Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính theo mô hình một cửa điện tử tập trung tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
………/……...

BỘ NỘI VỤ
…/…

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HUỲNH PHẠM DUY HỒNG

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO MƠ HÌNH MỘT CỬA ĐIỆN TỬ TẬP TRUNG
TẠI TRUNG TÂM HÀNH CHÍNH THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
………/……...

BỘ NỘI VỤ
…/…

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HUỲNH PHẠM DUY HỒNG

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO MƠ HÌNH MỘT CỬA ĐIỆN TỬ TẬP TRUNG

TẠI TRUNG TÂM HÀNH CHÍNH THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CƠNG

Chun ngành: Quản lý cơng
Mã số: 8 34 04 03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS NGUYỄN VĂN LÝ

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019


LỜI CAM ĐOAN
Luận văn “Cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình một cửa điện tử
tập trung tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng” là cơng trình
nghiên cứu độc lập của riêng tôi. Tôi xin cam đoan các số liệu, kết luận nêu
trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Những kết luận khoa
học của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình nghiên
cứu nào khác.
Tác giả luận văn

Huỳnh Phạm Duy Hoàng


MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH, CẢI
CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ MƠ HÌNH MỘT CỬA ĐIỆN TỬ

TẬP TRUNG ................................................................................................... 9
1.1. Thủ tục hành chính ..................................................................................... 9
1.2. Cải cách thủ tục hành chính ..................................................................... 15
1.3. Mơ hình một cửa điện tử tập trung........................................................... 16
Tiểu kết Chương 1 ........................................................................................... 29
Chương 2. THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO MƠ HÌNH MỘT CỬA ĐIỆN TỬ TẬP TRUNG TẠI TRUNG
TÂM HÀNH CHÍNH THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ....................................... 31
2.1. Tổng quan về thành phố Đà Nẵng ........................................................... 31
2.2. Hệ thống văn bản liên quan đến cơng tác cải cách thủ tục hành chính theo
mơ hình một cửa điện tử tập trung .................................................................. 34
2.3. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình một cửa điện tử tập
trung tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng ...................................... 37
2.4. Đánh giá chung về công tác cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình
một cửa điện tử tập trung tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng ...... 58
Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................... 65
Chương 3. CÁC GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CẢI CÁCH THỦ TỤC
HÀNH CHÍNH THEO MƠ HÌNH MỘT CỬA ĐIỆN TỬ TẬP TRUNG
TẠI TRUNG TÂM HÀNH CHÍNH THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ............... 67
3.1. Xây dựng và thực thi văn hóa cơng vụ tại Trung tâm hành chính thành
phố Đà Nẵng.................................................................................................... 67


3.2. Nâng cao năng lực của đội ngũ công chức tại Trung tâm hành chính thành
phố Đà Nẵng.................................................................................................... 70
3.3. Đổi mới nội dung và phương thức truyền thông đối với các chủ thể liên
quan đến thủ tục hành chính............................................................................ 72
3.4. Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát q trình thực hiện
thủ tục hành chính tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng ................. 74
3.5. Tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp, tổ chức, công dân trong cơng

tác cải cách thủ tục hành chính ....................................................................... 75
3.6. Tiếp tục hồn thiện mơ hình một cửa điện tử tập trung tại Trung tâm hành
chính thành phố Đà Nẵng ................................................................................ 79
Tiểu kết Chương 3 ........................................................................................... 91
KẾT LUẬN .................................................................................................... 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO


CÁC CHỮ VIẾT TẮT
HĐND:

Hội đồng nhân dân

TTHC:

Thủ tục hành chính

UBND:

Ủy ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

Tên bảng

Trang

Bảng 2.1.

Số lượng công chức của các sở, ban ngành thuộc
UBND thành phố Đà Nẵng tại Bộ phận tiếp nhận và
trả kết quả tập trung

38

Bảng 2.2.

Số lượng thủ tục hành chính tại các sở, ban, ngành
thuộc UBND thành phố Đà Nẵng

50

Bảng 2.3.

Thống kê số thủ tục hành chính được tiếp nhận và
giải quyết theo cơ chế một cửa liên thông tại theo các
Đề án liên thơng thủ tục hành chính được UBND
thành phố Đà Nẵng ban hành

52

Bảng 2.4.

Số lượng thủ tục hành chính được xây dựng thành
dịch vụ công trực tuyến mức 3, mức 4

54

Bảng 2.5.

Thống kê các dịch vụ công trực tuyến được tiếp
nhận, giải quyết thông qua các hệ thống giao dịch
trực tuyến

56

Bảng 2.6.

Kết quả tiếp nhận và giải quyết hồ sơ thủ tục hành
chính của các sở, ban, ngành thuộc UBND thành phố
Đà Nẵng

58


DANH MỤC CÁC HÌNH

Số hiệu

Tên hình

Trang

Hình 2.1.

Quy trình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thơng của các sở,

ban, ngành

40

Hình 2.2.

Giao diện đăng ký dịch vụ nộp hồ sơ qua đường bưu
điện tại Hệ thống thơng tin chính quyền điện tử thành
phố Đà Nẵng

49

BIỂU ĐỒ

Số hiệu
biểu đồ

Tên biểu đồ

Trang

2.1.

Cơ cấu thủ tục hành chính được xây dựng thành Dịch vụ
cơng phân theo các mức độ trực tuyến

55


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Hiện nay, phát triển và hội nhập toàn cầu đã và đang là xu thế tất yếu,
trong tiến trình phát triển và hội nhập vào thế giới và khu vực nhiều vấn đề
mang tầm chiến lược đang đặt ra (vừa là thời cơ, vừa là thách thức) đối với
đất nước ta trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, vì thế, vấn đề đẩy
mạnh cải cách hành chính cơng, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước đang là
vấn đề cấp thiết.
Trong cải cách nền hành chính nhà nước, cải cách thủ tục hành chính là
khâu đột phá của tiến trình cải cách hành chính nhà nước. Thủ tục hành chính
là cơ sở và là điều kiện cần thiết để cơ quan nhà nước giải quyết công việc
của công dân và các tổ chức theo pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp
pháp của người dân và cơ quan có cơng việc cần giải quyết. Trong q trình
phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế, cải cách thủ tục hành chính có một vai
trị đặc biệt quan trọng, nếu nền hành chính nói chung và thủ tục hành chính
nói riêng khơng được cải cách hay chậm cải cách thì sẽ là những rào cản kìm
hãm sự phát triển kinh tế, xã hội của nước ta.
Nhằm đạt được các mục tiêu “ Xây dựng, hoàn thiện hệ thống thể chế
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm giải phóng lực lượng
sản xuất, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển đất
nước. Tạo mơi trường kinh doanh bình đẳng, thơng thống, thuận lợi, minh
bạch nhằm giảm thiểu chi phí về thời gian và kinh phí của các doanh nghiệp
thuộc mọi thành phần kinh tế trong việc tuân thủ thủ tục hành chính. Xây
dựng hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước từ trung ương tới cơ sở
thông suốt, trong sạch, vững mạnh, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, tăng tính dân
chủ và pháp quyền trong hoạt động điều hành của Chính phủ và của các cơ


2
quan hành chính nhà nước. Bảo đảm thực hiện trên thực tế quyền dân chủ của

nhân dân, bảo vệ quyền con người, gắn quyền con người với quyền và lợi ích
của dân tộc, của đất nước. Xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức, viên chức có
đủ phẩm chất, năng lực và trình độ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự
phát triển của đất nước” Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 30c/NQ-CP
ngày 08 tháng 11 năm 2011 về Chương trình tổng thể cải cách hành chính
nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 [12]. Việc triển khai thực hiện Nghị quyết số
30c/NQ-CP của Chính phủ đã cơ bản đạt được những kết quả nhất định, tuy
nhiên “Cải cách hành chính cịn chậm, thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng u cầu;
thủ tục hành chính cịn phức tạp, phiền hà, đang là rào cản lớn đối với việc tạo
lập môi trường xã hội, môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch, hiệu
quả cho sự phát triển” [1].
Tại Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI tại
Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ XII của Đảng đã xác định các nhiệm vụ,
giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 – 2020, trong
đó nhấn mạnh đến cơng tác cải cách thủ tục hành chính phải “Tập trung cải
cách thủ tục hành chính theo hướng tinh giản, gắn với nâng cao chất lượng
chính sách, pháp luật; quy định rõ cơ quan chịu trách nhiệm đối với từng thủ
tục hành chính. Chỉ quy định những thủ tục hành chính thực sự cần thiết, hợp
lý, đúng pháp luật và tạo thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp. Công
khai, minh bạch các quy trình, thủ tục hành chính. Bảo đảm quyền tự do của
người dân, doanh nghiệp trong hoạt động kinh tế đi đôi với tuân thủ pháp luật.
Thiết lập hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý kiến nghị và kết quả giải quyết
thủ tục hành chính. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động
của các cơ quan nhà nước, cung cấp dịch vụ công và thực hiện chính phủ điện
tử. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực
thi chính sách, pháp luật” [1].


3
Trong những năm qua, thành phố Đà Nẵng được đánh giá là một trong

những địa phương đi đầu trong công tác cải cách hành chính; trong đó, cơng
tác cải cách thủ tục hành chính được UBND thành phố Đà Nẵng đặc biệt coi
trọng. Trung tâm Hành chính thành phố Đà Nẵng khi được đưa vào vận hành
đã góp phần hiện đại hóa nền cơng vụ với việc thành lập Bộ phận tiếp nhận và
trả kết quả tập trung và triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong công
tác tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính đã góp phần tạo lập môi trường
làm việc được sắp xếp theo hướng chuyên nghiệp, năng động, văn minh, lịch
sự, hiện đại, tạo điều kiện cho tổ chức, công dân khi đến giao dịch tại trung
tâm hành chính theo hướng một đầu mối, một cửa, liên thơng và liên kết góp
phần cải thiện đáng kể chất lượng cung ứng dịch vụ hành chính cơng, nâng
cao mức độ hài lịng của cơng dân, tổ chức đến liên hệ giao dịch.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện cơng cuộc cải cách hành chính nói
chung, cải cách thủ tục hành chính nói riêng của thành phố Đà Nẵng mặc dù
đã đạt được những kết quả nhất định, song bên cạnh đó cơng tác cải cách thủ
tục hành chính vẫn chưa thật sự đạt kết quả nổi bật, vẫn cịn tình trạng trễ hạn
trong giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính, hiệu quả của các đề án liên thơng
thủ tục hành chính giữa các cơ quan vẫn cịn thấp, việc triển khai áp dụng
cơng nghệ thông tin, hạ tầng kỹ thuật hiện đại vẫn chưa thật sự mang lại sự
cải cách đột phá, chưa mang lại hiệu quả cao trong công tác cải cách thủ tục
hành chính để ngày càng đơn giản hóa thủ tục cho tổ chức, cơng dân. Vẫn cịn
rất nhiều thủ tục hành chính chưa được cải cách tồn diện đang trở thành rào
cản đối với hoạt động kinh doanh và đời sống nhân dân gây tăng chi phí tuân
thủ thủ tục hành chính, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của thành phố.
Từ cách tiếp cận trên đây, việc nghiên cứu đề tài “Cải cách thủ tục hành
chính theo mơ hình một cửa điện tử tập trung tại trung tâm hành chính thành
phố Đà Nẵng” là cần thiết.


4
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

Nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính nói chung, cải cách thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thơng đã có nhiều nhà nghiên
cứu, nhà hoạch định chính sách, nhiều văn bản pháp luật của nhà nước ban
hành; có nhiều cơng trình khoa học nghiên cứu và đã được công bố, đăng tải
từ trung ương đến địa phương.
Có thể kể tới một số cơng trình nghiên cứu tiêu biểu như sau:
- “Một số vấn đề về cải cách thủ tục hành chính” của GS Mai Hữu
Khuê và PGS.TS Bùi Văn Nhơn (Nxb Chính trị Quốc gia, 1996).
- “Thủ tục hành chính – Lý luận và thực tiễn” của GS.TSKH Nguyễn
Văn Thâm và PGS.TS Võ Kim Sơn (Nxb Chính trị Quốc gia, 2002).
- “Cải cách thủ tục hành chính” của GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm và
PGS.TS Võ Kim Sơn (Nxb Chính trị Quốc gia, 2003).
- “Cải cách hành chính địa phương – Lý thuyết và thực tiễn” của tác giả
Tô Tử Hạ, Nguyễn Hữu Đức, Nguyễn Hữu Trị, Đoàn Trọng Truyến (Nxb
Giáo dục, 2003).
- “Cải cách nền hành chính nhà nước một q trình tất yếu và liên tục”
của PGS.TS Võ Kim Sơn (Nxb Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh,
2004).
- “Cải cách thủ tục hành chính nhà nước – Thực trạng, nguyên nhân,
giải pháp” của tác giả Thang Văn Phúc (Nxb Thống kê, Hà Nội 2007).
- “Đánh giá kết quả cải cách hành chính và các giải pháp tiếp tục đẩy
mạnh cải cách hành chính ở nước ta” của GS.TSKH Đào Trí Úc (Nxb Chính
trị Quốc gia, 2008).
- “Cải cách hành chính – Những vấn đề cần biết” của tác giả Điệp Văn
Sơn (Nxb Chính trị Quốc gia, 2008).
- “Hỏi & đáp về quản lý hành chính nhà nước” của tác giả Trần Thị
Thu Cúc (Nxb học viện chính trị - hành chính, 2013).


5

- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Trần Văn Tấn với đề tài: “Cơ chế một
cửa, một cửa liên thông - Nghiên cứu thực tiễn tỉnh Đồng Tháp”, năm 2011:
luận văn này tác giả đã chỉ ra những kết quả đạt được và những khó khăn
vướng mắc , nguyên nhân và bài học kinh nghiệm về thực hiện cơ chế một
cửa, một cửa liên thông tại tỉnh Đồng Tháp.
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Đỗ Ngọc Lan với đề tài: Quản lý chất
lượng cải cách hành chính theo mơ hình “một cửa liên thơng” tại Ủy ban
Nhân dân các quận thành phố Hải Phòng”, năm 2011: luận văn này tác giả
chủ yếu phân tích những nội dung cơ bản về cơng tác cải cách hành chính
theo mơ hình một cửa liên thơng và đã chỉ ra những kết quả đạt được và
những khó khăn vướng mắc , nguyên nhân và bài học kinh nghiệm về thực
hiện mô hình một cửa liên thơng tại cấp quận.
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Đỗ Thị Toan với đề tài: “Cải cách thủ
tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông trong lĩnh vực đăng ký kinh
doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh”, năm 2012: luận văn này tác
giả đã phân tích được thực trạng tại tỉnh Bắc Ninh nói chung và tập trung sâu
vào lĩnh vực đăng ký kinh doanh để đề xuất các giải pháp theo cơ chế một cửa
liên thông.
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Lê Thị Vân Huyền với đề tài: “Nâng cao
hiệu quả phối hợp trong thực hiện thủ tục hành chính thực hiện thẩm quyền
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông của Ủy ban nhân dân phường tại
thành phố Hà Nội”, năm 2012: luận văn này tác giả chủ yếu nghiên cứu về
hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan trong công tác cải cách thủ tục hành chính
thơng qua cơ chế một cửa, một cửa liên thông cấp phường.
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Lương Thị Thu Huỳnh với đề tài “Cải
cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân
thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn”, năm 2017: luận văn này tác giả nghiên


6

cứu cơng tác cải cách thủ tục hành chính đối với các thủ tục cụ thể về công
tác tuyển dụng viên chức.
Các cơng trình nghiên cứu nêu trên chủ yếu đề cập đến các vấn đề về
thực hiện cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính và thực hiện cơ chế
một cửa ở nhiều góc độ, đồng thời tìm hiểu, nghiên cứu, tổng hợp và hệ thống
hóa những vấn đề lý luận của cải cách thủ tục hành chính, cải cách thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa; điều này đã giúp tác giả bổ sung, hoàn thiện
những vấn đề cơ sở lý luận và thực tiễn về cải cách thủ tục hành chính ở nước
ta trong q trình nghiên cứu.
Tuy nhiên, chưa có một cơng trình nghiên cứu nào đi sâu vào nghiên
cứu cải cách thủ tục hành chính tại thành phố Đà Nẵng gắn với sự hình thành,
hoạt động của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tập trung, hiện đại, là sự kết
hợp giữa cơ chế một cửa, một cửa liên thông với ứng dụng công nghệ thông
tin trong việc tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính. Xuất phát từ điều
kiện kinh tế, xã hội của địa phương, cũng như thực tế hoạt động cải cách thủ
tục hành chính tại thành phố Đà Nẵng địi hỏi phải có q trình nghiên cứu để
đưa ra những giải pháp phù hợp nhất với tình hình của thành phố. Do đó, việc
thực hiện đề tài là phù hợp với yêu cầu mà công tác quản lý nhà nước đặt ra
hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Luận giải, làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn về cải cách thủ tục
hành chính và đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả cải
cách thủ tục hành chính theo mơ hình một cửa điện tử tập trung tại Trung
tâm hành chính thành phố Đà Nẵng.
3.2. Nhiệm vụ


7
- Hệ thống hóa và luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn về thủ tục hành

chính, cải cách thủ tục hành chính, mơ hình một cửa điện tử tập trung.
- Nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng tình hình cải cách thủ
tục hành chính theo mơ hình một cửa điện tử tập trung tại Trung tâm hành
chính thành phố Đà Nẵng.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác cải cách
thủ tục hành chính tại thành phố Đà Nẵng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Cơng tác cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình một cửa điện tử tập
trung.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Khơng gian nghiên cứu: Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng.
- Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2015 đến nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Phương pháp luận
Luận văn nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác Lênin (chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử), tư tưởng
Hồ Chí Minh và chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp tổng hợp, thống kê;
- Phương pháp phỏng vấn sâu;
- Phương pháp phân tích đối chiếu, so sánh.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận


8
Luận văn là cơng trình nghiên cứu một cách tương đối tồn diện, có hệ
thống và tập trung hệ thống hố cơ sở lý luận về thủ tục hành chính, cải cách
thủ tục hành chính, và mơ hình một cửa điện tử tập trung.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Trên cơ sở đánh giá những kết quả đạt được và hạn chế của hoạt động
cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình một cửa điện tử tập trung. Từ đó, đề
xuất các giải pháp đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính tại địa
phương. Những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần thực hiện tốt
cơng tác cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình một cửa điện tử tập trung
tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng nói riêng và có thể nhân rộng ra
các Trung tâm Phục vụ hành chính cơng tại các địa phương khác.
Các số liệu, thông tin thực tế của luận văn có thể giúp các nhà quản lý,
các nhà hoạch định chính sách làm cơ sở để xây dựng các quy định phù hợp
với thực tế hơn. Cơng trình cịn có thể làm tài liệu tham khảo trong cơng tác
nghiên cứu. Các giải pháp đưa ra trong luận văn này có thể được ứng dụng
vào thực tiễn cải cách thủ tục hành chính tại thành phố Đà Nẵng trong thời
gian tới.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội
dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Lý luận chung về thủ tục hành chính, cải cách thủ tục hành
chính và mơ hình một cửa điện tử tập trung.
Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình một
cửa điện tử tập trung tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng.
Chương 3: Giải pháp đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo mơ
hình một cửa điện tử tập trung tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng.


9
Chương 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH,
CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
VÀ MƠ HÌNH MỘT CỬA ĐIỆN TỬ TẬP TRUNG

1.1. Thủ tục hành chính
1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính
Theo nghĩa chung nhất, thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết
cơng việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt
nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn.
Về mặt nguyên tắc, hoạt động của các cơ quan nhà nước cần phải tuân
theo pháp luật, trong đó có những quy định về trình tự, cách thức sử dụng thẩm
quyền của từng cơ quan để giải quyết công việc theo chức năng nhiệm vụ được
giao; những quy tắc, chế độ, phép tắc đó chính là những quy định về trình tự,
cách thức sử dụng thẩm quyền của cơ quan hành chính khi thực hiện chức năng
quản lý hành chính cơng. Mục đích của thủ tục hành chính là nhằm đảm bảo
thực hiện quyền và nghĩa vụ của chủ thể, nội dung của thủ tục hành chính là
những hành vi dưới dạng hành động mà chủ thể thực hiện theo hình thức và
trình tự được pháp luật quy định. Về hình thức pháp lý của thủ tục hành chính:
là các quy phạm pháp luật dưới dạng quy phạm thủ tục (hay cịn gọi là quy
phạm hình thức); Quy phạm thủ tục được ban hành để bảo đảm thực hiện các
quyền và nghĩa vụ của chủ thể được quy phạm nội dung quy định.
Tóm lại, có thể hiểu rằng thủ tục hành chính là trình tự, cách thức giải
quyết cơng việc của cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền trong mối
quan hệ nội bộ hành chính và mối quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước
với tổ chức công dân.
Theo Nghị định 63/2010/NĐ-CP ngày 08 tháng 6 năm 2010 của Chính


10
phủ về kiểm sốt thủ tục hành chính: “ Thủ tục hành chính là trình tự, cách
thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có
thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá
nhân, tổ chức” [6].
1.1.2. Đặc điểm của thủ tục hành chính

Thứ nhất, thủ tục hành chính được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục là cơ sở pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. Hệ
thống quy phạm thủ tục là toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự,
trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết
công việc nhà nước và thực hiện nghĩa vụ hành chính đối với các cơ quan nhà
nước, tổ chức và cơng dân; đó cũng chính là hệ thống các ngun tắc quản lý
và điều hành bắt buộc các cơ quan nhà nước cũng như các công chức phải
tuân theo trong giải quyết cơng việc thuộc thẩm quyền của mình. Thủ tục
hành chính là một bộ phận cấu thành của hệ thống quy phạm thủ tục, thủ tục
hành chính có chức năng làm cho các quy phạm nội dung của luật pháp được
thực hiện thuận lợi; thiếu thủ tục hành chính việc thực thi luật pháp sẽ gặp
khó khăn, thậm chí khơng có khả năng đi vào đời sống thực tế.
Thứ hai, thủ tục hành chính là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt
động quản lý hành chính nhà nước. Xét trong q trình giải quyết cơng việc
của các cơ quan hành chính nhà nước thì thủ tục hành chính là cách thức,
trình tự mà các cơ quan hành chính nhà nước áp dụng để giải quyết các nhiệm
vụ theo quy định của pháp luật. Trình tự này có thể từ dưới lên, từ cấp trên
xuống mà cũng có những trình tự thực hiện song hành.
Thứ ba, thủ tục hành chính rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức
tạp được biểu hiện như sau: Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực
hiện; Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành
chính, trong đó bao gồm cả cơng việc của Nhà nước và công dân; Việc quy


11
định thủ tục hành chính phải kết hợp với những khuôn mẫu ổn định tương đối
và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại cơng việc và từng loại
đối tượng; Nền hành chính nhà nước hiện nay đang chuyển từ hành chính cai
quản sang hành chính phục vụ đã tác động mạnh mẽ vào thủ tục hành chính;
Thực hiện chủ yếu ở cơng sở nhà nước, gắn liền với công tác văn thư và tổ
chức ban hành, quản lý văn bản, giấy tờ; Do chủ thể cơ quan hành chính nhà

nước xây dựng để giải quyết cơng việc nên phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chủ
quan của chủ thể ban hành; Trong bối cảnh của quá trình hội nhập khu vực và
quốc tế hiện nay, các thủ tục hành chính có yếu tố nước ngồi cần phải phù
hợp với thông lệ quốc tế.
Thứ tư, thủ tục hành chính có tính năng động hơn so với các quy phạm
nội dung của luật hành chính, địi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và
phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. Đây chính là yếu tố cần
nhận thức đúng đắn giúp cho các nhà ban hành các quy định thủ tục hành
chính ban hành các quy định phù hợp với thực tế khách quan và tiến trình
phát triển kinh tế xã hội.
1.1.3. Ý nghĩa của thủ tục hành chính
Thủ tục hành chính với tư cách là bộ phận của thể chế hành chính ngày
càng có vai trị quan trọng trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Điều
này khơng những có ý nghĩa vai trò to lớn trong hoạt động lập pháp, lập quy
mà cịn hết sức cần thiết để có nhận thức đúng đắn trong hoạt động quản lý
nhà nước đặc biệt là trong tiến trình cải cách nền hành chính. Thủ tục hành
chính được quy định nhằm tạo ra trật tự trong hoạt động quản lý của các cơ
quan Nhà nước khi tiến hành các hoạt động quản lý của mình. Có thể nói thủ
tục hành chính là các quy phạm thủ tục của luật hành chính quy định cách
thức tiến hành các hoạt động quản lý hành chính nên chúng tạo ra cơ sở và
điều kiện cần thiết để các cơ quan quản lý nhà nước giải quyết các công việc


12
của người dân theo luật định, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ
chức và công dân. Thủ tục hành chính có vai trị quan trọng trong quản lý
hành chính nhà nước. Nếu khơng có thủ tục hành chính thì mọi chính sách,
chủ trương của Đảng và Nhà nước ban hành sẽ khó được thực thi. Có thể nói
thủ tục hành chính là cơng cụ và phương tiện để đưa pháp luật vào đời sống.
Ý nghĩa của thủ tục hành chính được biểu hiện qua những khía cạnh cơ

bản như sau:
Thứ nhất, thủ tục hành chính là những tiêu chuẩn hành vi cho công dân
và cán bộ, công chức, viên chức hành chính thực hiện quyền và nghĩa vụ của
mình, bảo đảm sự hoạt động chặt chẽ, thuận lợi, đúng chức năng của bộ máy
hành chính.
Thứ hai, thủ tục hành chính đảm bảo các quyết định hành chính được
đưa vào thực tế của đời sống xã hội.
Thứ ba, thủ tục hành chính đảm bảo cho các quyết định hành chính
được thi hành thống nhất và có thể kiểm tra được tính hợp pháp và hợp lý của
quyết định hành chính thơng qua thủ tục hành chính.
Thứ tư, thủ tục hành chính là cơng cụ điều hành cần thiết của tổ chức
hành chính.
Thứ năm, xây dựng thủ tục hành chính khoa học góp phần vào q
trình xây dựng và triển khai luật pháp.
Thứ sáu, thủ tục hành chính giúp cho việc thực hiện nguyên tắc dân chủ
trong quản lý; thể hiện trách nhiệm của nhà nước đối với nhân dân.
Thứ bảy, thủ tục hành chính biểu hiện trình độ văn hố, mức độ văn
minh của nền hành chính.
Thứ tám, nếu thiếu quy phạm thủ tục, các quy phạm vật chất khó được
thực hiện.
Tóm lại, thủ tục hành chính là chiếc cầu nối quan trọng giữa cơ quan


13
nhà nước với người dân và các tổ chức, khả năng làm bền chặt các mối quan
hệ trong quá trình quản lý, làm cho nhà nước ta thực sự là “Nhà nước của dân,
do dân và vì dân”. Chính vì lẽ đó, cải cách thủ tục hành chính khơng chỉ đơn
thuần liên quan đến pháp luật, pháp chế mà còn là yếu tố ảnh hưởng đến sự
phát triển chung của đất nước về chính trị, văn hóa, giáo dục và hội nhập vào
nền kinh tế thế giới.

1.1.4. Phân loại thủ tục hành chính
Thứ nhất thủ tục hành chính được phân loại theo đối tượng quản lý
hành chính nhà nước. Theo cách này, các thủ tục được xác định cho từng lĩnh
vực quản lý nhà nước và được phân chia theo cơ cấu chức năng của bộ máy
quản lý hiện hành. Ví dụ: Thủ tục đăng ký kinh doanh; thủ tục xuất nhập
cảnh; thủ tục cấp giấy phép xây dựng...
Thứ hai thủ tục hành chính được phân loại theo cơng việc cụ thể của cơ
quan nhà nước. Theo cách này, mỗi công việc để thực hiện nhiệm vụ của các
cơ quan nhà nước có một thủ tục tiến hành. Ví dụ: Thủ tục ban hành văn bản
quy phạm pháp luật; Thủ tục tuyển dụng cán bộ, công chức, chuyển ngạch,
điều động cán bộ, công chức...Loại thủ tục này được thực hiện ở phạm vi rộng
hơn, không chỉ các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện mà các cơ quan
lập pháp, tư pháp cũng có những hoạt động liên quan đến quản lý hành chính
nhà nước và cần thiết phải thực hiện một số thủ tục hành chính loại này.
Thứ ba thủ tục hành chính được phân loại theo chức năng cung cấp
dịch vụ công và chức năng chuyên môn, loại thủ tục này chỉ áp dụng cho các
cơ quan có chức năng hoạt động mang tính chất đặc thù nghiệp vụ chun
mơn. Ví dụ: Thủ tục cung cấp dịch vụ thơng tin; Thủ tục kiểm tra mức độ an
tồn lao động; Thủ tục mua và thanh toán các loại bảo hiểm....
Thứ tư thủ tục hành chính được phân loại theo quan hệ cơng tác, thủ tục
hành chính chia thành ba nhóm gồm nhóm thủ tục nội bộ; nhóm thủ tục liên
hệ; nhóm thủ tục văn thư, cụ thể như sau:


14
Thủ tục liên hệ giữa các chủ thể khơng có mối liên hệ về tổ chức; giữa
các cơ quan hành chính với cá nhân, tổ chức khi thực hiện nhiệm vụ quản lý
hoặc khi giải quyết yêu cầu của người dân. Thủ tục hành chính liên hệ là thủ
tục thực hiện thẩm quyền tiến hành giải quyết các công việc liên quan đến
quyền và lợi ích hợp pháp của cơng dân, phòng ngừa, ngăn chặn, xử phạt các

hành vi vi phạm hành chính, trưng thu, trưng mua các động sản và bất động
sản của tổ chức và công dân khi nhà nước có nhu cầu giải quyết một nhiệm vụ
nhất định vì lợi ích cộng đồng. Thủ tục hành chính lúc này thường được thể
hiện dưới dạng: thủ tục hành chính cho phép làm; thủ tục giải quyết các yêu
cầu, đề nghị của công dân, tổ chức; Thủ tục hành chính ngăn cấm hay cưỡng
chế thi hành; Thủ tục hành chính trưng thu, trưng dụng...
Thủ tục hành chính nội bộ là thủ tục liên quan đến quan hệ trong quá
trình thực hiện các công việc nội bộ của các cơ quan, công sở trong hệ thống
cơ quan nhà nước. Thủ tục hành chính nội bộ bao gồm các thủ tục về quan hệ
lãnh đạo, kiểm tra của cơ quan nhà nước cấp trên với cấp dưới, quan hệ hợp
tác phối hợp giữa các cơ quan nhà nước cùng cấp, ngang cấp và ngang quyền,
quan hệ cơng tác giữa chính quyền các cấp với các Bộ, cơ quan chuyên môn
của UBND cấp trên. Giải quyết các công việc mà các chủ thể có mối liên hệ
về tổ chức, ví dụ: giữa các Sở, ngành; giữa các đơn vị cấp Sở với UBND cấp
huyện, xã...
Thủ tục văn thư là thủ tục hành chính thơng thường được thực hiện trong
từng cơ quan, đơn vị để phục vụ hoạt động của cơ quan, đơn vị. Thủ tục hành
chính văn thư là tồn bộ hoạt động lưu trữ, xử lý, cung cấp các loại giấy tờ và
đưa ra giải quyết một công việc nhất định. Nhà nước sẽ quy định các loại giấy
tờ cần thiết cho việc giải quyết một yêu cầu của tổ chức hay của công dân
nhằm xác định mối quan hệ pháp lý rõ ràng, đồng thời quy định những loại
giấy tờ được xem là hợp lệ có thể dùng để giải quyết công việc [18].


15
1.2. Cải cách thủ tục hành chính
1.2.1. Khái niệm cải cách thủ tục hành chính
Cải cách thủ tục hành chính được tiếp tục xác định là khâu trọng tâm
của các bộ, ngành, nhiều địa phương các cấp. Đặc trưng của thủ tục hành
chính là có tính năng động, ln địi hỏi sự thay đổi cho phù hợp yêu cầu của

thực tế cuộc sống nên cùng với cải cách hành chính thì cải cách thủ tục hành
chính ln là một u cầu có tính khách quan và cấp thiết.
Cải cách thủ tục hành chính là cải cách các quy định pháp luật về trình
tự, thủ tục thực hiện thẩm quyền của các cơ quan hành chính nhà nước, người
có thẩm quyền; cải cách các quy định về các loại thủ tục hành chính; cải cách
việc thực hiện các thủ tục hành chính. Nói cách khác cải cách thủ tục hành
chính chính là việc sửa đổi, bổ sung, thay đổi những thủ tục hành chính nhằm
đơn giản hố, rút ngắn thời gian giải quyết, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ
chức và công dân khi đến giao dịch đối với cơ quan nhà nước hành chính,
đồng thời chống tệ quan liêu, tham nhũng, xây dựng một nền hành chính
trong sạch vững mạnh, một bộ máy chính quyền thực sự của dân, do dân, vì
dân phục vụ.
Cải cách thủ tục hành chính là điều kiện cần thiết để tăng cường, củng
cố mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân, tăng cường sự tham gia quản lý
nhà nước của nhân dân. Cải cách thủ tục hành chính được coi là khâu đột phá
trong cải cách nền hành chính Nhà nước. Cải cách thủ tục hành chính là một
trong những nhiệm vụ quan trọng, cần thiết trong tiến trình đổi mới, phát triển
và hội nhập của nước ta.
1.2.2. Những yêu cầu của quá trình cải cách thủ tục hành chính
Thứ nhất, cải cách thủ tục hành chính phải đảm bảo tính thống nhất của
hệ thống thủ tục hành chính.
Thứ hai, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm sự chặt chẽ của hệ


16
thống thủ tục hành chính.
Thứ ba, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm tính hợp lý của thủ
tục hành chính.
Thứ tư, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm tính khoa học của
quy trình thực hiện các thủ tục hành chính đã ban hành.

Thứ năm, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm tính rõ ràng, và
cơng khai của các thủ tục hành chính.
Thứ sáu, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm thủ tục hành chính
phải dễ hiểu, dễ tiếp cận.
Thứ bảy, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm tính khả thi cao.
Thứ tám, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm tính ổn định cần
thiết của quy trình thủ tục hành chính.
Tóm lại, cải cách thủ tục hành chính phải bảo đảm tính pháp lý, hiệu
quả, minh bạch, cơng bằng trong khi giải quyết cơng việc hành chính; loại bỏ
những rườm rà, chồng chéo dễ bị lợi dụng để tham nhũng, gây khó khăn cho
người dân và doanh nghiệp.
1.3. Mơ hình Một cửa điện tử tập trung
1.3.1. Khái niệm
Mơ hình một cửa được xem là mơ hình cung cấp dịch vụ công áp dụng
tại các cơ quan Nhà nước, trong đó các thủ tục hành chính được giải quyết
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, bao gồm hướng dẫn, tiếp nhận hồ
sơ, giải quyết đến trả kết quả.
Mô hình một cửa điện tử được hiểu là mơ hình một cửa nhưng được
tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin thông qua đầu tư phần mềm, các
trang thiết bị, điều kiện làm việc hiện đại để nâng cao chất lượng phục vụ các
dịch vụ hành chính cơng đối với công dân, tổ chức; tạo ra môi trường giao
tiếp, làm việc thân thiện, hiện đại, văn minh, lịch sự, đem lại sự thoải mái, hài


17
lịng cao nhất cho cơng dân, tổ chức đến giao dịch. Mơ hình một cửa điện tử
ra đời cùng với xu hướng hình thành Chính phủ điện tử, tăng cường ứng dụng
công nghệ thông tin trong việc xử lý các mối quan hệ với công dân, doanh
nghiệp và các cơ quan hành chính nhà nước.
Nếu như trước đây các Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả được tổ chức

riêng lẻ, phân tán tại các sở, ban, ngành thì hiện nay, tại một số địa phương,
trung tâm hành chính cấp tỉnh được xây dựng và đi vào hoạt động, hình thành
nên Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tập trung cấp tỉnh, thực hiện giải quyết
thủ tục hành chính của tất cả các sở, ban, ngành tại trung tâm hành chính.
Như vậy, mơ hình một cửa điện tử tập trung được hiểu là mơ hình mà
Bộ phận Một cửa (Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả giải quyết thủ tục hành
chính hoặc Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp tỉnh) thực hiện nhiệm vụ,
quyền hạn hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết hoặc chuyển hồ sơ giải quyết, trả
kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải
quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân theo cơ chế một cửa, một cửa
liên thông trên cơ sở ứng dụng công nghệ thơng tin trong giải quyết thủ tục
hành chính.
1.3.2. Các bộ phận cấu thành của mơ hình một cửa điện tử tập trung
1.3.2.1. Bộ phận Một cửa
Bộ phận Một cửa là tên gọi chung của Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả
giải quyết thủ tục hành chính hoặc Trung tâm Phục vụ hành chính cơng cấp
tỉnh, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết hoặc
chuyển hồ sơ giải quyết, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi,
giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân.
Bộ phận Một cửa có nhiệm vụ:
Cơng khai đầy đủ, kịp thời bằng phương tiện điện tử hoặc bằng văn bản
danh mục thủ tục hành chính được thực hiện tại Bộ phận Một cửa; các nội