skkn kinh nghiệm “dạy mĩ thuật theo phương pháp đan mạch đạt hiệu quả

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Kinh nghiệm “Dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch
đạt hiệu quả”.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Dạy học môn Mĩ thuật.
3. Tác giả:
Họ và tên: Nguyễn Thị Thu Lý
Giới tính: Nữ
Ngày tháng/năm sinh: 01- 07-1977
Trình độ chun mơn: Đại học Sư phạm
Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên Trường tiểu học Hiệp Hồ – Kinh Mơn –
Hải Dương.
Điện thoại: 01697062255
4. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu : Trường tiểu học Hiệp Hồ – Kinh Mơn
– Hải Dương.
5. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Từ năm học 2015-2016 đến tháng 2
năm 2017.

TÁC GIẢ

XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG
SÁNG KIẾN

Nguyễn Thị Thu Lý
XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GD&ĐT

1


TĨM TẮT SÁNG KIẾN
1. Hồn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Dạy Mĩ thuật áp dụng theo phương pháp Đan Mạch là một phương pháp dạy học

mới của giáo dục tiểu học trong giai đoạn hiện nay, nó có tác dụng tích cực trong học
tập của học sinh vừa phục vụ kiến thức kỹ năng trọng tâm của bài học cho học sinh
vừa phát huy được sự nhanh trí, sáng tạo và rèn luyện tính tự lập, tinh thần tập thể
cho học sinh. Môn Mĩ thuật là một trong những môn học nghệ thuật trong chương
trình Tiểu học, là mơn học được học sinh rất u thích. Nó giúp cho học sinh hiểu
biết thêm phần nào về nghệ thuật hội hoạ và bổ trợ thêm cho một số môn học khác.
Môn học nghệ thuật này nhẹ nhàng, mang tính chất "Học mà chơi, chơi mà học".
Thế nên giờ học Mĩ thuật phải diễn ra thoải mái nhưng hiệu quả, kích thích sự tư
duy sáng tạo của học sinh một cách tự nhiên, khơng gị ép. Muốn vậyđể thực hiện
dạy mơn Mĩ thuật áp dụng theo phương pháp Đan Mạch đạt hiệu quả, giáo viên phải
nghiên cứu phương pháp dạy, bài soạn theo các quy trình học sao cho phù hợp với
từng chủ đề và hoạt động học. Những quy trình Mĩ thuật theo phương pháp mới của
Đan Mạch đều hướng tới mục tiêu lấy HS làm trung tâm; kích thích sự tương tác, tư
duy sáng tạo và phát triển nhận thức. Để từ đó, các em có thể hình thành và phát
triển ba năng lực cốt lõi là: Sáng tạo mĩ thuật và qua đó biểu đạt bản thân ( suy nghĩ,
tình cảm, mong muốn,...). Hiểu, cảm nhận và phản ánh được hình ảnh của sản phẩm/
tác phẩm mĩ thuật (phân tích, đánh giá được sản phẩm/ tác phẩm). Giao tiếp/ trao
đổi, tiếp nhận ý tưởng và ý nghĩa thông qua sản phẩm/ tác phẩm mĩ thuật. Cùng lúc
với việc phát triển những năng lực nói trên, HS cũng có thể phát triển các giác quan,
các kĩ năng sống, kinh nghiệm và khả năng giải quyết vấn đề, các năng lực hợp tác,
năng lực tự học và tự đánh giá.
Vậy cách thức tổ chức hoạt động học tập (thông qua các quy trình dạy) của
phương pháp Đan Mạch được sử dụng trong tiết dạy Mĩ thuật như thế nào, mục đích
của hoạt động học phát huy được vai trị gì khi học sinh học mơn Mĩ thuật? Đó chính
là những ý nghĩ thôi thúc tôi nghiên cứu lĩnh vực này qua tên gọi: Kinh nghiệm
“Dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch đạt hiệu quả”

2

2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến:
- Điều kiện: Để kinh nghiệm áp dụng trong dạy học mơn Mĩ thuật đạt hiệu
quả thì mỗi trường phải đủ giáo viên dạy chuyên, đầy đủ điều kiện về phòng học
chức năng, các phương tiện dạy học. GV phải sử dụng thành thạo các phương tiện
dạy học biết thiết kế bài giảng, hiểu được cách dạy của phương pháp Đan Mạch phù
hợp với bài học….Học sinh có đầy đủ đồ dùng như màu vẽ, bút chì, giấy vẽ, vật liệu
sẵn có, kéo, giấy thủ cơng, đất nặn…
- Thời gian: Bắt đầu từ năm học 2015-2016 đến tháng 2 năm 2017, tôi đã trực
tiếp giảng dạy môn Mĩ thuật khối 1, 2, 3, 4, 5 và qua các đợt tập huấn dạy học theo
phương pháp mới nhằm phát huy tính tích cực chủ động của học sinh.
- Đối tượng: Đối tượng nghiên cứu là học sinh trường tiểu học nơi tơi dạy học.
3. Nội dung sáng kiến:
*Tính mới, tính sáng tạo: Tôi khảo sát thực tế dạy học môn Mĩ thuật ở
trường TH. Tôi đưa ra một số giải pháp thực hiện:
- Xây dựng được kế hoạch, phương hướng thiết kế bài dạy, vận dụng các quy
trình vào các hoạt động học trong từng chủ đề MT.
- Xây dựng giáo án dạy.
- Dạy thực nghiệm.
- Phân tích, lý giải, đối chiếu, chứng minh.
*Khả năng áp dụng của SK: Áp dụng phương pháp mới ( PPĐM ) vào dạy các
tiết học đã trở nên sinh động, học sinh đã tích cực hoạt động nhiều hơn, tiếp thu bài
một cách vững chắc hơn. Thông qua các chủ đề học vận dụng các quy trình vào các
hoạt động học, các em rèn luyện được khả năng nhanh nhẹn, khéo léo và tạo cho các
em mạnh dạn, tự tin trước tập thể, HS cũng có thể phát triển các giác quan, các kĩ
năng sống, kinh nghiệm và khả năng giải quyết vấn. Do vậy có thể áp dụng được
trong tất cả các tiết dạy trong các chủ đề MTTH.
*Lợi ích thiết thực của SK: Qua nghiên cứu Kinh nghiệm “Dạy Mĩ thuật theo
phương pháp Đan Mạch đạt hiệu quả” giúp bản thân tơi nói riêng và những giáo
viên Mĩ thuật nói chung, coi mọi giải pháp góp phần nâng cao hứng thú học tập của học
sinh phát huy được tư duy, khả năng sáng tạo để từ đó nâng cao được chất lượng tiết

dạy của giáo viên và các bài thực hành của học sinh đẹp hơn, hoàn thiện hơn. HS cũng
3


có thể phát triển các giác quan, các kĩ năng sống, kinh nghiệm và khả năng giải
quyết vấn đề, các năng lực hợp tác, năng lực tự học và tự đánh giá.
4. Khẳng định giá trị, kết quả đạt được của sáng kiến:
Dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới ( PPĐM) theo hướng phát huy tính
tích cực của học sinh, tôi nhận thấy được rất rõ tầm quan trọng, ý nghĩa to lớn của
vấn đề. Nó chỉ cho tơi cách để làm cho hoạt động dạy học Mĩ thuật trở nên lơi cuốn,
hấp dẫn hơn, kích thích được hứng thú học tập của học sinh, góp phần làm cho học
sinh và mọi người hiểu được rằng Mĩ thuật không phải là một môn học phụ mà là
một môn học nhằm giáo dục thẩm mỹ cho mỗi con người. Từ đó học sinh sẽ chủ
động, tích cực tiếp cận mơn học này, xem mỗi tiết học là một niềm vui, nâng cao
chất lượng dạy và học. Học sinh rất hứng thú và tích cực mỗi khi học MT.
5. Đề xuất kiến nghị để thực hiện áp dụng hoặc mở rộng sáng kiến.
Để kinh nghiệm áp dụng trong dạy học môn Mĩ thuật đạt hiệu quả thì mỗi
trường phải đủ giáo viên dạy chuyên, đầy đủ điều kiện về phòng học chức năng, các
phương tiện dạy học. GV phải sử dụng thành thạo các phương tiện dạy học biết thiết
kế bài giảng, hiểu được cách dạy của phương pháp Đan Mạch phù hợp với bài
học….Học sinh có đầy đủ đồ dùng như màu vẽ, bút chì, giấy vẽ, vật liệu sẵn có, kéo,
giấy thủ cơng, keo dán, băng dính hai mặt, đất nặn…

4


MƠ TẢ SÁNG KIẾN
1.Hồn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Mỗi người mỗi nghề đều mang những đặc thù, đặc trưng riêng của từng ngành
nghề sao cho phù hợp với từng năng lực sở trường của mình. Nghề dạy học được

coi là một nghề cao quý bởi sản phẩm chủ yếu là nhân cách con người. Muốn trở
thành con người hữu ích, đều phải dựa vào sự giáo dục của nhà trường. Dạy học đã
khó, dạy mỹ thuật càng khó hơn. Bởi ngồi việc dạy học sinh những kiến thức cơ
bản thì việc học mỹ thuật còn phải đem lại niềm vui cho mọi người, làm cho mọi
người nhìn ra cái đẹp, thấy cái đẹp ở trong mình, xung quanh mình trở nên gần gũi
đáng yêu hơn. Đồng thời học mỹ thuật giúp mọi người tự tạo ra cái đẹp theo ý mình,
theo cách hiểu cách lý giải của bản thân, làm cho cuộc sống thêm tươi vui hạnh
phúc. Dạy và học mĩ thuật ở tiểu học không nhằm đào tạo họa sĩ hay người làm
nghệ thuật mà nhằm giáo dục thị hiếu thẩm mỹ cho học sinh. Chủ yếu tạo điều kiện
cho học sinh tiếp xúc làm quen và thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp vận dụng
cái đẹp vào trong cuộc sống hằng ngày. Để làm được điều đó cần hiểu về cách nhìn
cách cảm nhận, lý giải hiện tượng sự vật....của học sinh hay nói cách khác là “ngơn
ngữ tạo hình” trong bộ mơn mĩ thuật, mà cụ thể ở đề tài nghiên cứu này được tìm
hiểu thông qua kinh nghiệm tổ chức tiết học Mĩ thuật áp dụng theo phương pháp
Đan Mạch.Việc tổ chức tiết học Mĩ thuật áp dụng theo phương pháp Đan Mạch để
tìm hiểu đặc trưng ngơn ngữ tạo hình ở học sinh tiểu học sẽ giúp cho giáo viên
giảng dạy đánh giá một cách tích cực đúng đắn, gây hứng thú cho cả người học và
người dạy, tìm ra được phương pháp, cách thức giảng dạy phù hợp đối tượng, lứa
tuổi. Tuy nhiên dạy như thế nào? Dạy thật tốt hay bình thường còn phụ thuộc ý
thức, đạo đức nghề nghiệp của mỗi chúng ta và năng lực chuyên môn.
Với mong muốn trở thành người giáo viên dạy tốt, dạy giỏi, hoàn thành tốt công
tác nhiệm vụ, mỗi người giáo viên cần có rất nhiều yếu tố: chun mơn nghiệp vụ,
kiến thức kinh nghiệm, và lòng say nghề yêu trẻ. Trong thực tế dạy Mĩ thuật, đặc
biệt trong các giờ dạy MT áp dụng theo phương pháp Đan Mạch, giáo viên vẫn cịn
rất lúng túng, thực hiện chưa có hiệu quả việc đổi mới phương pháp dạy học để phát
huy tính tích cực của học sinh. Nhiều giáo viên dạy MT hiểu sai cách thức tổ chức
5


dạy nên dạy chưa đúng với mục tiêu Bộ giáo dục và dự án đề ra. Giáo viên còn phải

làm việc nhiều trong giờ dạy học, giáo viên cịn nói rất nhiều, ít sử dụng phương
pháp trị chơi, sử dụng phương tiện dạy học chưa hợp lý, chưa khoa học. Học sinh ít
được hoạt động để tự tìm ra kiến thức. Các em chỉ được trả lời các câu hỏi phát hiện
đơn giản, hầu như thời gian của giờ học học sinh chỉ ngồi nghe và thực hành ít thời
gian không đủ để làm bài tập. Các tiết học lặp lại nhiều lần, học sinh nhàm chán.Tiết
học trở nên nặng nề, căng thẳng không gây hứng thú và phát huy được tính tích cực,
sáng tạo của học sinh. Học sinh trở nên thụ động làm theo các gợi ý của thầy là chủ
yếu...tiết học không hiệu quả.
Là một giáo viên mĩ thuật trực tiếp giảng dạy tôi luôn băn khoăn và cố gắng học
hỏi về vấn đề vận dụng việc đổi mới phương pháp phát huy tính tích cực của học
sinh trong dạy Mĩ thuật. Làm thế nào qua một tiết học mà giáo viên vừa tổ chức cho
học sinh tham gia vào các hoạt động trong các tiết dạy Mĩ thuật và hiểu được mục
đích của bài học vừa vẽ được một bài vẽ mang đúng nghĩa là giáo dục thẩm mỹ cho
học sinh, mở rộng vốn sống vốn kinh nghiệm cho học sinh? Làm thế nào để học
sinh hứng thú và phát huy được tính tích cực của mình mà vẫn đảm bảo đặc trưng
bộ mơn? Kinh nghiệm “Dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch đạt hiệu quả”
theo hướng đổi mới phương pháp thì làm thế nào? Đó là vấn đề tơi quan tâm và là
lý do tơi chọn đề tài này.
1.1- Mục đích nghiên cứu:
Trong đề tài này hồn tồn vì một mục đích chung của mục tiêu dạy học mĩ thuật
trường tiểu học là. Tuỳ từng địa phương, từng đối tượng học sinh ta có thể áp dụng
lồng ghép quy trình hoạt động học vào các bước lên lớp và cách dạy cho phù hợp.
Những yêu cầu của tiết học Mĩ thuật cần đạt được là một tiết học phát huy tính
tích cực, chủ động của học sinh, học sinh hứng thú không những cảm thụ vẻ đẹp
tranh mà còn hào hứng thực hành vào bài vẽ, biết vận dụng vào cuộc sống giúp cho
cuộc sống ngày thêm hồn nhiên trong mắt trẻ thơ...
1.2- Đối tượng nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu là học sinh trường tiểu học nơi tôi dạy học
1.3-Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
6

Trong giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài này tôi chỉ đưa ra các cách cơ bản
và đơn giản khi thực hiện thiết kế và thực hiện hoạt động dạy và học, trong phạm vi
của các tiết học Mĩ thuật.
1.4- Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Xây dựng được kế hoạch, phương hướng thiết kế bài dạy, vận dụng các quy
trình vào các hoạt động học trong từng chủ đề MT.
- Xây dựng giáo án dạy.
1.5- Phương pháp nghiên cứu:
- Nghiên cứu lý thuyết Tài liệu dạy học Mĩ thuật dành cho giáo viên tiểu học
theo Dự án hỗ trợ giáo dục Mĩ thuật tiểu học ( SAEPS ) để tìm ra cơ sở lý luận.
- Khảo sát thực tế dạy học Mĩ thuật ở trường TH, dạy thực nghiệm.
- Phân tích, lý giải, đối chiếu, chứng minh.
- Qua sách báo, băng hình, khai thác thơng tin trên mạng Internet, trao đổi
kinh nghiệm với đồng nghiệp….
1.6. Những đóng góp của kinh nghiệm
Qua nghiên cứu Kinh nghiệm “Dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch
đạt hiệu quả” giúp bản thân tơi nói riêng và những giáo viên Mĩ thuật nói chung, coi
mọi giải pháp góp phần nâng cao hứng thú học tập của học sinh phát huy được tư duy,
khả năng sáng tạo để từ đó nâng cao được chất lượng tiết dạy của giáo viên và các bài
thực hành của học sinh đẹp hơn, hồn thiện hơn. HS cũng có thể phát triển các giác
quan, các kĩ năng sống, kinh nghiệm và khả năng giải quyết vấn đề, các năng lực
hợp tác, năng lực tự học và tự đánh giá.
Với đề tài tơi chọn nghiên cứu hy vọng được đóng góp một phần nhỏ bé của
mình vào việc dạy và học môn Mĩ thuật ở Tiểu học theo phương pháp mới đạt kết
quả cao.
1.7. Thời gian nghiên cứu:
Bắt đầu từ năm học 2015-2016 đến tháng 2 năm 2017, tôi đã trực tiếp giảng dạy
môn mỹ thuật khối 1, 2, 3, 4, 5 và qua các đợt tập huấn dạy học theo phương pháp

mới ( PPĐM ) nhằm phát huy tính tích cực chủ động của học sinh.

7


2. Cơ sở lí luận.
Luật Giáo dục điều 24.2 đã ghi: "Phương pháp giáo dục phổ thơng phải phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của
từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng
kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập
cho học sinh". Đồng thời còn nêu rõ: “Mục tiêu giáo dục Tiểu học nhằm giúp cho
học sinh những cơ sở ban đầu nhưng rất quan trọng cho sự hình thành và phát triển
nhân cách một con người, chuẩn bị tốt cho các em về các mặt đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mĩ và lao động để học sinh tiếp tục học lên trung học hoặc đi vào cuộc
sống tùy theo nhu cầu và nguyện vọng bằng những hình thức thích hợp”. Điều này
khẳng định giáo dục thẩm mĩ trong trường Tiểu học là một nội dung có ảnh hưởng
mạnh mẽ đối với các mặt giáo dục khác, tạo nên sự hoàn thiện trong việc phát triển
nhân cách của học sinh. Chính vì vậy việc giáo dục và bồi dưỡng cho học sinh có
trình độ văn hố thẩm mĩ phổ thông là hết sức cần thiết.
Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa
XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp
hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và
hội nhập quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo được sự hỗ trợ của Chính phủ Đan Mạch,
đã triển khai Dự án Hỗ trợ giáo dục Mĩ thuật cấp tiểu học (SAEPS) thử nghiệm tại
các trường tiểu học ở một số tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng miền trên cả
nước. Năm học 2014 - 2015 Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo triển khai phương pháp
dạy - học Mĩ thuật mới sử dụng những quy trình dạy - học Mĩ thuật của SAEPS ở tất
cả trường tiểu học trên tồn quốc. Theo đó, năm học 2015 – 2016 Bộ Giáo dục &
Đào tạo tiếp tục chỉ đạo các trường: Tiếp tục triển khai thử nghiệm dạy học mĩ thuật
theo phương pháp mới tại các trường Tiểu học.

Dạy mĩ thuật cũng như dạy các bộ môn khác đối tượng chủ yếu là học sinh, dạy
cho học sinh theo những nội dung yêu cầu chương trình đã quy định. Nhưng dù dạy
bất cứ cái gì thì cần phải tìm hiểu rõ đối tượng cần truyền đạt là ai, đối tượng nào,
truyền đạt ở mức độ nào.

8


Ở đây đối tượng tìm hiểu là học sinh tiểu học, mà cụ thể là học sinh trường tôi.
Lứa tuổi từ 6 đến 10 tuổi với những đặc điểm tính cách nhận thức riêng. Bộ môn Mĩ
thuật là môn học mà kiến thức của nó vừa cụ thể, rõ ràng vừa chung chung trừu
tượng, khó thấy khó nhìn, là loại kiến thức có ở xung quanh ta, lấy những sự vật
hiện tượng quanh ta để biểu đạt. Điều đó địi hỏi giáo viên ngoài việc phải nắm
vững kiến thức chuyên mơn thì cần phải linh hoạt vận dụng các phương pháp mới
phù hợp với bài học. Trong đó giáo viên phải tạo được sự hứng thú và phát huy tính
tích cực, sáng tạo của học sinh trong các bài học môn Mĩ thuật để các em coi như
bài học là một sân chơi “ Chơi là học, học như chơi ” mà tiết học vẫn hiệu quả. Khi
học xong một tiết học đó HS phải đạt được mục tiêu đề ra, HS hiểu bài, thực hành
tốt, biết vận dụng vào kĩ năng sống, không học sinh nào bỏ bài, nhiều bài vẽ, sản
phẩm tốt sáng tạo HS thích học, lớp học sinh động... Tâm lý của các HS là thích
được khen hơn chê, cho nên khi các em được thầy cơ khen, bạn bè q mến các em
rất thích. Mặt khác khi chuyển từ giai đoạn từ chơi là chính sang hoạt động học là
chính, các em cịn bỡ ngỡ rất nhiều. Thậm chí có em cịn sợ đi học vì ít nhiều đều
cảm thấy khơng thoải mái, bị bó buộc trong khn khổ nhất định. Đây là giai đoạn
khó khăn đối với các em. Việc tìm hiểu những đặc điểm tâm lí nói trên rất có lợi cho
việc dạy Mĩ thuật cho trẻ TH. Giúp cho giáo viên có thể sử dụng những phương
pháp, phương tiện thích hợp trong việc giảng dạy.
Giáo dục Mĩ thuật Tiểu học là một phần quan trọng trong nỗ lực của Đại sứ quán
Đan Mạch nhằm hỗ trợ quá trình dân chủ và đa nguyên tại Việt Nam. “Các em học
sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp và đầy tiềm năng. Giáo

viên chỉ đóng vai trị là những người thúc đẩy, biết cần phải thêm chất xúc tác gì vào
nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”, đó là thơng điệp bà Kirsren Fugl,
chun gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các buổi tập huấn cho giáo viên khi thực
hiện phương pháp mới của dự án. Dự án này nhằm truyền cảm hứng cho giáo viên
dạy Mĩ thuật để hỗ trợ học sinh phát triển khả năng tiếp thu thẩm mĩ và sáng tạo,
bằng cách khuyến khích các em trải nghiệm, sáng tạo, bày tỏ, hợp tác và giao tiếp
với nhau qua các hoạt động mĩ thuật thực tế. Thông qua hoạt động thực tế, học sinh
tự mình làm giàu cách biểu đạt, phân tích, đánh giá, lựa chọn và nhận thức để hình
9


thành, phát triển những năng lực ở cá nhân. Cùng lúc với việc phát triển những năng
lực này, học sinh cũng có thể phát triển các giác quan, các kĩ năng sống, kinh nghiệm
và khả năng giải quyết vấn đề, các năng lực hợp tác, khả năng tự học và tự đánh giá.
* Về mục tiêu: Mục tiêu chính của phương pháp này nhằm giúp học sinh hình
thành và phát triển các năng lực:
+ Năng lực trải nghiệm: Cho các em được làm việc với những chủ đề liên
quan đến kinh nghiệm đã có của bản thân.
+ Năng lực kỹ năng và kỹ thuật thông qua các hoạt động : Vẽ cùng nhau,
chân dung biểu đạt, vẽ theo nhạc, tạo hình từ vật tìm được, nặn hoặc uốn tạo dáng,
xây dựng cốt truyện (xây dựng bối cảnh câu chuyện).
+ Năng lực biểu đạt: Có nghĩa là học sinh ứng dụng ngôn ngữ mĩ thuật để diễn
đạt sự trải nghiệm và thái độ của bản thân.
+ Năng lực phân tích và trình bày: Thơng qua các hoạt động trình bày về tác
phẩm của mình, tham gia giải thích, phân tích, nhận xét về nghệ thuật, kỹ thuật thể
hiện tác phẩm.
+ Năng lực giao tiếp và đánh giá: Học sinh tham gia giao tiếp, thảo luận và
đánh giá tất cả các hoạt động trong tiết Mĩ thuật, đánh giá những gì đã làm được, có
như mong muốn hay khơng?...
* Nội dung chương trình: Điểm nổi bật của phương pháp dạy học này là

giáo viên có thể chủ động theo từng nội dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kỹ thuật
trong một bài dạy. Nội dung chương trình giáo dục Mĩ thuật theo phương pháp mới
khơng theo trình tự các bài như chương trình hiện hành, mà giáo viên căn cứ vào đó
để xây dựng các chủ đề cho phù hợp. Mỗi chủ đề tạo thành một quy trình mỹ thuật
tương tác và tích hợp giữa 5 nội dung: Vẽ theo mẫu, Vẽ trang trí, Vẽ tranh, Tập nặn
tạo dáng, Thường thức Mĩ thuật. Mỗi chủ đề sẽ lồng ghép giáo dục nhiều mục tiêu
và được thực hiện ít nhất là 2 tiết, nhiều nhất là 5 tiết hoặc cũng có thể hơn.
* Các quy trình mĩ thuật: Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ
thuật, giáo viên sẽ tổ chức dạy cho các em học Mĩ thuật qua các hoạt động vẽ cùng
nhau, vẽ theo nhạc, vẽ biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, xây dựng cốt
truyện... Thơng qua các hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy được năng khiếu
thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp, tiến tới hình thành thị
10


hiếu thẩm mỹ của học sinh trong cuộc sống. Hoạt động giáo dục Mĩ thuật cịn góp
phần đem lại nhận thức mới, niềm vui, hứng thú và sáng tạo học tập cho trẻ. Việc sử
dụng nền nhạc trong các hoạt động Mĩ thuật cũng tạo cho học sinh hứng thú, khơng
khí lớp học vui vẻ, thân thiện.
* Hình thức tổ chức của lớp học: Hình thức tổ chức lớp học chủ yếu là thực
hành theo nhóm, cần khơng gian rộng để học sinh có thể vận động và di chuyển.
Phải có nơi trưng bày tranh, sản phẩm để học sinh dễ dàng quan sát, nhận xét, đánh
giá.

SƠ ĐỒ HÌNH THÀNH CÁC NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
(Theo phương pháp mới)
Tóm lại: Qua quá trình áp dụng hiệu quả như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu
thực trạng dạy và học mơn Mĩ thuật tại các trường Tiểu học nói chung và trường tơi
nói riêng.

11


3. Thực trạng
3. 1. Học sinh
- Các trường tiểu học hầu như đã áp dụng Phương pháp dạy học mới, HS còn bỡ
ngỡ với cách học theo phương pháp mới.
- Học sinh chưa nắm bắt được cách xây dựng hình tượng điển hình, bài vẽ cịn
chung chung, mang nặng tính chất hình thức .
- Học sinh Tiểu học chưa có thói quen sưu tầm tài liệu phục vụ cho bài vẽ và
chưa có thói quen quan sát nhận xét sự vật hiện tượng cho bài vẽ có chiều sâu và
hiệu quả hơn.
- Đối với học sinh Tiểu học nói chung, giáo viên phải hướng dẫn vẽ từng bước
chi tiết có khi các em cịn chưa thực hiện được huống gì là theo phương pháp mới
các em phải tự tìm ra cách thể hiện, cách vẽ, cách dựng câu chuyện… thông qua
những trải nghiệm trên lớp. Hơn nữa nếu là học sinh TH thì vấn đề này càng đáng lo
ngại, bởi lẽ không phải học sinh nào cũng sẵn sàng sáng tạo khi mà bản thân chưa
hiểu, chưa nắm được cách vẽ, cách thể hiện qua các đường nét, màu sắc…để đạt yêu
cầu bài học. Học sinh chưa phát huy được sự sáng tạo, chưa mạnh dạn tham gia các
hoạt động trên lớp.
- Khi áp dụng phương pháp mới thì hình thức tổ chức lớp học thay đổi, chủ
yếu là thực hành theo nhóm, giáo viên sẽ mất nhiều thời gian cho việc sắp xếp, ổn
định chỗ ngồi cho học sinh, rất khó khăn trong việc quản lý trật tự lớp học. Hoạt
động theo nhóm nhiều lợi thế nhưng nếu khơng được tổ chức một cách khoa học thì
vấn đề trật tự lớp học sẽ vượt ra khỏi tầm kiểm soát của giáo viên. Vì học nhóm, các
em ngồi đối diện nhau hoặc thành vịng trịn nên hay nói chuyện, đùa giỡn trong giờ
học. Nề nếp lớp chưa ổn định, học sinh không quen ngồi lâu trong khuôn khổ. Giữ
trật tự đã khó, để các em tham gia vào hoạt động học tập theo hướng dẫn của giáo
viên cịn khó hơn.
- Bảy quy trình dạy – học mĩ thuật chủ yếu là đề cao khả năng tự học của học

sinh, nhưng để thực hiện được một quy trình các em phải chuẩn bị rất nhiều vật dụng
như : giấy A0, A4, giấy bồi, kéo, băng keo, hộp giấy, vật dụng tìm được…Điều này
quả là khó khăn cho cả giáo viên và học sinh, vì bản thân các em chưa thể tự chuẩn
bị được mà phải có sự hỗ trợ từ phía phụ huynh. Với “vị trí” của mơn học như hiện
12


nay thì sự nhiệt tình của phụ huynh có được như mong muốn? Nhiều em hồn cảnh
khó khăn có được hộp màu và vở vẽ đã là may mắn. Mặt khác, học sinh lớp 1, lớp 2
rất khó khăn trong việc sử dụng kéo, chưa biết cách cầm kéo (ở quy trình Vẽ theo
nhạc) hay uốn dây thép, bồi giấy ( Quy trình Tạo hình bằng dây thép). Khi thực hiện
giảng dạy theo những quy trình này, giáo viên thường mất rất nhiều thời gian để
hướng dẫn, hỗ trợ các em, thậm chí hết tiết học mà nhiều em vẫn chưa hoàn thành
được sản phẩm.
- Trong nhà trường, hầu hết các em HS đều rất thích học mơn học Mĩ thuật. Tuy
nhiên, sự quan tâm đến môn học này ở các bậc phụ huynh còn nhiều hạn chế, nhiều
em còn thiếu vở, giấy vẽ, màu vẽ, bút chì, đất nặn, vật liệu để tạo hình 3D... Các bậc
phụ huynh chủ yếu yêu cầu các em chú trọng vào những môn như Tốn, Tiếng
Anh,...nên nhiều khi mơn Mĩ thuật bị coi nhẹ. Chính vì vậy các yếu tố trên đã ảnh
hưởng rất nhiều đến việc tiếp thu bài của các em.
3.2 Giáo viên
- Áp dụng dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch còn rất mới mẻ, hầu hết Gv
dạy Mĩ thuật lúng túng không biết dạy như thế nào để đạt hiệu quả. Thiết kế bài soạn
GV tự do sáng tạo.
- Cơ sở vật chất; phòng học chức năng chưa có, điều kiện dạy học, đồ dùng trang
thiết bị cấp trên đầu tư hỗ trợ còn hạn chế nên việc dạy và học của thầy và trò diễn ra
còn rất khó khăn.
- Qua thăm dị ý kiến của một số giáo viên thì nhiều giáo viên chưa chú trọng dạy
Mĩ thuật vì mơn học này chưa được đưa vào nội dung các đề kiểm tra, đánh giá.
- Qua việc tìm hiểu giáo án, dự giờ môn Mĩ thuật của một số đồng nghiệp chúng

tôi thấy nhiều giáo viên chưa nắm chắc phương pháp dạy. Trong khi dạy nhiều giáo
viên chỉ chú trọng cho học sinh tự tìm hiểu và tự thực hành là chính mà ít chú ý đến
việc rèn luyện cho học sinh kỹ năng của môn học.
- Khâu chuẩn bị của giáo viên không được chu đáo. Giáo viên khơng nghiên cứu
kỹ các quy trình trong các chủ đề môn Mĩ thuật...
- Khi dạy theo phương pháp của Đan Mạch địi hỏi giáo viên phải có kế hoạch dạy
học xuyên suốt và liên kết giữa các tiết trong cùng một chủ đề. Xây dựng nội dung
13


các chủ đề như thế nào cho đảm bảm mục tiêu giáo dục thì giáo viên vẫn cịn nhiều
băn khoăn. Nếu chủ đề quá xa lạ hoặc quá khó sẽ không tạo được hứng thú học tập
cho các em và ngược lại nếu quá dễ thì sẽ gây tâm lý nhàm chán cho học sinh. Bên
cạnh đó giáo viên vẫn còn lung túng nhiều trong việc lựa chọn và vận dụng các quy
trình làm sao cho phù hợp với chủ đề thì mới đạt hiệu quả và mục tiêu giáo dục của
bài học.
Những nguyên nhân trên đã ảnh hưởng không tốt hơn tới chất lượng giờ học Mĩ
thuật ở tiểu học, khơng kích thích được hứng thú học tập của hc sinh.
3.3. iu tra thc trng
Vào đầu năm học tôi đà dạy và khảo sát chất lợng môn Mĩ thuật
cả về kiến thức lẫn thực hành qua tiết dạy theo phơng pháp thông
thờng, không áp dụng dy theo phng phỏp mới từ khối 1 đến khối lớp 5 kÕt
qu¶ kh¶o s¸t nh sau:
*Kết quả điều tra ban đầu :

Khối lớp

Tổng số
HS

Số học sinh thích học

Số học sinh khơng
thích học mơn Mĩ
thuật

TS

%

TS

%

1

137

115

84

22

16

2

95

85

89

10

11

3

114

98

86

16

14

4

93

80

86

13

14

5

84

75

89

9

11

14

Ghi chú


Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm học 2015 – 2016
Tổng số
Khối

HS

KT-KN
HT
CHT

Năng lực

Đạt
CĐ

Phẩm chất
Đạt
CĐ

115

22

115

22

115

22

85

10

85

10

85

10

98

16

98

16

98

16

80

13

80

13

80

13

lớp
1
2
3
4

137
95
114
93

84
5
75
9
75
9
75
9
Sau khi khảo sát điều tra về môn Mĩ thuật kết quả không cao, tôi đã trăn trở suy
nghĩ tìm ra giải pháp để nâng cao chất lượng học môn Mĩ thuật và để các em thực sự
u thích mơn Mĩ thuật. Tơi đã nghiên cứu kỹ từng chủ đề bài học, áp dụng phương
pháp Đan Mạch vận dụng các quy trình học vào tổ chức tiết dạy Mĩ thuật cuốn hút
học sinh và hiệu quả nhất chính vì thế mà tơi xin mạnh dạn đưa ra Kinh nghiệm:
“Dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch đạt hiệu quả”
4. Các giải pháp cụ thể:
4.1. Những yếu tố để tiết dạy hiệu quả
* Phát huy và nâng cao vai trò của người thầy:
Tổ chức tiết dạy Mĩ thuật áp dụng theo phương pháp mới (PPĐM), GV có vai trò
hết sức quan trọng trong tổ chức tiết dạy hay các hoạt động học. GV là nhà thiết kế
sáng tạo và linh hoạt các hoạt động dạy, vì họ chính là người điều khiển cách thức
học tập. GV lựa chọn và bao quát được toàn bộ hoạt động trên lớp dựa trên những
kiến thức nền tảng cũng như những gì phát sinh trong quá trình học. GV phải là một
“ giám đốc dự án”, một “doanh nhân” và cũng chính là một “nhạc trưởng” trong q
trình học tập với nhiều lựa chọn: Mục tiêu tổng thể nào cần đạt? Bắt đầu quy trình

thế nào? Tài liệu nào phù hợp? Làm thế nào có thể kết nối các hoạt động với nhau
một cách logic? Đánh giá thế nào?...

15


Chúng ta đã biết: Toàn ngành giáo dục đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học
theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong hoạt động học tập.
Đó chính là con đường hiệu quả nhất để đạt được mục tiêu dạy học. Chức năng cơ
bản của người thầy là chỉ đạo, tổ chức các hoạt động ấy để học sinh chủ động chiếm
lĩnh nội dung học tập bằng những phương pháp thích hợp với từng bài học.
Muốn gây được hứng thú cho các em trong tiết học thầy cơ giáo phải giữ vai
trị chủ đạo trong việc tổ chức điều khiển mọi hoạt động nói chung cũng như hoạt
động nhận thức riêng của học sinh.
Đối với tôi, mỗi khi đến trường, đến lớp tôi luôn tạo cho mình một tâm thế
vững vàng, bình tĩnh tự tin. Muốn vậy tơi phải tập cho mình một tư thế đĩnh đạc, tác
phong nhanh nhẹn, giọng nói truyền cảm. Bước lên bục giảng tơi phải là một người
hồn tồn mới, đầy nhiệt huyết với nhiệm vụ cao cả là đưa các em bước vào một thế
giới nghệ thuật của trí tưởng tượng, tính sáng tạo, thế giới của cái đẹp và tìm hiểu nó
thơng qua các bài học vẽ tranh đề tài. Như vậy trong suốt giờ dạy mĩ thuật cả thầy và
trò đều trở thành những nghệ sĩ trên bục giảng và ở trên lớp.
Cũng như các đồng nghiệp khác trước giờ lên lớp bao giờ tôi cũng chuẩn bị
nghiên cứu kỹ giáo án, phương pháp dạy mới, thiết kế giáo án điện tử thành thạo,
tham khảo tìm tư liệu bài giảng, tìm ra những phương pháp phù hợp cho từng chủ đề
bài dạy và từng khối lớp khác nhau. Liên hệ ra một số môn học khác để bài dạy được
phong phú như môn: Hát nhạc, Tiếng Việt …
Bên cạnh việc chuẩn bị giáo án tốt tôi còn tự làm, sưu tầm tài liệu, vẽ tranh
phục vụ cho bài dạy của mình .
Từ đó tơi rút ra kinh nghiệm: Muốn có được một giờ dạy MT tốt thì người
thầy có một vai trị vơ cùng quan trọng nhất là việc tạo ra sự thích thú, tạo ra được

khí thế trong tiết học và có được một tiết học đạt hiệu quả cao nhất.
* Chuẩn bị và sử dụng tốt đồ dùng dạy học:
Tôi luôn nghĩ rằng: Trong một tiết học muốn gây được hứng thú và sự thích
thú cho học sinh thì việc chuẩn bị đồ dùng là rất quan trọng.

16


Giáo viên phải đầu tư cho việc chuẩn bị đồ dùng, thích hợp đáp ứng yêu cầu
bài dạy .
Đồ dùng phải đáp ứng được tính thẩm mỹ khơng tùy tiện cẩu thả, đồ dùng
phải phong phú và đa dạng .
VD: Khi dạy chủ đề Bưu thiếp tặng Mẹ và cô ( lớp 3 ). Tôi chuẩn bị hoa, lá
thật, sản phẩm từ hoa lá, sản phẩm của học sinh vẽ theo nhạc, SP làm bưu thiếp, một
số bưu thiếp chúc mừng...
Dạy chủ đề Tĩnh vật( MT 4 ), tôi chuẩn bị mẫu vẽ: lọ hoa, quả, ấm tích có thể
dùng đồ chơi nhồi bông thay thế mẫu thông thường.
Dạy chủ đề Cuộc sống quanh em( MT 5 ), tôi chuẩn bị tranh vẽ hoạt động
của con người, con rối dẹt làm hoạt cảnh giới thiệu bài, một số sản phẩm làm từ rác
tái chế...
Để học sinh dễ phân tích và quan sát khơi dậy hứng thú cho các em.
Ngoài đồ dùng giáo viên phải sưu tầm thêm tranh vẽ/sản phẩm của học sinh.
Giúp các em học tập kinh nghiệm của các bạn và biến nó thành kinh nghiệm của bản
thân. Khi vẽ tranh các em sẽ phát huy được những mặt tối đa và hạn chế những mặt
chưa tốt trong cách sắp xếp bố cục và sử dụng màu sắc trong bài.
Một số hình thức trực quan hết sức cần thiết khác chính là cuộc sống hàng
ngày đang diễn ra xung quanh các em.
Sử dụng đồ dùng có hiệu quả, giới thiệu đúng lúc, đúng chỗ.
* Tạo tình huống khi vào phần giới thiệu bài
Đối với từng khối lớp khác nhau tơi chọn cách vào bài phù hợp có thể dùng

những bài hát, trị chơi, những hình ảnh liên quan đến đến bài học.
VD: Khi dạy chủ đề Em tham gia giao thông cho học sinh lớp 4, tôi cho các
em quan sát các đoạn băng về những hình ảnh giao thông.
Khi các em quan sát xong tôi đặt câu hỏi.
Hỏi: Các em có suy nghĩ gì khi nhìn thấy những hình ảnh này?

17


(Nếu chúng ta không chấp hành đúng luật giao thông thì sẽ gây ra những vụ
tai nạn thương tâm).
Hỏi: Vậy chúng ta phải làm gì để hạn chế tai nạn giao thông?
(Hiểu chấp hành đúng luật giao thông. Tuyên truyền cho mọi người cùng thực
hiện).
Hỏi: Các em tuyên truyền bằng những hình thức nào?
(Tuyên truyền bằng bài viết, hành động, bằng vẽ tranh)
VD: Khi dạy chủ đề Những con vật quen thuộc - Lớp 3
Tôi cho một học sinh lên bảng và làm các động tác về các con vật mà các em
biết trong gia đình em.
- Học sinh quan sát và nêu tên các con vật đó.
Như vậy việc giới thiệu đối với một bài mới rất cần thiết và càng cần thiết hơn
nếu người giáo viên tìm được cách giới thiệu gây được sự kích thích, hứng thú đối
với học sinh. Vậy để làm thế nào để có được cách vào bài như thế?
Theo tôi để làm được điều này người thầy trước hết phải tìm hiểu kỹ bài dạy,
xem xét, tìm ra cách lạ hay gây ấn tượng và cụ thể hơn là cách chọn những hình ảnh
phù hợp liên quan đến bài học.
* Vận dụng linh hoạt 7 quy trình Mĩ thuật mới phù hợp với khả năng nhận thức
của học sinh.
Bảy quy trình mĩ thuật theo phương pháp mới bao gồm:
1. Quy trình Vẽ cùng nhau và sáng tạo các câu chuyện.

2. Quy trình Vẽ biểu cảm.
3. Quy trình Trang trí và vẽ tranh qua âm nhạc.
4. Quy trình Xây dựng cốt truyện.
5. Quy trình Tạo hình từ dây thép và vật tìm được.
6. Quy trình Điêu khắc – Nghệ thuật tạo hình khơng gian.
7. Quy trình Tạo hình con rối và biểu diễn nghệ thuật.
Giáo viên tạo hứng thú cho học sinh bằng cách lập nên các quy trình dạy - học
mĩ thuật tích hợp, linh hoạt theo chủ đề liên quan đến kinh nghiệm cá nhân, tâm lý
18


lứa tuổi và kiến thức của học sinh. Tùy điều kiện cơ sở vật chất mà giáo viên tổ chức
các hoạt động học tập vận dụng linh hoạt 7 quy trình Mĩ thuật mới. Khi thực hiện
tích hợp các quy trình dạy - học giáo viên cần chú ý:
- Xây dựng dựa trên những gì học sinh đã biết, và những gì liên quan đến sở
thích, mối quan tâm của các em.
- Để học sinh chủ động trong quá trình học tập.
- Tạo điều kiện cho học sinh sáng tạo, giao tiếp và thể hiện.
- Hình thành cho học sinh những kĩ năng cần thiết như: nói, trình bày và làm
việc cùng nhau
- Giáo viên cần tạo cơ hội cho học sinh thích học và học thực sự thơng qua
việc học sinh tự làm và thích làm, bởi vì quy trình dạy - học mĩ thuật đó có liên hệ
và gắn với cuộc sống hàng ngày và quá trình học tập của các em, sẽ phát triển thêm
những kỹ năng sống mới cho các em.
Trong các quy trình dạy - học mĩ thuật sáng tạo, giáo viên phải luôn chỉ ra cho
học sinh thấy rằng sẽ có vơ vàn cách thức biểu đạt khác nhau chứ khơng phải chỉ có
một cách duy nhất. Những quy trình dạy - học mĩ thuật này không phải là công thức
cố định mà chúng ta phải làm theo. Những quy trình này tạo cảm hứng cho giáo viên
và nó cịn có thể điều chỉnh cho phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện thực tế
tại địa phương. Giáo viên có thể phát triển khả năng của học sinh ở các mức độ khác

nhau trong các quy trình này như khả năng trải nghiệm, sáng tạo, biểu đạt, giao tiếp
và đánh giá. Với bất kì quy trình dạy - học mĩ thuật nào, giáo viên cũng cần quan
tâm đến việc dẫn dắt học sinh trao đổi, thảo luận trong suốt quy trình với các hoạt
động học như thế nào và trưng bày tác phẩm hoàn thành ra sao. Cùng lúc với việc
phát triển những khả năng nói trên, học sinh cũng có thể phát triển các giác quan,
các kỹ năng sống, các năng lực hợp tác, kinh nghiệm và khả năng giải quyết vấn đề,
năng lực tự học và tự đánh giá. Giáo dục mĩ thuật giúp học sinh có khả năng khám
phá ra năng lực của mình thơng qua các phương tiện khác nhau cũng như trải
nghiệm những niềm vui thích khi tạo ra những sản phẩm, những biểu đạt mang tính
độc lập và đặc sắc của mình. Điều này giúp học sinh có thể sử dụng và ứng dụng
ngơn ngữ mĩ thuật để có thể biểu đạt kinh nghiệm và thái độ của các em bằng nhiều
cách khác nhau. Cụ thể là:
19


- Năng lực giao tiếp được phát triển thông qua việc thảo luận, làm việc nhóm.
- Năng lực đánh giá được phát triển qua quá trình quan sát, trải nghiệm và
thưởng thức các sản phẩm mĩ thuật do chính các em tạo nên…
Ví dụ: Giáo viên và học sinh đánh giá kết quả làm việc khi các nhóm học sinh
thuyết trình về tác phẩm của mình. Để diễn giải, phân tích và khuyến khích các em
đưa ra phản hồi và hội thoại với nhau về tác phẩm, giáo viên có thể sử dụng phương
pháp phỏng vấn, tìm kiếm hình ảnh tưởng tượng qua khung hình trên bức tranh màu
sắc trừu tượng, đóng kịch, di chuyển vị trí nhân vật trong tranh, nhân cách hố hình
ảnh, hoặc vẽ lại một tác phẩm nghệ thuật...Mỗi nhóm học sinh trình bày câu chuyện
của mình giống như một vở kịch ngắn. Học sinh sẽ thảo luận và đánh giá các hoạt
động tại lớp học. Trong suốt quy trình, giáo viên và học sinh có thể thảo luận mục
đích và kết quả qua từng bước sáng tạo từ đầu cho đến khi có sản phẩm cuối cùng.
Sau mỗi quy trình, giáo viên và học sinh sẽ đánh giá chất lượng của mỗi sản phẩm
được tạo ra cũng như hiệu quả xuyên suốt quá trình học tập.
Tuy nhiên, do cơ sở vật chất, không gian học tập, khả năng nhận thức của học

sinh lớp 1, lớp 2 chưa thể đáp ứng được yêu cầu khi dạy theo phương pháp mới nên
giáo viên chỉ có thể áp dụng 5 quy trình, cịn 2 quy trình Điêu khắc – Nghệ thuật tạo
hình khơng gian, Tạo hình con rối và biểu diễn nghệ thuật chỉ có thể thực hiện ở các
khối lớp lớn hơn. Cụ thể thực hiện các quy trình như sau:
- Vẽ cùng nhau: Học sinh biến những quan sát của mình thành các bức vẽ cá
nhân. Tất cả các bài vẽ cá nhân sẽ là ngân hàng hình ảnh của nhóm để các em lựa
chọn, sắp xếp theo một câu chuyện và vẽ cùng nhau, tạo thành một tác phẩm lớn
hơn. Đúng ra là học sinh sẽ vẽ cùng nhau trên khổ giấy A0 hoặc A3 nhưng do điều
kiện khó khăn của học sinh nên giáo viên có thể yêu cầu học sinh chuẩn bị một vở
vẽ khổ A4 và giấy A4 để vẽ. Khi tạo ngân hàng hình ảnh, các em sẽ vẽ vào vở A4,
khi vẽ cùng nhau sẽ vẽ vào giấy A4 (vẽ theo nhóm 2 hoặc nhóm 4). Điều này cũng ít
nhiều làm ảnh hưởng đến sự kết hợp của các em trong hoạt động nhóm do giấy quá
nhỏ, chỉ phù hợp ở nhóm 2 và 3 nhưng thực tế chỉ có thể như vậy. Do điều kiện kinh
tế nhiều học sinh cịn khó khăn nên việc chuẩn bị giấy vẽ nhiều khi chưa đáp ứng
được nhu cầu học tập. Để khắc phục vấn đề này, giáo viên nên kêu gọi sự hỗ trợ của
20


các đồng nghiệp trong nhà trường, thu gom các giấy khổ A4 đã qua sử dụng in 1 mặt
cho học sinh vẽ vừa khơng để lãng phí vừa giúp ích rất nhiều cho các em.
- Vẽ biểu cảm: Học sinh sẽ tập trung quan sát, sử dụng kết hợp mắt và tay, vẽ
khơng nhìn giấy. Học sinh thường sợ vẽ khơng đúng, khơng đẹp nên hay lén nhìn
giấy, nên giáo viên cần lưu ý ngay từ đầu rằng, mục đích không phải vẽ cho đúng
với mẫu mà chúng ta quan sát, ghi nhớ và truyền cảm xúc qua tay, thể hiện lên giấy
tạo ra bức vẽ ấn tượng và hài hước. Đồng thời giáo viên cần khuyến khích, tuyên
dương các em học sinh vẽ đúng yêu cầu của phương pháp, khơng nhìn giấy khi vẽ để
các em cịn lại cố gắng thực hiện theo.
- Vẽ theo nhạc: Khi vẽ theo nhạc, nếu có phịng chức năng thì giáo viên nên
tổ chức cho học sinh đứng xung quanh mép bàn theo từng nhóm (có từ 5 em trở lên),
trước mỗi học sinh là một bảng màu. Giáo viên lựa chọn nhạc (nhạc khơng lời, nhạc

thiếu nhi..), tuy nhiên tùy theo tình hình thực tế có thể dùng nhạc có lời, tiếng vỗ tay,
nghe hát…từ nhẹ nhàng chuyển sang nhanh, mạnh, sôi nổi. Học sinh lắng nghe và
cảm nhận giai điệu, vẽ theo hướng dẫn của giáo viên: thứ tự các màu từ sáng sang
đậm. Ví dụ: Theo thứ tự vàng, đỏ, cam, xanh… và kết thúc bằng màu đen. Sau khi
hoàn thành bức tranh lớn, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát và tưởng tượng theo
mức độ cảm nhận: Em nhìn thấy gì trong tranh? Em nghĩ đến đề tài nào? Từ đó giáo
viên gợi ý học sinh sáng tạo từ thế giới tưởng tượng của mình để bắt đầu quy trình:
lựa chọn một phần tranh trong bức tranh lớn làm tác phẩm của mình. Học sinh có thể
vẽ thêm vào để làm nổi bật nội dung chủ đề hoặc bỏ bớt các chi tiết, để cuối cùng tác
phẩm đạt được có thể là: bưu thiếp, thiệp mừng, bìa sách, họa tiết trang trí đồ vật,
tranh đề tài…Nhưng nếu khơng có phịng chức năng thì giáo viên cũng có thể tổ
chức cho học sinh vẽ theo nhạc bằng cách: yêu cầu các em đứng tại chỗ vẽ và vận
động theo nhạc trên khổ giấy A3, A4.
- Tạo hình bằng dây thép và vật dụng tìm được: Nói rõ hơn có nghĩa là tạo
hình bằng lắp ghép, trang trí từ những vật liệu phế thải, uốn dây thép và giấy bồi…
thông qua sự liên tưởng về thế giới xung quanh để tạo thành các tác phẩm biểu đạt 2
chiều hoặc 3 chiều. Đối với học sinh lớp Một, Hai quy trình tạo hình bằng dây thép
là khó thực hiện được vì các em chưa thể sử dụng kìm cắt, uốn dây thép theo ý muốn
mà chỉ có thể tạo hình từ vật phế thải hoặc đất nặn ở một số chủ đề như Ngôi nhà
của em, Đàn gà của em,...Tuy nhiên giáo viên cũng nên giới thiệu về cách thực hiện
21


và sáng tạo với dây thép để học sinh có điều kiện làm ở nhà với sự hỗ trợ từ phụ
huynh.
- Xây dựng cốt truyện: Khi chọn nội dung để xây dựng cốt truyện, giáo viên
cần lưu ý về nhân vật, bối cảnh, sự kiện… phải phù hợp tâm lý lứa tuổi của các em.
Tình huống truyện dễ hình dung, dễ trình bày để học sinh có thể sắm vai, đóng kịch
và xây dựng ố cảnh bằng hình thức vẽ, cắt dán, xé dán, tạo hình 3D…Ví dụ một số
nội dung như: lao động làm vệ sinh, biểu diễn văn nghệ, trang trí sân khấu và sáng

tác câu chuyện…
- Ngồi ra hai quy trình cịn lại Quy trình Điêu khắc - Nghệ thuật tạo hình khơng
gian (Nghệ thuật) và Quy trình “Tạo hình con rối và nghệ thuật biểu diễn” Các nhân
vật được tạo hình từ các vật dụng tìm được và câu chuyện được phát triển theo chủ
đề: sắp đặt/ hoạt cảnh/ biểu diễn và sắm vai), tạo hình các con rối và tạo ra một buổi
trình diễn ấn tượng có thể vận dụng vào các chủ đề có số tiết học từ 4 đến 5 tiết ở
các khối lớp 4, 5.
* Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trong phát hiện kiến
thức mới.
Tạo hứng thú và phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo bằng cách đặt
những câu hỏi kêu gợi thông tin, kích thích tính tị mị của học sinh.
Mỗi giáo viên có một cách khai thác bài khác nhau, có thể cho các em khai
thác trên tranh ảnh, hoặc đặt câu hỏi trả lời.
Ở Mĩ thuật, phương pháp vấn đáp được sử dụng nhiều. Phương pháp vấn đáp
kích thích được học sinh suy nghĩ, giúp học sinh hiểu, áp dụng vào bài vẽ của mình.
 Tạo hứng thú và phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo cho học sinh trong
thời gian thực hành.
Trong khi làm bài giáo viên phải nắm vững tâm lý của học sinh để từ đó xây
dựng kế hoạch và phương pháp tác động vào các em tạo ra được khơng khí cạnh
tranh trong học tập (khen bạn vẽ đẹp), kích thích sự sáng tạo, xóa bỏ tư tưởng chán
học khơng muốn học trong học tập. Từ một nhóm học sinh khá giáo viên có thể dùng
làm hạt nhân kích thích gây ra một làn sóng lan truyền trong học tập.

22


 Tạo hứng thú, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo cho học sinh khi đánh
giá kết quả học tập của các em.
Khi đánh giá tranh vẽ của các em cần phải dựa trên đặc điểm tâm sinh lý của
lứa tuổi, từ các khối lớp khác nhau giữa học sinh lớp 1 và lớp học sinh lớp 5.

Không nên áp đạt lấy tiêu chuẩn đánh giá tranh vẽ/sản phẩm của người lớn để
đánh giá các em. Dựa trên những yếu tố có thể phân loại và đánh giá đúng với khả
năng để khích lệ học sinh học tập là chủ yếu.
Khi đánh giá cần căn cứ vào yêu cầu của bài học, động viên khuyến khích các
em có tính sáng tạo. Những em học sinh yếu khơng nên chê bai quá nhiều với những
em chưa đạt mà chỉ nên nhắc nhở, động viên các em bài sau cố gắng vẽ tốt hơn. Như
vậy mới tạo ra cho các em sự tìm tịi, hứng thú say mê và thể hiện cái mới sáng tạo
trong bài vẽ của mình.
 Tạo hứng thú, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo cho học sinh qua việc
nhận xét bài của bạn.
Khi kết thúc giờ học, giáo viên treo tranh của học sinh để học sinh tự nhận xét
những bài vẽ tốt, qua đó kích thích các em cố gắng trong bài học của mình cịn
những bài chưa đẹp các em có thể rút ra kinh nghiệm cho bài học sau.
* Xây dựng bầu khơng khí lớp học thân thiện, tạo hứng thú học tập cho học
sinh thông qua lồng ghép các trò chơi, hội thi phù hợp.
Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh được thực hiện ở tất
cả các môn học. Đối với việc giảng dạy môn Mĩ thuật càng yêu cầu vận dụng
phương pháp này một cách hợp lý để tạo hứng thú và phát huy tính sáng tạo của các
em trong bài học.
Để các học sinh tự tin hơn khi thực hiện các sản phẩm của mình thì rất cần một
mơi trường học tập thân thiện. Phong trào này cũng đã được Bộ Giáo dục-Đào tạo
triển khai trong toàn ngành từ những năm gần đây, được xác định gồm 5 nội dung.
Đó là:
- Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn.

23


- Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi
địa phương, giúp các em tự tin trong học tập.

- Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
- Tổ chức các hoạt động tập thể, vui tươi, lành mạnh.
- Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử,
văn hóa, cách mạng ở địa phương.
Do đó muốn xây dựng mơi trường học tập thân thiện thì cũng phải thực hiện
tốt các nội dung trên, nhưng ở phạm vi lớp học và tùy tình hình học sinh, cơ sở vật
chất…mà giáo viên tổ chức cho phù hợp. Trước hết giáo viên cần thể hiện phong
cách giao tiếp thực sự tôn trọng học sinh. Tất cả bề ngồi hình thức như dáng đi,
đứng, cử chỉ, điệu bộ, thái độ, ngôn ngữ …đều phải thể hiện được sự thân thiện.
Luôn giao tiếp thân thiện với học sinh trong mọi tình huống.
Mĩ thuật là một bộ mơn phụ thuộc nhiều vào năng khiếu của từng cá nhân, do đó
giáo viên khơng nên địi hỏi q nhiều ở các em. Học sinh hoàn thành sản phẩm
đúng theo nội dung chủ đề, qua mỗi giờ học các em có thể nhận xét, đánh giá cái đẹp
– cái chưa đẹp đã là thành cơng. Mỗi lời động viên, khích lệ dù rất nhỏ của giáo viên
cũng có thể là một động lực lớn để các em cố gắng.
Khi học sinh thực hành, giáo viên cần phải theo dõi, quán xuyến chung, điều
chỉnh, bổ sung những gì mà đa số học sinh chưa rõ hoặc còn lúng túng. Theo dõi
giúp học sinh kém, động viên khích lệ học sinh khá, cụ thể là:
+ Gợi ý học sinh nhận ra những thiếu sót ở bài vẽ để học sinh rút kinh nghiệm
và tự sửa chữa.
+ Động viên, khích lệ học sinh khá, giỏi tạo điều kiện cho các em suy nghĩ tìm
tịi thêm, nâng cao hiệu quả sáng tạo ở bài vẽ.
Ví dụ như khi học sinh vẽ biểu đạt : Tùy điều kiện thực tế, giáo viên khuyến
khích học sinh lựa chọn chất liệu, màu sắc phù hợp để vẽ nhằm tăng tính biểu cảm.
Giáo viên nên đi và quan sát cả lớp, đặt câu hỏi để giúp các em lựa chọn được màu
sắc và nội dung đạt chất lượng. sau hoạt động này, giáo viên cần hướng dẫn học sinh
dùng khung tự tạo để xác định bố cục bức tranh trong Vẽ chân dung, và cả những
bức tranh khác được sáng tạo trong suốt quá trình học mĩ thuật, tạo cho các em cách
24

nhìn thẩm mĩ và phương pháp trình bày tác phẩm khi trưng bày bằng những câu hỏi
gợi ý như:
- Em muốn thể hiện điều gì và em thể hiện nội dung đó như thế nào trong bức
tranh này?
- Tại sao em sử dụng màu này?
- Hình ảnh trong tranh của em có theo những gì em muốn thể hiện khơng?
- Trong bài vẽ của mình, em muốn thêm hay bỏ chi tiết nào? Lí do?...
Mặt khác, dù dạy theo phương pháp cũ hay mới, giáo viên chuyên trách Mĩ
thuật luôn gặp khó khăn chung với đối tượng học sinh lớp đó là : Các em khơng dám
vẽ, sợ vẽ xấu các bạn chê cười, hay sao chép hoặc bắt chước ý tưởng của bạn. Khi vẽ
các em hay tẩy xóa, thường vẽ hình quá nhỏ. Đây là hạn chế mà các em thường mắc
phải nhiều. Giáo viên phải biết cách phát huy các mặt mạnh của học sinh, luôn khen
ngợi những học sinh có nét vẽ ngộ nghĩnh, động viên, khích lệ học sinh cịn yếu.
Động viên khích lệ kịp thời một tiến bộ dù nhỏ nhất của các em. Điều này sẽ giúp
các em bớt mặc cảm tự ti và có tinh thần học tập hơn. Có em vẽ hình rất đẹp nhưng
lại hay tẩy xố vì các em sợ sai, vì các em chưa nhìn thấy được cái đẹp trong tranh
của mình. Ngồi việc giải thích, giáo viên cần so sánh bài vẽ đẹp và chưa đẹp để học
sinh hiểu thêm. Đồng thời nên tuyên dương thường xuyên những nỗ lực dù rất nhỏ
của các em để các em tự tin hơn trong học tập.
Môn Mĩ thuật là một mơn học nghệ thuật. Vì vậy giáo viên phải tổ chức sao cho giờ
học nhẹ nhàng thoải mái mang tính nghệ thuật và có thể tổ chức bằng nhiều hình
thức như lồng ghép trị chơi. Lồng ghép trị chơi khơng chỉ kích thích các em hoạt
động mà cịn giúp các em phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo thơng qua việc
tái tạo nội dung, hình tượng, tiếng kêu, tiếng động …để xây dựng hình ảnh của bài
vẽ. Khi tổ chức trò chơi,giáo viên cần lưu ý:
+ Lựa chọn trò chơi vừa sức với học sinh. Các em học đấy nhưng phải vui, khi vui
thích thì việc học tập sẽ là tự nguyện, khơng bị gị ép, thúc bách. Khi học mà như
chơi thì việc học sẽ trở nên nhẹ nhàng, thoải mái, học sẽ trở thành là một trong
những nhu cầu của học sinh. Song cần tìm những trò chơi sao cho nhiều em được

tham gia sẽ phát huy tính tích cực hơn. Giáo viên cần lưu ý cần lựa chọn các trò chơi
làm cho học sinh tự khám ra nội dung bài học một cách chủ động, thích thú và ghi
25