Một vài giải pháp góp phần nâng cao chất lượng dạy Tiếng ...

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Trao đổi chuyên môn: </b>

<b>Một vài giải pháp góp phần nâng cao chất lượng dạy Tiếng Việt 1</b>

Năm học 2020-2021 là năm học đầu tiên thực hiện Chương trình giáo dục
phổ thơng theo Thơng tư 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo (GDĐT), theo đó học sinh lớp 1 học tập theo chương trình và sách giáo
khoa mới.

Âm vang bài hát “Tạm biệt búp bê thân yêu; Tạm biệt gấu misa nhé; Tạm
biệt thỏ trắng xinh xinh; Mai em vào lớp 1 rồi…” của nhạc sĩ Hồng Thơng đã tiễn
trẻ bước vào lớp 1. Đây là một minh chứng cho những khó khăn của giáo viên chủ
nhiệm lớp 1 khi các bé chuyển từ giai đoạn với búp bê, gấu misa, thỏ trắng, với vui
hát, chạy nhảy sang ngồi đúng tư thế, học đánh vần, học viết,cầm búp đúng chỗ,
đảm bảo khoảng cách từ mắt đến sách, vở…vv và vv…và không phải một mà hàng
chục đứa trẻ ở trong một lớp học. Các trẻ từ việc chỉ vui chơi nay vào học tập,
cũng tinh thần học mà chơi, chơi mà học nhưng phải vào khuôn khổ, phải học và
thật sự phải làm việc để có kết quả. Với bước chuyển tiếp này đồng thời với
Chương trình, sách giáo khoa mới nên có rất nhiều khó khăn cho người dạy học và
cũng tác động nhiều đến tâm lý học sinh, phụ huynh.

Để giảm áp lực cho giáo viên trong công tác dạy Tiếng Việt lớp 1, mang lại
hiệu quả và tạo niềm vui cho học sinh, xin gợi ý một số giải pháp sau:

- Đối với giáo viên trực tiếp giảng dạy

+ Xây dựng nền nếp lớp học, quy ước hình thành các “Lệnh” trong dạy học:
Trẻ khi bước vào lớp 1, từ môi trường vui chơi sang môi trường làm việc
các em cần được thiết lập một cơ chế hoạt động khi thay đổi trạng thái; phải có một
số quy ước chung cho lớp mà tất cả các thành viên điều phải thực hiện. Việc hình
thành quy ước mang tính “cơng nghệ” sẽ giúp giáo viên tổ chức dạy học khoa học,

giảm ngôn ngữ nói, các em sẽ tập trung làm việc sau “lệnh” giáo viên đưa ra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Do vậy, cần tiếp tục dành thời gian để hình thành ngay, hình thành bằng
được và thành các kỹ năng về lệnh làm việc cho học sinh, giảm bớt các khẩu lệnh.
Cần đảm bảo cả lớp học thực hiện theo các lệnh của giáo viên; đảm bảo lớp học
nền nếp, tất cả học sinh ln vui vẻ, thích thú trong học tập và hoạt động giáo dục.

+ Dạy chắc từng âm, tiếng

Học sinh bước vào lớp 1 như từ giấy trắng. Giáo viên phải ý thức rằng các
em chưa biết được một chữ nào, giáo viên là người đầu tiên hướng dẫn cho các em
học đọc, viết những chữ cái đầu tiên của tiếng Việt (không phải do ở MN không
học chữ, nên khó cho dạy học). Do vậy, giáo viên tuyệt đối khơng thể bỏ qua một
học sinh nào khi em đó chưa nhận diện được mặt chữ, chưa đọc, viết được mà
chuyển (bỏ qua) sang âm, vần mới. Các em phải có “vốn từ vựng” để tiếp tục học
lên.

Có người cho rằng tiếng là chân không về nghĩa, nên học sinh chỉ cứ ghép
vần đọc, viết mà không quan tâm đến nghĩa. Nhưng thực tế chữ thì thường gắn với
nghĩa, nên âm tiếng nào gắn với cuộc sống thì có thể giải nghĩa (ngắn gọn nhất),
hay sử dụng hình ảnh minh họa, ẩn dụ để học sinh nhận biết vẫn tốt hơn (ngày trước
<i>vẫn có …O trịn như quả trứng gà, Ơ thì đội nón, Ơ thời thêm râu). Giáo viên tìm giải pháp</i>
phù hợp để hỗ trợ học sinh nhớ được bài (âm, vần) đã học. Tuy nhiên, không ép
học sinh quá nặng (những câu hỏi liên tục…) làm các em rối trí, mất phương
hướng và hãy ln nghĩ đây chỉ là một đứa trẻ 6 tuổi.

Hướng dẫn kỹ cách đánh vần, phát âm, giảm bớt đọc đồng thanh, tập trung
vào hoạt động cho cá nhân, nhóm. Giáo viên cần nắm rõ trình tự, các bước trong
dạy Tiếng Việt 1; hạn chế phải nhìn sách, cố gắng thốt ly sách giáo khoa.

+ Chủ động nội dung, thời lượng

<i>Các bài học thiết kế trong sách giáo khoa là thiết kế chung (ta thấy mỗi</i>

<i>sách-NXB hoàn thành việc học chữ cái một thời điểm khác nhau) nên nó khơng thể</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

hiện, điều này ghi rõ trong Điều lệ Trường tiểu học: “…Chủ động thực hiện và
<i>chịu trách nhiệm về kế hoạch giáo dục; tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện</i>
<i>nhiệm vụ chuyên môn (nội dung, phương pháp giáo dục, kiểm tra đánh giá học</i>
<i>sinh) và chất lượng, hiệu quả giáo dục từng học sinh của lớp mình phụ trách, bảo</i>
<i>đảm quy định của chương trình giáo dục, phù hợp với đối tượng học sinh và điều</i>
<i>kiện cụ thể của nhà trường” (Điều 27, khoản 1, mục a Thông tư 28/TT-BGDĐT</i>
ban hành Điều lệ Trường tiểu học). Ngạn ngữ thời nay có câu: “Muốn nhanh thì
phải từ từ”, vậy nên giáo viên hãy bình tĩnh, khơng vội vã, nơn nóng thúc ép học
sinh q mức, mà phải hiểu rõ năng lực từng em, dung lượng, mức độ bài học để
có giải pháp điều chỉnh dạy học phù hợp, giúp tất cả học sinh từng bước đọc tốt,
viết tốt và điều này phụ huynh cũng được biết để thấu hiểu và chia sẽ.

+ Quan tâm đến tư thế ngồi khi viết, đọc, cách cầm bút

Một số giáo viên vẫn yêu cầu học sinh ngồi đẹp, ngồi ngay ngắn, im lặng,
trật tự… với tuổi này khơng nên gị bó các cháu quá mức, chỉ đảm bảo các em ngồi
đúng tư thể khi viết, đọc để tránh các bệnh học đường như vẹo cột sống, cận thị
sau này, tập trung vào học tập theo lệnh của giáo viên. Hướng dẫn, kiểm tra học
sinh cách cầm bút đúng khoảng cách để dễ đưa nét cho nhẹ tay.

+ Sử dụng ngôn ngữ, cử chỉ thân thiện, gần gũi

Đối với các trẻ khi ở lớp mầm non được giáo viên yêu thương, ôm ấp, chăm
sóc tỉ mẫm nên giáo viên lớp 1 cần thân thiện gần gữi các em. Trong sử dụng ngôn

ngữ cần rõ ràng thể hiện được câu lệnh (rõ, dứt khoát), hướng dẫn (cụ thể, chi tiết),
câu hỏi (rõ ràng, dễ hiểu, đơn nghĩa); kết hợp với các cử chỉ thân mật, dịu dàng…

Tuyệt đối khơng nói dở câu để học sinh nói leo, kiểu: “Đây là quả…quả…
quả na”. Bên cạnh đó cần tăng cường các trị chơi giữa tiết học để thay đổi trạng
thái tạo cảm giác thoải mái cho các em. Chú ý khuyến khích, động viên các cháu
khi có tiến bộ dù rất nhỏ.

+ Sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

học vần “anh” ta giới thiệu quả chanh; cây/quả/lá bàng khi học vần “ang” mà
khơng cần hình vẽ trong SGK).

+ Hướng dẫn học ở nhà:

Không yêu cầu học sinh học ở nhà nếu đã học 2 buổi/ngày. Nếu không học 2
buổi/ngày cần hướng dẫn cho học sinh học gì ở nhà và đặc biệt là phụ huynh để
“Cùng con ôn bài” giúp các em được ôn luyện kiến thức đã học.

Bằng nhiều kênh khác nhau, giáo viên cần thường xuyên trao đổi, chia sẻ,
phối hợp cùng phụ huynh để họ thấu hiểu và hỗ trợ giáo viên trong việc đưa “cục
vàng” nhà mình ngày càng đi vào nền nếp, học tập tăng tiến.

- Nhà trường và cán bộ quản lý

+ Đảm bảo CSVC phục vụ dạy học lớp 1; chú ý kích thước bàn- ghế phù
hợp chiều cao của học sinh. Tạo điều kiện về thiết bị, hạ tầng công nghệ để giáo
viên sử dụng được các học liệu điện tử hỗ trợ trong dạy học.

+ Xây dựng thời khóa biểu đảm bảo tỉ lệ hợp lý giữa môn học và hoạt động

giáo dục, phân bố hợp lý về thời lượng, thời điểm trong ngày học và trong tuần phù
hợp tâm lý trẻ 6 tuổi.

+ Tổ chuyên môn và nhà trường cần tiếp tục hỗ trợ giáo viên trong dạy học
lớp 1. Thường xuyên trao đổi, tăng cường sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu
bài học môn Tiếng Việt 1 để nắm rõ quy trình dạy học, để thống nhất và điều chỉnh
nội dung, phương pháp và thời lượng tiết học khi thấy chưa yên tâm, chưa phù hợp
với đối tượng học sinh và điều kiện đơn vị. Có thể điều chỉnh một số ngữ liệu,
thông tin trong sách giáo khoa nhưng vẫn đảm bảo chương trình, phù hợp với đối
tượng, vùng miền và không vi phạm các quy định pháp luật, chuẩn mực đạo đức.

+ Cán bộ quản lý cần tận dụng các diễn đàn để tuyên truyền về CTGDPT
2018, về sách giáo khoa và dạy học lớp 1 theo đúng tinh thần, trách nhiệm của nhà
quản lý giáo dục.

+ Lớp 1 là lớp nền tảng của cấp học, Cán bộ quản lý trường tiểu học, mà
trước hết là Hiệu trưởng hiểu rõ những khó khăn, vất vả của giáo viên dạy lớp 1.
Do vậy, cần thể hiện sự chia sẻ, quan tâm, đồng hành với giáo viên lớp 1 bằng
trách nhiệm và sự thấu hiểu của mình.

Với tinh thần nhiệt huyết, sáng tạo của các cô giáo, sự hỗ trợ của đồng
nghiệp và BGH, chắc chắn rằng đến giữa năm sau cả lớp 1 của chúng ta lại cùng
rộn rã ca vang: “Lớp một ơi lớp một; Đón em vào năm trước; Nay giờ phút chia
tay; Gửi lời chào tiến bước”… (tác giả Hữu Thưởng).

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5></div>

<!--links-->