thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu theo mơ
hình Gates và Friedman ............................................................................................52
4.5.6. Xác định xác suất chiến thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu theo mơ
hình đề xuất… ...........................................................................................................52
4.5.6.1. Mơ hình đấu thầu ko xét tương quan giữa giá các đối thủ (mơ hình 1) ..52
4.5.6.2. Mơ hình đấu thầu xét mối tương quan giữa giá các đối thủ (mơ hình 2) 53
4.5.7. Xác định giá trị markup tối ưu cho từng mơ hình ...........................................54
4.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4...................................................................................55
CHƯƠNG 5. XÂ

ỰNG MƠ HÌNH MƠ PHỎNG ĐẤU THẦU CẠNH

TRANH TRONG CÁC DỰ ÁN XÂY DỰNG THEO PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH
TÍNH .........................................................................................................................56
5.1. TĨM TẮT CHƯƠNG ........................................................................................56
5.2. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ MƠ HÌNH ..............................................................56
5.3. XÂY DỰNG CẤU TRÚC PHÂN CHIA PHÂN PHỐI CỦA CÁC BIẾN
NGẪU NHIÊN ..........................................................................................................57

5.3.1. Phân phối “ông b ” v phân phối “cha mẹ”....................................................57
5.3.2. Phân phối “cha mẹ” v phân phối “con”.........................................................60
5.3.3. Đặc tính của phân phối “con” .........................................................................61
5.3.3.1. Trị trung bình ...........................................................................................61
5.3.3.2. Độ lệch chuẩn ..........................................................................................62
5.4. SỰ TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC ĐỐI THỦ THÔNG QUA ẢNH HƯỞNG
CỦA NHỮNG NHÂN TỐ KHƠNG CHẮC CHẮN ................................................62
5.5. THIẾT LẬP MƠ HÌNH ĐẤU THẦU ...............................................................63
5.5.1. Dữ liệu đầu vào ...............................................................................................63
5.5.2. Giả thiết cho mơ đình đấu thầu đề xuất ..........................................................64
HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang xi
5.5.3. Lưu đồ xử lý mơ hình ......................................................................................64
5.6. VÍ DỤ MINH HỌA ...........................................................................................66
5.6.1. Phân tích thống kê mơ tả .................................................................................66
5.6.2. Sự thay đổi giá dự thầu của các đối thủ dưới ảnh hưởng của các nhân tố
không chắc chắn ........................................................................................................67
5.6.2.1. Các nhân tố không chắc chắn ảnh hưởng đến giá dự thầu ......................67
5.6.2.2. Cấu trúc của tập phân phối “con” ............................................................68
5.6.2.3. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố l n chi phi dự thầu của các
đối thủ ...................................................................................................................68
5.6.3. Xác định xác suất chiến thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu theo mơ
hình đề xuất ………………………………………………………………………..70
5.6.4. Xác định xác suất chiến thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu theo mơ
hình Gates và Friedman ............................................................................................70
5.6.5. Xác định giá trị markup tối ưu cho từng mơ hình ...........................................71

5.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 5...................................................................................72
CHƯƠNG 6. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .........................................................73
6.1. KẾT LUẬN ........................................................................................................73
6.2. KIẾN NGHỊ .......................................................................................................74
DANH M C CÁC BÀI BÁO KHOA HỌC..........................................................75
DANH M C TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................76
PH L C .................................................................................................................81
LÝ LỊCH TRÍCH NGANG ....................................................................................87

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang xii

DANH M C PH

L C

Phụ lục 1. Xác định phân phối biến tỷ giá dự thầu ...................................................81
Phụ lục 2. Dữ liệu giá trị Bi/Co của từng đối thủ trong mơ hình định lượng ............82
Phụ lục 3. Xác định các hệ số trong hàm likehood của các đối thủ ..........................83
Phụ lục 4. Matlab Code tính hệ số tương quan theo phương pháp Bayes ................84
Phụ lục 5. Dữ liệu giá trị Bi/Co của từng đối thủ trong mơ hình định tính ............... 86

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013

Trang xiii

DANH M C HÌNH ẢNH
Hình 2.1:Qui trình đấu thầu ........................................................................................8
Hình 2.2: Giá dự thầu của nhà thầu...........................................................................10
Hình 2.3 : Định nghĩa giá trị Markup ........................................................................11
Hình 2.4: Xác suất nhà thầu chiến thắng đối thủ ......................................................14
Hình 3.1: Sơ đồ qui trình nghiên cứu........................................................................27
Hình 3.2: Mơi trường đấu thầu của các nhà thầu ......................................................31
Hình 3.3: Tích phân Gauss trên miền chữ nhật một chiều ........................................37
Hình 4.1 : Lưu đồ xử lý mơ hình đấu thầu khơng xem xét tương quan ....................43
Hình 4.2: Ảnh hưởng hệ số tương quan đến xác suất thắng thầu .............................44
Hình 4.3: Ảnh hưởng hệ số tương quan đến lợi nhuận kỳ vọng ...............................45
Hình 4.4 : Lưu đồ xử lý mơ hình đấu thầu xét mối tương quan giữa các nhà thầu ..47
Hình 4.5 : Biểu đồ tần suất Q-Q plot của biến tỷ giá dự thầu công ty 1 ...................50
Hình 4.6 : Lợi nhuận kỳ vọng tương ứng với các giá trị markup của bốn mơ hình 54
Hình 4.7 : Xác suất thắng thầu ứng với các giá trị markup của bốn mơ hình..........54
Hình 5.1: Cơ cấu phân chia cấp 1 .............................................................................58
Hình 5.2: Cơ cấu phân chia cấp 2 .............................................................................61
Hình 5.3 : Ảnh hưởng của vị trí trung bình (nguồn : Wang et al., 2002) ................62
Hình 5.4 : Lưu đồ xử lý mơ hình đấu thầu theo phương pháp định tính .................65
Hình 5.5 : Lợi nhuận kỳ vọng tương ứng với các giá trị markup của ba mơ hình ...71
Hình 5.6 : Xác suất thắng thầu tương ứng với các giá trị markup của ba mơ hình .72

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013

Trang xiv

DANH M C BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị markup của nghiên cứu trước đây .....17
Bảng 3.1: Các điểm Gauss và trọng số tương ứng ....................................................37
Bảng 4.1. Dữ liệu giá đấu thầu ..................................................................................48
Bảng 4.2: Thống k cơ bản của các đối thủ cạnh tranh ............................................49
Bảng 4.3 : Kiểm định Kolmogorov-Smirnov một mẫu ............................................50
Bảng 4.4 : Ma trận tương quan về tỷ giá dự thầu của các nhà thầu ..........................51
Bảng 4.5 : Xác suất thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu .................................52
Bảng 4.6 : Xác suất thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu theo mơ hình 1 ........53
Bảng 4.7 : Xác suất thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu theo mơ hình 2 ........53
Bảng 4.8 : Phần trăm markup tối ưu .........................................................................54
Bảng 5.1. Dữ liệu giá đấu thầu ..................................................................................66
Bảng 5.2: Thống k cơ bản của các đối thủ cạnh tranh ............................................66
Bảng 5.3: Hệ thống thang đo.....................................................................................68
Bảng 5.4: Ảnh hưởng của nhân tố 1 lên giá dự thầu của ba đối thủ .........................69
Bảng 5.5: Ảnh hưởng của nhân tố 2 lên giá dự thầu của ba đối thủ .........................69
Bảng 5.6: Ảnh hưởng của nhân tố 3 lên giá dự thầu của ba đối thủ .........................69
Bảng 5.7 : Xác suất thắng và lợi nhuận của nhà thầu theo mơ hình đề xuất ............70
Bảng 5.8 : Xác suất thắng và lợi nhuận kỳ vọng của nhà thầu .................................71
Bảng 5.9 : Phần trăm markup tối ưu .........................................................................72

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 1

CHƯƠNG 1. ĐẶT VẤN Đ
1.1. GI I THIỆU CHUNG
Trong năm gần đây, kinh tế suy thoái và thị trường bất động sản đóng băng tạo
nên sự cạnh tranh khốc liệt về giá trong hợp đồng xây dựng. Các nhà thầu muốn tồn
tại phải cạnh tranh để nhận được dự án xây dựng thơng qua q trình đấu thầu với
giá dự thầu thấp nhất. Việc ước lượng giá dự thầu là yếu tố quan trọng trong chiến
lược đấu thầu của các nhà thầu. Giá dự thầu bao gồm : chi phí ước tính cho dự án và
giá trị markup hợp lý. Giá dự thầu bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khơng chắc chắn
như tính chất của dự án, điều kiện kinh tế thị trường, đặc điểm nhà thầu. Do đó, việc
thiết lập giá dự thầu hợp lý là yếu tố đầu tiên dẫn đến thành công của dự án v được
coi như một trong những chiến lược quan trọng của công ty.
Trong ngành công nghiệp xây dựng hiện nay, phương thức đấu thầu thường
được sử dụng phổ biến l phương pháp giá thầu thấp nhất.Với phương pháp n y,
nhà thầu muốn chiến thắng phải đưa ra dự đốn chính xác giá dự thầu thấp hơn so
với đối thủ cạnh tranh. Nhà thầu có thể đưa ra quyết định dựa trên những thơng tin
có sẵn như qui mơ v tính chất dự án, số lượng đối thủ cạnh tranh có liên quan,
phân phối giá dự thầu của đối thủ cạnh tranh.
Các nghiên cứu trước đây thường sử dụng phương pháp xác định giá dự thầu
dựa vào việc phân tích tỷ giá dự thầu của đối thủ và ước tính xác suất đánh bại đối
thủ cạnh tranh theo giá trị markup của nhà thầu . Theo phương pháp n y, mỗi nhà
thầu được coi l độc lập, phân bố xác suất của đối thủ tiềm năng được xác định từ
các dữ liệu quá khứ (Friedman, 1956). Tuy nhiên, trong thực tế, có rất nhiều yếu tố
tác động đến giá dự thầu. Trong đó, có một số yếu tố được các nhà thầu khác nhau
cùng sử dụng để thiết lập giá dự thầu như dự tốn chi phí, vật liệu và máy xây dựng,
giá nhân công, điều kiện công trường cho nên chiến lược của các nhà thầu có mối
quan hệ phụ thuộc lẫn nhau.
Vì vậy, mục đích của nghiên cứu này là giới thiệu công cụ hỗ trợ nhà thầu
đưa ra chiến lược đấu thầu có xét đến tương quan về giá của các nhà thầu. Mơ hình
HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 2
đề xuất sẽ giúp nhà thầu ước lượng giá trị markup nhằm đảm bảo nhà thầu có khả
năng thắng với giá dự thầu hợp lý mà vẫn đem lại lợi nhuận tối ưu.
1.2. XÁC ĐỊNH VẤN Đ NGHIÊN CỨU
1.2.1. Lý do dẫn đến nghiên cứu
Xây dựng mơ hình đấu thầu cạnh tranh là một vấn đề kinh điển trong cả hoạt
động nghiên cứu và quản lý xây dựng. Từ 1956, đ có rất nhiều nghiên cứu cho vấn
đề này, kết quả một số mơ hình tốn học nổi tiếng hình thành: mơ hình Friedman
(1956), mơ hình Gates (1967), mơ hình Carr (1982), mơ hình Skitmore (1994),...
Ngày nay, với ứng dụng rộng rãi của máy tính trong quản lý dự án xây dựng, nhiều
hệ thống hỗ trợ ra quyết định đấu thầu bằng cách sử dụng trí thơng minh nhân tạo,
mạng neuron hoặc logic mờ được phát triển. Tuy nhiên, các nghiên cứu n y chưa
ứng dụng rộng r i trong đấu thầu thực tế và tỷ lệ sử dụng cơng cụ tối ưu hóa giá trị
markup vẫn là ở mức rất thấp. Ngun nhân là do các mơ hình đấu thầu cạnh tranh
có thể chưa đủ thực tế. Mặc dù hầu hết các mơ hình tốn học đều dựa trên dữ liệu
lịch sử đấu thầu để xác định "h nh vi đấu thầu” của các đối thủ cạnh tranh, nhưng
chưa có mơ hình xét đến mối tương quan giữa các nhà thầu. Bên cạnh đó, các nh
thầu thường đưa ra giá dự thầu với tỷ lệ lợi nhuận dựa tr n phán đoán chủ quan,
theo kinh nghiệm m chưa lường hết các yếu tố rủi ro trong quá trình thi công (nếu
trúng thầu), cũng như không chắc chắn khả năng trúng thầu là bao nhiêu. Từ đó,
những câu hỏi được đặt ra cho mơ hình chiến lược đấu thầu của các nhà thầu
1.2.2. Các câu hỏi nghiên cứu
Mối tương quan giữa giá dự thầu của các đối thủ ảnh hưởng đến chiến lược
của nhà thầu như thế nào?
Làm thế n o để xác đinh mối tương quan giữa đối thủ cạnh tranh?
Làm thế n o để nhà thầu cân bằng giữa lợi nhuận mong muốn trong giá dự
thầu và xác suất chiến thắng đối thủ cạnh tranh?

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 3
1.3. M C TIÊU NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu sẽ tập trung giải quyết các mục tiêu sau:
- Phân tích ảnh hưởng tương quan giữa giá dự thầu các đối thủ đến xác suất
thắng và lợi nhuận của nhà thầu.
-

Đề ra phương pháp xác định hệ số tương quan giữa giá dự thầu của các

đối thủ dựa vào dữ liệu thu thập trong các dự án đấu thầu trước đây.
- Xây dựng một mơ hình đấu thầu có xét đến mối tương quan giữa giá dự
thầu và dựa v o mô hình đề xuất để xác định giá trị markup tối ưu thỏa mãn tỷ lệ lợi
nhuận yêu cầu của nhà thầu và xác suất thắng thầu.
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu dừng lại ở một số giới hạn sau:
- Nghiên cứu này chỉ xây dựng mơ hình đấu thầu dựa tr n phương pháp giá
thầu thấp nhất , các gói thầu được sử dụng trong mơ hình là gói thầu xây lắp và hình
thức lựa chọn nhà thầu l phương thức đấu thầu rộng rãi.
- Nhà thầu ước lượng giá trị markup chỉ dựa trên tiêu chí lợi nhuận sao cho
với giá trị markup đó nh thầu có thể cân bằng giữa xác suất thắng thầu và lợi
nhuận mong đợi tối ưu.
- Nhiều số liệu trong luận văn được giả định để chứng minh quy trình tính
tốn của mơ hình nên kết quả nghiên cứu cịn mang tính chất học thuật.
- Nghiên cứu sử dụng dữ liệu giá dự thầu của các nhà thầu nước ngoài được

tổng hợp từ bài báo của Skitmore & Pemberton. Do đó, mơ hình đấu thầu đề xuất
như t i liệu tham khảo cho nhà thầu. Nếu muốn áp dụng kết quả nghiên cứu vào
môi trường đấu thầu thực tế tại Việt Nam, cần phải thu thập dữ liệu thực tế và có
những điều chỉnh thích hợp với hồn cảnh đấu thầu ở Việt Nam.

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 4
1.5. ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU
1.5.1. Về mặt học thuật
Nghiên cứu giúp nhà thầu nhận ra có sự tương quan giữa giá dự thầu của các
đối thủ và biết sử dụng các mơ hình đấu thầu đề xuất phù hợp với khả năng thu thập
dữ liệu của nhà thầu để xác định giá trị markup tối ưu.
Nghiên cứu cung cấp một mơ hình dựa trên mơ phỏng Monte Carlo để xác
định xác suất đánh bại đối thủ cạnh tranh đồng thời ước lượng lợi nhuận mong đợi
hợp lý cho nhà thầu.
1.5.2. Về mặt thực tiễn
Nghiên cứu phát triển mô hình đấu thầu để hỗ trợ các nhà thầu ước lượng giá
trị markup hợp lý nhằm cân bằng giữa xác suất chiến thắng đối thủ cạnh tranh và lợi
nhuận đạt được của nhà thầu.
Nghiên cứu cung cấp cho nhà thầu công cụ hỗ trợ trong việc ra quyết định
đấu thầu bên cạnh phương pháp truyền thống dựa trên kinh nghiệm của nhà thầu.

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013

Trang 5
1.6. CẤU TRÚC LUẬN V N
CHƯƠNG 1 : ĐẶT VẤN Đ
- Xác định vấn đề nghi n cứu
- Mục ti u nghi n cứu
- Phạm vi v đóng góp của nghi n cứu

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN

CẤU TRÚC LUẬN V N

- Định nghĩa, khái niệm li n quan đến vấn đề nghi n cứu
- Lý thuyết xác định xác suất thắng v lợi nhuận kỳ vọng
- Lược khảo các nghi n cứu trước đây

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHI N CỨU
- Qui trình thực hiện nghi n cứu
- Phương pháp xây dựng mơ hình đấu thầu
- Cơng cụ nghi n cứu

CHƯƠNG 4: XÂ
ỰNG MƠ HÌNH ĐẤU THẦU THEO
PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH LƯỢNG
- Ước lượng hệ số tương quan dựa tr n tỷ giá dự thầu của
các đối thủ
- Thiết lập mơ hình đấu thầu đề xuất
- Ví dụ minh họa q trình tính tốn của mơ hình
CHƯƠNG 5: XÂ
ỰNG MƠ HÌNH ĐẤU THẦU THEO

PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH TÍNH
- Ước lượng tương quan giữa các tỷ giá dự thầu thông qua
sự ảnh hưởng của các nhân tố khơng chắc chắn
- Thiết lập mơ hình đấu thầu đề xuất
- Ví dụ minh họa q trình tính tốn của mơ hình

CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN V KIẾN NGHỊ

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 6

CHƯƠNG 2. TỔNG QUAN
2.1. TÓM TẮT CHƯƠNG
Khái niệm về đấu thầu

Qui trình đấu thầu

CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN NGHI N CỨU

Các định nghĩa, khái niệm li n
quan đến vấn đề nghi n cứu

Chi phí dự thầu

Định nghĩa giá trị markup

Phương pháp đánh giá hồ sơ
thầu trong nước
Phương pháp đánh giá hồ sơ thầu
Phương pháp đánh giá hồ sơ
thầu khác

Phương pháp tính khả năng thắng
thầu theo giá trị markup

Xác suất nh thầu chiến thắng
một đối thủ cạnh tranh
Xác suất nh thầu chiến thắng
tất cả các đối thủ

Các nhân tố ảnh hưởng đến
giá trị markup
Lược khảo các nghi n cứu về đấu
thầu cạnh tranh

Các mơ hình đấu thầu

Tương quan trong đấu thầu

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 7
2.2. CÁC ĐỊNH NGHĨA, KHÁI NIỆM LI N QUAN ĐẾN VẤN Đ NGHIÊN

CỨU
2.2.1. Các khái niệm về đấu thầu (Nguồn: luật đấu thầu 43/2013/QH13)
- Đấu thầu : là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng
cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn
nh đầu tư để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác cơng
tư, dự án đầu tư có sử dụng đất tr n cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh
bạch và hiệu quả kinh tế.
- Chủ đầu tư : l người sở hữu vốn hoặc được giao trách nhiệm thay mặt chủ
sở hữu, người vay vốn trực tiếp quản lý và thực hiện dự án.
- Nhà thầu chính: là nhà thầu chịu trách nhiệm tham dự thầu, đứng tên dự
thầu và trực tiếp ký, thực hiện hợp đồng nếu được lựa chọn. Nhà thầu chính có thể
là nhà thầu độc lập hoặc thành viên của nhà thầu liên danh.
- Hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất : là toàn bộ tài liệu do nhà thầu, nh đầu tư lập
và nộp cho bên mời thầu theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ y u cầu.
- Giá dự thầu : là giá do nhà thầu ghi trong đơn dự thầu, báo giá, bao gồm
tồn bộ các chi phí để thực hiện gói thầu theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ y u
cầu.
- Giá trúng thầu: l giá được ghi trong quyết định phê duyệt kết quả lựa
chọn nhà thầu.
2.2.2. Qui trình đấu thầu
Trong mơi trường đấu cạnh tranh hiện nay, nhà thầu nên thiết lập qui trình
đấu thầu cụ thể để đảm bảo hiệu quả khi tham gia dự thầu. Luận văn sử dụng qui
trình đấu thầu dưới đây l m cơ sở chuẩn bị hồ sơ dự thầu.

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 8

Tìm hiểu sơ bộ về Chủ
đầu tư v gói thầu

Mua hồ sơ mời thầu

Nghi n cứu HSMT

Kết thúc

Không
Không

Quyết định tham gia gói thầu

Có
Có
Lập HSDT

Ước tính tổng chi phí
v lợi nhuận

Xác định đối thủ cạnh tranh

Xác suất thắng thầu

Tối ưu lợi nhuận

Nộp thầu
Hình 2.1:Qui trình đấu thầu của nhà thầu tại Việt Nam

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013


Trang 9
Sau khi tìm hiểu thơng tin về Chủ đầu tư, gói thầu thơng qua báo hoặc
website đấu thầu, nhà thầu mua và nghiên cứu hồ sơ mời thầu. Sau đó, bộ phận
chuy n gia đấu thầu của cơng ty sẽ phân tích sơ bộ để xác định việc dự thầu có đem
lại lợi nhuận và mức lợi nhuận như thế nào, từ đó ra quyết định tham gia đấu thầu
hay không. Nếu quyết định dự thầu, công ty xác định lại các chi phí cụ thể và chi
phí tổng, đồng thời tìm hiểu các đối thủ cạnh tranh để xác định khả năng thắng thầu
và lợi nhuận đạt được. Cuối cùng, cơng ty hồn chỉnh hồ sơ dự thầu và tiến hành
nộp thầu.
2.2.3. Giá dự thầu
Giá dự thầu có nhiều cách xác định khác nhau tùy thuộc vào mỗi nhà thầu.
Thơng thường, giá gói thầu bao gồm ba thành phần chính : chi phí trực tiếp, chi phí
gián tiếp và markup (Hegazy, 2001; Dikmen et al., 2007; Yuan, 2011).
Hiệp hội cải thiện chi phí (AACE) định nghĩa : chi phí trực tiếp là chi
phí triển khai thiết bị, vật liệu, nhà thầu phụ và chi phí lao động trực tiếp liên quan
tới cơng tác xây dựng. Chi phí gián tiếp l chi phí cho các cơng tác khơng được tính
trực tiếp như một cơng việc cụ thể, nhưng những cơng tác phát sinh chi phí gián tiếp
đó l cần thiết để hồn thành dự án, các chi phí đó có thể là : quản lý cơng trường,
chi phí giám sát, chi phí hao mịn cơng cụ-máy móc, chi phí quản lý cơng ty, các chi
phí lúc dự án mới bắt đầu (khảo sát hiện trường), phí đấu thầu, bảo hiểm, thuế.
Tổng chi phí trực tiếp và gián tiếp được gọi là tổng chi phí ước tính (Co). Việc tăng
giảm tỷ lệ phần trăm tr n tổng chi phí ước tính gọi là giá trị markup. Giá dự thầu
của nhà thầu thể hiện cụ thể trong hình 2.2.

HVTH : PHẠM MINH NGỌC DUYÊN

MSHV: 13080013