skkn- biện pháp gấy hưng thú cho học sinh trong giờ học âm nhạc lớp 8

Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

1. TÊN ĐỀ TÀI.
“ BIỆN PHÁP GÂY HỨNG THÚ CHO HỌC SINH LỚP 8 TRONG GIỜ
HỌC ÂM NHẠC”
2. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Môn học Âm nhạc trong trường THCS không nhằm đào tạo những người
làm nghề âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ, ca sĩ…mà chính là qua mơn
học tác động vào đời sống tinh thần của các em góp phần cùng với các môn học
khác thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường phổ thông cũng như mục tiêu
của bậc học, cấp THCS.
Giáo dục phổ thông nhằm giáo dục học sinh phát triển tồn diện, khơng
những nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hố mà cịn phát huy năng lực cảm thụ
âm nhạc, làm cho đời sống tinh thần thêm phong phú, lành mạnh tạo điều kiện để
các em bộc lộ và phát triển năng khiếu, góp phần phát triển tồn diện và hài hòa
về nhân cách cho các em.
Đặc biệt giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường phổ thông là một trong bốn
mặt giáo dục quan trọng nhất: Đức - Trí - Thể - Mĩ. Cái đẹp trong nghệ thuật âm
nhạc xuất phát từ tác phẩm, từ nghệ thuật trình diễn tạo nên những hình tượng âm
nhạc có tác dụng truyền cảm mạnh mẽ làm rung động lòng người, hướng con
người tới cái Chân - Thiện - Mĩ…
- Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật địi hỏi phải có sự
hứng thú cao trong học tập.
- Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích cực
chủ động sáng tạo của học sinh. Có như vậy các em mới có điều kiện khắc phục
khó khăn, tiếp nhận kiến thức mới.
- Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 8, là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động

và yêu thích ca hát. Nếu giáo viên gây được hứng thú trong giờ dạy sẽ tạo cho
học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách có hiệu quả.
- Từ thực tiễn giảng dạy cũng như việc học của học sinh, trong nhiều năm qua
thầy và trò gặp khơng ít khó khăn trong qúa trình dạy học dù đã làm mọi cố gắng
để nâng cao chất lượng dạy - học. Điều quan trọng nhất mà tôi tâm huyết đó là
nếu giáo viên tạo được hứng thú trong giờ dạy sẽ giúp cho học sinh say sưa hơn
trong quá trình học tập và sẽ đem lại kết quả học tập cao hơn.
- Từ những lý do nói trên, bản thân tôi nhận thấy việc gây hứng thú cho học
sinh trong học tập âm nhạc là một trong những giải pháp hết sức quan trọng góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học. Vì vậy nó là động lực giúp tôi đi sâu
nghiên cứu đề tài này.

Nguyễn Ngọc Quân

1

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

3. CƠ SỞ LÍ LUẬN.
Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trị rất to lớn, âm nhạc đem đến
những khối cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần khơng thể thiếu trong cuộc
sống của con người.
Trong những năm qua, từ khi nước ta bước sang thế kỷ XXI, sự nghiệp

giáo dục đào tạo âm nhạc có điều kiện phát triển những bước cao hơn. Cho đến
ngày nay việc đưa âm nhạc vào học đường đã được chú trọng vì những lợi ích
quan trọng của nó trong việc giáo dục hình thành nhân cách cho học sinh trở
thành những con người toàn diện.
Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường THCS nói chung và lớp 8 nói riêng,
mặc dù khơng nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ
thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hố âm nhạc, làm cho các em
u thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng,
một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lịng khát khao sáng tạo,
giàu tình cảm, nhanh nhẹn hoạt bát và sống vui tươi. Âm nhạc phát triển tối đa
những tố chất sinh lý, những phẩm chất tâm lý của lứa tuổi, tạo điều kiện để các
em hồn chỉnh và cân đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình
cảm của lứa tuổi học trị.
Mặt khác, qua đó phát triển bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho
tương lai đất nước. Đây là một mơn học cịn rất mới mẻ và khơng giống những
mơn học khác, mơn học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phương
châm “học để mà vui - vui để mà học”. Vì vậy tạo cho các em sự say mê hứng
thú học tập là rất cần thiết.
Ta đã biết rằng bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽ đi đến thành cơng.
Đặc biệt là đối với học sinh, do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi các em. Nếu
thích thú thì các em sẽ làm tốt và khi hoạt động, nhận thức của học sinh dựa trên
cơ sở của hứng thú nó sẽ trở nên hào hứng, thoải mái và dễ dàng.
Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, ni dưỡng ở
các em lịng ham muốn chính đáng trong việc không ngừng vươn tới những đỉnh
cao của việc nắm bắt kiến thức, ln tìm tịi học tập cái mới, tích cực sáng tạo cái
đã học vào hoạt động thực tiễn.
Mơn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Nhưng riêng bộ
mơn Âm nhạc thì bản thân nó cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều người. Việc tạo
cho các em hứng thú trong học tập môn âm nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả
dạy học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi thoải mái hơn về tinh thần.

Là một giáo viên giảng dạy bộ môn âm nhạc, bản thân tôi nhận thấy đó là
một trong những yếu tố hết sức quan trọng.

Nguyễn Ngọc Quân

2

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

4. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Không phải hiện nay mà đã từ lâu sự thay đổi về mặt tâm sinh lý lứa tuổi
và một số học sinh cịn xem mơn học âm nhạc là một môn phụ, các em chỉ quan
tâm đến môn học mà các em đã định hướng cho nghề nghiệp tương lai sau này
nên một số học sinh chưa thực sự hứng thú với môn học, tạo nên sự khô khan
cứng nhắc trong mơn học.
Xuất phát từ điều kiện gia đình, sự quan tâm về tinh thần từ phía gia đình
đối với các em không được đồng đều, sự khập khiểng về ý thức nhận thức giữa
học sinh ở thị trấn và nơng thơn cũng gây khơng ít khó khăn cho các em trong
quá trình học tập..
Đặc biệt ở học sinh lớp 8- đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm
tâm sinh lý, các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em
đã thể hiện giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút.
Một số em đã tỏ ra khơng thích hay cịn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập

thể lớp…Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong nhiều năm qua, đặc biệt là tình hình
và kết quả trong học kỳ I vừa qua tôi nhận thấy rằng việc tạo cho học sinh hứng
thú trong học tập là một điêù hết sức cần thiết. Từ đó tơi mạnh dạn trình bày biện
pháp giảng dạy của mình để các thầy, cơ và các bạn đồng nghiệp tham khảo.
Để cung cấp kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng
cho học sinh, giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập, làm cho
quá trình học tập của các em trở nên tự giác, tạo nên niềm vui trong sáng và bổ
ích, bồi dưỡng cho các em tinh thần học tập, mạnh dạn trước tập thể, tạo được
hưng phấn đồng đều giữa các em để giữa các em có được sự hịa đồng trong nhận
thức và học tập. Bất kỳ mơn học nào cũng có khả năng gây hứng thú học tập đối
với học sinh. Bản thân nghệ thuật âm nhạc nói chung và mơn âm nhạc ở trường
THCS là nguồn cảm hứng, là sự kích thích, sự say mê học tập của học sinh
nhưng khơng phải dạy như thế nào cũng gây được hứng thú cho học sinh - đặc
biệt là học sinh lớp 8.
Xuất phát từ thực tế hiện nay đang đổi mới phương pháp dạy học, học sinh
tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển, việc
tạo hứng thú học tập cho các em có vai trị rất quan trọng trong việc nâng cao
hiệu quả chất lượng dạy học .
5. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Giải pháp thực hiện:
1/ Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần
giới thiệu đề mục mới:
Rõ ràng ngay từ bước chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân
mật đối với học sinh, việc đánh giá công bằng trong việc kiểm tra miệng...đều là
những yếu tố góp phần tạo nên khơng khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị
Nguyễn Ngọc Quân

3

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc

Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

bước vào bài học mới nhưng sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt đầu với phần
giới thiệu đề mục mới tạo sự hấp dẫn đối với học sinh.
*Ví dụ: Để bước vào tiết học hát “Lí dĩa bánh bị” dân ca Nam Bộ (tiết 4
ÂN 8) giáo viên vào lớp trên tay cầm một vật nhỏ chìa ra và hỏi:
Các em biết thầy đang cầm trên tay vật gì khơng nào? (Có thể có rất nhiều
câu trả lời sai nhưng sẽ tạo được khơng khí vui tươi, rộn ràng vào đầu tiết học,
gây được sự tò mò, suy nghĩ và sự tập trung ở học sinh), và sẽ hấp dẫn hơn khi
thầy giáo nói thêm: Đây là chiếc Bánh Bị đấy các em ạ! Nó được làm bằng bột
mì và là món quà rất có ý nghĩa của người dân Nam Bộ để tặng người thân khi
đi đường xa! Thế là tiết học sẽ trở nên vui hẳn ra.
2/ Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực,
chủ động sáng tạo của học sinh để gây hứng thú học tập cho các em.
Thực chất của việc học tập là chuỗi vấn đề được đặt ra, được nhìn nhận, rồi được
nhận thức ở mức độ cao hơn. Đặc trưng của môn âm nhạc là thực hành. Thực
hành là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học của bộ môn. Thông qua thực
hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành trên cơ sở sử
dụng thời gian trên lớp một cách tối ưu (tránh thời gian chết ) để tất cả học sinh
được nhìn, nghe và luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo
viên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học sinh, học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, hay
cho các em nghe, nhìn và thể hiện nhiều thì học sinh rất có hứng thú học tập,
động cơ học tập cũng sẽ tốt.
*Ví dụ: Trong tiết học Ôn tập đọc nhạc, sau khi học sinh đã đọc tốt giai
điệu bài tập đọc nhạc thì giáo viên yêu cầu các em tự ghép lời ca, đặt lời mới cho

bài Tập đọc nhạc hoặc bài hát dân ca…Để các em có được niềm vui trước sản
phẩm tinh thần của chính mình kèm theo lời khen ngợi của giáo viên.
3/ Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học:
Tránh cách dạy thông báo khô khan, tẻ nhạt. Giáo viên phải nắm chắc đặc
trưng môn học âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp. Giờ học âm nhạc phải là giờ
học nghệ thuật hấp dẫn với phương châm học vui - vui học. Tránh dạy lý thuyết
trừu tượng và dạy Tập đọc nhạc nặng nề, căng thẳng. Phải tìm mọi cách cải tiến
cách dạy từng phân mơn theo hướng tích cực trong từng hoạt động của học sinh.
Bổ sung và sáng tạo thêm nhiều thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách
thức truyền đạt ở mỗi bài học, mỗi tiết dạy.
* Đối với học hát:
Muốn gây hứng thú cho học sinh thì vai trị của giáo viên rất quan trọng.
Đó là q trình chuẩn bị của giáo viên, giọng hát của giáo viên, phong cách biểu
diễn ...cách tiến hành dạy hát theo phương pháp giảng dạy mới từng câu ngắn
theo lối móc xích, giáo viên đàn giai điệu câu hát, hát mẫu rồi bắt nhịp để học
Nguyễn Ngọc Quân

4

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

sinh hát theo. Giáo viên cũng có thể đánh đàn giai điệu cho học sinh nghe từng
câu ngắn và tập hát lời ca.

Sau khi thuộc bài hát, có thể cho học sinh kết hợp một số động tác múa
đơn giản hoặc vận động thân thể theo nhạc. Cuối cùng cho học sinh tập biểu diễn
thể hịên giọng hát của mình kết hợp phụ hoạ, tập trình diễn bài hát theo nhóm,
tập lĩnh xướng hoặc hoà giọng…. Để tạo cho học sinh sự mạnh dạn, tự tin, giáo
viên cùng thực hiện động tác với học sinh (vừa hát vừa múa, động tác phải phù
hợp với nội dung bài hát)
Cho học sinh chuẩn bị theo nhóm trong vài phút sau đó lên trình diễn thi
đua giữa các nhóm, giáo viên nhận xét tuyên dương tạo niềm vui cho các em.
*Đối với dạy nhạc lý- tập đọc nhạc.
Lâu nay khi dạy về nhạc lý giáo viên thường định nghĩa, giảng giải ít xuất
phát từ thực tiễn âm nhạc qua các ví dụ sinh động để rút ra nhận xét, kết luận. Về
Tập đọc nhạc các giáo viên chịu ảnh hưởng sâu sắc phương pháp dạy cho học
sinh chuyên nghiệp âm nhạc, gây nên tâm lý căng thẳng nặng nề khơng cần thiết,
làm cho học sinh có tâm lí sợ hãi khi phải học phân mơn này. Những tiết dạy như
vậy thường kém hiệu quả, học sinh khơng hứng thú học. Vì vậy để tạo cho các
em sự hứng thú trong học tập, cách dạy tập đọc cao độ nên cho các em dựa vào
tiếng đàn làm mẫu của giáo viên, kỹ năng thể hiện trường độ và tiết tấu phải được
quan tâm nhiều hơn nữa bằng những bài tập riêng trong nhiều tiết học. Giáo viên
đàn từng câu ngắn để các em đọc theo đúng tên nốt nhạc và cuối cùng học sinh
trong lớp đọc đúng được cả bài đọc nhạc.Với những bài hát dân ca có thể cho các
em đặt lời mới theo nhiều nội dung khác nhau…Dạy nhạc lý – tập đọc nhạc phải
thật nhẹ nhàng, dễ học với đại đa số học sinh.
*Ví dụ: Khi học Tập đọc nhạc giáo viên nên gọi học sinh đọc theo từng tiết
nhạc hoặc từng câu nhạc để học sinh dễ đọc và có niềm vui khi thực hiện được
yêu cầu của giáo viên.
*Ví dụ: Khi học nhạc lí tránh sự khơ khan, uể oải (trong tiết 13 Âm nhạc 8).
Thứ tự dấu giáng, dấu thăng ở hóa biểu) thay vì sự mệt mỏi khi các em phải học
thuộc và nhớ vị trí của từng dấu hóa một cách khó khăn thì các em được thích
thú đọc thuộc bài thơ trong tích tắc và nhớ rất lâu.
Một # nằm ở dòng 5

Hai # lại ở khe 3 gần kề
Ba # khe phụ một trên
Bốn # em ở dịng 4 chính rồi
Lại thêm 1 b nữa thơi
Dịng 3 nó ở nhìn là thấy ngay
Hai b nằm tiếp khe 4
Nguyễn Ngọc Quân

*(#) Dấu Thăng,(b) Dấu Giáng
5

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

Năm học: 2010 - 2011

™™™™™

Dưới 2 khe nữa b 3 sẳn sàng
Cuối cùng b 4 sắp hàng
Dòng 3 chờ đó để cùng hành quân.
7 * Đối với dạy âm nhạc thường thức:
Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả tác phẩm, nghe
nhạc và một số kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. để tạo ra hứng thú
đối với phân môn này giáo viên có thể tiến hành dưới các hình thức:
Đọc truyện, kể chuyện, xem tranh và giải thích, nghe băng nhạc hoặc giáo
viên tự trình bày tác phẩm.
Trường hợp đọc, kể chuyện theo sách có thể giáo viên đọc cho học sinh cả

lớp nghe. Nếu cần tóm tắt ý chính và nêu câu hỏi cho học sinh trả lời. Bài nào có
tranh minh hoạ cần sưu tầm, phóng to những hình vẽ trong sách treo trên bảng.
* Ví dụ: Trong tiết dạy Âm nhạc thường thức( Tiết 22 ÂN 8, giới thiệu
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn với bài hát “Biết ơn chị Võ Thị Sáu”) giáo viên cho
học sinh xem những hình ảnh sau và hỏi:
? Các em đã học 4 nhạc sĩ Việt Nam vậy NS Nguyễn Đức Toàn là ảnh số mấy?
1

NS P.H Điểu

2

3

NS H. Vân

11-11-1924

1930

Bóng cây Kơ-Nia

Hị kéo pháo

4

NS TR.Hoàn NS N. Đ Toàn
1928- 2003

10-3-1929

Một mùa xuân

Biết ơn chị

nho nhỏ

Võ Thị Sáu

Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh một đôi ý để gây ấn tượng cho các em.
*Ví dụ: Kể chuyện NS Hồng Vân sáng tác bài hát “Hị kéo pháo” trong
hồn cảnh bộ đội pháo binh đưa pháo vào trận địa Điện Biên Phủ…
Bên cạnh đó lời nói, giọng hát, phong cách, năng lực của giáo viên là hết
sức quan trọng, đây là một trong những yếu tố gây hứng thú trực tiếp đối với học
sinh.
*Ví dụ: Trong tiết học 14 (ÂN 8, Một số loại nhạc cụ dân tộc), trước khi đi
vào bài học giáo viên cho học sinh xem tranh và hỏi.

Nguyễn Ngọc Quân

6

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

Năm học: 2010 - 2011

™™™™™

? Đây là những loại nhạc cụ nào? Thường được sử dụng tại vùng nào trên
đất nước ta?

Chiêng

Đàn T-rưng

Đàn Đá

Hoặc GV hỏi .Em có biết những nghệ sĩ sử dụng các lọai nhạc cụ này trong tư thế như
thế nào không?( HS xem tranh và trả lời theo kết quả nhìn thấy của mình)

Khi đánh cồng chiêng
ta mang lên vai thả
thịng nhạc cụ, tay trái
giữ, tay phải cầm dùi
đánh vào núm chiêng.

Khi đánh đàn ta đứng trước
đàn, 2 tay cầm que trúc
linh động di chuyển trên
từng ống nứa.

Khi đàn ta đứng trướcđàn
2 tay dùng búa sắc linh
động di chuyển trên
từng thanh đá

4/ Trong q trình giảng dạy cần đưa vào một số trị chơi vừa nâng cao

hiệu quả bài học vừa tạo hứng thú cho học sinh với tinh thần “học để
mà vui, vui để mà học”
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên biết cách sắp xếp thời
gian hợp lý tổ chức trị chơi cho học sinh thì học sinh rất hào hứng học. Trong âm
nhạc có rất nhiều trò chơi nhưng giáo viên phải biết tổ chức trò chơi phù hợp với
từng bài học cụ thể.
*Ví dụ: Trong học hát có trị chơi “Nhìn tranh đốn tên bài hát”,
“Nghe nhạc đoán bài hát”, “Nghe tiết tấu đoán câu hát”.
? Đây là hình ảnh của chiếc trống gì?( h1) Em hãy hát bài hát có tên chiếc
trống nầy? (Trống cơm, hát bài trống cơm dân ca đồng bằng Bắc Bộ)
? Đây là chiếc trống gì?( h2) Nhìn chiếc trống em liên tưởng đến bài hát
nào đã học, em hãy hát đoạn 1 của bài hát đó.( Mùa thu ngày khai trường)

Nguyễn Ngọc Quân

7

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

(Trong trò chơi nếu học sinh chơi tốt giáo viên có thể nhận xét, tuyên
dương hoặc ghi điểm để khích lệ tinh thần các em.)

*Trong giờ học Tập đọc nhạc giáo viên có thể cho học sinh xem tiết tấu rồi

nhận diện bài Tập đọc nhạc.
? Em hãy cho biết tiết tấu sau có trong bài Tập đọc nhạc nào?
Để trả lời được câu hỏi học sinh phải tập trung tìm tịi và nhớ lại giai điệu
từng bài tập đọc nhạc, như vậy sẽ tạo cơ hội cho học sinh ôn lại kiến thức đã học.
Cũng có thể cho học sinh chơi trị chơi “Nghe nhạc đốn tên bài”
*Ví dụ: Giáo viên đàn cho học sinh nghe câu nhạc:
“Son, mì mì, đồ son lá mì đồ fa” ( chỉ có một trên đời)
hoặc “ Là, đố, si la, son si mí”( hãy hót chú chim nhỏ hay hót)…
5. Giáo viên vận dụng phương pháp tích hợp kiến thức, kỹ năng giữa
các mơn học (đặc biệt là mơn mỹ thuật) để các em có điều kiện luyện tập để
phát triển tồn diện hơn.
* Ví dụ. trong giờ ôn bài hát và ôn bài Tập đọc nhạc, giáo viên có thể cho
học sinh chơi trị chơi như sau: Chọn 2 đội lên bảng bốc thăm, đội A hát độ B vẽ
tranh diễn tả hình ảnh có trong bài hát, khi đội A ngừng hát thì đồng thời đội B
ngừng vẽ và ngược lại. Học sinh còn lại dưới lớp được chia ra làm cổ động viên
tinh thần cho 2 đội chơi.
6/ Giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy học như một yếu tố gây
xúc cảm.
Trong một giờ học sinh động, giáo viên không thể không sử dụng phương
tiện dạy học. Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ và tranh
ảnh. Các phương tiện đó giáo viên phải biết sử dụng sao cho phù hợp với nội
dung từng bài học. Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú
học tập của các em. Kinh nghiệm đã xác nhận nếu chỉ lặp lại những kiến thức
trong sách giáo khoa thì học sinh cũng khơng hứng thú học tập và vai trò của
giáo viên trên lớp cũng không phát huy hiệu quả một cách tối ưu được. Mặt khác
nếu thoát ly sách giáo khoa làm cho học sinh khó nắm kiến thức cần thiết thì bài
Nguyễn Ngọc Quân

8

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

Năm học: 2010 - 2011

™™™™™

giảng dù có hấp dẫn sinh động đến mấy cũng không mang lại hiệu quả sư phạm.
Vì vậy phải biết kết hợp kiến thức sách giáo khoa và đồng thời phải vừa biết mở
rộng kiến thức. Đặc biệt với môn Âm nhạc phải chú trọng thực hành. Giáo viên
dạy nhạc mà khơng có nhạc cụ, khơng biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên
nhàm chán, hiệu quả bài dạy không cao. Các mẫu truyện, tranh, ảnh đòi hỏi giáo
viên phải có để minh hoạ thêm cho học sinh. Ngồi ra học sinh cũng phải có đầy
đủ các phương tiện học tập như: sách, vở, bút, thanh phách...và sưu tầm những gì
mà giáo viên u cầu.
* Ví dụ muốn giới thiệu hình thức hát bè theo nhiều nhóm hát tạo thành 1 hợp
xướng thì phải có hình ảnh 1 tổ hợp xướng cho học sinh xem.

Dàn hợp xướng
• Ví dụ. Các thể loại nhạc đàn ( tiết 31ÂN 8), cho học sinh xem ảnh các
nghệ sĩ đang biểu diễn các loại nhạc cụ..
1

2

3

Độc tấu vi-ơ-lơng

Tam tấu nhạc cụ dân tộc

Hịa tấu nhạc cụ dân tộc

4

Tam tấu vi-ô-lông

? Em hãy xem tranh và nêu các hình thức biểu diễn nhạc cụ trong tranh?
( hình 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8)
5

Hịa tấu trống

Nguyễn Ngọc Quân

6

7

Độc tấu đàn nguỵêt

Hòa tấu nhạc cụ dân tộc

9

8

Độc tấu sáo

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

7/ Thường xuyên củng cố và phát triển hứng thú của học sinh trong giờ
học âm nhạc
Việc gây hứng thú cho học sinh trong giờ học không chỉ một lần mà phải
rèn luyện thường xuyên từ phút đầu đến phút cuối giờ học. Hơn nữa phải làm cho
mức độ hứng thú ngày càng tăng đến nổi các em không để ý thời gian trơi đi
nhanh chóng và đến khi giờ học kết thúc học sinh còn cảm thấy luyến tiếc.
8/ Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trường để học sinh
được xem, được nghe, đựơc thể hiện và bình luận:
Bằng hình thức tổ chức các Hội thi văn nghệ về các chủ đề, các buổi ngoại
khoá âm nhạc với chủ đề: “Khúc nhạc tháng 3”, “ Em làm nghệ sĩ”, Âm nhạc
trong em”, “ Giai điệu xanh”, Giai điệu tuổi hồng… giúp cho học sinh có niềm
say mê hứng thú hơn trong giờ học tập chính khóa cũng là hình thức phát hiện
năng khiếu bồi dưỡng cho các em phát huy khả năng âm nhạc.
6. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
a. Kết quả thực hiện. Với sự áp dụng các biện pháp nói trên, trong những
năm qua tôi được phân công giảng dạy bộ môn âm nhạc. Tôi nhận thấy đa số học
sinh đều rất hứng thú học tập, các lớp qua kiểm tra đều đạt kết quả cao qua từng
năm học.
Với kết quả 93% đạt điểm trung bình trở lên, trong đó tỷ lệ khá giỏi chiếm
hơn 60%, có nhiều em tỏ ra có năng khiếu về bộ mơn, nhưng vẫn cịn học sinh

yếu. Cụ thể nhất là trong học kì I năm học 2010 - 2011 tỉ lệ học sinh đạt được
chất lượng sau:
Sau 3 tuần đầu của học kì II được áp dụng triệt để và liên tục biện pháp đã
nêu tôi đã thấy kết quả tiến bộ khá rõ rệt, cụ thể được thống kê sơ bộ điểm
kiểm tra miệng và kiểm tra 1 tiết và 15 phút như sau.
Sau 6 tuần thực hiện thường xuyên biện pháp giảng dạy mới tơi thấy có kết quả
rõ rệt, khơng khí học tập sôi nổi hơn, học sinh phát biểu xây dựng bài nhiều hơn,
học sinh được kiểm tra bài cũ thuộc bài nhiều hơn. Điều đặc biệt là tỉ lệ học sinh
yếu giảm đáng kể và tỉ lệ học sinh khá giỏi tăng lên khá rõ so với học kì I vừa
qua. Tôi hy vọng rằng với phương pháp giảng dạy này sẽ tạo cho các em niềm
say mê môn học, có niềm tin ở chính mình và việc dạy và học sẽ đạt kết quả cao
hơn, dần dần sẽ khơng cịn học sinh yếu về bộ mơn học này.

Nguyễn Ngọc Quân

10

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

b. Bài học kinh nghiệm.
Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp nói
trên, bản thân tôi đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
Để tạo hứng thú đối với học sinh thì trước hết phải gây hứng thú cho học

sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh.
- Giáo viên cần phải nắm đặc trưng của bộ mơn, có phương pháp dạy học
linh hoạt và sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân môn theo
hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều
thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
- Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng phương tiện
dạy học như một yếu tố gây xúc cảm.
- Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu cho đến hết tiết
học, tạo cho các em sự hứng thú vui tươi, bởi vì đặc trưng bộ mơn đó là học để
mà vui - vui để mà học, tránh gò ép đối với học sinh.
- Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trong trường bằng hình
thức tổ chức hội thi văn nghệ, ngoại khóa.
Muốn thực hiện những nội dung trên có hiệu quả địi hỏi mỗi giáo viên
phải không ngừng nâng cao kiến thức, học hỏi trên mọi phương tiện thơng tin để
tạo cho mình một trình độ chuyên môn vững vàng, thường xuyên học hỏi rút
kinh nghiệm ở các đồng nghiệp trong và ngoài nhà trường.
7. KẾT LUẬN CHUNG.
Có thể nói rằng mơn âm nhạc ở trường phổ thơng có vị trí quan trọng trong
việc giáo dục thế hệ trẻ. Ngày nay với nội dung chương trình đổi mới phương
pháp dạy học, người giáo viên phải khơng ngừng học hỏi để nâng cao trình độ
chun mơn nghiệp vụ. Ngồi những mơn học chính thì mơn học âm nhạc giúp
cho học sinh phát triển thị hiếu thẩm mỹ, nghệ thuật, nâng cao dần một bước về
tiếp xúc với âm nhạc, tạo đà cho sự giáo dục và phát triển toàn diện về nhân cách
cho học sinh.
Việc dạy mơn âm nhạc ở trường THCS trong q trình đổi mới ngày nay là
vô cùng cần thiết. Tất cả các giáo viên đứng lớp, giáo viên chuyên biệt và các
cấp chỉ đạo cần hiểu rõ điều này để môn âm nhạc ngày càng phát huy tác dụng,
góp phần vào sự nghiệp đào tạo các mầm non tương lai cho đất nước.

Từ thực trạng dạy học âm nhạc ở trường THCS nói chung và lớp 8 nói
riêng. Từ kiến thức được học trong nhà trường và từ thực tế giảng dạy, bản thân
Nguyễn Ngọc Quân

11

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

tôi đã đúc rút ra một kinh nghiệm: phần lớn các yếu tố làm cho học sinh hứng
thú học tập đều phụ thuộc vào vai trò của giáo viên.
Những cách thức, những cung bậc gây hứng thú cho học sinh trong học tập
môn âm nhạc là hết sức phong phú. Mỗi người có một phương pháp, biện pháp
của riêng mình.
Trên đây tơi mới chỉ đề cập phần nào đến kinh nghiệm của bản thân tôi đã
được chắc lọc qua thực tế tham gia giảng dạy nhiều năm học. Nó được áp dụng
đi vào từng tiết dạy và thấy có chiều hướng tốt, học sinh học tốt hơn và có nhiều
hứng thú hơn với mơn học. Song đó là kinh nghiệm của riêng tơi trong phạm vi
dạy học tại một ngơi trường cịn thiếu thốn nhiều về cơ sở vật chất, phụ huynh
học sinh chưa xem trọng việc học tập của con em mình thì chắc hẳn khơng tránh
khỏi sự thiếu sót. Mong rằng trong q trình xem xét, q thầy cơ cùng các bạn
đồng nghiệp, hội đồng sư phạm sẽ có những ý tưởng hay hơn, bổ ích hơn, để bổ
sung chỉnh sửa nhằm hồn thiện hơn những ý tưởng tơi vừa nêu trên để tơi có
thêm hành trang phục vụ chun mơn của mình ngày càng tốt hơn trong những

năm học tới.
8. ĐỀ XUẤT.
Vì đây là một mơn học mang tính đặc trưng riêng nên cần phải có phịng học
chức năng riêng biệt, mơi trường trong lành, thống mát, đầy đủ tiện nghi và đồ
dùng dạy học. Cần trang bị thêm một số tranh ảnh, tài liệu phục vụ cho môn học
để việc dạy và học ngày càng hiệu quả hơn.
Xin chân thành cảm ơn.
Gia Huynh. ngày 20 tháng 10 năm 2010

Nguyễn Ngọc Quân

12

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

9. TÀI LIỆU THAM KHẢO

Ngoài việc đúc kết kinh nghiệm của nhiều năm giảng dạy, ngoài việc
học hỏi thêm ở đồng nghiệp trong và ngồi trường, trong q trình nghiên
cứu viết đề tài nầy đồng thời với việc bám sách giáo khoa tôi cịn tìm tịi
tham khảo và vận dụng kiến thức tư liệu, hình ảnh trong các tài liệu sau.
- Sách GK Âm nhạc - Mỹ thuật 8
- Sách Nhạc Lí Căn bản

- Vở học và bài tập thực hành 8
- Tài liệu BDTX Âm nhạc THCS

NXB GD ( 3. 2005)
NXB Hà Nội ( quí III - 2000)
NXB GD ( 6. 2009)
Bộ GD - ĐT quyển 1, 2
chu kì III (2004 - 2007)

- Các hình ảnh trên Internet
- Bộ đề âm nhạc tham khảo
- Thiết kế bài giảng Âm nhạc 8
- Sách Giáo viên Âm nhạc 8
-Âm nhạc và phương pháp giáo
dục Âm nhạc ở trường Tiểu học
(sách BDTX chu kì III cho GV tiểu học)
Và một số tài liệu liên quan khác.

Nguyễn Ngọc Quân

13

Nhiều tác giả
NXB Hà Nội ( quý III - 2004
NXB GD ( 8 - 2000)

NXB GD (8 – 2000)

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc

Trường THCS Gia Huynh

™™™™™

Năm học: 2010 - 2011

10. MỤC LỤC
Nội dung đề tài (đề mục)

trang

1. Tên đề tài ..........................................................................................2
2. Đặt vấn đề..........................................................................................2
3. Cơ sở lí luận.......................................................................................3
4. Cơ sở thực tiễn ..................................................................................4
5. Nội dung nghiên cứu................................................4, 5, 6, 7, 8, 9, 11
6. Kết quả nghiên cứu……………………………………….10, 11, 12
7. Kết luận……………………………………………………...........12
8. Đề xuất……………………………………………………………13
9. Tài liệu tham khảo………………………………………………...14
10. Mục lục…………………………………………………………..15
11. Phiếu đánh giá kết quả…………………………………………. .16

Xem chỉnh lại mục lục

Nguyễn Ngọc Quân

14

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc


Trường THCS Gia Huynh

Năm học: 2010 - 2011

™™™™™

11. PHIẾU ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI SKKN

Nguyễn Ngọc Quân

15

Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc