luận văn thạc sĩ nâng cao chất lượng hoạt động dẫn chương trình truyền hình tại các đài phát thanh truyền hình tây nam bộ (khảo sát đài PTTH vĩnh long, hậu giang và đồng tháp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

CHẾ THỊ THU HOÀI

QUẢN TRỊ NỘI DUNG CHUYÊN TRANG,
CHUYÊN MỤC CÓ THU TRÊN BÁO ẤP BẮC
VÀ BÁO CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC

Vĩnh Long - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

CHẾ THỊ THU HOÀI

QUẢN TRỊ NỘI DUNG CHUYÊN TRANG,
CHUYÊN MỤC CÓ THU TRÊN BÁO ẤP BẮC
VÀ BÁO CẦN THƠ
Chuyên ngành: Báo chí học định hƣớng ứng dụng
Mã số: 8320101.01 (UD)

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ
Chủ tịch Hội đồng chấm luận văn

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

thạc sĩ khoa học

PGS.TS Vũ Văn Hà

Vĩnh Long - 2020

TS. Vũ Tuấn Anh


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn “Quản trị nội dung chuyên trang, chuyên
mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ” (khảo sát năm 2019) là cơng
trình nghiên cứu của cá nhân tơi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý
thuyết và khảo sát tình hình thực tiễn dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Vũ
Tuấn Anh.
Tôi cũng xin cam đoan: Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là
thực trạng và không trùng lặp với các đề tài khác. Luận văn có sử dụng, phát
triển và kế thừa những tư liệu, số liệu, kết quả nghiên cứu từ các sách, giáo
trình, tài liệu liên quan đến nội dung đề tài, và các thơng tin trích dẫn trong
luận văn đều được ghi rõ nguồn.

Tác giả luận văn

Chế Thị Thu Hoài


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cơ giáo trong và ngồi Viện
Đào tạo Báo chí và Truyền thông trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân

văn đã tận tỉnh giảng dạy và trang bị kiến thức cho tôi trong 2 năm học tại
Trường Đại học Cửu Long (tỉnh Vĩnh Long), niên khóa 2018-2020.
Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Vũ Tuấn Anh đã dành thời gian
tận tình hướng dẫn tơi hồn thành luận văn này.
Tôi xin bày tỏ sự biết ơn đối với những người thân, các bạn học viên
trong lớp, các bạn đồng nghiệp đã tư vấn, giúp đỡ tôi trong q trình hồn
thành luận văn này.

Tác giả luận văn

Chế Thị Thu Hoài


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ..........................................................................................................
1. Lý do chọn đề tài ...........................................................................................
2. Tình hình nghiên cứu đề tài ...........................................................................
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................
4.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................

5.

Phương pháp nghiên cứu ............................................................................

6.

Ý nghĩa lý luận và giá trị thực tiễn của đề tài ............................................

7.

Cấu trúc của Luận văn ................................................................................

Chƣơng 1. LÝ THUYẾT CHUNG VỀ BÁO IN VÀ CÁC CHUYÊN
TRANG, CHUYÊN MỤC CÓ THU............................................................
1.1.

Các khái niệm liên quan đến đề tài ..................................

1.2.

Vấn đề quản trị nội dung trên báo in ...............................

1.3.

Vấn đề kinh tế báo chí .....................................................

1.4.

Các quan điểm về kinh tế báo chí hiện nay ....................

1.5. Vấn đề chuyên trang, chuyên mục có thu trên báo in ..............................
1.5.1. Đặc trưng thông tin theo chuyên trang, chuyên mục có thu .................
1.4.2. Vai trị của các chun trang, chuyên mục có thu trên báo in ..............
Tiểu kết chương 1 ............................................................................................
Chƣơng 2.

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ NỘI DUNG,

QUY TRÌNH TỔ CHỨC CHUN TRANG, CHUN MỤC CĨ THU
TRÊN BÁO ẤP BẮC VÀ BÁO CẦN THƠ ................................................
2.1. Sơ lược về Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ ...............................................
2.1.1. Giới thiệu về Báo Ấp Bắc .....................................................................
2.1.2. Giới thiệu về Báo Cần Thơ ...................................................................
2.2. Khảo sát quy trình thực chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp
Bắc và Báo Cần Thơ


2.2.1. Quy trình thực hiện................................................................................38
2.2.2. Quy trình tổ chức chuyên trang, chuyên mục có thu.............................43
2.3. Khảo sát về nội dung và hình thức chun trang, chun mục có thu trên
Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ.......................................................................... 46
2.3.1. Khảo sát nội dung..................................................................................46
2.3.2. Khảo sát về về hình thức.......................................................................51
2.4. Đánh giá ưu điểm, khuyết điểm của nội dung và hình thức các chuyên
trang, chuyên mục có thu................................................................................ 54
2.4.1. Về ưu điểm............................................................................................ 54
2.4.2. Về hạn chế.............................................................................................58
2.5. Nguyên nhân dẫn đến thành công, hạn chế.............................................60
Tiểu kết chương 2............................................................................................62
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP ĐỐI MỚI QUẢN TRỊ NỘI DUNG, QUY
TRÌNH TỔ CHỨC CHUYÊN TRANG, CHUYÊN MỤC CÓ THU TRÊN
BÁO ẤP BẮC VÀ BÁO CẦN THƠ.............................................................63
3.1. Một số vấn đề đặt ra................................................................................ 63
3.2. Đề xuất giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng thông tin chuyên trang,
chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ....................................64
3.2.1. Vận dụng linh hoạt các cơ chế chính sách............................................ 64
3.2.2. Chú trọng xây dựng đội ngũ Biên biên tập, Phóng viên, cộng tác viên65
3.2.3. Nâng cao tính tương tác........................................................................ 68

3.2.4. Nâng cao chất lượng nội dung và có cơ chế thẩm định giá trị bài viết. 69

3.2.5. Đa dạng hình thức dàn trang................................................................. 69
KẾT LUẬN.................................................................................................... 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................ 76
PHỤ LỤC.......................................................................................................80

2


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CT, CM

Chuyên trang, chuyên mục

TBT

Tổng biên tập

P.TBT

Phó Tổng biên tập

PV

Phóng viên

BTV

Biên tập viên

CTV

Cộng tác viên

3


DANH SÁCH HÌNH VÀ BẢNG

Bảng 2.1. Thống kê số lượng chuyên trang, chuyên mục có thu trong năm
2019 của Báo Ấp Bắc, Báo Cần Thơ.............................................................. 42
Bảng 2.2. Thống kê chủ đề trên chuyên trang, chuyên mục có thu năm 2019
trên báo Ấp Bắc...............................................................................................48
Bảng 2.3. Thống kê chủ đề trên chuyên trang, chuyên mục có thu năm 2019
trên báo Cần Thơ.............................................................................................49
Bảng 2.4. Thống kê thể loại tin và bài trên chuyên trang, chuyên mục có thu
năm 2019 của Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ...................................................52
Bảng 2.5. Tỷ lệ doanh thu chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc
và Báo Cần Thơ năm 2019..............................................................................55
Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp
Bắc……….......................................................................................................................................... 44

4


DANH SÁCH BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Tỷ lệ chủ đề trên chuyên trang, chuyên mục có thu năm 2019

trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ...................................................................49
Biểu đồ 2.2. Tỷ lệ doanh thu chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp
Bắc và Báo Cần Thơ năm 2019...................................................................... 55

5


MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông
xã hội đã ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của các cơ quan báo chí, thậm chí
làm đảo lộn và thay đổi môi trường truyền thông hiện nay. Điều này địi hỏi
báo chí khơng ngừng vận động phát triển cả về nội dung và hình thức để đáp
ứng nhu cầu độc giả. Không chỉ vậy mà một thách thức lớn đối với nhiều cơ
quan báo chí hiện nay, nhất là cơ quan báo chí địa phương là vấn đề tự chủ về
tài chính theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ
Quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ
máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập, cũng như Nghị
định số 16/2015/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập
(Nghị định 16 được ban hành nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế của
Nghị định số 43). Điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí khơng chỉ tun
truyền giỏi mà còn phải làm kinh tế tốt để đảm bảo hoạt động của đơn vị.
Có thể nói chủ trương của Chính Phủ trong việc hướng các đơn vị sự
nghiệp cơng lập đến tự chủ hoàn toàn là một chủ trương đúng đắn, phù hợp
với nền kinh tế thị trường hiện nay. Việc tự chủ tài chính sẽ giúp các cơ quan
báo in năng động, sáng tạo, quản trị tốt cơ quan, tạo thêm cơng ăn, việc làm
cho cán bộ, phóng viên; đặc biệt là động lực công hiến từ việc được hưởng lợi

ích kinh tế thiết thực từ việc làm kinh tế báo chí. Hoạt động kinh tế và nguồn
lợỉ từ kinh tế mang lại đã góp phần nâng cao uy tín, vị thế, sức lan toả của báo
in trong hệ thống báo chí truyền thơng nói chung. Vị thế này cũng được nâng
lên trong hợp tác, trao đổi, liên doanh, liên kết với các đối tác nước ngoài trên
cơ sở bình đẳng, hợp tác, đơi bên cùng có lợi.
Đây là những tiền đề, cú hích quan trọng để báo in nói riêng, báo chí
truyền thơng Việt Nam nói chung thực hiện hài hồ nhiệm vụ chính trị và lợi
ích kinh tế, bổ sung, tác động cho nhau để cống hiến tốt hơn cho đất nước,
6


cho nhân dân trong bối cảnh, yêu cầu và điều kiện mới. Nhưng đây cũng là
một thách thức lớn, nhất là đối với các cơ quan báo in địa phương, làm thế
nào để vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ tuyên truyền là tiếng nói của Đảng bộ
chính quyền và nhân dân tỉnh vừa làm kinh tế giỏi, giữ chân bạn đọc trong xu
thế cạnh tranh khốc liệt như hiện tại?
Nắm bắt thị hiếu của bạn đọc trong thời đại số cũng như quán triệt chủ
trương của Chính phủ trong việc hướng đến tự chủ về tài chính, trong những
năm qua, Ban Biên tập Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ đã từng bước đổi mới
phương thức hoạt động, năng động, sáng tạo, thay đổi tư duy quản trị đơn vị
nhằm tăng nguồn thu cho cơ quan. Để làm được điều này, Báo Ấp Bắc và Báo
Cần Thơ đã tăng cường ngoại giao, mở rộng mối quan hệ phối hợp với các
Doanh nghiệp, cơ quan, ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở, ký kết hợp
đồng tổ chức các chuyên trang, chuyên mục có thu đối với từng vấn đề, sự
kiện cụ thể. Đặc biệt các chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc
và Báo Cần Thơ được duy trì hằng năm, nhiều chuyên trang tăng cả về số
lượng và chất lượng. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực thì vẫn cịn
khơng ít hạn chế trong quy trình tổ chức các chun trang, chun mục có
thu; những hạn chế trong tổ chức nội dung và hình thức chưa bắt kịp xu thế
làm báo hiện đại. Trước áp lực của nền kinh tế thị trường, sự phát triển của

công nghệ thông tin và nhất là mạng xã hội, cơng chúng có nhiều sự lựa chọn
đăng tải thơng tin, quảng bá sản phẩm trên nhiều nền tảng công nghệ… Điều
này đòi hỏi các cơ quan báo in, nhất là báo in địa phương phải không ngừng
nỗ lực đổi mới từ nội dung đến hình thức để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao
của khách hàng.
Vì vậy việc đánh giá, phân tích thực trạng, đưa ra giải pháp sẽ góp phần
giải quyết được thực tiễn đang còn hạn chế tại tòa soạn Báo Ấp Bắc, Báo Cần
Thơ. Luận văn tập trung nghiên cứu quy trình tổ chức chuyên trang, chuyên
mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ. Để có cơ sở chứng minh cho
những ưu điểm cũng như hạn chế của các chuyên trang, chuyên mục này, tác
7


giả tiến hành khảo sát, so sánh, đối chiếu quy trình tổ chức nội dung và hình
thức của 2 tờ báo là Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ.
Nhìn chung do đặc thù là cơ quan báo chí địa phương nên quy trình tổ
chức một chun trang, chun mục có thu trên 2 tờ báo này bên cạnh ưu
điểm vẫn cịn những hạn chế nhất định. Luận văn góp phần tìm ra giải pháp
khắc phục hạn chế nhằm hồn thiện tích cực quy trình này, phù hợp với xu
hướng làm báo hiện đại, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của cơng chúng và
góp phần giải quyết vấn đề tự chủ tài chính cho các tịa soạn báo in địa
phương trong thời gian tới. Ngồi ra, có thể xem Luận văn là nguồn tư liệu
góp phần giúp cho các cơ quan báo chí có nhu cầu đổi mới nội dung và hình
thức các trang mục trên báo in có thể tham khảo để cải tiến quy trình tổ chức
các chuyên trang, chuyên mục của đơn vị mình.
2.

Tình hình nghiên cứu đề tài

Trong quá trình nghiên cứu tìm hiểu tài liệu, tác giả nhận thấy đề tài mà

tác giả đang nghiên cứu có liên quan tương đối nhiều đến vấn đề kinh tế báo
in và một số cơng trình nghiên cứu cụ thể như sau:
*Về sách
Sách tham khảo, giáo trình có nội dung liên quan đến vấn đề kinh tế báo
in, bao gồm quyển sách Một số vấn đề về kinh tế báo in, Nxb Đại học Quốc
gia Hà Nội của tác giả Đinh Văn Hường – Bùi Chí Trung. Quyển sách nêu lên
những góc nhìn đa chiều về kinh tế báo in và đặc biệt chú tâm vào nội dung
làm thế nào để nâng cao hiệu quả kinh tế của báo in Việt Nam trong tương lai.
Nội dung quyển sách đã nêu một cách tổng quan về ngành công nghiệp kinh
tế báo chí truyền thơng, đề cập đến q trình hình thành và phát triển của hoạt
động kinh tế báo in từ sau khi Đổi mới đất nước (1986) cho đến nay. Đặc biệt
ở chương 3 và chương 4, quyển sách đã phân tích cụ thể về đường lối của
Đảng, pháp luật của Nhà nước Việt Nam về hoạt động kinh tế báo chí truyền

8


thơng; một số kinh nghiệm của kinh tế báo chí truyền thơng nước ngồi để
tham khảo, vận dụng cho báo in Việt Nam.
Cũng bàn về báo in, nhưng Quyển sách Tổ chức và hoạt động của tòa
soạn, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội của tác giả Đinh Văn Hường (2004) lại
nghiên cứu phân tích sâu ở cách thức tổ chức hoạt động của các tòa soạn. Đây
là quyển sách cung cấp cho người đọc những kiến thức cơ bản về tồ soạn
báo, cơ cấu tổ chức, quy trình tổ chức thực hiện các sản phẩm báo chí. Trong
đó, có phân tích về những thuận lợi, khó khăn, cơ hội và thách thức của các
cơ quan báo in trong việc tổ chức toà soạn đa phương tiện, đáp ứng nhu cầu
phát triển hiện nay; quyển sách còn đề cập khá sâu những vấn đề lý luận gắn
với thực tiễn của tồ soạn báo và có dẫn chứng cụ thể từ những kinh nghiệm
thực tiễn để kiểm chứng và bổ sung cho lý luận.
Quyển sách Cơ sở lý luận báo chí đặc tính chung và phong cách của tác

giả Hà Minh Đức, quyển sách này cũng đề cập đến các vấn đề có liên quan
đến báo chí từ tự do báo chí, đổi mới trong báo chí, đạo đức báo chí, báo chí
với văn học, ngơn ngữ báo chí đến giới thiệu một số những nhà báo lớn của
Việt Nam từ trước tới nay. Qua đó thấy được sự cần thiết của báo chí đối với
đời sống xã hội, hướng đi mới của nó trong tương lai và viết như nào để thu
hút được sự quan tâm của độc giả,…
Quyển sách Truyền thông đại chúng của tác giả Nguyễn Văn Dững, nội
dung quyển sách đề cập đến những kiến thức cơ bản, có hệ thống về các
phương tiện truyền thơng đại chúng hiện đại, các nguyên tắc nhằm quản lý,
điều hành và phát huy tốt vai trò, sức mạnh của các loại hình, phương tiện
truyền thơng đại chúng trong cơng cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
Quyển sách còn đem đến kỹ năng và lý thuyết cơ bản để làm một tác phẩm
báo chí và truyền thơng như nào để thông điệp đến được với độc giả một cách
nhanh nhất và hiệu quả nhất.

9


Quyển sách Báo chí với sự nghiệp Đổi mới của tác giả Đậu Ngọc Đản
(1995), nội dung quyển sách tập trung phân tích những vấn đề liên quan đến
vai trị nhiệm vụ của báo chí trong q trình chuyển đổi từ nền kinh tế bao cấp
sang nền kinh tế hàng hố nhiều thành phần, có sự quản lý của Nhà nước theo
định hướng xã hội chủ nghĩa.
*Một số cơng trình nghiên cứu về các chuyên trang trên báo in với
những góc độ tiếp cận khác nhau như:
Luận văn Thạc sĩ ngành Báo chí học của Nguyễn Thị Thu Hương với Đề
tài Nâng cao hiệu quả tuyên truyền của chuyên mục Tham vấn và phản biện
trên Báo Đại Đoàn Kết, bảo vệ năm 2012; Luận văn Thạc sĩ Báo chí học của
học viên Ngơ Thị Giang với Đề tài Quy trình tổ chức chun trang Văn hố
của Báo Cơng An TP. Hồ Chí Minh: Thực trạng và giải pháp phát triển, bảo

vệ năm 2013. Hai cơng trình nghiên cứu này các tác giả tập trung phân tích
những ưu điểm và hạn chế của một chuyên trang, chuyên mục; nội dung các
tin, bài tuyên truyền trên các chuyên trang, chuyên mục này, đưa ra giải pháp
để khắc phục những hạn chế, tạo sự hấp dẫn cho các chuyên trang chuyên
mục.
*Một số bài báo đăng trên các báo, tạp chí như:
Bài báo Báo chí trước bài tốn tự chủ của tác giả Tuyết Mai, được đăng
trên web Hội người làm báo Việt Nam. Nội dung bài báo phân tích lộ trình
triển khai Đề án Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí tồn quốc đến năm
2025, việc tự chủ trong báo chí khơng cịn là xu hướng, mà đã trở thành kế
hoạch cụ thể đặt ra khá nhiều thách thức cho mỗi tịa soạn. Bài báo đã phân
tích khá chi tiết về thực trạng kinh tế báo chí hiện nay, nhất là các cơ quan báo
chí địa phương là sản phẩm văn hóa, đồng thời, cũng là sản phẩm chính trị
khiến cho câu chuyện tự chủ báo chí giờ đây trở thành một thách thức lớn.
Tuy nhiên, Tác giả đưa ra các giải pháp đi tìm lời giải cho vấn đề tự chủ báo
chí khá thuyết phục.
10


Cũng liên quan đến vấn đề tự chủ tài chính, tác giả Thu Vân có Bài báo
Báo chí trong lộ trình bước ra tự chủ, đăng trên web báo Cơng lý phân tích
khá rõ về những thách thức đối với các cơ quan báo chí trước xu thế phát triển
của nền báo chí hiện đại. Nội dung bài báo nêu lên những góc nhìn đa chiều
về kinh tế báo in. Tác giả bài báo đã chú tâm phân tích những ưu điểm, hạn
chế, cơ hội và thách thức đối với các cơ quan báo in khi chuyển từ cơ chế
được ngân sách Nhà nước bao cấp sang cơ chế tự chủ tài chính. Đặc biệt, tác
giả bài báo cũng đã khẳng định báo chí cũng là một nghề chịu sự chi phối của
cơ chế thị trường. Vì vậy phải phát triển theo quy luật, chịu sự chi phối của thị
trường, nghĩa là các cơ quan báo chí, mỗi nhà báo phải thừa nhận và chấp
nhận tham gia quy luật đó. Tác giả bài viết cũng đã phân tích các giải pháp

tăng nguồn thu mà nhiều cơ quan báo chí đã và đang triển khai thực hiện,
đồng thời đưa ra nhiều giải pháp nhằm tạo ra những nguồn thu mới một cách
hợp pháp, chính đáng, góp phần xây dựng tồ soạn với thương hiệu báo vững
mạnh, góp phần vào cơng cuộc đổi mới phát triển của báo chí nước nhà.
Tuy nhiên, bài báo Cơ chế tài chính nào cho cơ quan báo chí của tác giả
H.Y, đăng trên web Thời báo tài chính Việt Nam thì có nhiều ý kiến trái chiều
hơn về vấn đề làm kinh tế đối với các cơ quan báo chí. Nội dung bài báo phân
tích nhiều ý kiến trái chiều, băn khoăn về chủ trương xây dựng hai mơ hình
hoạt động của cơ quan báo chí là đơn vị sự nghiệp có thu và doanh nghiệp
kinh doanh có điều kiện. Tác giả cũng đã tập trung phân tích những ý kiến
đóng góp của nhiều Đại biểu Quốc hội về cơ hội và thách thức, các chính sách
tài chính cho cơ quan báo chí nhằm tìm ra cơ chế tài chính phù hợp cho cơ
quan báo chí để vừa thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, vừa đảm bảo nguồn thu
cho đơn vị hoạt động hiệu quả...
Như vậy, chưa có đề tài nào đi sâu khảo sát cụ thể chun trang, chun
mục có thu trên báo chí địa phương nói chung và Báo Ấp Bắc, Báo Cần Thơ
nói riêng. Cái mới và cái không trùng lặp của luận văn này chính là việc phân
tích quy trình tổ chức chuyên trang, chuyên mục có thu, từ đó, rút ra những
11


kinh nghiệm nghề nghiệp, và đề xuất các giải pháp để nâng cao, đổi mới chất
lượng trang báo đặc thù này và tăng thêm số hợp đồng ký kết với đối tác.
Nhìn chung các cơng trình nghiên cứu trên đều liên qua một phần đến
lĩnh vực kinh tế báo in, giúp cho tác giả có thêm nguồn tư liệu để thực hiện đề
tài Quản trị nội dung chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và
Báo Cần Thơ. Tuy nhiên, việc phân tích đánh giá chỉ tập trung ở một khía
cạnh, một bộ phận cấu thành của nội dung chun trang, chun mục có trên
báo in. Vì vậy, tác giả sẽ kế thừa, tiếp thu kiến thức có được từ các bài viết,
cơng trình nghiên cứu kể trên và qua trực tiếp làm nghề phân tích, đúc kết

thành hệ thống lý luận và thực tiễn, góp phần có thêm kênh thông tin để
những ai quan tâm đến lĩnh vực phát triển kinh tế báo in nói chung và chuyên
trang, chuyên mục có thu nói riêng có thêm nguồn tư liệu để nghiên cứu ứng
dụng vào thực tiễn nghề nghiệp.
3.

Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của nghiên cứu là tìm hiểu về thực trạng phát triển và qui trình
sản xuất cũng như quản lý các chuyên trang, chuyên mục có thu tại Báo Ấp
Bắc và Báo Cần Thơ nhằm biết được hiệu quả của các chuyên trang chuyên
mục có thu như thế nào. Từ đó, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm phát triển
hơn nữa lĩnh vực này cho báo chí địa phương nói chung và Báo Ấp Bắc nói
riêng trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, tác giả luận văn thực hiện những nhiệm vụ
nghiên cứu cơ bản như sau:
-

Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về kinh tế báo in nói chung và nội

dung các chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ
nói riêng.
12


-

Khảo sát, thống kê, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động phát triển

các chuyên trang, chuyên mục có thu tại Báo Ấp Bắc, Báo Cần Thơ đặc biệt
làm nổi bật quá trình hình thành, phát triển và thành tựu đã đạt được của đơn
vị trong thời gian vừa qua. Luận văn cũng sẽ chỉ ra những ưu và khuyết điểm
về nội dung và hình thức các chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp
Bắc, Báo Cần Thơ.
-

Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm phát triển hơn nữa các chuyên

trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc.
4.

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các chuyên trang, chuyên mục có
thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ. Nghiên cứu quy trình, cách thức hoạt
động của các chun trang, chun mục có thu, để có cái nhìn tổng quát về
các chuyên trang, chuyên mục này.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu: Luận văn khảo sát việc phát triển nội dung các
chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ năm
2019.
5.

Phƣơng pháp nghiên cứu

Để nghiên cứu đề tài, tác giả đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tác giả tập hợp, đọc, lập phiếu để

tổng hợp các tài liệu liên quan đến đề tài; phân tích các luận điểm, quan niệm
của các nhà nghiên cứu, từ đó hệ thống hóa các vấn đề lý luận. Đây là cơ sở
để tác giả hình thành nội dung chương 1 của luận văn.
-

Phương pháp khảo sát, tổng hợp, thống kê, phân loại, phân tích, diễn

giải, quy nạp: Tác giả lập phiếu khảo sát, tổng hợp, thống kê, phân loại, phân
tích, diễn giải quy nạp trên cơ sở lý luận và thực tiễn trong hoạt động các 13


chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ năm 2019
dựa trên các tiêu chí lý thuyết đặt ra để có được các kết quả phân tích trong
luận văn. Các kết quả khảo sát là cơ sở để đánh giá thực trạng hoạt động lĩnh
vực các chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ ở
chương 2 và đưa ra bài học kinh nghiệm, các giải pháp, kiến nghị tại chương
3
-

của luận văn.
Phương pháp phỏng vấn sâu: Tác giả xác định rõ nội dung, mục đích,

đối tượng phỏng vấn; đưa ra các câu hỏi, địa điểm, thời gian thực hiện cuộc
phỏng vấn nhằm lấy ý kiến từ lãnh đạo phòng, ban chịu trách nhiệm về nội
dung các chuyên trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ.
Cụ thể: sẽ tiến hành với 2 nhóm đối tượng: Tổng biên tập hoặc Phó Tổng
Biên tập và Trưởng Phịng Phóng viên, Trưởng phịng Tài vụ. Ngồi ra, tác
giả cịn mở rộng phạm vi phỏng vấn các nhà báo, phóng viên có kinh nghiệm
của 2 tờ Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ trong việc tổ chức chuyên trang, chuyên
mục có thu.

-

Phương pháp nghiên cứu nội dung: Tác giả tiến hành nghiên cứu nội

dung các tin, bài trên các chuyên trang, chuyên mục có thu của Báo Ấp Bắc
và Báo Cần Thơ để nêu bật những đặc trưng, đặc điểm của các chuyên trang,
chuyên mục có thu của Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ.
6.

Ý nghĩa lý luận và giá trị thực tiễn của đề tài

6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn làm rõ hơn về vấn đề “Quản trị nội dung chuyên trang, chuyên
mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ” từ đó đi vào nhận diện tìm hiểu
vấn đề, giúp điều chỉnh, lựa chọn nội dung, hình thức truyền tải thơng tin hợp
lý để nâng cao hiệu quả hoạt động.

14


6.2. Giá trị thực tiễn
Có thể nói rằng, việc nghiên cứu hoạt động phát triển của các chuyên
trang, chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ là đòi hỏi cấp
thiết, đúng lúc, kịp thời và thiết thực, phục vụ đắc lực cho công tác lãnh đạo
của các cơ quan báo chí nói chung và Báo Ấp Bắc, Báo Cần Thơ nói riêng.
Luận văn đóng góp một phần về mặt lý luận trong việc nhận diện hoạt động
phát triển kinh tế báo in, mà cụ thể ở đây là các chuyên trang, chuyên mục có
thu, đưa ra các tiêu chí đánh giá, yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động này tại Báo
Ấp Bắc và Báo Cần Thơ. Luận văn cũng là tài liệu tham khảo phục vụ cơng
tác nghiên cứu, đào tạo về báo chí và truyền thông, nhất là về vấn đề phát

triển các chuyên trang, chuyên mục có thu của các cơ quan báo in tại Việt
Nam trong giai đoạn hiện nay.
Từ việc nghiên cứu thực tế hoạt động của các chuyên trang, chuyên mục
có thu tại một cơ quan báo chí cụ thể, luận văn là tài liệu tham khảo cho các
cơ quan báo chí đã, đang và sẽ thực hiện hoạt động này trong tương lai. Từ
đó, giúp các cơ quan báo chí có thể vận dụng, tổ chức thực hiện có hiệu quả
các chuyên trang, chuyên mục có thu tại đơn vị mình.
7.

Cấu trúc của Luận văn

Ngồi phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục và Mục lục,
nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương.
Chương 1: Lý thuyết chung về báo in và các chuyên trang, chuyên mục
có thu
Chương này tập trung giải quyết các vấn đề gồm: Những khái niệm
chung về báo in, đặc trưng báo in; quản trị nội dung tuyên truyền trên báo in;
vai trị của chun trang, chun mục có thu trên báo in trong xu thế hướng
đến tự chủ tài chính đối với các tờ báo địa phương. Đó là cơ sở lý luận để
phân tích quy trình tổ chức chuyên trang, chuyên mục có thu sẽ được đề cập
trong chương 2.
15


Chương 2: Phân tích nội dung, quy trình tổ chức chuyên trang,
chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ
Trong chương này trình bày tổng quan 2 cơ quan Báo Ấp Bắc và Báo
Cần Thơ cũng như q trình hình thành các chun trang, chun mục có thu
trên 2 tờ báo nêu trên, chỉ ra đặc thù chuyên trang, chuyên mục có thu của
Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ, trình bày và phân tích quy trình tổ chức chuyên

trang, chuyên mục có thu cũng như sự vận hành của quy trình này. Đồng thời
chỉ ra thành cơng và hạn chế của nội dung cũng như hình thức các chuyên
trang chuyên mục có thu, việc tổ chức quản lý và thực hiện chuyên trang,
chuyên mục có thu 2 tòa soạn báo nêu trên.
Chương 3: Đề xuất giải pháp đổi mới quy trình tổ chức chuyên trang,
chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và Báo Cần Thơ.
Dựa trên các phân tích ở chương 2, đồng thời so sánh chuyên trang,
chuyên mục có thu trên Báo Ấp Bắc và một tờ báo khác có cùng tơn chỉ mục
đích là Báo Cần Thơ, luận văn tổng kết và đề xuất những giải pháp đổi mới
nhằm nâng cao chất lượng nội dung trang báo đặc biệt là trong thời điểm báo
in đang khủng hoảng như hiện nay. Cũng trong chương này, tác giả nêu ra
những kinh nghiệm nghề nghiệp và một vài suy nghĩ về công việc tổ chức
thực hiện các chuyên trang, chuyên mục có thu.

16


Chƣơng 1. LÝ THUYẾT CHUNG VỀ BÁO IN VÀ CÁC CHUYÊN
TRANG, CHUYÊN MỤC CÓ THU
1.1. Các khái niệm liên quan đến đề tài
Báo in.
Báo in là một loại hình báo chí sử dụng ngơn ngữ viết, hình ảnh tĩnh
(ảnh đồ hình đồ hoạ) để chuyển tải các sự kiện vấn đề xảy ra trong đời sống
xã hội, mang tính thời sự, chân thực khách quan, thông qua kỹ thuật in ấn có
phương thức phát hành trao tay và được xuất bản định kỳ.
Các tiến bộ, đột phá về mặt kỹ thuật, công nghệ đã giúp cho các phương
tiện truyền thông đại chúng có những bước phát triển mạnh mẽ cả về nội dung
lẫn hình thức. Cùng với phát thanh, truyền hình, báo mạng điện tử, báo in đã
khẳng định vai trị quan trọng của mình trong đời sống xã hội. Là kênh thơng
tin truyền thống với nguồn tin chính thống, đáng tin cậy cho Đảng và nhân

dân. Có thể nói báo in đã và đang góp phần đáng kể trong việc nâng cao dân
trí, nâng cao khả năng tư duy lý luận cũng như khả năng tham gia vào các vấn
đề thời sự và thời cuộc của người dân, xã hội.
Quản trị
Từ điển Tiếng Việt định nghĩa: Quản trị là quản lý và điều hành công
việc thường ngày. Quản trị bao gồm 2 hoạt động: quản lý và điều hành. Trong
đó, quản lý được hiểu là một tiến trình bao gồm tất cả các khâu: lập kế hoạch,
phân công, điều khiển và kiểm soát các nỗ lực của cá nhân, bộ phận và sử
dụng có hiệu quả các nguồn lực khác của các tổ chức để đạt được mục tiêu đã
đề ra. Còn điều hành là điều khiển mọi bộ phận và quy trình hoạt động chung.
Tóm lại, quản trị được hiểu là sự tác động có định hướng, có chủ đích của chủ
thể quản trị lên đối tượng quản trị nhằm đạt được những kết quả cao nhất với
mục tiêu đã định trước. Nói một cách văn vẻ, quản trị là nghệ thuật đạt mục
tiêu thông qua hoạt động của người khác.
17


Quản trị truyền thông
Quản trị truyền thông là một chức năng quản trị nhằm mục đích thiết lập,
duy trì truyền thơng hai chiều, đi tìm sự hiểu biết, chấp nhận và hợp tác giữa
một tổ chức và công chúng. Trong đó bao gồm quản lý những vấn đề hay sự
kiện mà đơn vị cần phải nắm được dư luận và có trách nhiệm thơng tin cho
cơng chúng. Quản trị truyền thông vừa là khoa học xã hội vừa là nghệ thuật.
Khoa học được hiểu là người làm truyền thông cần phải có những phương
pháp và cơng cụ thực hiện truyền thơng hiệu quả. Sử dụng linh hoạt, tài tình
các giải pháp truyền thông khác nhau cho từng đối tượng truyền thơng (bên
trong, bên ngồi) để đạt được mục tiêu như mong đợi là cả một nghệ thuật. Từ
phân tích những xu hướng, dự đoán kết quả, đến việc đưa ra các lời đề xuất
cho lãnh đạo và thực hiện các chương trình hành động linh hoạt đã được lập
kế hoạch để phục vụ quyền lợi đối tác là sự phối hợp giữa khoa học và nghệ

thuật…
Quản trị toà soạn báo chí
Theo tác giả Trương Thị Kiên, định nghĩa trong quyển Lao động nhà báo
và quản trị tòa soạn: Quản trị tồ soạn báo chí là hoạt động hoạch định, tổ
chức, kiểm tra, đánh giá cơng việc của tồ soạn, căn cứ trên những nội quy,
quy chế nhất định mà toà soạn đặt ra, nhằm đảm bảo mọi hoạt động ổn định,
có hiệu quả, với mục đích cao nhất là đem lại sản phẩm báo chí (tờ báo,
chương trình phát thanh, truyền hình) có chất lượng, đáp ứng nhiệm vụ thơng
tin tuyên truyền của cơ quan báo chí, yêu cầu của công chúng và đem lại lợi
nhuận, thúc đẩy phát triển tồ soạn báo chí đó [28,tr.151]
Chun trang báo in
Theo Từ điển Tiếng Việt định nghĩa: Chuyên trang là trang báo có nội
dung chuyên phản ánh hoặc bàn luận về một vấn đề. Trong quá trình nghiên
cứu, thu thập tư liệu, tác giả luận văn chưa tìm thấy một tư liệu sách nào khái
niệm về chuyên trang trên báo in. Tuy nhiên, theo đề tài luận văn cao học của
18


một số anh chị đi trước có liên quan đến các chuyên trang, chuyên mục trên
một số tờ báo có định nghĩa về chuyên trang báo in cụ thể như sau:
Luận văn “Quy trình tổ chức chun trang Văn hóa của Báo Cơng An
Thành phố Hồ Chí Minh: Thực trạng và giải pháp phát triển (Khảo sát Báo
Công An Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2010-2012)”, định nghĩa như sau:
Chuyên trang trên một tờ báo in là trang báo được dành riêng cho một nội
dung trong một lĩnh vực nhất định. Số lượng trang báo dành cho mỗi chuyên
trang được các tòa soạn định lượng phụ thuộc vào mức độ quan trọng của lĩnh
vực ấy, phụ thuộc vào sự quan tâm của xã hội dành cho lĩnh vực ấy. Mỗi tịa
soạn có số lượng trang báo khác nhau dành cho các chuyên trang, chuyên
mục. Chuyên trang về một lĩnh vực nào đó trong đời sống xã hội có thể xuất
hiện nhiều hay ít ở tờ báo tùy theo việc thỏa thuận tuyên truyền của tòa soạn

với đối tác. Để duy trì thói quen thưởng thức tờ báo và theo dõi thông tin của
độc giả, chuyên trang thường được đặt cố định về mặt thứ tự ở những trang
báo nhất định.
Chuyên mục báo in
Theo Từ điển tiếng Việt, Nhà xuất bản Từ điển Bách Khoa 2010, chuyên
mục là “mục thường kỳ trên báo, trên đài phát thanh dành riêng cho một vấn
đề”. Chuyên mục thường là những “đặc sản” của các cơ quan báo chí, thậm
chí có những chun mục “đóng đinh” với tờ báo, tạp chí mà khi nhắc đến tên
chuyên mục, độc giả sẽ biết ngay cơ quan báo chí đó. Việc xuất hiện các
chun mục, đặc biệt khi chúng được đặt cố định ở những vị trí nào đó của tờ
báo, tạp chí với những dấu hiệu dễ nhận biết, như đóng khung, in nghiêng, lót
trame màu… giúp độc giả dễ tìm kiếm và tiếp nhận thơng tin, cũng như dễ
dàng phân biệt các ấn phẩm để có thể lựa chọn.
1.2. Vấn đề quản trị nội dung trên báo in
Theo TS Trương Thị Kiên trong quyển Lao động nhà báo và Quản trị tịa
soạn báo chí, quản trị tịa soạn báo chí cũng giống như quản trị bất kỳ cơ quan
19


nào, cũng được tiến hành theo 4 công đoạn: 1. xây dựng kế hoạch. 2. Tổ chức
triển khai kế hoạch. 3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch. 4. Đánh giá, điều chỉnh kế
hoạch [28,tr.151].
Theo phân tích của TS Trương Thị Kiên: Mỗi nhà lãnh đạo trong cơ quan
báo chí đều phải đối mặt với một thách thức hiện nay, đó là sự thay đổi để
cạnh trạnh. Chấp nhận và đương đầu với sự thay đổi nhà lãnh đạo phải xây
dựng được kế hoạch quản trị tòa soạn cụ thể, khoa học. Lập kế hoạch là kỹ
năng quản trị chủ chốt và thiết yếu cũng là một trong những khâu đầu tiên
trong hoạt động quản trị của tổng biên tập. Nếu khơng có kế hoạch cụ thể, rất
khó để tổ chức xuất bản báo hay sản xuất chương trình một cách hiệu quả,
chất lượng.

Kế hoạch chính là nội dung chương trình hành động có mục đích cụ thể,
trong đó xác định mục tiêu, nội dung, phương hướng, giải pháp và thời gian
để thực hiện. Kế hoạch nội dung phải được căn cứ vào đường lối chính sách
của Đảng, pháp luật báo chí của nhà nước, nhu cầu, tâm lý tiếp nhận của công
chúng, thực tiễn biến động của đời sống xã hội cùng tình hình, năng lực, khả
năng của cơ quan báo chí, với mục tiêu cuối cùng là có được tờ báo uy tín,
chất lượng. quản trị tốt các kế hoạch thì cũng đồng nghĩa với việc phát triển
tốt nội dung hình thức tờ báo.
Mỗi có quan báo chí có thể có nhiều loại kế hoạch: Có thể căn cứ vào
thời gian để chia ra xây dựng các loại kế hoạch như sau:
Kế hoạch dài hạn (3 năm, 5 năm hoặc 10 năm…). Nội dung kế hoạch
mang tính tồn diện, bao gồm nhiều lĩnh vực hoạt động của tòa soạn. Mỗi kế
hoạch dài hạn sẽ bao gồm trong đó những kế hoạch trung hạn và ngắn hạn.
Kế hoạch trung hạn, có thể là một hợp phần trong kế hoạch trung hạn,
thường có thời hạn từ 1-2 năm, tổ chức triển khai một phần nội dung đã được
hạn định trong kế hoạch dài hạn.

20


Kế hoạch ngắn hạn: Thường có thời hạn tính theo tháng, theo quý. Ví
dụ: 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng. Đối với các tịa soạn báo chí kế hoạch ngắn hạn
thường gắn với thực hiện các hoạt động nâng cao chất lượng, hiệu quả tờ báo/
chương trình…
Kế hoạch đột xuất: Đây là những kế hoạch nằm ngồi lộ tình kế hoạch
dài hạn, trung hạn, thường nảy sinh do yêu cầu của thực tiễn từng đơn vị,
phòng, ban tòa soạn vào từng thời điểm nhất định. Với dạng kế hoạch này, đối
tượng đề xuất kế hoạch thường là các đơn vị trong tòa soạn.
Kế hoạch tuần: Loại kế hoạch này gắn chặt với kế hoạch xuất bản báo
hằng ngày, hằng tuần, trong đó xác định chi tiết: chủ đề. Mỗi số báo ứng với

một kế hoạch, trong đó định vị cụ thể: chủ đề số báo; chủ đề các chuyên trang,
chuyên mục, số lượng tin, bài; Êkip thực hiện: Trực lãnh đạo Ban biên tập;
Trực lãnh đạo ban thư ký tòa soạn; thời hạn tổ chức sản xuất: nhận bài, biên
tập, trình bày, đọc bơng, duyệt…
Nhìn chung mục đích của các loại kế hoạch, từ kế hoạch về tài chính, kế
hoạch về công tác nghiêp vụ, kế hoạch về đào tạo bồi dưỡng hay kế hoạch
quảng bá, tổ chức sự kiện tờ báo… Mục đích của các loại kế hoạch này là
nhằm tăng cường nguồn thu hoặc cân đối nguồn thu của cơ quan đơn vị; đổi
mới nội dung, hình thức tờ báo/ sản phẩm báo chí; nâng cao trình độ năng lực
của đội ngủ cán bộ, phóng viên tịa soạn; tăng cường thương hiệu của tờ báo
ra công chúng…
Ban biên tập, lãnh đạo các phòng theo chức năng nhiệm vụ sẽ cụ thể hóa
kế hoạch đã được Ban biên tập phê duyệt. Điển hình như để nâng cao chất
lượng các chuyên trang, chuyên mục có thu, Ban biên tập chỉ đạo Phịng
Phóng viên trực tiếp tham mưu những nơi dụng trên các chuyên trang, chuyên
mục này, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao
chất lượng nội dung các trang báo này.

21