Th viÖn SKKN cña Quang HiÖu />A: §Æt vÊn ®Ò
!"
##$ %% &'% (
) *%% &%"+,'+
-.%)/% &#), *#.##
% &0
1#.## (% &#)2 3
4/5%67!8#.###4*#095%
% &(#!8 *#.##):
%#)#;*##.##*#-0
<% & *=!8!"%
)%+=#.%#.+#. 3%+
>?@/%(000 *67!8
=#"000A=B6CD#), *'D
.%)% &0
D)!"BEFG1H63#2
)%% &%%
&F)IJ#.## >
6K > *?)%093=/
6G1H"D)2!B;! 6
$$%D=!8D)!"%=#
0
!/ K *=#?+6;#.##
B *67!8% &L!4 >M%D NO
. .!4% & P%D#.###)000000
6;%=#=!8Q$#6%?$$3#%
B=!8% &$#6( >? *
R
#.##$.% &
%0
S ((mét sè ph¬ng ph¸p chøng minh bÊt ®¼ng thøc vµ øng dông
cñabÊt ®¼ng thøc )) ;$#66;#.
##% & T! UB
@'"D *6#T/B
( *+.KV).
W
B giải quyết vấn đề
phần I: điều trathực trạng trớc khi nghiên cứu
X)!"B?#3#6;%=#% &B6
$$+%=#B >? 3%+
6E %
++(%=#! B
? B+CD#)?!I66;#.
##% &!8/% &+
CD6 ($#6D% &
+6%=#% &
Phần II: các phơng pháp nghiên cứu
P.##
Y.## ;
Y.##+
Phần III: nội dung của đề tài
i : Các kiến thức cần lu ý
1, Định nghĩa bất đẳng thức
Z@.%-+[%
Z?.%-+\%
Z@.3%Q%-+[%
Z?.3%Q%-+\%
2, Một số tính chất cơ bản của bất dẳng thức :
-]L\%[^\%[
H;_*6`(@`(`(%`(BD`(
abccdR]bR
e
%-fL\%%\^\\
-bL\%[^\Z\%Z
G+)L\%[^\O\%O
Z\%[^\\%O
!-gL\%\!^\Z\%Z!
\%[!^\O\%O!
J-dL\%\c^\\%!
\%[c^\[%!
h-RL\%\ci\!\c^\\%!
-WL\%\c^\
\%
\%[^\
\%
?j0
-eL\%i%\c^\
3, Một số bất đẳng thức thông dụngL
< &16L
A?f6;!.%L
ab
ba
+
2
k &K)BL^%
%< &<#KL
A?6;i%iKiBLlKZ%Bm
f
l
f
Z%
f
mlK
f
ZB
f
m
k &K)B[^\
y
b
x
a
=
< &>B+ ;L
baba
++
k &K)BL%
c
II : Một số phơng pháp chứng minh bất đẳng
thức
1.Phơng pháp 1 : Dùng định nghĩa
n
OXDL`(o\<Ka+oO<po
O<\c0
OqTLo
f
≥
c?oi!rr^rrK)Bo^c0
OA-!8L
Bµi 1.1 :
A?6;LKBsQLK
f
ZB
f
Zs
f
Zb
≥
flKZBZsm
Gi¶i :
Ka+LG^K
f
ZB
f
Zs
f
ZbOflKZBZsm
^K
f
ZB
f
Zs
f
ZbOfKOfBOfs
^lK
f
OfKZ]mZlB
f
OfBZ]mZls
f
OfsZ]m
^lKO]m
f
ZlBO]m
f
ZlsO]m
f
klKO]m
f
≥
c?K
lBO]m
f
≥
c?B
lsO]m
f
≥
c?s
^\G
≥
c?KBs
GBK
f
ZB
f
Zs
f
Zb
≥
flKZBZsm?KBs0
k%QK)B[^\K^B^s^]0
Bµi 1.2L
1%!J6;L
1QL
f
Z%
f
Z
f
Z!
f
ZJ
f
≥
l%ZZ!ZJm
Gi¶i :
ta+LG^
f
Z%
f
Z
f
Z!
f
ZJ
f
Ol%ZZ!ZJm
^l
b
a
−
2
m
f
Zl
c
a
−
2
m
f
Zl
d
a
−
2
m
f
Zl
e
a
−
2
m
f
kl
b
a
−
2
m
f
≥
c?%
kl
c
a
−
2
m
f
≥
c?
kl
d
a
−
2
m
f
≥
c?!
kl
e
a
−
2
m
f
≥
c?J
^\G
≥
c?%!J
krr^rrK)B[^\%^^!^J^
2
a
Bµi 1.3 :1% &L
]c
2
22
22
+
+
baba
Giải :
ta+LG^
2
22
22
+
+
baba
^
4
)2()(2
2222
bababa
+++
^
0)(
4
1
)222(
4
1
22222
=+
baabbaba
0A?%0
krr^rrK)B^%0
2. Phơng pháp 2 ; Dùng phép biến đổi tơng đơng .
OXDL<D N% &C. .?%
& $3% & P * $0
O96;% &F!4L
loZ<m
f
^o
f
Zfo<Z<
f
loO<m
f
^o
f
Ofo<Z<
f
loZ<Z1m
f
^o
f
Z<
f
Z1
f
Zfo<Zfo1Zf<1
loZ<m
b
^o
b
Zbo
f
<Zbo<
f
Z<
b
loO<m
b
^o
b
Obo
f
<Zbo<
f
O<
b
0
A-!8L
Bài 2. 1L1%6;!.N%Q]01QL
3
4
1
1
1
1
+
+
+
ba
Giải:
k4#a#%D N. .i
blZ]Z%Z]m
glZ]ml%Z]m
n
gl%ZZ%Z]mlZ%^]m
n
g%Ze]
g%lZ%m
f
g%
< &; $0HB #)0
Bài 2. 2L1%6;!.)PLZ%Z^g
1QLlZ%ml%ZmlZm
b
%
b
b
Giải:
uLlZ%m
f
g%lZ%Zm
f
^
[ ]
cbacba )(4)(
2
+++
]]
^\]R
≥
glZ%m^\]RlZ%m
≥
glZ%m
f
≥
]R%
^\Z%
≥
%
.L%Z
≥
%
Z
≥
%
^\lZ%ml%ZmlZm
≥
b
%
b
b
Bµi 2.3L1% &L
3
33
22
+
≥
+
baba
i \ci%\c
Gi¶i :
k4#a#%D N. .LA?\ci%\c^\Z%\c
3
33
22
+
≥
+
baba
+
≥+−
+
2
).(
2
22
ba
baba
ba
0
2
2
+
ba
f
O%Z%
f
≥
2
2
+
ba
g
f
Og%Zg%
f
≥
f
Zf%Z%
f
b
f
OR%Zb%
f
≥
bl
f
Of%Z%
f
m
≥
c
< &;4 $i6BL
3
33
22
+
≥
+
baba
Bµi 2.4:
1f6;%)PZ%^]019v
b
Z%
b
Z%
≥
2
1
Gi¶i :
L
b
Z%
b
Z%
≥
2
1
[^\
b
Z%
b
Z%O
2
1
≥
c
[^\lZ%ml
f
O%Z%
f
mZ%O
2
1
≥
c
[^\
f
Z%
f
O
2
1
≥
c0AZ%^]
[^\f
f
Zf%
f
O]
≥
c
[^\f
f
Zfl]Om
f
O]
≥
cl%^O]m
[^\g
f
OgZ]
≥
c
[^\lfO]m
f
≥
c
< &;4 $0A=B
b
Z%
b
Z%
≥
2
1
krr^rrK)B^%^
2
1
Bµi 2.5 :1% &L
3
33
22
+
≥
+
baba
]f
L\c%\c0
Giải :
A?\c%\c^\Z%\c
L
3
33
22
+
+
baba
[^\
( )
2
22
22
.
2
+
+
+
+
baba
baba
ba
[^\
2
22
2
+
+
ba
baba
[^\g
f
Og%Zg%
f
f
Zf%Z%
f
[^\bl
f
Of%Z%
f
m
c
[^\blO%m
f
c0< &B $
^\
3
33
22
+
+
baba
krr^rrK)B^%0
Bài 2.6LA?\c%\c01% &L
a
b
a
a
b
b
Giải :
k4#a#%D N. .L
a
b
a
a
b
b
l
)() baabbbaa
++
c
[ ]
0)()()(
33
++
baabba
0)())((
+++
baabbababa
0)2)((
++
bababa
0))((
+
baba
< &; $i6BL
a
b
a
a
b
b
3. Phơng pháp 3: dùng bất đẳng thức quen thuộc .
OXDLk4% &JL16<#K
% &!>B+ ; (%D N
96;+)u% &LK
f
ZB
f
fKB
A?%\c
2
+
a
b
b
a
]b
1-!8L
Bµi 3.1Lw)67%6;!.QL
2>
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
Gi¶i
#!8<`1BL
Zl%Zm
)(2 cba
+≥
cba
a
cb
a
++
≥
+
2
. *L
cba
b
ac
b
++
≥
+
2
cba
c
ba
c
++
≥
+
2
k%Q/%<`( pFK)B L
^%Z%^Z^Z%Z%Z^cl?)D%
6;!.m0
u 6BL
2>
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
Bµi 3.2:
1KBf6;)PL
K
f
ZB
f
^
22
11 xyyx
−+−
1QLbKZgB
≤
d
Gi¶i :
¸#!8% &<#KL
lK
f
ZB
f
m
f
^l
22
11 xyyx
−+−
m
f
l
1
≤
x
i
1
≤
y
m
≤
lK
f
ZB
f
ml]OB
f
Z]OK
f
m
^\K
f
ZB
f
≤
]
"LlbKZgBm
f
≤
lb
f
Zg
f
mlK
f
ZB
f
m
≤
fd
^\bKZgB
≤
d
`&K)B
=
>>
=+
43
0,0
1
22
yx
yx
yx
=
=
5
4
5
3
y
x
`+L
2
5
2
3
≤≤
x
Bµi 3. 3:1%
≥
ciZ%Z^]01QL
6
≤+++++
accbba
%
5,3111
<+++++
cba
Gi¶i
]g
¸#!8%!&<#K?f%b6;L
( )
( )
( ) ( ) ( )
+++++++≤+++++
222
1111.1.1. accbbaaccbba
^\
( )
6)22.(3
2
=++≤+++++
acbaaccbba
^\
6
≤+++++
accbba
0
krr^rrK)BL^%^^
3
1
%¸#!8% &16L
1
22
1)1(
1
+=
++
≤+
aa
a
.L
1
2
1
+≤+
b
b
i
1
2
1
+≤+
c
c
1uD/b% & *L
5,33
2
111
=+
++
≤+++++
cba
cba
k &K)B^%^^c?)DLZ%Z^ ]
A=BL
5,3111
<+++++
cba
Bµi 3.4L16;!.%)PLZ%Z^]0
1QL
9
111
≥++
cba
Gi¶i :
L
0
>+
a
b
b
a
%\c
L
=++
cba
111
)
111
(
cba
++
0]^
)
111
(
cba
++
0lZ%Zm
^
111
++++++++
b
c
a
c
c
b
a
b
c
a
b
a
^
≥++++++
)()()(3
c
a
a
c
b
c
c
b
a
b
b
a
bZfZfZf^n
^\
9
111
≥++
cba
krr^rrK)BL^%^^
3
1
Bµi 3.5
1KB\c01QL
yxyx
+
≥+
411
Gi¶i
¸#!8% &16L
xyyx 2
≥+
]d
yx
11
+
xy
2
^\lKZBml
yx
11
+
m
g
^\
yx
11
+
yx
+
4
4. Phơng pháp 4 ; Dùng các tính chất của bất đẳng thức :
OXDLk4- P * (=!8)%
=#0
1-!8L
Bài 4.1 :1f6;KB)P +LKZB^f0
1QLK
g
ZB
g
f
Giải
J-%,CLlK
f
OB
f
m
cK
g
ZB
g
fK
f
B
f
flK
g
ZB
g
m
lK
f
ZB
f
m
f
l]m
LlKOBm
f
cK
f
ZB
f
fKB
flK
f
ZB
f
m
lKZBm
f
flK
f
ZB
f
m
gALKZB^f
K
f
ZB
f
flfm
ul]mlfmLK
g
ZB
g
f
krr^rrK)BK^B^]0
Bài 4.2:
1c[%![]01QL
l]Oml]O%ml]Oml]O!m\]OO%OO!0
Giải :
Ll]Oml]O%m^]OO%Z%
k%\c%\c^\l]Oml]O%m\]OO%0
k[]]O\c^\l]Oml]O%ml]Om\l]OO%ml]Om
l]Oml]O%ml]Om\]OO%OZZ%0
k%!\c]O!\ciZ%\ci!Z%!Z!\c
^\l]Oml]O%ml]Om\]OO%O
^\l]Oml]O%ml]Oml]O!m\l]OO%Oml]O!m
^\l]Oml]O%ml]Oml]O!m\]OO%OO!Z!Z%!Z!
^\l]Oml]O%ml]Oml]O!m\]OO%OO!0
]R
Bài 4.3 :1c[%[]01QL
f
b
Zf%
b
Zf
b
[bZ
f
%Z%
f
Z
f
Giải :
k%[]^\
b
[
f
[[]i%
b
[%
f
[%[]iL
l]O
f
ml]O%m\c^\]Z
f
%\
f
Z%
^\]Z
f
%\
b
Z%
b
B
b
Z%
b
[]Z
f
%0
.L%
b
Z
b
[]Z%
f
i
b
Z
b
[]Z
f
0
^\f
b
Zf%
b
Zf
b
[bZ
f
%Z%
f
Z
f
5.phơng pháp 5 : Dùng bất đẳng thức tổng quát chứa luỹ thừa các số tự
nhiên
Bài 5.1: 1\%\c19vL
1996 1996
1996 1996
a b
a b
+
\
1995 1995
1995 1995
a b
a b
+
w)L
`(% &% &
6D\%\c6;\
m m n n
m m n n
a b a b
a b a b
>
+ +
l]m
==B!4#a#%D N. . (
l]m
2 2
m m m n n n
m m n n
a b b a b b
a b a b
+ +
>
+ +
]O
2 2 2 2
1
m n m n
m m n n m m n n
b b b b
a b a b a b a b
> >
+ + + +
m n
m n
m n
m m n n
m m n n
m m n n
b b
b b
b b
a b a b
a b a b
b b b b
< <
+ +
+ +
1 1
1 1
m n
m n
a a
b b
<
+ +
1 1
m n
m n
a a
b b
+ > +
( ) ( )
m n
m n
m n
a a a a
b b b b
> >
lfm
< &lfm $\%\c
1
a
b
>
\=B% &l]m
$
á#!8% &
m m n n
m m n n
a b a b
a b a b
>
+ +
;\%\c\
^]nnR^]nnd% &#)x $
1996 1996
1996 1996
a b
a b
+
\
1995 1995
1995 1995
a b
a b
+
]W