Giáo án Ngữ văn 7 tuần 11 - Trường THCS Hiệp Thạnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Tuaàn : 11 Tieát : 41. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp Ngày soạn : 08/10/2010 Ngaøy daïy : 19/10/2010. Baøi 11 Vaên hoïc. BAØI CA NHAØ TRANH BÒ GIOÙ THU PHAÙ ( Mao ốc vị thu phong sở phá ca – Đỗ Phủ ). I . MUÏC TIEÂU - Hiểu được giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực của tác phẩm. - Thấy được bút pháp hiện thực của Đỗ Phủ được thể hiện trong bài thơ. II. KIẾN THỨC CHUẨN 1. Kiến thức : - Sơ giản về tác giả Đỗ Phủ. - Giá trị hiện thực: Phản ánh chân thực cuộc sống của con người. - Giá trị nhân đạo: Thể hiện hoài bảo cao cả và sâu sắc của nhà thơ Đỗ phủ, nhà thơ của những người khổ, baát haïnh. 2. Kyõ naêng : - Đọc – hiểu văn bản thơ nước ngoài qua bản dịch tiếng Việt. - Rèn luyện kỹ năng đọc – hiểu, phân tích bài thơ qua bản dịch tiếng Việt. III. HƯỚNG DẪN – THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG 1 KHỞI ĐỘNG OÅn ñònh Kieåm tra (?) Đọc thuộc lòng bài thơ cả phiên âm và dòch thô baøi “Hoài höông ngaãu thö” ? Qua baøi thô noùi leân ñieàu gì ? Bài mới Giới thiệu bài : Nếu như Lí Bạch …. lãng mạn , tự do , hào phóng thì Đỗ Phủ lại chính là một nhà thơ hiện thực lớn nhất trong lịch sử thơ ca cổ điển Trung Quốc . Thơ ông được mệnh danh là thi sử (sử bằng thơ) . Cuộc đời long đong , khốn khổ , chết vì nghèo , bệnh , Đỗ Phủ đã để lại cho đời gaàn 1500 baøi thô traàm uaát , ñau buoàn , nuoát tiếngkhóc nhưng lại sáng ngời lên tinh thần nhân ái bao la . Baøi ca nhaø tranh bò gioù thu phaù laø moät baøi thô nhö theá. HOẠT ĐỘNG TRÒ. NOÄI DUNG. - Lớp trưởng báo cáo.. - Hoïc sinh traû baøi.. - HS : Nghe và ghi tựa bài vào taäp .. I. TÌM HIEÅU CHUNG. HOẠT ĐỘNG 2 ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. - Yêu cầu : HS đọc chú thích * (?) Haõy cho bieát moät ñoâi neùt veà taùc giaû. - HS : Đọc chú thích * SGK . - HS : Đỗ Phủ ( 712 – 770 ) , nhà thơ Đường nổi tiếng . Tự Tự Mĩ . Hieäu Thieáu Laêng . Queâ Haø Nam , soáng trong ngheøo khoå , beänh taät. Nguyeãn Quang Nghieäp 1) Taùc giaû : Đỗ Phủ ( 712 – 770 ) , nhà thơ Đường nổi tiếng . Tự : Tự Mĩ . Hieäu : Thieáu Laêng . Queâ Haø Nam ( Trung Quốc ) có thời gian ngắn làm quan , cả cuộc đời soáng trong ngheøo khoå , beänh taät .. - Giaùo vieân : Treo chaân dung Thi Thaùnh , - HS : Quan saùt chaân dung taùc Thi sử – Đỗ Phủ cho HS quan sát . Giảng : Trong lần đi xứ Trung Quốc Đại giả . thi hào dân tộc Việt Nam Nguyễn Du đã ghé thăm mộ Thi sử – Thi Thánh vĩ đại Trung Quốc Đỗ Phủ , sống cách ông hơn nghìn năm , xúc động Nguyễn Du viết : “ Văn chương nghìn đời , bậc thầy của nghìn đời , Bình sinh khaâm phuïc khoâng luùc naøo queân” Chổ gần gũi giữa hai thiên tài Việt – Trung là lòng vị tha , nhân ái bao la hướng tới những con người khốn khổ (?) Em hieåu bieát gì theâm veà taùc phaåm “ baøi ca nhaø tranh bò gioù thu phaù” ?. Thi Thánh Đỗ Phủ ( 712 – 770 ). - HS : Đây là tác phẩm nổi tiếng - Được mệnh danh là thi thánh – thi sử . Ông để lại cho đời gần cuûa oâng . 1.500 baøi thô traàm uaát , ñau buoàn . (?) Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh 2) Taùc phaåm : naøo ? Ñaây laø taùc phaåm noåi tieáng cuûa - HS : Năm 760 bạn bè và người Đổ Phủ . Tính hiện thực và tinh thân , giúp đỡ Đổ Phủ dựng một thần nhân đạo đã ảnh hưởng sâu căn nhà tranh cạnh khe Cán Hoa rộng đến thơ ca Trung Quốc . ở phía Tây Thành Đô . Mấy 3) Hoàn cảnh sáng tác : (?) Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Nói thaùng sau bò gioù thu phaù naùt . Năm 760 bạn bè và người thân , những hiểu biết của em về thể thơ đó? giúp đỡ Đổ Phủ dựng một căn - HS : Cổ thể: Ra đời trước đời nhà tranh cạnh khe Cán Hoa ở Đường: Vần, nhịp, câu chữ đều phía Tây Thành Đô . Mấy tháng - Giáo viên : Đọc diễn cảm bài thơ . khá tự do, phóng khoáng sau bò gioù thu phaù naùt . - Hướng dẫn : HS cách đọc bài thơ . 4) Theå thô : + Đọc vừa kể , vừa tả , vừa bộc lộ cảm xúc. buồn , bất lực , cay đắng của nhà thơ . + Ba khổ đầu giọng phấn chấn hơn ba khổ - HS : Theo doõi . cuoái . - Yêu cầu : HS đọc lại . - Đặt vấn đề: Có hai cách khác nhau về vieäc chia boá cuïc baøi thô :. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Cổ thể . Ra đời trước thời Đường , vần , nhịp , câu , chữ đều tự do phóng khoáng . 5) Boá cuïc : 1) Phần 1 : 18 câu thơ đầu => Nỗi khổ nghèo và lời thở than vì. Trang.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Caùch 1 : Hai phaàn . 1) Phần 1 : 18 câu thơ đầu => Nỗi khổ nghèo và lời thở than vì nhà tranh bị gió thu phaù naùt. + Khoå 1: Keå, taû gioù thu thoåi bay maùi …. + Khoå 2: Keå vieäc treû con aên caép tranh… + Khoå 3: Noãi khoå trong ñeâm möa. 2) Phần 2 : 5 câu thơ cuối => Ước mơ cao caû cuûa nhaø thô. Caùch 2: Boán phaàn . Chia 4 đoạn : Mỗi khổ 1 đoạn nội dung nhö treân . (?) Em đồng ý với cách chia nào? Vì sao -Noùi theâm: + Bài thơ có 3 đoạn 5 câu ( lẻ). + Hầu hết các câu dài hơn 7 chữ. + 3 câu cuối dài, sử dụng vần bằng + Vừa trữ tình vừa tự sự.  Nhà thơ không công thức, khuôn khổ gò bó.Tất cả đều do nhu cầu diễn đạt quyết ñònh. - Yêu cầu : HS đọc chú thích từ khó SGK . - Giáo viên : Ba khổ thơ đầu đã tạo ra một cái nền chung vững chắc cho ước mơ cao cả, tư tưởng nhân đạo sâu sắc ở khổ cuối … HOẠT ĐỘNG 3 PHÂN TÍCH - yêu cầu : HS đọc lại khổi 1 (giọng chậm raõi , buoàn baõ) (?) Trong khoå thô moät, nhaø thô keå hay taû? em hình dung caûnh nhaø taùc giaû sau traän gioù maïnh nhö theá naøo ? Giaûng : Qua caùch keå , taû ta coù theå hình dung traän gioù thu thoåi raát maïnh , trong phuùt chốc cuốn bốc bay tung cả lớp tranh của ngôi nhà mới dụng trong cảnh nghèo… Đã bao năm tháng bôn ba xuôi ngược , chạy loạn rồi mưu sinh … ông trời nào có buông tha cho người áo vải .. - HS : Đọc diễn cảm bài thơ.. Nguyeãn Quang Nghieäp nhaø tranh bò gioù thu phaù naùt. + Khoå 1: Keå, taû gioù thu thoåi bay maùi nhaø tranh . + Khổ 2: Kể việc trẻ con cướp tranh , nhà thơ bất lực , ấm ức . + Khoå 3: Noãi khoå trong ñeâm möa , reùt , nhaø doät , suoát ñeâm khoâng nguû 2) Phaàn 2 : 5 caâu thô cuoái => Ước mơ cao cả của nhà thơ.. - HS : Tự do phát biểu .. - HS : Đọc chú thích .. II. PHAÂN TÍCH 1) Noäi dung. - HS thực hiện theo yêu cầu của a) Giá trị hiện thực của tác phẩm thể giaùo vieân. hieän qua vieäc - HS : Miêu tả ( Kết hợp tự sự) - Tái hiện tình cảnh nghèo của  gió thu mạnh dữ dội phút kẻ sĩ trong đêm mưa bão tháng choác cuoán boác bay tung caû maùi Taùm : + Gioù thu cuoán bay maùi nhaø nhà mới dựng. tranh. - HS : Đọc lại khổ thơ thứ hai . - Yêu cầu : HS đọc lại khổ 2. + Lũ trẻ hàng xóm cướp tranh (?) Đã khổ vì nhà tốc mái , nhà thơ còn khổ - HS : Lũ trẻ xóm nam nghịch ngợm thừa gió bẻ măng cướp vì lí do gì nữa ? tranh mang ñi . (?) Ta coù neân traùch chuùng khoâng ? Vì sao ? Giảng : Tình trạng này Đỗ Phủ cũng đã - HS : Ta có nên trách nhiều chaêng boïn treû xoùm nam ngheøo , tững than thở và lên án : nghịch . Khi cảnh đói nghèo , trẻ thaát hoïc traøn lan phoå bieán khaép. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. nước Trung Hoa đầy li loạn .. “ Ngoài biên máu chảy thành biển đỏ Mở cõi nhà vua ý chưa bỏ ! Hoặc : “ Của son rượu thịt ôi , Ngoài đường , xương chết buốt ! “. => Đặt biệt là loạn An lộc Sơn … (?) Trong khổ thơ , nhà thơ đã kết hợp các - HS : Kể xen nỗi giận dữ, đắng yeáu toá naøo ? (?) Cảm xúc của em khi đọc đến hai câu: “ cay, bất lực cho nhân tình thế thái.( cuộc sống cùng cực làm Môi khô… lòng ấm ức” ? thay đổi tính cách trẻ con) - HS : Thöông quaù nhaø thô giaø, - Yêu cầu : HS đọc lại khổ ba ( giọng bi yếu, chân chậm, mắt kém. - HS : Đọc khổ thơ thứ ba . thương , ai oán). (?) Trong khổ thơ này, tác giả đã kết hợp - HS : Taû , keå , bieåu caûm thaáp caùc kieåu vaên baûn naøo ? (?) Nỗi khổ của nhà thơ ở đây lại tăng lên thoáng ở cuối câu , câu hỏi tu từ. - HS : Nỗi khổ được nhân lên mấy phần ? Đó là nỗi khổ gì ? Vì sao ? gấp bội vì không chỉ nỗi khổ về + nhà dột, không ngủ được. vật chất : ướt , lạnh , con quấy phaù , mệt đói , buồn rầu… mà còn Giảng chốt: Đó là nỗi đau chung của các nhà nho , trí thức Trung Quốc đời Đường vì nỗi đau thời thế : lo lắng vì loạn chiến tranh loạn lạc liên miên làm cuộc lạc (nỗi đau chung của các nhà nho , trí thức Trung Quốc đời - Hiên thực cuộc sống của người sống nhân dân cơ cực. ngheøo. Đường ) (?) Em hiểu cơn loạn là như thế nào ? (?) Cách kể và tả ở khổ thơ này có gì giống và khác với 2 khổ thơ trên ? Dụng ý nghệ thuật của tác giả có đạt được không ? Chuyeån : Noäi dung yù nghóa vaø ngheä thuaät cuûa phaàn cuoái laù linh hoàn, laø ñieåm saùng cuûa baøi thô.. - HS : Hai khổ trên chỉ mới có giông gió nổi lên từ chiều  Khoå vaät chaát , dai daúng… Khoå caû tinh thaàn  Noãi khoå nhaân ñoâi.. - Yêu cầu : HS đọc lại khổ cuối (giọng hân b) Giá trị nhân đạo của tác phẩm thể hiện - HS : Đọc lại khổ thơ cuối . hoan, phấn khởi). qua vieäc taùc giaû baøy toû (?) Đoạn thơ này khác hẳn các đoạn thơ - HS : Theo maïch caûm xuùc aáy thì trên về mặt nào ? Sự khác biệt ấy nói lên bài thơ kết thúc là một tiếng thở ñieàu gì ? dài , buông xuôi oán vọng , hay tiếng khóc . Nhưng ở đây là một ước mơ … - Ước có nhà rộng cho kẻ nghèo (?) Tác giả ước mơ gì ? Cho ai ? Tại sao? trong thieân haï. Vì oâng caûm thông với sự thống khổ của Choát => người nghòe - Giáo viên : Tổ chức cho HS thảo luận - HS thaûo luaän nhoùm . nhoùm (2’) . - GV: treo baûng phuï caâu hoûi - Sự thấm thía sâu sắc nỗi thông Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. - Yêu cầu : HS đọc câu hỏi trong bảng phụ (?) Mơ ước của Đỗ Phủ , có ý kiến cho thật là vieãn voâng ! Em coù taùn thaønh yù kieán aáy khoâng ? Vì sao ? - Yêu cầu : Đại diện nhóm trình bày . - Giaùo vieân : Nhaän xeùt : Taùc giaû queân vieäc nhà nghĩ đến mọi người, ước mong mọi người vui sướng. Đáng trọng ở chỗ ước mơ ấy mang tinh thần vị tha đến mức xả thân vì người khác. - Tuy mang màu sắc ảo tưởng nhưng rất đẹp và bắt nguồn từ cơ sở: Vì nhà bị phá neân mong coù muoân ngaøn gian. - Tinh thần xả thân cao quý. Cụm từ: Riêng lều ta nát còn quay lại chủ đề  tạo tính chaët cheõ. (?) Bài thơ kết hợp những yếu tố nào của vaên bieåu caûm ? (?) Lời than ở hai câu cuối có phải chỉ là sự buoâng xuoâi , chaùn naõn khoâng ? Traùi laïi noù chứng tỏ điều gì ?. (?) Người đời thường ca ngợi Đỗ Phủ là Thi Thaùnh . Vò thaùnh laøm thô hay laø laøm thô siêu việt , khác thường như thần thánh, hay laø oâng coù taám loøng nhö moät vò thaùnh nhaân. YÙ kieâán cuûa em ? Chốt: luôn là một người cao quý Ông có tấm lòng của một vị thánh . Những ước mơ đầy lòng nhân ái của ông đến nay nó trở thành một phần hiện thực . Vì thế, ông còn laø moät nhaø tieân tri .. HOẠT ĐỘNG 4 LUYỆN TẬP - Giaùo vieân : Treo baûng phuï baøi taäp . Phöô ng thức bieåu đạt Phaàn :1 Phaàn :2. M Taû. T Sự. BC trực tieáp. M T T S x. MT BC. khổ với người nghèo . - Mơ ước ngôi nhà rộng, vững chaéc, che naéng, che möa cho taát cả người nghèo. - Đại diện nhóm trình bày .. - Niềm vui của bản trước niềm hân hoan của những người nghèo khổ có nhà ( dù chỉ là ước mô ).. - HS thực hiện theo yêu cầu của 2) Nghệ thuật giaùo vieân. - Viết theo bút pháp hiện thực: Tái hiện những chi tiết, các sự - HS : Chứng tỏ lòng nhân đạo việc nối tiếp, từ đó khắc họa bức cao cả . Tác giả quên việc nhà canh về cảnh ngộ của những nghĩ đến mọi người , ước mong người nghèo. mọi người vui sướng . Đáng - Sử dụng kết hợp các yếu tố: Tự trọng ở chỗ ước mơ ấy mang tinh sự, miêu tả, biểu cảm. thần vị tha đến mức xả thân vì 3) yù nghóa người khác. - Tinh thaàn xaû thaân cao quyù. a) Noäi dung Cụm từ: Riêng lều ta nát còn quay lại chủ đề  tạo tính chặt - Lòng nhân ái vẫn tồn tại ngay cả khi cheõ. con người phải sống trong hoàn cảnh nghèo đói cùng cực.. - HS : Theo doõi vaø laøm baøi taäp .. T S B C. MT TS BC. x. x. Nguyeãn Quang Nghieäp. b) Ngheä Thuaät - Kết hợp nhuần nhiều phương thức biểu đạt : Tả , kể , biểu cảm , câu hỏi tu tö III. LUYEÄN TAÄP. x. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. - Giáo viên : Hướng dẫn : Đánh dấu x vào - HS : leân baûng . ô mà em cho là hợp lý . - Giaùo vieân : Nhaän xeùt . HOẠT ĐỘNG 5 CỦNG CỐ–- DẶN DÒ (?) Qua bài thơ em thấy được đức tính nào trong con người của tác giả Đổ Phủ ? HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Hoïc baøi. Hoïc thuoäc loøng baøi thô . - Ôn tập lại các nội dung kiến thức phần Vaên bieåu caûm . - Hoïc taát caû caùc vaên baûn chuaån bò kieåm tra 1 tieát vaên hoïc .. Tuaàn : 11 Tieát : 42. Ngày soạn : 08/10/2010 Ngaøy daïy : 23/10/2010. Vaên hoïc. KIEÅM TRA VAÊN. I . MUÏC TIEÂU - Củng cố kiến thức các văn bản trữ tình dân gian và trung đại từ bài 4 đến 10. II. KIẾN THỨC CHUẨN 1. Kiến thức : - Các vấn đề cơ bản về nội dung tư tưởng và nghệ thuật trong các văn bản đã học. - Nắm vững thể thơ, tác giả. 2. Kyõ naêng : - OÂn taäp vaø laøm baøi. III. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG 1 KHỞI ĐỘNG OÅn ñònh - Kiểm diện, trật tự . Kieåm tra - Giaùo vieân : Thu taøi lieäu cuûa hoïc sinh . HOẠT ĐỘNG 2 HÌNH THAØNH KIẾN THỨC MỚI Phát đề và coi kiểm tra - Giáo viên : Phát đề cho học sinh . - Giáo viên : Theo dõi , nhắc nhở học sinh trật tự làm bài. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. HOẠT ĐỘNG 3 : THU BAØI - Giaùo vieân : Thu baøi. HOẠT ĐỘNG 4 CỦNG CỐ -– DẶN DÒ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC (?) Thế nào là từ đồng âm ? - Soạn bài :Từ dồng âm + Đọc nghiên cứu bài trước . + Trả lời các câu hỏi trong bài vào vỡ soạn, thử giải các bài tập .. ĐỀ KIỂM TRA. TRA.. I. TRAÉC NGHIEÄM ( 4 ñieåm ) Học sinh chọn câu trả lời đúng nhất , mỗi câu 0.4 điểm.. Câu 1: Điền từ đúng vào câu ca dao : “Đường vô xứ Huế………………………… Non xanh nước biếc như tranh họa đồ” a) Quanh quanh c) Loanh quanh b) Quanh co d) Xanh xanh Câu 2: Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” được viết theo thể thô : a) song thaát luïc baùt. b) thất ngôn bát cú Đường luật. c) thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. d) ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật. Caâu 3 :Taùc giaû baøi thô “Caûm nghó trong ñeâm thanh tónh” laø : a) Đỗ Phủ c) Lyù Baïch b) Haï Tri Chöông d) Hoà Chí Minh Câu 4: Câu “Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu” đã sử dụng biện pháp nghệ thuật : a) hoán dụ c) nhaân hoùa b) aån duï d) so saùnh Caâu 5: “Thaân em nhö haït möa sa Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày” là : a) caâu haùt than thaân b) caâu haùt chaâm bieám c) câu hát về tình yêu quê hương đất nước con người d) caâu haùt veà tình caûm gia ñình. Câu 6:”Chiều chiều ra đứng ngõ sau Troâng veà queâ meï ruoät ñau chín chieàu” laø : a) caâu haùt than thaân b) caâu haùt veà tình caûm gia ñình c) câu hát về tình yêu quê hương đất nước con người d) caâu haùt chaâm bieám Caâu 7: Baøi thô : “Phoø giaù veà kinh” cuûa Traàn Quang Khải được viết theo thể : a) song thaát luïc baùt. b) thất ngôn bát cú Đường luật c) ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật d) thất ngôn tứ tuyệt Đường luật Câu 8: Bài thơ :”Bánh trôi nước” được viết theo thể thơ a) Song thaát luïc baùt. b) Thất ngôn bát cú Đường luật. c) Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật. d) Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. Câu 9: Nhà thơ nào được gọi là : “Tam Nguyên Yên Đỗ”. a) Nguyeãn Khuyeán c) Nguyeãn Traõi b) Lí Baïch d) Đỗ Phủ Câu 10: Trong đoạn thơ “Sau phút chia li” của Đoàn Thị Điểm có sử dụng nhgệ thuật đặc sắc là: a) aån duï c) so saùnh b) điệp ngữ d) chơi chữ. II. TỰ LUẬN : ( 6 điểm ) Câu 1 : Chép lại phiên âm bài “ Tĩnh dạ Tứ “ và “ Hồi hương ngẫu thư” . Cho biết tên tác giả , nội dung và ngheä thuaät cuûa baøi thô ? ( 4 ñieåm ) Câu 2 : Có ý kiến cho rằng cụm từ “Ta với ta” trong bài “ Qua đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan và bài “ Ban đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến là hoàn toàn giống nhau . Em có đồng ý không ? Vì sao ? (2 điểm). Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Nguyeãn Quang Nghieäp. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. ĐÁP ÁN I. TRAÉC NGHIEÄM : (4ñieåm) Caâu Trả lời.. 1 a. 2 b. 3 c. 4 d. 5 a. 6 b. 7 c. 8 d. 9 a. 10 b. II. TỰ LUẬN : ( 6 điểm ) Caâu 1: ( 4 ñieåm ) TĨNH DẠ TỨ “ Saøng tieàn minh nguyeät quang , Nghi thị địa thượng sương . Cử đầu vọng minh nguyệt , Đê đầu tư cố hương .” Lyù Baïch ( 1 ñieåm ) - Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc mới trở về quê. - Nghệ thuật bình đối . ( 1 điểm ) HOÀI HÖÔNG NGAÃU THÖ “ Thiếu tiểu ly gia , lão đại hồi , Höông aâm voâ caûi , maán mao toài . Nhi đồng tương kiến , bất tương thức , Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?” Haï Tri Chöông ( 1 ñieåm ) - Sự ngậm ngùi về tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày trong khoảnh khắc trở về quê cũ . - Nghệ thuật tiểu đối . ( 1 điểm ) Caâu 2 : ( 2 ñieåm ) Không . Vì Ta với ta trong bài Qua Đèo Ngang là chỉ có tác giả đối diện với chính mình. Còn trong bài:Bạn đến chôi nhaø laø taùc giaû vaø baïn. ( 1 ñieåm ). Hieäp Thaïnh , ngaøy 15 thaùng 10 naêm 2010 DUYEÄT CUÛA TOÅ CHUYEÂN MOÂN …………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………. TỔ TRƯỞNG. Nguyeãn Thò Kim Loan. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Tuaàn : 12 Tieát : 43. Nguyeãn Quang Nghieäp. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Tieáng vieät. Ngày soạn : 15/10/2010 Ngaøy daïy : 25/10/2010. TỪ ĐỒNG ÂM. I . MUÏC TIEÂU - Khái niệm từ đồng âm. - Có ý thức lựa chôn từ đồng âm khi nói và viết. * Lưu ý : HS học từ đồng âm ở Tiểu hoc. II. KIẾN THỨC CHUẨN 1. Kiến thức : - Khái niệm từ đồng âm. - Việc sử dụng từ đồng âm. 2. Kyõ naêng : - Nhận biết từ đồng âm trong văn bản: Phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa. - Đặt câu phân biệt từ đồng âm. - Nhận biết hiện tượng chơi chữ bằng từ đồng âm. III. HƯỚNG DẪN – THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG THẦY. HOẠT ĐỘNG TRÒ. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG 1 KHỞI ĐỘNG - Lớp trưởng báo cáo. OÅn ñònh Kieåm tra (?) Thế nào là từ trái nghĩa ? (?)Tại sao trong thành ngữ , thơ cổ,… người ta - Hoïc sinh traû baøi. thường hay sử dụng từ trái nghĩa ? Bài mới Giới thiệu bài : Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau Song có một loại tư øcó âm thanh giống nhau nhưng nghĩa lại khác nhau theo từng văn cảnh . HOẠT ĐỘNG 2 HÌNH THAØNH KHÁI NIỆM - Giaùo vieân : Treo baûng phuï ví duï :. I. Thế nào là từ đồng âm ? - HS : Quan saùt .. Con ngựa đang đứng bổng lồng lên Mua được con chim bạn tôi nhốt ngay vaøo loàng - HS : Đọc ví dụ. - Yêu cầu : HS đọc ví dụ (?) Ở câu 1, thử tìm các từ thay thế được cho - HS : Phoùc , nhaûy , voït , phi từ lồng ?  HS : Lồng : Nhảy dựng (?) Vậy từ lồng có nghĩa là gì ? Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. leân . (?) Ở câu 2 , tìm các từ thay thế cho từ lồng ? - HS : Chuồng , rọ…  HS : Lồng : Đồ vật bằng (?) Vậy từ lồng ở đây có nghĩa là gì ? tre, gỗ , sắt… dùng để nhốt - Giáo viên : Hai từ :lồng trong 2 câu trên là chim , gà , vịt… từ đồng âm . - HS thực hiện theo yêu cầu - Từ đồng ân là : Những từ giống (?) Vậy thế nào là từ đồng âm ? cuûa giaùo vieân. nhau veà maët aâm thanh nhöng nghóa khaùc xa nhau, khoâng lieân quan gì với nhau . Ví duï : Baøi taäp nhanh : - HS : Quan saùt . - GV: Treo baûng phuï - Caùi baøn baèng goã . => HS : Laøm baøi taäp . (?) Giải nghĩa các cặp từ sau : - Sáng1 : Tính chất của mắt - Anh bàn việc gì đấy ? trái nghĩa với mờ , đục , tối - Những đôi mắt sáng1 , thức tới sáng2 Sáng2 : Thời gian : sáng , - Sao đầy hoàng hôn trong1 mắt trong2 tröa , chieàu , toái . - Trong1 : Vò trí trong , - Giaùo vieân : Nhaän xeùt . ngoài - Trong2 : Tính chaát cuûa mắt trái nghĩa với mờ , đục , toái II. Cách sử dụng từ đồng âm - HS : Đọc SGK . - Yêu cầu : HS đọc thông tin mục II SGK (?) Nhờ đâu mà em phân biệt nghĩa của hai - HS : Dựa vào ngữ cảnh . từ lồng trên ? (?) Trong caâu: “Ñem caù veà kho” neáu taùch - HS : Coù hai nghóa : Kho khỏi ngữ cảnh câu văn có mấy nghĩa ? (nấu) và kho ( đụn , tàng , chứa) . (?) Hãy thêm vào câu này một vài từ để câu - HS : Ñem caù veà kho maúng trở thành đơn nghĩa , tránh sự hiểu lầm? Vaø : Ñem caù veà nhaäp kho - Giáo viên chốt : Hiện tượng đồng âm rất - Hiện tượng đồng âm rất dễ hiểu deã gaây hieåu nhaèm khi giao tieáp . sai hoặc hiểu nước đôi. Do đó (?) Để tránh hiểu nhằm nghĩa do hiện tượng trong giao tiếp phải chú ý đến ngữ đồng âm gây ra , ta cần phải chú ý điều gì - HS : Phải đặt từ đồng âm cảnh để hiểu đúng ngãi của từ và khi giao tieáp ? dùng từ đồng âm cho đúng. trong vaên caûnh cuï theå . Baøi taäp nhanh : - Giaùo vieân : Treo baûng phuï. - HS : Đọc và làm bài tập . (?) Giải thích nghĩa của từ chả trong ngữ + Chỉ món ăn : Giò chả , caûnh sau : nem chả => Nghĩa sự vật . + YÙ phuû ñònh : Khoâng , Trời mưa đất thịt trơn như mở chöa , chaúng . Dò đến hàng nem chả muốn ăn - Giaùo vieân : Nhaän xeùt . - Giáo viên : Có một số trường hợp dễ nhằm. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. PHÂN BIỆT TỪ ĐỒNG ÂM VỚI TỪ NHIỀU NGHÓA. Trang.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. lẫn giữa từ đồng âm và từ nhiều nghĩa : - Giaùo vieân : Treo baûng phuï ví duï sau : - Yêu cầu : HS đọc ví dụ .. - HS : Quan saùt . - HS : Đọc ví dụ .. Bà già đi chợ Cầu Đông Xem một quẻ bói lấy chồng lợi1 chăng Thaày boùi gieo queû noùi raèng : 2 Lợi thì có lợi3 nhưng răng chẳng còn Ca dao. Nguyeãn Quang Nghieäp - Từ nhiều nghĩa : Giữa các từ có mối liên kết ngữ nghĩa nhất định :. - Từ đồng âm : nghĩa hoàn toàn khoâng lieân heä.. - Gợi ý : Giải thích nghĩa của từ lợi theo hai bước : + Bước 1: Giải thích bằng từ trái nghĩa + Bước 2 : Giải thích trong ngữ cảnh => Từ lợi Có hai nghĩa : + Nghĩa 1 : Chỉ tính chất , trái nghĩa với hại . Lợi ích , cái phát sinh thêm … tồn tại . + Nghĩa hai : Chỉ sự vật , nơi để răng mọc và toàn taïi => Lợi : là từ nhiều nghĩa . Bài ca dao là hiện tượng lặp từ , điệp từ nhiều nghĩa => tạo nghệ thuật chơi chữ . Không phải là từ đồng âm . - Giáo viên : Đưa ra ví dụ từ : chạy , chân + chạy 100m , chạy ăn , đồng hồ chạy . + Caùi chaân , chaân baøn , chaân nuùi , chaân tường … (?) Từ chạy , chân trong hai ví dụ trên có phải từ đồng âm không ? (?) Từ nhiều nghĩa khác từ đồng âm chỗ nào. - HS : Không. Đó là từ nhieàu nghóa . - Từ nhiều nghĩa : Giữa các từ có mối liên kết ngữ nghóa nhaát ñònh: + Chaïy Neùt nghóa chung : Sự chuyển dời. + Chaân  Neùt nghóa chung : Bộ phận dưới cùng . - Từ đồng âm : nghĩa hoàn toàn không liên hệ.. - Nêu vấn đề mở rộng : Có một số câu đối hóm hỉnh được tạo nên bằng các từ đồng âm Ruồi đậu mâm xôi , mâm xôi đậu . Kieán boø ñóa thòt , ñóa thòt bo ø. Có một vế đối mà rất khó đối được : Ba em bắt được ba con ba ba .. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. Caùc em thaáy coù hay khoâng . HOẠT ĐỘNG 3 LUYỆN TẬP - Yêu cầu : HS đọc lại hai khổ thơ đầu bài - HS : Đọc bài tập 1 SGK . thô : baøi ca nhaø tranh bò gioù thu pha ù. - HS : Laøm baøi taäp . (?) Tìm từ đồng âm với các từ trên ? - HS : Ghi nhaän . - Giáo viên : Nhận xét , đánh giá .. - HS : Đọc bài tập 2 SGK . - HS : Laøm baøi taäp .. - Yêu cầu : HS đọc bài tập 2 SGK . (?) Tìm từ gần nghĩa với từ cổ ? (?) Tìm từ đồng âm với từ cổ ? - Giáo viên : Nhận xét , đánh giá .. - HS : Ghi nhaän .. - HS : Đọc bài tập 3 SGK . - HS : Laøm baøi taäp . - HS : Ghi nhaän .. - Yêu cầu : Đọc bài tập 3 SGK . (?) Đặt câu với cặp từ đồng âm đã cho ? - Giáo viên : Nhận xét , đánh giá .. - HS : Đọc bài tập 4 SGK . - Yêu cầu : Đọc bài tập 4 SGK . - Yeâu caàu : HS thaûo luaän nhoùm ( 2 phuùt ) (?) Nếu em là quan , em sẽ xử như thế nào - HS : Thảo luận nhóm . - Đại diện nhóm trình bày . cho hợp lý ? - HS : Ghi nhaän . - Yêu cầu : Đại diện nhóm trình bày . - Giáo viên : Nhận xét , đánh giá .. HOẠT ĐỘNG 4 CỦNG CỐ -– DẶN DÒ (?) Thế nào là từ đồng âm ? Cho ví dụ ? (?) Khi sử dụng từ đồng âm ta cần lưu ý điều gì ? (?) Hãy phân biệt sự khác nhau giữa từ đồng âm và từ nhiều nghĩa ? HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Hoïc baøi ghi , xem laïi caùc baøi taäp . (?) Hãy cho biết vai trò của yếu tố tự sự, miêu taû trong baøi vaên bieåu caûm ? - Soạn bài : Các yếu tố tự sự , miêu tả trong vaên bieåu caûm . + Trả lời theo yêu cầu câu 1, 2 trang 137, 138.. III. luyeän taäp. 1) Tìm từ đồng âm Thu ( muøa thu, thu tieàn) Cao (cao thaáp, cao hoå coát) Ba ( soá 3, ba maù) Tranh (coû tranh, tranh veõ) Sang (sang đò, sang hèn) Nam (nam nhi, hướng nam) Sức (sức mạnh, sức học) Nheø (khoùc nheø, nheø côm) Tuoát (tuoát göôm,tuoát ñaèng xa) Môi (bờ môi, môi: thìa lớn) 2) a. Từ gần nghĩa: Coå : Caùi coå, coå chai , coå caúng - Moái quan heä: cuøng chæ phaàn noái giữa đầu và mình người, động vật b. Đồng âm : Cổ Cổ xưa , cổ lỗ(không hợp thời) 3) Đặt câu với cặp từ đồng âm + Chúng ta ngồi vào bàn để bàn vấn đề này. + Con saâu laãn saâu vaøo buïi raäm. + Em cháu năm nay vừa tròn năm tuoåi. 4) - Dùng từ đồng âm : vạc , đồng . - Đặt lại hoàn cảnh giao tiếp ban đầu : Mượn vạc để làm gì ? Và sử dụng biện pháp chặt chẽ về ngữ cảnh mà hỏi anh chàng nọ raèng : Vaïc cuûa oâng haøng xoùm laø vạc bằng đồng cơ mà ? thì anh chaøng noï seõ phaûi chòu thua.. - HS thực hiện theo yêu cầu cuûa giaùo vieân.. - HS thực hiện theo yêu cầu cuûa giaùo vieân.. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Nguyeãn Quang Nghieäp. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. + Laøm baøi taäp 1 trang 138 .. Tuaàn : 12 Tieát : 44. Ngày soạn : 15/10/2010 Ngaøy daïy : 26/10/2010. Taäp laøm vaên. CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ – MIÊU TẢ TRONG VAÊN BIEÅU CAÛM I . MUÏC TIEÂU - Hiểu được vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm . - Biết vận dụng những kiến thức về văn biểu cảm vào đọc hiểu và tạo lập văn bản. II. KIẾN THỨC CHUẨN 1. Kiến thức : - Vai trò của yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. - Sự kết hợp các yêu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. 2. Kyõ naêng : - Nhận ra tác dụng của các yếu tố tự sự, miêu tả trong mỗi bài văn biểu cảm. - Sự dụng kết hợp yêu tố tự sự, miêu tả trong việc làm bài văn biểu cảm. III. HƯỚNG DẪN – THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG THẦY. HOẠT ĐỘNG TRÒ. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG 1 KHỞI ĐỘNG - Lớp trưởng báo cáo . OÅn ñònh Kieåm tra baøi cuõ - Hoïc sinh ñem taäp cho GV - Kiểm tra tập bài soạn của học sinh. kieåm tra . Bài mới Giới thiệu bài: Trong các tiết học trước, các. em đã được luyện tập cách làm văn biểu cảm : Các dạng lập ý , luyện nói đối với sự việc, con người nhưng để làm tốt văn biểu cảm, chúng ta cần chú ý điều gì ? Đó chính là yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. Vậy tự sự, miêu tả trong vaên bieåu caûm nhö theá naøo ? Chuùng ta cuøng tìm hieåu qua tieát hoïc hoâm nay . HOẠT ĐỘNG 2 HÌNH THAØNH KHÁI NIỆM - Giáo viên : Chúng ta đã tán thành việc chia bài thơ “Mao ốc vị thu phong sở phá ca” của Đỗ Phủ gồm 2 phần : Bốn đoạn thơ ( mỗi đoạn là một khổ thơ ) . - HS thaûo luaän nhoùm .. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. I. TỰ SỰ – MIÊU TẢ TRONG VĂN BIEÅU CAÛM 1. Xác định phương thức biểu đạt trong bài thơ: “Bài ca nhà tranh bò gioù thu phaù. Trang.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. - Giaùo vieân cho HS thaûo luaän ( 3 phuùt ) (?) Vậy thì phương thức biểu đạt ở mỗi khổ thơ là gì ? Ý nghĩa của các yếu tố tự sự , mieâu taû trong baøi thô ? - Đại diện nhóm trình bày : - Yêu cầu : Đại diện nhóm trình bày . + Khổ 1 : Tự sự : 2 câu đầu - Giáo viên : Nhận xét , đánh giá . Mieâu taû : 2 caâu - Giaùo vieân : Baøi thô laø moät chænh theå , vieäc sau . phân chia ranh giới giữa các phương thức  Có vai trò tạo bối cảnh biểu đạt chỉ mang tính tương đối . Các yếu chung tố tự sự , miêu tả có vai trò là phương tiên + Khổ 2 : Tự sự + biểu cảm liên kết để tác giả bộc lộ cảm xúc , khát  Uất ức vì già yếu . vọng lớn lao , cao quý . + Khổ 3 : Tự sự , miêu tả , hai câu cuối biểu cảm sự cam phaän . + Khổ 4 : Biểu cảm trực tieáp .  Tình cảm cao thượng vị (?) Như vậy để biểu lộ được hoàn cảnh của tha vươn lên sáng ngời. mình, tác giả dùng phương thức biểu đạt gì ? - HS : Tự sự, miêu tả. (?) Yếu tố tự sự, miêu tả được sử dụng trong - HS : Từ kể , tả nhà thơ bộc baøi thô coù taùc duïng gì ? baïch noãi nieàm cuûa mình , noãi thoáng khoå khi nhaø bò gioù - Các yếu tố tự sự, miêu tả trong thu phaù. - GV choát => bài văn biểu cảm được sử dụng kết hợp ở mức độ khác nhau. - HS : Đọc SGK . - Yêu cầu : HS đọc đoạn văn . 2) Xác định các yếu tố tự sự, (?) Em hãy chỉ ra các yếu tố tự sự , miêu tả trong từng đoạn văn và cảm nghĩ của tác giaû?. miêu tả trong đoạn văn của. Duy Khaùn. + Các yếu tố tự sự : Bố tất bật đi khi sương còn đẫm ngoïn caây ngoïn coû . Khi boá về cũng là lúc cây cỏ đẫm söông ñeâm … + Caùc yeáu toá mieâu taû : Những ngón chân…, gan bàn chaân…,mu baøn chaân…, (?) Nêu vai trò của tình cảm đối với tự sự ,  Caûm xuùc thöông boá. mieâu taû ? - HS : Tình caûm laø chaát keo gắn các yếu tố tự sự , miêu taû thaønh moät maïch vaên nhaát quaùn coù tính lieân keát . (?) Nếu không có yếu tố tự sự, miêu tả thì - HS : Được nhưng không tha yếu tố biểu cảm có thể bộc lộ được không ? thieát . (?) Đoạn văn miêu tả , tự sự trong niềm hồi tưởng . Hãy cho biết tình cảm đã chi phối tự Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. sự, miêu tả như thế nào ?. - HS : Tự sự , miêu tả làm nền tảng , làm cơ sở bộc lộ caøm xuùc.. - GV choát = >. HOẠT ĐỘNG 3 LUYỆN TẬP - Giáo viên : Cho HS đọc bài tập 1 SGK . (?) Keå laïi baèng vaên xuoâi, bieåu caûm noäi dung bài thơ : Mao ốcvị thu phong sở phá ca Đỗ Phủ bằng văn xuôi biểu cảm ( có vận dụng yếu tố tự sự , miêu tả) . - Giáo viên : Nhận xét , đánh giá . - Yêu cầu : HS đọc bài văn biểu cảm Kẹo maàm (?) Viết lại theo diễn đạt riêng (kết hợp tự sự, miêu tả để biểu cảm) thành một bài văn bieåu caûm ? Gợi ý: + Tự sự : Chuyện đổi tóc rối lấy Kẹo mầm ngày trước. + Miêu tả : Cảnh chảy tóc của người mẹ ngày xưa , hình ảnh người mẹ ( tư thế , vo tóc roái , giaét leân maùi nhaø) + Biểu cảm : Lòng nhớ mẹ khôn xiết . - Giáo viên : Nhận xét , đánh giá .. - HS : Đọc bài tập 1 SGK .. - HS : Keå baèng vaên xuoâi bieåu caûm .. - HS : Đọc bài tập 2 SGK .. - HS : Laøm baøi taäp .. Nguyeãn Quang Nghieäp. - Vai trò của tự sự, miêu tả trong bài văn biểu cảm: Tự sự và miêu tả để khơi gợi về đối tượng biểu cảm và giử gắm cảm xúc, do cảm xúc chi phối chứ khoâng nhaèm muïc ñích keå chuyện , miêu tả đầy đủ sự việc , phong caûnh . II. LUYEÄN TAÄP Baøi taäp 1 : Keå laïi vaên baûn “ mao ốc vị thu phong sở phá ca” baêng vaên xuoâi bieåu caûm. Baøi taäp 2 : - Tự sự : + Chuyện đổi tóc rối lây kẹo mầm ngày trước . + Keïo laøm baèng maàm caây maï , maàm thoùc . + Kẹo chỉ đổi tóc rối , không baùn - Mieâu taû : + Cảnh chải tóc của người mẹ + Tư thế , cái lược + Vo toùc roái giaét leân maùi nhaø - Bieåu caûm : + Quaø cuûa tuoåi thô. HOẠT ĐỘNG CỦNG CỐ - DẶN DÒ - Đọc đoạn mẫu ( tư liệu) HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Học ghi nhớ . (?) Trong chương trình Tiểu học và ngữ văn 6, em đã được học những tác phẩm nào của Hoà Chí Minh ? (?) Em hieåu bieát gì veà taùc giaû Hoà Chí Minh ? - Soạn : Hai văn bản : Cảnh Khuya , Nguyên tiêu của Hồ Chí Minh (theo câu - HS thực hiện theo yêu cầu cuûa giaùo vieân. hoûi SGK) - Tìm hiểu thể thơ, hoàn cảnh sáng tác. - Học thuộc lòng hai văn bản đó . - Söu taàm aûnh Hoà Chí Minh luùc saùng taùc hai vaên baûn treân .. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Trang.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Naêm hoïc Lop7.net : 2010 – 2011. Nguyeãn Quang Nghieäp. Trang.

<span class='text_page_counter'>(17)</span>