Ngu van lop 8 tuan 1

Giáo án ngữ văn
============================================
======================
Tun1
Tit1
Ngy son : 20/8
Ngy dy :
Vn bn
Tụi đi học
Thanh Tịnh
I Mục đích yêu cầu
- Giúp học sinh cảm nhận được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ cảu nhân vật “Tôi” ở
buổi tựu trường đầ tiên trong đời .
- Thấy được ngịi bút văn xi đầy chất thơ , gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh .
- Rèn kĩ năng đọc và phân tích văn xi trữ tình , kĩ năng phát hiện và phân tích nhân vật .
- Giáo dục lịng u thích được đi học , lịng u mến thầy cô ,trường , lớp .
II Chuẩn bị
1, Thầy : Nghiên cưú soạn bài
2, Trò : Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn
III Tiến trình lên lớp
A, Ổn định lớp (1’)
B, Kiểm tra bài cũ (1’)
- Kiểm tra SGK, vở ghi , sự chuẩn bị bài ở nhà
C, Bài mới
GT: Ai cũng có một thời cắp sách tới trường – Dấu ấn của ngày đầu tiên đi học chắc hẳn
được lưu giữ bền vững trong tâm trí mỗi con người . Nhà văn Thanh Tịnh đã ghi lại kỉ niệm
ngày đầu tiên đến trường của mình thật cảm động qua truyện ngắn “ Tôi đi học”
? Bằng sự hiểu biết ở nhà hãy trình bày hiểu biết của em về I Giới thiệu tác giả , tác phẩm
nhà văn Thanh Tịnh ?
(5’)
1. Tác giả : Thanh Tịnh

* GV: Sáng tác của ơng ln đậm chất trữ tình , tốt lên vẻ (1911-1988)
đẹp đằm thắm , nhẹ nhàng mà sâu lắng mang dư vị buồn
- Là thầy giáo, nhà văn,
thương, vừa ngọt ngào vừa quyến luyến.
nhà thơ , nhà báo
- Văn xuôi cuả ông giàu chất thơ , gợi dư vị trữ tình man
- Sở trường viết văn
mác , buồn thương , ngọt ngào , quyến luyến, tình cảm êm xi trữ tình
dịu trong trẻo .
2, Tác phẩm
- Tác phẩm tiêu biểu : Văn xuôi :Quê mẹ
Thơ : “Đi giữa một mùa sen”
“ Tơi đi học” là truyện ngắn bhay có trong tập “ Quê mẹ”
1941 . Tác phẩm là kỉ niệm mơn man buổi tựu trường qua
hồi tưởng của nhân vật “Tơi”- Vì thế có thể xem nó như
những trang hồi kí
II Đọc, tìm hiểu chú thích (8’)
* u cầu : Đọc với giọng truyền cảm , dịu dàng , chậm ,
chú ý những từ miêu tả tâm trạng nhân vật
- Giọng người mẹ trìu mến thân thương
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
- Ging ụng c õn cn ,chu đáo
*GV: Đọc : “ Hàng năm …. tưng bừng rộn rã” SGK/5
- Hoàn cảnh gợi nỗi nhớ về

? Nêu nội dung của đọn cô vừa đọc
buổi tựu trường đầu tiên trong
? Đọc “ Buổi mai hôm ấy ….trên ngọn núi” SGK/6
đời
? Nội dung chính của đọc truyện trên là gì ?
- Tâm trạng , cảm giác của
? Đọc “ Sân trường làng …/6 …. Chút nào hết / 8”
nhân vật “ Tôi” trên đường đi
? Đoạn truyện bạn vừa đọc có nội dung gì ?
tới trường
? Đọc đoạn cịn lại ?
? Em hãy cho biết nội dung chính của đoạn truyện đó
- Tâm trạng , cảm giác của
tơi khi đứng giữa sân trường .
? Hãy nhận xét về bố cục của truyện ?
- Tâm trạng , cảm giác của
- Bố cục theo dịng hồi tưởng của nhân vật tơi về kỉ niệm
“ Tôi” khi ngồi trong lớp học
ngày tựu trường đầu tiên
đón giờ học đầu tiên .
? Kỉ niệm này được diễn tả theo trình tự nào ?
- Theo trình tự thời gian
? Có thể sắp xếp văn bản này vào kiểu văn bản nào ? Vì
sao?
- Có thể sắp xếp kiểu văn bản này vào kiểu văn bản biểu
cảm . Vì tồn truyện là cảm xúc ,tâm trạng của nhân vật
“Tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên
* Đây là câu chuyện mà chủ yếu là hồi ức , kỉ niệm của tác
giả . Vì thế chuyện ngán thấm thía chất thơ, chất trữ tình .
Vì vậy phân tích , tìm hiểu văn bản phải theo mạch cảm

xúc tức là phân tích tâm trạng nhân vật “tơi” trong buổi
khai trường đầu tiên trong đời
- Hướng dẫn tìm hiểu chú thích
? Đọc 4 câu đầu ?
? Nỗi nhớ của tôi về buổi tựu trường được khơi dậy từ thời
điểm nào ?
- Hàng năm cứ vào cuối thu
* Đó là thời điểm mà toàn đan ta chuẩn bị đưa trẻ tới
trường .
? Thiên nhiên cuối thu và sinh hoạt của con người ở thời
điểm này được miêu tả qua hình ảnh nào?
- Thiên nhiên: Lá rụng nhiều
Những đám mấy bàng bạc
- Cảnh sinh hoạt của con người : Mấy em nhỏ rụt rè núp

III Đọc – hiểu văn bản (29’)
1, Trên đường tới trường
( Hoàn cảnh gợi về nỗi nhớ và
tâm trạng cảm giác của nhân
vật tôi trên đường tới trường)
a , Hoàn cảnh gợi nỗi
nhớ về buổi tựu trường đầu
tiên

============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================

======================
sau nún m n trng .
? Nhn xét thiên nhiên và cảnh sinh hoạt của con người
được kể và miêu tả ở đây?
- Cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của con người ở đây rất
phù hợp với thời điểm khai trường trong hiện tại .
*GV: Thời điểm quá khứ tương đồng với thời điểm hiện tại
. Nỗi nhớ diễn ra thường xuyên , nhiều lần thể hiện nỗi nhớ
da diết , kỉ niệm sâu sắc khó quên .
? Cảm giác của nhân vật “Tôi”được diễn tả qua những từ
ngữ hình ảnh nào ?
- Lịng tơi lại náo nức
- Những kỉ niệm mơn man
- Lịng tơi lại tưng bừng rộn rã
? Nhận xét cách dùng từ để miêu tả cảm xúc của nhân vật
“tôi” ?
- Dùng một loạt từ láy để miê tả cảm xúc
? Những từ láy này đã giúp em hiểu rõ tâm trạng tơi đang
có tâm trạng như thế nào ?
- Vừa diễn tả tâm trạng nhẹ nhàng lâng lâng , náo nức rộn
rã vừa làm sống dậy những kỉ niệm trong quá khứ hiện về
thật rõ như đang diễn ra trong hiện tại
? Đọc thầm câu 2
? Để diễn tả cảm giác của mình tơi khơng chỉ kể , miêu tả
mà cịn nêu rõ cảm xúc của mình qua hình ảnh từ ngữ nào
nữa ?
- Hình ảnh so sánh : Cảm giác trong sáng …như mấy cánh
hoa tươi mỉn cười giữa bầu trời quang đãng .
? Hình ảnh so sánh này giúp em cảm nhận tháy “Tơi” có
cảm giác như thế nào trong buổi tựu trường đàu tiên?

- Cảm giác trong trẻo, tươi sáng .
? Để nêu rõ hoàn cảnh khơi nguồn cảm xúc nhà văn đã sử
dụng phương thức biểu đạt nào ?
- Phương thức tự sự , miêu tả , biểu cảm .
* Với cách kể rất tự nhiên và miêu tả cảnh thiên nhiên phù
hợp tương đồng giữa quá khứ với hiện tại , cách dùng từ
- Kỉ niệm buổi đầu tiên hiện về
láy để miêu tả tâm trạng và thể hiện cảm xúc bằng hình
với tâm cảm trong sáng , cảm
ảnh so sánh cụ thể .
động .
? Có ý nghĩa gì trong việc nêu khởi nguồn cảm xúc của
nhân vật tôi ?
- Làm sống dậy thật rõ , thật sâu sắc về buổi tựu trường
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
u tiờn trong i ca nhõn vt tôi .
GV: Thanh Tịnh đã ghi lại thật đúng những cảm xúc thiêng
liêng sâu sắc của bao lứa tuổi học trò . Với phương thức tự
sự , miêu tả , biểu cảm , những câu văn mở đầu này như
cánh cửa nhẹ nhàng mở ra đưa người đọc vào những tâm
cảm trong sáng nhất của lần đầu tiên được đi học .
*Chuyển : Nhân vật “Tôi” hồi tưởng lại tâm trạng , cảm
giác của mình khi đi trên đường theo mẹ lần đầu tiên đến
trường .

? Đọc thầm “ Buổi mai hôm ấy ….ngọn núi”
? Trên đường tới trường , nhìn cảnh vật xung quanh nhân
vật tơi cảm thấy như thế nào?
b, Tâm trạng cảm giác của
- Con đường quen …tự nhiên thấy lạ
nhân vật tôi trên đường tới
- Cảnh vật đều thay đổi
trường .
- Lịng tơi có sự thay đổi lớn : Hơm nay tơi đi học .
? Vì sao “ Tơi” lại có cảm giác ấy ?
- Vì vốn là một cậu bé quen thả diều . nô đùa ngoaì đồng
nay đi học . Đay quả là một sự thây đổi lớn đánh dấu bước
ngoặt tuổi thơ .
*GV: Nhà văn đã diễn tả đúng tâm lí của con người
? Trong cảm giác ấy “Tơi” có cử chỉ , hành động ,lời nói
như thế nào ?
- Cảm thấy mình trang trọng đứng đắn .
- Thấy mấy cậu nhỏ trạc tuổi : quần áo tươm tất , nhí
nhảnh gọi tên nhau , trao nhau sách vở
thèm
- Hai quyển vở – thấy nặng
bặm tay ghì chặt
- Muốn thử sức mình , xin cầm thêm bút , thước .
- Ý nghĩ non nớt thơ ngây : Người thạo mới cầm nổi bút
thước .
? Em có nhận xét gì về những cảm giác của “Tôi”
- Những cảm giác thật ngây thơ , hồn nhiên vơ tư
? Vì sao “ Tơi” lại có cảm giác ấy ?
- Lần đầu tiên được bước vào thế giới mới lạ “ Tơi”
muốn hồ mình vào thế giới học trị hơng nhiên nhí

nhảnh .
* Để diễn tả tâm trạng của mình nhân vật tơi dùng một loại
từ : thèm , bặm ,ghì ,xệch , ch , muốn …
? Những từ này thuộc loại từ gì ?
- Động từ chỉ hành động và tâm trạng .
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
? Nhng ng t ny dựng miêu tả giúp ta cảm nhận rõ
điều gì về nhân vật “tôi”
- Những động từ này sử dụng đúng chỗ khiến ta hình dung
dễ dàng tư thế và cử chỉ ngộ nghĩnh ngây thơ đáng yêu
của chú bé đang háo hức , hồi hộp bước theo mẹ trên con
đường dài và hẹp .
? Ý nghĩ của “Tôi” được diễn tả qua câu văn nào ?
- “Ý nghĩ ấy thoáng qua …trên ngọn núi”
? Câu văn sử dụng phéptu từ gì ?
? Phép so sánh ấy góp phần diễn tả tâm trạng nhân vật tôi
ra sao?
- So sánh sự vật hiện tượng cụ thể để làm sáng rõ cảm giác
, tâm trạng trong sáng của nhân vật tôi .
* Bằng cách kể chuyện tự nhiên , cách dùng từ ngữ miêu tả
cụ thể và phép so sánh giúp em cảm nhận thấy nhân vật tơi
có tâm trạng như thế nào khi trên đường theo mẹ đến
trường lần đàu tiên trong đời ?
D: Củng cố(1’) : GV: với phương thức miêu tả , biểu cảm

đã tạo nên chất thơ cho tác phẩm ., góp phần thể hiện rõ kỉ
niệm sâu sắc , cảm xúc về một tuổi thơ đáng yêu với cảm
giác ngây thơ trong trẻo tươi sáng với tình cảm xao xuyến
bâng khuâng về ngày tựu trường đầu tiên trong đời của tác
giả . Thành công của Thanh Tịnh là diễn tả tâm trạng , cảm
gíaccủa mình thật đúng với tâm trạng của bao lớp học trò
chúng ta.
Tiết 2
A : Ổn định lớp (1’)
B: Bài mới :
GV: Từ những biến chuyển của đất trời cuối thu , từ hiện
tại nhà văn nhớ về quá khứ với kỉ niệm đẹp đẽ trong sáng
thơ ngây , hồi hộp bỡ ngỡ đầy háo hức ; đi hết con đường
làng đến sân trường cậu trò nhỏ có tâm trạng và cảm giác
như thế nào . chúng ta cùng nhau tìm hiểu tiếp
? Đọc diễn cảm đoạn văn “ Trước sân trường /6…trong các
lớp /7”
? Sân trường được miêu tả có những gì ?
- Sân trường : Dày đặc cả người
Người nào quần áo cũng sạch sẽ
Gương mặt cũng vui tươi sáng sủa

- Tâm trạng và cảm giác tự
nhiên , ngây thơ trong sáng và
hồi hộp bỡ ngỡ đầy háo hức
được đến trường .

2, Trước sân trường Mĩ Lí

============================================

======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
? Nhỡn khung cnh y Tụi ngh đến mấy hơm trước đi
(20’)
bẫy chim qua trường “Tơi” có cảm giác gì về trường ?
- Trường đối với tơi là một nơi xa lạ
- Trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng .
? Hôm nay đứng trên sân trường tơi có cảm giác gì về
trường ?
- Trường : Vừa xinh xắn , vừa oai nghiêm như cái đình
làng
Sân nó rộng , mình nó cao hơn những buổi trưa hè
- Tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ
? Em có nhận xét gì về cách nêu hình ảnh ngôi trường qua
cảm giác của tôi , với hiai thời điểm trước – lần này ?
- Hình ảnh so sánh để khắc hoạ tâm trạng : Trước thì thấy
xa lạ - hơm nay thì thấy xinh xắn, oai nghiêm , thấy rộng –
cao và tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ .
? Vì sao lại có sự thây đổi đó ?
+ Đứng giữa sân trường
- Vì trước đó chưa đi học nên trường trở nên xa lạ . Nay trở
- Quan sát ngơi trường
thành học trị của trường nên thấy trường xinh xắn , oai
nghiêm , nên đâm ra lo sợ vẩn vơ .
? Em đánh giá gì về cách miêu tả sự chuyển đổi tâm trạng
của nhân vật ?

- Sự chuyển biến rất phù hợp với tâm lí trẻ thơ : nCảnh
trường sừng sững to cao , người đông ăn mặc sạch sẽ , nét
mặt tươi vui - cậu trị nhỏ thấy mình nhỏ bé – lo sợ là lẽ
đương nhiên .
? Từ vịêc quan sát ngôi trường nhân vật tơi tập trung vào
ai ?
- Những cậu trị nhỏ cũng như tôi
- Thấy trường xinh xắn đáng
- Mấy cậu trò nhỏ mới : + Bỡ ngỡ đứng nép bên
yêu và đâm ra lo sợ vẩn vơ
nghười thân
+ Chỉ dám nhìn một nửa , hay dám đi
từng bước nhẹ
- Họ như con chim con đứng bên bờ tổ , nhìn quãng trời
rộng muốn bay , nhưng còn ngập ngừng e sợ
- Họ thèm vụng và ao ước thầm được như những học trò
+ Quan sát những cậu trò nhỏ
cũ …để khỏi rụt rè trong cảnh lạ .
? Khi miêu tả những cậu trị mới “Tơi” đã dùng phép tu từ
gì ?
- So sánh
? Nhận xét về hình ảnh sóánh của tác giả khi viết về những
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
trũ mi ?

- Hỡnh nh so sỏnh tinh tế vừa nói được tâm trạng thấy
trường vừa lạ , vừa rất gần gũi ấm áp thân thương , vừa gợi
cho người đọc một liên tưởng về một thời tuổi nhỏ đứng
giữa mái trường thân yêu .Mái trường như cái tổ ấm , mỗi
học trị ngây thơ hơng nhiên như cánh chim đầy khát vọng
và biết bao bồi hồi lo lắng với chân trời kiến thức rộng mở
ra trước mắt .
* Khi nghe tiếng trồng trường
? Tâm trạng của “ Tơi” và các cậu học trị nhỏ được miêu
tả như thế nào ?
- Hồi trống thúc vang dội cả lịng tơi
- Tơi cảm thấy trường vừa lạ
- Cảm thấy mình chơ vơ
vừa gần gũi , vừa ấm áp thân
- những cậu bé vụng về lúng túng như cả tôi
thương .
- Không đi … không đứng lại – hai chân các cậu cứ dềnh
dàng mãi – co lên một chân – duỗi mạnh
- Toàn thân : đang run lên theo nhịp bước rộn ràng .
+Khi nghe thấy tiếng trống
? Hãy hình dung miêu tả lại cảnh các cậu trị nhỏ xếp
trường xếp hàng vào lớp : lúng
hàng vào lớp?
túng , ngỡ ngàng
GV: Các cậu trò nhỏ thấy tiếng trống trường vang dội ,
nhanh gấp , giục giã . Dường như tiếng nhịp tim thình
thịch hồi hộp cũng vang lên theo tiếng trống trường .
? Theo dõi : “ Ông đốc … chút nào hết”
? Dựa vào chú thích cho biết “ ơng đốc” ở đây là từ loại
gì ? Lớp 3 và lớp 5 ở đây có giống lớp 3 và lớp 5 ngày nay

không ?
- ông đốc là ông hiệu trưởng – thầy hiệu trưởng
- Lớp 3và 5 các lớp bậc tiểu học .Theo hệ thống giáo dục
trước cách mạng tháng tám thì lớp 5 là lớp nhất , lớp 4 là
lớp nhì …
? Khi nghe ơng đốc hiền từ và nghiêm trang gọi danh sách
học sinh vào lớp “ Tơi” có tâm trạng gì ?
- Cảm thấy quả tim như ngừng đập
- Quên cả mẹ đứng sau
- Nghe gọi tên giật mình lúng túng
- Được mọi người chú ý , đã lúng túng càng lúng túng
hơn .
? Đó là tâm trạng như thế nào ?
- Tâm trạng hồi hộp , bồn chồn , lúng túng của một chú bé
rời vòng tay mẹ bước vào lớp học .
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
? Nh vn ó dựng nhng t loại nào trong đoạn văn để
miêu tả tâm trạng nhân vật “Tôi” ? Từ nào được sử dụng
nhiều ?
- Động tưg : ngập ngừng – e sợ – rụt rè – lúng túng –dềnh
dàng –run run …. Những từ đó trong đoạn văn này thuộc
cùng trường nghĩa - trường từ vựng ta sẽ học ở tiết sau .
+Khi nghe đọc tên mình : hồi
- Trong đó từ “ lúng túng” được lặp lại 4 lần

hộp
*GV: Đây là từ có ý nghĩa khái quát ,nhà văn sử dụng
chính xác để diễn tả nhiều tâm trạng , miêu tả chân thực
cử chỉ ánh mắt , ý nghĩ cảm giác hồn nhiên , trong sáng
của cậu học trò nhỏ khi rời vòng tay mẹ , bước vào một thế
giới mới lạ - Ta hiểu thêm sâu hơn nỗi lòng nhân vật và tài
kể chuyện của tác giả .
- Tâm trạng lo lắng , hồi hộp ,
? Đỉnh cao của tâm trạng lúng túng là hành động gì?
lúng túng.
- Một cậu ơm mặt khóc , tơi díu đầu vào lịng mẹ nức nở
khóc , đám học trị mới …thút thít .
? Vì sao “tơi” và các cậu trị nhỏ mới lại khóc khi vào lớp ?
-học sinh thảo luận
- Vì lo sợ phải xa vịng tay mẹ bước vào thế giới mới lạ
- Vì tiếc nuối những ngày chơi đùa tự do thoải mái
- Tiếng khóc là phản ứng dây chuyền hết sức tự nhiên.
GV: Miêu tả cụ thể 3 dạng khóc , thêm một vài lần nữa thể
hiện ngịi bút văn xi Thanh Tịnh truyền cảm , trữ tình ,
thấu hiểu lịng người biết bao.
? Tại sao “ Tôi” lại cảm thấy “Chưa lần nào xa mẹ như lần
này” khi bước vào lớp dù trước đó “Tơi” xa mẹ cả ngày đi
chơi với các bạn ?
- Tâm trạng ngỡ ngàng , xúc
- Vì xung quanh : trường , lớp, bạn bè , thầy giáo đều mới động
lạ ,nên cảm thấy lẻ loi , cảm thấy xa nhà , xa mẹ là tất yếu
? Nhận xét nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ thơ của nhà văn ?
- Nhà văn ghi lại thật sống động , chân thực cảm động
những rung động , những biến thái tâm lí cuỉa trị nhỏ lần
3, Giờ học đầu tiên (15’)

đầu tiên đến trường học . Đó là tâm trạng ngỡ ngàng , cảm
giác mới lạ nảy nở trong lòng đầy xáo động .
GV: Thanh Tịnh sống lại những kỉ niệm của chính mình ,
giãi bày tuổi thơ của mình và của bao người
Chuyển
? Đọc “ Một mùi hương lạ /8….hết”
? Bước vào chỗ ngồi tơi có tâm trạng cảm giác gì ?
- Cảm nhận được mùi hương lạ xơng lên trong lớp , cái gì
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
cng thy l v hay hay
- Lm nhận chỗ ngồi là một vật riêng của mình
- nhìn người bạn tí hon ngồi bên cạnh tơi …khơng cảm
thấy xa lạ
? So sánh hai tâm trạng của “Tôi’ ở đầu và cuối văn bản
- Trên đường tới trường : Con đường quen - xa lạ
- Vào lớp
: Bạn lạ
- thân thuộc quyến
luyến
? Em thấy có gì mâu thuẫn khơng ? Vì sao?
- Khơng có gì mâu thuẫn . Vì được ông đốc hiền từ khuyên
nhủ , được thầy giáo trẻ tươi cười đón nhận . Mọi người ,
vật trở nên gần gũi thân thương quyến luyến
? Nhìn con chim liệng đứng bên cửa sổ ,hót mấy tiếng rụt

rè vỗ cánh bay cao tơi có tâm trạng như thế nào ?
- Thèm thuồng nhìn theo cánh chim .
? Tại sao tơi có tâm trạng ấy ? Hình ảnh con chim có ý
nghĩa gì ?
- Tâm trạng bâng khng ; nhớ
- Hình ảnh con gợi đến những ngày chơi bời tự do . Hình tiếc những ngày đã qua , háo
ảnh này báo hiệu những ngày ấy đã kết thúc – Bắt đầu một hức chờ đợi những ngày sắp
giai đoạn mới
được học .
*GV: Tiếng phâna của thầy đưa tôi về cảnh thật và Tơi
vonghf tay lên bàn nhìn chăm chú thầy viết và lầm nhẩm
III Tổng kết (4’)
đánh vần đọc : “ Tơi đi học”
? Dịng chữ này kết thúc có ý nghĩa gì ?
- Cách kết thúc thật tự nhiên, bất ngờ . Đây là bài học đầu
tiên trong đời . Dòng chữ mở ra một thế giới mới cho thơ
ngày đầu tiên đến trường .
GV: Dòng chưc thể hiện chủ đề của truyện
D: Củng cố :
? Truyện ngắn này có sự kết giữa các loại văn bản nào ?
- Miêu tả , tự sự , biểu cảm
GV: Truyện ngắn này khơng có cốt truyện mà chủ yếu là
cảm xúc , tâm sự của nhân vật , tất cả được miêu tả bằng
ngòi bút tinh tế , sâu sắc làm rung động lịng người
? Những hình hảnh thiên nhiên thu về trong truyện có vai
trị gì ?
- tất cả làm nền cái khơng khí rất riêng hợp với thời
điểm khai trường .
? Chất thơ của truyện được thể hiện ở truyện qua những
yếu tố nào ?

============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
Hc sinh hot ng nhúm
GV: túm tt
- Chất thơ được tạo nên bởi tình huống truyện khơng cốt
truyện
- Chất thơ ngọt ngào ,mơn man , buồn buồn bởi có sự đồng
cảm : Ai cũng có buổi đến trường đâù tiên rụt rè , bỡ ngỡ
hoáo hức , lo lắng ...
- Chất thơ được tảo bởi tình cảm ấm áp trìu mến dành cho * Ghi nhớ :SGK
trẻ , từ hình ảnh thiên nhiên đẹp nên thơ , từ hình ảnh so
IV Luyện tập (5’)
sánh khi páht bieưeủ cảm nghĩ , từ giọng van nhẹ nhàng
1, Phát biểu cảm nghĩ của em
trong sáng lay động lòng người .
về dòng cảm xúc của nhân vật
? Truyện gợi cho em những suy nghĩ gì về thời thơ ấu ?“Tơi” trong truyện ngắn “ Tôi
- Những kỉ niệm thời thơ ấu , nhất là ngày đầu đến
đi học”
trường lưu giữ bền lâu trong kí ức con người .
2, Viết bài văn ngắn ghi lại
GV: Đó là nội dung cần ghi nhớ
cảm xúc của em trong buổi đến
? Đọc nghi nhớ SGK
trường đầu tiên của mình như

Gợi ý : Cảm xúc của nhân vật tơi được thể hiện theo trình
thế nào ?
tự nào ?
? Dòng cảm xúc được khơi nguồn và diễn ra như thế nào ?
? Đó l;à dịng cảm xúc như thế nào ?
? Dòng cảm xúc của nhân vật “Tơi” được diễn tả bằng
những phương thức nào ?
? Dịng cảm xúc ấy gợi em nhớ về kỉ niệm về ngày đầu
tiên đến trường như thế nào ?
E: Hướng dẫn về nhà :Học thuộc phần ghi nhớ
Phân tích để làm nổi bật rõ cảm xúc tha thiết trong trẻo của
nhân vật tôi trong truyện ngắn “ Tôi đi học”
* Rút kinh nghiệm

Tiết 3
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
Ngy son : 25/8
Ngy
dy :
Cp khỏi quát của nghĩa từ ngữ
I Mục đích yêu cầu
- Học sinh hiểu rõ :
+ Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ .
+ Rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng .

+ Giáo dục ý thức học tập bộ mơn , u thíc tìm hiểu nghĩa của từ ngữ trong Tiếng Việt .
II Chuẩn bị :
GV: Nghiên cứu soạn bài , bảng phụ ghi các ví dụ , bài tập
HS: Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của thầy
III Tiến trình lên lớp
1, Ổn định lớp (1’)
2, Kiểm tra bài cũ : (kiểm tra sĩ số )
3, Bài mới
Giới thiệu bài :
Ở lớp 7 ta được học về từ với những mối quan hệ nào về ý nghĩa ? Từ đồng âm – từ trái
nghĩa
? ? Thế nào là từ đồng nghĩa , từ trái nghĩa ? Cho ví dụ ?
? Nhận xét mối quan hệ ngữ nghĩa giữa từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa
- Các từ đồng nghĩa có thể thay thế cho nhau trong một câu văn cụ thể
- Các từ trái nghĩa có thể loại trừ nhau khi lựa chọn để đặt câu
Hôm nay ta xét đến mối quan hệ bao hàm của các từ qua bài Cấp độ khái quát của nghĩa từ
ngữ
GV: Đưa bảng phụ học sinh quan sát sơ đồ
I Từ ngữ nghĩa rộng và từ
ngữ nghĩa hẹp (20’)
Động vật
1:Ví dụ
Thú

Chi
m

Cá

Tuhú Sáo ...

Voi
Cá rô Cá
thu...
hươu ..
Khi học về môn sinh học ta thấy : Động vật nói chung có
các lồi nhỏ hơn là Thú , Chim , cá ...trong lớp thú có
nhiều lồi : Lồi voi , lồi khỉ . lồi hươu...Trong lớp cá có
nhiều lồi : Cá rơ , cá thu , cá mè ....
? Nghĩa của từ “động vật” rộng hay hẹp hơn so với nghĩa
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
ca t voi , hu ?
? Ngha cuả từ “chim” rộng hay hẹp so với nghĩa của từ
“tu hú , sáo”
? Nghĩa cuả từ “cá” rộng hay hẹp hơn so với nghĩa của từ
“cá rô , cá thu”
? Nghĩa của từ thú , chim ,cá rộng hơn nghĩa của từ nào ?
hẹp hơn so với nghĩa của từ nào?
Từ đó em có nhận xét gì về phạm vi nghĩa của từ ngữ ?
2: Kết luận
GV: Nghĩa của từ động vật rộng hơn so với nghĩa của từ
+ Nghĩa của một từ có thể
thú , chim cá .
rộng hơn (khái quát hơn) hoặc
Nghĩa của từ “thú” rộng hơn so với nghĩa của “voi và

hẹp hơn (ítd khái quát hơn)
hươu”
nghĩa của từ ngữ khác .
Nghĩa của từ “chim” rộng hơn so với nghĩa của từ “tu hú ,
sáo” .
Nghĩa của từ “cá” rộng hơn so với nghĩa của từ “cá thu , cá
+ Một từ ngữ được coi là
chim” .
có nghiã rộng khi phạm vi
? Em hiểu thế nào là một từ được coi là có nghĩa rộng ?
nghĩa của từ ngữ đó bao hàm
phạm vi nghĩa của một số từ
GV: Những từ “cá rô , cá thu” được bao hàm trong phạm
ngữ khác .
vi nghiã của từ “cá”
Những từ “tu hú , sáo” được bao hàm trong nghĩa của từ
“chim”
Những từ “voi , hươu” được bao hàm trong phạm vi nghĩa
của từ “thú”
Những từ “thú , chim , cá” được bao hàm nghĩa trong
phạm vi nghĩa của từ “động vật”
? Em hiêủ một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm
+ Một từ được coi là
vi nghĩa của từ ngữ đó như thế nào ?
nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa
của từ ngữ đó được bao hàm
trong phạm vi nghĩa của từ ngữ
*GV: Nghĩa của từ thú , chim ,cá rộng hơn so vơí nghĩa
khác .
của nào , hẹp hơn so với từ ngữ nào ?

+ Một từ ngữ có nghĩa
rộng hơn đối với những từ ngữ
? Đọc phần ghi nhớ ?
này , đồng thời có thể có nghĩa
? Đọc và nêu yêu cầu bài tập1 ?
hẹp hơn so với một từ ngữ khác
Gọi 2 học sinh lên bảng
a,
Y phục

II Luyện tập (25’)
Bài tập 1: Lập sơ đồ thể
hiện cấp độ khái quát của nghĩa
từ ngữ trong nhóm từ ngữ

============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
( theo mu s trong bi
hc )
Áo
Quầ
n
Quần
đùi

Quần
dài

áo dài

áo sơ
mi

? Cho biết bài tập yêu cầu ta làm gì ?
Bài tập 2/11
a, Chất đốt : Xăng , dầu hoả ,
khí ga , ma dút , than .
b, Nghệ thuật : hội hoạ , âm
nhạc , văn học , điêu khắc .
c, Món ăn : canh .nem , rau xào
, thịt luộc , tơm rang ,
d, Nhìn : Liếc, ngắm , nhịm,
ngó.
e, Đánh : Đấm đá , bịch, thịu ,
tát .
Bài tập 3/11
a, Thuốc lào ? Vì sao ? ( Vì
khơng thuộc thuốc chữa bệnh )
b, Thủ quỹ ? Vì sao ? Vì khơng
phải là người dạy học .
c, Bút điện ? Vì sao? Vì khơng
phải là bút để viết .
Giáo viên chia đội chơi và nêu yêu cầu đội chơi : Tìm từ
d, Hoa tai ? Vì sao ? Vì khơng
thuộc phạm vi nghĩa rộng – tìm những từ có phạm vi nghĩa phải là lồi hoa trong tự nhiên .

hẹp được bao hàm trong phạm vi nghĩa rộng .
Bài tập 4 : Bài tập trò chơi
Đội 1
Đội 2
tiếp sức
A, Xe cộ : Xe đạp , xe máy c, Người: họ hàng ( Cơ, dì ,
, xe xích lơ
chú , bác .....)
b, Kim loại : Thép , đồng

d, Hoa quả : Cam , chanh...

============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
, thic
E: Hng dn hc bi :- Học bài
- Làm hết bài tập 5
* Rút kinh nghiệm :

Tiết4
Ngày soạn : 25/8
Ngày dạy :
Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
I Mục đích
- Giúp học sinh nắm được chủ đề của văn bản , tính thống nhất về chủ đề của văn bản .

- Biết viết một số văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề , biết xác định và duy trì đối
tượng trình bày , lựa chọn , sắp xếp các phần văn bản sao cho tập trung nêu bật ý kiến , cảm
xúc của mình .
- Giáo dục ý thức trau dồi kiến thức để làm bài tập làm văn .
II Chuẩn bị :
- Thầy : Nghiên cứu soạn bài, tìm các ví dụ mẫu để phân tích, dùng bảng phụ ghi các ví
dụ , dẫn chứng
- Trị : Đọc bài trước khi đến lớp
III Tiến trình lên lớp
1, Ổn định lớp (1’)
2, Kiểm tra bài cũ :
3, Bài mới : Giới thiệu bài :
- Văn bản là gì ?
Văn bản là một thể hồn chỉnh về hình thức , trọn vẹn về nội dung , thống nhất về cấu trúc và
độc lập về giao tiếp . Văn bản được hình thành bởi nhiều yếu tố , một trong những yếu tố
quan trọng là chủ đề . Vậy chủ đề của văn bản là gì ? Nội dung và hình thức , đặc điểm của
nó như thế nào ta nghiên cứu bài học ngày hôm nay (GV ghi tên bài lên bảng)
? Qua việc tìm hiểu văn bản “ Tơi đi học” đối tượng trong I Chủ đề của văn bản (10’)
văn bản là ai ?
- Đối tượng là nhân vật “ Tơi” – tác giả
? Vấn đề chính mà văn bản biểu đạt là gì ?
- Đó là kỉ niệm về cảm xúc của “ Tôi” ngày đầu tiên đi
học thời thơ ấu
*GV: Những nội dung trên chính lad chủ đề của văn bản
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================

======================
Tụi i hc
? Hóy nờu ngn gọn chủ đề của văn bản này ?
- Văn bản miêu tả những việc đã xảy ra , đó là những hồi
ức của nhân vật tôi về những ngày tựu trường đầu tiên
trong đời . Đó chính là những kỉ niệm sâu sắc đầy xúc
động .
? Từ việc iimfhiểu trên hãy cho biết chủ đề của văn bản là
gì ?
- Chủ đề là đối tượng và vấn đề
GV: Chủ đề của văn bản là vấn đề chủ yếu , tư tưởng
chính mà văn bản biểu đạt.
xuyên suốt văn bản
* Bài tập củng cố : GV: Đưa bảng phụ có bài ca dao
“Cây khô chưa dễ mọc chồi
Bác mẹ chưa dễ ở đời với ta
Non xanh bao tuổi mà gì
Bởi vì sương tuyết hoá ra bạc đầu”
? Đối tượng văn bản trên đề cập đến là gì ?
- Đối tượng mà bài ca dao đề cập đến là các bậc sinh
thành ra ta .
? Vấn đề chính mà văn bản trên biểu đạt là gì ?
- Vấn đề chính mà văn bản biểu đạt là : Các bậc sinh
thành ra ta đã có cơng ni dưỡng , dạy bảo ta nên người
nhưng không thể ở với ta mãi mãi . Là phận con cháu
phải sống sao cho xứng đáng với công lao to lớn đó.
? Để tái hiện lại những kỉ niệm về ngày đầuđi học , tác
giả đã đặt tên cho văn bản là gì ?
II Tính thống nhất của chủ đề
- Nhan đề “ Tôi đi học”

văn bản (15’)
? Nhan đề này giúp ta hiểu gì khi đọc văn bản ?
- Giúp ta hiểu ngay nội dung văn bản nói về chuyện đi
học .
? Chỉ ra các từ ngữ , các câu trong văn bản nhằm làm nổi
rõ nhan đề của văn bản ?
Các nhóm thảo luận , đại diện các nhóm trả lời
- Các từ ngữ : tơi , lần đầu tiên đến trường , đi học , hai
quyển vở mới ...
- Các câu : Hôm nay tôi đi học .
Hàng năm cứ vào cuối thu , lòng tôi laị náo
nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong
sáng ấy ...
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
*GV: Nh vy t vic s dng các từ ngữ đến các câu
trong văn bản đều xoay quanh những kỉ niệm về ngày đầu
tiên đi học . Đó chính là tính thống nhất về chủ đề của
văn bản .
? Khi nào văn bản được coi là có tính thống nhất về chủ
- Văn bản có tính thống nhất về
đề ?
chủ đề khi chỉ biểu đạt chủ đề đã
* Bài tập củng cố : Bảng phụ có ghi hai văn bản – Chia

xác định , không xa rời hay lạc
lớp thành 4 nhóm hoạt động
sang chủ đề khác .
A, “Thương thay thân phận con rùa
Lên đình đội hạc , xuống chùa đội bia .”
B, “ Thương thay thân phận con rùa
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ”.
? Nhận xét về tính thống nhất về chủ đề của hai văn bản
trên ?
Nhóm 1,2 cho ý kiến – nhóm 3,4 nhận xét
- Văn bản a có tính thống nhất về chủ đề vì các câu các
chữ đều tập trung làm nổi rõ thân phận con rùa – là thân
phận của người nông dân trong xã hội cũ .
- Văn bản b khơng có tính thống nhất về chủ đề vì câu 1
nói về thân phận con rùa , cịn câu hai nói về con nhện
chứ khơng phải tập trung biểu đạt một đối tượng nhất
định .
? Để tô đậm cảm giác trong sáng của nhân vật tôiổtong
ngày đầu tiên tới trường , tác giả đã thể hiện theo trình tự
nào ? Cảm giác của tôi ởt từng thời điểm ấy ?
- Tác giả thể hiện cảm xúc theo trình tự thời gian , không
gian
+ Trên đường đi học : Con đường quen – thấy lạ
Cảnh vật xung quanh đều thay đổi
Thay đổi hành vi : Lội qua sông thả diều , ra đồng
nô đùa
đi học , cố làm như một cậu học trò thực
sự
+ Trên sân trường : Cảm nhận thấy : Nhà trường cao
ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng

Trường : Vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như đình
làng .
Sân nó rộng , mình nó cao hơn ...
Cảm giác bỡ ngỡ , lúng túng khi xếp hàng vào lớp
, xúc động khóc nức nở .
+ Trong lớp học : Mới bước voà đã thấy xa mẹ , nhớ
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
nh .
Bõng khuõng nh tic nhng ngy được chơi
bời bẫy chim
Hướng về chân trời tri thức sắp được học .
? Qua việc phân tích các ý trên em thấy chủ đề được thể
hiện tâp trung rõ nhất qua đâu ? – Qua nhan đề
?Để viết hay tìm hiểu về văn bản ta cần quan tâm đề n
điều gì về chủ đề ?
- Cần xác định rõ chủ đề ( và thể hiện ở nhan đề )
? Nhận xét về hình thức thể hiện cảm giác của nhân vật
tơi ?- Dùng các từ ngữ hình ảnh so sánh , chi tiết chỉ tâm
trạng làmg nổi rõ cảm giác mới lạ , bỡ ngỡ , hồi hộp háo
hức của cvậu học trò nhỏ lần đầu tiên đến trường –
Những từ : lúng túng , các cậu trò nhỏ ...được lặp lại
+ Để viết hoặc hiểu một văn
nhiều lần
bản , cần xác định chủ đề thể

? Nhận xét về đối tượng mà tác phẩm biểu đạt ?
hiện ơe nhan đề , đề mục , trong
- Đều xoay quanh nhân vật tôi ?
quan hệ giữa các phần của văn
? Vậy em hiểu làm thế nào để viết được văn bản đảm bảo bản và các từ ngữ then chốt
tính thống nhất về chủ đề ?
thường lặp đi lặp lại .
III Luyện tập (18’)
Bài tập 1 /13 Phân tích tính
? Đọc phần ghi nhớ SGK /12
thống nhất về chủ đề của văn bản
“ Rừng cọ quê tôi” theo câu hỏi
? Đọc văn bản “ Rừng cọ quê tôi”
gợi ý
? Văn bản trên viết về đối tượng nào và vấn đề gì?
- Văn bản viết về rừng cọ , sự gắn bó và tình cảm của con
người sơng Thao với rừng cọ q hương .
? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo
trình tự nào ?
- Giới thiệu rừng cọ ở sông Thao
- Miêu tả rừng cọ : +Tả chi tiết
+Tả khái quát
- Cây cọ gắn bó với cuộc sống con người
- Tình cảm của con người sơng Thao với rừng cọ .
? Chủ đề của văn bản trên là gì ?
GV: Tất cả từ giới thiệu đến miêu tả cuộc sống của người
dân đều nói đến cây cọ . Tất cả đều tập trung làm nổi bật Bài tập 2/14:SGK/14
rõ chủ đề của văn bản .
Chép đề lên bảng phụ
? Đọc và nêu yêu cầu bài tập ?

GV: Chia lớp thành nhóm để thảo luận , đại diện nhóm
============================================
======================


Giáo án ngữ văn
============================================
======================
trỡnh by
-ý b ? Vỡ sao ? – Nội dung ý b không sát với chủ đề văn
Bài tập 3/ SGK
bản .
Cho học sinh đọc bài tập và đặt cau hỏi nêu yêu cầu. Sau
đó hướng dẫn các em về nhà làm
E: Hướng dẫn làm bài tập về nhà :
- Nắm chắc khái niệm
- Học thuộc phần ghi nhớ
- Làm bài tập còn lại
- Vận dụng vào việc làm bài tập làm văn
+ Phải xác định đúng chủ đề ( Tức là yêu cầu của đề bài )
+ Bài viết khơng cần nhan đề thì giới thiệu chủ đề ở phần
mở bài
+ Chọn từ ngữ ,hình ảnh ,viết câu , viết đoạn phải làm nổi
rõ yêu cầu của đề bài .
- Chuẩn bị bài “ Trong lòng mẹ”
* Rút kinh nghiệm:

============================================
======================