Thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Hướng Hóa, Tỉnh Quảng Trị

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (468.46 KB, 13 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

NGHIỆP VỤ CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG HUYỆN

HƯỚNG HĨA, TỈNH QUẢNG TRỊ

Phạm Thế Kiên1
Trần Xuân Dũng2
Tóm tắt

Mục tiêu của nghiên cứu này là tìm hiểu thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên Trung học phổ thơng huyện Hướng Hóa, tỉnh
Quảng Trị. Số liệu nghiên cứu được thu thập từ kết quả khảo sát 10 cán bộ quản
lý và 109 giáo viên đang công tác ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn
huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị và được xử lý bằng phần mềm thống kê SPSS
22.0. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cán bộ quản lý và giáo viên đã nhận thức đúng
về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho
giáo viên. Các chủ thể quản lý đã thường xuyên tổ chức bồi dưỡng các năng lực xây
dựng kế hoạch, năng lực sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục, năng lực kiểm
tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; tuy nhiên, bồi
dưỡng năng lực tư vấn và hỗ trợ học sinh chưa được chú trọng triển khai. Hiệu quả
của các phương thức tổ chức bồi dưỡng chưa cao. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả
bồi dưỡng hầu như chưa phát huy được sự sáng tạo của các đối tượng tham gia khóa
bồi dưỡng. Các điều kiện hỗ trợ thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực chun
mơn, nghiệp vụ cho giáo viên vẫn cịn nhiều hạn chế, bất cập. Kết quả nghiên cứu
là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu, các chủ thể quản lý, các lực
lượng giáo dục nghiên cứu, đề xuất những tác động phù hợp, nâng cao hiệu quả
hoạt động bồi dưỡng giáo viên Trung học phổ thơng, góp phần đáp ứng u cầu đổi
mới giáo dục phổ thơng hiện nay.

Từ khố: Bồi dưỡng; Năng lực chuyên môn; Nghiệp vụ; Giáo viên trung học phổ thơng.
1. Đặt vấn đề

Mục tiêu của Chương trình giáo dục trung học phổ thông (THPT) là nhằm giúp học

sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức
và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề
1 Ban Thanh tra và Pháp chế, Đại học Huế.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hồn cảnh của bản thân để tiếp tục
học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, khả năng thích ứng với những đổi
thay trong bối cảnh tồn cầu hố và cách mạng công nghiệp mới [2]. Giáo dục phổ thông
nước ta đang thực hiện bước chuyển từ giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực
của người học, từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh
làm được cái gì qua việc học.

Trước kia, hoạt động dạy học của giáo viên chủ yếu nặng về truyền thụ kiến thức, chủ
yếu “đọc - chép”, thì nay, giáo viên phải hướng dẫn học sinh về cách học nhiều hơn. Học
sinh phải tự học nhiều hơn, phải biết huy động tổng thể kiến thức, kỹ năng, tiềm lực của
mình để thực hiện mục tiêu giáo dục, trong q trình đó sẽ rèn luyện năng lực sáng tạo. Đổi
mới chương trình giáo dục phổ thơng đòi hỏi giáo viên phải được trang bị thêm năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Theo đó, ngồi
năng lực tư vấn và hỗ trợ học sinh; giáo viên THPT còn phải xây dựng được kế hoạch dạy
học và giáo dục, phải sử dụng được phương pháp dạy học và giáo dục, và phải kiểm tra,
đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Bồi dưỡng năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ cho giáo viên THPT chính là q trình bổ sung, nâng cao năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ cho giáo viên THPT một cách thường xuyên để giúp họ cập nhật, trang bị
thêm và trang bị mới những kiến thức, kỹ năng và thái độ, có thêm những năng lực để có
thể thích ứng và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của giáo dục THPT.

Ở tỉnh Quảng Trị, hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên
các trường THPT do Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quản lý. Nhìn chung, Sở GD&ĐT đã
quan tâm triển khai thực hiện các hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên các trường THPT trên
địa bàn, trong đó có giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa. Thời gian tập huấn, bồi
dưỡng thường được triển khai vào các dịp hè, nội dung bồi dưỡng thường tập trung vào bồi

dưỡng nghiệp vụ sư phạm, bồi dưỡng nâng cao chuyên môn. Tuy nhiên, đối tượng được
tham gia tập huấn, bồi dưỡng thường chỉ là cán bộ quản lý (CBQL), giáo viên cốt cán; việc
phổ biến, triển khai bồi dưỡng, tập huấn từ CBQL, giáo viên cốt cán đến toàn thể giáo viên
ở các trường vẫn còn nhiều hạn chế, hiệu quả chưa cao.

Trong nghiên cứu này, chúng tơi tập trung tìm hiểu thực trạng hoạt động bồi dưỡng
năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên trung học phổ thông huyện Hướng Hóa, tỉnh
Quảng Trị. Kết quả nghiên cứu là nhằm phát hiện những hạn chế và nhận diện rõ nguyên
nhân, làm cơ sở cho các chủ thể quản lý nghiên cứu đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả
hoạt động bồi dưỡng năng lực, chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trung học phổ thông
huyện Hướng Hóa, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

2. Khách thể và phương pháp nghiên cứu
2.1. Khách thể khảo sát

- Mẫu khách thể khảo sát: 10 CBQL và 109 giáo viên của 4 trường THPT trên địa bàn

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Mẫu khách thể khảo sát được lựa chọn ngẫu nhiên và rải đều ở các trường THPT, đảm bảo
tính ngẫu nhiên và mang tính đại diện.

- Thông tin về 10 CBQL và 109 giáo viên tham gia khảo sát: Về trình độ, chủ yếu CBQL, giáo

viên tham gia khảo sát có trình độ đại học (73,1%). CBQL, giáo viên tham gia khảo sát phần
lớn là giáo viên (chiếm 85,7%). Về độ tuổi,chỉ có 8,4% có độ tuổi dưới 30 tuổi; cịn lại từ 30
tuổi trở lên. Giới tính của CBQL, giáo viên tham gia khảo sát là tương đối cân bằng (47,9%
có giới tính nam). Về thâm niên cơng tác, từ 5 đến dưới 10 năm chiếm tỷ lệ cao nhất (31,9%),
từ 10 năm đến dưới 15 năm chiếm tỷ lệ 26,1%, từ 15 năm đến dưới 20 năm chiếm tỷ lệ 12,6%,
từ 20 năm trở lên chiếm tỷ lệ 15,1%, và dưới 5 năm chỉ chiếm 6,7%...

2.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2.1. Phương pháp điều tra viết

- Nội dung hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các
trường THPT được thiết kế gồm (1) nhận thức của CBQL, giáo viên về tầm quan trọng của
hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường trung học
phổ thông; (2) nội dung bồi dưỡng; (3) phương thức tổ chức bồi dưỡng; (4) kiểm tra, đánh
giá kết quả bồi dưỡng; và (5) các điều kiện hỗ trợ thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường trung học phổ thông.

- Thang đánh giá:

Chúng tôi sử dụng thang đo 5 bậc (từ 1 đến 5) để đánh giá các nội dung của hoạt động
bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT huyện Hướng
Hóa, tỉnh Quảng Trị. Chúng tơi căn cứ vào điểm trung bình (ĐTB) của các nội dung khảo
sát để đưa ra nhận định. Nội dung nào có ĐTB cao thể hiện nội dung đó được đánh giá cao
theo hướng tích cực. Khoảng phân biệt giữa các mức độ là 0,8 [theo công thức (Max - Min)/
n], như vậy ĐTB quy ước cho các mức độ là:

(1) Mức 1 (thấp nhất): 1 ≤ ĐTB < 1,8
(2) Mức 2: 1,8 ≤ ĐTB < 2,6
(3) Mức 3: 2,6 ≤ ĐTB < 3,4
(4) Mức 4: 3,4 ≤ ĐTB < 4,2
(5) Mức 5 (cao nhất): 4,2 ≤ ĐTB ≤ 5

- Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 5/2019 đến tháng 9/2019.
2.2.2. Phương pháp phỏng vấn

- Nội dung phỏng vấn giúp tác giả hiểu sâu hơn về kết quả khảo sát, phục vụ cho việc
phân tích, đánh giá thực trạng về hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ
cho giáo viên THPT huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Kết quả khảo sát bằng phiếu hỏi là

cơ sở xác định các vấn đề cần tìm hiểu sâu hơn và làm cơ sở thiết kế đề cương phỏng vấn.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

2.2.3. Phương pháp thống kê toán học

Sử dụng thống kê toán học, phần mềm SPSS 22.0 để nhập và xử lý số liệu, lập bảng,
biểu để phân tích ĐTB, độ lệch chuẩn (ĐLC) để đưa ra kết luận của các kết quả nghiên cứu.

Phần mềm SPSS 22.0 cũng được sử dụng để xác định độ tin cậy của các thang đo trong
phiếu hỏi. Kết quả phân tích độ tin cậy cho thấy thang đo có hệ số Cronbach’s Alpha rất cao
(0,908). Giá trị này cho phép kết luận các câu hỏi là đáng tin cậy, có thể sử dụng làm cơng cụ
khảo sát hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên THPT.
3. Kết quả nghiên cứu

3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng của hoạt 
động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường trung 
học phổ thông

Nhận thức ảnh hưởng lớn đến thái độ, hành vi và hoạt động của con người. Tính tích
cực của con người trong hoạt động thường xuất phát từ sự nhận thức đúng đắn. Vì lẽ đó,
nghiên cứu đã tìm hiểu nhận thức của CBQL, giáo viên các trường THPT trên địa bàn huyện
Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT. Bồi dưỡng giáo viên là cơng tác mang tính
chiến lược, phải làm thường xuyên, liên tục, lâu dài để xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về
số lượng và có chất lượng cao, phục vụ cho chiến lược phát triển lâu dài của nhà trường,
của ngành. Mặt khác, hoạt động bồi dưỡng cịn mang tính cấp bách bởi nhà trường phải
thực hiện ngay những yêu cầu của năm học, những chỉ đạo của ngành nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục như đổi mới chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy học, cách thức
quản lý… Do đó, việc xác lập nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên là nội dung rất quan trọng. Đây là cơ sở để định
hướng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên, nhất là trong bối cảnh

đổi mới giáo dục hiện nay.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Số liệu ở Biểu đồ 1 cho thấy, hầu hết CBQL, giáo viên mà chúng tôi tiến hành khảo sát
đều đánh giá cao về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp
vụ cho giáo viên. Có đến 94,2% CBQL, giáo viên cho rằng hoạt động bồi dưỡng năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT ở mức “quan trọng” trở lên (34,5% và
59,7%). Điều này cho thấy CBQL, giáo viên đã nhận thức được hoạt động bồi dưỡng không
chỉ là nghĩa vụ, trách nhiệm của từng giáo viên mà cịn là quyền lợi của họ khi nó đáp ứng
nhu cầu phát triển nghề nghiệp liên tục và nâng cao năng lực tự học, tự bồi dưỡng của bản
thân. Việc các đối tượng mà chúng tôi tiến hành khảo sát đánh giá cao tầm quan trọng của hoạt
động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT chính là
điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp
vụ cho giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị trong bối cảnh hiện nay.
3.2. Thực trạng về mức độ thực hiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho

giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Hướng Hóa

Mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng giáo viên là nhằm chỉ ra những kỳ vọng về sự thay
đổi sau bồi dưỡng. Mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng giáo viên được hiểu là kết quả, là sản
phẩm mong đợi của quá trình bồi dưỡng. Trong nghiên cứu này, mục tiêu bồi dưỡng năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên THPT là hướng đến phát triển chuyên môn, nghiệp
vụ cho giáo viên THPT đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Theo đó, nội dung bồi
dưỡng được xác định là bồi dưỡng các năng lực giúp giáo viên đáp ứng được tiêu chuẩn phát
triển chuyên môn, nghiệp vụ được quy định tại Điều 5, Thông tư số 20/2018/TT-BGDDT
ngày 22 tháng 8 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định chuẩn
nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông [3]. Mức độ thực hiện bồi dưỡng năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị
được trình bày ở Bảng 1.

Bảng 1.Thực trạng về mức độ thực hiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường

trung học phổ thơng huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

TT Nội dung bồi dưỡng ĐTB ĐLC

1 Bồi dưỡng năng lực xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo hướng

phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 3,56 0,53
2 Bồi dưỡng năng lực sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục theo

hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 3,62 0,57
3 Bồi dưỡng năng lực kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất,

năng lực học sinh 3,58 0,59

4 Bồi dưỡng năng lực tư vấn và hỗ trợ học sinh 3,38 0,68

CHUNG 3,54 0,46

Ghi chú: 1≤ĐTB≤ 5

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

ĐTB < 4,2, mức “thường xuyên”). Nội dung bồi dưỡng được thực hiện thường xuyên nhất là 
“Bồi dưỡng năng lực sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục theo hướng phát triển phẩm
chất, năng lực học sinh” (ĐTB = 3,62). Qua trao đổi với lãnh đạo Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Trị,
chúng tôi được biết đây là nội dung được Sở GD&ĐT ưu tiên để thực hiện bồi dưỡng cho giáo
viên hiện nay, nhất là trong bối cảnh giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển
từ giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, từ chỗ quan tâm đến việc
học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh làm được cái gì qua việc học. Trước kia
phương pháp dạy học của giáo viên nặng về truyền thụ kiến thức, chủ yếu “đọc - chép”, thì
nay, giáo viên phải hướng dẫn học sinh về phương pháp học nhiều hơn; học sinh phải tự học
nhiều hơn, phải biết huy động tổng thể kiến thức, kỹ năng, tiềm lực của mình để thực hiện

mục tiêu giáo dục, trong q trình đó sẽ rèn luyện năng lực sáng tạo. Do đó, việc bồi dưỡng
năng lực sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng
lực học sinh cho giáo viên đã được quan tâm thực hiện thường xuyên.

Ngoài ra, “Bồi dưỡng năng lực xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo hướng
phát triển phẩm chất, năng lực học sinh” và “Bồi dưỡng năng lực kiểm tra, đánh giá theo
hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh” cũng được Sở GD&ĐT quan tâm thực hiện
(ĐTB = 3,56 và ĐTB = 3,58). Các nội dung bồi dưỡng cho giáo viên các trường THPT đều
hướng đến “phát triển phẩm chất, năng lực học sinh”. Điều này cho thấy, Sở GD&ĐT tỉnh
Quảng Trị đã bám sát mục tiêu đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông của
Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội, cụ thể: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa
giáo dục phổ thơng nhằm góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang
nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực” [4].

Ngoài giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết, khả năng tự
học và ý thức học tập suốt đời; Chương trình giáo dục phổ thơng - Chương trình tổng thể, ban
hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT cũng chỉ rõ: Mục tiêu của Chương trình giáo
dục THPT giúp học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và
hồn cảnh của bản thân, giúp học sinh thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh tồn cầu
hố và cách mạng cơng nghiệp mới [2]. Ngồi tiềm năng cần được định hướng, cần được hỗ
trợ để phát triển; lứa tuổi học sinh THPT cịn thể hiện tính chất phức tạp và nhiều mặt của hiện
tượng, được giới hạn ở cả hai mặt: sinh lý và tâm lý. Sự trưởng thành về mặt thể chất, nhân
cách trí tuệ, năng lực không trùng hợp với thời gian phát triển của lứa tuổi. Do đó, các em rất
cần sự tư vấn, hỗ trợ của giáo viên. Tuy nhiên, nội dung “Bồi dưỡng năng lực tư vấn và hỗ trợ
học sinh” lại chưa thực sự được các chủ thể quản lý quan tâm thực hiện (ĐTB = 3,38; mức 3: 2,6
≤ ĐTB < 3,4, mức “thỉnh thoảng”). Để giúp đảm bảo mục tiêu “phát huy tốt nhất tiềm năng của
mỗi học sinh” [4], Sở GD&ĐT cần quan tâm nhiều hơn nữa đến công tác bồi dưỡng năng lực
tư vấn và hỗ trợ học sinh cho giáo viên THPT trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị.
3.3. Thực trạng về phương thức tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên

các trường trung học phổ thơng huyện Hướng Hóa

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

được tổ chức thực hiện thông qua các hoạt động bên ngồi, khơng chỉ là các phương thức
truyền thống mà cịn có thể vận dụng triệt để ưu thế của công nghệ thông tin vào công tác
bồi dưỡng. Để đánh giá thực trạng các phương thức tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ cho giáo viên hiện nay, chúng tôi đưa ra 6 phương thức tổ chức thông
dụng ở bảng 3.

Bảng 3. Thực trạng về phương thức tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên 
ở các trường trung học phổ thơng huyện Hướng Hóa

TT Phương thức tổ chức bồi dưỡng Mức độ thực hiện Hiệu quả thực hiện

ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC

1 Bồi dưỡng trực tiếp, tập trung do trường sư phạm tổ

chức bồi dưỡng 2,19 0,87 2,49 1,10

2 Bồi dưỡng trực tiếp, tập trung do Sở GD&ĐT tổ chức

bồi dưỡng 2,97 0,79 3,08 0,89

3 Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ sinh hoạt theo

cụm trường 3,20 0,67 3,25 0,72

Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ sinh hoạt theo

cụm trường có sự hỗ trợ của CBQL cơ sở giáo dục cốt
cán và chuyên gia sư phạm

2,75 0,86 2,84 0,92

Tự học trực tuyến qua mạng, có sự hỗ trợ của CBQL
cơ sở giáo dục cốt cán hoặc chuyên gia từ các trường
sư phạm

2,31 0,93 2,34 0,99
6 Kết hợp học qua mạng và trực tiếp 2,76 0,69 2,81 0,76

Ghi chú: 1 ≤ ĐTB ≤ 5

Kết quả khảo sát ở Bảng 3 cho thấy, phương thức được sử dụng nhiều nhất trong hoạt
động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên là “Bồi dưỡng chuyên môn,

nghiệp vụ sinh hoạt theo cụm trường” (ĐTB = 3,20). Điều này chứng tỏ, trong số 3 hình thức bồi

dưỡng thường xuyên cho giáo viên được quy định ở Điều 5 Thông tư số 26/2012/TT-BGDĐT
ban hành Quy chế bồi dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non, phổ thông và giáo dục
thường xuyên, trong thời gian qua, hình thức bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên được
Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Trị đã ưu tiên thực hiện là bồi dưỡng bằng tự học của giáo viên kết
hợp với các sinh hoạt tập thể về chuyên môn, nghiệp vụ tại tổ bộ môn của nhà trường, liên
trường hoặc cụm trường [1, Khoản 1, Điều 5].

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

người này tiếp tục bồi dưỡng cho giáo viên phổ thông. Các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng
được tổ chức nhằm giúp đội ngũ này nắm chắc chương trình, biết đổi mới tư duy dạy học,

đổi mới phương pháp dạy, học, kiểm tra đánh giá. Trọng trách tập huấn, bồi dưỡng giáo
viên phổ thơng theo đó cũng được Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức giao cho 8 trường đại
học sư phạm trọng điểm và Học viện Quản lý giáo dục trực tiếp thực hiện, với sự phối hợp
của các Sở Giáo dục và Đào tạo, các nhà trường phổ thông và dưới chỉ đạo của Bộ Giáo dục
và Đào tạo. Đây cũng chính là lần đầu tiên các trường sư phạm tham gia, chịu trách nhiệm
trực tiếp về cơng tác này.

Ngồi ra, phương thức “Tự học trực tuyến qua mạng, có sự hỗ trợ của cán bộ quản
lý cơ sở giáo dục cốt cán hoặc chuyên gia từ các trường sư phạm” cũng là một trong
những phương thức quan trọng, ứng dụng được cơng nghệ thơng tin nhằm giảm được
chi phí và thuận lợi về thời gian, vừa phát huy được năng lực tự học, biến quá trình bồi
dưỡng thành quá trình tự bồi dưỡng nhưng vẫn đảm bảo được hiệu quả công tác bồi
dưỡng. Tuy nhiên, đây cũng là 1 trong 2 phương thức ít được sử dụng nhất (ĐTB = 2,31).
Nguyên nhân chính là do cơ sở hạ tầng cơng nghệ thơng tin cịn hạn chế nên phương
thức bồi dưỡng này chưa được khai thác triệt để. Điều này đòi hỏi các chủ thể quản lý
cần xây dựng được phần mềm bồi dưỡng đội ngũ giáo viên để hỗ trợ công tác bồi dưỡng
giáo viên, đặc biệt là phục vụ thực hiện Chương trình giáo dục phổ thơng mới, sách giáo
khoa giáo dục phổ thông mới.

Với 5 mức độ đánh giá hiệu quả các phương thức bồi dưỡng năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT hiện nay (1. Kém, 2. Yếu, 3. Trung bình, 4. Khá,
và 5. Tốt); kết quả khảo sát ở Bảng 3 cho thấy, hiệu quả các phương thức bồi dưỡng năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa là chưa tốt.
Phương thức được đánh giá thực hiện có hiệu quả nhất là “Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ sinh hoạt theo cụm trường” (ĐTB = 3,25) cũng chỉ ở mức “trung bình” (mức 3: 2,6 ≤ ĐTB
< 3,4). Thực tế cũng cho thấy, giáo viên thời gian qua chủ yếu được bồi dưỡng tập trung
theo mơ hình bậc thang; chính vì thế, quá trình bồi dưỡng qua nhiều tầng nấc, dẫn đến chất
lượng kém hiệu quả. Hai phương thức bồi dưỡng được đánh giá thấp nhất là “Bồi dưỡng
trực tiếp, tập trung do trường sư phạm tổ chức bồi dưỡng” (ĐTB = 2,49) và “Tự học trực
tuyến qua mạng, có sự hỗ trợ của CBQL cơ sở giáo dục cốt cán hoặc chuyên gia từ các trường

sư phạm” (ĐTB = 2,34) chỉ được đánh giá ở mức “yếu” (mức 2: 1,8 ≤ ĐTB < 2,6). Nguyên
nhân chính có thể là do đây cũng chính là 2 phương thức ít được quan tâm sử dụng nhất.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

3.4. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp 
vụ cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Hướng Hóa

Kiểm tra, đánh giá là một một trong những thành tố quan trọng của quá trình bồi
dưỡng. Qua kiểm tra, đánh giá biết được kết quả học tập của học viên, những điểm yếu,
điểm mạnh trong quá trình bồi dưỡng. Hình thức đánh giá có thể thực hiện theo “tiến trình”
và “tổng kết”. Đánh giá “tiến trình” tức là đánh giá cả quá trình bồi dưỡng, đánh giá thường
xuyên, liên tục diễn ra trong quá trình bồi dưỡng. Cách đánh giá này nhận được sự phản hồi
kịp thời, từ đó chỉ ra được những trở ngại để điều chỉnh và cải tiến hoạt động bồi dưỡng.
Đánh giá “tổng kết” là đánh giá kết quả bồi dưỡng, chứng tỏ được hiệu quả của khóa học,
rút ra những kinh nghiệm để đề ra được mục tiêu cho những đợt bồi dưỡng tiếp theo.

Trong xu thế đổi mới giáo dục, đổi mới chuẩn giáo viên THPT như hiện nay, nhiều
phẩm chất, năng lực mới cho giáo viên cần được bồi dưỡng, việc thực hiện có hiệu quả các
hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng có ý nghĩa to lớn trong việc đóng góp vào
sự tiến bộ của đối tượng được bồi dưỡng, hình thành và phát triển năng lực của đối tượng
được bồi dưỡng mà nhà trường, xã hội yêu cầu. Để đánh giá thực trạng về kiểm tra, đánh giá
kết quả bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT trên địa
bàn huyện Hướng Hóa, chúng tơi đưa ra 4 hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng
thông dụng ở Bảng 4.

Bảng 4. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên 
các trường trung học phổ thơng huyện Hướng Hóa

TT Hình thức kiểm tra, đánh giá
 kết quả bồi dưỡng

Mức độ 
thực hiện

Hiệu quả 
thực hiện

ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC

1 Bài kiểm tra 3,07 0,78 3,25 0,79

2 Bài tập nghiên cứu 2,43 0,75 2,55 0,84

3 Viết thu hoạch 2,44 0,70 2,52 0,81

4 Báo cáo chuyên đề 2,74 0,72 2,79 0,87

Ghi chú: 1≤ ĐTB ≤ 5

Kết quả khảo sát ở Bảng 4 cho thấy, “Bài kiểm tra” (ĐTB = 3,07) là hình thức được thực
hiện thường xuyên nhất trong kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa. Tuy nhiên, hình thức này
khơng được thực hiện thường xun trong q trình bồi dưỡng mà chỉ được thực hiện khi
kết thúc khóa bồi dưỡng. Các hình thức “Bài tập nghiên cứu” (ĐTB = 2,43) hay “Viết thu
hoạch” (ĐTB = 2,44) hầu như hiếm khi được sử dụng.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

trung bình (2,6 ≤ ĐTB < 3,4). Để tìm hiểu thêm về hiệu quả thực hiện các hình thức kiểm tra,
đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường THPT
huyện Hướng Hóa, chúng tơi đã tiến hành phỏng vấn một số giáo viên cốt cán đã từng tham
gia các khóa bồi dưỡng, đa số câu trả lời chúng tôi nhận được là các khóa bồi dưỡng hiện
nay vẫn sử dụng hình thức truyền thống là “Bài kiểm tra” để đánh giá kết quả bồi dưỡng.

Các bài kiểm tra thường theo cấu trúc quy định sẵn, chưa phát huy được sự sáng tạo của các
đối tượng tham gia khóa bồi dưỡng. Thực trạng này địi hỏi phải có nghiên cứu nghiêm túc
để đề xuất phương án thực hiện có hiệu quả, có chất lượng, thiết thực nhằm nâng cao hiệu
quả hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng của giáo viên trong bối cảnh hiện nay.
3.5. Thực trạng về các điều kiện hỗ trợ thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên

môn, nghiệp vụ cho giáo viên các trường trung học phổ thơng huyện Hướng Hóa
Các điều kiện hỗ trợ thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ
cho giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa là một phần khơng thể thiếu trong q
trình bồi dưỡng. Việc huy động và sử dụng có hiệu quả các điều kiện hỗ trợ thực hiện hoạt
động bồi dưỡng góp phần quan trọng để nâng chất lượng bồi dưỡng. Có cơ sở vật chất, thiết
bị dạy học tốt thì giảng viên mới có thể triển khai được q trình bồi dưỡng khoa học, lơi
cuốn được đa số người học tham gia thực sự vào quá trình học tập và học viên cũng có cơ
hội tự khai thác và tiếp nhận tri thức dưới sự hướng dẫn của người dạy một cách tích cực.

Cung cấp các kỹ năng ICT và sử dụng ICT để thực hiện dạy học trong bồi dưỡng giáo
viên là yếu tố quan trọng giúp hoạt động bồi dưỡng thành công. Áp dụng công nghệ thông
tin và truyền thông trong bồi dưỡng sẽ giúp người dạy đổi mới phương pháp bồi dưỡng,
học viên đổi mới phương pháp học với nhiều hình thức phong phú. Nhờ có cơng nghệ
thơng tin và truyền thông, các đối tượng được bồi dưỡng cũng có thể thực hiện việc học tập
mọi nơi, mọi lúc, mọi lĩnh vực và học suốt đời. Internet chứa đựng nguồn tài nguyên tri thức
vô tận, nguồn học liệu phong phú để người học có thể khai thác học tập, trao đổi với đồng
nghiệp, các nhà khoa học trong nước và trên thế giới, giúp cho người học có nhiều cách lựa
chọn hình thức phương pháp, kết hợp nhiều hình thức phương pháp phù hợp với điều kiện,
hồn cảnh của mình.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Ngồi ra, công tác tổ chức hoạt động bồi dưỡng cũng cần phải hoạch định các nguồn
tài chính nhằm đảm bảo chế độ, chính sách cho người tham gia bồi dưỡng, cung cấp tài liệu
và bổ sung, bảo trì, nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ hoạt động bồi dưỡng, cũng như
đảm bảo những yêu cầu khác đặt ra trong quá trình bồi dưỡng.

Kết quả khảo sát ở Biểu đồ 2 cho thấy, CBQL, giáo viên chưa thật sự hài lòng về cơ sở
vật chất, các điều kiện thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho
giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa. Thể hiện qua việc có đến 52,9% đánh giá các
điều kiện hỗ trợ thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo
viên các trường trung học phổ thông huyện Hướng Hóa chỉ ở mức “trung bình”, vẫn cịn 
1,7% đánh giá ở mức “yếu”. Qua tìm hiểu, chúng tơi được biết, nhìn chung hệ thống phịng 
học đảm bảo cho hoạt động bồi dưỡng, nhưng cơ sở hạ tầng cơng nghệ thơng tin cịn nhiều
hạn chế, chưa đảm bảo cho chủ trương ứng dụng công nghệ thông tin một cách có hiệu quả
cho hoạt động bồi dưỡng như hiện nay. Ngoài ra, với đặc thù về điều kiện địa lý, kinh tế - xã
hội của một huyện miền núi cịn nhiều khó khăn phía tây tỉnh Quảng Trị, cách khá xa địa
điểm tập trung bồi dưỡng, đường đi khó khăn, các điều kiện hỗ trợ nhìn chung vẫn chưa
đáp ứng được nguyện vọng của giáo viên các trường THPT huyện Hướng Hóa tham gia các
khóa bồi dưỡng.

4. Kết luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy, CBQL và giáo viên các trường THPT huyện Hướng
Hóa, tỉnh Quảng Trị đã nhận thức đúng về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên. Các chủ thể quản lý đã thường xuyên tổ chức
bồi dưỡng các năng lực xây dựng kế hoạch, năng lực sử dụng phương pháp dạy học và
giáo dục, năng lực kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.
Tuy nhiên, bồi dưỡng năng lực tư vấn và hỗ trợ học sinh chưa được chú trọng triển khai.
Hiệu quả của các phương thức tổ chức bồi dưỡng chưa cao. Việc kiểm tra, đánh giá kết
quả bồi dưỡng hầu như chưa phát huy được sự sáng tạo của các đối tượng tham gia khóa
bồi dưỡng. Với đặc thù về điều kiện kinh tế - xã hội của một huyện miền núi cịn nhiều
khó khăn phía tây tỉnh Quảng Trị, các điều kiện hỗ trợ thực hiện hoạt động bồi dưỡng
năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Kết quả
nghiên cứu là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu, các chủ thể quản lý, các
lực lượng giáo dục nghiên cứu, đề xuất những tác động phù hợp, nâng cao hiệu quả hoạt

động bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thơng, góp phần đáp ứng u cầu đổi mới giáo
dục phổ thông hiện nay.

Tài liệu tham khảo

1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2012), Quy chế bồi dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non, phổ

thông và giáo dục thường xuyên, ban hành kèm theo Thông tư số 26/2012/TT-BGDĐT

ngày 10 tháng 7 năm 2012.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục

phổ thông, ban hành kèm theo Thông tư số 20/2018/TT-BGDDT ngày 22 tháng 8

năm 2018.

4. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2014), Đổi mới chương trình sách

giáo khoa giáo dục phổ thông, ban hành kèm theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

CURRENT SITUATION OF PROFESSIONAL TRAINING ACTIVITIES

FOR HIGH SCHOOL TEACHERS IN HUONG HOA DISTRICT,

QUANG TRI PROVINCE

Pham The Kien1
Tran Xuan Dung2
Abstract

The objective of this study is to investigate the status of professional training activities
for high school teachers in Huong Hoa district, Quang Tri province. The research
data was collected from the results of a survey of 10 managers and 109 teachers
working in high schools in Huong Hoa district, Quang Tri province and processed
by statistical software, SPSS 22.0. The research results show that managers
and teachers are well aware of the importance of professional training activities
for teachers. The management subjects have regularly provided the professional
capacity training of making plans, the capacity to use teaching and education
methods, the ability to test and evaluate in the direction of developing students’
qualities and competencies; however, the training on advisory and student support
capacity has not been focused on implementation. The effectiveness of the training
methods is not high. The evaluation of the training results have hardly promoted the
creativity of these courses’ attendants. The conditions to support the professional
trainings for teachers are still limited. The research results are useful references
for researchers, management subjects, research and education forces, propose
appropriate impacts, improve the effectiveness of teachers’ training activities for
high schools, contributing to the current requirements of renovation of education.
Keywords: Training; Professional capacity; High school teachers.